„WIELUŃ WCZORAJ I DZIŚ ...”

Szpital

Sandra Torchała

Szpital Wszystkich Świętych wzniesiono w latach 1838-1840.

Środki na budowę zebrano od mieszkańców obwodu wieluńskiego oraz otrzymano wsparcie od władz Królestwa Polskiego.

Projekt budynku sporządził architekt warszawski H. Marconi.

Plan fundamentów szpitala (1838r)

Projektant uwzględnił najnowsze tendencje przy wznoszeniu tego typu budowli.

Szpital przystosowany został nie tylko do opieki nad starcami, kalekami i ubogimi, ale głównie do leczenia chorych

Elewacja frontowa szpitala (1838r,)

Kamień węgielny pod budowę gmachu wmurowano 14 X 1838r.

Plan sytuacyjny położenia szpitala

Budowę ukończono w 1840r., a przekazanie gmachu do użytku nastąpiło 1 XI 1840r.

Był to wówczas jeden z najnowocześniejszych szpitali w Królestwie Polskim.

Znajdowało się w nim 20 pomieszczeń, z których 12 zajmowali chorzy (ogółem 40 łóżek).

W latach późniejszych szpital poddawany był modernizacjom (doprowadzenie kanalizacji, bieżącej wody, oświetlenia elektrycznego itp.)

W 1939r. szpital posiadał 120 łóżek.

O godzinie 4.40 w dniu 1 IX 1939r. na szpital zrzucono pierwsze bomby hitlerowskiego lotnictwa w II wojnie światowej.

W wyniku nalotów i bombardowań budynek szpitala został zburzony.

Śmierć poniosły 32 osoby z czego 26 chorych.

Ruiny szpitala po zbombardowaniu go przez

lotnictwo hitlerowskie w dniu 1 września 1939

Zbombardowanie szpitala było pogwałceniem norm prawa międzynarodowego.

Konwencja haska IV (1907)

Art. 27 rozdziału I, działu IIPodczas oblężeń i bombardowań należy zastosować wszelkie niezbędne środki, ażeby w miarę możności oszczędzone zostały świątynie, gmachy, służące celom nauki, sztuki i dobroczynności, pomniki historyczne, szpitale oraz miejsca, gdzie zgromadzeni są chorzy i ranni, pod warunkiem, ażeby te gmachy i miejsca nie służyły jednocześnie celom wojennym.Obowiązkiem oblężonych jest oznaczyć te gmachy i miejsca za pomocą specjalnych widocznych znaków, które będą notyfikowane oblegającym.

Jak świadczą relacje świadków nalotu na Wieluń, m.in. Jana Soforka pracownika szpitala, który oświadczył co następuje:

„…dr Zygmunt Patryn polecił mi, abym zabezpieczył szpital przed ewentualnym bombardowaniem lotniczym przez wymalowanie znaków Czerwonego Krzyża na dachu. Zakupiłem białą i czerwoną farbę i przystąpiłem do pracy. Najpierw białą farbą wymalowałem na dachu okrągłe koło o średnicy 3 metrów, w tym kole zaś farbą czerwoną równoramienny krzyż. Znaki takie wymalowałem zarówno na budynku szpitalagłównego, jak i na dachu szpitala zakaźnego”

Relacja Kazimiery Zawadzkiej pielęgniarki:

„… nastąpił drugi nalot. Prócz budynku personelu zniszczone już były oddziały chirurgiczny, położniczy i interny. Częściowo zniszczony był budynek oddziału zakaźnego. Wszystkie budynki płonęły…”.

Ruiny budynku mieszkalno-gospodarczego Szpitala Wszystkich Świętych

Obecnie w miejscu gdzie był Szpital Wszystkich Świętych znajduje się budynek w którym siedzibę ma Szkoła Podstawowa nr 4 oraz II Liceum Ogólnokształcące.

Szkołę oddano do użytku w marcu 1958r.

Na ścianie umieszczono w 1959r. pamiątkową tablicę, która przypominała o tragicznych wydarzeniach wojennych. W 2009r. tablicę przeniesiono do izby pamięci zlokalizowanej w II LO w Wieluniu.

Przed gmachem szkoły znajduje się pomnik upamiętniający zbombardowany 1 września 1939r. szpital.

Historia budynku wpisuje się w tragiczną przeszłość miasta Wielunia. Obecny choć pełni inną funkcję również służy mieszkańcom miasta.

BIBLIOGRAFIA:

T. Olejnik, Szpital w Wieluniu – jego dzieje i zniszczenie 1 IX 1939r., Wieluń 1991, T. Olejnik, Leksykon Miasta Wielunia, Wieluń 2007, T. Olejnik, Zniszczenie Wielunia przez hitlerowskie lotnictwo 1 IX 1939r.,

[w:] Problematyka bombardowania miast otwartych w latach 1939-1945. Materiały konferencyjne, Wieluń 1995.

T. Olejnik, Wieluń. Dzieje miasta 1793-1945, Piotrków Trybunalski 2003, s. 503-518. [podrozdział: Zniszczenie Wielunia].

Sesja naukowa poświęcona 65. rocznicy wybuchu II Wojny Światowej – Wieluń, 31 sierpnia 2004 r. Instytut Pamięci Narodowej.

T. Olejnik, Wieluń polska Guernica, Wieluń 2009. Wikipedia, Tekst konwencji haskiej IV z 18 października 1907 dotyczącej

praw i zwyczajów wojny lądowej, Art. 27 rozdziału I, działu II, regulaminu konwencji dotyczącej praw i zwyczajów wojny lądowej.