WIZJE I REWIZJE - Inframedia...ŚRODOWISKO PRZYJAZNE GOSPODARCE Nowe szanse i kierunki rozwoju Nr...

ŚRODOWISKO PRZYJAZNE GOSPODARCENowe szanse i kierunki rozwoju

www.inframedia.plNr 12(57)/2012 grudzień 2012 Cena 14,90 zł (w tym VAT 8%)

WIZJE I REWIZJEPodsumowanie roku i plany na przyszłość w resortach

BUDOWNICTWO NA EKSPORTPromocja przedsiębiorstw z potencjałem

ZAPROJEKTUJ, ZBUDUJ I…W poszukiwaniu efektywnych modeli realizacji inwestycji

ul. Kamienna 7, Wysogotowo, 62-081 Przeźmierowo, tel. +48 61 668 17 00, fax +48 61 668 17 [email protected] www.msrtraffic.com.pl

profesjonalizmPASJA ENERGIA

3INFRASTRUKTURA: Ludzie Innowacje Technologie – 12/2012

Kończący się rok był rekordowy pod względem liczby oddawanych inwesty-cji. Sieć dróg znacznie się powiększy-ła, co wpłynęło na wzrost towarowych przewozów samochodowych i ponie-kąd na spadek zleceń dla kolei. Choć realizacja inwestycji kolejowych tak-że przyspieszyła, to ciągle stanowią one kroplę w morzu potrzeb, jeśli np. popatrzeć na wąskie gardła w rejonie Dolnego Śląska.

„Środowisko powinno być przyja-zne gospodarce” – przekonuje Marcin Korolec, minister środowiska, w roz-mowie miesiąca, w której uchyla tak-że rąbka tajemnicy o działaniach, jakie resort zamierza podjąć w przyszłości.

O plany nie tylko na rok 2013 za-pytaliśmy także resort transportu i go-spodarki oraz Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad.

Potrzeby infrastrukturalne sa-morządów powiatowych przybliżył Marek Tramś prezes zarządu Związku Powiatów Polskich. Sądząc wprawdzie po ogłoszonych w senacie na począt-ku grudnia wynikach konkursu ZPP Samorządowy Lider Zarządzania 2012, kryzys zdaje się władzom lokalnym nie taki straszny. Wciąż jednak sen z po-wiek spędza im pytanie, skąd wziąć środki na realizację inwestycji.

Można przypuszczać, że w tych okolicznościach wzrośnie popularność partnerstwa publiczno-prywatnego. Tematem tym zajmiemy się dokład-niej już w wydaniu styczniowo-lu-towym. Pokażemy np. inwestycje

zrealizowane w tej formule w kraju i za granicą.

Ministerstwo Gospodarki, obec-nie pod kierownictwem Janusza Piechocińskiego, uruchomiło specjal-ny portal www.bazappp.gov.pl, gdzie można znaleźć nie tylko informacje o realizowanych inwestycjach, ale tak-że pomysły na nowe projekty.

Nawiasem mówiąc, formułą tą za-interesowane są także służby CBA, a Najwyższa Izba Kontroli przygoto-wała specjalny raport o tego typu re-alizacjach.

Jaki będzie rok 2013? Dzisiaj nikt tego nie wie. Miejmy nadzieję, że bę-dzie to rok rozsądnego gospodarowa-nia i przemyślanych inwestycji.

Nasza redakcja poczyniła już pewne plany na przyszłość. Przygotowujemy anglojęzyczną publikację, która będzie kolportowana na 10 zagranicznych tar-gach budowlanych, z których 9 objęli-śmy patronatem medialnym. Listę za-mieszczamy w kalendarium na końcu wydania. Znajdziecie tam też Państwo informacje o wydarzeniach w kraju (targach, seminariach, konferencjach), które objęliśmy patronatem. Obecnie ich liczba zbliża się już do 30, a praw-dopodobnie lista jeszcze się wydłuży. Szykujemy kilka seminariów, nie obę-dzie się także bez niespodzianek dla naszych stałych Czytelników.

W imieniu własnym i zespołu życzę dobrego odpoczynku i spokoju w Święta Bożego Narodzenia oraz wspaniałego Nowego Roku. ■ w

ww

.infr

amed

ia.p

l

FOT.

JA

CE

K B

OJA

RS

KI

Anna Krawczyk, wydawca

od redakcji

INFRASTRUKTURA: Ludzie Innowacje Technologie – 12/2012

10 Środowisko przyjazne gospodarce

– Kraje wspólnotowe muszą podążać w kierunku gospodarki niskoemisyjnej, ale każdy w swoim tempie i z uwzględnieniem swojego potencjału – mówi Marcin Korolec, minister środowiska.

16 JESSICA dla miast Inicjatywa JESSICA to

instrument wsparcia rozwoju obszarów miejskich oraz ich

rewitalizacji zarówno w aspekcie ekonomicznym, jak i społecznym.

20 Powiatowa rzeczywistośćAż co 5 wydawana przez samorządy złotówka przeznaczana jest na infrastrukturę.

SpiS treści

4

Nr 12(57)/2012 (grudzień 2012)

Rozmowa miesiąca10 Środowisko przyjazne

gospodarceRozmowa z Marcinem Korolcem, ministrem środowiska

samoRządy14 Fundusze na projekty

energetyczne mazowieckich miast

Bartosz Dubiński

16 JESSICA dla miastEwa Wnukowska

19 Przykład projektu miejskiego realizowanego w ramach inicjatywy JESSICA

20 Powiatowa rzeczywistośćNajważniejsze potrzeby i problemy powiatów w zakresie rozwoju infrastrukturyMarek Tramś

GospodaRka22 Wizje i rewizje Wypowiedź Marcina Korolca,

ministra środowiska Ministerstwo Gospodarki Wypowiedź Lecha Witeckiego,

Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad

28 Budownictwo na eksportRozmowa z Iloną Antoniszyn-Klik, wiceminister gospodarki

32 Bieg z przeszkodamiRozmowa z Mironem Klomfasem, prezesem i Jakubem Białachowskim, członkiem zarządu spółki B-Act

33 Wypowiedź Ryszarda Siedleckiego, radcy prawnego z Kancelarii Radcy Prawnego Ryszard Siedlecki

36 Transport ponad granicamiRozmowa z Pawłem Jagusiakiem, członkiem zarządu i dyrektorem ds. rozwoju spółki CTL Logistics

TechnoloGie38 Rozwijać się na przekór

dekoniunkturzeRozmowa z Markiem Marcińskim, prezesem zarządu ICSO Chemical Production

dRoGi40 Zaprojektuj, zbuduj i…

Izabela Wójtowicz

41 Wypowiedź Marka Bujalskiego, prezesa zarządu ViaMens

46 Innowacyjność dla rozwoju gospodarki


28 Budownictwo na eksport

– Chcemy, żeby za kilka lat przynajmniej część z promowanych branż stała się flagowymi markami,

pozytywnie kojarzonymi z Polską – mówi Ilona Antoniszyn-Klik,

wiceminister gospodarki.

40 Zaprojektuj, zbuduj i… Jaka jest rola poszczególnych podmiotów podczas realizacji inwestycji w systemie „zaprojektuj i zbuduj”, kto ponosi odpowiedzialność za projekt, jak rozkłada się ryzyko. Odpowiedzi m.in. na te pytania dostarczyła debata zorganizowana przez nasze wydawnictwo.

Rozmowa z dr. Igorem Ruttmarem, prezesem zarządu Instytutu Badań Technicznych TPA

48 Mieszanki pod lupąAnna Krawczyk

50 ViaExpert informuje, doradza, inspiruje…

Rozmowa z Anną Rogalińską, redaktor naczelną portalu Budownictwa Komunikacyjnego ViaExpert

eneRGeTyka52 Kierunek nowoczesność

Mieczysław Wrocławski

54 Pierwsza polska farma fotowoltaiczna

Marcin Wasa

kRuszywa56 Przetrwać po boomie

Rozmowa z Aleksandrem Kabzińskim, prezesem Polskiego Związku Producentów Kruszyw

sTałe RubRyki6 Aktualności58 Wydarzenia60 Kalendarium62 Zapowiedzi

Wydawca

Anna Krawczyke-mail: [email protected]

Adres redakcjiul. Balonowa 21/302-635 Warszawatel./fax 22 844 18 27, tel. 22 856 45 00÷04Adres internetowy: www.inframedia.ple-mail: [email protected]

Redaktor naczelnaAnna Krawczyk

Redaktor prowadzącyLeszek Mikołajków

Asystentka redaktor naczelnejAgata Siekierska e-mail: [email protected]

ReklamaAnna Frąckiewicz e-mail: [email protected]

Adiustacja tekstówJoanna Reszko-Wróblewska

KorektaEwa Popławska

Dziennikarze współpracującyHenryk JezierskiBeata Kopeć

Współpraca merytorycznaAleksander KabzińskiRadosław KucharskiKamilla OlejniczakPiotr SobczyńskiStanisław StykZbigniew SzymańskiMarek Wierzchowski

PrenumerataKolporter SAoraz redakcja tel./fax 22 844 18 27, tel. 22 856 45 00Prenumerata w internecie:www.inframedia.pl

Cena prenumeraty na 2013 rok:• wydanie papierowe – 177 zł + 8% VAT• e-wydanie – 127 zł + 8% VAT

DTPInventivoGrafika na okładce – inventivo.pl

Redakcja nie odpowiada za treść reklam i nie zwraca materiałów niezamówionych. Zastrzegamy sobie prawo do zmian i skracania przesłanych materiałów.

6 INFRASTRUKTURA: Ludzie Innowacje Technologie – 12/2012

aktualności

Janusz Piechociński wicepremierem i ministrem gospodarki

Prezydent Bronisław Komorowski powołał 6 grudnia 2012 r. Janusza Piechocińskiego na wice-premiera i ministra gospo-darki. W resorcie nowego szefa powitali przedstawi-ciele kierownictwa MG.

ŹRÓDŁO: MG

Pojedziemy szybciej na trasie Olsztynek–Nidzica

Odcinek drogi ekspreso-wej S7 Olsztynek–Nidzica, będący częścią strategicz-nego ciągu komunikacyjne-go między północą a połu-dniem Polski, został oddany do użytku. Pomimo że na drodze budowy stanął za-bytkowy schron już pod ko-niec listopada drogą ekspre-sową można było pojechać z prędkością nawet 120 km na godzinę.

Umowę na projekt i budowę 31,3-kilometrowego odcin-ka dwujezdniowej drogi ekspresowej S7 na trasie Olsztynek–Nidzica wraz z obwodnicą Olsztynka podpisano w maju 2009 r. Celem inwestycji było dostosowanie drogi do obowiązujących warunków technicznych dla dróg klasy S.

To pierwsza warmińsko-mazurska inwestycja drogowa, która została zrealizowana w systemie „zaprojektuj i zbuduj”. Głównym wykonawcą inwestycji była firma Sando Budownictwo. Kompleksową dostawę asfaltu do wytwórni obsługujących budowy zrealizowała firma LOTOS Asfalt. Do produkcji na-wierzchni wykorzystano łącznie blisko 24 tys. ton produktów asfaltowych. Do wytworzenia mieszanek bitumicznych uży-to asfaltu 35/50, 50/70 oraz Modbit 45/80-55.

Droga ekspresowa S7 znajduje się w sieci europejskich ko-rytarzy transportowych (TEN-T). Ekspresówka łączy Gdańsk, Warszawę, Kraków i przejście graniczne w Chyżnem. W kolej-nym etapie planowana jest realizacja odcinków drogi: Miłomłyn–Ostróda i Ostróda–Olsztynek.

ŻRÓDŁO: http://s7.olsztynek-nidzica.zaprojektuj-zbuduj.pl/

Europejska Agencja Kolejowa i Huawei podpisały umowę ramową dotyczącą współpracy i prac badawczych

22 listopada 2012 Huawei i Europejska Agencja Kolejowa (ERA), wraz z dwiema innymi firmami, podpisały umowę

ramową o świadczeniu usług, otwierającą drogę do współ-pracy w dziedzinie badań m.in. nad przyszłością systemów komunikacyjnych dla kolejnictwa. Partnerstwo to przyczy-ni się do zwiększenia poziomu bezpieczeństwa i konkuren-cyjności transportu kolejowego w Europie.

Umowa ramowa reguluje zasady świadczenia przez Huawei i pozostałe firmy usług doradczych dotyczących rozwiązań telekomunikacyjnych w zakresie technologii GSM-R, która podlega kontroli Europejskiej Agencji Kolejowej. Jako glo-balny dostawca rozwiązań teleinformatycznych, dysponują-cy dużym doświadczeniem w dziedzinie kolejnictwa, firma Huawei jest zdolna wykreować synergię pomiędzy różnymi rozwiązaniami technologicznymi, realizując ambitne zada-nie budowy podstawy przyszłych standardów telekomunika-cyjnych. Jako jedna z trzech firm, Huawei pomoże zdefinio-wać przyszłe strategie rozwiązań telekomunikacyjnych dla kolei w Europie, a także zbada, który ze sposobów migracji ze starego standardu na nowy jest najbardziej odpowiedni.

– Jednym z naszych priorytetów są prace badawczo-roz-wojowe i wdrażanie innowacyjnych rozwiązań. Wierzymy, że nasz specjalistyczny know-how wzbogaci prace nad euro-pejską standaryzacją systemów telekomunikacyjnych w ko-lejnictwie i cieszymy się, że będziemy uczestniczyć w pra-cach nad ich ewolucją – powiedział Jarosław Czerniawski, Regionalny Dyrektor Sektora Transportowego w Huawei Technologies.

Prace będą prowadzone przez wyspecjalizowany zespół Huawei ds. rozwiązań kolejowych z siedzibą w Europie, przy bezpośrednim wsparciu mieszczących się w Chinach dzia-łów badawczo-rozwojowych firmy odpowiadających za po-szczególne rozwiązania.

Jolanta Stryjczak

Prezes Zarządu POL-DRÓG Gdańsk Menedżerem roku 2012

Jakub Długoszek, prezes za-rządu POL-DRÓG Gdańsk, został wyróżniony prestiżowym tytułem Menedżera roku 2012. Wyróżnienie przyznawane jest w organizowa-nym przez Puls Biznesu rankingu 500 Menedżerów. Nagrody zostały rozdane 28 listopada podczas uro-czystej gali w Warszawie.

– Przyznane wyróżnienie jest dla mnie dużym sukcesem, szcze-gólnie w obecnej, trudnej sytuacji firm z branży budowlanej – mówi Jakub Długoszek. – Uważam, że ta nagroda świad-czy o wiarygodności i skuteczności działań biznesowych prowadzonych przez firmę POL-DRÓG. By zakwalifikować się do rankingu wykazaliśmy się dodatnią dynamiką wzro-stu sprzedaży, gdzie wśród firm z naszej podkategorii za-

FOT.

MIN

ISTE

RS

TWO

GO

SP

OD

AR

KI

FOT.

LO

TOS

Asf

alt

FOT.

PO

L-D

RÓ

G

jęliśmy pierwsze miejsce, jak również dodatnią dynamiką wzrostu zysku i odpowiednim wynikiem finansowym – do-daje Długoszek. O znalezieniu się w wyróżnionym gronie zdecydowały także: dobra kondycja finansowa zarządzanej firmy, jej nieposzlakowana opinia w środowisku biznesowym i brak negatywnych zdarzeń prawnych w historii firmy ta-kich jak: wnioski o upadłość czy likwidację przedsiębiorstwa.

Karolina Gużda

Laur Białego Tygrysa dla Polskich Sieci Elektroenergetycznych Operator SA

PSE Operator SA otrzymał Laur Białego Tygrysa 15 listo-pada br., podczas Gali Laureatów wieńczącej V Konferencję Problemową ENERGETYKON 2012. Kryształową statuetkę, w imieniu Zarządu PSE Operator, odebrał Grzegorz Tomasik, członek Zarządu Spółki.

Dla bezpieczeństwa Krajowego Systemu Elektro- energetycznego podczas tak wielkiego przedsięwzięcia, ja-kim była organizacja Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej, wymagane było uruchomienie nowych obiektów elektro-energetycznych – trzech linii i jednej stacji: • Linii od stacji 400+110 kV Pasikurowice do stacji

400/110 kV Wrocław, • Stacji elektroenergetycznej 400/110 kV Wrocław, • Linii 400 kV Ostrów–Plewiska, w tym relację 400 i 220 kV

Plewiska–Kromolice, • Linii Kromolice–Pątnów wybudowanej po trasie linii

220 kV Plewiska–Konin w relacji Kromolice–Konin na napięciu 220 kV.Projekt Polska–Litwa, uznany za jeden z prioryteto-

wych w Unii Europejskiej i umieszczony na liście projek-tów o kluczowym znaczeniu dla rozwoju europejskiego ryn-ku energii elektrycznej, jest największą inwestycją, jaką kiedykolwiek podjęto w polskich sieciach przesyłowych. Jest realizowany na terenie czterech województw: pod-laskiego, warmińsko-mazurskiego, mazowieckiego i ku-jawsko-pomorskiego.

ŹRÓDŁO: PSE-OPERATOR

Fundusz Highlander Partners zainwestuje w produkcję transformatorów energetycznych

Fundusz private equity Highlander Partners przejmie od spółki Polimex-Mostostal S.A. łódzki zakład remonto-wo-produkcyjny transformatorów średnich mocy ZREW. Na mocy umowy zakład przekształcony zostanie w nową spół-kę o nazwie ZREW Transformatory i w najbliższym czasie rozpocznie inwestycje pozwalające na dalszy rozwój oraz powiększenie mocy produkcyjnych. Zbycie tego segmen-tu działalności przez Polimex-Mostostal S.A. jest spójne z szeroko zakrojonym planem naprawczym spółki, którego

częścią jest sprzedaż aktywów spoza podstawowej działal-ności. Wartość transakcji wyniesie 46,7 mln zł. Finalizacja transakcji nastąpi w ciągu kilku tygodni po spełnieniu wa-runków formalnych.

Highlander Partners, amerykański fundusz działają-cy w Europie Centralnej od lat konsekwentnie inwestuje w spółki produkcyjne i usługowe średniej wielkości dzia-łające w perspektywicznych sektorach gospodarki, do któ-rych zdecydowanie zalicza się polska branża energetyczna. Zakład ZREW, będący obecnie częścią spółki Polimex- -Mostostal S.A. jest jednostką z prawie 50-letnim doświad-czeniem w realizacji usług dla energetyki i przedsiębiorstw przemysłowych z wielu branż, w tym nowoczesnym serwi-sie przemysłowym, remontach i modernizacji, pracach in-westycyjnych, a od przeszło 10 lat także producentem kom-pletnych transformatorów. W 2011 roku osiągnął obroty na poziomie 62 mln zł. Pozostając silnie zakorzenionym w lo-kalnym rynku, łódzki oddział ZREW obsługuje klientów nie tylko z Polski, ale również z Europy Wschodniej, oferując im elastyczne i dostosowane do indywidualnych potrzeb kon-figuracje produktów i usług.

Artur Łakomiec

Kongresowa ekstraklasa

Międzynarodowe Targi Poznańskie wzbogaciły się o najnowocześniejsze i największe centrum kongresowe w Polsce. Przestrzenny, trzykondygnacyjny obiekt ma 38 sal konferencyjnych i jest dostosowany do organi-zacji wydarzeń dla 4000 osób, a jego największym atu-tem jest sala widowiskowo-koncertowa dla 2000 osób.

Jeszcze przed oficjalnym otwarciem zaplanowanym na połowę grudnia, obiekt zdążył zatrząść polską bran-żą konferencyjną. W krótkim czasie odbyło się w nim bowiem aż siedem dużych wydarzeń konferencyjno--kongresowych, w których uczestniczyło kilkanaście tysięcy osób.

FOT.

MTP


8

aktualności


Intrygujące architektonicznie, wielofunkcyjne i mo-dularne – to przymiotniki najlepiej oddające charak-ter zmodernizowanego centrum kongresowego MTP. Kluczowym elementem kształtującym charakter i wy-gląd centrum konferencyjno-kongresowego jest Sala Ziemi. Wyróżnia ją rozmiar, elastyczność aranżacji oraz niepowtarzalna estetyka. Jej charakterystyczne ściany to gra futurystycznych płaszczyzn i światłocienia, któ-re budują unikatową atmosferę tego miejsca. Sala Ziemi to jednak przede wszystkim wielofunkcyjna sala plenar-na dla 2000 osób, która może być aranżowana na wie-le sposobów – od układu kinowego, przez układ forum, gdzie usytuowana centralnie scena otoczona jest przez rozsuwane teleskopowo audytorium, aż po podział na dwie odrębne sale. Każda z aranżacji jest dodatkowo wsparta najnowocześniejszym wyposażeniem audiowi-zualnym. Na 120-metrowym ekranie oraz szeregu mniej-szych zdalnie sterowanych monitorów obraz w jakości Full HD można odtwarzać z aż 64 źródeł. Sala posiada ponadto wyśmienitą akustykę, a dzięki systemowi in-formacji multimedialnej, zastosowaniu kamer podglą-dowych i kompleksowo wyposażonych reżyserek, speł-nia warunki organizacji zarówno kongresów naukowych, spektakli, jak i koncertów symfonicznych.

Karolina Makowska

Nagrody dla Alumast

Firma ALUMAST otrzymała Srebrny Medal na Między- narodowych Targach Wynalazczości, Badań Naukowych i Nowych Technik „Brussels Innova” za słup świetlny z od-błyśnikiem wykonany z kompozytów polimerowo-szklanych.

Rosyjski Komitet Organizacyjny nagrodził ALUMAST za aktywną promocję postępu naukowo-mechanicznego i wy-sokie osiągnięcia na 61 Światowej Wystawie Wynalazków, Badań Naukowych i Nowych Technologii w Brukseli za słup świetlny z odbłyśnikiem (typ BRZOZA).

Aneta Dyja

Ważenie TIR-ów na Trasie Popiełuszki w Płocku

W połowie listopada rozpoczęła działanie druga waga preselekcyjnego ważenia pojazdów zlokalizowana na Trasie ks. J. Popiełuszki w Płocku. Urządzenie będzie wykorzy-stywane przede wszystkim przez Inspekcję Transportu Drogowego do kontroli i eliminowania przeciążonych pojaz-dów ciężarowych i dostawczych wjeżdżających z kierunku południowego (Kutno droga krajowa K-60, Włocławek dro-ga krajowa K-62, Gąbin i Iłów drogi wojewódzkie 574 i 575) do Płocka. Nowe urządzenia preselekcyjnego ważenia po-jazdów zainstalowane w Płocku na Trasie Popiełuszki, po-dobnie jak to działające od 2011 r. na ulicy Wyszogrodzkiej o każdej porze dnia i nocy oraz w dowolnych warunkach at-mosferycznych mierzą i rejestrują całkowitą masę pojazdu, naciski na poszczególne osie, długość i prędkość pojazdów oraz numery rejestracyjne. System automatycznie rozpo-znaje markę i typ pojazdu.

W przypadku prowadzenia kontroli przez ITD na tere-nie Płocka inspektorzy natychmiast otrzymują alert z obu urządzeń do preselekcji z dokładnymi danymi przeciążonego pojazdu. Gdy wskazanie z urządzenia do preselekcji zosta-nie potwierdzone na wadze stacjonarnej na nieuczciwego przewoźnika nakładana jest wysoka kara administracyjna, a przeciążony pojazd jest eliminowany z ruchu.

W wyniku przeprowadzonych w Płocku przez Inspekcję Transportu Drogowego kontroli drogowych w okre-sie od 1 stycznia do 30 czerwca 2012 r. z wykorzy-staniem wagi do preselekcyjnego ważenia pojazdów przy ul. Wyszogrodzkiej i wagi stacjonarnej przy ul. Dobrzykowskiej nałożono na nieuczciwych przewoźni-ków kary w formie decyzji administracyjnych na kwo-tę: 102.460 złotych. Nałożone przez ITD kary trafiają do budżetu Gminy Miasta Płock.

Konrad Kozłowski

ŹRÓ

DŁO

: ALU

MA

ST

FOT.

MIE

JSK

I ZA

RZĄ

D D

RÓ

G W

PŁO

CK

U

Zamów prenumeratę na 2013 rok i bierz bezpłatnie udział w naszych seminariach!

Wydając od 2006 roku „Infrastrukturę” wsłuchujemy się w po-trzeby branży. Jedną z nich bez wątpienia jest potrzeba podążania za szybko zmieniającymi się trendami i postępem technologicznym. Stąd wywodzi się propozycja merytorycznych spotkań branżowych organizowanych przez wydawnictwo INFRAMEDIA.

W 2012 roku zorganizowaliśmy już trzy seminaria, w których udział dla naszych prenumeratorów był bezpłatny:• „Nowoczesne metody budowy dróg samorządowych” – Toruń,

1 marca, pod patronatem honorowym Pana Piotra Całbeckiego, Marszałka Województwa Kujawsko-Pomorskiego oraz Polskiego Związku Producentów Kruszyw

• „Czy nasze drogi są bezpieczne” – Dłużniewo k/Płońska, 13. czerwca, współorganizatorami byli Starostwo Powiatowe

w Płońsku, Stowarzyszenie Inżynierów i Techników RP, oddział w Ciechanowie

• „Dobre praktyki przy budowie dróg” – Płock, 26. września, patronat honorowy nad wydarzeniem objął Pan Andrzej Nowakowski, prezy-dent Płocka a współgospodarzem był Miejski Zarząd Dróg w Płocku.

Zamów prenumeratę na 2013 rok już dzisiaj i zagwarantuj sobie miejsce z bezpłatnej puli na nasze seminaria.

Koszt prenumeraty na 2013 rok: • wydanie papierowe (10 wydań, 2 dodatki tematyczne)

– 177 zł + 8% VAT,• wydanie pdf – 127 zł + 8% VAT.

Odwiedź nas: www.facebook.com/Infrastruktura

Prenumerata na 2013 rok

Wypełnij poniższy formularz i prześlij faksem na numer 22 844 18 27 lub pocztą na adres: ul. Balonowa 21/3, 02-635 Warszawa

Osoba zamawiająca Osoba prywatna Firma Liczba zamawianych egzemplarzy Rodzaj prenumeraty: papierowa pdf Proszę nie przedłużać prenumeraty na kolejne lata

Dane do faktury

Nazwa firmy

Imię i nazwisko

Ulica Kod, miasto

Województwo Kraj

Tel. Fax E-mail

NIP* * tylko w przypadku firm i osób prowadzących działalność gospodarczą będących płatnikiem VAT.

Oświadczam, że jestem/nie jestem** płatnikiem VAT i upoważniam wydawcę, firmę Inframedia Anna Krawczyk, do wystawienia faktury VAT bez podpisu odbiorcy. **niepotrzebne skreślić data i podpis (pieczęć firmowa*)

Wyrażam zgodę na umieszczenie moich danych osobowych w bazie danych wydawcy Inframedia Anna Krawczyk oraz ich przetwarzanie zgodnie z treścią ustawy o ochronie danych osobowych z dn. 29.08.1997 r. (Dz.U. 133, poz. 88) wyłącznie dla potrzeb marketingowych Wydawcy.

Numer Konta:

mBank Bankowość Detaliczna BRE Banku S.A. mBiznes konto: 74 1140 2004 0000 3802 4208 9008

Dodatkowe informacje w sprawie prenumeraty: 22 856 45 00Zamów prenumeratę w internecie: www.inframedia.pl

✃

✃


rozmowa mieSiąca

Środowisko przyjazne gospodarce

Na temat działań resortu na rzecz zrównoważonego rozwoju oraz kierunków polskiej polityki energetycznej z MarcineM KorolceM, ministrem środowiska, rozmawia Agata Siekierska.

FOT.

MIN

ISTE

RS

TWO

ŚR

OD

OW

ISK

A


Infrastruktura: Jakie są najważniejsze wyzwania, jeśli chodzi o realizację polityki ochrony środowiska w Polsce?Marcin Korolec: Obecnie są to przede wszystkim działania na rzecz zrównoważonego rozwoju, czyli takiego, który postępu-je z poszanowaniem środowiska naturalnego i jego zasobów, gwarantuje dobrą jakość życia ludzi teraz i w przyszłości.Kluczowym zadaniem nie tylko dla Polski, ale dla całego świa-ta jest prowadzenie rozsądnej polityki klimatycznej, w tym ochrona klimatu realizowana w sposób efektywny koszto-wo i korzystny zarówno dla gospodarki, jak i środowiska.Na naszym krajowym podwórku na pewno wielkim wyzwa-niem będzie budowa infrastruktury służącej polepszeniu ja-kości wody oraz utylizacji odpadów. W tych dwóch dziedzi-nach mamy jeszcze dużo zaległości do odrobienia.

Czy należy spodziewać się zmian legislacyjnych?W swych działaniach zamierzam się skoncentrować na usprawnieniu procesu zarządzania resortem oraz na za-pewnieniu zgodności polskiego prawa z prawem unijnym.Jednym z ważnych zadań do wykonania w kolejnych latach będzie m.in. uproszczenie przepisów środowiskowych, tak by stały się bardziej przyjazne dla przedsiębiorców.

Jakiego rodzaju inwestycje środowiskowe znajdą się na li-ście projektów do realizacji w kolejnej perspektywie unijnej?Cały czas na poziomie unijnym trwają prace nad kształtem nowej perspektywy finansowej, a na poziomie krajowym – nad kształtem programów na lata 2014–2020. Niestety nie określono jeszcze obszarów wsparcia w ochronie śro-dowiska, dlatego trudno wskazywać konkretne projek-ty. Myślę, że bardziej szczegółowe informacje będziemy mogli przekazać na początku 2013 r.

Czy jesteśmy w stanie uzyskać do 2020 r. wymagane przez UE wskaźniki redukcji emisji?Polska jest na najlepszej drodze do osiągnięcia celów wyzna-czonych w pakiecie klimatyczno-energetycznym. Zgodnie z Protokołem z Kioto do 2012 r. powinniśmy zredukować emisję gazów cieplarnianych o 6%. Dotychczas udało nam się zredukować emisję aż o blisko 30% przy jednoczesnym wysokim wzroście PKB.Na redukcjach Polska zyskała podwójnie. Z jednej stro-ny unowocześniliśmy energochłonne zakłady przemysło-we, z drugiej zarobiliśmy (780 mln zł) na sprzedaży nad-wyżek uprawnień do emisji CO2 innym krajom w ramach globalnego systemu ONZ. Dzięki temu mogliśmy sfinan-

sować realizację ekologicznych inwestycji, jak np. ocieple-nie szkół i szpitali.

Czy w warunkach kryzysu gospodarczego państwa unij-ne, w tym Polska, będą w stanie realizować restrykcyjne założenia polityki klimatycznej?Jeśli wymaga tego strategiczny interes państwa, zajmu-jemy krytyczne stanowisko wobec niektórych propozy-cji Komisji Europejskiej dotyczących zaostrzenia polity-ki klimatycznej. Chcemy mieć pewność, że przyjmowane w UE rozwiązania będą osiągalne w sposób efektywny kosztowo. Nie możemy w ramach długofalowej polityki energetyczno-klimatycznej nakładać na przemysł coraz to nowych obciążeń. Na forum UE podkreślamy, że kra-je wspólnotowe muszą podążać w kierunku gospodarki niskoemisyjnej, ale każdy w swoim tempie i z uwzględ-nieniem swojego potencjału. W warunkach przedłużają-cego się kryzysu gospodarczego i niepewnej sytuacji na rynkach finansowych jest to szczególnie ważne. Nie za-pominajmy też, że obecny kryzys ograniczył aktywność gospodarczą i produkcyjną, co znalazło odzwierciedlenie w poziomie emisji.Jeśli jednak uznamy kryzys za stan przejściowy, zwiększe-nie aktywności i produkcji dóbr w UE nieuchronnie spowo-duje wzrost emisji. Musimy o tym pamiętać, kreśląc scena-riusze polityki klimatycznej na okres pokryzysowy.

Jaka jest przyszłość i potencjał krajowych odnawialnych źródeł energii?Wzrost wykorzystania OZE jest jednym z priorytetów na-szej polityki energetycznej. Zwiększenie udziału w ogól-nym bilansie tego rodzaju energii poprawi bezpieczeństwo energetyczne kraju, przyczyni się do ograniczenia emisji gazów cieplarnianych, a także spowoduje powstanie no-wych miejsc pracy.Zgodnie z założeniami pakietu klimatyczno-energetyczne-go jesteśmy zobowiązani do 2020 r. zapewnić energii z OZE 15-proc. udział w całkowitym zużyciu energii. Potencjalne

źródła pochodzenia energii to m.in.: biomasa, biogaz rolni-czy, wiatr (na lądzie i morzu), promieniowanie słoneczne.Bardziej szczegółowe określenie perspektyw rozwoju po-szczególnych rodzajów energii będzie możliwe po zakoń-czeniu prac nad przygotowywaną przez ministra gospo-darki ustawą o OZE.

Polska jest na najlepszej drodze do osiągnięcia celów wyznaczonych w pakiecie klimatyczno-energetycznym

Na forum UE podkreślamy, że kraje wspólnotowe muszą podążać w kierunku gospodarki niskoemisyjnej, ale każdy w swoim tempie i z uwzględnieniem swojego potencjału


rozmowa mieSiąca

Czy energia pochodząca z odnawialnych źródeł ma szan-sę konkurować z energią wytwarzaną innymi sposobami?System wsparcia OZE powinien zawierać możliwość jego stop-niowego zmniejszania np. przez niewielką coroczną korekcję w formie rozporządzenia ministra gospodarki. Umożliwiłoby to także elastyczne reagowanie na zmiany technologiczne.Wiele technologii OZE zostało już na tyle dobrze przete-stowanych, że powinny zacząć podlegać działaniom sił rynkowych, a z czasem, już bez pomocy subsydiów, bez-pośrednio konkurować na rynku z mocami konwencjonal-nymi. Przeskalowanie wsparcia dla poszczególnych tech-nologii OZE, w szczególności farm fotowoltaicznych m.in. w Czechach i Niemczech, miało negatywny wpływ na sta-bilność całego systemu wsparcia i przyczyniło się do nad-miernego wzrostu kosztów energii.Powinniśmy korzystać z tych doświadczeń i nie popełniać błędów, które w dłuższej perspektywie mogłyby zakłócić rozwój tego sektora w Polsce. Istotne jest też dostosowa-nie tempa rozwoju OZE do możliwość absorpcyjnych sieci.

Czy mikroinstalacje mogą być liczącym się źródłem energii?Powinniśmy wspierać rozwój małych, lokalnych źródeł, które produkują energię na potrzeby własne, a nadwyżki odprowa-dzają do sieci dystrybucyjnej. Nazywamy to prosumenckim podejściem do OZE.Argumenty przemawiające za rozwo-jem mikroinstalacji to m.in. mniej-sze ryzyko inwestycyjne, stosunko-wo krótki czas realizacji inwestycji, możliwość stopniowego rozwoju mocy wytwórczych, łatwość eksploatacji, ograniczenie strat sieciowych, zmniejszenie obciążenia sieci przesyłowych.Rozproszona produkcja energii powinna przyczyniać się do wzrostu udziału OZE w bilansie energetycznym UE.

Jakimi możliwościami wsparcia tego rodzaju źródeł dys-ponuje resort?Jako minister środowiska aktywnie wspieram rozwój OZE, korzystając m.in. z instrumentów oferowanych przez System Zielonych Inwestycji, którym zarządza Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW). Inwestycje finansowane ze środków GIS (Green Investment Scheme), potocznie zwane zazielenianiem, to m.in. rol-nicze biogazownie, ciepłownie i elektrociepłownie opala-ne biomasą, termomodernizacja budynków użyteczności publicznej, budowa lub modernizacja sieci elektroenerge-tycznych w celu podłączenia nowych źródeł energii wiatro-wej. Fundusz uruchomił także programy wsparcia dla bu-dowy mikroinstalacji OZE (np. kolektory słoneczne) przez użytkowników indywidualnych, w tym osób fizycznych. Do tej pory na zazielenianie, w tym wsparcie produkcji energii z OZE, przeznaczyliśmy ponad 780 mln zł.

Wiele emocji ostatnio wzbudza temat potencjalnej eksplo-atacji gazu łupkowego. Czy z jego wydobyciem wiążą się dla środowiska jakieś zagrożenia?Wśród krajów europejskich Polska jest niekwestionowanym liderem w monitorowaniu środowiskowych aspektów prac geologicznych dotyczących gazu pochodzącego ze złóż niekon-wencjonalnych. W 2011 r. ministerstwo zainicjowało badania w rejonie pierwszego w kraju odwiertu poziomego ze szczeli-nowaniem hydraulicznym niedaleko Łebienia w woj. pomor-skim. Wyniki przeprowadzonych po raz pierwszy w Europie badań o tak dużej precyzji nie wykazały negatywnego wpływu na środowisko naturalne. Jedyną stwierdzoną uciążliwością był hałas pracujących przez kilka tygodni agregatów prądo-twórczych i pomp. Nie zanotowano zanieczyszczeń ani wód powierzchniowych, ani podziemnych, nie wykazano żadnego skażenia gleby ani powietrza, nie odnotowano także żadnych odczuwalnych wstrząsów podczas szczelinowania.

Jakiego rodzaju prace badawcze będą jeszcze prowadzo-ne w tym zakresie?Od początku 2012 r. z Generalną Dyrekcją Ochrony Środowiska i Państwowym Instytutem Geologicznym realizujemy pro-jekt, którego celem jest m.in. zbadanie możliwych oddziały-

wań eksploatacji gazu pochodzącego ze złóż niekonwencjonalnych na środowi-sko, a także opracowanie najlepszych praktyk w zakresie monitoringu środo-wiskowego oraz rekultywacji terenów, na których prowadzona jest eksploata-cja takiego gazu. Eksperci przeprowadzą

szczegółowe badania obejmujące m.in.: zasoby wód grunto-wych i powierzchniowych, krajobraz, formy ochrony przyro-dy, glebę, hałas oraz emisje we wszystkich trzech basenach węglowodorowych w Polsce, tj. pomorskim, podlaskim i lubel-skim. Na tej podstawie do końca 2013 r. powstanie komplekso-wy raport oraz zostanie oceniony ewentualny wpływ na śro-dowisko procesu szczelinowania hydraulicznego.Chciałbym podkreślić, że według analiz Komisji Europejskiej wydobywany w Europie gaz z łupków będzie dla środowiska i klimatu bardziej korzystny niż gaz importowany.

Na jakim etapie jesteśmy obecnie, jeśli chodzi o pozyski-wanie gazu łupkowego?Ciągle jeszcze jesteśmy na etapie jego poszukiwania. Perspektywy są zachęcające, jednak informacji o obecności zasobów oraz o pierwszym wydobyciu na skalę przemysłową można się spodziewać nie wcześniej niż za 3 do 5 lat. Obecnie najważniejsze i najbardziej potrzebne jest zwiększenie liczby odwiertów (a tym samym nakładów), by doprowadzić do jak najszybszego, lecz przemyślanego wydobycia tego surowca.

Dziękuję za rozmowę. ■

Wzrost wykorzystania OZE jest jednym z priorytetów naszej polityki energetycznej

C

M

Y

CM

MY

CY

CMY

K

Budimex_swieta_inframedia.pdf 1 12-11-19 10:33

C

M

Y

CM

MY

CY

CMY

K

Budimex_swieta_inframedia.pdf 1 12-11-19 10:33


Samorządy

Gospodarowanie środkami pomoco-wymi musi być jeszcze bardziej niż do-tychczas efektywne. Nie jest tajemnicą, że Unia Europejska zmienia optykę i polityka spójności ma być prowadzona za pomocą zwrotnych instrumentów finansowych. Odejście od finansowania dotacyjnego na rzecz finansowania zwrotnego zakłada m.in. Inicjatywa JESSICA (Joint European Support for Sustainable Investment in City Areas), tj. Wspólne Europejskie Wsparcie

na rzecz Zrównoważonego Inwestowania w Obszarach Miejskich.

Niezależnie od trudności, jakie zwy-kle towarzyszą okresom przejściowym, w nadchodzących latach władze samo-rządowe czeka wiele wyzwań. Wynika to m.in. z ich nadwyrężonej kondycji fi-nansowej (w tym ograniczonych moż-liwości zaciągania kredytów), a także konieczności zrealizowania licznych inwestycji w energetyce. Modernizacji

wymagają chociażby sieci przesyłowe oraz lokalne źródła wytwarzania ener-gii – zarówno cieplnej, jak i elektrycz-nej. Od tych inwestycji zależy stabilny rozwój regionu. Poza tym w kontekście obowiązujących regulacji środowisko-wych, a także polityki oszczędnościo-wej są one absolutną koniecznością.

Dzięki udziałowi w pilotażowym wdrożeniu Inicjatywy JESSICA część polskich regionów (w tym wojewódz-

Bartosz DuBiński

Fundusze na projekty energetyczne mazowieckich miast

Rok 2012 jest ostatnim, w którym możliwe jest pozyskanie środków z funduszy strukturalnych w formule bezzwrotnej

(dotacyjnej), do której wszyscy zdążyli się przyzwyczaić. Kończy się ogłaszanie

konkursów finansowanych z budżetu UE na lata 2007–2013. Prace nad nową perspektywą finansową do 2020 r. są już w zasadzie na

półmetku.


two mazowieckie) zdobędzie niezwykle cenne doświadczenie, które umożliwi im efektywniejsze korzystanie z no-watorskich instrumentów finanso-wych. W odróżnieniu od programów dotacyjnych JESSICA oferuje znacz-nie bardziej różnorodne możliwości finansowania inwestycji, np. pożycz-ki, wkłady kapitałowe, gwarancje, co stanowi bardziej kompleksową odpo-wiedź na potrzeby inwestycyjne miast.

Co wspiera JESSICA?Ze środków Inicjatywy JESSICA

mogą skorzystać projekty uprawnione do dofinansowania w ramach Działania 4.3 Ochrona powietrza, energetyka – Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego. Mogą to być projekty energetyczne dotyczące np. modernizacji systemów ciepłowni-czych, źródeł wytwarzania ciepła i ener-gii oraz termomodernizacji budynków publicznych. Promowane będą przede wszystkim:• inwestycje w technologie wykorzy-

stujące alternatywne źródła ener-gii, w szczególności OZE

• inwestycje w zakresie kogenera-cji o wysokiej sprawności, w szcze-gólności z udziałem energii z OZE oraz gazu

• inwestycje służące ograniczeniu nadmiernego zużycia paliw oraz poprawie sprawności energetycznej

• inwestycje obejmujące rozbudowę i modernizację infrastruktury elek-troenergetycznej w celu zapewnie-nia bezpieczeństwa energetyczne-go regionu

• inwestycje umożliwiające przyłą-czanie OZE do sieci elektroener-getycznej.Warto zaznaczyć, iż wsparcie udzie-

lane w ramach Inicjatywy JESSICA de-terminuje wybór projektów zintegro-wanych, posiadających przy znaczącym potencjale społecznym odpowiedni po-tencjał komercyjny, stanowiący gwa-rancję spłaty uzyskanej pożyczki. Na podkreślenie zasługuje to, iż warunki spłaty są korzystniejsze niż oferowa-ne przy finansowaniu komercyjnym. Poczynając od braku opłat i prowizji przy udzielaniu i obsłudze pożyczki, wnioskodawca może liczyć na korzystne oprocentowanie (górnym limitem jest stopa referencyjna NBP, która może być obniżona nawet o 80%) oraz dłu-gi okres spłaty pożyczki z możliwą ka-rencją w spłacie kapitału.

Inicjatywa JESSICA stanowi więc atrakcyjną alternatywę finansowania miejskich projektów energetycznych.

NabórNabory wniosków o dofinansowanie

w ramach Inicjatywy JESSICA przy-pominają w części klasyczne konkur-sy dotacyjne. Na Mazowszu instytu-cją zarządzającą, tzw. FROM-em, jest Mazowiecka Agencja Energetyczna oraz Bank Gospodarstwa Krajowego. Aplikacje zaczęto przyjmować od 26 września br. Odbywa się to w trybie ciągłym, tj. do wyczerpania środków.

W chwili obecnej mamy już dwa złożone wnioski, a także portfolio wie-lu zidentyfikowanych przedsięwzięć (przewyższających o 20% dostępną alokację) z terenu całego Mazowsza. Szanse mają wszyscy, gdyż o przyzna-niu pożyczki decyduje jakość projek-tu, a także kompletność i termin zło-żenia wniosku.

Warto się spieszyć, bo w tym wy-padku decyduje kolejność zgłoszeń!

Więcej informacji: www.jessica.ma-zovia.pl ■

FOT.

SX

C.H

U

Korzyści realizacji projektów energetycznych w ramach Inicjatywy JESSICA

Względy ekonomiczne:• redukcjawysokichkosztówenergiicieplnej,elektrycznejorazgazu

• potencjalneźródłoprzychodów–produkcjaenergii,certyfikaty.

Względy prawne:• spełnianiewymogówprawaenergetycznegoorazustawyoefektywnościenergetycznej

• wypełnianiezobowiązańpakietuklimatyczno-energetycznego3x20%.

Poprawa bezpieczeństwa energetycznego:• wykorzystanielokalnychźródełenergii.Korzyści społeczne:• zmniejszenieemisjigazów,poprawawarunkówżyciamieszkańców.

Bartosz Dubiński, Mazowiecka Agencja Energetyczna Sp. z o.o.


Samorządy

Zgodnie z założeniami inicjatywy, re-alizowane w tej formule projekty miejskie muszą łączyć element komercyjny (za-pewniający im rentowność, dzięki czemu generują nadwyżkę finansową na spłatę zaciągniętej pożyczki) z tzw. elementem społecznym (niekomercyjnym), ważnym z punktu widzenia lokalnej społeczności. Przykładowo, realizowane są inwestycje podnoszące atrakcyjność danego obsza-ru, nadające mu nowe funkcje społeczne, także o charakterze niekomercyjnym, co przyczynia się do poprawy jakości życia mieszkańców.

Inicjatywa JESSICA w PolsceDecyzja o przystąpieniu do inicjaty-

wy JESSICA należała do zarządów woje-wództw pełniących funkcje instytucji za-rządzających Regionalnymi Programami Operacyjnymi (RPO). Polska jest niekwe-stionowanym liderem we wdrażaniu ini-cjatywy JESSICA, co jest niewątpliwą zasługą 5 województw: wielkopolskie-go, pomorskiego, śląskiego, zachodnio-pomorskiego oraz mazowieckiego.

Zgodnie ze stanem na dzień 19 listo-

pada br. w ramach inicjatywy realizowa-nych jest 13 projektów miejskich, z czego aż 7 w Wielkopolsce, 3 na Pomorzu, 2 na Śląsku oraz 1 w województwie zachod-niopomorskim.

Przykładowo w województwie zachod-niopomorskim, w Kołobrzegu, realizowany jest projekt miejski dotyczący przebudowy

oraz zmiany sposobu użytkowania istnie-jącego budynku usługowego. Docelowo ma to być budynek usługowy mieszczący poradnię medycyny rodzinnej i specjali-stycznej wraz z pracowniami diagnostyki obrazowej, laboratoryjnej, blokiem operacyj-nym, apteką oraz oddziałem rehabilitacyj-nym i oddziałem opieki długoterminowej.

Ewa wnukowska Projekty miejskie realizowane w ramach inicjatywy JESSICA w województwie wielkopolskim:

1)RewitalizacjaobszarówpoprzemysłowychwcentrumLesznapoprzezbudowę„GaleriiGoplana”

2)RozwójPoznańskiegoParkuTechnologiczno--Przemysłowego–etapII

3)Rewitalizacjazdegradowanegoobszaruprzyul.MałachowskiegowPoznaniuorazbudowaCentrumBiurowegoPodwale

4)OśrodekKulturywKoźminieWielkopolskim

5)Centrumkonferencyjno-szkoleniowewOstrowieWielkopolskim

6)Rewitalizacjazabytkowegoobiektunaceleusługowo-kulturalnewOstrowieWielkopolskim

7)PrzebudowairozbudowabudynkuhotelowegoznajdującegosięnaobszarzedysfunkcyjnymorazprzebudowahalisportowejwSzamotułach.

Inicjatywa JESSICA (ang. Joint European Support for Sustainable Investment In City Areas – Wspólne Europejskie Wsparcie na rzecz Trwałych Inwestycji na Obszarach Miejskich) to instrument wsparcia rozwoju obszarów miejskich oraz ich rewitalizacji zarówno w aspekcie ekonomicznym, jak i społecznym. Stworzony przez Komisję Europejską (KE) i Europejski Bank Inwestycyjny (EBI), we współpracy z Bankiem Rozwoju Rady Europy (CEB), instrument ma się przyczynić do efektywniejszego wykorzystania potencjału obszarów miejskich w kształtowaniu wzrostu gospodarczego. Inicjatywa ta umożliwia państwom członkowskim UE finansowanie realizacji trwałych inwestycji na obszarach miejskich z użyciem instrumentów zwrotnych (np. pożyczek), dzięki czemu raz zainwestowane środki mogą być wielokrotnie wykorzystane.

Środki przeznaczone na wdrażanie inicjatywy JESSICA w pięciu województwach (w mln euro)

70

60

50

40

30

20

10

0wielkopolskie śląskie

60

67

57

40

33

pomorskie mazowieckie zachodniopomorskie

dla miast


OPIS SYSTEMU JESSICAJESSICA oferuje wsparcie eksperckie

instytucjom zarządzających RPO oraz be-neficjentom projektów miejskich, jak rów-nież przekształcenie części spośród dostęp-nych w ramach RPO środków w zwrotny, odnawialny instrument finansowy.

W Polsce system instytucjonalny inicja-tywy JESSICA opiera się na współdziała-niu instytucji zarządzającej RPO, Funduszu Powierniczego (FP) oraz Funduszu Rozwoju Obszarów Miejskich (FROM). Główną rolą FP, którego zarządzającym jest EBI, jest zapewnienie odpowiedniej infrastruktu-ry oraz wiedzy niezbędnej do wyboru po-średników finansowych – FROM-ów, które z kolei są odpowiedzialne przede wszyst-kim za identyfikację, analizę oraz finan-sowanie tzw. projektów miejskich.

W 5 ww. województwach powołanych zostało 7 FROM-ów. W Wielkopolsce rolę FROM-u dla całego województwa pełni Bank Gospodarstwa Krajowego (BGK).

W zachodniopomorskim rolę tę pełnią dwa podmioty – Bank Zachodni WBK dla projektów ze Szczecińskiego Obszaru Metropolitalnego (SOM), a dla projektów spoza SOM – Bank Ochrony Środowiska (BOŚ) wraz z partnerami merytorycznymi: Koszalińską Agencją Rozwoju Regionalnego oraz Zachodniopomorską Agencją Rozwoju Regionalnego. W województwie pomor-skim powołane zostały 2 FROM-y, których rolę pełnią: BGK dla miast na prawach powiatu oraz BOŚ dla pozostałych miast. Również w tym przypadku FROM-om to-

warzyszą partnerzy merytoryczni: Agencja Rozwoju Pomorza oraz AMT Partner. W wo-jewództwach śląskim i mazowieckim po-wołano po 1 FROM-ie. Dla Śląska rolę tę pełni BOŚ wraz z Centrum Projektów Rewitalizacji, natomiast dla Mazowsza – BGK wraz z partnerami merytoryczny-mi: Agencją Rozwoju Mazowsza (dla pro-jektów rewitalizacyjnych i klastrowych) oraz Mazowiecką Agencją Energetyczną (dla projektów z zakresu efektywności energetycznej).

Główne obszary wsparcia w Polsce to przede wszystkim: rewitalizacja obszarów problemowych (w tym poprzemysłowych), zagospodarowanie terenów objętych ochro-ną dziedzictwa kulturowego, wsparcie dla instytucji otoczenia biznesu, realiza-cja inwestycji w obszarze transportu pu-blicznego oraz zwiększenie efektywności energetycznej. Katalog kwalifikowanych projektów oraz potencjalnych beneficjentów projektów realizowanych w ramach inicja-tywy musi być zgodny z opisem poszcze-gólnych działań ujętych w Szczegółowym Opisie Osi Priorytetowych RPO ww. pię-ciu województw.

Pożyczki na realizację projektów miej-skich w ramach inicjatywy JESSICA mają charakter preferencyjny, głównie z uwagi na niski poziom ich oprocentowania, z moż-liwością dodatkowego obniżenia w opar-ciu o tzw. element społeczny. Ponadto po-życzkobiorcy mogą liczyć na długi okres kredytowania, karencję w spłacie kredytu, a także na brak dodatkowych opłat zwią-zanych z obsługą pożyczki. Szczegółową charakterystykę oferowanych w ramach inicjatywy pożyczek oraz warunki ich otrzymania można znaleźć na stronach poszczególnych FROM-ów.

Wymogi, jakie musi spełniać projekt miejskiW Wielkopolsce w ramach inicjatywy

JESSICA dofinansowanie1 mogą uzyskać następujące typy projektów:• szeroko rozumiane projekty rewita-

lizacyjne dotyczące zdegradowanych obszarów miast,

• przedsięwzięcia skupiające się na funk-cjach rozwojowych miast, na rewita-

lizacji miast, rewitalizacji obszarów zdegradowanych oraz wspierające ini-cjatywy na rzecz rozwoju, wykorzystu-jące lokalną specyfikę,

• projekty przyczyniające się do wy-kształcenia bądź wzmocnienia po-tencjału rozwojowego danego obsza-ru, a zarazem do rozwiązania takich problemów, jak np.: wykluczenie spo-łeczne, wysoki poziom przestępczości, ogólne pogorszenie się jakości życia na zubożałych terenach miejskich,

• przedsięwzięcia z zakresu rozwoju infrastruktury mieszkalnictwa, obej-mujące wyłącznie renowację wspól-nych części wielorodzinnych budynków mieszkalnych, renowację i zmianę wy-korzystania istniejących budynków sta-nowiących własność władz publicznych lub własność podmiotów działających w celach niezarobkowych,

• projekty z zakresu wsparcia instytucji otoczenia biznesu, np. dotyczące two-rzenia parków przemysłowo-techno-logicznych.O wsparcie w ramach inicjatywy mogą

ubiegać się podmioty prowadzące dzia-łalność gospodarczą, bez względu na ich formę prawną, zatem zarówno jednostki samorządu terytorialnego, spółki komunal-ne, przedsiębiorcy prywatni, jak i partner-stwa publiczno-prywatne. Katalog poten-cjalnych beneficjentów zamieszczony jest w Uszczegółowieniu Wielkopolskiego RPO.

Każdy FROM udziela pożyczek do wy-czerpania środków. Wysokość pożyczki dla każdego projektu miejskiego jest ustala-

Projekty miejskie realizowane w ramach inicjatywy JESSICA w województwie pomorskim:

1)RewitalizacjaStaregoBrowaruiprzystosowaniegodofunkcjikomercyjnychwcelurozwojuobszarumiejskiegoKościerzyny

2)GarnizonKultury.NoweCentrumpromocjikulturyisztukiwGdańskuWrzeszczu

3)UtworzenieMuzeumEmigracjiwbudynkuDworcaMorskiegowGdyni.

Projekty miejskie w województwie śląskim, na realizację których podpisano umowy o udzielenie pożyczki w ramach inicjatywy JESSICA:

1)Rewitalizacjaobiektupokinie„Andromeda”wTychach

2)MulticentrumStaraKablowniawCzechowicach-Dziedzicach–rewitalizacjaobiektówpoprzemysłowychpoprzeznadanieimfunkcjikulturalno--rozrywkowychihandlowo-usługowych.


Samorządy

na indywidualnie. BGK, tak jak FROM, nie pobiera dodatkowych opłat i prowizji związanych z obsługą pożyczek. Możliwa jest karencja w spłacie kapitału, a okres kredytowania jest ustalany indywidual-nie (maksymalnie 20 lat).

Podstawą ustalenia wysokości oprocen-towania pożyczki JESSICA w Wielkopolsce jest stopa referencyjna NBP pomniejszo-na o wskaźnik społeczny, określany na cały okres trwania umowy o udzielenie pożyczki. Standardowym zabezpiecze-niem spłaty pożyczki w przypadku JST jest weksel własny in blanco kredytobior-cy składany wraz z deklaracją wekslową, natomiast w przypadku pozostałych pod-miotów oprócz weksla konieczne jest inne zabezpieczenie proponowane przez inwe-stora (np. hipoteka, gwarancja bankowa). Maksymalna wielkość pożyczki nie może przekraczać 75% całkowitych wydatków kwalifikowalnych związanych z realizacją projektu. Ponadto projekt musi być zloka-lizowany w całości na obszarze wyodręb-nionym w Programie Rewitalizacji, przy-jętym zgodnie z Wytycznymi w zakresie zasad opracowania programów umożli-wiających ubieganie się o wsparcie w ra-mach inicjatywy JESSICA oraz Działania 4.2 Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2007–2013.

Przedmiot projektu musi być zgodny z celami WRPO dla działań 4.1 i 1.4 oraz z założeniami inicjatywy JESSICA, a tak-że przepisami dotyczącymi funduszy strukturalnych, przepisami dotyczącymi pomocy publicznej oraz przepisami doty-czącymi ochrony środowiska. Inwestor jest zobowiązany do zachowania trwa-łości projektu, spełnienia efektu zachęty oraz wniesienia lub udokumentowania posiadania wkładu własnego odpowia-dającego co najmniej 25% całkowitych wydatków kwalifikowalnych związanych z realizacją inwestycji. Przedmiotem oce-ny jest także posiadana przez inwestora zdolność kredytowa. Ustanowienie zabez-pieczenia spłaty pożyczki jest obowiąz-kowe i stanowi warunek jej udzielenia. Ponadto, niezbędna jest pozytywna de-cyzja Komitetu Inwestycyjnego umożli-

wiająca zawarcie umowy oraz ustano-wienie zabezpieczeń spłaty pożyczki. Wnioski o udzielenie pożyczki są spo-rządzane zgodnie z dostępnymi na stro-nie Funduszu (www.bgk.com.pl) wzora-mi określonymi przez BGK.

Przyszłość wsparcia zwrotnego dla obszarów miejskich w latach 2014–2020Znaczenie finansowania o charakte-

rze zwrotnym przeznaczonego dla obsza-rów miejskich stale rośnie. Środki, które Polska już otrzymała na dofinansowa-nie instrumentów finansowych w latach 2007–2013 oraz te, które otrzyma w nowej perspektywie finansowej, staną się jed-nym z ważniejszych źródeł finansowania działań prorozwojowych. Nie można wy-kluczyć, że środki te staną się głównym źródłem finansowania polityki regional-nej. Stąd tak ważne jest gromadzenie do-świadczeń z realizacji inwestycji miejskich, finansowanych w ramach takich instru-mentów jak inicjatywa JESSICA.

Na nadchodzący okres programowa-nia KE zaproponowała nowy instrument zwiększający zaangażowanie miast i obsza-rów zurbanizowanych, tzw. Zintegrowane Inwestycje Terytorialne (ZIT). Instrument ten ma służyć rozwojowi współpracy i in-tegracji na obszarach funkcjonalnych naj-

większych polskich terenów zurbanizo-wanych. ZIT mają być realizowane na obszarach funkcjonalnych 18 miast wo-jewódzkich oraz dodatkowo w obrębie in-nych miast. Do najważniejszych obszarów, które będą mogły być wspierane w ra-mach ZIT, należy zaliczyć: zrównoważo-ny transport, kompleksową rewitalizację, ochronę środowiska, energetykę, kultu-rę rozumianą jako wzmocnienie funkcji symbolicznych miast oraz przeciwdzia-łanie ubóstwu. Ostateczny kształt ZIT w Polsce zależeć będzie od wyników kon-sultacji wewnątrz kraju, efektów negocja-cji w Radzie UE oraz ustaleń z KE na eta-pie zatwierdzania umowy partnerstwa i programów operacyjnych. ■

1 Szczegóły dotyczące wsparcia, jakie oferuje inicjaty-wa, określa Uszczegółowienie Wielkopolskiego Regio-nalnego Programu Operacyjnego na lata 2007–2013 (Uszczegółowienie WRPO) w działaniu: 1.4. Wsparcie przedsięwzięć powiązanych z Regionalną Strategią Innowacji, Schemat III: Inwestycje we wsparcie instytucji otoczenia biznesu na terenach miejskich WRPO oraz 4.1. Rewitalizacja obszarów miejskich WRPO, a także opis uzupełniający dostępny na stronie: http://www.bgk.pl/jessica/wielkopolskie.

Ewa Wnukowskadyrektor Departamentu Koordynacji i Wdrażania Programów RegionalnychMinisterstwo Rozwoju Regionalnego

FOT.

ALE

KS

AN

DR

A K

ĘD

ZIE

RS

KA

II warsztat – Rozwój miast – Inicjatywa JESSICA, który odbył się w siedzibie Ministerstwa Rozwoju Regionalnego w Warszawie

INFRASTRUKTURA: Ludzie Innowacje Technologie – 12/2012 19

Wprawdzie w latach 2008–2010 pró-bowano zmodernizować istnie-jącą salę widowiskowo-kinową

(„Mieszko”), ale wbrew pierwotnym pla-nom nie udało jej się rozbudować. W kon-sekwencji samorząd zmuszony był po-szukiwać nowej lokalizacji dla Gminnego Zespołu Instytucji Kultury.

Ostatecznie wybrano usytuowany w centrum miasta, w pobliżu obiektów sportowych, budynek dawnego zakładu gazowniczego. Okazało się jednak, że ma on dwóch właścicieli: Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo oraz Wielkopolską Spółkę Gazownictwa. Dzierżawiące obiekt władze samorządowe rozpoczęły starania o jego nabycie i pod koniec 2011 r. gmi-na stała się właścicielem nieruchomości.

W tym samym czasie władze samo-rządowe przygotowywały się do rozpo-częcia nowej inwestycji. Na początku 2010 r. gmina otrzymała projekt archi-tektoniczno-budowlany oraz pozwolenie od starosty krotoszyńskiego na zmianę sposobu użytkowania budynku warsz-tatowego oraz jego przebudowę i roz-budowę. Pod koniec 2010 r. BGK ogło-sił w Wielkopolsce, iż rozpoczyna nabór wniosków o preferencyjne pożyczki na realizację projektów miejskich w ramach inicjatywy JESSICA.

Dla władz Koźmina Wlkp. przełomo-wym okazał się rok 2011, kiedy w BGK złożono wniosek o preferencyjną pożycz-kę wraz z niezbędnymi analizami eko-nomicznymi. Rada Miejska jednogłośnie podjęła uchwałę w sprawie zaciągnię-cia pożyczki.

W tym samym roku gmina ogłosiła przetarg nieograniczony na wykonanie

prac budowlanych, w którym jako wyko-nawcę wyłoniono ROMI Firmę Usługowo- -Handlową z Kobylina. Zakres prac obej-mował: rozbudowę budynku (układ ko-munikacyjny części głównej z częścią tylną), przebudowę i remont istniejących pomieszczeń, zmianę konstrukcji da-chu i wymianę jego pokrycia, ocieplenie ścian i dachu, wykonanie elewacji, wy-mianę wszystkich instalacji: grzewczej, wodno-kanalizacyjnej i elektrycznej, wy-mianę okien oraz wykonanie wentylacji i klimatyzacji.

Dnia 1 grudnia 2011 r. podpisana została umowa o udzielenie pożyczki w wysokości 1 mln zł na dofinansowa-nie (maksymalnie 75%) realizacji miej-skiego projektu rewitalizacyjnego doty-czącego zagospodarowania niszczejącego obiektu poprzemysłowego na cele kultu-ralno-oświatowe (łączny koszt inwestycji to niemal 1,5 mln zł).

Po zakończeniu wiosną 2012 r. ze-wnętrznych prac budowlanych przystą-piono do prac wewnątrz budynku.

Warto podkreślić, że w ramach reali-zacji inwestycji zagospodarowano i utwar-

dzono kostką brukową teren wokół obiek-tu, dzięki czemu będą mogły się tam odbywać mniejsze imprezy plenerowe, wernisaże, wystawy rzeźbiarskie itp. Wykonano ponadto nowe ogrodzenie, bramy, a także nasadzenia.

Roboty budowlane zakończyły się w po-łowie listopada 2012 r. Obiekt przystoso-wany jest do potrzeb osób starszych i nie-pełnosprawnych (zamontowana winda).

Oprócz pomieszczeń administracyj-no-biurowych, przeznaczonych dla pra-cowników Gminnego Zespołu Instytucji Kultury, w budynku znajdują się wyposa-żone w profesjonalny sprzęt sale do pro-wadzenia zajęć muzycznych, plastycznych i tanecznych oraz sala konferencyjno-wi-dowiskowa. W piwnicach mieścić się bę-dzie profesjonalne studio nagrań.

W dniu 10 grudnia br. odbyło się otwarcie obiektu, zaś w pełni zacznie on funkcjonować w styczniu 2013 r. ■

Ewa wnukowska

FOT.

AR

CH

IWU

M U

RZĘ

DU

MIA

STA

I G

MIN

Y K

OŹM

IN W

IELK

OP

OLS

KI (

2)

Ewa Wnukowskadyrektor Departamentu Koordynacji i Wdrażania Programów RegionalnychMinisterstwo Rozwoju Regionalnego

przykład projektu miejskiego realizowanego w ramach inicjatywy JESSICAKoźmin Wielkopolski, to niewielkie miasto w południowej Wielkopolsce, które do niedawna jeszcze pozbawione było odpowiedniej bazy dla działalności kulturalnej.

Budynek dawnego zakładu gazowniczego – przed inwestycją

Ośrodek Kultury w Koźminie Wielkopolskim – po inwestycji


Samorządy

To, że samorządy terytorialne dba-ją o rozbudowę infrastruktury, nie jest żadną nowiną. Skala inwesto-

wania w samorządowy majątek jest im-ponująca i ta ocena dotyczy zarówno najbogatszych dużych miast, jak i po-wiatów i gmin wiejskich o niskich do-chodach. Aż co 5 wydawana przez sa-morządy złotówka przeznaczana jest na infrastrukturę. Pomimo niekorzyst-nych zmian w samorządowych budże-tach wydatki inwestycyjne w latach 1999–2011 wyniosły aż 312 mld zł.

Ponad 1/3 z tych środków przezna-czona została na sfinansowanie projek-tów drogowych. Świadczy to o znacze-niu tych projektów dla samorządów, ale także o skali potrzeb w zakresie mo-dernizacji dróg lokalnych. Dla powia-tów, które zarządzają 129 tys. dróg, to absolutny priorytet.

Od 2008 r. istotnym wsparciem dla tych zarządców był Narodowy Program Przebudowy Dróg Lokalnych. Na jego realizację w pierwszej fazie budżet centralny przeznaczył prawie 3 mld zł, drugie tyle wyłożyły samorządy, w tym przede wszystkimi powiatowe. Niestety w 2012 r. budżet programu skurczył się do zaledwie 200 mln zł (w 2013 r. wyniesie 500 mln zł). Uniemożliwiło to wielu powiatom uczestniczenie w pro-gramie na większą skalę – zabrakło po prostu środków na wkład własny. Na szczęście dla projektów samorządo-wych rząd przyjął ostatnio rozporzą-dzenie zwiększające dofinansowanie z Narodowego Programu Przebudowy Dróg Lokalnych do 50%.

Niepokój budzą propozycje związane z nową perspektywą unijną 2014–2020. Nie chodzi tylko o wielkość wsparcia z budżetu UE, ale również o to, iż po-

datek VAT od projektów realizowanych przez gminy, powiaty i województwa ma być kosztem niekwalifikowanym. Dla samorządów, które w większości przypadków nie mogą sobie tego po-datku odliczyć, oznaczałoby to koniecz-ność znacznego zwiększenia wkładu własnego. Niepokojące jest też to, że w nowej perspektywie nie przewidu-je się dofinansowania remontów dróg lokalnych.

Oprócz dróg władzom powiatowym podlegają także szpitale i ich infrastruk-tura, co oznacza następne wyzwania. Przykładem obciążenie wynikające z ko-nieczności wdrożenia do końca 2016 r. nowych standardów informatycznych, technicznych i sanitarnych. Tylko na szczeblu powiatowym potrzeba na to będzie blisko 2,4 mld zł.

Skąd samorządy mają wziąć taką kwotę, w sytuacji gdy już borykają się z ogromnymi kłopotami finan-

sowymi. Blisko 2/3 z nich nie może zbi-lansować dochodów i wydatków bieżą-cych, a wciąż zlecane są nowe zadania do wykonania bez przyznania na to ja-

kichkolwiek środków lub w wysokości nieadekwatnej do potrzeb. Dodatkowo pojawiają się błędne rozwiązania praw-ne, które obciążają powiaty niepotrzeb-nymi kosztami, przykładem zwrot opła-ty z tytułu wydania karty pojazdu czy usunięcia pojazdu z pasa drogowego.

W takich warunkach bardzo trudno będzie utrzymać dotychczasową dyna-mikę wydatków na projekty majątko-we. Nie da się tego zrobić bez usunięcia przeszkód prawnych ograniczających samorządom terytorialnym swobodę gospodarowania oraz bez uruchomie-nia kolejnych narodowych programów rozwojowych.

Na przekór realiom i permanentnej mizerii finansowej (brak docho-dów własnych) samorządy sta-

rają się wykonywać także te zadania, dzięki którym wspólnoty lokalne mogą rozwijać się instytucjonalnie. Dowodem włączenie się w proces budowy szero-kopasmowych sieci informatycznych.

Dużym wyzwaniem infrastruktu-ralnym dla powiatów było wprowadze-nie jednolitych, podwyższonych stan-dardów w domach pomocy społecznej. Choć wiązało się to z dużymi kosztami, zadanie zostało wykonane. To bardzo dobra ilustracja tego, jak się powiaty traktuje. Nakłada się na nie kolejne obo-wiązki i określa standardy usług bez wyposażenia w odpowiednie środki lub mechanizmy ich pozyskiwania (sektor pomocy społecznej nie mógł korzystać ze środków unijnych przeznaczonych na modernizację infrastruktury). ■

MarEk traMś

FOT.

WYK

OR

ZYST

ANO

Z U

POW

AŻN

IEN

IA M

IRO

SŁAW

Y M

YRN

Y-KU

DRY

K,

RZE

CZN

IKA

PRAS

OW

EGO

STA

RO

STW

A PO

WIA

TOW

EGO

W P

OLK

OW

ICAC

H

Marek Tramśprezes zarządu Związku Powiatów Polskich, starosta polkowicki

powiatowa rzeczywistośćNajważniejsze potrzeby i problemy powiatów w zakresie rozwoju infrastruktury

Kędzierzyn-Koźle

Z okazji Świąt Bożego Narodzenia i Nowego Roku życzymy zdrowia, wielu dobrych dni, wszelkiej pomyślności i szerokiej drogi.

ICSO Chemical Production Sp. z o.o. 47-225 Kędzierzyn-Koźle ul. Energetyków 4 tel. 77 487 34 58, fax 77 487 33 19 email: [email protected] www.icsochp.com.pl

Oferujemy:– środki adhezyjne do asfaltów drogowych

pod nazwą TERAMIN– środki obniżające temperaturę produkcji

mieszanek mineralno-asfaltowych– emulgatory do produkcji kationowych emulsji

asfaltowych– środki do modyfikacji emulsji– środki do modyfikacji asfaltów– modyfikator do produkcji mieszanek mineralno-

-asfaltowych „na zimno”– upłynniacz do asfaltów– piasek do oznaczania indeksu rozpadu emulsji


Gospodarka

FOT.

ISTO

CK

.CO

M

Wizje i rewizje – podsumowanie roku 2012 i plany na przyszłość w resortachMijający rok to nie tylko okres wytężonej pracy w najważniejszych polskich resortach: gospodarki, środowiska, transportu oraz w jego publicznych ogniwach – takich jak GDDKiA, ale przede wszystkim czas innowacji, inicjatyw legislacyjnych, nowych kierunków rozwoju. Dzieki temu pytanie co nas czeka w roku przyszłym wydaje się bardziej istotne niż to co już za nami. Podwaliny do poszukiwań, a następnie wydobycia gazu łupkowego, prace nad doskonaleniem prawa w obszarze energetyki oraz ulepszaniem systemu wsparcia dla OZE, rozwijajaca się sieć inwestycji drogowych – to tylko niektóre przykłady inicjatyw, których dalsze losy będziemy śledzić w roku przyszłym.


Marcin Korolec, minister środowiska

Mijający rok był okresem wytężonej pracy w wielu obszarach. Jednym z za-dań było rozpoznanie potencjału gazu z łupków. Jako ministrowi odpowiedzial-nemu m.in. za geologię zależy mi na jak

najlepszym zagospodarowaniu tego su-rowca, przy jednoczesnym poszanowa-niu środowiska. Przygotowywane przez nas prawo uczyni z Polski najatrakcyj-niejszy kraj w Unii Europejskiej do po-

szukiwań, a następnie wydobycia gazu łupkowego.

Na uwagę zasługują także wielomi-liardowe strategiczne inwestycje zreali-zowane w gospodarce wodnej, w tym modernizacja już istniejącej i budowa no-wej infrastruktury oczyszczania ścieków. Działania te przyczyniają się nie tylko do poprawy stanu czystości wód w Polsce, ale także wpływają na komfort życia wielu mieszkańców, którzy zyskują dostęp do nowoczesnej sieci kanalizacyjnej.

Aby uporządkować kwestie związane z odpadami komunalnymi, m.in. zmniej-szyć liczbę nielegalnych wysypisk śmieci, ministerstwo przygotowało reformę go-spodarki odpadami, która zdejmie z miesz-kańców obowiązek samodzielnego pod-pisywania umów na odbiór śmieci. Od 2013 r. zarządzaniem odpadami będą się zajmowały gminy, których obowiązkiem będzie także zwiększenie recyklingu i od-zysku odpadów zebranych selektywnie.

Na arenie międzynarodowej na-sze działania koncentrowały się przede wszystkim na polityce klimatycznej. Na forum UE apelujemy, aby była ona pro-wadzona w sposób efektywny kosztowo, tak aby nie zaburzyła konkurencyjności polskiej gospodarki.

W 2013 r. Polska zorganizuje szczyt klimatyczny – COP19. Organizacja kon-ferencji tej rangi w Warszawie daje nam możliwość przewodniczenia globalnym negocjacjom klimatycznym. Ich celem będzie przede wszystkim wypracowanie do 2015 r. nowego porozumienia w spra-wie redukcji emisji gazów cieplarnianych, które po raz pierwszy w historii obejmie także największe gospodarki świata, tj. USA i Chiny. Aktualnie Unia Europejska odpowiada jedynie za mały fragment emisji gazów cieplarnianych. Aby podej-mowane na rzecz redukcji emisji działa-nia były skuteczne, muszą się w nie włą-czyć wszystkie kraje świata. Bez takiego wspólnego wysiłku, nawet gdyby Unia Europejska zredukowała od jutra wszyst-kie emisje do zera, procesy globalnego ocieplenia i tak będą postępować. ■

FOT.

MIN

ISTE

RS

TWO

ŚR

OD

OW

ISK

A


Gospodarka

Ministerstwo Gospodarki Rok 2012 to w Ministerstwie

Gospodarki czas intensywnych prac m.in. nad zestawem przepisów redu-kujących obciążenia dla właścicieli firm oraz pakietem ustaw dotyczących ener-getyki. W mijającym roku uruchomi-liśmy także 15 branżowych progra-mów promocji, w ramach których wraz z przedsiębiorcami będziemy promo-wać rodzime produkty i usługi, tak aby stały się one rozpoznawalną i uznaną polską marką.

Przepisy ustawy o redukcji niektó-rych obciążeń administracyjnych w go-spodarce będą obowiązywać już od 1 stycznia 2013 r. Nowe regulacje po-prawią płynność finansową przedsię-biorstw, ograniczą zatory płatnicze, zwiększą dyscyplinę płatniczą między kontrahentami oraz zlikwidują barie-ry administracyjne. To najważniejsze ułatwienia w prowadzeniu mikro-, ma-łych i średnich firm w Polsce przygo-towane przez MG.

Pracujemy już nad IV ustawą de-regulacyjną dedykowaną, podobnie jak trzy poprzednie, przedsiębiorcom i obywatelom. Projekt założeń projektu ustawy o ułatwieniu warunków wyko-nywania działalności gospodarczej jest na etapie uzgodnień rządowych. Ponadto w 2011 r. weszły w życie dwie pierw-sze ustawy deregulacyjne – o ograni-czaniu barier administracyjnych dla obywateli i przedsiębiorców oraz o re-dukcji niektórych obowiązków obywa-teli i przedsiębiorców.

W 2012 r. eksperci MG kontynu-owali prace nad doskonaleniem prawa w obszarze energetyki oraz ulepszaniem systemu wsparcia dla odnawialnych źródeł energii w ramach tzw. Trójpaku energetycznego. Zawiera on trzy usta-wy: prawo gazowe, prawo energetycz-ne oraz ustawę o odnawialnych źró-dłach energii.

Najważniejszym elementem zmian w ustawach energetycznych jest za-proponowanie stabilnych i długofalo-wych rozwiązań wspierających sek-tor. Główny nacisk chcemy położyć na wykorzystanie lokalnych zasobów energii, zwiększenie efektywności energetycznej oraz uprawnienia od-biorców energii.

Naszym priorytetem jest zapewnie-nie rozwoju rynku gazu ziemnego oraz bezpieczeństwa jego dostaw. Dlatego w projekcie prawa gazowego zawarli-śmy m.in. możliwość wsparcia dla od-biorcy wrażliwego gazu ziemnego oraz uregulowanie zasad rozbudowy syste-mu przesyłowego i dystrybucyjnego.

Prawo energetyczne zawiera z ko-lei rozwiązania prokonsumenckie, ta-kie jak np. pomoc dla tzw. odbiorców wrażliwych. Znalazło się w nim rów-nież wiele kwestii porządkujących działalność w energetyce, w tym cer-tyfikacja operatora systemu przesyłowe-go. Przygotowaliśmy także ułatwienia dla przedsiębiorców oraz przedłużenie wsparcia wytwarzania energii elek-trycznej w kogeneracji oraz możliwość FO

T. S

XC

.HU

INFRASTRUKTURA: Ludzie Innowacje Technologie – 12/2012 25

funkcjonowania zamkniętych systemów dystrybucyjnych.

Z kolei do najważniejszych elemen-tów nowej ustawy o OZE należą m.in. niezmienne zasady pomocy dla insta-lacji ze źródeł odnawialnych oraz za-chowanie dotychczasowego systemu wsparcia dla już działających urzą-dzeń. Chcemy wprowadzić także sys-tem cen gwarantowanych dla wybra-nych technologii wytwarzania energii elektrycznej lub ciepła w mikro- i ma-łych instalacjach OZE.

Od lutego trwa w MG nabór wnio-sków o dofinansowanie udziału przed-siębiorców w programach promocji 15 branż – m.in. budowniczej, meblar-skiej, stolarki okiennej i drzwiowej czy ochrony i zachowania zabytków. Do 18 września 2012 r. przedsiębiorcy zło-żyli 128 wniosków na łączną kwotę do-finansowania ponad 70 mln zł. W sumie na wsparcie udziału przedsiębiorców we wszystkich 15 branżach przewi-dziano aż 102 mln zł. Przedsiębiorcy mogą jeszcze aplikować o przyznanie dofinansowania – dla dziesięciu branż nabór jest dalej otwarty.

MG wspólnie z przedsiębiorcami dąży do tego, by promowane sektory stały się flagowymi markami, które będą pozytywnie kojarzone z Polską. To kompleksowe wsparcie polskiego eksportu odbywa się w ramach pod-działania 6.5.2 Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka (POIG) oraz projektu systemowego Ministerstwa Gospodarki pn. „Promocja polskiej gospodarki na rynkach międzyna-rodowych” w ramach poddziałania 6.5.1 POIG.

Koniec roku to zawsze czas podsumo-wań i stawiania wyzwań na przyszłość. Naszą misją nieprzerwanie jest stwo-rzenie najlepszych w Europie warunków prowadzenia działalności gospodarczej. Dlatego także w nadchodzącym roku bę-dziemy wspierać przedsiębiorców, odblo-kowywać ich potencjał oraz wychwyty-wać i niszczyć buble prawne. ■

Lech Witecki, Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad

Mijający rok jest rekordowy pod względem liczby oddanych inwestycji drogowych. Do końca listopada kie-rowcom udostępniono ponad 650 km

nowych dróg krajowych, a do końca grudnia br. przybędzie jeszcze ponad 52 km dróg szybkiego ruchu. To świet-ny wynik, patrząc przez pryzmat tyl-

FOT.

GE

NE

RA

LNA

DY

RE

KC

JA D

RÓ

G K

RA

JOW

YC

H I

AU

TOS

TRA

D


Gospodarka

ko ostatnich kilku lat w polskim dro-gownictwie.

Najważniejsze trasy, które oddano już do dyspozycji kierowców, to m.in. łącząca Warszawę z europejską sie-cią dróg szybkiego ruchu autostra-da A2 Stryków–Konotopa, autostra-da A4 Szarów–Brzesko i autostrada A1 Stryków–Kowal. Inne bardzo waż-ne drogi dopuszczone w tym roku do ruchu to: Południowa Obwodnica Gdańska w ciągu drogi ekspresowej S7, odcinki S8: Wrocław–Syców, Piotrków Trybunalski–granica woj. mazowiec-kiego, obwodnica Zambrowa i Jeżewo–Białystok, odcinek S5 między Gnieznem a Poznaniem, odcinki S7 od Pasłęka do Miłomłyna i od Olsztynka do Nidzicy wraz z obwodnicą Olsztynka w ciągu drogi ekspresowej S51.

GDDKiA systematyczne monitoruje jakość robót, korzystając przy tym m.in. z własnych laboratoriów drogowych wy-posażonych w nowoczesny sprzęt pomia-rowy i diagnostyczny. Konsekwentnie wymaga też od wykonawców prze-strzegania warunków kontraktowych. Pilnowanie jakości leży w interesie sa-mych wykonawców, bowiem GDDKiA żąda nadrobienia wszystkich jakościo-wych zaniedbań na ich koszt. Dbałość o jakość realizowanych inwestycji za-bezpiecza wykonawców przed koniecz-nością uruchamiania gwarancji przez inwestora.

Efektem prowadzonego monitoringu jakości są ogłaszane co pół roku rankin-gi. Dowodzą one stopniowej poprawy, choć do osiągnięcia pełnego sukcesu jeszcze długa droga. W pierwszym pół-roczu 2012 r. laboratoria GDDKiA prze-badały o ponad 7,5 tys. próbek więcej niż w analogicznym okresie poprzedniego roku. Na prawie 26 tys. analizowanych próbek 22 tys. były poprawne. Biorąc pod uwagę koszty kontraktów oraz skalę robót przy budowie infrastruktury dro-gowej, to wciąż słaby wynik.

W listopadzie 2012 r. Komisja Europejska zrefundowała kwotę

2,060 mld zł z tytułu wydatków po-niesionych przez GDDKiA na realiza-cję projektów drogowych w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko. Od początku funkcjono-wania tego Programu, tj. od 2007 r., realizowane przez GDDKiA inwestycje zapewniły Polsce refundację w wyso-kości blisko 27,5 mld zł.

Dostępna alokacja środków unij-nych dla projektów realizowanych przez GDDKiA w ramach PO IiŚ wy-nosi 7,99 mld € w Priorytecie VI oraz 2,38 mld € w Priorytecie VIII.

Od lipca 2011 r. system viaToll przyniósł Skarbowi Państwa już po-nad 1,2 mld zł. Tym samym spełniły się prognozy. System generuje coraz większe wpływy i stale się rozrasta. Obecnie działa na prawie 1900 km dróg zarządzanych przez GDDKiA, podczas gdy początkowo obejmował niespeł-na 1600 km.

Docelowo systemem viaTOLL zo-staną objęte wszystkie autostrady i drogi ekspresowe oraz niektóre od-cinki dróg krajowych o najwyższych standardach.

Naszym priorytetem na najbliższe lata, oprócz zakończenia trwających

już budów (m.in. S3 Gorzów Wlkp.–Sulechów, S5 Leszno–Rawicz, S8 Syców–Łódź Południe, S17 Kurów–Piaski), jest domknięcie sieci dróg szybkiego ruchu. Jest to jednak uzależnione od ilości środków przyznanych przez ministra finansów oraz od nowej perspektywy unijnej 2014–2020.

W tym roku ogłoszono przetargi na budowę drogi ekspresowej S8 Salomea–Wolica oraz Powązkowska–Modlińska wraz mostem Grota-Roweckiego, a także ostatni odcinek zachodniej obwodnicy Poznania w ciągu S11. Ponadto ogłoszono przetargi na do-kończenie prac na odcinku A1 pomię-dzy Czerniewicami a Kowalem oraz na odcinkach A4 Tarnów–Dębica i Rzeszów Zachód–Rzeszów Centralny, w przypad-ku których GDDKiA była zmuszona ze-rwać umowy z budującymi dotychczas konsorcjami.

W ciągu najbliższych trzech lat planujemy ogłosić przetargi m.in. na brakujące odcinki S7 pomię-dzy Gdańskiem i Warszawą oraz Warszawą i Krakowem, S5 Poznań–Leszno i Rawicz–Wrocław, S8 Marki–Radzymin, S19 Lublin–Rzeszów, a tak-że A1 Tuszyn–Pyrzowice ■

FOT.

ŁU

KA

SZ

JÓZW

IAK


Gospodarka

Infrastruktura: Jakie działania prowadzi Ministerstwo Gospodarki w celu promowania polskiego przemysłu za granicą?Ilona Antoniszyn-Klik: Ministerstwo Gospodarki udziela po-mocy publicznej w formie dotacji polskim przedsiębiorcom re-alizującym działania z zakresu promocji i wspierania eksportu.

Dofinansowujemy koszty organizacji przedsięwzięć promocyj-nych, tj. konferencji czy seminariów. Pomoc może zostać udzie-lona na pokrycie m.in. kosztów wynajęcia sali, obsługę tech-niczną, tłumaczenia oraz druk materiałów informacyjnych. Nie może natomiast przekroczyć 50 proc. kosztów kwalifikujących się do objęcia pomocą.

Budownictwo na export– Chcemy, żeby za kilka lat przynajmniej część z promowanych branż stała się flagowymi markami, pozytywnie kojarzonymi z Polską. Zakładamy, że każda z nich ma szansę stać się polskim hitem eksportowym – mówi wiceminister gospodarki IlONA ANTONISZyN-KlIK.

FOT.

MIN

ISTE

RS

TWO

GO

SP

OD

AR

KI


Ponadto na wsparcie mogą też liczyć branżowe projekty pro-mocyjne, czyli określone produkty i grupy towarowe o wyso-kim potencjale eksportowym. Maksymalna kwota dofinanso-wania jednego projektu wynosi 100 tys. zł, nie więcej jednak niż 50 proc. kosztów kwalifikowanych. Natomiast limit wspar-cia dla jednego przedsiębiorcy wynosi 8 tys. zł.Dofinansowujemy również zbiorowe publikacje promujące polski eksport. Dotacja obejmuje m.in. koszty papieru, druku, składu, tłoczenia płyt. Nie może przekroczyć 50 proc. kosztów kwalifikujących się do objęcia pomocą.

Wsparcie MG obejmuje także uzyskanie certyfikatów ekspor-towych. Przedsiębiorcy mogą ubiegać się o dofinansowania do 50 proc. kosztów usług doradczych związanych z uzyskaniem certyfikatów oraz świadectw i atestów wymaganych na ryn-kach zagranicznych. Roczny limit dla jednego przedsiębiorcy to 50 tys. zł.Dopłacamy również właścicielom mikro-, małych i średnich firm do kosztów uzyskania certyfikatów eksportowych.

Proszę powiedzieć, jak wygląda współpraca ministerstwa z in-nymi jednostkami również realizującymi ten cel, tj. ambasa-dami czy izbami handlowymi?Współpracę tę reguluje porozumienie z 2006 r. zawarte mię-dzy ministrami gospodarki i spraw zagranicznych. Mówi ono o m.in. o tym, że zadania z zakresu promocji handlu i inwesty-cji zagranicznych wykonują wydziały promocji handlu i inwe-stycji, a tam, gdzie ich nie ma – ambasady i konsulaty. W ramach Programów Promocji finansowany może być m.in. zakup materiałów promocyjnych, organizacja stoisk informa-cyjnych placówek na targach, działalność public relations. Warto podkreślić, że na przestrzeni 5 ostatnich lat Programy Promocji realizowało 136 polskich placówek zagranicznych, z czego część rokrocznie.Te działania przekładają się przede wszystkim na wzrost zain-teresowania zagranicznych środowisk gospodarczych rozwija-niem współpracy ekonomicznej z Polską. Przynosi to konkretne efekty w postaci rosnącego handlu. Skuteczna promocja przy-czynia się też do rozwijania inwestycji zagranicznych w Polsce.

Czy polskie przedsiębiorstwa są postrzegane, jako liczący się partnerzy biznesowi? Jaki jest ich wizerunek za granicą?Zlecone przez Ministerstwo Gospodarki badania wizerunko-we potwierdziły, że głównym czynnikiem wpływającym na atrakcyjność inwestycyjną Polski jest wykwalifikowana kadra.

Kapitał ludzki został przez respondentów wskazany jako jeden z najistotniejszych z punktu widzenia atrakcyjności krajów.Warto zauważyć, że zarówno polscy, jak i zagraniczni przed-siębiorcy wskazywali na podobne kwestie. Jako najważniejsze czynniki określające atrakcyjność gospodarczą Polski większość respondentów wymieniała wielkość rynku, położenie geogra-ficzne i dostępność stref ekonomicznych. Ważna jest również polityczna stabilność państwa oraz bezpieczeństwo publiczne i niski poziom barier kulturowych. Podkreślano także umac-nianie się pozycji naszego kraju w pewnych sektorach oraz so-lidność i wiarygodność naszego systemu bankowego.Większość firm, dla których Polska jest partnerem gospodar-czym, ocenia tę współpracę pozytywnie. Najwięcej zadowolo-nych przedsiębiorców to Niemcy (90,6 proc.) i Czesi (87,2 proc.). Podkreślają oni rzetelność i wiarygodność naszych firm, do-brą komunikację, znajomość języka angielskiego, szczególnie wśród młodych Polaków, zaangażowanie i profesjonalne po-dejście do współpracy.

Ministerstwo Gospodarki wspólnie z polskimi przedsiębiorca-mi przygotowało program promocji 15 branż? Na jakim eta-pie jest realizacja tego programu?Dla każdej z 15 branż został już wybrany realizator progra-mu promocji, uruchomiliśmy także nabory wniosków o dofi-nansowanie dla tych branż. Do 18 września 2012 r. wpłynęło 128 wniosków na łączną kwotę dofinansowania ponad 70,4 mln zł. Niektóre branże cieszą się tak dużym zainteresowaniem, że nabór wniosków został już zamknięty.

Jakie efekty chcecie Państwo uzyskać i jaki będzie zasięg pro-gramu promocji 15 branż?Chcemy, żeby za kilka lat przynajmniej część z promowanych branż stała się flagowymi markami, pozytywnie kojarzonymi z Polską. Zakładamy, że każda z nich ma szansę stać się pol-skim hitem eksportowym. Programami promocji objęte są łącz-nie 33 kraje, z czego 10 to państwa unijne.

Czy firmy, aby uzyskać dofinansowanie w ramach tego pro-gramu, muszą spełnić jakieś szczególne wymagania?Aby uzyskać dofinansowanie w ramach poddziałania 6.5.2 „Wsparcie udziału przedsiębiorców w programach pro-mocji”, projekt musi spełnić wszystkie kryteria formalne oraz obowiązkowe merytoryczne. Jest oceniany w systemie zero-je-dynkowym. Następnie dokonywana jest ocena fakultatywna,

Warto podkreślić, że na przestrzeni5 ostatnich lat Programy Promocji realizowało 136 polskich placówek zagranicznych

Przedsiębiorcy, którzy przystąpią do programu promocji dla branży budowlanej oraz wystąpią do Ministerstwa Gospodarki z wnioskiem o dofinansowanie udziału w programie, mogą liczyć na zwrot nawet do 75 proc. kosztów


Gospodarka

która jest oceną punktową. Liczba możliwych do otrzymania punktów wynosi od 0 do 25. Warunkiem otrzymania rekomen-dacji do dofinansowania jest spełnienie wszystkich obowiąz-kowych kryteriów oraz uzyskanie minimum 2 punktów w ra-mach kryteriów merytorycznych fakultatywnych.

Jakie korzyści mogą odnieść przedsiębiorcy z udziału w Branżowym Programie Promocji Budownictwa?Przedsiębiorcy, którzy przystąpią do programu promocji dla branży budowlanej oraz wystąpią do Ministerstwa Gospodarki z wnioskiem o dofinansowanie udziału w programie, mogą liczyć na zwrot nawet do 75 proc. kosztów. Dopłaty można otrzymać m.in. na wynajęcie i zabudowę powierzchni wystawienniczej, organizację seminariów, konferencji, pokazów oraz szkolenia związane z uczestnictwem w programie.Program promocji przewiduje udział przedsiębiorców w najwięk-szych targach branżowych, w takich krajach jak: Niemcy (tar-gi BAU, Monachium), Arabia Saudyjska (targi Saudi Build, Ar- -Rijad), Maroko (targi SiB, Casablanca), Czechy (targi IBF, Brno), Rosja (targi MosBuild, Moskwa), Kazachstan (targi KazBuild, Ałmaty), Szwecja (targi NordBygg, Sztokholm), Ukraina (tar-gi InterBud, Kijów).Program promocji zakłada również działania, które promo-wać będą branżę jako całość. Zorganizujemy wizyty studyjne dziennikarzy reprezentujących zagraniczne media branżowe. Jedna z takich misji zostanie np. poświęcona polskiemu bu-downictwu sportowemu. Zainteresowanym przedstawicielom mediów chcemy pokazać m.in. Stadion Narodowy i Stadion Piłkarski PGE Arena.

Czy ekspansja na zagraniczne rynki jest już koniecznością dla niektórych firm, szczególnie w świetle kryzysu?Ekspansja na rynki zagraniczne jest zawsze pożądana, niezależ-nie od dobrej czy złej koniunktury na rynkach zagranicznych. Może się przejawiać w różnych formach, np. w postaci polskich inwestycji za granicą czy też eksportu polskich towarów i usług. Ponadto eksport poszerza rynek zbytu, a jego rozległość geo-graficzna pozwala przetrwać okresy pogorszenia koniunktury na określonych rynkach. W sytuacji spadku popytu krajowe-go, eksport jest szansą przetrwania trudnego okresu. Jest on pożądany nie tylko od strony wzrostu skali produkcji i zbytu, ale również jest czynnikiem kreującym zastosowanie najnow-szych technologii, organizacji pracy, zbytu towarów, finanso-wania produkcji. W związku z kryzysem w strefie euro, wytypowaliśmy 5 kra-jów, które określiliśmy jako perspektywiczne i na których od 2013 r. będziemy prowadzić intensywne działania promo-cyjne. Są to Kanada, Brazylia, Algieria, Kazachstan i Turcja. Zachęcamy przedsiębiorców do zwiększenia eksportu polskich towarów i usług na te rynki.

Dziękujemy za rozmowę. ■

Program promocji dla 15 branż

MinisterstwoGospodarkiwspólniezpolskimiprzedsiębiorcamiprzygotowałoprogramypromocjidla15branż,któresąpolskimispecjalnościamieksportowymi.MGnawsparciefinansoweprzedsiębiorcówztejbranżybudowlanejprzeznaczyponad11mlnzłześrodkówunijnych.

Programpromocjibranżybudowlanejwlatach2012–2015,podobniejakpozostałychwybranychsektorów,będzierealizowanypoprzezprojektsystemowyMinisterstwaGospodarki„Promocjapolskiejgospodarkinarynkachmiędzynarodowych”,wramachpoddziałania6.5.1ProgramuOperacyjnegoInnowacyjnaGospodarka.

RealizatoremprogramupromocjibranżybudowlanejjestKonsorcjumPolskieBudownictwo,stworzoneprzezKrajowąIzbęGospodarczą,którajestlideremkonsorcjum,atakżePolskąIzbęPrzemysłowo-HandlowąBudownictwa,InterservisSp.zo.o.BiuroTargóworazASMCentrumBadańiAnalizRynkówSp.zo.o.

KonsorcjumPolskieBudownictwo,podhasłem„PolskieBudownictwo.Zaufajnam”zorganizujedlaprzedsiębiorcówzbranżyszeregdziałańpromocyjnych,wtymm.in.:udziałwkonferencjachiseminariachorazmisjachgospodarczychdoNiemiec,Rosji,Czech,Szwecji,KazachstanuinaUkrainę.Wprogramiebranżowymprzewidzianorównieżwizytystudyjnedziennikarzyzwybranychkrajów,zagranicznąkampaniępromocyjnądlacałegosektoraczyopracowanieanaliziraportóworazinformatorówobranży.

Realizatorprogramuumożliwitakżefirmomudziałwmiędzynarodowychimprezachtargowo-wystawienniczych,zapewniającwsparcieorganizacyjno-techniczne,np.wzakresielogistyki,wynajmupowierzchniwystawienniczejowielkościmin9m2dlakażdejfirmy,zaprojektowaniaiwykonaniastoisk,ichobsługitechnicznej,tłumaczeniaczyorganizacjispotkańB2B.Przedsiębiorcybędąmieliszansęuczestniczyćwtakichzagranicznychimprezachtargowo-wystawienniczych,jak:

1.SIB,Casablanca,Maroko(jednorazowo)2.KAZBUILD,Ałmaty,Kazachstan(trzykrotnie)3.INTERBUD,Kijów,Ukraina(trzykrotnie)4.MOSBULID,Moskwa,Rosja(dwukrotnie)5.IBFBrno,Czechy(dwukrotnie)6.SAUDIBUILD,Ar-Rijad,ArabiaSaudyjska(jednorazowo)7.NORDBYGG,Sztokholm,Szwecja(jednorazowo)8.BAU,Monachium,Niemcy(jednorazowo)

15branż,dlaktórychMGprzygotowałoBranżoweProgramyPromocjito:turystykamedyczna,meblarstwo,branżajubilersko-bursztynicza,ochronaizachowaniezabytków,produkcjakosmetyków,atakżeusługiITiICT,produkcjajachtówiłodzirekreacyjnychorazsprzętumedycznegoiaparaturypomiarowej,przemysłbiotechnologiczny,farmaceutycznyorazobronny,budownictwo,maszynyiurządzeniagórnicze,odzież,galanteriaskórzana,stolarkaokiennaidrzwiowaorazpolskiespecjalnościżywnościowe.

ŹRÓDŁO: MINISTERSTWO GOSPODARKI


Gospodarka

Infrastruktura: Spotykamy się podczas zorganizowanego przez Państwa firmę seminarium „Inwestycja jako tor prze-szkód”. Z jakimi największymi trudno-ściami zmagają się zleceniodawcy in-westycji?Miron Klomfas: Realizację inwestycji można obecnie porównać do biegu z prze-szkodami. Główne utrudnienia to: pre-sja czasu, strach i brak doświadczenia. Ponieważ zamawiający działają pod pre-sją czasu, w trakcie prac przygotowaw-czych rezygnują z analizowania wpływu ryzyka towarzyszącego poszczególnym etapom procesu inwestycyjnego na koń-cowy rezultat, i to zarówno techniczny, jak i finansowy. Tymczasem konsekwen-cje każdego późno zidentyfikowanego ry-zyka są kosztowne.Przygotowując inwestycję, nie można sku-piać się tylko na pierwszym kroku: wy-biorę projektanta i on w moim imieniu uzyska pozwolenie na budowę, wybiorę kogoś, kto opracuje studium wykonalno-ści, i on postara się, abym dostał dofinan-

sowanie, wybiorę kogoś, kto sporządzi zgodną z ustawą dokumentację przetar-gową związaną z wyborem wykonawcy robót, później wybiorę nadzór, który bę-dzie sprawdzał, czy wykonawca realizuje zadania zgodnie z harmonogramem. Przy takim podejściu każdy z etapów procesu inwestycyjnego toczy się własnym torem, gdyż każdy z usługodawców ogranicza się jedynie do wypełnienia swego zobowiąza-nia. Nikt nie pilnuje całości i nie sprawdza, jak dany etap może wpłynąć na końcowy rezultat. A przecież każda decyzja rzutu-je na termin, jakość czy koszt.

Na to wszystko nakłada się brak zaufania oraz niechęć do podejmowania decyzji ma-jących skutki finansowe. Jako dysponen-ci pieniędzy publicznych zamawiający są zobligowani do rozsądnego nimi gospo-darowania. Osaczeni mnóstwem przepi-sów obawiają się kar za ich naruszenie. Zwłaszcza że gdy zachodzi konieczność wydania dodatkowej kwoty, często poja-wia się podejrzenie o naruszenie dyscy-pliny finansowej. W takiej sytuacji nikt nie chce brać odpowiedzialności za de-cyzję związaną np. z udzieleniem zamó-wienia uzupełniającego/dodatkowego – lepiej pójść z tym do sądu.Jeżeli inwestycja jest dofinansowywana ze środków unijnych, praktycznie każde odstępstwo od założeń może być uznane za koszt niekwalifikowany. Dlatego, aby tego uniknąć, czasami lepiej niczego nie zmieniać, tylko wybudować coś gorsze-go i niezbyt przemyślanego.Zamawiający nie ma łatwo, ponieważ każ-da inwestycja jest żywym organizmem, różniącym się od innych. Nawet bardzo

Bieg z przeszkodamiZ MIRONEM KlOMfASEM, prezesem i JAKUBEM BIAłAChOWSKIM, członkiem zarządu spółki B-Act, rozmawiają Anna Krawczyk i Anna frąckiewicz.

Wdniach8–9listopadafirmaB-Actbyłaorganizatoremseminarium„Inwestycjajakotorprzeszkód–jakgoskuteczniepokonać?”.Miałoononaceluwymianędoświadczeńpomiędzyinwestorami,prowadzącyminadzórnadinwestycjamiaichwykonawcami.Seminariumzgromadziłoblisko80osób.

FOT.

B-A

ct (2

)

Miron Klomfas Jakub Białachowski


starannie przygotowując projekt, można tylko minimalizować ryzyko wystąpienia błędu, ale oczywiste jest, że całkowicie się go nie wyeliminuje.Warunkiem spełnienia wszystkich wy-mogów związanych z realizacją inwesty-cji jest posiadanie doświadczonej kadry. Jeżeli zamawiającym jest duże miasto, to sobie poradzi. Mniejsi inwestorzy nie dysponują odpowiednią kadrą, dlatego muszą zaufać firmom/osobom wyłonio-nym w przetargach, a tam w większości obowiązuje kryterium najniższej ceny. To truizm, ale nie da się mieć najwyższej ja-kości za najniższą cenę. Przecież nie wy-bieramy najtańszego dentysty, tylko ta-kiego, o którym wiemy, że będzie nas dobrze leczył. Wiąże się to z dodatkowy-mi kosztami, ale rozumiemy, że jest to nieuniknione.W jednym z ostatnich biuletynów Stowarzyszenia Inżynierów Doradców i Rzeczoznawców pisałem o braku za-ufania w zespole prowadzącym inwe-stycję. W takich warunkach może polec każdy projekt.Jeden z projektów przygotowaliśmy, pełniąc funkcję kierownika projektu. Zamawiający wybrał sobie doradcę już podczas fazy projektowej. Efektem prze-analizowania ryzyka i korzyści była zmiana trybu przetargowego oraz całkowita zmia-na technologii wykonania zamówienia. Ostatecznie wybudowanie (razem z czę-ściowym projektowaniem) 14 km obwod-nicy i to o lepszych parametrach jakościo-wych zajęło tylko 15 miesięcy. Wszystkim życzę takich sukcesów.Podsumowując, największym problemem jest nasza kultura administracyjna: niski kapitał społeczny, wzajemna nieufność, de-cyzyjna inercja, nieuwzględnianie ryzyka już na etapie powstawania idei, pomysłu.

Co najbardziej przeszkadza firmom wy-konawczym podczas realizacji inwestycji?Jakub Białachowski: Dla uczestników procesu inwestycyjnego priorytetem są oczywiście finanse. Firmy wykonawcze spodziewają się osiągnąć określony po-ziom rentowności lub przychodów. Z po-wodu małej ilości czasu przeznaczone-

go na procedurę przetargową oraz dużej konkurencji część ryzyka jest ignorowana bądź niewystarczająco oceniana, co póź-niej odbija się na realizacji i finansach.Na przygotowanie inwestycji inwestor po-święca od 2 do 5 lat. Wykonawca nato-miast na weryfikację dokumentacji ma,

w najlepszym przypadku, kilkadziesiąt dni. Jeżeli nie dostanie od zamawiające-go wszystkich znanych w chwili rozpi-sania przetargu ryzyk na tacy, to oczy-wiście istnieje szansa, że zaproponuje najniższą cenę. Początkowo może się to wydawać kuszące, trzeba jednak zdawać

Istnieje przynajmniej kilka przyczyn, dla których realizacja inwestycji stanowi zarówno dla za-mawiających, jak i wykonawców działanie podwyższonego ryzyka.

Na etapie przygotowania inwestycji potencjalnym źródłem problemów jest chęć wykorzysta-nia założeń projektów opracowanych w latach 2004–2007. Skutkuje to dezaktualizacją doku-mentacji oraz obiektywnie wadliwym opisem przedmiotu zamówienia.Trudnością w sferze prawnej jest niespójność prawa cywilnego, prawa zamówień publicznych, warunków kontraktowych FIDIC oraz wytycznych instytucji wdrażających. Jej efektem są roz-bieżności interpretacyjne, przez co strony procesu inwestycyjnego skupiają się na prawniczych debatach zamiast na budowaniu.Z mojego punktu widzenia szkodę wyrządza bezkrytyczne stosowanie kryterium najniższej ceny przy wyborze wykonawców wszystkich etapów (projektowanie, nadzór, wykonawstwo robót). Chęć przeciwdziałania korupcji oraz zapewnienia wykonawcom konkurencyjności i równego traktowania nie może prowadzić do patologii. Wybór wykonawcy oferującego cenę równą 35% budżetu każe sądzić, iż albo oszacowanie budżetu było wadliwe, albo wykonawca nie wyko-na części zadania, wykona je wadliwie lub doprowadzi swoje przedsiębiorstwo do upadłości.Upadłości wykonawców sztandarowych inwestycji ostatnich lat prowadzą do paradoksalne-go wniosku, iż skuteczna absorpcja środków unijnych nie wzmacnia, ale pogrąża krajowych przedsiębiorców. Eliminacja tego zjawiska powinna być priorytetem przy wykorzystaniu środ-ków z nowego budżetu unijnego.Ostatnio podział ryzyk został zmieniony na niekorzyść wykonawców. Są dwie przyczyny takiego stanu rzeczy. Pierwszą jest nadinterpretacja pojęcia ceny ryczałtowej (art. 632 k.c.). Niepokojącą tendencją jest stosowanie tego pojęcia w oderwaniu od przedmiotu umowy. Zamawiający usi-łują przerzucić na wykonawców ryzyko wynikające także z zaniedbań lub błędów popełnio-nych na etapie przygotowania inwestycji. To zjawisko coraz skuteczniej ogranicza linia orzecz-nicza sądów powszechnych, arbitrażowych oraz Sądu Najwyższego.Drugą przyczyną jest możliwość nieograniczonego wprowadzania zmian do warunków kon-traktowych FIDIC. Zakładające równomierny podział ryzyk warunki ogólne zostają całkowicie wypaczone przez warunki szczególne kontraktu, co neguje twierdzenie, że strony realizują in-westycję w oparciu o FIDIC. Tę patologię może wyeliminować aktywna postawa SIDiR-u oraz zdrowy rozsądek, którego wszystkim życzę. ■

Ryszard Siedlecki

radca prawny, Kancelaria Radcy Prawnego Ryszard Siedlecki FO

T. Z

BIO

RY

WŁA

SN

E R

. SIE

DLE

CK

IEG

O


Gospodarka

sobie sprawę, że niedoszacowanie ofer-ty grozi problemami w trakcie realizacji. W ekstremalnych przypadkach kończy się to zejściem wykonawcy z placu bu-dowy bądź spotkaniem spierających się stron w sądzie.Z naszego doświadczenia wynika, że w rywalizację przetargową często zaan-gażowani są prezesi, dział marketingu, PR, kosztorysanci, dział przygotowania produkcji itd. Kiedy jednak cel jest już osiągnięty, zupełnie inni ludzie tworzą zespół realizujący inwestycję. Są to lu-dzie, którzy później muszą realizować projekt na podstawie założeń i uzgod-nień, których nie znają, nie rozumieją lub w które nie wierzą (są według nich nierealne). Wynika to z różnicy celów obu grup: jeżeli twoim głównym celem jest wygranie przetargu, to skupiasz się na tym, a nie np. na zabezpieczeniu for-malnego etapu realizacji projektu. Z dru-giej strony raczej trudno sobie wyobrazić powierzenie przygotowania oferty przy-szłym realizatorom.Do tego dochodzi jeszcze analiza ryzyka. Efektem znajomości wszystkich ryzyk jest przestrzelanie ofert, z kolei ich nieznajo-mość prowadzi do sytuacji, jakie obser-wujemy na naszych drogach. Tymczasem chodzi o to, żeby wszystkie ryzyka znać i umieć się wśród nich poruszać.

Czy i w jaki sposób można zminimalizo-wać towarzyszące inwestycjom problemy?M.K.: Przystępując do opracowania pro-jektu, inwestorzy muszą mieć wizję celu, czyli jego zakończenia. Wszystkie ryzyka trzeba przeanalizować możliwie jak naj-wcześniej, żeby później nie zmagać się z roszczeniami, utratą części (bądź ca-łości) dofinansowania lub w ogóle nie ukończyć projektu. Im szybciej to zro-bimy, tym mniej uciążliwe będą konse-kwencje na końcu.

Konieczna jest też zmiana podejścia do wykonawcy i utrzymywanie partnerskich relacji. Jeśli się nad tym chwilę zastano-wić, wszystkie strony mają wspólny cel – należycie ukończyć projekt: w terminie i nie przekraczając budżetu. Przez niski kapitał społeczny czasami o tym zapo-minamy albo wręcz zakładamy, że druga strona może umyślnie opóźniać projekt, by uzyskać dodatkowe środki itd. Nie można

traktować wykonawcy jak wroga, nawet jeśli nie podobają nam się jego działania. Spróbujmy skorzystać z rad Sun Tzu, czyli przyłączyć się do wykonawcy, ponieważ wyrzucenie go z kontraktu możne nam przysporzyć wielu dodatkowych kłopotów. Należy utrzymywać jasną komunikację, punktując również słabe strony projektu.

Jakie działania należy podjąć i na którym etapie realizacji inwestycji, aby nie za-mieniła się ona w tor przeszkód?M.K.: Sama nazwa „tor przeszkód” wska-zuje na konieczność podjęcia wielu dzia-łań. Zaangażowania i pracy na rzecz in-westycji i tak nie unikniemy. Należy zatem zrobić wszystko, by liczbę przeszkód na tym torze zmniejszyć albo by łatwiej dało się go pokonać. Nie można utracić kontro-li nad projektem, a może w tym pomóc zaangażowanie doświadczonych ludzi na etapie przygotowań, przed wyborem pro-jektanta, wykonawców, nadzoru.W naszym przypadku sprawdziła się in-stytucja kierownika projektu, czyli zespo-łu ludzi doświadczonych w projektowaniu, opracowywaniu SIWZ, nadzorze, FIDIC oraz rozliczaniu inwestycji. W zespole kierownika projektu dodatkowo znajduje się lider, który posiada wiedzę z zakresu całego projektu, a nie tylko poszczegól-nych specjalizacji. W ten sposób efektyw-

FOT.

B-A

ct

M.K.: Jeżeli inwestycja jest dofinansowywana ze środków unijnych, praktycznie każde odstępstwo od założeń może być uznane za koszt niekwalifikowany

niej można reagować na zmiany i bieżą-ce sytuacje.Zamawiający powinien powołać komisję ds. zmian oraz komisję rozjemczą, któ-rą osobiście nazywam komisją ds. za-pobiegania sporom. Ułatwi to lub wręcz umożliwi podejmowanie trudnych decy-zji. Należy dodatkowo pamiętać o zasa-dzie Pareto: 20% przyczyn generuje 80% skutków. Kluczem jest wyłuskanie tych 20% i bardzo staranne ich opracowanie w koncepcyjnej fazie realizacji projektu, jeszcze przed przygotowaniem specyfi-kacji i wyborem wykonawców.Właśnie w tym momencie pojawia się nasza innowacja, czyli kierownik projek-tu (jako firma). Duży projekt budowlany wymaga nie tylko dobrych i doświadczo-nych inżynierów, ale również: ekonomi-stów, prawników, specjalistów w zakre-sie funduszy europejskich, zamówień publicznych itd.J.B.: Dla wykonawcy realizacja projektu również stanowi tor przeszkód, przy czym najwięcej problemów wynika z nieodpo-wiedniego zarządzania. Pominąwszy nie-właściwą komunikację, bałagan lub braki w dokumentacji, wykonawcy nie mają na-wyku prowadzenia rejestrów, sporządza-nia list sprawdzających, protokołów i tym podobnych dokumentów. Bagatelizowanie ich wartości może się jednak zemścić. Wystarczy, że podwykonawca wysunie

roszczenia albo sam wykonawca będzie musiał wystąpić z roszczeniem. Skąd wów-czas wziąć dowody? Taka dokumentacja nie tylko pomaga w utrzymaniu kontro-li nad całym projektem, ale też generuje korzyści finansowe. Oczywiście stanowi to dodatkowe obciążenie i wymaga zaan-gażowania większej ilości zasobów. Ale w końcu efektem wszystkich tych działań ma być wybudowany w terminie i zgod-nie z budżetem obiekt.

Dodatkowo warto wyznaczyć lidera, czyli osobę, która ma wiedzę z zakresu marketingu, finansów, poszczególnych specjalności, która dostosuje działania pracowników do ogólnej polityki i stra-tegii realizacji projektu.

Co decyduje o powodzeniu inwestycji?M.K.: Z perspektywy inwestora kluczo-wa jest zmiana podejścia i wytworze-nie atmosfery współpracy w zespole, uświadomienie wspólnego celu. Niski

kapitał społeczny wciąż odbija nam się czkawką. Jeśli będziemy sobie wzajem-nie ufać, nie dojdzie do tajenia różnych informacji, będziemy dzielić się wiedzą. Dopełnienie tego stanowi profesjonal-ny i doświadczony zespół oraz rzetel-ne rozliczanie się z wykonawcą i pod-wykonawcami.J.B.: Wykonawca robót musi zdawać sobie sprawę, że w biurze budowy za-chodzą takie same procesy jak w nor-malnej firmie. Nie można zatem baga-telizować roli, jaką odgrywają one na budowie, należy założyć je z możliwie jak największą starannością. Dodatkowo musi być zaangażowany lider, który bie-rze udział w realizacji projektu od mo-mentu składania ofert do odbioru koń-cowego i zakończenia okresu rękojmi. Pozbawiony odpowiednich zasobów li-der może sobie nie poradzić na placu boju, dlatego należy wyposażyć go w: odpowiedni system komunikacji, do-bre procedury, kompetentny zespół do zarządzania, wiedzę, która nie znika z ludźmi, oraz zapewnić mu dobre re-lacje z zarządem firmy. W niektórych specjalistycznych kwe-stiach warto zasięgnąć opinii podmiotów zewnętrznych, może to pomóc uniknąć wielu dodatkowych kosztów.

Dziękujemy za rozmowę. ■

R E K L A M A

J.B.: Na przygotowanie inwestycji inwestor poświęca od 2 do 5 lat. Wykonawca na weryfikację dokumentacji ma, w najlepszym przypadku, kilkadziesiąt dni


Gospodarka

Infrastruktura: W lipcu tego roku przeszedł Pan z bran-ży kruszywowej do przewozowej. Jakie są Pana najnow-sze sukcesy?Paweł Jagusiak: W CTL Logistics sukcesy są dopiero przede mną i wiąże się to z wdrożeniem opracowanej stra-tegii przekształcenia tego największego w Polsce i jed-nego z największych w Europie prywatnego przewoźnika kolejowego w kompleksowego operatora logistycznego. Do przejścia do CTL Logistics skłoniły mnie unikalny po-tencjał tej firmy oraz szerokie możli-wości rozwoju usług logistycznych. Do tej pory skupialiśmy się z dużym powo-dzeniem na przewozach kolejowych na terenie Polski i Niemiec, a w naszym portfelu klientów znajdują się nieomal wszystkie branże przemysłowe. Mamy klientów z sektora energetycznego, wydobywczego, węglo-wego, chemicznego, paliwowego, ale również z branży AGD czy armatorów – takich jak Maersk. Nasi klienci mają jed-nak coraz większe wymagania i szukają kompleksowych partnerów logistycznych – dzięki temu dają nam szansę na rozwój. Sam rynek przewozów kolejowych takiej moż-liwości nie daje.

Jakie są zatem plany rozwojowe spółki?Z firmy znanej głównie z przewozów kolejowych stanie-my się firmą oferującą szeroki wachlarz usług w zakre-sie transportu, zaopatrzenia w surowce, serwisu czy za-gospodarowania ubocznych produktów przemysłowych. Celem jest kompleksowość. Obsługując wiele gałęzi prze-mysłu, zdobyliśmy niezbędną wiedzę o potrzebach na-szych klientów. Dysponujemy sporym know-how. Klienci, którzy do tej pory skorzystali już z naszych usług, są za-

dowoleni. Chcemy więc tę działalność znacznie rozszerzyć.

Czy zamierzacie zdobywać nowe rynki?Chcemy mocniej zaangażować się w te sektory rynku, w których do-

piero zaznaczyliśmy swoją obecność. Na pewno będzie to transport intermodalny. Szukamy najlepszych rozwią-zań, aby pomóc klientowi zoptymalizować jego łańcuch logistyczny. Naszym celem jest stać się największym, nowoczesnym, niezależnym operatorem logistycznym w Europie Środkowo-Wschodniej. Już udało się to osią-gnąć na rynku polskim.

Szukamy najlepszych rozwiązań, aby pomóc klientowi zoptymalizować jego łańcuch logistyczny

Transport ponad granicami

Z PAWłEM JAGUSIAKIEM, członkiem zarządu i dyrektorem ds. rozwoju spółki CTl logistics,

rozmawia Anna Krawczyk. FOT.

AR

CH

IWU

M

Co nowego czeka nas w przewozach?Rynek wymaga elastyczności i wielu nowych pomysłów współpracy z obecnymi klientami. Chcemy wypracować taką pozycję rynkową, żeby w niedalekiej przyszłości CTL Logistics była tą firmą, która jako pierwsza przy-chodzi na myśl w związku z przewozami towarowymi, organizacją logistyki zaopatrzenia czy rozwiązania in-nych problemów, na przykład z zagospodarowaniem ubocznych produktów przemysłowych.

Ostatni rok przyniósł znaczący przyrost infrastruktury drogowej, co m.in. tłumaczy znacznie większy udział w rynku przewozów samochodowych niż kolejowych. Liczymy jednak na bardzo długo oczekiwane wsparcie rozwoju transportu kolejowego i regulacje prawne, które pozwolą na równych zasadach konkurować z transpor-

tem drogowym. Niezbędne są inwestycje (m.in. w za-kresie infrastruktury), ale przemyślane. Przede wszyst-kim należy udrożnić wąskie gardła. Pociągi towarowe nie muszą jeździć z prędkością 120 km/h, wystarczy 50–60 km/h – tak jak w Niemczech. Tymczasem u nas miejscami jadą z prędkością 15 km/h, a średnia wyno-si 24 km/h. To paradoks, bo ze względu na położenie Polski nadal marnujemy ogromny potencjał tranzytowy. Rozwój transportu stymuluje zawsze wzrost gospodar-czy. Na co więc czekamy?

A jak ocenia Pan funkcjonowanie CTL Logistics na ryn-ku niemieckim?Moi partnerzy z zarządu rozwijają działalność przewozów kolejowych w Niemczech od kilku lat i to z dużym powo-dzeniem. W 2011 r. przewieźliśmy w Niemczech dla na-szych klientów 2,5 mln ton towarów, a w tym roku celem są 3 mln ton. CTL ma również spory udział w rynku prze-wozów transgranicznych pomiędzy Polską i Niemcami – to ok. 20%. W sumie w Polsce i Niemczech przewieźliśmy w 2011 roku 19 mln ton towarów.


R E K L A M A

Liczymy na bardzo długo oczekiwane wsparcie rozwoju transportu kolejowego i regulacje prawne, które pozwolą na równych zasadach konkurować z transportem drogowym


technoloGie

Infrastruktura: Jaki był mijający rok dla producentów emulsji asfaltowych?Marek Marciński: Już w ostatnim kwartale pomyślnego dla naszej firmy roku 2011 dało się zauważyć symptomy nad-ciągających zmian koniunktury, spowolnienia gospodarki, a także zmian w relacjach z naszymi partnerami zewnętrz-nymi. Zakończenie realizacji dużych inwestycji w ramach przygotowań do EURO 2012, w tym spektakularnych pro-jektów drogowych, zamiast poprawy nastrojów i umocnie-nia koniunktury przyniosło falę upadłości, bankructw i li-kwidacji znanych firm, w tym także producentów emulsji asfaltowych.Jednym z nich był ceniony tarnowski Poldim. Współ- pracowaliśmy z tą firmą od początku jej istnienia, czyli przez 20 lat! Tam mieściła się pierwsza polska wytwórnia emul-sji asfaltowych. Zatrudniona tam technolog pani Anna Czuj Pękalska, nazywana niekiedy „matką polskich emulsji”, wy-chowała i wyuczyła całe pokolenia specjalistów, którzy dziś pracują w całej Polsce.Opierając się na naszych danych dotyczących sprzedaży emulgatorów kationowych i modyfikatorów stosowanych powszechnie przy produkcji różnych odmian emulsji, mo-żemy stwierdzić, że niemal wszyscy producenci odnotowa-li spadek sprzedaży, a większość wykonawców i podwyko-nawców ma kłopoty z płynnością finansową i ściąganiem należności za wykonane prace.W podobnej sytuacji znajdują się producenci mieszanek na gorąco, którym dostarczamy środki poprawiające adhezję asfaltu do kruszyw. W tej grupie także nieoczekiwanie do-szło do ogłoszeń upadłości.Coraz powszechniejsze są problemy nie tylko z terminowy-mi płatnościami, ale w ogóle z windykacją należności, co nieuchronnie rzutuje na nasze wyniki.

Którzy wśród Państwa klientów przeważają: wykonaw-cy dużych inwestycji czy mniejsze firmy realizujące lokal-ne projekty?Ze względu na specyfikę naszej spółki i jej produkcyjny cha-rakter jesteśmy zainteresowani wszystkimi firmami dzia-łającymi na polskim rynku drogowym.

Większość producentów emulsji asfaltowych zaliczyć można do grupy małych i średnich przedsiębiorstw. Jak się wydaje, to właśnie „MiŚ-ie” odpowiadają za rozwój oraz wprowadza-nie nowych rozwiązań i europejskich standardów do pro-dukcji i aplikacji emulsji asfaltowych. To w takich firmach, gdzie inwestycje często są współfinansowane ze środków unijnych, powstają nowe wytwórnie i są wdrażane nowe technologie produkcji emulsji, mieszanek mineralno-asfal-towych „na zimno” czy typu „grave emulsion”.Z drugiej strony niezbędny do realizacji dużych inwesty-cji autostradowych potencjał wykonawczy posiadają duże firmy z kapitałem zagranicznym bądź próbujące z nimi konkurować konsorcja polskich firm. Tym firmom, oprócz znanych środków adhezyjnych z rodziny Teramin, proponu-jemy innowacyjne rozwiązania, zgodne ze strategią zrów-noważonego rozwoju, ograniczające emisję CO2 i oszczę-dzające energię.

Jakie są plany spółki na nowy rok?Analizując obecną sytuację na rynku drogowym, należy za-kładać, że nastąpi faza spowolnienia. Przemawia za tym zde-cydowany spadek liczby dużych inwestycji infrastruktural-nych oraz zmiany w perspektywie budżetowej 2014–2020.Nie wpływa to jednak na potrzeby utrzymaniowe czy od-budowę dróg lokalnych, gdzie w większym niż dotychczas

FOT.

ICS

O

Rozwijać się na przekór dekoniunkturzeZ MARKIEM MARCIńSKIM, prezesem zarządu ICSO Chemical Production Sp. z o.o., rozmawia Anna Krawczyk.

Instalacja do produkcji emulgatorów

stopniu powinno się stosować oparte na emulsjach asfal-towych technologie zimne.Wykorzystując doświadczenia ze stosowaniem nowych, eko-nomicznych emulgatorów, zamierzamy popularyzować sto-sowanie emulsji z asfaltów twardych do sklejeń międzywar-stwowych. Jednocześnie będziemy rozwijać opracowane już technologie mieszanek „na ciepło” (oszczędność energii, zmniejszenie emisji, wydłużenie zasięgu operacyjnego, wy-dłużenie sezonu wykonawczego wczesną wiosną i późną je-sienią), wykorzystując nowoczesne dodatki wielofunkcyjne. Pracujemy także nad nową generacją efektywnych środków adhezyjnych dla tańszych kruszyw dolomitowych, co pozwoli zwiększyć ich konkurencyjność technologiczną i ekonomiczną.

Jak Pana zdaniem będzie wyglądał rynek drogowy w przy-szłym roku?Z dużym prawdopodobieństwem można zakładać, że będzie to rok trudny. Dla nas oznacza to konieczność skupienia się na analizie kosztów, poprawie konkurencyjności i szukaniu nowych, efektywnych rozwiązań, które będziemy mogli za-oferować naszym klientom.Obsługa tego coraz trudniejszego rynku jest dla nas nie tylko kwestią rozwoju czy przetrwania. W ciągu ostatnich 10 lat

regularnie spotykaliśmy się z naszymi kolegami i przyja-ciółmi z branży emulsyjnej na konferencjach w Ustroniu. Naszą ambicją, ale także obowiązkiem w tych ciężkich cza-sach jest utrzymanie i rozwój współpracy.

Korzystając z wyjątkowej okazji, chciałbym na łamach „Infrastuktury” wszystkim kolegom z branży drogowni-czej, zwłaszcza tym spod znaku „zawsze czarnej” emul-sji asfaltowej, podziękować za współpracę oraz życzyć Wesołych Świąt i pomyślności w 2013 r. Jednocześnie już teraz wszystkich serdecznie zapraszam na XI Konferencję Emulsyjną do Ustronia.

Dziękując za rozmowę, dołączam się do życzeń pomyślno-ści w Nowym Roku. ■

R E K L A M A

Analizując obecną sytuację na rynku drogowym, należy zakładać, że nastąpi faza spowolnienia. Przemawia za tym zdecydowany spadek liczby dużych inwestycji infrastrukturalnych oraz zmiany w perspektywie budżetowej 2014–2020

Hotel z Serca Puszczy AugustowskiejTrzygwiazdkowy hotel SPA Wojciech położony 7 km od Augustowa, z dala od miejskiego zgiełku, w sercu Puszczy Augustowskiej, na cyplu pomiędzy Jeziorem Białym, a jeziorem Staw Wojciech, przy drodze krajowej nr 16, Augustów – przejście graniczne z Litwą w Ogrodnikach – Wilno.

Zapraszamy również do skorzystania z usług Hotelowego Centrum Rekreacyjnego. Czeka tu na Państwa: m.in. basen z masażami wodnymi, dwie sauny, siłownia, gabinet kosmetyczny, wypożyczalnia sprzętu sportowego i wodnego.

Hotel stwarza doskonałe warunki do organizacji szkoleń, konferencji, wyjazdów integracyjnych.

Hotel SPA Wojciech 16-300 Augustów, ul. Wojciech 8 tel. 87 6447237 www.augustow-wojciech.pl


droGi

Zorganizowana 23 października br. podczas Targów Infrastruktura deba-ta podzielona została na dwa bloki te-matyczne. Pierwszy dotyczył relizacji w systemie „zaprojektuj i zbuduj” du-żych inwestycji drogowych i kolejo-wych, drugi natomiast skupiał się na mniejszych realizacjach oraz sposobach ich finansowania.

Partnerami debaty były spółki: ARCADIS i Freyssinet Polska. Patronat honorowy objęła Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad oraz Stowarzyszenie Klub Inżynierii Ruchu. Patronat medialny obok redakcji objął Portal Budownictwa Komunikacyjnego ViaExpert.

Elastyczna formułaSystem „zaprojektuj i zbuduj” jest

bardziej elastyczny, jeśli chodzi o moż-liwość wprowadzania zmian. O ile w przypadku zadań drogowych wyko-nawcy lepiej niż administracja radzi-li sobie z uzyskaniem decyzji środo-wiskowych (co znacznie przyspieszało tempo pracy), o tyle na kolei procesy te ciągną się wyjątkowo długo.

Teresa Zwiernik, dyrektor Pionu Kolejowego ARCADIS, zwracała uwa-gę, jak trudno jest przeprowadzić zmia-ny lub otrzymać zgodę na dodatkowe prace projektowe. Każda naniesiona w projekcie zmiana wymusza ponowne występowanie o wydanie decyzji śro-

I panel poświęcony dużym inwestycjom drogowym i kolejowym

FOT.

MTT

AR

GI

Izabela WójtoWIcz

Paneliści debaty

I panelJerzy Polaczek,ministertransportuwlatach2005–2007Tomasz Rudnicki,zastępcaGeneralnegoDyrektoraDrógKrajowychiAutostradStefan Bekir Assanowicz,prezeszarząduspółkiRubauPolskaKrzysztof Berger,dyrektorgeneralnyspółkiFreyssinetPolskaMarek Bujalski,prezeszarząduViamensMarcin Klammer,prezeszarząduspółkiARCADISPiotr Kledzik,prezeszarząduspółkiBilfingerBergerTeresa Zwiernik,dyrektorPionuKolejowegoARCADIS

II panelJanusz Piechociński,ministergospodarkiTomasz Borowski,prezesStowarzyszeniaKlubInżynieriiRuchuJanusz Koper,pełnomocnikprezydentaRybnikads.drógigospodarkikomunalnejTomasz Pabis,naczelnikwydziałuBezpieczeństwaRuchuDrogowego,ZarząduDrógWojewódzkichwKrakowieElżbieta Rachocka,zastępcaprzewodniczegoKrajowejRadyZarządcówDrógPowiatowychMaciej Stroński,członekzarząduStowarzyszeniaKlubInżynieriiRuchuDrAndrzej Urbanik,sekretarzgeneralnyPolskiejPlatformyTechnologicznejTransportuDrogowego

Zaprojektuj, zbuduj i…Jaka jest rola poszczególnych podmiotów podczas realizacji inwestycji w systemie „zaprojektuj i zbuduj”, kto ponosi odpowiedzialność za projekt, jak rozkłada się ryzyko, na ile system jest elastyczny, jeśli idzie o wprowadzanie zmian, jak często ten system jest wybierany przez samorządy? Odpowiedzi m.in. na te pytania dostarczyła debata zorganizowana przez wydawnictwo Inframedia.


dowiskowych. Niestety na rozpatrze-nie wniosków często czeka się latami.

Gdy wykonawca napotyka na prze-szkodę w postaci błędu projektowego, złej geologii czy infrastruktury, w przy-padku systemu „zaprojektuj i zbuduj” ma możliwość problem zdiagnozować i rozwiązać. W przypadku standardo-wego „buduj” sprawa się komplikuje i wykonawca nie ma możliwości wdra-żania optymalnych rozwiązań.

Jak zawsze należy znaleźć złoty środek, tak aby spełnić sprecyzowane wymagania zamawiającego i aby roz-wiązanie nie okazało się nadmiernie kosztowne. Ważną rolę do odegrania ma w tym procesie projektant, który powinien pozostawać w stałym kon-takcie z wykonawcą robót.

Dla procesów inwestycyjnych istot-ne jest nie tylko podejmowanie de-cyzji, ale także – z czego należy zda-wać sobie sprawę – niepodejmowanie decyzji. Konsekwencje braku decy-zyjności zazwyczaj są niekorzystne. W przypadku systemu „zaprojektuj i zbuduj” zamawiający nie musi być informowany o wszystkich zmianach, mogą one być wprowadzane swobodnie. Wprowadzenie zmian w systemie trady-cyjnym wiąże się nieuchronnie z utra-tą kwalifikowalności. Sytuacja jeszcze bardziej się komplikuje w przypadku modyfikowania projektów kolejowych.

– Kolejnym utrudnieniem jest brak standaryzacji wymagań. Polska zatrzy-mała się w połowie drogi w kwestii standaryzacji wymagań technicznych, od procesów projektowania po realiza-cję – informuje Jerzy Polaczek, mini-ster transportu w latach 2005–2007. Potrzebny jest dokument, który przej-

Partnerzy debaty

ARCADIS

FREYSSINET POLSKA

Brak skutecznych działań Ministerstwa TBiGM zmierzających do noweliza-

cji rozporządzeń w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowia-dać drogi publiczne oraz obiekty inży-nierskie w zakresie urządzeń BRD, jak również brak reakcji GDDKiA na zmiany wynikające z normatywów europejskich (PN-EN 1317-1,2,5), a w związku z tym brak aktualizacji „Wytycznych stosowa-nia drogowych barier ochronnych na drogach krajowych”, prowadzą do nie-wykorzystania możliwości poprawy wa-runków bezpieczeństwa uczestników ru-chu drogowego.Takie postępowanie, a właściwie zanie-chanie postępowania, można interpreto-wać również jako niedostosowanie prawa polskiego do zaleceń i dyrektyw unijnych.Chciałbym poddać pod dyskusję wnio-sek o opracowanie narzędzia (gruntow-ne nowelizacje rozporządzeń ministra TBiGM oraz aktualizacja „Wytycznych stosowania drogowych barier ochron-nych” GDDKiA), które stanowiłoby pod-stawę prawną dla projektantów drogo-wych umożliwiającą im wykorzystanie i zastosowanie urządzenia BRD w danej sytuacji drogowej. Dodatkowo uwolniło-by to realizujących inwestycje wykonaw-ców od problemów z właściwą interpre-tacją założeń projektowych.Kuriozalna jest sytuacja, w której doku-ment niższej rangi, jakim są np. „Wytyczne

stosowania drogowych barier ochron-nych na drogach krajowych”, wprowa-dza rozwiązanie techniczne dotyczące urządzeń BRD, którego nie można za-stosować z powodu przestarzałych za-pisów w dokumencie wyższej rangi, tj. rozporządzeniu ministra TBiGM w spra-wie warunków technicznych, jakim po-winny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie.W wielu krajach, m.in. w Niemczech, Wielkiej Brytanii, USA, w celu lepszej interpretacji przepisów dla realizacji no-wych inwestycji drogowych opracowywa-ne są nie tylko ogólne zasady stosowania urządzeń BRD, ale także szczegółowe, szablony rozwiązań drogowych (karty katalogowe), które nie zostawiają żad-nych wątpliwości co do zasady i miejsca zastosowania urządzeń BRD.System „zaprojektuj i buduj” może być tą formą realizacji inwestycji, która po-zwoli na lepszą organizację prac od mo-mentu ogłoszenia przetargu do odbio-ru technicznego inwestycji. Aby jednak można było mówić o jego pełnym suk-cesie, należy zwrócić uwagę również na to, by podczas całego procesu realiza-cji narzędzia do projektowania i odbio-ru robót były jednoznacznie rozumia-ne oraz by spełniały zawarte w unijnych przepisach standardy, innymi słowy, by gwarantowały poprawę bezpieczeństwa uczestników ruchu drogowego. ■

MaRek BujalSki

prezes zarządu ViaMens Sp. z o.o. FOT.

DA

SH

A FI

LIP

OV

ITC

H


droGi

rzyście określałby całą geologię, wiel-kość obiektu czy rozmiary inwestycji i tym samym pozwalałby wykonawcy lepiej wycenić projekt. Specyfikacje powinny być nastawione na funkcje, a nie na opisy wymagań, zredukowa-łoby to niejasności kontraktu i uspraw-niło proces realizacyjny.

Zaprojektuj, zbuduj i… utrzymaj standardW przypadku tradycyjnego systemu

innowacyjność nie ma racji bytu, jeże-li zamawiający wprost tego nie zażą-da. W systemie „zaprojektuj i zbuduj” wykonawca może wpływać na kształt rozwiązania.

– Biura projektowe i techniczne we wszystkich organizacjach są dzisiaj cost makers – zauważył Piotr Kledzik, prezes zarządu Bilfinger Berger Budownictwo. Jeśli jednak w kwestii specyfikacji i de-cyzyjności nastąpią zmiany, mają one szansę stać się departamentami przy-noszącymi firmie profit.

Tomasz Rudnicki, zastępca General- nego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad, zaproponował, aby wyko-nawca, który chce wprowadzić innowa-cyjne rozwiązanie, przedstawił wspól-nie z projektantem wszystkie propozycje

technologiczne wraz z danymi dotyczą-cymi kosztu początkowego, trwałości w czasie i kosztów utrzymania. Może się okazać, że zamawiający wybierze droższą, bardziej innowacyjną opcję, jeżeli będzie się to wiązało z trwało-ścią i niskimi kosztami utrzymania.

Marcin Klammer, prezes zarządu ARCADIS, zasugerował poszerzenie wspomnianej listy danych o koszt za-projektowania.

Płaszczyzna, na której kompeten-cja spotyka się z kompetencją, generu-je rozwiązania innowacyjne. Zdaniem Stefana Bekira Assanowicza, prezesa zarządu Rubau Polska, firmy skazane są na innowacyjność, nie ma od tego

ucieczki. Istotne jest jednak, aby poza walorami estetycznymi nowatorskie rozwiązania umożliwiały zamawiają-cemu czy właściwym służbom łatwe utrzymanie obiektu.

Dyrektor generalny Freyssinet Polska Krzysztof Berger stwierdził, że innowacyjność to filozofia firmy a nie jednorazowa akcja, to inwe-stycja, która zwraca się w przyszło-ści. W jego opinii rozwiązania należy kształtować tak, aby innowacyjność kosztowała mniej niż zyski, które przy-niesie w przyszłości. System „zapro-

jektuj i zbuduj” sprzyja innowacyjno-ści, ale jej nie stymuluje – stwierdził. Niebezpieczeństwem może być trud-ność w wyborze ofert, gdzie oprócz ceny trzeba ocenić również wiary-godność innowacyjnego rozwiązania.

Na zakończenie pierwszej części de-baty zaproszeni goście wysunęli propo-zycje zmian w odniesieniu do systemu „zaprojektuj i zbuduj”. Najważniejsze z nich to:• promowanie wiedzy i kompetencji• standaryzacja dokumentów i decy-

zji środowiskowych, również w od-niesieniu do kolei

• jasno sprecyzowane specyfikacje techniczne, opisy wymagań, wa-runki kontraktu

• decyzyjność.

Projekty samorządoweDrugi blok tematyczny poświęcony

był roli samorządów w realizacji pro-jektów w systemie „zaprojektuj i zbu-duj” oraz związanym z tym kwestiom finansowania.

Zdaniem Janusza Piechocińskiego, obecnego ministra gospodarki, mimo że Komisja Europejska preferuje in-nowacyjność, gospodarkę, budowanie rynku nowych technologii i globalny wyścig w tym obszarze, to dla nasze-go rozwoju i dynamiki polskiej gospo-darki, wzrostu aktywności społecznej i obniżenia kosztów społecznych nie-zwykle istotne jest, żeby w infrastruk-turze była perspektywa dla dróg sa-morządowych.

Z punktu widzenia gospodarki i spo-łeczeństwa cofamy się. Koszty obcią-żenia PKB niewydolnością systemu transportowego kraju wzrosły z 04, do 0,9. W nowej perspektywie finansowa-nia unijnego na drogi (w szczególno-ści drogi krajowe) przewiduje się prze-znaczyć ok. 40 mld zł. Jest to nakład porównywalny do nakładu z mijającej perspektywy, ale w związku z tym, że pieniądz drożeje, mogą wystąpić po-ważne problemy z zapewnieniem wkła-du własnego. Kwotę trzeba rozdzielić na poszczególne projekty, niezależnie

Piotr Kledzik, Teresa Zwiernik

FOT.

DA

SH

A FI

LIP

OV

ITC

H (2

)

jednak od potrzeb i liczby pomysłów jej zagospodarowania, to wciąż ta sama kwota 40 mld zł.

Jak w takiej sytuacji radzą sobie samorządy, skąd czerpią środki, czy realizują inwestycje w systemie „za-projektuj i zbuduj”, czy też korzystają z tradycyjnego modelu?

Tomasz Borowski, prezes Stowarzy- szenia Klub Inżynierii Ruchu, miał spo-ro wątpliwości co do stosowania for-muły „zaprojektuj i zbuduj”, chociaż wszystkie projekty związane z syste-

mami zarządzania ruchem drogowym są w niej realizowane.

– Byłem wielkim przeciwnikiem re-alizowania w tej formule dużych pro-jektów. To, co kraje wysoko rozwinięte realizują w przeciągu dziesiątek lat, my chcemy zrobić w rok, półtora, a przecież nie mamy doświadczenia. Projektowanie koncepcji zajmuje bardzo dużo czasu, na samą realizację zostaje go już na-prawdę niewiele.

Do problemu niewystarczającej ilo-ści czasu nawiązał Janusz Koper, peł-

nomocnik prezydenta Rybnika ds. dróg i gospodarki komunalnej. Wszystkie do-tychczasowe programy, które wspoma-gają samorządy w utrzymaniu dróg czy remontach, sprowadzają się do zadań jednorocznych. Mimo to w Rybniku uda-ło się zrealizować dwa projekty w sys-temie „zaprojektuj i zbuduj”: parking oraz rozbudowę oświetlenia ulicznego.

Niezwykle ciekawe rozwiązanie in-tegrujące drogi wojewódzkie, powiato-we i krajowe wprowadzono na Podhalu. Ogromne znaczenie miała współpraca

R E K L A M A

II panel poświęcony projektom samorządowym

samorządów oraz ogólne nastawienie mieszkańców i władz.

– Inteligentny System Sterowania Ruchem Regionu Podhalańskiego to projekt z zakresu ITS mający na celu rozproszenie ruchu z drogi krajowej nr 47 „Zakopianki” na pozostałe drogi re-gionu. W celu realizacji idei rozprosze-nia ruchu opracowano unikatowy w skali Europy obszarowy system zarządzania ruchem w czasie rzeczywistym. System oparty jest na następujących grupach urządzeń:

61 stacjach pomiaru ruchu drogowe-go, 41 kamerach wysokiej rozdzielczości, 10 stacjach meteorologicznych.

W siedzibie Zarządu Dróg Woje- wódzkich w Krakowie zbudowano Regionalne Centrum Nadzoru Ruchu Drogowego, do którego spływają dane ze wszystkich urządzeń. Dane są anali-zowane i dystrybuowane do portalu in-formacji drogowej i jego wersji mobilnej (wtatry.eu). Informacje do kierowców przekazywane są bezpośrednio na dro-dze za pomocą 16 tablic zmiennej treści.

W ramach systemu informatycznego opracowano także dedykowane dla mo-bilnych systemów operacyjnych aplika-cje funkcjonujące w sposób analogiczny do systemów nawigacji, lecz uwzględnia-jące dane dotyczące natężenia ruchu – informuje Tomasz Pabis, naczelnik wy-działu Inżynierii Ruchu, Zarządu Dróg Wojewódzkich w Krakowie.

Kolejny etap to poprawa dostępności parkingu na Łysej Polanie stanowiące-go bazę wypadową m.in. do Morskiego Oka. System do 2014 zostanie rozbudo-wany na teren całego województwa ma-łopolskiego ze szczególnym uwzględnie-niem dojazdu do głównych miejscowości regionu oraz uwzględniając dostępność Portu Lotniczego Balice.

– Jest to pierwszy, znany mi, system ITS uruchomiony w terminie narzuco-nym przez zamawiającego – poinfor-mował Maciej Stroński, członek zarządu Stowarzyszenia Klub Inżynierii Ruchu. – Formuła „zaprojektuj i zbuduj” jest bar-dzo wygodna dla zamawiającego, ponie-waż skraca czas realizacji, natomiast na

wykonawcę narzuca bardzo dużą odpo-wiedzialność za zastosowane rozwiąza-nia i ogromny rygor terminu wykonania zadania, który często nie jest realny do dotrzymania. Pozytywne jest to, że oma-wiane wdrożenie integruje wielu użyt-kowników: realizując jedno zadanie, przy jednym finansowaniu udało się zrobić tak wiele dla różnych zarządców dróg, nie dzieląc klientów systemu na tych, którzy poruszają się po drogach krajo-wych, wojewódzkich czy powiatowych.

Na drogach powiatowych…Przypadki, gdy powiat może plano-

wać wydatki na inwestycje z 2–3-let-nim wyprzedzeniem, należą do rzad-kości. Tymczasem projekty realizowane w systemie „zaprojektuj i zbuduj” zwy-kle są wieloletnie.

Zgodnie z opinią Elżbiety Rachockiej, zastępcy przewodniczącego Krajowej Rady Zarządców Dróg Powiatowych, omawiana formuła to dla powiatów no-wość. Powiaty borykają się z trudnościa-mi finansowymi, co jest konsekwencją mnogości nałożonych na nie zadań. Drogi są tylko jednym z wielu.

Sekretarz generalny Polskiej Platformy Technologicznej Transportu Drogowego

dr inż. Andrzej Urbanik podkreślił zna-czenie takich kwestii, jak alokacja ryzyka, sposób kontraktowania oraz równowaga stron. Za przykład może posłużyć budowa mostu Północnego w Warszawie (mostu Marii Skłodowskiej-Curie). Początkowo miał on powstać w systemie „zaprojek-tuj i zbuduj”, jednak z powodu wysokich kosztów od pomysłu odstąpiono. W no-wym przetargu, przy licznych opóźnie-niach oraz wypłatach za ryzyko na rzecz występujących w przetargu, koszty prak-tycznie się zrównały, szczególnie gdy zo-staną uwzględnione koszty społeczne opóźnienia wykonania projektu.

Kluczową kwestią w finansowaniu przedsięwzięć publiczno-prywatnych jest alokacja ryzyka. Właściwy podział ryzyk sprzyja realizacji takich projektów i ogranicza koszty.

…i wojewódzkichJak wynika z danych Konwentu

Dyrektorów Zarządów Dróg Woje- wódzkich, gruntownej modernizacji wyma-ga ponad 40% ciągów dróg wojewódzkich oraz ponad 1000 obiektów mostowych. W związku z koniecznością dostosowa-nia nośności dróg wojewódzkich do obcią-żeń 11,5 t/oś oraz nośności obiektów mo-stowych do 50 t szacuje się, że w latach 2014–2020 potrzeba będzie ok. 45 mld zł. Ponadto blisko 15 mld zł potrzeba bę-dzie na wybudowanie do 2020 r. zaplano-wanych obwodnic oraz nowych połączeń.

Czy jest cień szansy, żeby drogi wo-jewódzkie i powiatowe otrzymały wy-starczającą ilość środków? Zdaniem J. Piechocińskiego nie ma. Co więcej, na-leżałoby zmienić podejście i tok myśle-nia z ilościowego na procesowy, wyeli-minować nieefektywność.

Opinię tę podziela J. Koper, jedno-cześnie jednak zwraca uwagę, że drogi lokalne stanowią 95% wszystkich dróg, dlatego jakieś środki powinny tu trafić.

– Proszę pamiętać, że każda złotów-ka wydana na drogi samorządowe to do-brze wydany i dobrze nadzorowany pie-niądz – podsumowała E. Rachocka. ■


droGi

Izabela Wójtowicz

Panel poświęcony samorządom otworzył Janusz Piechociński, obecny minister gospodarki

FOT.

DA

SH

A FI

LIP

OV

ITC

H


droGi

Infrastruktura: Jak najkrócej oceniłby Pan mijający rok?Igor Ruttmar: Niezapomniany i... bardzo pracowity.

Co w nim było najważniejsze?Instytut był bardzo zaangażowany w realizację rządowe-go programu budowy dróg. Nadzorowaliśmy budowę se-tek kilometrów szlaków komunikacyjnych. Najważniejsze dla nas było to, co dla całej branży, aby inwestycje były oddawane w terminie. I to się udało, co uważam za wiel-ki sukces.

A czy nie odbywało się to kosztem jakości?Tempo było szaleńcze. Przy tak dużej liczbie inwestycji trudno, żeby nie pojawiały się problemy także te zwią-zane z jakością. Na szczęście, pomijając kilka przypad-ków, gdzie wystąpiły usterki, udało się utrzymać wyso-ką jakość. Mamy teraz pod względem technologicznym jedną z najnowocześniejszych sieci dróg w całej Europie.

Co było najtrudniejsze, jeśli chodzi o utrzymanie jakości?Mieliśmy spore problemy z ustalaniem poziomu wyma-gań jakościowych, a główną tego przyczyną jest brak ak-tualnych przepisów technicznych. Stare polskie normy wycofano, a do nowych brak przepisów wykonawczych.Niejednokrotnie musieliśmy wykonywać dodatkowe ba-dania, żeby udowodnić klientowi, że jakość jest zachowa-na, często wymagania były nazbyt wygórowane. Czasami nawet od 30% do 50% czasu traciliśmy na wyjaśnianie

błędnych lub niekompletnych zapisów w specyfikacjach technicznych. Działo się to podczas realizacji inwestycji, kiedy praktycznie nie ma już czasu na przeprowadzanie prac badawczych lub badań porównawczych.

Jakie jeszcze problemy powtarzały się na budowach?Poziom wiedzy technicznej często był niewystarczający. Dotyczyło to zarówno strony zamawiającej, projektantów, inżynierów kontraktu, jak i wykonawców. Za mało było osób dobrze przygotowanych do realizacji tak poważnych przedsięwzięć. Część z nich dopiero uczyła się na budo-wie i wyciągała wnioski ze swoich błędów. Niestety tak dużej liczby inwestycji nie sposób było obsłużyć tylko wy-kwalifikowaną kadrą, której na pewnym etapie zabrakło.

Pamiętam pierwszy duży projekt realizacji programu budowy autostrad w Polsce – budowę A4 w okolicach Opola. Skupiał on bardzo doświadczonych ludzi, którzy byli zaangażowani, chętni do rozmów i zmian. Wtedy również mieliśmy problemy m.in. z błędami w specyfi-kacjach technicznych lub w projekcie, ale atmosfera na budowie była nieporównanie lepsza. Nastawienie sprzy-jało rozwiązywaniu problemów.

W czasach kryzysu rozsądne firmy inwestują w badania i rozwój, bo to napędza gospodarkę

Innowacyjność dla rozwoju gospodarki

Z dr. IGOREM RUTTMAREM, prezesem zarządu Instytutu Badań Technicznych TPA, rozmawia Anna Krawczyk.


Brak kompetencji skutkuje brakiem decyzyjności. Gdy się nie ma pojęcia, jakie konsekwencje może za sobą po-ciągnąć dana decyzja, trudno ją podjąć.

Czego możemy się spodziewać w 2013 roku?Okres realizacji największych inwestycji mamy już za sobą. Teraz rynek drogowy powinien się ustabilizować, chociaż branża wstrzymuje oddech przed nadchodzą-cym rokiem.

A jakie są tego powody?Urodziłem się 13, więc mnie ta cyfra nie przeraża. Przyszły rok będzie taki, jaki sobie przygotowaliśmy. Mamy już grudzień i w tej chwili za późno na podejmowanie ja-kichkolwiek radykalnych działań.

W jaki sposób Instytut przygotował się na przyszły rok?Zoptymalizowaliśmy naszą strukturę. Wiązało się to nie-stety z redukcją zatrudnienia o 30%. Już w tym roku pod-jęliśmy pewne kroki, aby zmaksymalizować efektywność,

lecz wyniki będzie widać dopiero w przyszłym roku. Jeśli chodzi o naszą kadrę, nadal będziemy prowadzić szkole-nia. To zawsze było naszą mocną stroną, oczywiście po-mijając panującą w TPA atmosferę (śmiech).Ponadto doposażymy się w sprzęt specjalistyczny, aby roz-szerzyć zakres działalności. Spory potencjał dostrzegamy w sektorze rozwojowym – m.in. w pracach badawczych. Koncern STRABAG już w tym roku sfinansował nam pro-gramy badawcze, a w przyszłym ten sektor będziemy jesz-cze rozwijać. W czasach kryzysu rozsądne firmy inwestują w badania i rozwój, bo to napędza gospodarkę.

Jak w opinii wykładowcy studiów podyplomowych Politechniki Warszawskiej układa się współpraca z uczel-niami?W naszej działalności łączymy prace badawcze z wdra-żaniem ich efektów na placach budów. Jesteśmy więc dla nauki dobrym partnerem.Proszę zauważyć, że najważniejszymi zagadnienia-mi w raporcie „Polska 2030. Wyzwania rozwojowe” są edukacja i innowacyjność, które wzmacniają gospodar-kę. Programy naukowe trzeba wdrażać w przemyśle. Nasz udział w realizacji projektów prowadzonych przez Politechnikę Warszawską, a także przez inne uczelnie stanowi tego potwierdzenie.


FOT.

TPA

(3)

Proszę zauważyć, że najważniejszymi zagadnieniami w raporcie „Polska 2030. Wyzwania rozwojowe” są edukacja i innowacyjność

Wizyta studentów studiów podyplomowych Politechniki Warszawskiejna Wytwórni Mas Bitumicznych przy siedzibie TPA

Testowanie innowacyjnych nawierzchni za pomocą Symulatora Ciężkich Pojazdów (HVS) w Pruszkowie, w ramach programu badawczego SPENS


droGi

Lata 90. ubiegłego wieku upłynęły w kraju na walce ze skoleinowanymi nawierzchniami. Lekarstwem miały

się okazać sztywniejsze mieszanki mi-neralno-asfaltowe (MMA), niestety nie zawsze się one sprawdzały. O tym, w ja-ki sposób zaprojektować MMA odporne na koleinowanie i zmęczenie, tak aby przez 20 lat nawierzchnia nie wymagała kompleksowego remontu, mówił Jacek Boratyński z firmy Eurovia. Podkreślał jednak, że uzyskanie zwiększonej trwa-łości zmęczeniowej oraz odporności na koleinowanie musi być zrównoważone rachunkiem ekonomicznym inwestycji.

Znane są trzy koncepcje konstruk-cyjne nawierzchni długotrwałych (Perpetual Pavement). W Wielkiej Brytanii stosuje się mieszanki HMB (High Modulus Base). Konstrukcja na-wierzchni jest tradycyjna, tj. składa się z grubych warstw asfaltowych. Podbudowy są gruboziarniste z twar-dymi asfaltami o zakresie penetracji 15–35. Aktualnie angielska admini-stracja zawiesiła stosowanie asfaltów o penetracji 15 i 25. Trwają badania nad wpływem materiałów składowych na trwałość tego typu mieszanek.

Amerykanie w Perpetual Pavement przyjęli założenie, że konstrukcja na-wierzchni musi być wystarczająco zwar-ta i spójna, a jej grubość ma wykluczać powstawanie uszkodzeń zmęczenio-wych i kolein. Nawierzchnia powinna być odporna na ścieranie spowodowa-ne ruchem pojazdów, a także na wpływ czynników środowiskowych. Przy pro-jektowaniu nawierzchni uwzględnia się zatem warunki lokalne. Brak jest sztywnych reguł.

We Francji zdecydowano się na cień-sze warstwy podbudowy, co umożliwiło zastosowanie mieszanek EME tj. o wy-sokim module sztywności.

Zastosowane w Polsce mieszan-ki o wysokim module sztywności po-wstawały w oparciu o model francuski. Wprawdzie udało się uzyskać wysoką odporność na koleinowanie, ale już nie na działanie niskich temperatur wy-stępujących w naszym kraju. Warunki atmosferyczne obu krajów zanadto się różnią, aby można było po prostu ko-piować francuskie rozwiązania. Jeśli już czyjeś recepty stosować, to lepiej Austrii, która klimatycznie jest znacz-nie bardziej do Polski podobna.

Zdaniem Jacka Boratyńskiego sto-sowanie mieszanek WMS należałoby

ograniczyć wyłącznie do województwa wielkopolskiego i zachodniopomorskie-go oraz dużych miast. W pozostałych regionach rozwiązania konstrukcyjne powinny być projektowane w oparciu o model amerykański. Należałoby ponad-to przeprowadzić weryfikację asfaltów stosowanych do tej pory w Polsce i zre-zygnować z tych, które się w naszych warunkach nie sprawdzają, na rzecz as-faltów o większym stopniu penetracji.

Polimeroasfalty o właściwościach odpowiednich do naszych warun-ków klimatycznych powinny być

bezwzględnie wdrożone, należy tylko dbać o zachowanie proporcji odpowied-niej bazy asfaltowej i dużej zawartości polimerów.

FOT.

PS

WN

A (2

)

Mieszanki pod lupąW dniach 17–19 października br. odbyło się XXVII Seminarium Techniczne Polskiego Stowarzyszenia Wykonawców Nawierzchni Asfaltowych. Patronat honorowy nad wydarzeniem objął Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad.Zgodnie z hasłem przewodnim spotkania połączenie technologii i prawa to droga do jakości.

Andrzej Wyszyński, prezes zarządu PSWNA

otwiera seminarium


Kwestię wpływu klimatu na na-wierzchnie drogowe poruszył także prof. dr hab. inż. Dariusz Sybilski

z Instytutu Badawczego Dróg i Mostów. W 1994 r. podczas lata stulecia nastą-piło skoleinowanie znacznej części dróg krajowych. Antidotum miały okazać się nawierzchnie o wysokim module sztyw-ności, jednak dość szybko zaczęły się pojawiać na nich spękania.

O odporności nawierzchni na pękanie, zdaniem prof. Sybilskiego, w dużej mierze decyduje dobór lepiszcza do warstw asfal-towych. W warstwie ścieralnej odpowiada ono za odporność na niską temperaturę. W polskich warunkach klimatycznych do warstwy ścieralnej musi być stosowany as-falt modyfikowany polimerem lub gumą.

O odporności na koleinowanie decy-duje asfalt w warstwie wiążącej. Jego obecność w warstwie podbudowy wpły-wa także na trwałość zmęczeniową.

Zastosowany w warstwie wiążącej i podbudowy beton asfaltowy o pod-wyższonym module sztywności AC WMS zwiększa odporność na deforma-cję i zmęczenie. Nawierzchnie długo-wieczne należałoby więc projektować z użyciem AC WMS, zaś asfalt 20/30 na-leżałoby wykorzystywać tylko do war-stwy podbudowy.

Politechnika Gdańska już od lat 70. ubiegłego wieku prowadzi badania nad odpornością mieszanek mineral-no-asfaltowych na niskie temperatury. Zdaniem dr. inż. Marka Pszczoły czyn-nikami sprzyjającymi powstawaniu spę-kań niskotemperaturowych są: rodzaj i właściwości asfaltu, a co za tym idzie sztywność MMA, tempo schładzania na-wierzchni, grubość konstrukcji, a przede wszystkim warstw asfaltowych. Nie bez znaczenia jest wiek nawierzchni zwią-zany ze starzeniem się MMA. Niewielki wpływ ma natomiast: typ kruszywa, szerokość nawierzchni, współczynnik tarcia między warstwą asfaltową a pod-budową z kruszywa, typ podłoża grun-towego, obciążenie ruchem pojazdów.

Pod koniec ubiegłego wieku firma Nynas we współpracy z francuskim LCPC (Centralne Laboratorium Dróg i Mostów) opracowała nową koncepcję konstrukcji nawierzchni dostosowaną do warunków polskich. W 2000 r. francuską mieszan-kę EME zastosowano na przeznaczonym do remontu kilometrowym odcinku do-świadczalnym DK 92-Grońsko. Kolejne lata przyniosły modernizację nawierzchni

DK 5 wylot z Komornik w stronę Leszna oraz ronda Starołęka i ulic Żeromskiego i Nowe Zawady w Poznaniu. Według Pawła Andrzejewskiego, reprezentują-cego spółkę Nynas, zastosowanie odpo-wiednich materiałów oraz zachowanie reżimu technologicznego gwarantuje uzyskanie pożądanego efektu: wyso-kiej odporności na koleinowanie i du-żej trwałości zmęczeniowej.

Bogdan Bogdański, szef Labora- torium Drogowego GDDKiA w Poznaniu, również stanął w obronie WMS-ów, jako zaletę technologii wymieniając redukcję grubości warstw w stosun-ku do tradycyjnych rozwiązań.

Skutecznym sposobem na spęka-nia mogą się okazać taśmy dylatacyj-ne. Przedstawiając ich zalety, Marek Smykała ze spółki Śląskie Kruszywa Naturalne zwracał uwagę, że nale-ży wybierać samoprzylepne bitumicz-ne taśmy zmodyfikowane polimerami przeznaczone do stosowania w drogo-wnictwie. Z jednej strony taka taśma pokryta jest klejem, który gwarantu-je jej przyczepność „na zimno” bez ko-nieczności podgrzewania płomieniem.

Drugi dzień seminarium upłynął na omawianiu problemów występują-cych w relacji zamawiający–wykonaw-ca. Przedstawiono doświadczenia ka-nadyjskie i francuskie.

Zasady udzielania zamówień publicz-nych w drogownictwie w wybranych krajach europejskich omówił Simon van der Byl, dyrektor generalny EAPA. ■

Przyczyny spękań nawierzchni:

• zmęczenie• skurcz• osiadaniepodłożagruntowego• wadykonstrukcyjne• starzeniesięasfaltu

ŹRÓDŁO: PREZENTACJA PROF. DARIUSZA SYBILSKIEGO

Na podstawie materiałów seminaryjnychopracowała Anna Krawczyk

Czynniki generujące spękania nawierzchni asfaltowej

Rodzaj pęknięcia Czynnik generujący

Zmęczeniowe termicznie Cykle termiczne

Termiczne Niska temperatura lub jej szybki spadek

Odbite Spękania w niższych warstwach

ŹRÓDŁO: PREZENTACJA PROF. DARIUSZA SYBILSKIEGO

Prof dr hab. inż. Dariusz Sybilski


droGi

W wydaniu grudniowym postanowiliśmy bliżej przedsta-wić Czytelnikom naszego partnera. Z Anną Rogalińską, redaktor naczelną portalu, rozmawia Anna Krawczyk.

Infrastruktura: Co jest misją portalu Budownictwa Komunikacyjnego ViaExpert?Anna Rogalińska: Myślę, że nie różni się ona wiele od tej, jaką sformułował dla siebie miesięcznik „Infrastruktura: Ludzie Innowacje Technologie”. Staramy się, by nasz portal był po-strzegany jako rzetelne, wiarygodne źródło wiedzy z zakresu szeroko po-jętej infrastruktury. Naszym celem jest zbudowanie specjalistycznej bazy wiedzy i doświadczeń. Chcemy uła-twiać kontakt z ekspertami – umożliwiać dostęp do waż-nych informacji, najnowszej wiedzy teoretycznej i prak-tycznej. Dwa lata w życiu pisma czy portalu, zwłaszcza specjalistycznego, to dopiero pierwsze kilometry na dro-dze do zbudowania wizerunku medialnego.

Formą realizacji misji jest obecnie współpraca z wybit-nymi ekspertami branżowymi. Niezwykle cennym dla nas partnerem jest Instytut Badawczy Dróg i Mostów, którego działania na rzecz infrastruktury znane są nie tylko w kraju, ale i za granicą. Publikując wywiady ze specjalistami IBDiM, relacje z organizowanych przez Instytut Badawczy Dróg i Mostów konferencji czy szko-leń, pośredniczymy w transferze wiedzy o innowacyj-

nych materiałach i technologiach przeznaczonych dla drogownictwa czy mostownictwa.Naszymi partnerami są także inne, ważne dla rozwoju branży ośrod-ki naukowo-badawcze, jak np. TPA Instytut Badań Technicznych czy

Wojskowa Akademia Techniczna. Współpracujemy rów-nież z Instytutem Dróg Samorządowych.W dziale Eksperci w ViaExpert publikujemy rozmowy z wybitnymi specjalistami z różnych dziedzin. Czytelnicy znajdą tu opinie profesorów i pracowników naukowych

FOT.

VIA

EX

PE

RT

Naszym celem jest zbudowanie specjalistycznej bazy wiedzy i doświadczeń

ViaExpert informuje, doradza, inspiruje…

Współpraca pomiędzy redakcjami „Infrastruktury” i portalem Budownictwa Komunikacyjnego ViaExpert rozpoczęła się w marcu br. podczas organizacji seminarium „Nowoczesne metody budowy dróg samorządowych”. ViaExpert, którego wydawcą jest firma OAT, objął patronat medialny nad tą imprezą, a następnie nad kolejnymi seminariami, w tym październikową debatą zorganizowaną przez naszą redakcję. Na łamach portalu ukazał się także wywiad z okazji naszych 6 urodzin.


wyższych uczelni technicznych, przed-stawicieli związków i stowarzyszeń branżowych, firm wykonawczych itp. Dla artykułów i prac o charakterze naukowo-badawczym mamy specjal-ny dział: Uniwersytet Budownictwa

Komunikacyjnego. Spis artykułów po-przedza zdanie: „Uczymy się od siebie, dzielimy się swoimi doświadczeniami”. Odnosi się ono także do misji portalu – gromadzenia i udostępniania wie-dzy oraz doświadczeń. O problemach administratorów dróg krajowych i sa-morządowych, jak również o sposo-bach ich uniknięcia lub zminimalizo-wania piszemy w dziale Zarządzanie drogami. W osiągnięciu sukcesu na tym polu wsparcie i wiedza eksper-tów są szczególnie pomocne.

Od niedawna zajmujesz się problema-tyką budownictwa komunikacyjnego. Co ciekawego jako dziennikarka zna-lazłaś w branży drogowo-mostowej?Portalem rzeczywiście kieruję dopie-ro od dwóch lat, ale to, co się dzie-je na drogach, obserwuję od zawsze. Wszyscy przecież jesteśmy użytkow-nikami dróg, mostów, podróżujemy samolotami, koleją.Każda obserwacja i opinia jest cenna, również osób spoza branży, bo może stać się źródłem twórczej inspira-cji dla specjalistów. Właśnie dlate-go w cyklu wywiadów Co o drogach mówią gwiazdy? publikujemy wypo-wiedzi na temat jakości usług drogo-wych znanych aktorów, dziennikarzy. Drogowskaz polityczny z kolei groma-dzi opinie polityków. Uważam, że inny punkt widzenia zawsze jest ciekawy.Na obecnym etapie życia zawodowego bardzo przydaje mi się długi staż pracy

w telewizji, zwłaszcza w programach informacyjnych. Tam dziennikarz musi umieć przygotować i relację z wydarzeń kulturalnych, i np. wywiad ze świato-wej sławy fizykiem lub ekonomistą. Ma świadomość, że cały czas trzeba się uczyć. Także tego, jak zdobywać cenne informacje. Być może dlatego obecnie szczególnie interesują mnie zagadnie-nia związane z nauką. W kontekście to-czącej się dyskusji o przyszłości drogo-wnictwa poszukiwanie oraz wdrażanie nowych rozwiązań, materiałów, tech-nologii jest niezwykle istotne.

Co w ciągu minionych dwóch lat spra-wiło Ci największą satysfakcję?Po pierwsze i najważniejsze: cieszę się, że mogłam rozmawiać z tak wieloma osobami zaangażowanymi w pracę na rzecz rozwoju infrastruktury. To wy-bitni specjaliści z dziedziny budowy dróg, mostów, transportu kolejowego. Nie chcę nikogo pominąć, dlatego nie podaję nazwisk i tytułów. Mam wielki szacunek dla wszystkich moich roz-mówców, dla ogromu ich wiedzy. Ich praca i wielkie poświęcenie dają na-dzieję wszystkim tym, których przy-szłość branży napawa niepokojem.Z pewnością największym osiągnięciem w dotychczasowej pracy nad rozwojem portalu jest to, że naukowcy i specja-liści chcą za naszym pośrednictwem dzielić się swą wiedzą i doświadcze-niem. Mam nadzieję, że w przyszłym roku grono ekspertów się powiększy.Niezwykle cenną dla mnie wartość stanowią nowi Przyjaciele – i w re-dakcji, i poza nią. Cieszę się z nawią-zania i zacieśnienia kontaktów z in-nymi branżowymi mediami. Uważam, że konkurencja nie wyklucza sympa-tii i współpracy. Poza wszystkim to także sposób na to, by działo się le-piej – czego w nadchodzącym roku życzę Czytelnikom zarówno por-talu ViaExpert, jak i miesięcznika „Infrastruktura”.

Przyłączając się do życzeń, dziękuję za rozmowę. ■

Na obecnym etapie życia zawodowego bardzo przydaje mi się długi staż pracy w telewizji, zwłaszcza w programach informacyjnych

RE

KL

AM

A


energetyka

W przyszłości, wykorzystując moż-liwości nowoczesnych sieci elektroener-getycznych, operatorzy będą pobudzać oraz integrować działania i zachowania wytwórców, odbiorców oraz innych pod-miotów funkcjonujących na rynku ener-gii. Odnosić się to będzie także do dzia-łań poprawiających niezawodność, jakość i efektywność dostaw energii elektrycz-nej. Nowoczesna sieć ma zapewnić m.in. bieżący monitoring zużycia energii, co pozwoli na jej racjonalne wykorzystanie przez odbiorców.

Dzięki Smart Grid możliwe będzie przyłączanie do sieci większej liczby roz-proszonych, głównie odnawialnych źródeł energii. Działania te wpłyną na zmianę zachowań odbiorców, a także na obniże-nie obciążenia elektrowni w godzinach szczytu energetycznego.

Monitoring i automatyzacja sieci ozna-cza ponadto ograniczenie ilości czasu po-trzebnego do usunięcia potencjalnych awarii.

Budowa nowoczesnych sieci wymaga jednak rozwoju technologii informatycz-no-telekomunikacyjnych, tak by możliwe było zaawansowane zarządzanie oraz au-tomatyczne sterowanie siecią.

Początek zmianEuropejski rynek inteligentnych licz-

ników jest w fazie wzrostu. Szczególnie dynamicznie rozwija się w krajach skan-dynawskich: w Danii (prawie 600 tys. licz-ników), Finlandii (ponad 370 tys. liczni-ków), Norwegii (200 tys. liczników) czy Szwecji (850 tys. liczników). Najbardziej zaawansowany system funkcjonuje we Włoszech (30 mln liczników).

Polska zaczyna gonić europejską czo-łówkę – dotychczas zainstalowano już ponad 100 tys. liczników. Najbardziej zaawansowana w pracach jest spółka Energa-Operator – większość zainsta-lowanych na jej terenie urządzeń zosta-ła już skomunikowana. Liczniki zostały tak skonfigurowane, by odczytywać po-bór energii co 15 minut lub co godzinę. Odczyty co 15 minut udaje się już uzy-skać z ok. 40 tys. urządzeń.

Pierwszym w całości objętym sys-temem inteligentnego opomiarowania

jest najstarsze miasto w Polsce – Kalisz. Ogólna liczba nowych liczników wyno-si tu blisko 48 700, z czego 99% jest już zainstalowanych i w pełni skomuniko-wanych z siecią.

Jakość odczytów danych uzależniona jest od wszystkich składników systemu: liczników, koncentratorów danych, sieci energetycznej, łączy transmisji danych, serwerów DNS w sieci korporacyjnej, aplikacji AMI. Wszystko to są innowacje, których klient nie dostrzega. Tymczasem umożliwiają one wdrażanie kolejnych za-

FOT.

MAT

ER

IAŁY

EN

ER

GA

-OP

ER

ATO

R (3

)

MiEczysław wrocławski

kierunek: nowoczesnośćSmart Grid, czyli inteligentne sieci elektroenergetyczne, zaczynają przybierać coraz bardziej realne kształty, w efekcie czego Polska zaczyna być postrzegana w Europie jako innowacyjny kraj. Całkiem sprawnie przebiega instalacja inteligentnych liczników, która stanowi punkt wyjścia do wdrażania bardziej zaawansowanych rozwiązań sieciowych.

Instalacja anteny


łożeń projektu, czyli udogodnień, które ułatwią klientom korzystanie z systemu.

Nową usługą, która przyniesie ko-rzyści już bezpośrednio klientom, bę-dzie portal internetowy. Dzięki niemu odbiorca będzie miał dostęp do danych o swoim zużyciu energii, do informacji, które umożliwią mu analizę schematów zużycia energii oraz ewentualną korektę zachowania w celu efektywniejszego ko-rzystania z wybranej taryfy. Portal będzie dostępny już w 2013 r. dla mieszkańców, którzy mają założone inteligentne liczniki.

Od liczników do sieciLiczniki to jednak dopiero początek

zmian. Cała sieć obejmuje bardzo wiele elementów, poczynając od automatycz-nego sterowania, poprzez generację roz-proszoną, a na infrastrukturze dla pojaz-dów elektrycznych kończąc.

Poligonem doświadczalnym w Polsce jest Półwysep Helski, gdzie testowane są i weryfikowane podstawowe komponen-ty Smart Grid oraz wypracowywana jest koncepcja realizacyjna. Projekt pilotażo-wy obejmuje ok. 250 km linii średnich napięć (SN), 150 stacji SN/nn, 150 km linii niskiego napięcia (nn).

Przykładowo w ramach automatycz-nego sterowania siecią testowane jest bie-żące zarządzanie potrzebami sieci, auto-matyczna lokalizacja awarii, konfiguracja sieci, umożliwienie pracy wyspowej sys-temu dystrybucyjnego. W praktyce testo-wane jest działanie systemu informatycz-nego wspomagającego prowadzenie ruchu sieci: DMS (ang. Distribution Management System) zintegrowanego z systemem ste-rowania, nadzoru sieci średniego i niskie-go napięcia (SCADA), instalacji w sieci nn generacji rozproszonej typu fotowol-taika, elektrownie wiatrowe małej mocy czy pompy ciepła.

Wszystko wskazuje na to, że nowa ustawa o odnawialnych źródłach zosta-nie uchwalona. Szczególnie istotne wy-dają się mechanizmy przyłączania źródeł odnawialnych do sieci. Tak zwana mała generacja ma obejmować przyłączenie do sieci odbiorczej gospodarstw domowych oraz sprzedaż nadmiarów energii elek-

trycznej wytworzonej przez tych konsu-mentów, czyli prosumentów.

Budowa Smart Grid oznacza umoż-liwienie współpracy inteligentnych sieci z inteligentnymi budynkami. W ramach wsparcia energetyki prosumenckiej opra-cowano model oparty na systemie cen gwarantowanych dla mikro- i małych instalacji OZE. Umożliwi to właścicielom przydomowych instalacji sprzedaż nad-wyżek energii oraz przystąpienie do ryn-ku energetyki i czerpanie zysków z pro-dukcji energii.

Taka zmiana systemowa implikuje konieczność wdrożenia innowacji w sie-ciach energetycznych, zwłaszcza jeżeli się weźmie pod uwagę warunki klima-tyczne Polski, a Pomorza w szczególno-ści. Produkcja energii w źródłach wiatro-wych i fotowoltaicznych jest uzależniona od warunków pogodowych, co zdecydo-wanie utrudnia bilansowanie systemu energetycznego. Nie uda się to bez peł-nego wdrożenia elementów Smart Grid, w tym utworzenia magazynów energii.

Jak zmagazynować energię?W Polsce sezon zimowy gromadzi

23%, a półrocze letnie średnio 77% ca-łorocznego promieniowania słonecznego. Farma wiatrowa pracuje z mocą zbliżoną do znamionowej (90%) przez blisko 3% czasu w ciągu roku. Ze względu na dużą korelację, polegającą na jednoczesnej ge-neracji mocy czynnej przez farmy wia-trowe w tym samym regionie, sieć musi być przygotowana na przesłanie całej wytworzonej mocy.

W systemie elektroenergetycznym moc wytwarzana musi bilansować się z mocą aktualnie odbieraną. W sieci mu-szą się więc znaleźć zasobniki, które będą mogły pełnić funkcję odbiorników (pro-ces akumulowania energii) i jednocześnie źródeł energii (proces wykorzystywania zgromadzonej energii). Jako magazyny energii mogą być traktowane m.in. elek-trownie szczytowo-pompowe, zasobniki ze sprężonym powietrzem, nadprzewo-dzące układy cewek, kondensatory, aku-mulatory chemiczne czy wodór, ogniwa paliwowe czy energia kinetyczna wirują-

cych mas. By jednak system magazynów zaczął działać, potrzebne jest utworzenie lokalnych obszarów bilansowania sieci.

Lokalny obszar bilansowania moż-na zdefiniować jako zbiór urządzeń wy-twarzających energię elektryczną (w tym z obszaru generacji rozproszonej), urzą-dzeń służących do jej magazynowania oraz urządzeń odbiorczych, które są po-łączone z siecią oraz urządzeniami ste-rującymi umożliwiającymi autonomiczne zarządzanie całym zbiorem. W ramach zbioru mogą znaleźć się zarówno odna-wialne źródła energii, jak i źródła kon-wencjonalne. Na takim obszarze tworzo-na jest wirtualna elektrownia.

Nie ulega wątpliwości, że w ciągu najbliższych lat testowane dziś innowa-cje będą przez polską elektroenergetykę wykorzystywane. Poszczególne techno-logie mogą się różnić, ale kierunek zmian został już wytyczony. ■

Mieczysław Wrocławskizastępca dyrektora Departamentu Innowacji Energa-Operator SA

Szafa pomiaru bilansującego z zainstalowanym modemem


energetyka

Koszt inwestycji wyniósł 10,5 mln zł, z czego 4,3 mln zł to dofinansowa-nie z Małopolskiego Regionalnego

Programu Operacyjnego, a 4,3 mln zł to pożyczka z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Krakowie. Budowa farmy rozpo-częła się 15.07.2011 r., a zakończy-ła 30.09.2011 r. Jej uroczyste otwar-cie z udziałem wicepremiera i ministra gospodarki Waldemara Pawlaka odby-ło się 2.10.2011 r.

Zbudowana z 4445 paneli farma przekształca energię promieniowania słonecznego w energię elektryczną, która następnie zostaje odprowadzona do sieci. Tego rodzaju produkcja energii elektrycznej generuje dodatkowy przy-chód związany ze sprzedażą świadectw pochodzenia energii, tj. zielonych cer-tyfikatów.

Od kilku lat w gminie Wierzcho- sławice prowadzono badania mające na celu rozpoznanie możliwości wykorzy-stania potencjału odnawialnych źródeł energii (OZE). Uczestnictwo w różnych konferencjach naukowych oraz targach ekologicznych ułatwiło wójtowi gminy Wiesławowi Rajskiemu podjęcie decy-zji o postawieniu na źródła odnawialne.

Panujące na terenie gminy warunki wietrzne raczej wykluczają budowę elek-

trowni wiatrowych, istniejący na rzece Dunajec w miejscowości Ostrów próg wodny umożliwia jednak wykorzystanie energii wody (projekt elektrowni wodnej o mocy 2,1 MW – prywatny inwestor). Kolejnym potencjalnym źródłem energii mogą stać się wody termalne, których za-soby zostały oszacowane przez pracow-ników krakowskiego oddziału Polskiej Akademii Nauk. Na podstawie przygo-towanego przez PAN projektu prac geo-logicznych w 2010 r. gmina otrzymała koncesję na odwiert geotermalny o głę-

bokości 3600 m w Bobrownikach Małych. Uzyskana na odwiert dotacja pozwoli na rozpoczęcie dokumentowania zasobów wód geotermalnych.

Pomysł na wykorzystanie energii sło-necznej pojawił się w 2009 r. Jednak koszt budowy farmy fotowoltaicznej stanowił dla gminnego budżetu zbyt duże obciążenie.

Fakt, że w zapisach Małopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego słońce występuje jako potencjalne źró-dło energii, ułatwił gminie starania o re-alizację projektu. Wystarczyło przygoto-

MarcIn Wasa

FOT.

AR

CH

IWU

M „E

NE

RG

IA W

IER

ZCH

OS

ŁAW

ICE

” SP.

Z O

.O. (

2)

pierwsza polska farma fotowoltaicznaPierwsza w Polsce przemysłowa farma fotowoltaiczna o mocy 1,0 MW powstała w Wierzchosławicach. Uruchomienie produkcji energii elektrycznej z energii słonecznej przez gminną spółkę Energia Wierzchosławice przyczyni się do wzrostu dochodów gminy.

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Małopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2007–2013.

wać wniosek i niezbędną dokumentację w ramach Działania 7.2. Poprawa jako-ści powietrza i zwiększenie wykorzy-stania odnawialnych źródeł. Spośród ok. 90 wniosków z całego województwa projekt gminy Wierzchosławice zdobył najwięcej punktów i uzyskał dofinanso-wanie w wysokości 50% kosztów kwali-fikowanych (netto).

Jednocześnie władze gminy poszu-kiwały dodatkowych środków na sfinan-sowanie przedsięwzięcia. Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospo- darki Wodnej w Krakowie udzielił gminnej spółce pożyczki na wkład własny w wy-sokości 50% środków kwalifikowanych (netto). Aby pokryć pozostałą część kosz-tów oraz podatek VAT, spółka zaciągnę-ła kredyt komercyjny w banku. Zebrane w ten sposób fundusze pozwoliły przy-stąpić do budowy farmy.

Farma działa na zasadzie zjawiska fotowoltaicznego, tj. konwersji energii

promieniowania słonecznego na ener-gię elektryczną. Z paneli fotowoltaicz-nych energia jest przekazywana do prze-twornic, które zamieniają prąd stały na zmienny. Następnie przez transformator jest on przesyłany do sieci energetycznej.

Cała wyprodukowana przez farmę energia jest sprzedawana do sieci ogól-nej. Szacowane przychody roczne to ok. 400–650 tys. zł (w zależności od roku – tj. nasłonecznienia). Ze sposobu finan-sowania inwestycji wynika, iż zwrot jej kosztów powinien nastąpić w ciągu 7 lat.

Zarządzający farmą przewidują jej roz-budowę do mocy 1,8 MW, a jeśli uda się pozyskać środki – budowę drugiej farmy o mocy 1,8 MW w miejscowości Rudka. W najbliższych latach spółka planuje osią-gnąć w fotowoltaice 10 MW mocy, co za-pewni gminie łączny przychód w wyso-kości ok. 4–6,5 mln zł/rok.

Pierwszy rok produkcji zamknął się wynikiem, który stanowił spore pozytyw-

ne zaskoczenie. Jak wynika z doświadcze-nia rynku niemieckiego dla tej szerokości geograficznej z 1 MW zainstalowanego można wyprodukować ok. 850–950 MWh/rok. Farma w Wierzchosławicach osiągnę-ła wynik 1000 MWh/rok (czyli 1 GWh) oraz przychód ok. 480 tys. zł. ■

R E K L A M A

Marcin Wasa, prezes zarządu Energia Wierzchosławice Sp. z o.o.


kruSzywa

Infrastruktura: Jaki dla branży kruszywowej był rok 2012? Czy rekordowa liczba oddawanych inwestycji znalazła od-zwierciedlenie w popycie?Aleksander Kabziński: Wprawdzie rok 2012 jeszcze trwa, ale nie przewidujemy niestety pozytywnych zmian w jego ocenie. Rok poprzedni nauczył nas poko-ry, jeśli idzie o prognozowanie, a mnie samego – bardzo dobrze, że pozytyw-nie – zaskoczył.W związku z tym, że w branży działa wiele mikro- i małych firm, nie dys-ponujemy szczegółową statystyką do-tyczącą produkcji sprzedanej. Staramy się „wróżyć” z różnych znaków, w tym na ziemi i w budżecie.Dla przypomnienia: w 2011 r. wyprodukowano ok. 350 mln ton kruszyw naturalnych, czyli prawie 50% więcej niż w 2010 r. Kruszyw naturalnych łamanych wyprodukowa-no ponad 100 mln ton, a piasków i żwirów ok. 250 mln ton. Sam powiat kielecki wyprodukował tyle kruszyw natural-

nych łamanych, ile w 2010 r. wynosiła połowa ich produk-cji w Polsce. Niestety już pod koniec 2011 r. nastąpiło spo-wolnienie, odbiorcy przestali kupować kruszywa. Zwracam uwagę, kupować, a nie odbierać. Zużywali zapasy, co naj-wyżej robili rodzajowe zakupy interwencyjne.

Na potrzeby inwestycji drogowych od-danych w bieżącym roku kruszywa ode-brano praktycznie w latach 2010 i 2011. Nie było to zaskoczeniem, bo końcowa faza budowy (minimum pół roku) to uzupełnianie robót nawierzchniowych, roboty wykończeniowe, montowanie barier, ekranów, również wykonywa-nie nasypów. To prace kosztowne, ale z małym udziałem kruszyw. W konse-

kwencji pierwsze półrocze było bardzo złe. Po 2011 r. dla branży był to szok. Drugie półrocze jest lepsze, ale i tak niesatysfakcjonujące producentów.Moim zdaniem poziom sprzedaży, jaki branża osiągnę-ła w 2011 r., nie powtórzy się w perspektywie do 2020 r.

FOT.

JA

CE

K B

OJA

RS

KI

Kruszywa lokalne spełniają warunek wystarczającej jakości, wciąż zdarza się, że przez zamawiających i wykonawców nie są nawet brane pod uwagę

Przetrwać po boomie

Z AlEKSANDREM KABZIńSKIM, prezesem Polskiego Związku Producentów

Kruszyw, rozmawia Anna Krawczyk.


Co więc branżę czeka?Nastąpi duże zróżnicowanie, jeśli idzie o wielkość pro-dukcji sprzedanej. Najlepsi będą mieli wykonanie na po-ziomie 70–80% z 2011 r., najsłabsi poniżej 50%. Spadek produkcji kruszyw drogowych będzie jeszcze większy i dla najlepszych wyniesie 30–40%, dla najsłabszych – 60–70%. Przewiduję, patrząc optymistycznie, że produk-cja spadnie do ok. 200 mln ton, tj. 60% 2011 r.Wrócimy na ziemię po kosmicznym 2011 r. Jest to istot-na, ale nie najistotniejsza zmiana, bo kruszywa mogą być sprzedawane lub wydawane, co dzieje się już te-raz. Dla szczególnie dotkniętych kryzysem windykacji oznacza to brak płynności finansowej już od pierwsze-go kwartału 2012 r., a dla mocnych – ogromny wysiłek, by utrzymać płynność finansową (w tym za pomocą dra-stycznego cięcia kosztów). Co istotne i budujące – z na-ciskiem na zachowanie zatrudnienia, które trudno od-budować i zbudować.Jednocześnie spadają ceny. Powszechnie o 10–20%, a u desperatów do poziomu nieprzyzwoitego.Podkreślam, że na taką ocenę wpłynął świetny rok 2011, niemniej widoczna jest radykalna zmiana nastrojów pro-ducentów.

Czy realizacja inwestycji lokalnych jakkolwiek wpły-wa na poziom sprzedaży kruszyw? Czy ich wykonawcy wykorzystują kruszywa lokalne?Aby kruszywa były sprzedawane, musi być na nie popyt. Monopolista zamówień, GDDKiA, w latach 2009–2011 wy-generował ogromne zapotrzebowanie.Dla branży istotne znaczenie miały także przeznaczone na infrastrukturę środki unijne, którymi zarządzają samorzą-dy. Obecnie również realizacja takich projektów się kończy.W przypadku tych przedsięwzięć o stosowaniu kruszyw lokalnych decydują przede wszystkim sami zamawia-jący. Monitorujemy warunki przetargów i szczegółowe specyfikacje techniczne. Jednak mimo że jest coraz le-piej i kruszywa lokalne spełniają warunek wystarcza-jącej jakości, wciąż zdarza się, że przez zamawiających i wykonawców nie są nawet brane pod uwagę.

W grudniu miało się odbyć IV Forum Kruszyw. Jakie są powody jego odwołania? Czy odbędzie się ono w in-nym terminie?Forum miało być zorganizowane w zmienionej formule, a jego głównymi adresatami mieli być zarządcy dróg samo-rządowych, stanowiący dla producentów kruszyw ważnych odbiorców. Przypomnę, że przed boomem 2008–2012 dro-gi samorządowe były większym niż drogi krajowe ilo-ściowym partnerem.Spowolnienie, a nawet znaczne ograniczenia w gospodar-ce przyczyniły się do tego, że nie udało nam się wzbu-

dzić niezbędnego zainteresowania Forum. Mówię nie-zbędnego, bo jako organizatorzy również musimy liczyć przychody i koszty, by nie ściągnąć kłopotów finanso-wych na siebie oraz partnerów przedsięwzięcia. Uważam, że w takiej sytuacji należy się zatrzymać, wprowadzić zmiany, po czym zacząć działać w realnych warunkach.Spotykanie się zarządców dróg samorządowych oraz wy-konawców budowli hydrotechnicznych i producentów ma-

teriałów jest konieczne. Spotkanie podsumowujące (tak rozumiem Forum) powinno być jednak poprzedzone se-rią spotkań lokalnych, regionalnych. Zamierzamy je od-być w pierwszym kwartale przyszłego roku, gdy więcej będzie wiadomo o przyszłym budżecie unijnym, a jesz-cze będziemy przed sezonem budowlanym.

Co czeka branżę kruszywową w nadchodzącym roku?Rok 2013 będzie, patrząc optymistycznie, podobny do mijającego. Jeszcze kończone będą projekty EURO 2012. Kilka innych, nowych realizacji zostanie rozpoczętych. Kończone będą również realizacje projektów samorządo-wych wspieranych finansowo z budżetu UE 2007–2013. Oznacza to zapotrzebowanie na poziomie ok. 200 mln ton kruszyw naturalnych, w tym ok. 60 mln ton kruszyw na-turalnych łamanych i ok. 140 mln ton piasków i żwirów.Upadnie kilka kolejnych firm. Mogą się zacząć przeję-cia, na pewno ograniczanie i zawieszanie w produkcji.Wrócimy do sytuacji z lat 2004–2006. Nie da się budować dróg bez pieniędzy, a przeznaczanych na ich modernizację, przebudowę i utrzymanie środków wystarczy najwyżej na utrzymanie, ale… głównie administracji. Wracamy do znanej formuły: nic nie możemy zrobić, bo nie ma pieniędzy. Żeby chociaż zaowocowało to przewrotem w administrowaniu dro-gami. Żebyśmy zaczęli uwzględniać rentę opóźnienia, tzn. uczyli się na błędach własnych z okresu 2008–2012 oraz na błędach innych (Grecja, Hiszpania, Portugalia).Sporo sobie obiecuję po nowym prezesie PSL, panu Januszu Piechocińskim. Przekonywał nas wielokrotnie, że wie, jak i co należy zmienić w zakresie infrastruktury. Teraz wystarczy to tylko zrealizować. Producenci kru-szyw zgłaszają gotowość do konstruktywnej współpracy.


Rok 2013 będzie, patrząc optymistycznie, podobny do mijającego. Oznacza to zapotrzebowanie na poziomie ok. 200 mln ton kruszyw naturalnych, w tym ok. 60 mln ton kruszyw naturalnych łamanych i ok. 140 mln ton piasków i żwirów


wydarzenia

Celem trwającego dwa dni (21–22 XI) Kongresu było sprowokowanie dys-kusji na temat wyzwań, przed ja-

kimi stoją samorządowcy. Rozmawiano o zmieniającej się roli i zadaniach władz lokalnych, o problemach, z którymi bo-rykają się na co dzień, m.in. finansach, gospodarce odpadami i recyklingu, funduszach unijnych, partnerstwie pu-bliczno-prywatnym, cyfryzacji, a tak-że o roli samorządu w gospodarce ryn-kowej. W dyskusjach panelowych poza wieloma znanymi samorządowcami udział wzięli m.in. Adam Zdziebło – sekretarz stanu, wiceminister rozwoju regionalnego, prof. Michał Kulesza – doradca społeczny prezydenta RP ds. samorządu, Jerzy Stępień – prawnik,

senator, sędzia i prezes Trybunału Konstytucyjnego.

Pierwszego dnia Kongresu podczas uroczystej gali ogłoszone zostały wyni-ki plebiscytu Mała Ojczyzna, zorganizo-wanego przez dziennik „Rzeczpospolita”. Największą liczbę głosów oddano na gmi-nę Połaniec w województwie świętokrzy-skim. W uroczystości uczestniczył prezes Związku Miast Polskich Ryszard Grobelny.

Zarówno Kongres Samorządów GMINA, jak i Targi GMINA to jedyne imprezy, podczas których problematyka infrastruktury technicznej i społecznej oraz zagadnienia informatyzacji admi-nistracji publicznej przedstawiane są w sposób kompleksowy. Targowa oferta wystawiennicza adresowana była przede

wszystkim do przedstawicieli samo-rządów terytorialnych oraz stowarzy-szeń i organizacji odpowiedzialnych za zrównoważony rozwój regionów. Miała też zachęcać do wprowadzania inno-wacyjnych pomysłów i rozwiązań słu-żących poprawie funkcjonowania jed-nostek samorządowych, a tym samym polepszeniu jakości życia mieszkańców.

Tradycyjnie już Salon Nieruchomości i Inwestycji INVESTFIELD dla przed-stawicieli samorządów lokalnych był okazją do zaprezentowania oferty in-westycyjnej swoich miast i regio-nów, a także do bezpośrednich roz-mów z potencjalnymi inwestorami. Patronat honorowy nad imprezami objęło Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji, natomiast jej partnerem był dziennik „Rzeczpospolita”.

W tym samym czasie odbywa-ły się także Międzynarodowe Targi Ochrony Środowiska POLEKO, Między- narodowe Targi Techniki Komunalnej KOMTECHNIKA oraz premierowa edycja Salonu Lokalnego i Regional- nego Transportu Publicznego DWORZEC. Podczas tego bloku imprez Międzynaro- dowe Targi Poznańskie odwiedziło blisko 21 600 zwiedzających (w tym samorzą-dowcy, przedsiębiorcy, inwestorzy).

Już dziś organizatorzy zapraszają na kolejne targi, które odbędą się w no-wym terminie, tj. od 7 do 10 paździer-nika 2013 r. ■FO

T. M

TP (2

)

EMilia FlorEk-GuErrEro

O gminach i dla gminW dniach 20–23 listopada br. teren Międzynarodowych Targów Poznańskich był miejscem rozmów, debat i dyskusji o funkcjonowaniu samorządów lokalnych. Stanowiły one ważny punkt programu czwartej już edycji Targów Produktów i Usług dla Samorządów lokalnych GMINA oraz Salonu Nieruchomości i Inwestycji INVESTfIElD.Imprezom targowym po raz pierwszy towarzyszył Kongres Samorządów GMINA 2012. Organizatorami odbywającego się pod patronatem honorowym Ministerstwa Rozwoju Regionalnego spotkania były Międzynarodowe Targi Poznańskie oraz dziennik „Rzeczpospolita”.

Kongres Samorządów


kalendarium

Kalendarium 2013 rok

8.01.2013 – Gala VI edycji Konkursu Innowator – Warszawa

23.01.2013 – IV edycja Ogólnopolskiej Konferencji „Infrastruktura Polska” – Warszawa

29.01–01.02.2013 – Międzynarodowe Targi Budownictwa BUDMA – Poznań

20–23.02.2013 – Seminarium firmy Rettenmaier Polska „eSeMA 2013” – Zakopane,

22–23.02.2013 – IX Mistrzostwa Polski Drogowców w Narciarskie Alpejskim, organizator Ogólnopolska Izba Gospodarcza Drogownictwa – Zakopane

26–28.02.2013 – ENEX – XVI Międzynarodowe Targi Energetyki i Elektrotechniki; ENEX – Nowa Energia – XI Targi Odnawialnych Źródeł Energii; EKOTECH – XIV Targi Ekologiczne, Komunalne, Surowców Wtórnych, Utylizacji i Recyklingu – Kielce,

1–3.03.2013 – Targi Budownictwa Interbud, Łódź XXI

11–13.03.2013 – Międzynarodowe Targi Sprzętu Oświetleniowego – ŚWIATŁO 2013 – Warszawa

marzec 2013 – Seminarium Polskiego Stowarzyszenia Wykonawców Nawierzchni Asfaltowych

marzec lub kwiecień 2013 – VII Konferencja Oświetlenie drogowe, organizator PTPiREE

24–25.04.2013 – Rynek Energetyki Wiatrowej w Polsce – Targi i Konferencja, organizator Polskie Stowarzszenie Energetyki Wiatrowej – Warszawa/Serock

24–26.04.2013 – XIII Konferencja Kruszywa Mineralne, organizator Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa, Politechnika Wrocławska

7–10.05.2013 – Kongres Zarządców Dróg Powiatowych, Międzyzdroje

14–16.05.2013 – Expopower – Międzynarodowe Targi Energetyki, Greenpower – Międzynarodowe Targi Energii Odnawialnej – Poznań

21–24.05.2013 – AUTOSTRADA-POLSKA – XIX Międzynarodowe Targi Budownictwa Drogowego; TRAFFIC-EXPO – IX Międzynarodowe Targi Infrastruktury, Salon Technologia i Infrastruktura Lotnisk; MASZBUD – XV Międzynarodowe Targi Maszyn Budowlanych i Pojazdów Specjalistycznych; ROTRA – V Międzynarodowe Targi Transportu Drogowego – Pojazdy Użytkowe – Kielce

24–25.08.2013 – AIR SHOW 2013 – Międzynarodowe Pokazy Lotnicze i Wystawa Przemysłu Lotniczego – Radom

17–19.09.2013 – 26 targi ENERGETAB 2013 – Bielsko-Biała

18–20.09.2013 – TIWS – VI Międzynarodowe Targi Infrastruktury Wodno-Ściekowej, Odwodnień i Melioracji – Kielce

wrzesień – III Forum Paliw Alternatywnych, organizator Politechnika Częstochowska

wrzesień – VII Strzeleckie Mistrzostwa Polski Drogowców, organizator Ogólnopolska Izba Gospodarcza Drogownictwa


wrzesień – VIII Seminarium „Wpływ hałasu i drgań wywołanych eksploatacją transportu szynowego na budynki i ludzi w budynkach – diagnostyka i zapobieganie” Wibroszyn

wrzesień lub październik – III Warsztaty Energetyki Wiatrowej, organizator PSEW

07–10.10.2013 – GMINA – Targi Produktów i Usług dla Samorządów Lokalnych; INVESTFIELD – Salon Nieruchomości i Inwestycji; KOMTECHNIKA – Międzynarodowe Targi Techniki Komunalnej; POLEKO – Międzynarodowe Targi Ochrony Środowiska – Poznań

16–17.10.2013 – RENEXPO® Poland – III Międzynarodowe Targi Energii Odnawialnej i Efektywności Energetycznej – Warszawa

22–24.10.2013 – INFRASTRUKTURA, XI Międzynarodowe Targi Budownictwa Drogowego, Kolejowego oraz Zarządzania Ruchem – Warszawa

23–24.10.2013 – HydroSilesia 2013 – Targi Urządzeń i Technologii Branży Wodociągowo-kanalizacyjnej; MELIORACJE 2013 – Targi Melioracji i Urządzeń Wodnych, Infrastruktury i Urządzeń Przeciwpowodziowych; EkoWaste 2013 – Targi Gospodarki Odpadami, Recyklingu i Technik Komunalnych – Sosnowiec

październik – Seminarium Municipal Projects in Poland Summit – Warszawa

październik – Seminarium Polskiego Stowarzyszenia Wykonawców Nawierzchni Asfaltowych

26–29.11.2013 – Trans Poland Międzynarodowe Targi Transportu i Logistyki w Warszawie

Miejsca kolportażu anglojęzycznego dodatku zagranicznego

21–23.02.2013 – VIATEC International trade show for road construction and infrastructure maintenance – Bolzano – Włochy

21–24.02.2013 – BAUMAG Central Swiss Building Machinery Exhibition – Lucerna, Szwajcaria

26.02–01.03.2013 – UzBuild 2013 – Taszkient, Uzbekistan

12–17.03.2013 – Home Fair – Lublana, Słowenia

20–23.03.2013 – BULGARIA BUILDING WEEK – International Building & Construction Exhibition – Sofia, Bułgaria

18–21.04.2013 – 19. edition CONSTRUCT EXPO – International Fair for Construction Technologies, Equipment and Materials – Bukareszt, Romunia

2–5.05.2013 – TEKTÓNICA International Building and Construction Fair – Lisbona, Portugalia

18–19.06.2013 – COWEC International Wind Conference – Berlin, Niemcy

17–21.09.2013 – FOR ARCH – International Building Trade Fair – Praga, Czechy

23–26.10.2013 – BakuBuild – Azerbaijan International Construction Exhibition, Baku, Azerbejdżan ■


zapowiedzi

Zawody snowboardowe przeprowa-dzone zostaną w piątek, 22 lutego 2013 r. w godzinach wieczornych

przy sztucznym oświetleniu.Zawody narciarskie przeprowadzo-

ne zostaną w sobotę, 23 lutego 2013 r. w ciągu dnia.

W zawodach mogą wziąć udział pracownicy oraz ich najbliższa rodzi-na (mąż, żona, rodzice, dzieci):• firm członkowskich OIGD,• administracji drogowej,• firm, instytucji i organizacji współ-

pracujących z OIGD na zaproszenie Organizatora.Organizator – Ogólnopolska Izba

Gospodarcza Drogownictwa – zapew-nia profesjonalne przeprowadzenie za-wodów, dużo emocji sportowych oraz zabawy, posiłek na stoku oraz uroczy-stą kolację połączoną z zabawą w Sali Bankietowej Hotelu Mercure Kasprowy w Zakopanem.

Koszt zorganizowania samych zawo-dów ponosi Izba oraz Sponsorzy, nato-miast wszelkie koszty związane z przy-jazdem na zawody i noclegiem ponoszą uczestnicy zawodów. Wysokość opłaty startowej ustalono na 50 zł od osoby dorosłej, dzieci są zwolnione z opłaty. Opiekunowie dzieci uczestniczących w zawodach – 35 zł, osoby towarzyszą-ce zawodnikom i kibice – 30 zł (opłata

obejmuje przejazdy wyciągiem dla za-wodników oraz opiekunów dzieci star-tujących w zawodach, posiłek na stoku, udział w uroczystej kolacji).

Zgłoszenia udziału w zawodach przyjmują biura OIGD:w Warszawie ul. Instytutowa 1, 03-302 Warszawa, tel./fax: 22 811 92 74, 614 13 85, e-mail: [email protected] orazw Krakowie ul. Mogilska 25, 31-542 Kraków, fax: 12 413 76 25, tel.: 12 413 80 83, e-mail: [email protected] w nieprzekraczalnym terminie do dnia 8 lutego 2013 r. Więcej informacji na stronie internetowej OIGD: www.oigd.com.pl ■

FOT.

OIG

D

W dniach 22 i 23 lutego 2013 roku w Zakopanem na Stoku Szymoszkowa Zarząd Ogólnopolskiej Izby Gospodarczej Drogownictwa organizuje IX Mistrzostwa Polski Drogowców w Narciarstwie Alpejskim i Snowboardzie.

iX zimowe mistrzostwa drogowców

WIZJE I REWIZJE - Inframedia...ŚRODOWISKO PRZYJAZNE GOSPODARCE Nowe szanse i kierunki rozwoju Nr...

Documents

Transcript of WIZJE I REWIZJE - Inframedia...ŚRODOWISKO PRZYJAZNE GOSPODARCE Nowe szanse i kierunki rozwoju Nr...