starostwo.polkowice.sisco.infostarostwo.polkowice.sisco.info/.../2051/Program_Eduk… · Web...

Program Edukacji Ekologicznejdla Powiatu Polkowickiego

na lata 2009 - 2015

Polkowice 2010

Program Edukacji Ekologicznej dla Powiatu Polkowickiego na lata 2009 - 2015

mgr inż. Irena Krukowska – Szopamgr Sylwia Szatan

zgodnie z umową zawartą w dniu 29 września 2009r.

Fundacja Ekologiczna „Zielona Akcja”, ul. Wrocławska 41, 59-220 Legnicatel. 076 862 94 30/ fax. 076 721 24 96e-mail: [email protected] www.zielonaakcja.plwww.edukacjaodpadowa.pl

2

Wykonanie Programu

http://www.edukacjaodpadowa.pl/

http://www.zielonaakcja.pl/

mailto:[email protected]


Spis treści:

I. WSTĘP................................................................................................................................................ 31.WPROWADZENIE...............................................................................................................................................3

1.1.Cele i metodyka prac.............................................................................................................................4

II. UWARUNKOWANIA EDUKACJI EKOLOGICZNEJ.........................................................................61.PROGRAMY EUROPEJSKIE, KRAJOWE, REGIONALNE I LOKALNE ODNOSZĄCE SIĘ DO EDUKACJI EKOLOGICZNEJ.....................................................................................................................................................6

1.1.Polityka ekologiczna państwa..............................................................................................................61.2.Polityka ekologiczna Unii Europejskiej...............................................................................................61.3.Narodowy Program Edukacji Ekologicznej........................................................................................81.4.Program Zrównoważonego Rozwoju i Ochrony Środowiska Województwa Dolnośląskiego. .101.5.Program Edukacji Ekologicznej dla Dolnego Śląska......................................................................121.6. Treści edukacji ekologicznej w Programie Ochrony Środowiska Powiatu Polkowickiego......131.7.Plan Gospodarki Odpadami dla Powiatu Polkowickiego...............................................................141.8 Edukacja ekologiczna w podstawach programowych....................................................................15

III.ANALIZA ZASOBÓW EDUKACYJNYCH.......................................................................................231.ŹRÓDŁA INFORMACJI......................................................................................................................................232.EDUKACJA EKOLOGICZNA PROWADZONA PRZEZ PLACÓWKI OŚWIATOWE...................................................24

2.1.Przedszkola...........................................................................................................................................242.2.Szkoły podstawowe.............................................................................................................................242.3.Gimnazja................................................................................................................................................252.4.Zespoły Szkół........................................................................................................................................26

3.EDUKACJA EKOLOGICZNA PROWADZONA PRZEZ INSTYTUCJE POWIATU POLKOWICKIEGO........................274.EDUKACJA EKOLOGICZNA PROWADZONA PRZEZ ORGANIZACJE POZARZĄDOWE.........................................305.FINANSOWANIE EDUKACJI EKOLOGICZNEJ W RAMACH POWIATOWEGO FUNDUSZU OCHRONY ŚRODOWISKA I GOSPODARKI WODNEJ W POLKOWICACH...............................................................................316.SŁABE I MOCNE STRONY ORAZ MOŻLIWOŚCI I ZAGROŻENIA EDUKACJI EKOLOGICZNEJ (ANALIZA SWOT)............................................................................................................................................................................331.CELE PROGRAMU...........................................................................................................................................352.ZADANIA Z ZAKRESU EDUKACJI EKOLOGICZNEJ DLA POWIATU POLKOWICKIEGO W LATACH 2010 – 2015............................................................................................................................................................................383.ZASADY FINANSOWANIA ZADAŃ Z ZAKRESU EDUKACJI EKOLOGICZNEJ PRZEZ POWIAT POLKOWICKI........464.ŹRÓDŁA FINANSOWANIA.................................................................................................................................48

V. ZARZĄDZANIE WDRAŻANIEM PROGRAMU................................................................................511.INSTRUMENTY REALIZACJI..............................................................................................................................512.AKTUALIZACJA I MONITORING PROGRAMU.....................................................................................................513. PROMOCJA I UPOWSZECHNIANIE PROGRAMU..............................................................................................52

VI. INFORMACJE ŹRÓDŁOWE...........................................................................................................541.ZAPISY Z PLANSZ Z II WARSZTATU WYPRACOWUJĄCEGO PROGRAM EDUKACJI EKOLOGICZNEJ DLA POWIATU POLKOWICKIEGO...............................................................................................................................59

3


I. WSTĘP1.Wprowadzenie

Wszyscy korzystamy z dóbr środowiska społecznego i kulturowego – stworzonego przez ludzi dla ludzi, wszyscy korzystamy również ze środowiska naturalnego: podziwiając jego piękno poprawiamy własne samopoczucie, czerpiemy inspirację do bycia twórczym, wykorzystujemy bogactwa naturalne podnosząc poziom własnego życia. Jednak nie wszyscy jesteśmy świadomi jak ogromny wpływ na stan środowiska, w którym żyjemy ma nasz styl życia, zachowania, przyzwyczajenia, sposoby wypoczynku i odżywiania.

Koncepcją kształcenia i wychowania społeczeństwa w duchu poszanowania środowiska przyrodniczego jest edukacja ekologiczna. Wspomaga ona zrozumienie zależności między człowiekiem, jego wytworami, a środowiskiem naturalnym, dlatego musi obejmować całe społeczeństwo: od najmłodszych do najstarszych, by utrwalone wzorce proekologicznych zachowań mogły być przekazywane następnym pokoleniom.

„Program Edukacji Ekologicznej dla Powiatu Polkowickiego” jest zatem wynikiem potrzeb, umożliwiającym realizację ekologicznych programów lokalnych, krajowych i europejskich w celu podniesienia świadomości mieszkańców, a także jakości środowiska, w którym żyją.

Program Edukacji Ekologicznej skierowany jest do placówek oświatowych, instytucji i urzędów, organizacji społecznych, firm, wszystkich rodzin i mieszkańców Powiatu Polkowickiego.

Głównym celem programu jest zmiana postaw mieszkańców wobec otaczającego środowiska poprzez wytwarzanie właściwych relacji człowiek – środowisko przez podniesienie poziomu świadomości w tym zakresie.

Zaplanowane w programie różne metody i środki oddziaływania pozwolą na lepsze projektowanie i koordynowanie działań, umożliwią optymalne wykorzystanie istniejącej bazy sprzętowej i zasobów finansowych, wesprą rozwój umiejętności osób zaangażowanych w proekologiczne działania.

Jednak jednym z najważniejszych zadań programu jest wpłynięcie na codzienne zachowania mieszkańców Powiatu Polkowickiego tak by były one bardziej świadome i przyjazne środowisku.

1.1.Cele i metodyka prac Celem opracowania niniejszego dokumentu jest:

– dokonanie oceny dotychczasowych działań w obszarze edukacji ekologicznej,– wyznaczenie najistotniejszych kierunków w edukacji ekologicznej dzieci i dorosłych,– lepsze wykorzystywanie istniejących zasobów i bazy edukacyjnej,– określenie: sposobów finansowania zadań z zakresu edukacji ekologicznej oraz

źródeł pozyskiwania środków na ich realizację,– integracja środowisk zainteresowanych realizacją działań na polu edukacji

ekologicznej.Działania zapisane w programie będą realizowane w latach 2010 – 2015. Prace nad programem prowadzone były zgodnie z procesem planowania strategicznego. Uczestnicy warsztatów przechodzili kolejne etapy planowania idąc od ogółu do

4


szczegółu, począwszy od analizy sytuacji obecnej i sformułowania problemów przez wyznaczenie celów i harmonogramu działań.

Program tworzony był metodą uspołecznioną, w następujących etapach:– zebrano dane i informacje na temat działań w obszarze edukacji ekologicznej oraz

stanu bazy edukacyjnej na terenie Powiatu Polkowickiego – przeprowadzono ankietyzację środowisk związanych z edukacją ekologiczną (placówek oświatowych, instytucji, organizacji pozarządowych, wybranych przedsiębiorstw), rozpoznano zasoby wykorzystane do edukacji ekologicznej jak też sposoby finansowania.

– 14 grudnia 2009r. przeprowadzono I warsztat w ramach konsultacji społecznych, dotyczący analizy i oceny aktualnej sytuacji w zakresie edukacji ekologicznej na terenie gminy, przeprowadzono także analizę słabych i mocnych stron oraz szans i zagrożeń.

– 25 stycznia 2010r. przeprowadzono II warsztat dotyczący, sformułowania i rankingu celów, wyboru najistotniejszych kierunków edukacji ekologicznej, sformułowania działań programu.

– pomiędzy warsztatami odbyły się dwa spotkania zespołu konsultacyjnego złożonego z przedstawicieli Starostwa Powiatowego w Polkowicach, szkół ponadgimnazjalnych, przedstawicieli powiatowych ośrodków edukacji pozaszkolnej i wykonawcy, na których wypracowano główne założenia programu i zasady finansowania zadań z zakresu edukacji ekologicznej.

– 26 marca 2010r. przeprowadzono III warsztat, podczas którego zaakceptowano plan działań programu.

– opracowano dokument pn. „Program Edukacji Ekologicznej dla Powiatu Polkowickiego”.

Warsztaty prowadzone były metodami interaktywnymi, co pozwoliło na wymianę poglądów i doświadczeń, a w rezultacie umożliwiło sformułowanie różnorodnych opinii i wniosków oraz planu konkretnych działań służących udoskonaleniu edukacji ekologicznej na terenie powiatu. Dodatkowo odbyły się dwa spotkania zespołu konsultacyjnego w Starostwie Powiatowym w Polkowicach, który wypracował strukturę programu oraz propozycje finansowania zadań z zakresu edukacji ekologicznej.

5


II. UWARUNKOWANIA EDUKACJI EKOLOGICZNEJ1.Programy europejskie, krajowe, regionalne i lokalne odnoszące się do edukacji ekologicznej

1.1.Polityka ekologiczna państwa

Dokument "Polityka ekologiczna Państwa w latach 2009-2012, z perspektywą do roku 2016" wskazuje kierunek działań koniecznych dla zapewnienia właściwej ochrony środowisku naturalnemu. Dokument koncentruje się przede wszystkim na działaniach, które mają służyć poprawie jakości środowiska, realizacji zasady zrównoważonego rozwoju, powstrzymaniu niekorzystnych zmian klimatu oraz ochronie zasobów naturalnych, w tym różnorodności biologicznej.Głównym celem jest podnoszenie świadomości ekologicznej społeczeństwa, zgodnie z zasadą „myśl globalnie, działaj lokalnie”, prowadzącym do:- proekologicznych zachowań konsumenckich,- prośrodowiskowych nawyków i pobudzenia odpowiedzialności za stan środowiska,- organizowania akcji lokalnych służących ochronie środowiska,- uczestniczenia w procedurach prawnych i kontrolnych dotyczących ochrony środowiska.Warunkami spełniania celów średniookresowych są: doskonalenie metod udostępnienia informacji o środowisku i jego ochronie przez

wszystkie instytucje publiczne, rozwój szkolnej edukacji w zakresie ochrony środowiska, dostępu do informacji

o środowisku oraz kształtowanie zachowań zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju (akcje, szkolenia dla nauczycieli i szkół),

promowanie etykiet znakujących aspekt środowiskowy produktów w celu ułatwienia konsumentom zachowań proekologicznych,

finansowe wspieranie przez fundusze ekologiczne projektów realizowanych przez organizacje pozarządowe,

zapewnienie udziału pozarządowych organizacji ekologicznych we wszystkich gremiach podejmujących decyzje dotyczące ochrony środowiska,

szkolenia dla pracowników instytucji publicznych oraz przedsiębiorców w zakresie przepisów o dostępie społeczeństwa do informacji o środowisku,

ściślejsza współpraca z dziennikarzami w zakresie edukacji ekologicznej wszystkich grup społecznych – większe niż dotąd zaangażowanie w tym zakresie funduszy ekologicznych.

1.2.Polityka ekologiczna Unii Europejskiej

Europejska polityka na rzecz środowiska postawiła następujące cele do realizacji:a) spełniać wymogi polityki na rzecz środowiska UE: zachowywać, chronić i poprawiać stan środowiska naturalnego, chronić zdrowie ludzkie, racjonalnie wykorzystywać zasoby naturalne, wspierać zrównoważony rozwój.b) osiągnąć wysoki stopień obecności ochrony środowiska w opisie i realizacji

działań w ramach Funduszy Strukturalnych i Funduszu Spójności.

6


Tworzenie Polityki Ekologicznej Unii Europejskiej rozpoczęto na początku lat siedemdziesiątych, jej podstawę stanowią zagadnienia:

etyczne, opierające się na przekonaniu, że przyroda ma wewnętrzną wartość i jako taka winna być chroniona;

ekonomiczne, których podstawą jest zasada, że najważniejszym elementem wspólnego rynku powinny być równe warunki konkurencji; tak więc wszystkie podmioty gospodarujące w krajach Unii Europejskiej powinny obowiązywać jednakowe standardy ochrony środowiska;

dobra ogółu, które opiera się na powiązaniu stanu środowiska ze zdrowiem człowieka.Powstał szereg przepisów, konwencji, traktatów dotyczących Polityki Ekologicznej

UE. Jednym z ważniejszych jest VI Wspólnotowy Program Działań w Zakresie Środowiska Naturalnego, który określa instrumenty, których wdrożenie i stosowanie powinno przyczynić się do osiągnięcia postawionych celów.

Wyróżnia się cztery główne grupy tych narzędzi: instrumenty prawne, które będą systematycznie wprowadzane, i których

stosowanie powinno wymóc na wszystkich użytkownikach środowiska pożądany stan jego ochrony;

instrumenty rynkowe, takie jak narzędzia ekonomiczne (opłaty, subwencje, kreowanie rynków etc.), instrumenty fiskalne (podatki ekologiczne i ulgi podatkowe) oraz dobrowolne porozumienia rządu z podmiotami gospodarczymi;

poziome instrumenty wspomagające, takie jak: badania naukowe, edukacja ekologiczna, poprawa pozyskiwania i wykorzystania danych o środowisku, planowanie sektorowe i przestrzenne;

finansowe instrumenty wspomagające, takie jak Fundusze Strukturalne i Fundusz Spójności, rozwinięcie instrumentu finansowego Wspólnoty na rzecz środowiska (LIFE), specjalne programy wspierania małych i średnich przedsiębiorstw, programy wspierania rozwoju odnawialnych źródeł energii i jej efektywnego wykorzystania itd.

Zadania postawione przez przepisy unijne to realizacja wielu inwestycji, które mają zapewnić uniknięcie bądź minimalizację powodowanego przez działalność gospodarczą człowieka negatywnego oddziaływania na środowisko przyrodnicze. Eksperci unijni zajmujący się ochroną środowiska ustalili jedenaście zasad, których przestrzegać powinny wszystkie państwa będące w Unii. Jedna z nich mówi: „Ochrona środowiska jest obowiązkiem każdego, zatem konieczna jest edukacja w tym zakresie.”

Jedną z podstawowych zasad Polityki Ekologicznej Polski i UE jest zasada subsydiarności mówiąca o tym, że problem ochrony środowiska należy rozwiązywać na możliwie najniższym szczeblu.

Administracja samorządowa musi podejmować szerokie i różnorodne działania mające na celu ich praktyczną realizację i rozwiązywanie problemów ochrony środowiska:

udział społeczny i udzielanie informacji o stanie środowiska i jego ochronie, nowe przepisy dotyczące gospodarki wodno – ściekowej, gospodarowanie odpadami.

Kwestie udziału społeczeństwa w zarządzaniu środowiskiem, jak również prawo obywateli do informacji na temat stanu środowiska i jego ochrony mają w UE długą

7


tradycję. Regulowane są przez Dyrektywę 97/11/WE w sprawie sposobów, zasad i warunków wykonywania ocen oddziaływania publicznych i prywatnych przedsięwzięć na środowisko. W/w dyrektywę zastąpiono Dyrektywą 2003/4/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dn. 28.01.2003r.

1.3.Narodowy Program Edukacji Ekologicznej

Narodowy Program Edukacji Ekologicznej jest rozwinięciem i konkretyzacją zapisów Narodowej Strategii Edukacji Ekologicznej i jest podstawą realizacji zadań z zakresu edukacji ekologicznej na poziomie krajowym. Określa zadania edukacyjne, podmioty odpowiedzialne za ich realizację i wskazuje źródła ich finansowania.

Główne cele Programu to:1. Wdrażanie zaleceń Narodowej Strategii Edukacji Ekologicznej z uwzględnieniem

zmian zachodzących w procesie reformowania Państwa i integracji z Unią Europejską.

2. Stworzenie mechanizmów pozwalających sprostać wyzwaniom związanym z wdrażaniem idei i zasad w zrównoważonego rozwoju.

3. Zwiększenie efektywności edukacji ekologicznej przez promowanie najskuteczniejszych jej form, wskazywanie sposobów optymalnej alokacji środków finansowych i uporządkowanie przepływu informacji związanych z propagowaniem idei tego rodzaju edukacji.

Cele operacyjne programu ujęte są w wielu aspektach:1. Aspekty polityczne to nadanie edukacji ekologicznej odpowiedniej rangi i włączenie

jej do systemu kompleksowej edukacji obywatelskiej społeczeństwa.2. Aspekty organizacyjne to umożliwienie koordynacji, korelacji i współdziałania

w planowaniu i realizacji zadań z zakresu edukacji ekologicznej oraz stymulowanie i profilowanie jej rozwoju w zakresie poprawy stanu świadomości ekologicznej obywateli.

3. Aspekty materialne to wspomaganie instytucji i funduszy w trafnym finansowaniu edukacji ekologicznej, racjonalizacja wydatków i poszukiwanie nowych źródeł materialnego wsparcia edukacji ekologicznej.

4. Aspekty społeczne to przygotowanie społeczeństwa do realizacji zadań z zakresu ochrony środowiska w związku z dostosowywaniem Polski do standardów ekologicznych w Unii Europejskiej, promocja zachowań i postaw w procesach decyzyjnych na różnych szczeblach, stworzenie warunków do świadomego uczestnictwa społeczeństwa w przestrzeganiu zasad bezpieczeństwa ekologicznego oraz zapewnienie komplementarności wobec programów rządowych, regionalnych i samorządowych o zbliżonych celach, także w stosunku do strategii, programów i planów lokalnych i regionalnych.

5. Aspekty edukacyjne to promowanie metodyki nauczania ukierunkowanej na rozwój zrównoważony, tworzenie warunków do rozwoju bazy edukacji ekologicznej oraz inicjowanie badań naukowych nad efektywnością edukacji ekologicznej.

Adresatami Narodowego Programu Edukacji Ekologicznej są:

8


1. Podmioty finansujące edukację ekologiczną, którym program ten pomoże planować budżet i określać celowość i efektywność wykorzystania środków.

2. Podmioty realizujące zadania z zakresu edukacji ekologicznej, które otrzymają wykaz priorytetowych zadań wraz ze wskazaniem potencjalnych źródeł finansowania.

Program zakłada trzy sfery wprowadzania zapisów Narodowej Strategii Edukacji Ekologicznej w życie.

Edukacja formalna to zorganizowany system kształcenia, zgodny z określonymi zasadami sformułowanymi w odpowiednie akty prawne, który obejmuje system oświaty i szkolnictwa wyższego.

Ekologiczna świadomość społeczna, którą można określić jako stan wiedzy, poglądów i wyobrażeń ludzi o środowisku, jego zasobach oraz zagrożeniach wynikających z działalności człowieka, a także stan wiedzy o sposobach użytkowania i ochrony środowiska.

Szkolenia to zinstytucjonalizowane formy przekazywania wiedzy i umiejętności dla określonej grupy zawodowej lub społecznej, służące podnoszeniu kwalifikacji niezbędnych w życiu zawodowym, działalności społecznej i dla potrzeb indywidualnych.

Wdrożenie Narodowego Programu Edukacji Ekologicznej powinno umożliwić pełną integrację tych trzech sfer w celu zwiększenia efektywności edukacji ekologicznej. Działalność w sferze edukacji formalnej powinna stymulować świadomość społeczeństwa w akcjach i kampaniach związanych z ochroną środowiska i z rozwojem zrównoważonym. Działania skierowane na wzrost świadomości ekologicznej powinny być prowadzone w taki sposób, by społeczeństwo zrozumiało potrzebę stałego kierowania środków na edukację ekologiczną. Działania w sferze szkoleń powinny zwiększać trafność decyzji na różnych szczeblach zarządzania środowiskiem, podnosić stopień profesjonalizmu w działaniach organizacji społecznych oraz mediów, a także pozytywnie wpływać na świadomość ekologiczną wszystkich obywateli.

Środki wzmacniające efekty edukacji ekologicznejPoważne znaczenie dla realizacji celów edukacji ekologicznej mają różnego

rodzaju ogólnodostępne i promowane materiały programowe, strategie i regulacje. Należą do nich:

– dokumenty państwowe, teksty konwencji, polityki resortowe, programy polityczne i umowy społeczne, prawa samorządowe, przepisy i regulaminy,

– imprezy i wydarzenia publiczne jak akcje, festiwale, kampanie, święta, manifestacje, festyny, pokazy, zloty itp.

– działalność konkursowa, olimpiady, targi wystawy, działalność klubów, muzeów, domów kultury, ośrodków regionalnych,

– media, reklama, instytucje kultury, kultura fizyczna i rekreacja, wycieczki, turystyka kwalifikowana, ścieżki dydaktyczne i przyrodnicze.

Wymienione wyżej (i inne) czynniki tworzą sprzyjające warunki podnoszące stan świadomości ekologicznej społeczeństwa. Czynniki wzmacniające efekty edukacji ekologicznej powinny być dobrze wykorzystane przy realizacji zapisanych w programie zadań, oraz ułatwić sponsorom wybór finansowanych przedsięwzięć.

Program zawiera wskazówki dla prowadzących edukację różnych grup wiekowych i zawodowych, które są zalecane przy konstrukcji programów edukacji ekologicznej.

9


Zalecenia te dotyczą: wychowawców przedszkoli, nauczycieli w klasach 1–3 szkoły podstawowej, nauczycieli w starszych klasach szkoły podstawowej, nauczycieli młodzieży gimnazjalnej, licealnej szkół zawodowych i policealnych, nauczycieli akademickich, edukatorów prowadzących zajęcia w terenie, duchownych i katechetów różnych wyznań, rodziców, opiekunów dzieci i młodzieży o specjalnych potrzebach edukacyjnych, policji, straży miejskiej, straży resortowej, służby leśnej, kadry szkoleniowej służby wojskowej, pracodawców, redaktorów programów telewizyjnych, audycji radiowych, wydawców i redaktorów prasy codziennej, periodyków i autorów publikacji

związanych z rozwojem edukacji ekologicznej, urzędników.

Narodowy Program Edukacji Ekologicznej jest dokumentem, który powinien stać się podstawą tworzenia systemowych rozwiązań realizujących cele pożądane społecznie, w zakresie skutecznej edukacji ekologicznej obywateli. Powinien wyeliminować działania pozorne i mało efektywne na rzecz inicjatyw, które umożliwią zachowanie zdrowego środowiska oraz jego walorów dla przyszłych pokoleń zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju.

1.4.Program Zrównoważonego Rozwoju i Ochrony Środowiska Województwa Dolnośląskiego

Utworzenie przez Powiat Polkowicki własnego programu edukacji ekologicznej pozostaje w zgodzie z uchwalonym przez Sejmik Województwa Dolnośląskiego 26 kwietnia 2002 roku „Programem zrównoważonego rozwoju i ochrony środowiska województwa dolnośląskiego”.

W Programie tym głównym założeniem jest „takie prowadzenie polityki i działań w poszczególnych sektorach gospodarki i życia społecznego, aby zachować zasoby i walory środowiska w stanie zapewniającym trwałe i nie doznające uszczerbku możliwości korzystania z nich zarówno przez obecne, jak i przyszłe pokolenia, przy jednoczesnym zachowaniu trwałości procesów przyrodniczych oraz naturalnej różnorodności biologicznej.” Program ma stanowić podstawę do podejmowania działań proekologicznych w województwie dolnośląskim do roku 2015.

Długoterminowa strategia do roku 2015 zakłada wzrost znaczenia edukacji ekologicznej, jako istotnego elementu ochrony środowiska. Za generalny cel strategiczny edukacji ekologicznej przyjęto podniesienie świadomości ekologicznej społeczeństwa.

W oparciu o cele zawarte w Narodowej Strategii Edukacji Ekologicznej określono strategię realizacji celu generalnego Programu przez:

upowszechnianie idei ekorozwoju we wszystkich sferach życia,

10


wdrożenie edukacji ekologicznej jako edukacji interdyscyplinarnej na wszystkich stopniach edukacji formalnej i nieformalnej,

tworzenie wojewódzkich, powiatowych i gminnych programów edukacji ekologicznej,

promowanie dobrych doświadczeń z zakresu metodyki edukacji ekologicznej.Strategia realizacji celów długoterminowych „Programu zrównoważonego rozwoju

i ochrony środowiska województwa dolnośląskiego” zakłada, że „edukacja ekologiczna powinna być prowadzona w sposób ciągły na wszystkich poziomach szkolnictwa, od szkół podstawowych po szkoły wyższe. Edukacja ekologiczna powinna być także realizowana na wszystkich poziomach administracji. Władze wojewódzkie mogą np. promować system segregacji odpadów, podczas gdy władze gminne – inicjatywy lokalne, jak np. nasadzenia drzew. Konieczne jest również edukowanie dorosłej części społeczeństwa. W województwie stworzony zostanie spójny organizacyjnie i metodycznie system ośrodków edukacji ekologicznej, które będą ze sobą współpracować. Powstanie „Dolnośląski System Edukacji Ekologicznej.”

W prowadzeniu edukacji ekologicznej można wykorzystać potencjał pozarządowych organizacji ekologicznych. W województwie dolnośląskim istnieje wiele organizacji deklarujących proekologiczne cele działalności. Wiele organizacji prowadzi zakrojone na dużą skalę akcje informacyjne skierowane do szerokich kręgów społeczeństwa.

„Urząd Marszałkowski we współpracy z Urzędem Wojewódzkim będzie inicjował i wspierał działania zmierzające do podniesienia stanu świadomości ekologicznej mieszkańców oraz rozbudzenia ich współodpowiedzialności w procesie podejmowania decyzji i rozwiązywania problemów ekologicznych. Władze województwa, wspólnie z gminami i organizacjami pozarządowymi będą prowadziły kampanie informacyjno-edukacyjne w zakresie takich tematów, jak zapobieganie powstawaniu odpadów oraz sposobów i efektów ich segregacji, zmniejszenie zużycia wody, oszczędność energii, ochrona różnorodności biologicznej i krajobrazowej. Wspierane będą wydawnictwa ekologiczne.”

Tworzenie programów takich, jak Program Edukacji Ekologicznej powinno odbywać się metodami uspołecznionymi. W „Programie Zrównoważonego Rozwoju i Ochrony Środowiska Województwa Dolnośląskiego” podkreśla się, że „komunikacja społeczna, której rola była niedoceniana przez wiele lat, uznawana jest coraz częściej za jedno z ważniejszych narzędzi ochrony środowiska. W połączeniu z edukacją ekologiczną stanowi bardzo istotny element podnoszenia świadomości ekologicznej i upowszechniania idei ochrony środowiska.

Generalny cel strategiczny do roku 2015 „Programu Zrównoważonego Rozwoju i Ochrony Środowiska Województwa Dolnośląskiego” to „otwarta i dwustronna komunikacja pomiędzy wszystkimi stronami zaangażowanymi w ochronę środowiska.”

W strategii realizacji tego celu zapisano m.in. „Organy administracji publicznej dołożą starań, aby jak największa część społeczeństwa została zaangażowana w konsultacje projektów aktów normatywnych, programów, polityk i decyzji.”

Komunikacja społeczna nabiera coraz większego znaczenia i należy się spodziewać, iż tendencja ta w najbliższych latach utrzyma się. Dotyczy to zarówno współpracy z organizacjami pozarządowymi, która bywa ustawowo nakazywana (np. samorząd województwa przy formułowaniu strategii i realizacji polityki rozwoju,

11


zobowiązany jest współpracować m.in. z organizacjami pozarządowymi), jak i z przedstawicielami innych zainteresowanych stron. Przedstawiciele różnych środowisk powinni być zapraszani do współtworzenia ciał opiniodawczo-doradczych.

Strategia długoterminowa do roku 2015 „Programu Zrównoważonego Rozwoju i Ochrony Środowiska Województwa Dolnośląskiego” stanowiła punkt wyjścia do sformułowania strategii krótkoterminowej. W myśl jej założeń, powinno się tworzyć „sprawnie funkcjonujący system edukacji ekologicznej” dokonując „przeglądu działań edukacyjnych” oraz promując „rozwój różnorodnych form edukacji ekologicznej w oparciu o instytucje zajmujące się edukacją”, a także „rozwój i doskonalenie komunikacji społecznej” poprzez:

realizację ustawy o dostępie do informacji o środowisku i jego ochronie oraz o ocenach oddziaływania na środowisko,

wzrost wykorzystania mediów, takich jak prasa, telewizja, internet, wydawanie ulotek i broszur informacyjnych, zwiększenie ilości informacji

w publikacjach, stworzenie systemu „łatwego dostępu” do informacji, włączenie organizacji pozarządowych i społeczności lokalnych w procesy

decyzyjne i systemy zarządzania.

1.5.Program Edukacji Ekologicznej dla Dolnego Śląska

Program został opracowany w latach 2004/2005 metodą uspołecznioną. W 2006 r. Sejmik Samorządowy uchwałą przyjął program na lata 2006-2015do realizacji.Przesłanie programu: „Wychowanie odpowiedzialnego za środowisko naturalne mieszkańca Dolnego Śląska, który świadomie dąży do zrównoważonego rozwoju rozumianego jako jedynej drogi postępu w rozwoju społeczeństwa przy równoczesnym zachowaniu zasobów przyrody dla przyszłych pokoleń”.

Cele główne programu: rozwój świadomości ekologicznej mieszkańców Dolnego Śląska; organizacja systemu stałej współpracy między-sektorowej i dialogu

społecznego; racjonalne wykorzystanie i rozwój bazy służącej powszechnej edukacji

ekologicznej.

Realizatorzy Programu: szkolnictwo; jednostki zarządzające obszarami chronionymi i leśnymi; samorząd i administracja; organizacje pozarządowe; media publiczne;

W ramach Programu przyjęto listę zadań priorytetowych na lata 2006- 2007. W tym m.in. opracowanie gminnych i powiatowych programów edukacji ekologicznej lub uzupełnienie o tę część programów ochrony środowiska jednostek samorządowych.

12


1.6. Treści edukacji ekologicznej w Programie Ochrony Środowiska Powiatu Polkowickiego

Program został przyjęty dnia 30 grudnia 2004 r. Zał. Nr 2 do uchwały Nr XVII/114/04 Rady Powiatu w Polkowicach.

Główny cel strategiczny do 2011 r. w zakresie edukacji ekologicznej to „Maksymalna ochrona środowiska, oszczędne gospodarowanie i korzystanie z jego zasobów poprzez wykształcenie u mieszkańców postawy przyjaznej środowisku”.

Powiat Polkowicki zamierza osiągnąć powyższy cel zarówno wśród młodzieży szkolnej, jak i u ludzi dorosłych, pracujących, określonych grup zawodowych. Dlatego strategie realizacji ogólnego celu zogniskowano wokół dwóch zagadnień:

edukacja ekologiczna w szkolnictwie, edukacja ekologiczna dorosłych.

Główne zadania w edukacji ekologicznej: kształtowanie u ucznia postawy odpowiedzialności za stan środowiska, zachęcanie ucznia do prowadzenia własnych obserwacji, badań i analizy

środowiska, kształtowanie umiejętności rozwiązywania problemów zgodnie z posiadaną

wiedzą, umożliwienie dzieciom i młodzieży podejmowania praktycznych działań na rzecz

ochrony środowiska w ich otoczeniu, kierunki działań Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Polkowickiego, aktywna edukacja ekologiczna młodzieży w formalnym systemie kształcenia, wspieranie działań edukacji szkolnej przez instytucje samorządowe i państwowe, aktywna edukacja ekologiczna na terenach obszarów chronionych i innych

cennych przyrodniczo, podnoszenie świadomości ekologicznej rolników, organizatorów turystyki

i agroturystyki, edukacja ekologiczna w miejscu pracy, promowanie przez środki masowego przekazu stylu życia i zachowań przyjaznych

środowisku, zapewnienie społeczeństwu niezbędnych informacji o stanie środowiska

naturalnego, współpraca w ramach wdrążenia Programu współpraca międzygminna oraz

sąsiednimi powiatami i województwami oraz Związkiem Gmin Zagłębia Miedziowego i POE.

1.7.Plan Gospodarki Odpadami dla Powiatu Polkowickiego

Plan został przyjęty uchwałą Rady Powiatu w Polkowicach w 2008r.

Cel nadrzędny: „Zminimalizowanie ilości wytwarzanych odpadów w sektorze komunalnym oraz wdrożenie nowoczesnych systemów ich odzysku i unieszkodliwiania”.

13


W okresie krótkoterminowym: prowadzenie przydomowych kompostowników, selektywna zbiórka odpadów z terenów zielonych (urządzonych

i nieurządzonych), wprowadzenie selektywnej zbiórki bioodpadów do pojemników przez

mieszkańców największych miast.

W okresie długoterminowym: selektywna zbiórka bioodpadów do pojemników przez mieszkańców pozostałych

miast, stabilizacja biologiczna zmieszanych odpadów komunalnych.

W okresie czterech lat 2008-2011:

1. Optymalizacja na terenie powiatu selektywnej zbiórki odpadów opakowaniowych.2. Ograniczenie ilości odpadów biodegradowalnych kierowanych do składowania

(podjęcie działań zmierzających do wypełnienia wymogów ustawowych, w tym zakresie).

3. Dążenie do zorganizowania selektywnej zbiórki innych frakcji odpadów (problemowych i wielkogabarytowych).

4. Prowadzenie akcji edukacyjno-informacyjnej społeczeństwa lokalnego, selektywnej zbiórki, przydomowych kompostowni itp.

W perspektywie 2012-2015:1. Dalsza realizacja i rozszerzenie programu zmierzającego do stopniowego

ograniczania ilości wyrobów zawierających azbest, jakie są wykorzystywane w obiektach na terenie powiatu polkowickiego.

2. Stworzenie zintegrowanego systemu gospodarowania odpadami komunalnymi uwzględniającego nową hierarchię postępowania z odpadami, zapewniającego przede wszystkim minimalizację i odzysk odpad („składowanie na końcu”).

3. Dążenie do osiągnięcia wymaganych prawem limitów odzysku i recyklingu wybranych frakcji odpadów poprzez rozwój systemu selektywnej zbiórki.

4. Dążenie do zapewnienia zgodnego z prawem ograniczenia ilości odpadów ulegających biodegradacji składowanych na wysypiskach poprzez poddawanie odpadów zielonych i organicznych procesom kompostowania i biologicznej stabilizacji.

5. Budowa w ramach samodzielnych działań jednostek podległych gminie lub we współpracy regionalnej Zakładu Zagospodarowania Odpad (ZZO) jako głównego elementu zintegrowanego systemu gospodarowania odpadami.

6. Podjęcie ponadgminnej współpracy mającej na celu realizację wszystkich lub pojedynczego podanego powyżej kierunku działań i zapewniającej ograniczenie koszt jednostkowych ponoszonych przez mieszkańca.

7. Prowadzenie akcji informacyjno-edukacyjnych społeczeństwa mających na celu wprowadzenie optymalnych rozwiązań w zakresie gospodarki odpadami i osiągnięcie postawionych celów.

1.8 Edukacja ekologiczna w podstawach programowych

Jednym z najważniejszych problemów świata jest ochrona środowiska, w którym żyje człowiek. Dlatego też edukacja ekologiczna jako „koncepcja kształcenia i wychowania społeczeństwa w duchu poszanowania środowiska przyrodniczego

14


zgodnie z hasłem: myśleć globalnie – działać lokalnie”1 jest obecna w nowych podstawach programowych wprowadzonych rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U. z 2009 r. Nr4,poz. 17).

Nowe podstawy programowe nie przewidują realizacji jakichkolwiek treści w ramach ścieżek międzyprzedmiotowych. Nasuwa się zatem pytanie: jak w reformującej się szkole będzie prowadzona edukacja ekologiczna? W nowych dokumentach zagadnienia ekologiczne są harmonijnie wkomponowane w treści poszczególnych edukacji przedmiotowych na wszystkich etapach kształcenia.

Planowana i proponowana w procesie kształcenia aktywność ekologiczna dla dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym powinna uwzględniać ich możliwości percepcyjne i rozwojowe. Zagadnienia zorientowane są głównie na kształtowanie postaw proekologicznych oraz zachowań przyjaznych środowisku i innemu człowiekowi.Prowadzenie edukacji ekologicznej na wyższych etapach spoczywa głównie na przedmiotach przyrodniczych (przyroda –II etap), (biologia, chemia, fizyka, geografia – III, IV etap). Poza tym, niektóre wątki tematyczne osadzone są w wymaganiach szczegółowych poszczególnych przedmiotów (historia II etap), wiedza o społeczeństwie (III etap), etyka (I, II, IV etap), zajęcia techniczne (II etap), wychowanie i edukacja dla bezpieczeństwa (II etap).

Nowa podstawa programowa wypowiada się również w sprawie warunków realizacji edukacji ekologicznej. Zaleca prowadzenie zajęć w środowisku przyrodniczym. Zajęcia terenowe mają umożliwić uczniom prowadzenie pod kierunkiem nauczyciela badań, obserwacji, a na podstawie uzyskanych wyników formułować wnioski. Reforma programowa akcentuje samodzielne dochodzenie ucznia do wiedzy poprzez działania praktyczne.

II. Edukacja ekologiczna w podstawie programowej wychowania przedszkolnego dla przedszkoli, oddziałów przedszkolnych w szkołach podstawowych oraz innych form wychowania przedszkolnego.

Celem wychowania przedszkolnego jest:7) budowanie dziecięcej wiedzy o świecie społecznym, przyrodniczym i technicznym oraz rozwijanie umiejętności prezentowania swoich przemyśleń w sposób zrozumiały dla innych;Cel ten może być realizowany w piętnastu obszarach. Szczególne możliwości stwarzają obszary:1,2. Obszar 1. Kształtowanie umiejętności społecznych dzieci:Dziecko kończące przedszkole i rozpoczynające naukę w szkole podstawowej:3) w miarę samodzielnie radzi sobie w sytuacjach życiowych i próbuje przewidywać skutki swoich zachowań;Obszar 2. Kształtowanie czynności samoobsługowych, nawyków higienicznych i kulturowych.Dziecko kończące przedszkole i rozpoczynające naukę w szkole podstawowej:5) utrzymuje porządek w swoim otoczeniu;Obszar 4. Wspieranie dzieci w rozwijaniu czynności intelektualnych, które stosują w poznawaniu i rozumieniu siebie i swojego otoczenia.Dziecko kończące przedszkole i rozpoczynające naukę w szkole podstawowej:3) stara się łączyć przyczynę ze skutkiem i próbuje przewidywać, co się może zdarzyć;Obszar 6. Wdrażanie dzieci do dbałości o bezpieczeństwo własne oraz innych.Dziecko kończące przedszkole i rozpoczynające naukę w szkole podstawowej:

1 B. Dobrzańska, G. Dobrzański, D. Kiełczewski, Ochrona środowiska przyrodniczego, PWN, Warszawa 2008

15


4) wie, że nie może samodzielnie zażywać lekarstw i stosować środków chemicznych np. środków czystości);Obszar 10. Wspomaganie rozwoju umysłowego dzieci poprzez zabawy konstrukcyjne, budzenie zainteresowań technicznych.Dziecko kończące przedszkole i rozpoczynające naukę w szkole podstawowej:3) interesuje się urządzeniami technicznymi (np. używanymi w gospodarstwie domowym), próbuje rozumieć jak one działają i zachowuje ostrożność przy korzystaniu z nich;Obszar 11. Pomaganie dzieciom w rozumieniu istoty zjawisk atmosferycznych i w unikaniu zagrożeń.Dziecko kończące przedszkole i rozpoczynające naukę w szkole podstawowej:1) rozpoznaje i nazywa zjawiska atmosferyczne charakterystyczne dla poszczególnych por roku; podejmuje rozsądne decyzje i nie naraża się na niebezpieczeństwo wynikające z pogody;Obszar 12. Wychowanie dla poszanowania roślin i zwierząt.Dziecko kończące przedszkole i rozpoczynające naukę w szkole podstawowej:1) wymienia rośliny i zwierzęta żyjące w różnych środowiskach przyrodniczych, np. na polu, na łące, w lesie;2) wie jakie warunki są potrzebne do rozwoju zwierząt (przestrzeń życiowa, bezpieczeństwo, pokarm) i wzrostu roślin (światło, temperatura, wilgotność);3) potrafi wymienić zmiany zachodzące w życiu roślin i zwierząt w kolejnych porach roku; wie, w jaki sposób człowiek może je chronić i pomóc im, np. przetrwać zimę.Obszar 15. Wychowanie rodzinne, obywatelskie i patriotyczne.Dziecko kończące przedszkole i rozpoczynające naukę w szkole podstawowej:5) wie, że wszyscy ludzie mają równe prawa;

Zalecane warunki i sposób realizacji.W trosce o prawidłowy rozwój psychoruchowy oraz przebieg wychowania i kształcenia dzieci w wieku przedszkolnym zaleca się (...):2) co najmniej jedną piątą czasu (w przypadku młodszych dzieci – jedną czwartą czasu), dzieci spędzają w ogrodzie przedszkolnym, na boisku, w parku itp. (organizowane są tam gry i zabawy ruchowe, zajęcia sportowe, obserwacje przyrodnicze, prace gospodarcze, porządkowe i ogrodnicze;

III. Edukacja ekologiczna w podstawie programowej kształcenia ogólnego dla szkół podstawowych.

Celem kształcenia ogólnego w szkole podstawowej jest:3) kształcenie u uczniów postaw warunkujących sprawne i odpowiedzialne funkcjonowanie we współczesnym świecie;

Do najważniejszych umiejętności zdobywanych przez ucznia w trakcie kształcenia ogólnego w szkole podstawowej należą:3) myślenie naukowe – umiejętność formułowania wniosków opartych na obserwacjach empirycznych dotyczących przyrody i społeczeństwa;

I ETAP KSZTAŁCENIA: KLASY I – III EDUKCJA WCZESNOSZKOLNA

Zadaniem szkoły jest:4) kształcenie u dziecka pozytywnego stosunku do nauki oraz rozwijanie ciekawości w poznawaniu otaczającego świata w dążeniu do prawdy;

16


7) dbałość o to, aby dziecko mogło nabywać wiedzę i umiejętności potrzebne do rozumienia świata, w tym zagwarantowanie mu dostępu do różnych źródeł informacji i możliwości korzystania z nich;

Treści nauczania – wymagania szczegółowe na koniec klasy III szkoły podstawowej

6. Edukacja przyrodnicza.1) obserwuje i prowadzi proste doświadczenia przyrodnicze, analizuje je i wiąże przyczynę ze skutkiem;6) podejmuje działania na rzecz ochrony przyrody w swoim środowisku; wie, jakie zniszczenia w przyrodzie powoduje człowiek;

7. Etyka 6) wie, że jest częścią przyrody, chroni ją i szanuje; nie niszczy swojego otoczenia;

Zalecane warunki i sposób realizacji.3) Zalecane jest wyposażenie sal w (...) kąciki tematyczne (np. przyrody)...10. (...) Edukacja przyrodnicza powinna być realizowana także w środowisku naturalnym poza szkołą. W sali lekcyjnej powinny być kąciki przyrody. Jeżeli w szkle nie ma warunków do prowadzenia hodowli roślin i zwierząt, trzeba organizować dzieciom zajęcia w ogrodzie botanicznym, w gospodarstwie rolnym.

II ETAP EDUKACYJNY: KLASY IV – VI

Historia i społeczeństwoCele kształcenia – wymagania ogólneIV. Zainteresowanie problematyką społeczną Uczeń ma nawyk dociekania w kontekście społecznym – zadaje pytania „dlaczego jest tak, jak jest” i „czy mogłoby być inaczej?” oraz próbuje odpowiedzieć na te pytania.

Treści nauczania – wymagania szczegółowe7. Problemy ludzkości.2) opisuje i ocenia na przykładach wpływ techniki na środowisko naturalne i życie człowieka;

PrzyrodaCele kształcenia – wymagania ogólne:IV. Poszanowanie przyrody.Uczeń zachowuje się w środowisku zgodnie z obowiązującymi zasadami; działa na rzecz ochrony przyrody i dorobku kulturowego społeczności.

Treści nauczania – wymagania szczegółowe:5. Człowiek a środowisko. Uczeń: 1) prowadzi obserwacje i proste doświadczenia wykazujące zanieczyszczenie najbliższego otoczenia (powietrza, wody, gleby)2) wyjaśnia wpływ codziennych zachowań w domu, w szkole, w miejscu zabawy na stan środowiska;3) proponuje działania sprzyjające środowisku przyrodniczemu;4) podaje przykłady miejsc w najbliższym otoczeniu, w którym zaszły korzystne i niekorzystne zmiany pod wpływem działalności człowieka;5) podaje przykłady pozytywnego i negatywnego wpływu środowiska na zdrowie człowieka.

17


Zajęcia komputeroweCele kształcenia – wymagania ogólne:V. Wykorzystanie komputera do poszerzenia wiedzy i umiejętności z różnych dziedzin, a także do rozwijania zainteresowań.

Treści nauczania – wymagania szczegółowe:2) korzysta z poczty elektronicznej przy realizacji projektów z różnych dziedzin, np. związanych z ekologią, (...).

Zajęcia techniczneTreści nauczania – wymagania szczegółowe5. Wskazywanie rozwiązań problemów rozwoju środowiska technicznego. Uczeń:1) opisuje zasady segregowania i możliwości przetwarzania odpadów z różnych materiałów: papieru, drewna, tworzyw sztucznych, metali i szkła;2) opracowuje projekty racjonalnego gospodarowania surowcami wtórnymi w najbliższym środowisku: w domu, na osiedlu, w miejscowości.

EtykaCele kształcenia – wymagania ogólne:II. Rozpoznawanie swoich obowiązków wobec najbliższego otoczenia, rodziny, szkoły.

Treści nauczania – wymagania szczegółowe:2. Wyjaśnianie prawdziwego znaczenia własnych zachowań oraz ich przyczyn i konsekwencji.

Zalecane warunki i sposób realizacji.PrzyrodaSzkoła powinna zapewnić warunki do bezpiecznego prowadzenia zajęć badawczych i terenowych, obserwacji i doświadczeń. Część obserwacji i doświadczeń powinna mieć charakter ciągły lub okresowy w powiązaniu np. ze zmianami pór roku lub stanów pogody. Podczas prowadzenia zajęć proponuje się wykorzystywanie przedmiotów codziennego użytku oraz produktów stosowanych w gospodarstwie domowy.

IV. Edukacja ekologiczna w podstawie programowej kształcenia ogólnego dla gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych

Celem kształcenia ogólnego na III i IV etapie edukacyjnym jest:3) kształcenie u uczniów postaw warunkujących sprawne i odpowiedzialne funkcjonowanie we współczesnym świecie.Do najważniejszych umiejętności zdobytych przez ucznia w trakcie kształcenia ogólnego na III i IV etapie edukacyjnym należą:3) myślenie naukowe – umiejętność wykorzystania wiedzy o charakterze naukowym do identyfikowania i rozwiązywania problemów, a także formułowania wniosków opartych na obserwacjach empirycznych dotyczących przyrody i społeczeństwa;

Szkoła powinna też poświęcić dużo uwagi efektywności kształcenia w zakresie nauk przyrodniczych i ścisłych – zgodnie z priorytetami Strategii Lizbońskiej. Kształcenie w tym zakresie jest kluczowe dla rozwoju cywilizacyjnego Polski oraz Europy.

JĘZYK NOWOŻYTNY - III etap edukacyjnyTreści nauczania – wymagania szczegółowe:

18


13) świat przyrody (np. pogoda, rośliny i zwierzęta, krajobraz, zagrożenie i ochrona środowiska naturalnego, klęski żywiołowe).

JĘZYK NOWOŻYTNY - IV etap edukacyjnyTreści nauczania – wymagania szczegółowe:13) świat przyrody (np. klimat, rośliny i zwierzęta, krajobraz, zagrożenie i ochrona środowiska naturalnego, klęski żywiołowe).

WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE – III etap kształceniaCelem kształcenia – wymagania ogólne:II. Uczeń rozpoznaje problemy najbliższego otoczenia i szuka ich rozwiązań.

Treści nauczania – wymagania szczegółowe:23. Problemy współczesnego świata. Uczeń:4) rozważa, jak jego zachowania mogą wpływać na życie innych ludzi na świecie (np. oszczędzanie wody i energii, przemyślane zakupy).

WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE – IV etap kształceniaCelem kształcenia – wymagania ogólne:II. Uczeń rozpoznaje prawne aspekty codziennych problemów życiowych i szuka ich rozwiązań.

GEOGRAFIA – III etap kształceniaCelem kształcenia – wymagania ogólne:IV. kształtowanie postawUczeń rozwija w sobie: ciekawość świata poprzez zainteresowanie własnym regionem, Polską, Europą i światem; świadomość wartości i poczucie odpowiedzialności za środowisko przyrodnicze i kulturowe własnego regionu i Polski (...).

Treści nauczania – wymagania szczegółowe:6. Wybrane zagadnienia geografii gospodarczej Polski. Uczeń:8) wykazuje konieczność ochrony środowiska przyrodniczego i kulturowego w Polsce; wymienia formy jego ochrony, proponuje konkretne działania na rzecz jego ochrony we własnym regionie.

GEOGRAFIA – IV etap kształceniaCele kształcenia – wymagania ogólne:III. Rozumienie relacji człowiek – przyroda – społeczeństwo w skali globalnej i regionalnej.

Treści nauczania – wymagania szczegółowe:2. Zróżnicowanie gospodarcze świata. 8) charakteryzuje i ocenia zróżnicowanie i zmiany struktury wykorzystania surowców energetycznych na świecie; dokonuje oceny zjawiska uzależnienia produkcji energii na świecie od źródeł zaopatrzenia surowców nieodnawialnych, (...)3. Relacja człowiek – środowisko przyrodnicze a zrównoważony rozwój. Uczeń:formułuje problemy wynikające z eksploatowania zasobów odnawialnych i nieodnawianych; potrafi przewidzieć przyrodnicze i pozaprzyrodnicze przyczyny i skutki zakłóceń równowagi ekologicznej;charakteryzuje obszary niedoboru i nadmiaru wody na świecie i określa przyczyny tego zróżnicowania (w tym zanieczyszczenia wód) (...);

19


wykazuje na przykładach pozaprzyrodnicze czynniki zmieniające relacje człowiek – środowisko przyrodnicze (rozszerzenie udziału technologii energooszczędnych, zmiany modelu konsumpcji, zmiany poglądów dotyczących ochrony środowiska).6. Sfery Ziemi – pedosfera i biosfera. Uczeń:dowodzi na przykładach, ze naruszenie stabilności ekosystemów może powodować nieodwracalne zmiany w środowisku naturalnym;wskazuje podejmowane na świecie działania na rzecz ochrony i restytucji środowiska geograficznego;10. Geografia Polski – środowisko przyrodnicze. Uczeń:11) uzasadnia konieczność działań na rzecz restytucji i zachowania naturalnych elementów środowiska w Polsce (w tym także działań podejmowanych we współpracy z innymi państwami).

BIOLOGIA – III etap edukacyjnyCele kształcenia – wymagania ogólne:IV. Rozumowanie i argumentacjaUczeń interpretuje informacje i wyjaśnia zależności przyczynowo – skutkowe miedzy faktami, formułuje wnioski, formułuje i przedstawia opinie związane z omawianymi zagadnieniami biologicznymi.

Treści nauczania – wymagania szczegółowe:IV. Ekologia. Uczeń: 8) wskazuje żywe i nieożywione elementy ekosystemu; wykazuje, że są one powiązane różnorodnymi zależnościami;

BIOLOGIA – IV etap edukacyjny- zakres podstawowyCele kształcenia – wymagania ogólne:II. Rozumowanie i argumentacjaUczeń interpretuje informacje i wyjaśnia zależności przyczynowo – skutkowe między faktami, formułuje wnioski, ocenia i wyraża opinie na temat omawianych zagadnień współczesnej biologii, zagadnień ekologicznych i środowiskowych.III. Postawa wobec przyrody i środowiska .Uczeń rozumie znaczenie i konieczność ochrony przyrody; prezentuje postawę szacunku wobec siebie i wszystkich istot żywych; opisuje postawę i zachowanie człowieka odpowiedzialnie korzystającego z dóbr przyrody.

Treści nauczania – wymagania szczegółowe:2. Różnorodność biologiczna i jej zagrożenia. Uczeń:uzasadnia konieczność międzynarodowej współpracy w celu zapobiegania zagrożeniom przyrody, podaje przykłady takiej współpracy (np. CITES, „Natura 2000”, Agenda 21).

Zalecane ćwiczenia, wycieczki i obserwacje:Uczeń wykonuje następujące ćwiczenia lub dokonuje obserwacji:2) na wycieczce do ogrodu zoologicznego, botanicznego lub muzeum przyrodniczego zaznajamia się z problematyką ochrony gatunków ginących;3) na wycieczce do najbliżej położonego obszaru chronionego zapoznaje się z problematyką ochrony ekosystemów.

BIOLOGIA – IV etap edukacyjny- zakres rozszerzonyCele kształcenia – wymagania ogólne:VI. Postawa wobec przyrody i środowiska

20


Uczeń rozumie znaczenie ochrony przyrody i środowiska oraz zna i rozumie zasady zrównoważonego rozwoju; prezentuje postawę szacunku wobec siebie i wszystkich istot żywych, środowiska ; opisuje postawę i zachowanie człowieka odpowiedzialnie korzystającego z dóbr przyrody i środowiska, zna prawa zwierząt oraz analizuje swój stosunek do organizmów żywych i środowiska.

Treści nauczania – wymagania szczegółowe:VII. Ekologia.1. Nisza ekologiczna. Uczeń:- przedstawia podstawowe elementy niszy ekologicznej organizmu, rozróżniając zakres tolerancji organizmu względem warunków (czynników) środowiska oraz zbiór niezbędnych mu zasobów;- określa środowisko życia organizmu, mając podany jego zakres tolerancji na określone czynniki;- przedstawia rolę organizmów o wąskim zakresie tolerancji na czynniki środowiska w monitorowaniu jego zmian, zwłaszcza powodowanych przez działalność człowieka, podaje przykłady takich organizmów wskaźnikowych.

VIII. Różnorodność biologiczna Ziemi. Uczeń:- przedstawia wpływ człowieka na różnorodność biologiczną, podaje przykłady tego wpływu (zagrożenie gatunków rodzimych, introdukcja gatunków obcych);- uzasadnia konieczność zachowania starych odmian roślin uprawnych i ras zwierząt hodowlanych jako części różnorodności biologicznej;-uzasadnia konieczność stosowania ochrony czynnej dla zachowania wybranych gatunków i ekosystemów.

CHEMIA – III etap edukacyjny Treści nauczania – wymagania szczegółowe4. Powietrze i inne gazy. Uczeń:10) wymienia źródła, rodzaje i skutki zanieczyszczeń powietrza; planuje sposób postęp postępowania pozwalający chronić powietrze przed zanieczyszczeniami.

CHEMIA – IV etap edukacyjny – zakres podstawowyCele kształcenia – wymagania ogólne:II. Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów.Uczeń zdobywa wiedze chemiczną w sposób badawczy – obserwuje, sprawdza, weryfikuje, wnioskuje i uogólnia; (...) posługuje się zdobytą wiedzą chemiczną w życiu codziennym w kontekście dbałości o własne zdrowie i ochrony środowiska naturalnego.

Treści nauczania – wymagania szczegółowe:5. Paliwa – obecnie i w przyszłości. Uczeń:4) proponuje alternatywne źródła energii – analizuje możliwości ich zastosowań (biopaliwa, wodór, energia słoneczna, wodna, jądrowa, geotermalne itp.);5) analizuje wpływ różnorodnych sposobów uzyskiwania energii na stan środowiska przyrodniczego;

ETYKA – III etap edukacyjnyCele kształcenia – wymagania ogólne:V. Stosowanie zasad harmonijnego współistnienia i współistnienia i współdziałania ze środowiskiem społecznym i przyrodniczym.

Treści nauczania – wymagania szczegółowe:

21


10. Moralne aspekty stosunku człowieka do świata przyrody.

ETYKA – IV etap edukacyjny – tylko zakres podstawowyCele kształcenia – wymagania ogólne:III. Podjęcie samokontroli i pracy nad sobą; przyjmowanie odpowiedzialności za słowa i czyny.Treści nauczania – wymagania szczegółowe:11. Moralne aspekty pracy i różnych dziedzin życia publicznego.(...) Moralny wymiar stosunku człowieka do świata przyrody.

PRZYRODA – IV etap edukacyjny – przedmiot uzupełniającyWątki tematyczne4. Dylematy moralne w nauce:4.4 czy rosnące potrzeby człowieka uzasadniają każdą ingerencję człowieka w środowisku prawniczym?15. Ochrona przyrody i środowiska:15.4. zrównoważony rozwój jedyną alternatywą dla przyszłości świata.

Treści nauczania – wymagania szczegółowe:15. Ochrona przyrody i środowiska. Uczeń: 6) określa cele zrównoważonego rozwoju i przedstawia zasady, którymi powinna kierować się gospodarka świata.16. Nauka i sztuka. Uczeń:wskazuje zmiany środowiska, np. krajobrazu pod wpływem działalności człowieka albo klimatyczne (...)

Zalecane warunki i sposoby realizacji: Geografia(...) położono większy nacisk na kształtowanie umiejętności i szukanie relacji między środowiskiem przyrodniczym a działalnością człowieka na Ziemi.Biologia(...) w ciągu całego cyklu kształcenia , powinny się odbyć co najmniej dwie wycieczki (zajęcia terenowe) umożliwiające poglądową realizację takich działów, jak ekologia i różnorodność organizmów;(...)

22


III.ANALIZA ZASOBÓW EDUKACYJNYCH 1.Źródła informacji

Podstawowym źródłem informacji o działaniach w zakresie edukacji ekologicznej w Powiecie Polkowickim były ankiety skierowane do placówek oświatowych i innych instytucji prowadzących edukację ekologiczną. Zawierały one 5 głównych pytań. Poproszono o opis najważniejszych działań związanych z edukacją ekologiczną, pytano czy organizacja/ instytucja/ placówka prowadziła działania edukacyjne współpracując z innymi podmiotami z terenu miasta/ regionu, zapytano również o oczekiwania i potrzeby dotyczące prowadzenia efektywnej edukacji ekologicznej oraz o plany dotyczące prowadzenia działań w tym zakresie.

Badanie ankietowe obejmowało okres od 2006 do 2009 roku (w niektórych przypadkach opisany został okres wcześniejszy, gdyż uwzględniono całość konkretnego przedsięwzięcia).

Ankiety rozesłano do:

wszystkich placówek oświatowych w Powiecie Polkowickim. Są to: - przedszkola, - szkoły podstawowe,- gimnazja,- szkoły ponadgimnazjalne,- Zespoły Szkół.

wybranych instytucji z terenu Powiatu Polkowickiego. Były to:- Dom Wczasów Dziecięcych w Przemkowie,- Placówka Socjalizacyjna „Skarbek”,

- Ośrodek Kultury w Chocianowie,- Biblioteka Publiczna w Radwanicach,- Dom Kultury „Jowisz” w Gaworzycach,- Ośrodek Kultury w Przemkowie,- Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych we Wrocławiu Nadleśnictwo

Przemków,- Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych Nadleśnictwo Chocianów,- Związek Gmin Zagłębia Miedziowego,- Przedsiębiorstwo Gospodarki Miejskiej Spółka z o.o. w Polkowicach, - LGD Wrzosowa Kraina,- LGD Wzgórza Dalkowskie,- Dom Kultury w Grębocicach,- Polkowickie Centrum Animacji w Polkowicach,- SANEPID,- Dolnośląski Zespół Parków Krajobrazowych Przemków,- Park Krajobrazowy z siedzibą w Piotrowicach.

Nadesłano łącznie 22 ankiety (na 47 wysłanych), w tym:

- 2 z przedszkoli (na 6 działających),- 5 ze szkół podstawowych (na 7 istniejących odrębnych szkół podstawowych),

23


- 4 z zespołów szkół (na 8 istniejących),- 5 z gimnazjów (na 6 odrębnych szkół gimnazjalnych),- 0 z liceów (na 2 istniejące samodzielnie),- 6 z instytucji (na 18 wysłanych),

2.Edukacja ekologiczna prowadzona przez placówki oświatowe

2.1.Przedszkola

Edukacja ekologiczna prowadzona jest w tych placówkach w ramach zajęć dydaktycznych w zakresie edukacji społecznej, językowej, poznawczej, artystycznej, ruchowej i zdrowotnej. Są to m.in. zabawy ekologiczne, wycieczki, zabawy badawcze, doświadczenia, obserwacje, czytanie książek o tematyce ekologicznej, konkursy ekologiczne (plastyczne, piosenki, turnieje wiedzy).Edukację ekologiczną prowadzą w placówkach wszyscy nauczyciele.Do najważniejszych działań związanych z edukacją ekologiczną w placówkach przedszkolnych należy zaliczyć:- wycieczki do: Grodowca, Dalkowa, Żelaznego Mostu, Przemkowskiego Parku Krajobrazowego, Ogrodu Botanicznego we Wrocławiu, wrocławskiego ZOO, oczyszczalni ścieków, gospodarstwa rolno – hodowlanego w Potoczku, gospodarstwa agroturystycznego w Gromadce i w Kluczewie – „Stara chata u kowala”;- konkursy ekologiczne: „Moje spotkania z przyrodą”, turniej międzyprzedszkolny „Jak dbam o środowisko”, Konkurs „Moda ekologiczna”, konkurs wiedzy ekologicznej „Przyjaciele Przyrody”, międzyprzedszkolny konkurs plastyczno – techniczny „Kangurlandia” ograniczający używanie toreb foliowych, konkurs piosenki ekologicznej;- wystawy i przedstawienia teatralne o tematyce ekologicznej;- obchody Dnia Ziemi, udział w akcji „Sprzątanie Świata”, „Święto Drzewa”, „Dzień Niezapominajki”;- zbiórki puszek aluminiowych, baterii. Placówki przedszkolne wskazują, iż współpracują z innymi przedszkolami i instytucjami, m.in. z: Przedsiębiorstwem Gospodarki Miejskiej w Polkowicach, Nadleśnictwem, Wydziałem ds. Ochrony Środowiska Urzędu Gminy w Polkowicach.Ankietowane przedszkola zaznaczają, że brak w ich placówkach specjalistycznych gabinetów do edukacji ekologicznej, natomiast wyposażenie sal służących edukacji ekologicznej jest zadowalające. Do głównych potrzeb zaliczają: programy multimedialne dotyczące edukacji ekologicznej, środki finansowe na spotkania z ludźmi związanymi z ekologią, oferty promujące ciekawe miejsca regionu oraz szkolenia i warsztaty dla nauczycieli o tematyce ekologicznej. Placówki planują kontynuacje działań związanych z edukacją ekologiczną.

2.2.Szkoły podstawowe

Edukacja ekologiczna w szkołach podstawowych realizowana jest w ramach lekcji przyrody, lekcji wychowawczych, kół pozalekcyjnych, wycieczek, warsztatów, edukacji środowiskowej, zajęć w szkolnym ogrodzie. W szkołach edukacją ekologiczną zajmują się nauczyciele przyrody, nauczyciele kształcenia zintegrowanego, nauczyciele biblioteki i świetlicy, bądź działają szkolni koordynatorzy do spraw edukacji ekologicznej.Do najważniejszych działań związanych z edukacją ekologiczną w latach 2006-2009 ankietowani zaliczają:

24


- zajęcia terenowe, lekcje w przyrodzie, wycieczki na obszary chronione, do stacji uzdatniania wody, na składowisko odpadów, oczyszczalni ścieków, do zakładu prowadzącego recykling baterii, 7 dniowe turnusy ekologiczne w Domu Wczasów Dziecięcych w Przemkowie, rajdy;- konkursy plastyczne, wiedzy, literackie, Gminne Zmaganie Ekologiczne, ogólnopolski konkurs „Eko – Planeta”, konkurs „Śmiecior” na najciekawszą zabawkę wykonaną z odpadów, międzygminny konkurs „Wszystko o ptakach”, a także wystawy pokonkursowe, wystawa żywych zwierząt połączona ze spotkaniem z weterynarzem, kiermasz ekologicznych ozdób świątecznych;- obchody „Dnia Ziemi”, udział w akcjach „Sprzątanie Świata”, „Akcja Odkręcania”;- uczniowie brali udział zbiórce baterii, makulatury, puszek aluminiowych, zakrętek plastikowych, śmieci wielkogabarytowych. Ankietowane szkoły wskazują, iż współpracują z innymi szkołami oraz instytucjami, m.in.: Nadleśnictwem Chocianów, Urzędami Gmin, Stowarzyszeniem SATIDA, Fundacją „Porozumienie Wzgórz Dalkowskich”, Fundacją Ekologiczną „Zielona Akcja”, Grupą Partnerską „Wrzosowa Kraina”, PGM w Polkowicach, SANEPID-em.Szkoły posiadają gabinety do edukacji przyrodniczej, których wyposażenie wymaga uzupełnienia, biblioteki szkolne wyposażone są w księgozbiory oraz czasopisma o tematyce ekologicznej. Do głównych potrzeb szkoły zaliczają: multimedialne programy edukacyjne, filmy przyrodnicze, przyrządy (mikroskopy, lupy, lornetki, kompasy), zestawy do badania stanu środowiska.Szkoły oczekują pomocy w organizacji szkoleń i warsztatów dla nauczycieli, oferty zajęć w terenie dla uczniów, wzbogacenia baz dydaktycznych szkół.Placówki planują kontynuację rozpoczętych działań, pozyskiwanie środków unijnych na działania związane z edukacją ekologiczną, nawiązywanie szerszej współpracy z innymi podmiotami związanymi z ekologią.

2.3.Gimnazja

Edukacja ekologiczna w gimnazjach prowadzona jest w ramach lekcji biologii, chemii, geografii, fizyki i prowadzą ją nauczyciele tych przedmiotów. Istnieją również koła ekologiczne, turystyczne i biologiczne, grupa EKO PATROL. W jednej z ankietowanych szkół wprowadzony został program klasy przyrodniczej.Jako najważniejsze działania związane z edukacją ekologiczną szkoły wymieniają:- udział w akcjach „Sprzątanie Świata”, „Ratujmy kasztanowce”, „Dni Ziemi”, „Dni Ochrony Środowiska”;- udział w zajęciach terenowych, wycieczkach, „Dniach Otwartych lasów państwowych”, „Lekcje w Przyrodzie”, ekologiczny obóz naukowy; - zbiórka surowców wtórnych – baterii, tonerów, nakrętek; - projekty międzyprzedmiotowe - „Energia a ekologia”, „Miedź – bogactwo naszego regionu”, ankietowanie mieszkańców gminy dotyczące segregacji odpadów pochodzących z gospodarstw domowych oraz rozdawanie wśród mieszkańców gminy toreb ekologicznych, materiałów ekologicznych dotyczących segregacji odpadów;- konkursy wiedzy ekologicznej i przyrodniczej, konkurs „Przyroda w obiektywie”.Placówki wskazują, iż współpracują z innymi szkołami i instytucjami przy prowadzeniu działań edukacyjnych. Gimnazja współpracują m.in. z: Nadleśnictwem Chocianów, Polskim Towarzystwem Przyjaciół Przyrody, Urzędem Gminy Polkowice, Leśnym Bankiem Genów „Kostrzyca”, KGHM Polska Miedź S.A., PGM Polkowice, REBA Organizacja Odzysku. Szkoły posiadają gabinety służące do edukacji ekologicznej, z reguły są to gabinety służące do lekcji przyrody, ich wyposażenie jest uzupełniane, jednak ankietowane

25


placówki wskazują na pewne potrzeby w tym zakresie, tj: lupy, odczynniki, atlasy, foliogramy, klucze do oznaczania roślin i zwierząt, sprzęty do badania wody, gleby, powietrza, programy edukacyjne z zakresu edukacji ekologicznej. Wyposażenie bibliotek szkoły określają jako wystarczające. Szkoły oczekują pomocy w zakresie organizacji zajęć terenowych, przeprowadzenia warsztatów z edukacji ekologicznej.Szkoły planują kontynuację działań w ramach projektów ekologicznych.

2.4.Zespoły Szkół

W ankietowanych Zespołach Szkół edukacja ekologiczna prowadzona jest w ramach obowiązkowych zajęć dydaktycznych, tj. lekcji biologii, geografii, chemii, fizyki, a także w trakcie godzin wychowawczych i kół zainteresowań. Edukacją ekologiczną zajmują się nauczyciele przedmiotowcy. Do najważniejszych działań placówki te zaliczają: Prowadzenie szkolnego programu edukacji ekologicznej „Ja i środowisko”, program utworzenia Subregionalnego Centrum Ekologii, udział w projekcie Szkoła Myśląca o Każdym, w ramach którego prowadzone były liczne zajęcia pozalekcyjne, m.in. o tematyce ekologicznej, udział w konkursach, m.in. Młody Menedżer Środowiska, Narodowy Konkurs Ekologiczny ”Przyjaźni Środowisku”, powiatowy konkurs wiedzy przyrodniczo – ekologiczno – wędkarskiej, wycieczki, m.in. do Wrocławskiego Ogrodu Botanicznego, oraz Tatrzańskiego Parku Narodowego, zbiórki zużytych baterii i tonerów. Wśród ankietowanych placówek w zakresie organizowanych działań i projektów związanych z edukacją ekologiczną zdecydowanie wyróżniają się dwie placówki:

Zespół Szkół im. Narodów Zjednoczonej Europy w Polkowicach, spośród licznych działań prowadzonych przez te placówkę wymienić należy: - Program „Zachować piękno Ziemi i jej różnorodność”, którego celem jest poznanie bogactwa, różnorodności i piękna otaczającej nas przyrody oraz wpływu globalnych zagrożeń ekologicznych na różnorodność ekosystemów i krajobrazów.- Program Sokrates – Comenius – „Ziemia jest jedna a narodów wiele, dbanie o jej czystość i równowagę to podstawowy obowiązek każdego jej mieszkańca i narodu”, który dotyczył globalnych zagrożeń ekologicznych takich jak kwaśne deszcze, efekt cieplarniany i dziura ozonowa.- Program „Woda a zdrowie człowieka” zakładał współpracę międzynarodową pomiędzy Zespołem Szkół a Szkołą Medyczną z Borysławia na Ukrainie.- Program „Przyroda wokół nas – Ptaki”.- Program „Poznać i zrozumieć małą cząstkę Ziemi”.- „Quo vadis homo sapiens?” – w ramach programu UE „Uczenie się przez całe życie” – Comenius – projekt dotyczył ważnych dla przyszłości i trwałości życia na ziemi kwestii, których głównym aktorem jest człowiek. Projekt opierał się na współpracy szkół zagranicznych.Akcje i kampanie prowadzone przez placówkę: zbiórka surowców wtórnych połączona z akcją edukacyjną na temat recyklingu wśród uczniów i mieszkańców Polkowic, uczestnictwo w akcji „Sprzątanie Świata”, kampania społeczna dotycząca profilaktyki nowotworowej.Placówka organizowała i brała udział w szeregu imprez i konkursów, m.in. szkolny turniej z okazji Dnia Bioróżnorodności, konkurs na logo programu ekologicznego, konkursy wiedzy, plastyczne, fotograficzne, literackie, obóz ekologiczno językowy w Miliczu, obchody „Europejskich Dni Ptaków”, „Światowego Dnia Franciszka i zwierząt”, „Święto Drzewa”, „Dzień bociana”, „Światowy Dzień Ochrony Środowiska”, uczestnictwo w ogólnoświatowej kampanii „ZeroCarbonCity”, zorganizowano II Międzynarodową Konferencję Ekologiczną. W roku 2009/2010 odbędą się zajęcia wykładowo –

26


warsztatowe „Płazy – życie na krawędzi”, Wystawa z okazji Dnia Ziemi, wycieczka do obserwatorium, zajęcia „Czyste powietrze”.

Zespół Szkół w Chocianowie realizuje szkolny program edukacji ekologicznej pn. „Ja i moje środowisko” finansowany przez Powiat Polkowicki, w ramach tego programu organizowane są jedno i kilkudniowe wyjazdy na warsztaty edukacyjne na tereny parków narodowych i krajobrazowych. Placówka organizuje również coroczną akcję zbierania surowców wtórnych (makulatura, aluminium, plastik, metal, baterie, akumulatory, szkło, sprzęt elektryczny i elektroniczny, kartridże, telefony komórkowe) oraz bierze udział w corocznej akcji „Sprzątanie Świata” i corocznym sprzątaniu zbiorników wodnych w Chocianowie wraz z kołem PZW „SAZAN”. Zespół Szkół rokrocznie bierze udział w następujących akcjach i konkursach: ogólnopolski konkurs ekologiczny „Przyjaźni Środowisku”, Akcja „Menadżer środowiska”, Akcja „Komputery za tonery”, AKCJA zbiórki zużytych telefonów komórkowych. Organizowane są również konkursy fotograficzne dotyczące przyrody połączone z wystawami prac.Wszystkie ankietowane placówki wskazują, iż współpracują z innymi szkołami oraz instytucjami, m.in. PGM Polkowice, Nadleśnictwem w Chocianowie, Zakładem Hydrotechnicznym, uczelniami wyższymi. W placówkach brak gabinetów do edukacji ekologicznej, wyposażenie sal jest niewystarczające, do głównych potrzeb placówki zaliczają: materiały edukacyjne, pomoce dydaktyczne, słowniki i encyklopedie, atlasy i przewodniki, filmy i programy multimedialne, plansze edukacyjne, odczynniki, sprzęt do badań, mikroskopy. Wyposażenie bibliotek placówki określają jako dobre. Oczekują natomiast pomocy w organizacji warsztatów i szkoleń dla nauczycieli oraz w pozyskiwaniu funduszy na działalność ekologiczną. Szkoły planują kontynuację działań na rzecz edukacji ekologicznej oraz wzbogacanie jej o nowe treści.

3.Edukacja ekologiczna prowadzona przez instytucje Powiatu Polkowickiego

Przedsiębiorstwo Gospodarki Miejskiej Sp. z o.o. w Polkowicach

Przedsiębiorstwo do najważniejszych działań związanych z edukacją ekologiczną zalicza:

- konkurs „Zbieramy puszki i makulaturę, bo taką mamy naturę”, - warsztaty ekologiczne dla Ligi Ochrony Przyrody z Wrocławia,- rajdy rowerowe dla mieszkańców gminy Polkowice „Szlakiem naszej wody”,- ścieżki edukacyjne i zajęcia w laboratorium dla dzieci i młodzieży powiatu

polkowickiego,- cykl reportaży „Nasz PGM” emitowanych przez telewizję polkowicką.Instytucja w organizacji działań edukacyjnych współpracuje ze szkołami, LO

Wrocław, Urzędem Gminy Polkowice, Starostwem Powiatowym w Polkowicach i liczy na pomoc finansową na nagrody dla uczestników konkursów promujących zachowania ekologiczne oraz udostępnienie materiałów edukacyjnych (ulotek, broszur).

Przedsiębiorstwo planuje prowadzenie kampanii informacyjno – edukacyjnej nt. zasad selektywnej zbiórki odpadów, współudział w powszechnej zbiórce odpadów wielkogabarytowych oraz „Sprzątaniu Świata”, wspieranie inicjatyw zewnętrznych, inicjowanie akcji promujących proekologiczne zachowania wśród mieszkańców Powiatu Polkowickiego oraz udostępnienie do zwiedzania obiektów PGM (oczyszczalni ścieków, stacji uzdatniania wody, składowiska odpadów).

Nadleśnictwo Chocianów

27


Wśród najważniejszych działań związanych z edukacją ekologiczną realizowanych od 2006 do 2009 roku Nadleśnictwo wymienia:

udział w ogólno polskiej akcji „Czysty las”. Celem zajęć jest przybliżenie młodzieży szkolnej problemu związanego z dzikimi wysypiskami oraz odpadami w środowisku leśnym.

konkurs plastyczny „Barwy Przyrody”. Zajęcia skierowane do młodzieży szkolnej bez względu na wiek. Celem zajęć jest zwrócenie uwagi młodzieży na piękno otaczającej nas przyrody.

prelekcje i pogadanki dotyczące ochrony przeciwpożarowej, gospodarki leśnej oraz ochrony przyrody. Zajęcia kierowane do młodzieży szkolnej bez przedziału wiekowego.

udział w ogólno-polskiej akcji „Warsztaty tropiciele odpadów”. Współorganizator – Związek Gmin Zagłębia Miedziowego. Zadanie polegające na oprowadzaniu zorganizowanych grup młodzieży po najciekawszych zakątkach lasów chocianowskich oraz organizacji ognisk plenerowych połączonych z prelekcją. Celem jest zapoznanie młodzieży z walorami przyrodniczymi lasów Nadleśnictwa Chocianów.

zajęcia warsztatowe „Spróbuj pracy leśnika”. Zajęcia skierowane do młodzieży szkolnej 2 klasy gimnazjum, połączone z testem sprawdzającym zdobytą wiedzę „Zawód leśnika”. Celem zajęć jest przybliżenie zajęć związanych z pracą leśnika

zorganizowanie akcji sadzenia lasu. Akcja skierowana do młodzieży szkolnej. Ma na celu zaznajomienie młodzieży szkolnej z technikami odnowieniowymi stosowanymi w Nadleśnictwie Chocianów.

Akcja „Sprzątanie Świata”. Celem zajęć jest przybliżenie uczestnikom akcji problemu związanego z dzikimi wysypiskami oraz odpadami w środowisku leśnym.

współorganizowanie konkursu „Rodzinne i indywidualne zbieranie jagód”. Konkurs organizowany cyklicznie, w ramach „Dnia Jagody” w Chocianowie, przy współpracy Chocianowskiego Ośrodka Kultury. Celem konkursu jest propagowanie lasu jako miejsca wypoczynku oraz rekreacji, a także „reklamowanie” płodów runa leśnego.

współpraca z Biblioteką Publiczną Miasta i Gminy w Chocianowie. Przekazanie broszur oraz periodyków propagujących walory przyrodnicze, krajobrazowe oraz kulturowe lasów Nadleśnictwa Chocianów. Celem zadania jest rozszerzenie kręgu odbiorców.

organizacja konkursu plastycznego „Śmieci inaczej”. Zajęcia plastyczne kierowane do młodzieży gimnazjalnej. Celem zajęć jest przedstawienie uczestnikom alternatywnego sposobu wykorzystania śmieci.

zimowe dokarmianie zwierzyny. Zajęcia kierowane do młodszych klas 0-6. Celem zajęć jest przybliżenie dzieciom trudnej sytuacji pokarmowej zwierząt zamieszkujących biotop leśny i polny.

Związek Gmin Zagłębia MiedziowegoOd września do listopada 2007r. Związek Gmin Zagłębia Miedziowego realizował

warsztaty Tropicieli Odpadów. 1422 uczniów z terenu ZGZM uczestniczyło w 50 „zielonych lekcjach ekologicznych”, które miały za zadanie uczyć selektywnej zbiórki odpadów połączonej z poznawaniem pięknych i dzikich terenów o szczególnych walorach przyrodniczych. Drogi etap pod nazwą „Tropiciele odpadów olejowych” polegał na zlokalizowaniu punktu przyjmowania oleju odpadowego i wykonaniu szkicu sytuacyjnego najbliższej okolicy. Etap ten polegał na kształtowaniu właściwej postawy sprzyjającej trosce o środowisko i nawyku odpowiedzialnego gospodarowania odpadami niebezpiecznymi – olejami odpadowymi. Etap III „Tropiciele Przybysza

28


z Planety WEEE” polegał na skonstruowaniu instalacji przestrzennej (robota) przedstawiającego według własnych wyobrażeń Przybysza z Planety WEEE, stanowiący zagrożenie dla środowiska. Celem III etapu projektu było kształtowanie i promowanie właściwej postawy sprzyjającej trosce o środowisko, a w szczególności nawyku selektywnej zbiórki zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego.

W 2009r. realizowany był projekt „Abecadło Śmieciadło” skierowany do dzieci i nauczycieli. Projekt miał na celu dostarczenie nauczycielom przedszkoli i nauczania zintegrowanego przydatnej wiedzy związanej z domowymi odpadami oraz przygotowanie ich do pracy z książeczką „Abecadło Śmieciadło” w celu propagowania proekologicznych zachowań wśród dzieci. Celem projektu było podniesienie świadomości ekologicznej wśród najmłodszych przedszkolaków i uczniów klas I – III. W ramach projektu przeprowadzone zostały warsztaty ekologiczne dla nauczycieli. To praktyczne przygotowanie pozwoliło nauczycielom na przygotowanie i przeprowadzenie zajęć „odpadowych” z dziećmi.

Placówka Socjalizacyjna „Skarbek”W placówce prowadzone są zajęcia terenowe (wycieczki jedno i dwudniowe),

warsztaty edukacji ekologicznej na terenie Parku Narodowego, Parku Krajobrazowego, PGM w Polkowicach, zajęcia w zakładach pracy, których celem jest zapoznanie z wpływem zakładu na jakość środowiska, zajęcia mające na celu zapoznanie dzieci i młodzieży z historią i kulturą regionu, zabawy badawcze w naturalnym środowisku. Od 2003r. w placówce edukacją ekologiczną zajmuje się jeden wychowawca. W latach 2006 – 2009 placówka przy współpracy PFOŚiGW oraz WFOŚiGW zrealizowała następujące projekty:

„Masywy Górskie Dolnego Śląska – 4 wycieczki kilkudniowe; „Poznajemy Polskie Parki Narodowe” - 4 wycieczki kilkudniowe; „Edukacja Ekologiczna w Polskich Parkach Narodowych” - 4 wycieczki

kilkudniowe; „Aktywne formy poznawania przyrody” – 5 wycieczek kilkudniowych; „Przygody z edukacją ekologiczną” - 4 wycieczki kilkudniowe; Dodatkowo zrealizowano 16 wycieczek wielodniowych obejmujących teren

Dolnego Śląska.Placówka przy realizacji działań edukacyjnych nie współpracuje z innymi podmiotami z terenu regionu. Z uwagi na specjalizację placówki – Dom Dziecka, brak w niej specjalistycznego gabinetu do edukacji ekologicznej, placówka posiada jedynie mapy, przewodniki i atlasy, które są pomocą w przygotowaniu wychowawców do zajęć z zakresu edukacji ekologicznej. Placówka zgłasza potrzebę doposażenia w latarki, płaszcze przeciwdeszczowe, odpowiednie obuwie, lornetki i lupy. Placówka potrzebuje również pomocy w pozyskiwaniu funduszy niezbędnych na organizację edukacji ekologicznej. W latach następnych planowana jest kontynuacja działań ekologicznych– organizowanie wyjazdowych zajęć terenowych.

Dom Wczasów Dziecięcych w PrzemkowieEdukacja ekologiczna w placówce prowadzona jest w ramach edukacji wczesnoszkolnej, w ramach lekcji przyrody, biologii oraz ścieżek międzyprzedmiotowych: prozdrowotnej i ekologicznej. W placówce edukację ekologiczną prowadzi 11 nauczycieli. Do najważniejszych działań realizowanych w latach 2006 – 2009 należy zaliczyć:- realizację własnych programów edukacji ekologicznej „Świat przyrody” oraz „Tak pokochać przyrodę, aby i ona mogła pokochać nas”.- turnusy ekologiczne dla dzieci z terenu powiatu polkowickiego w czasie ferii zimowych i wakacji letnich

29


- realizacja zajęć z wykorzystaniem materiałów: OTOP „Sowy Polskie” i Komitetu Ochrony Sów, Gorczyńskiego Parku Narodowego „Czym skorupka za młodu nasiąknie…” pakiet do edukacji ekologicznej dla klas I – III. - wycieczki i zajęcia terenowe: Rezerwat Ornitologiczny „Stawy Przemkowskie”, Rezerwat Buczyna Szprotawska, Łęgi Źródliskowe okolic Przemkowa, Dąb Chrobry. Placówka jest wyposażona w sprzęt do badania przyrody, jednak wyposażenie sal lekcyjnych nie jest wystarczające, go głównych potrzeb zalicza się: lornetki, lunety ze statywem, zestawy do badania wody, kosze i pojemniki do sortowania śmieci, przewodniki do oznaczania roślin i zwierząt, narzędzia do prac ogrodowych, środki na zakup drzewek i krzewów. Podręczny księgozbiór placówki liczy 41 pozycji. Placówka oczekuje pomocy w uzupełnieniu wyposażenia w pomoce dydaktyczne oraz w zdobyciu środków na doszkalanie nauczycieli w zakresie edukacji ekologicznej. 4.Edukacja ekologiczna prowadzona przez organizacje pozarządowe

Działania realizowane przez LGD „Wrzosowa Kraina” w latach 2007-2008

1. Organizacja „Kursu dla instruktorów edukacji ekologicznej i turystyki przyrodniczej w ramach Programu „Lekcje w przyrodzie” 2007/2008. Przeszkolono 15 lokalnych liderów, bezrobotnych z powiatu polkowickiego do prowadzenia zajęć z zakresu edukacji przyrodniczej w terenie na cennych przyrodniczo obszarach powiatu. Realizacja LGD „Wrzosowa Kraina” oraz Fundacja Ekologiczna „Zielona Akcja”.

2. Opracowanie „Regionalnego Programu Edukacji Ekologicznej dla obszaru Wrzosowej Krainy” – 2007/2008. Wspólnie z nauczycielami z terenu powiatu przygotowano Program Edukacji Ekologicznej dla Wrzosowej Krainy”. Podczas warsztatów wypracowano scenariusze zajęć terenowych i lekcyjnych. Ogłoszono Konkurs na najlepszy scenariusz zajęć dot. edukacji ekologicznej i kulturowej. Wydano publikację w nakładzie 500 egz.

3. Organizacja konkursów przyrodniczo – kulturowych dla szkół i mieszkańców wraz z drobnymi nagrodami dla laureatów”. 2007/2008. Wspólnie z placówkami z terenu powiatu zorganizowano konkursy przyrodnicze i ekologiczne dla uczniów.

4. Organizacja pleneru fotograficznego „Majówka z ptakami” wraz z wystawą poplenerową. Zorganizowano plener fotograficzny wraz z wyjściem w teren oraz wykładami nt. zasobów przyrodniczych Wrzosowej Krainy – w tym Powiatu Polkowickiego. Efektem pleneru było również przygotowanie wystawy poplenerowej. Ekspozycja wisi w chwili obecnej w Sali Szkoleniowej w Chocianowie. Realizator LGD „Wrzosowa Kraina” oraz Fundacja Ekologiczna „Zielona Akcja”.

Fundacja Ekologiczna „Zielona Akcja”Fundacja Ekologiczna „Zielona Akcja”, z siedzibą w Legnicy, edukację

przyrodniczą i ekologiczną prowadzi od początku swojego istnienia tj. od roku 1992.

W ciągu kilkunastu lat funkcjonowania prowadziła następujące działania:

Wyprawa Odkrywców jest to metoda polegająca na tworzeniu Wypraw, czyli tras lub ścieżek „spacerowych”, które prezentują historię lub przyrodę miejscowości bądź okolicznych atrakcji przyrodniczo-kulturowych, dając możliwość na lepsze poznanie miejsca zamieszkania. Uczestnik Wyprawy otrzymuje Kartę Wyprawy Odkrywców, składającą się przeważnie z mapy i wskazówek (napisanych wierszem), które w sposób edukacyjny prowadzą po miejscowości prezentując najciekawsze jego walory. Nagrodą

30


w Wyprawie jest znalezienie ukrytego Skarbu, do którego prowadzą różne wskazówki, które uczestnik Wyprawy musi po drodze odgadnąć. Na terenie powiatu polkowickiego utworzono 10 Wypraw Odkrywców przez nauczycieli i lokalnych liderów tj. m.in. „Waleczni z Gaworzyc”, „Barwy Chocianowa”, „Dzieje Parku Przemkowskiego”, „Niezłe numery” w Rzeczycy, „Wspomnień czar. Trzebnice wczoraj i dziś”.- Ścieżki dydaktyczne. Na terenie Powiatu Polkowickiego Fundacja Ekologiczna „Zielona Akcja” utworzyła kilka ścieżek dydaktycznych, m.in. „Czarne Stawy” w gminie Chocianów, „Uroczysko Obiszów” w gminie Grębocice, „Lasy okolic Przemkowa” w gminie Przemków, „Grodowiec” w gminie Grębocice. Większość ścieżek wyposażona jest w tablice informacyjne i foldery.- „Lekcje w Przyrodzie”. Na obszarach o wysokich walorach przyrodniczo-kulturowych w Powiecie Polkowickim prowadzone są od 1994 roku zajęcia terenowe pn. „Lekcje w przyrodzie”. Instruktorzy edukacji ekologicznej prowadzą interaktywne zajęcia dla zorganizowanych grup szkolnych prezentując w ciekawy sposób bogactwo przyrodnicze i kulturowe tego obszaru. Miejsca odbywania Lekcji w Przyrodzie na terenie powiatu: Ścieżka Przyrodnicza „Uroczysko Obiszów”, Ścieżka Przyrodniczo – Kulturowa „Grodowiec”, Ornitologiczny Rezerwat przyrody „Stawy Przemkowskie”. W ramach tego programu Fundacja realizuje zajęcia warsztatowe przygotowujące nauczycieli do prowadzenia edukacji w terenie z grupami szkolnymi. W ramach warsztatów – metodyka zajęć terenowych, gry i zabawy terenowe, prowadzenie badań i obserwacji. - Fundacja od 2001 roku koordynuje na Dolnym Śląsku realizacje programu Szkoły dla Ekorozwoju na Dolnym Śląsku przy wsparciu Fundacji Partnerstwo dla Środowiska z Krakowa - koordynatora krajowego. Szkoły dla Ekorozwoju na Dolnym Śląsku to program rozwijający inicjatywy realizowane poprzez szkoły w swoich środowiskach przy współpracy z rodzicami, firmami lokalnymi i samorządem. Szkoły mogą ubiegać się o środki finansowe w ramach konkursu dotacyjnego.- warsztaty edukacyjne – w ramach programu „Rady na bioodpady” współfinansowanego ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, Fundacja realizuje warsztaty dla animatorów selektywnej zbiórki i przydomowego kompostowania, warsztaty mają na celu przygotowanie osób, które będą prowadziły informowanie i edukowanie wśród mieszkańców dotyczące zasad przydomowego kompostowania i selektywnej zbiórki odpadów, uczestnicy nabywają wiedzę sposobach zagospodarowania bioodpadów i podstawowe umiejętności dotyczące informowania społecznego w tym zakresie. Uczestnicy warsztatów to chętni nauczyciele, sołtysi, radni, liderzy lokalni.- Program edukacji przyrodniczo – regionalnej. Od 2007r. Fundacja prowadzi informowanie dotyczące zasobów przyrodniczych i kulturowych regionu. Przy współpracy LGD Wrzosowa Kraina i LGD Porozumienie Wzgórz Dalkowskich Fundacja opracowała publikacje dla szkół do edukacji o regionie, przeprowadziła warsztaty dla nauczycieli szkół Powiatu Polkowickiego i Głogowskiego.

5.Finansowanie edukacji ekologicznej w ramach Powiatowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Polkowicach

Poniżej zestawiono zakres finansowania działań w ramach PFOŚ i GW związany z edukacją ekologiczną

Rok Zadania z zakresu edukacji ekologicznej Kwota

2006

Popularyzacja ochrony przyrody i ochrony środowiska Program edukacji ekologicznej realizowany w Zespole Szkół w Chocianowie

38 939zł47 262zł

31


Program edukacji ekologicznej realizowany w Zespole Szkół w Polkowicach Program edukacji ekologicznej realizowany w Placówce Socjalizacyjnej „Skarbek” Program edukacji ekologicznej realizowany w Domu Wczasów Dziecięcych w Przemkowie (dofinansowanie turnusów ekologicznych dla dzieci gmin powiatu)

44 777zł

15 579zł

57 167zł

2007

Popularyzacja ochrony przyrody i ochrony środowiska (w tym zakup nagród dla Ochotniczych Straży Pożarnych i Rodzinnych Ogrodów Działkowych na terenie powiatu) Program edukacji ekologicznej realizowany w Zespole Szkół w Chocianowie Program edukacji ekologicznej realizowany w Zespole Szkół w Polkowicach Program edukacji ekologicznej realizowany w Placówce Socjalizacyjnej „Skarbek” Program edukacji ekologicznej realizowany w Domu Wczasów Dziecięcych w Przemkowie (dofinansowanie turnusów ekologicznych dla dzieci gmin powiatu)

97 156,28zł

32 562,28zł

50 359,06zł

19 429,64zł

71 089,60zł

2008

Popularyzacja ochrony przyrody i ochrony środowiska (w tym zakup nagród w konkursie „Na najlepiej zagospodarowany Rodzinny Ogród Działkowy na terenie powiatu polkowickiego) Program edukacji ekologicznej realizowany w Zespole Szkół w Chocianowie Program edukacji ekologicznej realizowany w Zespole Szkół w Polkowicach Program edukacji ekologicznej realizowany w Placówce Socjalizacyjnej „Skarbek” Program edukacji ekologicznej realizowany w Domu Wczasów Dziecięcych w Przemkowie (dofinansowanie turnusów ekologicznych dla dzieci gmin powiatu) Zarządzanie środowiskiem (m.in. opłaty rejestrowe w konkursie „Promotor Ekologii”)

92 153,88zł

42 488,66zł

49 729,14zł

37 504,30zł

55 870,50zł

2009 Popularyzacja ochrony przyrody i ochrony środowiska (w tym zakup nagród w konkursie „Na najlepiej zagospodarowany Rodzinny Ogród Działkowy na terenie powiatu polkowickiego) Program edukacji ekologicznej realizowany w Zespole Szkół w Chocianowie Program edukacji ekologicznej realizowany w Zespole Szkół w Polkowicach Program edukacji ekologicznej realizowany w Placówce Socjalizacyjnej „Skarbek” Program edukacji ekologicznej realizowany w Domu Wczasów Dziecięcych w Przemkowie (dofinansowanie turnusów ekologicznych dla dzieci gmin powiatu) Zarządzanie środowiskiem (m.in. opłaty rejestrowe w konkursie „Promotor Ekologii”)

80 677,13zł

29 032,21zł

32 021,85zł

28 510,14zł

48 542,20zł

6 389,41zł

32


razem Ogółem lata 2006-2009 977 240,28zł

6.Słabe i mocne strony oraz możliwości i zagrożenia edukacji ekologicznej (Analiza SWOT)

W celu uzyskania przejrzystości analizy SWOT w zakresie edukacji ekologicznej, słabe i mocne strony traktuje się jako wewnętrzne, istniejące zasoby ludzkie, organizacyjne i finansowe, na które lokalna społeczność i decydenci mają wpływ. Analiza możliwości i zagrożeń dotyczy głównie czynników zewnętrznych (sytuacji politycznej, trendów ogólnospołecznych) znajdujących się w otoczeniu badanego obszaru. Dla zachowania konsekwencji obu poziomów analizy w możliwościach i zagrożeniach mogą też wystąpić wewnętrzne czynniki.

Analiza tego typu znacznie ułatwia identyfikację mocnych stron i możliwości, które należy szczególnie wykorzystać oraz słabych stron i zagrożeń, które należy przezwyciężyć.

Wszystkie istniejące atuty edukacji ekologicznej można najłatwiej i najbardziej efektywnie wykorzystać. Na tej bazie należy przygotować nowe pomysły, plany i zadania.

Słabości i zagrożenia należy jasno określić i w przyszłości starać się je eliminować ponieważ mogą to być bariery w realizacji zapisanych działań.

Mocne strony Słabe strony

Różnorodne konkursy, akcje, cykliczne wydarzenia ekologiczne realizowane w szkołach i przedszkolach Powiatu

Sprawdzone programy ekologiczne realizowane w poszczególnych placówkach

Zaangażowanie koordynatorów prowadzących edukację ekologiczna

Aktywność uczniów w działaniach ekologicznych

Udział dzieci i młodzieży w zajęciach terenowych

Funkcjonujące sale edukacyjne w większości placówek

Laboratorium przyrodnicze w Gimnazjum Nr 1 w Polkowicach

Dostępność materiałów edukacyjnych w większości placówek (publikacje, przewodniki, tablice informacyjne itd.)

Przygotowanie i zaangażowanie nauczycieli w prowadzenie selektywnej zbiórki odpadów przez szkoły

Zbiórka bioodpadów (gimnazjum Chocianów)

Wiodące projekty edukacyjne, w tym współpraca międzynarodowa realizowana przez Zespół Szkół w Polkowicach

Edukacja ekologiczna nie jest priorytetem w podejmowanych działaniach w placówkach oświatowych

Mało ośrodków edukacji pozaszkolnej Brak warsztatów praktycznych –

tematycznych kierowanych do nauczycieli z wykorzystaniem materiałów edukacyjnych

Trudności z prowadzeniem segregacji w jednostkach oświatowych ze względu na brak odpowiednich pojemników i miejsc przechowywania surowców

Brak wymiany informacji i współpracy pomiędzy placówkami oświatowymi w powiece

Zapewnienie stałych środków finansowych na warsztaty techniczne

Słabe możliwości systematycznego unowocześniania sprzętu, braki w zakresie pomocy dydaktycznych, odczynników

Słabe wyposażenie Sali edukacyjnej w Nadleśnictwie Chocianów

Brak programów edukacyjnych (multimedialnych) do pracy z tablicami interaktywnymi

Nie wszystkie placówki mają koordynatorów ds. ekologii

33


Tworzenie ośrodków edukacji pozaszkolnej na bazie projektu „Pracowania przyrodnicza”

Prowadzenie edukacji ekologicznej przez PGM na składowisku odpadów i oczyszczalni ścieków

Dobra współpraca i wsparcie jednostek oświatowych przez samorządy gminne i powiatowe

Dobra współpraca z PGM w Polkowicach, Nadleśnictwami, PCA, mediami

Prowadzenie działań edukacyjnych przez Lokalne Grupy Działania, Związek Gmin Zagłębia Miedziowego, Fundację Ekologiczną „Zielona Akcja”

Stałe, wypracowane ścieżki pozyskiwania środków zewnętrznych

Brak aktualnych informacji o stanie środowiska lokalnie i w regionie

Różny poziom wsparcia finansowego edukacji ekologicznej przez gminy

Brak zintegrowanych i wspólnych celów ekologicznych na różnych poziomach edukacji

Trudności w edukacji dotyczącej różnych grup odpadów: bioodpady, odpady niebezpieczne, azbest

Rzadko, który projekt dotyczy aktywizacji społeczności lokalnej

Słaba współpraca między sektorami (szkoły, samorządy, organizacje pozarządowe)

Nieznajomość zasad pozyskiwania środków na edukację ekologiczną

z innych źródeł finansowania Niewystarczające środki finansowe na

wszystkie zamierzenia

Możliwości Zagrożenia

Wykorzystanie różnorodnych obiektów chronionych i lokalnych walorów przyrodniczych do prowadzenia edukacji w terenie

Większa dostępność środków krajowych i UE na zadania z zakresu edukacji ekologicznej

Szersza współpraca szkół i podmiotów instytucjonalnych na poziomie powiatu, województwa i kraju

Zmiana stylu życia mieszkańców i większe poszanowanie środowiska

Opracowanie gotowych ofert edukacyjnych do prowadzenia badań, obserwacji, zajęć terenowych

Tworzenie i wykorzystanie innowacyjnych form edukacji ekologicznej

Nadanie odpowiedniej rangi edukacji ekologicznej na poziomie krajowym i wojewódzkim

Zmniejszenie środków zewnętrznych na działania ekologiczne

Likwidacja gminnych i powiatowych funduszy ochrony środowiska

Trudności w osiągnięciu założeń przepisów krajowych i unijnych w dziedzinie ochrony środowiska

Zamiast współpracy konkurencja w pozyskiwaniu środków powiatowych na edukację ekologiczną

Niedostateczna współpraca gmin z firmami wywożącymi odpady

Schematyczne podejście do edukacji ekologicznej – powielanie działań

Słaby poziom segregacji odpadów przez mieszkańców

Brak rozwiązań systemowych dotyczących różnych grup odpadów

34


IV.CELE PROGRAMU ORAZ ICH REALIZACJA

1.Cele ProgramuCele Programu zostały sformułowane na podstawie przeprowadzonej analizy zasobów edukacyjnych w Powiecie Polkowickim oraz analizy słabych, mocnych stron, szans i zagrożeń w obszarze edukacji ekologicznej. Analiza dotyczyła zasobów organizacyjnych, firmowych, ludzkich i sprzętowych jednostek oświatowych wszystkich poziomów nauczania oraz instytucji organizacji i podmiotów gospodarczych zaangażowanych w działania ekologiczne. Wynikają one również z celów zawartych w Programie Ochrony Środowiska i Programu Gospodarki Odpadami dla Powiatu Polkowickiego. Cele główne mają charakter długofalowy i perspektywiczny, natomiast cele szczegółowe są operacyjne i bardziej konkretne.

Cele główne Programu:-wzrost świadomości ekologicznej mieszkańców Powiatu Polkowickiego;-wdrażanie zaleceń Narodowej Strategii Edukacji Ekologicznej oraz programów powiatowych i wojewódzkich związanych z ochroną środowiska.

Cele szczegółowe Programu:-rozwój współpracy i przepływu informacji pomiędzy podmiotami i osobami prowadzącymi działania w zakresie edukacji ekologicznej;-wzmocnienie wiedzy i umiejętności edukatorów, rozwój bazy służącej edukacji ekologicznej oraz praktyczne zaangażowanie dzieci, młodzieży i dorosłych w działania na rzecz środowiska; -efektywne wykorzystanie dostępnych źródeł finansowania na edukację ekologiczną.

Cele szczegółowe koncentrują się na rozwoju współdziałania i współpracy pomiędzy jednostkami, instytucjami, organizacjami prowadzącymi edukację ekologiczną na terenie Powiatu Polkowickiego. Drugim ważnym celem jest podnoszenie wiedzy i umiejętności osób (nauczycieli, liderów) zaangażowanych w działania edukacyjne oraz wsparcie tych osób poprzez rozwój bazy sprzętowej i lokalowej (wyposażenie w pomoce dydaktyczne, sale służące edukacji ekologicznej, specjalistyczny sprzęt do badania środowiska, pomoce multimedialne, publikacje, periodyki). Również istotne jest praktyczne zaangażowanie w systematyczne i codzienne działania na rzecz środowiska dzieci, młodzieży i osób dorosłych.Ze względu na wzrost dostępnych środków finansowych przeznaczonych na edukację ekologiczną przy równoczesnej likwidacji Powiatowych Funduszy Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej ważnym aspektem jest dobre przygotowanie jednostek oświatowych, organizacji, podmiotów gospodarczych do korzystania zarówno ze środków budżetowych Powiatu Polkowickiego, jak również środków dostępnych na poziomie wojewódzkim, krajowym i UE. Wyżej wymienione cele będą realizowane w konkretnych obszarach edukacyjnych:1. Edukacja w terenie rozumiana jako zajęcia w terenie, warsztaty, badania,

obserwacje, ścieżki edukacyjne, przyszkolne miejsca do edukacji terenowej itd.2. Konkursy, turnieje, wystawy rozumiane jako wydarzenia cykliczne i jednorazowe

obejmujące konkretną tematykę mieszcząca się w Programie Edukacji Ekologicznej.3. Akcje, kampanie, projekty edukacyjne rozumiane jako jednorazowe lub cykliczne

działania (wydarzenia) o określonych celach, skierowane do określonej grupy odbiorców.

35


4. Podnoszenie wiedzy i umiejętności w zakresie edukacji ekologicznej rozumiane jako szkolenia, warsztaty, konferencje, seminaria, itd.

5. Przepływ informacji i komunikacja rozumiane jako strony www, baza informacji, przekazywanie informacji do mediów, forum dyskusyjne, itd.

6. Doposażenie placówek rozumiane jako wyposażenie w sprzęt służący edukacji ekologicznej, pomoce dydaktyczne, multimedialne.

7. Materiały edukacyjne rozumiane jako wydawnictwa, publikacje, ulotki, periodyki, plakaty, banery, itd.

8. Inne działania wynikające z bieżących potrzeb rozumiane jako niezbędne i nieprzewidziane wcześniej zadania pojawiające się w trakcie roku szkolnego.

Szczegółowy zakres finansowania zadań ze środków budżetowych Powiatu Polkowickiego opisano w rozdziale IV, pkt. 3.

Wyżej wymienione obszary edukacyjne będą realizowane na terenie Powiatu Polkowickiego przez: jednostki oświatowe wszystkich szczebli, ośrodki edukacji pozaszkolnej m. in. Dom Wczasów Dziecięcych, Placówka

Socjalizacyjna ”Skarbek”, Ośrodki Kultury, organizacje pozarządowe, w tym stowarzyszenia, fundacje, nadleśnictwa w tym nadleśnictwo Chocianów, Głogów, Lubin, podmioty gospodarcze w tym Przedsiębiorstwo Gospodarki Miejskiej

w Polkowicach, spółki komunalne, przedsiębiorstwa, inne jednostki samorządowe – Gminy Powiatu Polkowickiego, Związek Gmin

Zagłębia Miedziowego, Powiat Polkowicki rozumiany jako Starostwo Powiatowe.

Odbiorcami zapisanych działań będą mieszkańcy Powiatu Polkowickiego (dorośli, młodzież, dzieci). Ponieważ grupy odbiorców charakteryzują różnym podejściem do spraw związanych z ochroną środowiska, różną wiedzą o tych zagadnieniach i stopniem zaangażowania w rozwiązywaniu tych problemów, wyróżniono następujące grupy:

uczniowie i nauczyciele szkół i przedszkoli, mieszkańcy miasta, decydenci mający wpływ na organizację edukacji ekologicznej i jej

finansowanie organizacje pozarządowe, instytucje kulturalne, media ( w szczególności telewizja lokalna), spółdzielnie mieszkaniowe, straż miejska, policja, straż pożarna, parafie.

Poszczególni uczestnicy pozostają we wzajemnej zależności ze względu na to, iż mogą być jednocześnie odbiorcami i realizatorami wielu działań. Mogą oni uczestniczyć w różnych formach, na różnych etapach edukacji, co przyniesie wyraźne korzyści. Wiele inicjatyw się wzajemnie przenika i uzupełnia, co spowoduje, że informacje będą docierały do odbiorców różnymi kanałami i z różnych źródeł (szkoły, media, organizacje). To zagwarantuje większą skuteczność edukacji ekologicznej.Zadania z zakresu edukacji ekologicznej realizowane w latach 2010 – 2015 zestawiono według obszarów edukacyjnych oraz jednostek realizujących Program.

36


Schemat realizacji celów programu

OB

SZA

RY

EDU

KA

CYJ

NE

Edukacja w terenie

Konkursy, turnieje

Akcje, kampanie, projekty edukacyjne

Podnoszenie wiedzy i umiejętności w zakresie edukacji ekologicznej

Przepływ informacji i komunikacji

Doposażenie placówek

Materiały edukacyjne

Inne działania wynikające z bieżących potrzeb

REA

LIZA

TOR

ZY

Jednostki oświatowe

Ośrodki edukacji pozaszkolnej

Organizacje pozarządowe

Nadleśnictwa

Podmioty gospodarcze

Inne jednostki samorządowe

Powiat Polkowicki

37

Cele ogólne: wzrost świadomości ekologicznej mieszkańców Powiatu Polkowickiego wdrażanie zaleceń Narodowej Strategii Edukacji Ekologicznej oraz programów

powiatowych i wojewódzkich związanych z ochroną środowiska

Cel szczegółowy rozwój współpracy i przepływu informacji pomiędzy podmiotami i osobami prowadzącymi działania w zakresie edukacji ekologicznej

Cel szczegółowy wzmocnienie wiedzy i umiejętności edukatorów, rozwój bazy służącej edukacji ekologicznej oraz

praktyczne zaangażowanie dzieci, młodzieży i dorosłych w działania na rzecz środowiska

Cel szczegółowy efektywne wykorzystanie dostępnych źródeł finansowania na edukację ekologiczną


2.Zadania z zakresu edukacji ekologicznej dla Powiatu Polkowickiego w latach 2010 – 2015 (wymienione zadanie nie mają charakteru listy zamkniętej)

Obszar edukacyjny

Szkoły ponadgimnazjalne

Gimnazja Szkoły podstawowe Przedszkola Ośrodki edukacji pozaszkolnej

1. Edukacja w terenie

- warsztaty edukacji ekologicznej na terenach Parków Narodowych, Parków Krajobrazowych i innych obszarów chronionych, Przedsiębiorstw Gospodarki Miejskiej itd.- rajdy piesze i rowerowe, spływy kajakowe- badania w terenie mające na celu określenie jakości środowiska na terenie Powiatu Polkowickiego i sąsiednich powiatów, poznanie ekosystemów i bioróżnorodności,- propagowanie zdrowego stylu życia w harmonii z przyrodą i profilaktyka nowotworowa, - zajęcia w zakładach pracy, których celem

- powiatowy bieg na orientację – Dzień Ziemi – Przemków- zajęcia terenowe np. „Rozpoznajemy pospolite gatunki roślin”- integracyjne wyjazdy dla uczniów – członków kół ekologicznych w celu poznawania alternatywnych źródeł pozyskiwania energii,- warsztaty edukacji ekologicznej na terenie Parków Narodowych, Parków Krajobrazowych i innych obszarów chronionych, PGM w Polkowicach itd.- prowadzenie badań i obserwacji w terenie

- turnusy ekologiczne /Dom Wczasów Dziecięcych/- realizacja zajęć edukacyjnych na terenie PPK i innych obszarów chronionych- rajdy – ekologiczne wyjazdy tematyczne- warsztaty ekologiczne o różnej tematyce,- „Zielone Szkoły”.

- wycieczki – poznawanie ekosystemów: las, łąka, woda, góry- zabawy badawcze w naturalnym środowisku (z wykorzystaniem lup, lornetek, itp.)

- zajęcia terenowe,

- warsztaty edukacji ekologicznej na terenie Parków Narodowych, Parków Krajobrazowych, PGM w Polkowicach, rezerwatów przyrody,

- profilaktyka zdrowego stylu życia w harmonii z przyrodą,

- poznanie historii i kultury naszego regionu,

- rajdy piesze i rowerowe

- turnusy ekologiczne dla uczniów gmin

38


Obszar edukacyjny



jest zapoznanie z wpływem zakładu na jakość środowiska,- różne formy zajęć na temat klimatu i wpływu człowieka na jego zmiany - warsztaty na Uniwersytetach i innych uczelniach wyższych, - poznanie historii i kultury naszego regionu,- udział w targach ekologicznych

powiatu polkowickiego

2. Konkursy, turnieje

- konkursy fotograficzne- konkursy wiedzy ekologicznej- konkurs (w ramach zbiórki surowców wtórnych) wiedzy na temat segregacji i przetwarzania surowców wtórnych- konkursu na logo programu ekologicznego i innych dokumentów identyfika-cyjnych i promocyjnych,- międzyszkolny turniej

- organizacja powiatowego konkursu wiedzy ekologicznej - konkurs „Przyroda w obiektywie”

- fotograficzny „Walory przyrodnicze Powiatu Polkowickiego” - przyrodniczy dla szkół podstawowych - powiatowy bieg na orientację dla szkół podstawowych z elementami wiedzy przyrodniczej

- powiatowy turniej wiedzy ekologicznej- konkurs piosenki ekologicznej- konkurs plastyczny – powiatowy (tematy związane z ekologią)- nagradzanie dzieci i nauczycieli za działania proekologiczne

- konkursy (wiedzy, plastyczne, literackie) obejmujące tematykę związaną z edukacją ekologiczną prowadzoną w placówce- konkursy wiedzy i artystyczne o tematyce przyrodniczej

39


Obszar edukacyjny



z okazji Dnia Bioróżnorodności,

i ekologicznej,

3. Akcje, kampanie, projekty edukacyjne

- porządkowanie zbiorników wodnych- „Drzewa i krzewy Powiatu Polkowickiego”- „Skarby ziemi”- poszukiwanie oddziaływania człowieka na środowisko-zbiórka surowców wtórnych połączona z akcją edukacyjną na temat recyklingu wśród uczniów i mieszkańców Powiatu Polkowickiego – akcja zbiórki surowców wtórnych,- uczestnictwo w akcji „Sprzątanie Świata”,- kampania społeczna dotycząca profilaktyki nowotworowej – wpływ środowiska na powstawanie nowotworów.

- uczestnictwo w akcji „Sprzątanie Świata”- zbiórka surowców wtórnych połączona z akcją edukacyjną na temat recyklingu i utylizacji wśród uczniów i mieszkańców,- ankietowanie mieszkańców gminy/powiatu Gaworzyce na temat wiedzy i chęci segregowania odpadów.

-zbiórka surowców wtórnych połączona z akcją edukacyjną na temat recyklingu wśród uczniów i mieszkańców Powiatu Polkowickiego – akcja zbiórki surowców wtórnych,- uczestnictwo w akcji „Sprzątanie Świata”,

- selektywna zbiórka surowców wtórnych przy współpracy z PGM w Polkowicach połączona z akcją edukacyjną- „Sprzątanie świata” na wyznaczonych terenach (wyjazdowe)

- prowadzenie selektywnej zbiórki odpadów,- projekty o tematyce przyrodniczej i ekologicznej,

4. Podnoszenie wiedzy i

- cykliczne szkolenia dla nauczycieli prowadzone przez pracowników Parków Krajobrazowych i innych instytucji zajmujących się edukacją ekologiczną,- spotkania nauczycieli – koordynatorów ds. ekologii w ramach spotkań wymiany doświadczeń dla nauczycieli

40


Obszar edukacyjny



umiejętności w zakresie edukacji ekologicznej

i edukatorów Powiatu Polkowickiego,- warsztaty dla nauczycieli w zakresie edukacji regionalnej i środowiskowej (DWD, ZGZM, PPK, LGD, organizacje)- warsztaty organizowane przez ośrodki powiatowe i organizacje w celu poszerzenia wiedzy dot. edukacji terenowej- warsztaty dla nauczycieli na temat bioróżnorodności,- Międzynarodowa Konferencja Ekologiczna i Polkowicki Festiwal Ziemi (III Edycja)

5. Przepływ informacji i komunikacja

- strony www promujące rezultaty projektów i wydarzeń edukacyjnych prowadzonych przez jednostki oświatowe,- podstrona: ochrona środowiska na stronie powiatu polkowickiego poświęcona edukacji ekologicznej (informacje o konkursach, szkoleniach, projektach) baza danych o jednostkach, liderach prowadzących edukację ekologiczną

6. Materiały i pomoce służące realizacji programu

- pomoce dydaktyczne i sprzęt do zajęć,- programy multimedialne,- pojemniki do segregowania odpadów na terenie szkół,

- pojemniki do segregowania odpadów na terenie szkół,,- lornetki, drobny sprzęt laboratoryjny,- pomoce dydaktyczne i sprzęt do zajęć,- programy multimedialne.

- pojemniki do segregowania odpadów- lornetki, lunety, mikroskopy

- kupienie sprzętu: lupy, kompasy, lornetki, programy komputerowe- foldery, atlasy, mapy- pojemniki do segregacji odpadóww pomieszczeniach

- zakup lornetek, lup, latarek,- aparat fotograficzny,- zakup pojemników do selektywnej zbiórki odpadów na zewnątrz i w pomieszczeniach,- zestaw do badania wody,

7. Materiały edukacyjne

- opracowanie plakatów, posterów, scenariuszy zajęć,- opracowanie publikacji i ich wydanie,- prenumerata czasopism

- opracowanie materiałów (informacji – raport o stanie środowiska w powiecie)- publikacje, periodyki i filmy ekologiczne

- materiały edukacyjne, mapy regionu, foldery- multimedialne programy edukacyjne- filmy przyrodnicze

- materiały edukacyjne o ciekawych miejscach w regionie

- doposażenie w sprzęt służący edukacji ekologicznej (m.in. mapy, przewodniki),- materiały

41


Obszar edukacyjny



ekologicznych edukacyjne o ciekawych miejscach w regionie,- karty pracy do zajęć.

8. Inne działania wynikające z bieżących potrzeb

- różnorodne działania na temat bioróżnorodności – 2010 – Rokiem Bioróżnorodnności

- opracowanie szlaku konno – rowerowo – pieszego po miejscach ciekawych przyrodniczo w powiecie. Cel: integracja szkół z partnerami grupy lokalnej „Wrzosowa Kraina”

-nagradzanie dzieci i nauczycieli za działania proekologiczne (zwiększenie motywacji)

42


Obszar edukacyjny


Nadleśnictwa Przedsiębiorstwa Inne jednostki samorządowe

Starostwo Powiatowe w Polkowicach

1. Edukacja w terenie

- prowadzenie ”Lekcji w przyrodzie”- prowadzenie zajęć z zakresu edukacji regionalnej /program Ekomuzea, Wyprawy Odkrywców/- inne

- Dni otwarte lasów- warsztaty „Spróbuj pracy leśnika”

- rajdy rowerowe dla mieszkańców, dzieci i młodzieży, pn.„Szlakiem naszej wody”

2. Konkursy, turnieje

- konkurs wiedzy o zasobach przyrodniczych regionu- konkurs „Szkoły Przyjazne Środowisku”- konkurs „Strażnik Ochrony przyrody”

- konkurs plastyczny „Barwy Przyrody”- konkursy „Dni jagody”- zimowe dokarmianie zwierzyny

- konkurs „Zbieramy puszki i makulaturę, bo taką mamy naturę”

- ogólnopolska AKCJA „Tropiciele odpadów”- organizacja festynów i konkursów

- Powiatowy konkurs na najlepiej zagospodarowany Rodzinny Ogród Działkowy na terenie Powiatu Polkowickiego

3. Akcje, kampanie, projekty edukacyjne

- program „Szkoły przyjazne Środowisku”- program zadrzewiania „Drogi dla Natury”- program edukacji przyrodniczo – regionalnej na Wzgórzach Dalkowskich

- Akcja ogólnopolska „Czysty Las”- Akcja sadzenie lasu

- zajęcia w laboratorium dla uczniów powiatu polkowickiego- organizacja sprzątania świata- zwiedzanie przez nauczycieli i uczniów oczyszczalni

43


Obszar edukacyjny




i Wrzosowej Krainie- program „Rady na bioodpady”

ścieków, stacji uzdatniania wody, składowiska odpadów

4. Podnoszenie wiedzy i umiejętności w zakresie edukacji ekologicznej

- szkolenia i warsztaty nauczycieli w zakresie edukacji przyrodniczej w terenie oraz edukacji odpadowej - szkolenia i warsztaty z zakresu tworzenia projektów ekologicznych- przygotowanie nauczycieli i edukatorów do prowadzenia kampanii społecznych

- organizacja corocznego spotkania wymiany doświadczeń i informacji dla nauczycieli, edukatorów i liderów- prowadzenie polityki informacyjnej dotyczącej ochrony środowiska (biuletyny, strona lub podstrona www)

5. Przepływ informacji i komunikacja

- umieszczenie informacji ekologicznych o zasobach przyrodniczych na stronach www.wrzosowakraina.pl,

- umieszczenie informacji o zasadach segregacji odpadów na stronach PGM w Polkowicach

- umieszczenie informacji o zasadach postępowania z odpadami na stronach gmin

- przekazywanie informacji do prasy- monitoring i ewaluacja działań w zakresie Programu Edukacji

44

http://www.wrzosowakraina.pl/

http://www.wrzosowakraina.pl/


Obszar edukacyjny




www.wzgorzadalkowskie.pl, www.lekcjewprzyrodzie.pl, www.eduakcjaodpadowa.pl, www.zielonaakcja.pl

Ekologicznej dla Powiatu Polkowickiego

6. Doposażenie placówek

- przekazywanie materiałów edukacyjnych

- zakup doposażenia i pomocy dydaktycznych dla jednostek oświatowych

7. Materiały edukacyjne

- wydawanie map- wydawanie ulotek, broszur, poradników edukacyjnych- wydawanie materiałów do zajęć w terenie

- wydawanie ulotek i broszur zachęcających do prawidłowego postępowania z odpadami i wodą

- wydawnictwa o zasobach przyrodniczych regionu- mapy o regionie

- wydawanie materiałów edukacyjnych dla mieszkańców powiatu- wydawanie materiałów edukacyjnych dla szkół (materiały do ścieżek itd.)

8. Inne działania, w tym wynikające z bieżących potrzeb

- inwestycje powiatowe w zakresie obiektów służących edukacji

45

http://www.zielonaakcja.pl/

http://www.eduakcjaodpadowa.pl/

http://www.eduakcjaodpadowa.pl/

http://www.lekcjewprzyrodzie.pl/

http://www.lekcjewprzyrodzie.pl/

http://www.wzgorzadalkowskie.pl/

http://www.wzgorzadalkowskie.pl/


Obszar edukacyjny



Starostwo Powiatowe w Polkowicachekologicznej

46


3.Zasady finansowania zadań z zakresu edukacji ekologicznej przez Powiat Polkowicki

3.1. Podmioty składają do 15 września roku poprzedzającego swoje propozycje edukacyjne na kolejny rok budżetowy. Propozycja powinna mieć charakter wniosku, na tej podstawie do budżetu wprowadzana jest planowana realizacja PEE na dany rok. W trakcje trwania roku budżetowego możliwe jest wprowadzenie niewielkich zmian, np. uzupełnienie o środki na inne działania bieżące (np. sfinansowanie uczestnictwa uczniów ważnych wydarzeniach regionalnych, krajowych lub europejskich, sfinansowanie organizacji ważnych wydarzeń związanych z realizacją polityki ekologicznej, edukacyjnej na poziomie krajowym, UE)Załącznikiem do niniejszego programu jest wzór wniosku.

3.2. Składane wnioski powinny spełniać następujące kryteria:- charakter powiatowy rozumiany jako działania wykraczające poza jedną gminę- zgodność z Programem Edukacji Ekologicznej dla Powiatu (tj. przedstawionymi w programie obszarami edukacyjnymi rozdz. IV, pkt.1),- zgodność z określonymi poniżej rodzajami kosztów,- określenie grup odbiorców, zakresu działań, rezultatów, kosztów.

3.3.Rodzaje kosztów, które mogą być dofinansowane z zakresu edukacji ekologicznej z budżetu powiatu.

koszty sprzętu i pomocy dydaktycznych służących realizacji wnioskowanych zadań edukacyjnych;

koszty infrastruktury edukacyjnej, w tym m.in.: koszty zakupu lub wykonania elementów infrastruktury edukacyjnej na ścieżkach dydaktycznych (oznakowanie, tablice informacyjne, zakup materiału nasadzeniowego);

koszty konferencji/seminariów, w tym m.in.: druk materiałów szkoleniowych i konferencyjnych, wynajem sal wraz z oprzyrządowaniem multimedialnym (z wyłączeniem wynajmu sal własnych), honoraria prelegentów, wynagrodzenie instruktorów edukacji ekologicznej;

koszty warsztatów i szkoleń (zajęć stacjonarnych), w tym m.in. koszty: merytoryczne i techniczne przygotowanie do druku i druk materiałów szkoleniowych, koszty przejazdów uczestników, wynajem sal wraz z oprzyrządowaniem multimedialnym (z wyłączeniem wynajmu sal własnych), wynagrodzenie instruktorów edukacji ekologicznej;

koszty zajęć terenowych tym m.in. wynagrodzenie przewodników, koszty dojazdu, wyżywienia, noclegów, (w uzasadnionych przypadkach)

koszty wydawnicze (wydawnictwa standardowe i multimedialne, bez podręczników, skryptów), w tym m.in. koszty: opracowanie merytoryczne i techniczne przygotowanie do druku i druk oraz koszty dystrybucji

koszty publikacji internetowych, w tym m.in.: zakup domeny internetowej, merytoryczne i graficzne opracowanie materiałów na strony,

koszty materiałów informacyjno-edukacyjnych: w tym m.in.: produkcja i emisja spotów telewizyjnych, radiowych, wydawnictw, opracowanie merytoryczne i techniczne przygotowanie do druku i druk lub zakup materiałów informacyjnych (np.: bilboardy, plakaty, banery, ulotki, itp.);

koszty wystaw i konkursów w tym m.in.: wynajem sali wraz z oprzyrządowaniem multimedialnym (z wyłączeniem sal własnych) na cele rozstrzygnięcia

47


konkursu/prezentacji wystawy, koszty przygotowania i wykonania ekspozycji prac, nagrody w ramach konkursów edukacyjnych z wyłączeniem nagród pieniężnych: nagrody indywidualne: wydawnictwa, art. szkolne, sprzęt sportowo-turystyczny

i fotograficzny, gry dydaktyczne, sprzęt ogrodniczy, drobny sprzęt elektroniczny sadzonki roślin, torby ekologiczne, drobne upominki (m.in. maskotki, gadżety, słodycze, dyplomy,)

nagrody zbiorowe, oprócz w/w również: pomoce dydaktyczne (np. plansze edukacyjne, mikroskopy, mapy, doposażenie pracowni szkolnych), wyjazdy edukacyjno- przyrodniczo-krajoznawcze na terenie województwa dolnośląskiego,

- koszty zakupu materiałów w ramach prowadzonych działań edukacyjnych (np. materiał nasadzeniowy, materiały do porządkowania terenu). - opłaty konkursowe i rejestrowe konieczne do udziału w konkursach (wymagane przez organizatorów).- ostateczna decyzja dotycząca sfinansowania kosztów będzie każdorazowo rozpatrywana indywidualnie.

3.4 Realizacja umów i sprawozdawczość.Podmiot realizujący zobowiązany jest zrealizować zadanie zgodnie z przedstawionym wnioskiem oraz warunkami umowy, porozumienia lub decyzji. Do rozliczenia kosztów poszczególnych elementów zadania w zależności od rodzaju zrealizowanego działania wymagane jest dostarczenie zestawienia:

kosztów sprzętu i pomocy dydaktycznych - protokołu przyjęcia zakupionego sprzętu na stan jednostki,

kosztów konferencji/seminariów - program konferencji/seminarium, lista uczestników, komplet wydanych materiałów wraz z protokołami ich dystrybucji, pełny tekst wygłoszonych referatów,

kosztów warsztatów i szkoleń - harmonogram i program warsztatów/szkoleń (termin, czas trwania, miejsce, tematyka, podpis prowadzącego, listy obecności), komplet wydanych materiałów szkoleniowych wraz z protokołami ich dystrybucji,

kosztów wydawnicze – komplet wydanych materiałów wraz z listą ich dystrybucji; nakład wydawnictwa o wartości otrzymanej dotacji musi być rozpowszechniony nieodpłatnie,

kosztów publikacji internetowych - wydruk stron internetowych z kompletem zamieszczonych materiałów,

kosztów materiałów informacyjno-edukacyjnych - komplet wydanych materiałów wraz z listą miejsc ich dystrybucji,

kosztów wystaw i konkursów - protokół jury z przeprowadzonego konkursu wraz z protokołem odbioru nagród (z podaniem ich rodzaju, ilości oraz wartości) lub w przypadku nagród o nieznacznej wartości materialnej złożenie oświadczenia przez Beneficjenta o sposobie dokonania ich rozdziału, dokumentacja zdjęciowa z wystawy.

Oprócz rozliczenia finansowego podmiot realizujący zostanie zobowiązany do złożenia sprawozdania merytorycznego i finansowego z zadania oraz załączenia informacji o zadaniach finansowanych z innych źródeł w celu monitorowania rezultatów Programu Edukacji Ekologicznej.

48


4.Źródła finansowania

4.1.Budżet powiatu i gminy

Do 2010r. podstawowym źródłem finansowania przedsięwzięć z zakresu edukacji ekologicznej były Gminne i Powiatowe Fundusze Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, które były funduszami celowymi, które Rada Gminy/Powiatu mogła przyznać na:

edukację ekologiczną oraz propagowanie działań proekologicznych i zasad zrównoważonego rozwoju,

działania monitorujące stan ochrony środowiska, urządzanie i utrzymanie terenów zielonych, zalesień, zakrzewień, profilaktykę zdrowotną dzieci, działania inwestycyjne w zakresie ochrony środowiska.

Na podstawie ustawy zmieniającej ustawę z dnia 21.04.2001r. Prawo Ochrony Środowiska (Dz. U. Nr 25, poz. 150 z późn. zm.) z dniem 01.01.2010 likwidacji uległy gminne oraz powiatowe fundusze ochrony środowiska. Dotychczasowe wpływy z opłat i kar zostaną włączone do dochodów budżetowych, które będą mogły finansować jak do tej pory zadania ekologiczne, jednak wprost z budżetów jednostek samorządu terytorialnego.

4.2. Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej również może finansować zadania z zakresu edukacji ekologicznej oraz propagowania działań proekologicznych i zasad zrównoważonego rozwoju zgodnych z Programem Ochrony Środowiska art. 406 pkt 1-11 (Dziennik Ustaw z 2006r. nr 129). Preferowane są wnioski zgodne z Programem Edukacji Ekologicznej dla Dolnego Śląska mające charakter innowacyjny i o zasięgu wykraczającym poza gminę, angażujące partnerów różnych sektorów. Więcej informacji na www.fos.wroc.pl. Wysokość (% wartości zadania) dofinansowania zadań nieinwestycyjnych z zakresu edukacji ekologicznej ustala się następująco:

dla jednostek których działalnością statutową jest prowadzenie edukacji ekologicznej /z wyłączeniem podmiotów gospodarczych/ dofinansowanie w granicach 80-90%,

dla pozostałych jednostek dofinansowanie do 50% kosztów zadania.

4.3. Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

Program wspierania edukacji na rzecz zrównoważonego rozwoju w tym gospodarki wodnej oraz profilaktyki zdrowotnej dzieci i młodzieży z obszarów, na których występują przekroczenia standardów jakości środowiska.

Preferowane są projekty ponadregionalne.

Priorytet A: Wspieranie edukacji na rzecz zrównoważonego rozwoju w tym gospodarki wodnej.Celem tego priorytetu jest promowanie w społeczeństwie zasad zrównoważonego rozwoju, w tym gospodarki wodnej, kształtowanie postaw proekologicznych oraz zwiększenie świadomości ekologicznej społeczeństwa, ze szczególnym uwzględnieniem dzieci i młodzieży.W ramach tego priorytetu wsparcie mogą uzyskać projekty zgłaszane do dofinansowania w następujących działaniach:

49

http://www.fos.wroc.pl/


1. Rozwój bazy lokalowej służącej edukacji ekologicznej realizowanej przez parki narodowe, parki krajobrazowe, leśne kompleksy promocyjne, wiodące w regionie centra edukacji ekologicznej, ośrodki prowadzące edukację ekologiczną szczególnie istotne w skali kraju oraz inne ośrodki edukacyjne, a także wspieranie realizowanych przez te ośrodki programów edukacyjnych.2. Wspieranie realizacji programów edukacyjnych w zakresie aktywnej edukacji ekologicznej oraz w ramach kampanii informacyjno – promocyjnych.3. Wspieranie realizacji filmów, cyklicznych programów telewizyjnych i radiowych emitowanych na antenie ogólnopolskiej.4. Wspieranie produkcji pomocy dydaktycznych.5. Wspieranie promocji zagadnień związanych z ochroną środowiska oraz edukacji prowadzonej na łamach prasy.6. Wspieranie działalności wydawniczej wspomagającej edukację ekologiczną.7. Wspieranie działalności informacyjno – edukacyjnej realizowanej z wykorzystaniem wortali i portali internetowych.8. Wspieranie konkursów i przedsięwzięć upowszechniających wiedzę ekologiczną.

Priorytet B: Wspieranie działań z zakresu profilaktyki zdrowotnej dzieci i młodzieży z obszarów, na których występują przekroczenia standardów jakości środowiska.

O udzielenie dofinansowania ze środków Narodowego Funduszu mogą ubiegać się wszystkie podmioty podejmujące realizację przedsięwzięć lub zadań określonych w ustawie Prawo ochrony środowiska (niezależnie od ich formy prawnej).

Program dla wspierania działalności pozarządowych organizacji ekologicznych.

Celem programu jest wspieranie bieżącej działalności pozarządowych organizacji ekologicznych.Program priorytetowy dziali się na dwa zadania:Zadanie 1: Wspieranie działalności pozarządowych organizacji ekologicznych działających co najmniej od 4 pełnych lat kalendarzowych na dzień złożenia wniosku.Zadanie 2: Wspieranie działalności pozarządowych organizacji ekologicznych działających co najmniej 2 pełne lata kalendarzowe na dzień złożenia wniosku.

4.4. Program Operacyjny Kapitał Ludzki. W ramach POKL m.in. priorytetu 9.5 będzie można otrzymać dotacje do 50 tyś zł na lokalne inicjatywy edukacyjne. Wnioski mogą składać m.in. szkoły, samorządy. Więcej informacji www.pokl.dwup.pl.

Środki na edukację ekologiczną będzie można wykorzystać również w ramach priorytetu 9.1 „Wyrównywanie szans edukacyjnych i zapewnienie wysokiej jakości usług świadczonych w systemie oświaty” oraz 9.4 „Wysoko kwalifikowane kadry systemu oświaty”.

4.5. Regionalny Program Operacyjny (RPO). W ramach priorytetu 4 „Poprawa stanu środowiska naturalnego oraz bezpieczeństwa ekologicznego i przeciwpowodziowego Dolnego Śląska” będzie można finansować w latach 2009-2015 przedsięwzięcia służące poprawie stanu środowiska naturalnego, zapobieganiu jego degradacji i zachowaniu różnorodności biologicznej oraz walorów przyrodniczych Dolnego Śląska.Dodatkowo będą wspierane projekty zmierzające do poprawy i podniesienia świadomości ekologicznej społeczeństwa w zakresie budowy, modernizacji, doposażenia infrastruktury w tym punkty widokowe, ścieżki przyrodnicze, ośrodki dydaktyczno-promocyjne, centra informacyjne, regionalne centra edukacji ekologicznej

50

http://www.pokl.dwup.pl/


o minimalnej wartości projektu 50 tys. PLN w zakresie działania 4.7 „Ochrona bioróżnorodności i edukacja ekologiczna”.Poziom dofinansowania wynosi 85% wydatków kwalifikowanych projektu. Wnioski mogą składać jednostki sektora finansów publicznych, związki i stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego, organizacje pozarządowe, Lasy Państwowe, parki narodowe i krajobrazowe, kościoły i związku wyznaniowe.

4.6. PO FIO Program Operacyjny Fundusz Inicjatyw Obywatelskich.PO FIO w nowej formule, stanowi przedsięwzięcie komplementarne w stosunku do Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki i stanowi swojego rodzaju odpowiedź na różnorodność działań organizacji III sektora.Wnioskodawcami mogą być zarejestrowane organizacje pozarządowe.Priorytet I . Aktywni, świadomi obywatele, aktywne wspólnoty lokalne

Obszary wsparcia:1. Kształtowanie wiedzy i umiejętności pozwalających na aktywne uczestnictwo w życiu publicznym – programy edukacyjne związane ze wzmacnianiem świadomości społecznej obywatelskiej.2. Wspieranie działań na rzecz zrównoważonego rozwoju i

ochrony środowiska – m.in. poprzez tworzenie lokalnych programów ekologicznych oraz programów na rzecz ochrony zwierząt.

Priorytet II. Sprawne organizacje pozarządowe w dobrym państwie

Obszary wsparcia:

1. Rozwój potencjału organizacji pozarządowych.2. Wolontariat w organizacjach pozarządowych.

Więcej informacji na stronach www.pozytek.gov.pl

Źródła finansowania realizacji PO FIO:Realizacja PO FIO finansowana będzie z krajowych środków publicznych pochodzących z budżetu państwa, a wysokość środków zaangażowanych w realizację PO FIO wyniesie nie mniej niż 60 mln zł rocznie.

4.7. Inne dostępne źródła finansowania Fundacja Partnerstwo dla Środowiska oraz Fundacja Nasza Ziemia ogłaszają konkursy dotacyjne dla szkół i organizacji pozarządowych w dziedzinie ochrony środowiska. Aktualne informacje na stronach internetowych: www.epce.org.pl oraz www.naszaziemia.pl.

51

http://www.naszaziemia.pl/

http://www.epce.org.pl/

http://www.pozytek.gov.pl/


V. ZARZĄDZANIE WDRAŻANIEM PROGRAMU1.Instrumenty realizacjiInstrumenty realizacji:

finansowe - finansowanie działań z zakresu edukacji ekologicznej poprzez budżet j.s.t. oraz inne fundusze ochrony środowiska WFOŚiGW, NFOŚiGW i inne. Powinny temu towarzyszyć jasne procedury rozpatrywania wniosków, które będą znane beneficjentom. Powinny także być szeroko udostępniane informacje o innych możliwościach finansowania edukacji ekologicznej poprzez szkolenia, strony www Starostwa Powiatowego;

instytucjonalne – nadzór nad realizacją programu i jego aktualizacja zostanie omówiona w rozdziale IV. 2 „Aktualizacja i monitoring programu”;

organizacyjne - czyli koordynacja działań z zakresu edukacji ekologicznej i ich kreowanie w ramach Starostwa Powiatowego w Polkowicach oraz innych chętnych instytucji zainteresowanych programem;

edukacyjne - czyli odpowiednie przygotowanie edukatorów, liderów, osób odpowiedzialnych za edukację do podnoszenia jakości i efektywności działań; pełniejsze wykorzystanie edukacji formalnej do realizacji zagadnień ekologicznych;

informacyjne - czyli szerokie udostępnianie informacji o zagadnieniach objętych programem z wykorzystaniem różnorodnych form i kanałów informacyjnych;

społeczne - czyli wszelkie działania integrujące całe środowisko związane z edukacją ekologiczną włączające organizacje pozarządowe i mieszkańców Powiatu Polkowickiego.

2.Aktualizacja i monitoring programu.

Odpowiednie formy instytucjonalne mają zapewnić sprawny proces wdrażania i monitoringu programu.

Odpowiedzialnym za wdrożenie programu będzie Wydział Ochrony Środowiska i Rolnictwa Starostwa Powiatowego w Polkowicach.

Nadzór nad realizacją programu będzie sprawować Starosta Powiatu. Program w miarę potrzeb będzie aktualizowany w okresie wdrażania poprzez

Wydział Ochrony Środowiska i Rolnictwa Powiatu Polkowickiego i konsultowanie zapisów z przedstawicielami jednostek oświatowych i innych instytucji zaangażowanych w edukację ekologiczną.

Ocenie postępów realizacji programu będzie służyć wskaźnikowy system monitorowania, który na podstawie zebranych danych liczbowych (stanowiących wskaźniki) pozwala sprawdzić osiągnięte rezultaty. Tak więc każdemu celowi zostały przypisane odpowiednie wskaźniki, których źródłem informacji będą instytucje i podmioty odpowiadające za wdrożenie programu.

52


Wskaźnikowy system monitorowania celów Programu

Cele szczegółowe Wskaźniki Źródła informacji1. Rozwój współpracy

i przepływu informacji pomiędzy podmiotami i osobami prowadzącymi działania w zakresie edukacji ekologicznej

Ilość informacji o edukacji ekologicznej na stronach Starostwa Powiatowego

Starostwo Powiatowe

Ilość spotkań wymiany doświadczeń dla nauczycieli i edukatorów

Starostwo Powiatowe, szkoły

Ilość stron www poświęconych edukacji ekologicznej założonych przez inne podmioty

Szkoły, przedsiębiorstwa

Ilość informacji w prasie regionalnej

2. Wzmocnienie wiedzy i umiejętności edukatorów, rozwój bazy służącej edukacji ekologicznej oraz praktyczne zaangażowanie dzieci, młodzieży i dorosłych w działania na rzecz środowiska

Ilość osób biorących udział w konkursach, akcjach, kampaniach, projektach edukacyjnych

Jednostki oświatowe

Nakłady przeznaczone na zakup pomocy i doposażenie placówek

Starostwo Powiatowe

Ilość szkoleń, warsztatów dla nauczycieli i edukatorów

Jednostki oświatowe, Starostwo Powiatowe

Nakłady wydawnictw poświęcone edukacji ekologicznej i zasobom przyrodniczym na terenie Powiatu

Starostwo Powiatowe

Ilość zebranych surowców wtórnych przez jednostki oświatowe

PGM, jednostki oświatowe

3. Efektywne wykorzystanie dostępnych źródeł finansowania na edukacje ekologiczną

Ilość szkoleń i frekwencja na szkoleniach z pisania projektów

Starostwo Powiatowe

Ilość środków przeznaczonych na edukację ekologiczną

Starostwo Powiatowe

3. Promocja i upowszechnianie programu

Program edukacji ekologicznej będzie: umieszczony na stronach internetowych Starostwa Polkowickiego, udostępniony mieszkańcom, mediom i zainteresowanym jednostkom jako

dokument w ramach dostępu do informacji o stanie środowiska.

53


Materiały źródłowe:

1. „Polityka ekologiczna Państwa w latach 2009-2012, z perspektywą do roku 2016”.2. „IV Wspólnotowy Program Działań w Zakresie Środowiska Naturalnego”.3. „Narodowy Program Edukacji Ekologicznej”.4. „Program Zrównoważonego Rozwoju i Ochrony Środowiska Województwa

Dolnośląskiego”.5. „Program Edukacji Ekologicznej dla Dolnego Śląska”.6. „Program Ochrony Środowiska Powiatu Polkowickiego”.7. „Plan Gospodarki Odpadami dla Powiatu Polkowickiego”.8. Zasady finansowania zadań z zakresu edukacji ekologicznej w ramach

Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

54


VI. INFORMACJE ŹRÓDŁOWE

Załącznik Nr 1

do Programu Edukacji Ekologicznej

dla Powiatu Polkowickiegouchwalonego Uchwałą Rady PowiatuNr …/…/2010z dnia …. …… 2010 r.

………………………………

miejscowość, data

Zarząd Powiatu

w Polkowicachul. Górna 259 –100 Polkowice

WNIOSEK O UDZIELENIE DOTACJI / DOFINANSOWANIA Z BUDŻETU POWIATU

NA REALIZACJĘ ZADANIAZ ZAKRESU EDUKACJI EKOLOGICZNEJ

Nazwa planowanego do realizacji zadania:

Obszar (-y) edukacyjny (-e) wynikający (-ce) z programu Edukacji Ekologicznej dla Powiatu Polkowickiego:

Wnioskodawca (nazwa podmiotu składającego wniosek):

55


Kwota wnioskowanej dotacji / wnioskowanego dofinansowania zadania:

……………………………………….. złotych

1. Dane o Wnioskodawcy

1.1. Pełna nazwa Wnioskodawcy:

1.2. Adres:

Gmina Powiat

Miejscowość Kod pocztowy Ulica, nr

Telefon Fax

e-mail

1.3. Nazwa banku i numer rachunku:

Nazwa banku Numer rachunku

1.4. Przedstawiciel Wnioskodawcy wskazany do kontaktowania się w sprawach wniosku:

Imię i nazwisko , zajmowane stanowisko telefon. , fax , e-mail

1.5. Osoba (-y) odpowiedzialne z ramienia wnioskodawcy za realizację zadania oraz wykorzystania przyznanych środków finansowych:

Imię i nazwisko Stanowisko tel/fax, e- mail

Kierownik jednostki(nazwa stanowiska)Skarbnik / Główny KsięgowyNazwa stanowiska

56


2. Dane o wnioskowanym zadaniu

2.1. Nazwa zadania:

2.2. Przewidywany całkowity koszt realizacji wnioskowanego zadania w złotych:

2.3. Szczegółowy opis zadania (charakterystyka zadania):

2.4. Uzasadnienie celowości podejmowanego zadania - przewidywane efekty, zasięg oddziaływania:

2.5. Dotychczasowe przedsięwzięcia z zakresu edukacji ekologicznej zrealizowane przez wnioskodawcę (z zakresu ostatnich 3 lat):

2.6. Wysokość dotychczasowych dotacji / dotychczasowego dofinansowania z powiatu dla realizacji przedsięwzięć z zakresu edukacji ekologicznej zrealizowanych przez wnioskodawcę (z zakresu ostatnich 3 lat):

2.6. Kwalifikacje i skład zespołu realizującego zadanie:

57


Imię i nazwisko Stanowisko tel/fax, e- mail

2.7. Planowany termin (-y) realizacji zadania (dzień/miesiąc/rok):

Rozpoczęcie: Zakończenie: Rozliczenie:

2.8. Wnioskowana kwota dotacji / dofinansowania:

Kwota w złotych Udział procentowy dotacji / dofinansowaniaw koszcie zadania

2.9. Planowane źródła finansowania zadania:

2.9.1. Wnioskowana dotacja / dofinansowanie: ............................... złotych

2.9.2. Środki własne: ............................... złotych

2.9.3. Inne źródła finansowania (podać jakie): ............................... złotych

(…………………………………….…)

Potwierdzamy prawdziwość informacji zawartych we wniosku

(data, podpisy i pieczątki) (pieczęć Wnioskodawcy)

Podpis (-y) osoby (osób) uprawnionych do reprezentacji Wnioskodawcy

58


Załącznik do wniosku o dofinansowanie - Kosztorys

Lp Rodzaje kosztów

Ilość jednostek

Koszt jednostkowy

Rodzaj miary

Koszt całkowity

Z tego z wnioskowanej

dotacji (w PLN)

Z tego finansowych ze środków własnych, środków z innych źródeł

1 2 3 4 5 6 7 8I

1.2.3.

II1.2.3.

OGÓŁEM

Wyjaśnienie:

Rodzaje kosztów zgodnie z rozdz. IV pkt. 3.3

Rodzaj miary – miesiąc, godzina, ilość egzemplarzy

59


1.Zapisy z plansz z II warsztatu wypracowującego Program Edukacji Ekologicznej dla Powiatu PolkowickiegoMocne Strony - w każdej placówce są zaangażowani w warsztaty terenowe nauczyciele- dostępność, wsparcie instytucji w ramach edukacji ekologicznej- bardzo dobra współpraca z Powiatem, Gminą BAZA -sale edukacyjne w większości placówek- laboratorium przyrodnicze w Gim. Nr 1 Polkowice- tablice informacyjne w większości placówek- dobra współpraca z Nadleśnictwem- dobra współpraca z PGM w Polkowicach, Urzędami Gminy, PCA, mediami- prowadzenie działań edukacyjnych przez Związek Gmin Zagłębia Miedziowego- sprawdzone programy ekologiczne realizowane w poszczególnych placówkach- różnorodność walorów przyrodniczych regionu- zaangażowanie uczniów - przygotowanie i zaangażowanie nauczycieli w prowadzenie selektywnej zbiorki odpadów przez szkoły- zbiórka bioodpadów (gimnazjum Chocianów)- stałe, wypracowane ścieżki pozyskiwania środków zewnętrznych- koordynatorzy prowadzący edukację ekologiczną- tworzenie ośrodków edukacji pozaszkolnej na bazie projektu „Pracownia Przyrodnicza”- Przedsiębiorstwa Gospodarki Miejskiej prowadzą edukację ekologiczną

Słabe Strony - edukacja ekologiczna nie jest priorytetem w podejmowanych działaniach - mało ośrodków edukacji pozaszkolnej - potrzeba organizacji warsztatów praktycznych–tematycznych (z wykorzystaniem materiałów edukacyjnych)- brak możliwości segregacji ze względu na brak pojemników (miejsce składowania w placówkach edukacyjnych)- brak miejsca wymiany informacji – strona www- zapewnienie stałych środków finansowych na warsztaty techniczne- brak podstawowego sprzętu, odczynników (systematycznego unowocześniania)- sala edukacyjna słabo wyposażona w Nadleśnictwie Chocianów- brak programów edukacyjnych (multimedialnych) do pracy z tablicami interaktywnymiSłaba współpraca między placówkami oświatowymi z regionu- niewystarczająca segregacja odpadów- niewystarczające środki finansowe na wszystkie zamierzenia- nie wszystkie placówki maja koordynatorów ds. ekologii- brak aktualnych informacji utrzymania stanu środowiska- różne budżety finansowe w gminach- niewielkie zaplecze finansowe, braki w wyposażeniu pracowni- różnorodność działań – peryferyjność edukacji ekologicznej - brak wspólnych celów na różnych poziomach edukacji- brak współpracy ze strony gminy i firm wywożących odpady- trudności w edukacji dotyczącej bioodpadów- brak współpracy między placówkami w powiecie- rzadko, który projekt dotyczy aktywizacji społeczności lokalnej- słaba współpraca między sektorami (szkoły, samorządy, organizacje pozarządowe)

60


Szanse- opracowanie gotowych produktów edukacyjnych (badanie, obserwacje);

Zagrożenia

ANALIZA SWOTEfektywne działania:

o Wyjazdy w teren: gmina, Park Krajobrazowy Chełmy, Przemkówo Prelekcje Starostwo Powiatowe, gmina, leśnicyo Nadleśnictwo Roczne Plany Edukacjio Związek Gmin Zagłębia Miedziowego

61



- warsztaty E.E. na terenie Parku Narodowego, Parku Krajobrazowego, PGM w Polkowicach- konkursy fotograficzne- zbiórka surowców wtórnych- porządkowanie zbiorników wodnych- konkurs wiedzy ekologicznej- konkurs (w ramach zbiórki surowców wtórnych) wiedzy na temat segregacji i przetwarzania surowców wtórnych- rajdy piesze i roweroweWspólne akcje:- „Drzewa i krzewy powiatu polkowickiego”- „Skarby ziemi”- poszukiwanie oddziaływania człowieka na środowisko- wspólna strona internetowa

Gimnazja

- organizacja powiatowego konkursu - powiatowy bieg na orientację – Dzień Ziemi – Przemków- zajęcia terenowe np. „Rozpoznajemy pospolite gatunki roślin”- cykliczne szkolenia dla nauczycieli przeprowadzone przez pracowników Parku Krajobrazowego- integracyjne wyjazdy dla uczniów – członków kół ekologicznych w celu poznawania alternatywnych źródeł pozyskiwania energii- spotkania nauczycieli – koordynatorów ds. ekologii (wymiana doświadczeń)- stworzenie strony internetowej (stworzenie bazy informacyjnej)- opracowanie materiałów (informacji – raport o stanie środowiska w powiecie)- opracowanie szlaku konno – rowerowo – pieszego po miejscach ciekawych przyrodniczo w powiecie. Cel: integracja szkół z partnerami grupy lokalnej „Wrzosowa Kraina”

Szkoły podstawowe

1. Edukacja w terenie- turnusy ekologiczne /dom wczasów/- realizacja zajęć edukacyjnych przez PPK2. Konkursy- fotograficzny „Walory przyrodnicze powiatu polkowickiego” SP 2 Polkowice- przyrodniczy szkół podstawowych SP Buczyna- powiatowy bieg na orientację szkół podstawowych z elementami wiedzy przyrodniczej ZSP Radwanice3. Doposażenie placówek- pojemniki do segregowania odpadów- lornetki, lunety, mikroskopy4. Podnoszenie wiedzy- warsztaty dla nauczycieli w zakresie edukacji regionalnej i środowiskowej DWD, ZGZM, PPK- materiały edukacyjne, mapy regionu, itp. ZGZM5.Eduakcja w terenie

62


- rajdy – ekologiczne wyjazdy tematyczne

Przedszkola

1. Edukacja w terenie:- wycieczki – poznawanie ekosystemów: las, łąka, woda, góry- zabawy badawcze w naturalnym środowisku (z wykorzystaniem lup, lornetek, itp.)2. Konkursy:- powiatowy turniej wiedzy ekologicznej- konkurs piosenki ekologicznej- konkurs plastyczny – powiatowy (temat związany z ekologią)3. Akcje:- zbierania odpadów przy współpracy z PGM itp.- sprzątanie świata (wyjazdowe)4. Podnoszenie wiedzy:- warsztaty organizowane przez ośrodki powiatowe (w terenie) w celu poszerzenia wiedzy- materiały edukacyjne o ciekawych miejscach w regionie5. Przepływ informacji:- strona internetowa dla koordynatorów6. Doposażenie:- kupienie sprzętu: lupy, kompasy, lornetki, programy komputerowe- foldery, atlasy, mapy- pojemniki do segregacji w Sali7. Materiały edukacyjne: j.w.8. Inne:- nagradzanie dzieci i nauczycieli za działania proekologiczne (zwiększenie motywacji)

63


64


65


66


67


68


69

starostwo.polkowice.sisco.infostarostwo.polkowice.sisco.info/.../2051/Program_Eduk… · Web...

Documents

Transcript of starostwo.polkowice.sisco.infostarostwo.polkowice.sisco.info/.../2051/Program_Eduk… · Web...