Własność intelektualna – jak nią zarządzać i na niej … geneza ochrony IP. ... Opracowanie...

www.euraxess.pl Projekt finansowany z programu Unii Europejskiej w zakresie badań naukowych i innowacji

Horyzont 2020 w ramach umowy nr 741769 oraz przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego.

Projekt finansowany z programu Unii Europejskiej w zakresie badań naukowych i innowacji Horyzont 2020 w ramach umowy nr 741769 oraz przez

Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego

Własność intelektualna – jak nią zarządzać i na niej zarobić?

Łukasz Wściubiak

Warszawa

25 października 2017 r.





Rzecznik patentowy

Z Dekretu tymczasowego o Urzędzie Patentowym z dnia 28 grudnia 1918 r., podpisanego przez Naczelnika Państwa Józefa Piłsudskiego:

"Art. 11. Strony mogą występować w Urzędzie Patentowym bądź osobiście, bądź przez pełnomocników. Pełnomocnikami mogą być osoby mieszkające w Polsce, z wyższem, zwłaszcza technicznem wykształceniem, wciągnięte przez Urząd na listę pełnomocników."





Własność intelektualna w działalności naukowo-badawczej:

zasady ogólne

Źródło: http://www.gadgetrance.com/most-high-tech-ultra-portable-laptop-concept-designs/





Własność intelektualna

Co to jest własność intelektualna?

Skąd pomysł na ochronę twórczości?

Na czym polega ochrona prawami własności intelektualnej?

Prawo autorskie, a własność przemysłowa.





Historyczna geneza ochrony IP.





Własność intelektualna odnosi się do wytworów ludzkiego intelektu, umysłu. Prawa własności intelektualnej chronią interesy tych twórców dając im prawa wyłączne do ich dzieł.





Ochrona utworów: prawa autorskie majątkowe i osobiste





Prawo autorskie

1. każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze 2. ustalony w jakiejkolwiek postaci, 3. niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia.

ochrona przysługuje do 70 lat od śmierci twórcy niezależnie od spełnienia jakichkolwiek formalności, od chwili ustalenia utworu.





Działalność twórcza

• Istotnymi warunkami twórczości są nowość i oryginalność.

• Sam pomysł na utwór jest w zasadzie wyłączony spod regulacji prawa

autorskiego.

• Działalność twórcza w rozumieniu prawa autorskiego jest dokonywana

wyłącznie przez człowieka.

• Zasadniczo nie są przedmiotem prawa autorskiego pojedyncze słowa.





Indywidualny charakter

• Indywidualność płynie z osobowości twórcy.

• Ochroną prawa autorskiego mogą być objęte tylko takie rezultaty pracy

intelektualnej, które odróżniają się od innych.

• Poziom indywidualności może być różny.

• Ustawa kształtuje szerokie ujęcie pojęcia utworu.





Indywidualny charakter

• Utworem może być nawet kompilacja wykorzystująca dane powszechnie

dostępne pod warunkiem, że ich wybór, segregacja, sposób

przedstawienia ma znamiona oryginalności.

• Oceniając stopień indywidualności określonego wytworu intelektu należy

uwzględnić rodzaj dzieła. Inne przesłanki decydują w przypadku dzieła

literackiego (np. poetyckość języka, dobór środków stylistycznych i

wersyfikacji), inne zaś w odniesieniu do utworów o charakterze

referencyjnym.

• Koncepcja tzw. statystycznej jednorazowości, która zakłada badanie,

czy takie samo lub bardzo podobne dzieło powstało już wcześniej oraz

czy jest statystycznie prawdopodobne sporządzenie w przyszłości takiego

samego dzieła przez inną osobę.





Przykłady z ustawy

W szczególności przedmiotem prawa autorskiego są utwory:

• wyrażone słowem, symbolami matematycznymi, znakami graficznymi

(literackie, publicystyczne, naukowe, kartograficzne oraz programy

komputerowe);

• plastyczne;

• fotograficzne;

• lutnicze;

• wzornictwa przemysłowego;

• architektoniczne, architektoniczno-urbanistyczne i urbanistyczne;

• muzyczne i słowno-muzyczne;

• sceniczne, sceniczno-muzyczne, choreograficzne i pantomimiczne;

• audiowizualne (w tym filmowe).





Przykłady z orzecznictwa

• Opracowanie siatki haseł, sposób definiowania haseł oraz kompozycja

haseł trudnych (leksemów) stanowią przejaw twórczej działalności

autorów słownika języka polskiego" - wyr. SN z 15.11.2002 r., II CKN

1289/00

• [...] skrypt pod tytułem "Centralny układ nerwowy i narządy zmysłu" [...]" -

wyr. SN z 7.11.2003 r., V CK 391/02

• Ekspertyza mykologiczno-budowlana z zaleceniami techniczno-

konserwatorskimi [...]" - wyr. SN z 30.6.2005 r., IV CK 763/04






• Kolekcja [...] ogłoszeń, katalogi, rozkłady kolejowe, książki kucharskie,

wzory, formularze - mogą być przedmiotem prawa autorskiego, jeżeli ich

forma opracowania, układ lub wyjaśnienia mają charakter samodzielny i

indywidualny; jest to ochrona tzw. zewnętrznej oryginalności - orz. SN z

8.11.1932 r., I K 1092/32

• Cechy [utworu] posiadać może także informator o porcie, zawierający

dane techniczno-handlowe dot. usług portu, jeśli autor jego opracował w

sposób twórczy zebrany przez siebie materiał - wyr. SN z 27.3.1965 r., I

CR 39/65






• Formularz oferty stanowiący element SIWZ (Specyfikacja Istotnych

Warunków Zamówienia) w odniesieniu do którego prawo zamówień

publicznych nie zawiera jakichkolwiek wytycznych dotyczących treści, w

całości stanowi przejaw działalności twórczej - wyr. SN z 27.2.2009 r.,V

CSK 337/08

• Wykłady akademickie, rozprawy naukowe, popularno-naukowe,

podręczniki, skrypty, artykuły.

• Problem z fotografią - nie wszystkie rodzaje fotografii mogą być objęte

ochroną






• Nie są utworami:

• opinie biegłych powstające w rezultacie zastosowania procedury

urzędowej - wyr. NSA (do 31.12.2003 r.) w Krakowie z 21.11.1996 r., I

SA/KR 829/96

• opinie i raporty biegłych rewidentów, powstające w rezultacie

zastosowania swoistej procedury urzędowej - wyr. NSA (do

31.12.2003 r.) w Krakowie z 19.2.1997 r., I SA/Kr 1062/97

• opinie i raporty z badania sprawozdań finansowych sporządzone w

wykonaniu umów o dzieło - wyr. NSA (do 31.12.2003 r.) w Lublinie z

30.6.1999 r., I SA/Lu 407/98






• Nie są utworami:

• plan szkolenia oparty na rozeznaniu rynku, bez podania treści

wykładów - wyr. NSA z 13.10.2005 r., FSK 2253/04

• osoba fizyczna nie posiada praw autorskich do swojego własnego

wyglądu (wyr. WSA w Gliwicach z 1.8.2012 r., I SA/GL 873/11)

• nie jest utworem taki rezultat pracy, który jest zdeterminowany przez

opisywany obiekt czy zjawisko, założony cel (funkcję), który jest

jednym z możliwych do osiągnięcia przez osoby (specjalistów)

podejmujących się tego samego zadania.





Prawo autorskie

Nie są objęte ochroną:

odkrycia,

idee,

procedury,

metody i zasady działania,

koncepcje matematyczne.





Utwór zależny

Opracowanie cudzego utworu, w szczególności tłumaczenie,

przeróbka, adaptacja, jest przedmiotem prawa autorskiego bez

uszczerbku dla prawa do utworu pierwotnego.





Utwór zależny a inspirowany

Za opracowanie nie uważa się utworu, który powstał w wyniku inspiracji cudzym utworem.

Wyrok Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 10 lipca 2014 r. I CSK 539/13

Zaczerpnięcie tylko samego wątku cudzego utworu nie wymaga zgody autora dzieła inspirującego, ponieważ istotą utworu inspirowanego jest właśnie jego powstanie w wyniku pobudki twórczej dostarczonej przez utwór inspirujący. Elementy utworu inspirującego w nowo powstałym utworze inspirowanym są i mogą być rozpoznawalne, ale nie dominujące, stanowiąc efekt emocjonalnego i intelektualnego impulsu wywołanego cudzym dziełem. Za kryterium rozgraniczające uznaje się takie twórcze przetworzenie elementów dzieła inspirującego, że o charakterze dzieła inspirowanego decydują już jego własne, indywidualne elementy, a nie elementy przejęte. Samo więc zapożyczenie cudzej postaci bądź jej określenia uzasadnia kwalifikację utworu jako powstałego w wyniku inspiracji cudzym utworem (art. 2 ust. 4 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych - t.j. Dz.U. z 2006 r. Nr 90, poz. 631 ze zm.), chyba że przejęcie to stanowi zasadniczą istotę dzieła inkorporującego.





Dozwolony użytek prywatny

Wolno nieodpłatnie korzystać z już rozpowszechnionego utworu w zakresie własnego użytku osobistego.

Przepis ten nie upoważnia do budowania według cudzego utworu architektonicznego i architektoniczno-urbanistycznego oraz do korzystania z elektronicznych baz danych spełniających cechy utworu, chyba że dotyczy to własnego użytku naukowego niezwiązanego z celem zarobkowym.

Prawo cytatu:

Wolno przytaczać w utworach stanowiących samoistną całość urywki rozpowszechnionych utworów oraz rozpowszechnione utwory plastyczne, utwory fotograficzne lub drobne utwory w całości, w zakresie uzasadnionym celami cytatu, takimi jak wyjaśnianie, polemika, analiza krytyczna lub naukowa, nauczanie lub prawami gatunku twórczości.

Można korzystać z utworów w granicach dozwolonego użytku pod warunkiem wymienienia imienia i nazwiska twórcy oraz źródła. Podanie twórcy i źródła powinno uwzględniać istniejące możliwości.

Dozwolony użytek nie może naruszać normalnego korzystania z utworu lub godzić w słuszne interesy twórcy.

DOZWOLONY UŻYTEK





Korzystanie przez instytucje oświatowe, uczelnie oraz jednostki naukowe

Instytucje oświatowe, uczelnie oraz jednostki naukowe w rozumieniu ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o zasadach finansowania nauki (Dz.U. z 2014 r. poz. 1620 oraz z 2015 r. poz. 249 i 1268) mogą na potrzeby zilustrowania treści przekazywanych w celach dydaktycznych lub w celu prowadzenia badań naukowych, korzystać z rozpowszechnionych utworów w oryginale i w tłumaczeniu oraz zwielokrotniać w tym celu rozpowszechnione drobne utwory lub fragmenty większych utworów.

W przypadku publicznego udostępniania utworów w taki sposób, aby każdy mógł mieć do nich dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym korzystanie, o którym mowa w ust. 1, jest dozwolone wyłącznie dla ograniczonego kręgu osób uczących się, nauczających lub prowadzących badania naukowe, zidentyfikowanych przez podmioty wymienione wyżej.

Umieszczanie utworów w podręcznikach, wypisach i antologiach

Wolno w celach dydaktycznych i naukowych zamieszczać rozpowszechnione drobne utwory lub fragmenty większych utworów w podręcznikach, wypisach i antologiach.

W przypadkach, o których mowa wyżej, twórcy przysługuje prawo do wynagrodzenia.

Można korzystać z utworów w granicach dozwolonego użytku pod warunkiem wymienienia imienia i nazwiska twórcy oraz źródła. Podanie twórcy i źródła powinno uwzględniać istniejące możliwości.

Dozwolony użytek nie może naruszać normalnego korzystania z utworu lub godzić w słuszne interesy twórcy.

DOZWOLONY UŻYTEK

https://sip.legalis.pl/document-view.seam?documentId=mfrxilrtgaydoobqha3dq




https://sip.legalis.pl/document-view.seam?documentId=mfrxilrtga2tqmbtha2de




https://sip.legalis.pl/document-view.seam?documentId=mfrxilrtgiydqnbzgmzte





Utwór

Prawa osobiste:

nieograniczone w czasie;

niepodlegające zrzeczeniu;

niepodlegające zbyciu;

niedziedziczne.

Prawa majątkowe:

wyłączne prawo do korzystania z utworu i rozporządzania nim na wszystkich polach eksploatacji oraz do wynagrodzenia za korzystanie z utworu.

PRAWA TWÓRCÓW





Twórczość techniczna: wynalazki i wzory użytkowe





Dobra własności przemysłowej

Wynalazek

Wzór użytkowy

Wzór przemysłowy

Znak towarowy

Oznaczenie geograficzne

Topografie układów scalonych

PRAWO WŁASNOŚCI

PRZEMYSŁOWEJ





Zasady ochrony prawami własności przemysłowej.

Przyznanie ochrony w zamian za ujawnienie.

Udzielanie ochrony przez odpowiedni organ.

Konieczność opłacania ochrony.

Ograniczenie terytorialne ochrony.

Ograniczenie czasowe ochrony.

PRAWO WŁASNOŚCI

PRZEMYSŁOWEJ





Wynalazek

jest nowy,

posiada poziom wynalazczy,

nadaje się do przemysłowego stosowania

ma techniczny charakter

PRAWO WŁASNOŚCI

PRZEMYSŁOWEJ





Za wynalazki nie uważa się w szczególności:

odkryć, teorii naukowych i metod matematycznych;

wytworów o charakterze jedynie estetycznym;

planów, zasad i metod dotyczących działalności umysłowej lub gospodarczej oraz gier;

wytworów, których niemożliwość wykorzystania może być wykazana w świetle powszechnie przyjętych i uznanych zasad nauki;

wytworów lub sposobów, których, w świetle powszechnie przyjętych i uznanych zasad nauki:

• możliwość wykorzystania nie może zostać wykazana, lub

• wykorzystanie nie przyniesie rezultatu spodziewanego przez zgłaszającego

programów do maszyn cyfrowych;

przedstawienia informacji.





Wzór użytkowy

nowe i użyteczne rozwiązanie o charakterze technicznym,

dotyczące kształtu, budowy lub zestawienia przedmiotu o trwałej postaci.

rozwiązanie użyteczne – pozwala ono na osiągnięcie celu mającego praktyczne znaczenie przy wytwarzaniu lub korzystaniu z wyrobów

w razie nieuzyskania patentu można złożyć wniosek o udzielenia prawa ochronnego na wzór użytkowy.

chroniony prawem ochronnym.

PRAWO WŁASNOŚCI

PRZEMYSŁOWEJ





Nowość

Wynalazek nie jest częścią stanu techniki.

Stan techniki – wszystko to, co zostało udostępnione do wiadomości powszechnej: - w formie pisemnego lub ustnego opisu, - przez stosowanie, - wystawienie - ujawnienie w inny sposób - informacje zawarte w zgłoszeniach wynalazków lub wzorów użytkowych, korzystających z wcześniejszego pierwszeństwa, nieudostępnione do wiadomości powszechnej, pod warunkiem ich ogłoszenia

Stan techniki bada się do daty według której oznacza się pierwszeństwo do uzyskania patentu.





Nowość

Przepisy o nowości wynalazku nie wyłączają

możliwości udzielenia patentu na wynalazek, jeżeli

jego ujawnienie nastąpiło nie wcześniej niż sześć

miesięcy przed dniem dokonania zgłoszenia

wynalazku i było spowodowane oczywistym

nadużyciem w stosunku do zgłaszającego lub jego

poprzednika prawnego.





Oznaczanie pierwszeństwa

Zasada – decyduje dzień zgłoszenia wynalazku do UP:

Pierwszeństwo uprzednie: - według daty pierwszego prawidłowego zgłoszenia wynalazku we wskazanym państwie; - zgłoszenie w polskim UP w terminie 12 miesięcy

Pierwszeństwo z wystawienia: - oznacza się według daty wystawienia wynalazku; - dotyczy wystaw międzynarodowych oficjalnych lub oficjalnie uznanych; - na zgłoszenie 6 miesięcy od wystawienia.





Elementy dokumentacji zgłoszeniowej

Rola tytułu

Dziedzina techniki

Stan techniki

Istota

Przykłady wykonania

Zastrzeżenia patentowe

Rysunek (fakultatywnie)

Skrót opisu





Wygaśnięcie patentu.

Wygasa na skutek: • upływu okresu, na który został udzielony (bez konieczności

wydania decyzji);

• zrzeczenia się patentu przez uprawnionego przed UP (konieczna jest zgoda osób posiadających prawa na patencie);

• nieuiszczenia w przewidzianym terminie opłaty okresowej

• trwałej utraty możliwości korzystania z wynalazku z powodu braku potrzebnego do tego materiału biologicznego

Podlega wpisowi do rejestru.





Unieważnienie patentu

W całości lub w części.

Na wniosek osoby mającej w tym interes prawny (np. naruszyciel).

Zależy od udowodnienia braku ustawowych warunków do udzielenia patentu.

W interesie publicznym o unieważnienie może wystąpić:

• Prokurator Generalny RP;

• Prezes Urzędu Patentowego RP

Podlega wpisowi do rejestru.





Trochę statystyk

Zgłoszenia w procedurze patentu europejskiego

(siedziba zgłaszającego):

Kraj 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

Wszystkie 211 354 235 700 244 437 258 500 265 918 274 174 279 002 296 227

PL 282 343 404 525 577 701 862 619

DE 30 486 33 146 33 181 33 814 33 887 31 647 31 379 31 815

US 53 892 60 762 59 688 63 433 67 153 71 745 67 093 69 399

Źródło: https://www.epo.org/news-issues/press/releases/archive/2017/20170307.html





Trochę statystyk

Udzielone patenty europejskie (siedziba

zgłaszającego):

Kraj 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

Wszystkie 58 119 61 112 65 655 66 707 64 613 68 419 95 940

PL 44 45 80 95 108 151 180

DE 12 552 13 583 13 315 13 425 13 086 14 114 18 728

US 12 512 13 382 14 703 14 877 14 384 14 955 21 939






Trochę statystyk






Trendy – patent europejski






Dobra „handlowe”: wzornictwo przemysłowe, ochrona znaków

towarowych





Wzór przemysłowy.

•Jest to nowa i posiadająca indywidualny charakter postać wytworu lub jego części, nadana mu w szczególności przez: cechy linii, cechy konturów, cechy kształtów, kolorystykę, strukturę materiał wytworu, jego ornamentację.

•Chroniony prawem z rejestracji trwającym maksymalnie 25 lat od chwili dokonania zgłoszenia.

PRAWO WŁASNOŚCI

PRZEMYSŁOWEJ





Registered Community Design (RCD)

Rozporządzenie Rady (WE) nr 6/2002 z dnia 12 grudnia 2001 r. w sprawie wzorów wspólnotowych (Dz.Urz.UE.L 2002 Nr 3, str. 1)

Wzór jest chroniony:

• jako „niezarejestrowany wzór wspólnotowy”, jeżeli jest udostępniany publicznie w sposób przewidziany w niniejszym rozporządzeniu;

• jako „zarejestrowany wzór wspólnotowy”, jeżeli został zarejestrowany w sposób przewidziany w niniejszym rozporządzeniu.

Jego skutek jest jednakowy w całej Wspólnocie.

Prawo przyznawane jest decyzją Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej.

Wzór spełniający wymagania jest chroniony jako niezarejestrowany

wzór wspólnotowy przez okres trzech lat, rozpoczynający się od

dnia, w którym został po raz pierwszy udostępniony publicznie





Wzory przemysłowe





Znak towarowy

MOSKITER

PKO KONTO PIERWSZE

Chocoszoki





Znak towarowy

•Znakiem towarowym może być każde oznaczenie, które można przedstawić w sposób graficzny, jeżeli oznaczenie takie nadaje się do odróżnienia towarów jednego przedsiębiorstwa od towarów innego przedsiębiorstwa.

•Na znak towarowy może być udzielone prawo ochronne.

•Znakiem towarowym może być w szczególności wyraz, rysunek, ornament, kompozycja kolorystyczna, forma przestrzenna, w tym forma towaru lub opakowania, a także melodia lub inny sygnał dźwiękowy.

•Decyzję wydaje Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej





Unijny Znak towarowy

Rozporządzenie Rady (WE) nr 207/2009 z dnia 26 lutego 2009 r. w sprawie wspólnotowego znaku towarowego (Dz.Urz.UE.L Nr 78, str. 1)

Wspólnotowy znak towarowy ma charakter jednolity.

Wspólnotowy znak towarowy może składać się z jakiekolwiek oznaczenia, które można przedstawić w formie graficznej, w szczególności z wyrazów, łącznie z nazwiskami, rysunków, liter, cyfr, kształtu towarów lub ich opakowań, pod warunkiem że oznaczenia takie umożliwiają odróżnianie towarów lub usług jednego przedsiębiorstwa od towarów lub usług innych przedsiębiorstw.

Wspólnotowy znak towarowy uzyskuje się poprzez rejestrację.

Wspólnotowy znak towarowy przyznaje właścicielowi wyłączne prawa do tego znaku na terenie UE.

Prawo przyznawane jest decyzją Urzędu Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej.





Poufne Know how

całokształt wiadomości, czyli fachowej wiedzy oraz doświadczeń w zakresie technologii i procesu produkcyjnego dla określonego wyrobu (Międzynarodowa Izba Handlowa w Paryżu)

pakiet nieopatentowanych informacji praktycznych, wynikających z doświadczenia i badań, które są: - niejawne, czyli nie są powszechnie znane lub łatwo dostępne, - istotne, czyli ważne i użyteczne z punktu widzenia wytwarzania produktów oraz - zidentyfikowane, czyli opisane w wystarczająco zrozumiały sposób, aby można było sprawdzić, czy spełniają kryteria niejawności i istotności





Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji.

Przez tajemnicę przedsiębiorstwa rozumie się nieujawnione do wiadomości publicznej:

– informacje techniczne,

– informacje technologiczne,

– Informacje organizacyjne przedsiębiorstwa

– inne informacje posiadające wartość gospodarczą,

co do których przedsiębiorca podjął niezbędne działania w celu zachowania ich poufności

I ACa 968/11 - wyrok SA Poznań z dnia 09-02-2012 Przepis art. 11 ust. 1 i 4 ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (t.j.

Dz.U. z 2003 r. Nr 153, poz. 1503 ze zm.) wyklucza objęcie tajemnicą informacji, które osoba

zainteresowana może uzyskać w zwykłej i dozwolonej formie.





Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji.

Czynu tego może również dopuścić się osoba, która świadczyła pracę na

podstawie stosunku pracy lub innego stosunku prawnego - przez okres 3 lat od

jego ustania, chyba że umowa stanowi inaczej albo ustał stan tajemnicy.

Przepisu nie stosuje się do:

– tego, kto od nieuprawnionego nabył, w dobrej wierze, na podstawie odpłatnej czynności prawnej,

informacje stanowiące tajemnicę przedsiębiorstwa;

– sąd może zobowiązać nabywcę do zapłaty stosownego wynagrodzenia za korzystanie z nich, nie dłużej

jednak niż do ustania stanu tajemnicy.

I ACa 17/11 - wyrok SA Kraków z dnia 17-02-2011

Wykorzystanie przez byłego pracownika przedsiębiorstwa informacji nie zastrzeżonych przymiotem

tajemnicy przedsiębiorstwa, traktować należy jako korzystanie z wiedzy powszechnie dostępnej i nie

stanowi czynu nieuczciwej konkurencji.





Komu przysługują prawa własności intelektualnej?





Prawo autorskie przysługuje twórcy, o ile ustawa nie stanowi inaczej.

Domniemywa się, że twórcą jest osoba, której nazwisko w tym

charakterze uwidoczniono na egzemplarzach utworu lub której

autorstwo podano do publicznej wiadomości w jakikolwiek inny sposób

w związku z rozpowszechnianiem utworu.

Prawa twórców





Współtwórcy

Współtwórcom przysługuje prawo autorskie wspólnie.

Domniemywa się, że wielkości udziałów są równe.

Każdy ze współtwórców może wykonywać prawo autorskie do swojej części

utworu mającej samodzielne znaczenie, bez uszczerbku dla praw

pozostałych współtwórców.

Do wykonywania prawa autorskiego do całości utworu potrzebna jest zgoda

wszystkich współtwórców. W przypadku braku takiej zgody każdy ze

współtwórców może żądać rozstrzygnięcia przez sąd, który orzeka

uwzględniając interesy wszystkich współtwórców.





Prawa twórców

Utwór pracowniczy

Jeżeli ustawa lub umowa o pracę nie stanowią inaczej, pracodawca, którego pracownik stworzył utwór w wyniku wykonywania obowiązków ze stosunku pracy, nabywa z chwilą przyjęcia utworu autorskie prawa majątkowe w granicach wynikających z celu umowy o pracę i zgodnego zamiaru stron.

Jeżeli pracodawca nie zawiadomi twórcy w terminie sześciu miesięcy od dostarczenia utworu o jego nieprzyjęciu lub uzależnieniu przyjęcia od dokonania określonych zmian w wyznaczonym w tym celu odpowiednim terminie, uważa się, że utwór został przyjęty bez zastrzeżeń. Strony mogą określić inny termin. Autorskie prawa majątkowe do utworu zbiorowego przysługują producentowi lub wydawcy, a do poszczególnych części mających samodzielne znaczenie – ich twórcom.





Utwór naukowy

Jeżeli w umowie o pracę nie postanowiono inaczej, instytucji naukowej przysługuje pierwszeństwo opublikowania utworu naukowego pracownika, który stworzył ten utwór w wyniku wykonywania obowiązków ze stosunku pracy. Twórcy przysługuje prawo do wynagrodzenia.

Pierwszeństwo opublikowania wygasa, jeżeli w ciągu 6 miesięcy od dostarczenia utworu nie zawarto z twórcą umowy o wydanie utworu albo jeżeli w okresie 2 lat od daty jego przyjęcia utwór nie został opublikowany.

Instytucja naukowa może, bez odrębnego wynagrodzenia, korzystać z materiału naukowego zawartego w utworze oraz udostępniać ten utwór osobom trzecim, jeżeli to wynika z uzgodnionego przeznaczenia utworu lub zostało postanowione w umowie.





Praca dyplomowa

Uczelni w rozumieniu przepisów o szkolnictwie wyższym przysługuje pierwszeństwo w opublikowaniu pracy dyplomowej studenta.

Jeżeli uczelnia nie opublikowała pracy dyplomowej w ciągu 6 miesięcy od jej obrony, student, który ją przygotował, może ją opublikować, chyba że praca dyplomowa jest częścią utworu zbiorowego.





Utwór

Prawa osobiste:

• nieograniczone w czasie;

• niepodlegające zrzeczeniu;

• niepodlegające zbyciu;

• niedziedziczne.

Prawa majątkowe:

• wyłączne prawo do korzystania z utworu i rozporządzania nim na wszystkich polach eksploatacji oraz do wynagrodzenia za korzystanie z utworu.

PRAWA TWÓRCÓW





Prawa twórców

Autorskie prawa osobiste chronią więź twórcy z utworem, a w szczególności prawo do:

◦ autorstwa utworu;

◦ oznaczenia utworu swoim nazwiskiem lub pseudonimem albo do udostępniania go anonimowo;

◦ nienaruszalności treści i formy utworu oraz jego rzetelnego wykorzystania;

◦ decydowania o pierwszym udostępnieniu utworu publiczności;

◦ nadzoru nad sposobem korzystania z utworu.





Prawa twórcy wynalazku

Na warunkach określonych w ustawie twórcy wynalazku, wzoru

użytkowego, wzoru przemysłowego oraz topografii układu

scalonego przysługuje prawo do:

• uzyskania patentu, prawa ochronnego albo prawa z rejestracji;

• wynagrodzenia;

• wymieniania go jako twórcy w opisach, rejestrach oraz w innych

dokumentach i publikacjach.





Prawo do uzyskania patentu

Przysługuje twórcy.

Współtwórcom przysługuje łącznie.

Przysługuje pracodawcy, gdy wynalazek został dokonany przez twórcę w wyniku

wykonywania obowiązków ze stosunku pracy, a strony nie postanowiły inaczej.

Przysługuje zamawiającemu, gdy wynalazek został dokonany przez twórcę w

wyniku realizacji umowy, a strony nie postanowiły inaczej.

Przysługuje przedsiębiorcy udzielającemu pomocy, jeżeli w umowie o udzieleniu

pomocy tak postanowiono.





•Dotyczy pracowników uczelni publicznych;

•Dotyczy, powstałych w ramach wykonywania przez pracownika uczelni publicznej obowiązków ze stosunku

pracy, wyników:

• badań naukowych będących wynalazkiem, wzorem użytkowym, wzorem przemysłowym lub topografią

układu scalonego, wyhodowaną albo odkrytą i wyprowadzoną odmianą rośliny,

• prac rozwojowych

•W przypadku złożenia przez pracownika oświadczenia o zainteresowaniu przeniesieniem praw 3 miesiące na

decyzję uczelni w spawie komercjalizacji.

•Brak decyzji lub rezygnacja z komercjalizacji - 30 dni na złożenia pracownikowi oferty zawarcia

bezwarunkowej i odpłatnej umowy o przeniesienie praw do wyników badań naukowych lub prac rozwojowych,

• wynagrodzenie przysługujące uczelni publicznej za przeniesienie praw nie może być wyższe niż 5%

przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za pracę w gospodarce narodowej w roku poprzednim,

ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego.

•Nieprzyjęcie oferty – prawa przysługują uczelni.

UWŁASZCZENIE!





UWŁASZCZENIE!

• Pracownik uczelni publicznej jest zobowiązany do:

• zachowania poufności wyników badań naukowych lub prac rozwojowych oraz

know-how związanego z tymi wynikami,

• przekazania uczelni publicznej wszystkich posiadanych przez niego informacji,

utworów wraz z własnością nośników, na których utwory te utrwalono, i

doświadczeń technicznych potrzebnych do komercjalizacji,

• powstrzymania się od prowadzenia jakichkolwiek działań zmierzających do

wdrażania wyników,

• współdziałania w procesie komercjalizacji, w tym w postępowaniach

zmierzających do uzyskania praw wyłącznych

nie dłużej niż przez okres przysługiwania praw uczelni publicznej.





UWŁASZCZENIE!

•Uwłaszczenie nie dotyczy następujących sytuacji, gdy badania naukowe lub

prace rozwojowe były prowadzone:

1. na podstawie umowy ze stroną finansującą lub współfinansującą te badania

lub prace, przewidującej zobowiązanie do przeniesienia praw do wyników

badań naukowych lub prac rozwojowych na rzecz tej strony lub na rzecz

innego podmiotu niż strona umowy (badania lub prace zlecone);

2. z wykorzystaniem środków finansowych, których zasady przyznawania lub

wykorzystywania określają odmienny niż w ustawie sposób dysponowania

wynikami badań naukowych lub prac rozwojowych oraz know-how związanym

z tymi wynikami





UWŁASZCZENIE!

•W przypadku komercjalizacji pracownikowi przysługuje od uczelni publicznej nie mniej

niż:

• 50% wartości środków uzyskanych przez uczelnię z komercjalizacji bezpośredniej,

obniżonych o nie więcej niż 25% kosztów bezpośrednio związanych z tą komercjalizacją,

które zostały poniesione przez uczelnię lub spółkę celową;

• 50% wartości środków uzyskanych przez spółkę celową w następstwie danej komercjalizacji pośredniej,

obniżonych o nie więcej niż 25% kosztów bezpośrednio związanych z tą komercjalizacją, które zostały

poniesione przez uczelnię lub spółkę celową.

•W przypadku komercjalizacji dokonanej przez pracownika, uczelni publicznej

przysługuje 25% wartości środków uzyskanych przez pracownika z komercjalizacji,

obniżonych o nie więcej niż 25% kosztów bezpośrednio związanych z tą

komercjalizacją, które zostały poniesione przez pracownika.





UWŁASZCZENIE!

Po otrzymaniu od pracownika informacji o wynikach badań naukowych lub

prac rozwojowych oraz o know-how związanym z tymi wynikami, o których

mowa w art. 86d, uczelnia publiczna oraz pracownik mogą, w sposób

odmienny niż stanowi ustawa, określić w drodze umowy prawa do tych

wyników lub sposób i tryb komercjalizacji tych wyników.





Co na to wszystko HORYZONT 2020?





Obrót własnością intelektualną: licencjonowanie i sprzedaż praw autorskich





Obrót prawami

Zbycie czy licencja?

Rodzaje licencji.

Co wolno robić z utworem?

Tajemnica pól eksploatacji.





Przeniesienie prawa, a licencja

Przeniesienie prawa

• Zmiana uprawnionego

• Duża swoboda w dysponowaniu utworem i prawami do niego.

• Ograniczone do wskazanych pól eksploatacji.

• Zwyczajowo jednokrotne wynagrodzenie.

Licencja

• Uprawniony pozostaje bez zmian

• Uprawnienie do korzystania z utworu.

• Ograniczone do wskazanych pól eksploatacji.

• Zwyczajowo opłata licencyjna uiszczana okresowo.

W braku wyraźnego postanowienia o przeniesieniu prawa, uważa się,

że twórca udzielił licencji.





Przeniesienie prawa - utwór Jeżeli ustawa nie stanowi inaczej autorskie prawa majątkowe mogą przejść na inne

osoby:

• w drodze dziedziczenia

• na podstawie umowy.

Nabywca autorskich praw majątkowych może przenieść je na inne osoby, chyba że

umowa stanowi inaczej.

Umowa o przeniesienie autorskich praw majątkowych obejmuje pola eksploatacji

wyraźnie w niej wymienione.

Nieważna jest umowa w części dotyczącej wszystkich utworów lub wszystkich

utworów określonego rodzaju tego samego twórcy mających powstać w przyszłości.

Umowa może dotyczyć tylko pól eksploatacji, które są znane w chwili jej zawarcia.





Przeniesienie prawa - utwór

• Jeżeli z umowy nie wynika, że przeniesienie autorskich praw majątkowych nastąpiło nieodpłatnie, twórcy

przysługuje prawo do wynagrodzenia.

• Jeżeli w umowie nie określono wysokości wynagrodzenia autorskiego, wysokość wynagrodzenia określa się z

uwzględnieniem zakresu udzielonego prawa oraz korzyści wynikających z korzystania z utworu.

• Jeżeli umowa nie stanowi inaczej, przeniesienie własności egzemplarza utworu nie powoduje przejścia

autorskich praw majątkowych do utworu.

• Następca prawny, choćby nabył całość autorskich praw majątkowych, nie może, bez zgody twórcy, czynić

zmian w utworze, chyba że są one spowodowane oczywistą koniecznością, a twórca nie miałby słusznej

podstawy im się sprzeciwić. Dotyczy to odpowiednio utworów, których czas ochrony autorskich praw

majątkowych upłynął.

• Umowa o przeniesienie autorskich praw majątkowych wymaga zachowania formy pisemnej pod rygorem

nieważności.





Licencja - utwór

Umowa o korzystanie z utworu (licencja) obejmuje pola eksploatacji wyraźnie w niej wymienione.

Jeżeli umowa nie stanowi inaczej, twórcy przysługuje odrębne wynagrodzenie za korzystanie z utworu na każdym odrębnym polu eksploatacji.

Umowa może dotyczyć tylko pól eksploatacji, które są znane w chwili jej zawarcia.

Nieważna jest umowa w części dotyczącej wszystkich utworów lub wszystkich utworów określonego rodzaju tego samego twórcy mających powstać w przyszłości.

Jeżeli z umowy nie wynika, że udzielenie licencji nastąpiło nieodpłatnie, twórcy przysługuje prawo do wynagrodzenia.

Jeżeli w umowie nie określono wysokości wynagrodzenia autorskiego, wysokość wynagrodzenia określa się z uwzględnieniem zakresu udzielonego prawa oraz korzyści wynikających z korzystania z utworu.

Jeżeli umowa nie stanowi inaczej, twórcy przysługuje odrębne wynagrodzenie za korzystanie z utworu na każdym odrębnym polu eksploatacji.





Licencja - utwór

Jeżeli w umowie nie określono sposobu korzystania z utworu, powinien on być zgodny z charakterem i przeznaczeniem utworu

oraz przyjętymi zwyczajami.

W braku wyraźnego postanowienia o przeniesieniu prawa, uważa się, że twórca udzielił licencji.

Umowa licencyjna uprawnia do korzystania z utworu w okresie 5 lat na terytorium państwa, w którym licencjobiorca ma swoją

siedzibę, chyba że w umowie postanowiono inaczej.

• po upływie powyższego terminu prawo uzyskane na podstawie umowy licencyjnej wygasa.

Twórca może udzielić upoważnienia do korzystania z utworu na wymienionych w umowie polach eksploatacji z określeniem:

• zakresu,

• miejsca

• czasu





Licencja - utwór Udzielenie licencji nie ogranicza udzielenia przez twórcę upoważnienia innym osobom do korzystania z utworu na tym samym polu eksploatacji (licencja niewyłączna).

Umowa licencji może zastrzegać wyłączność korzystania z utworu w określony sposób (licencja wyłączna).

• umowa licencyjna wyłączna wymaga zachowania formy pisemnej pod rygorem nieważności.

Jeżeli umowa nie stanowi inaczej, licencjobiorca nie może upoważnić innej osoby do korzystania z utworu w zakresie uzyskanej licencji.

Jeżeli umowa nie stanowi inaczej, uprawniony z licencji wyłącznej może dochodzić roszczeń z tytułu naruszenia autorskich praw majątkowych, w zakresie objętym umową licencyjną.

Jeżeli umowa nie stanowi inaczej, a licencji udzielono na czas nieoznaczony, twórca może ją wypowiedzieć z zachowaniem terminów umownych, a w ich braku na rok naprzód, na koniec roku kalendarzowego.

Licencję udzieloną na okres dłuższy niż pięć lat uważa się, po upływie tego terminu, za udzieloną na czas nieoznaczony.





Transfer praw związanych z wynalazkiem.

Prawo do uzyskania patentu: • zbywalne i podlegające dziedziczeniu;

• forma pisemna pod rygorem nieważności.

Uprzednie pierwszeństwo: • zbywalne i podlegające dziedziczeniu;

• forma pisemna pod rygorem nieważności.

Patent: • zbywalny i podlegający dziedziczeniu;

• forma pisemna pod rygorem nieważności;

• przeniesienie jest skuteczne wobec osób trzecich z chwilą wpisu do rejestru patentowego.





Wynalazek

Umowa w formie pisemnej pod rygorem nieważności!

Do umowy o korzystanie z wynalazku zgłoszonego w Urzędzie Patentowym, na który

nie udzielono jeszcze patentu, jak również do umowy o korzystanie z wynalazku

niezgłoszonego, a stanowiącego tajemnicę przedsiębiorcy, stosuje się odpowiednio

przepisy o umowie licencyjnej, chyba że strony postanowiły inaczej.





Licencja - wynalazek

Uprawniony z patentu może w drodze umowy udzielić innej osobie upoważnienia (licencji) do korzystania z jego wzoru przemysłowego (umowa licencyjna).

Umowa licencyjna wymaga, pod rygorem nieważności, zachowania formy pisemnej.

Licencja wygasa najpóźniej z chwilą wygaśnięcia prawa z rejestracji.

Uprawniony z licencji może udzielić dalszej licencji (sublicencja) tylko za zgodą uprawnionego z patentu; udzielenie dalszej sublicencji jest niedozwolone.

W razie przejścia prawa z rejestracji obciążonego licencją, umowa licencyjna jest skuteczna wobec następcy prawnego.





Licencja - wynalazek

Jeżeli umowa licencyjna nie zastrzega wyłączności korzystania z wzoru przemysłowego w określony sposób (licencja wyłączna), udzielenie licencji jednej osobie nie wyklucza możliwości udzielenia licencji innym osobom, a także jednoczesnego korzystania z wzoru przemysłowego przez uprawnionego z patentu (licencja niewyłączna).

Do umowy o korzystanie z wzoru przemysłowego zgłoszonego w Urzędzie Patentowym, na który nie udzielono jeszcze prawa z rejestracji, jak również do umowy o korzystanie z wzoru niezgłoszonego, a stanowiącego tajemnicę przedsiębiorcy, stosuje się odpowiednio przepisy o umowie licencyjnej, chyba że strony postanowiły inaczej.

Jeżeli umowa o wykonanie prac badawczych lub inna podobna umowa nie stanowi inaczej, domniemywa się, że wykonawca prac udzielił zamawiającemu licencji na korzystanie z wzorów przemysłowych zawartych w przekazanych wynikach prac (licencja dorozumiana).





Wynalazek

Jeżeli strony nie postanowiły inaczej, w razie unieważnienia patentu nabywca,

licencjobiorca albo inna osoba, na rzecz której uprawniony dokonał odpłatnego

rozporządzenia, może żądać zwrotu wniesionej zapłaty oraz naprawienia szkody na

zasadach ogólnych.

Zbywca może jednak potrącić sobie korzyści, jakie nabywca uzyskał przez

korzystanie z wynalazku przed unieważnieniem patentu; jeżeli korzyści te są wyższe

od wniesionej zapłaty i dochodzonego odszkodowania, zbywca nie ponosi

odpowiedzialności.





Dziękuje za uwagę!

Łukasz Wściubiak

Rzecznik patentowy

[email protected]

„Chwalebnie jest czynić to, co należy, a nie to, co wolno.”

Seneka Młodszy

Własność intelektualna – jak nią zarządzać i na niej … geneza ochrony IP. ... Opracowanie...

Documents

Transcript of Własność intelektualna – jak nią zarządzać i na niej … geneza ochrony IP. ... Opracowanie...