· Web viewRecenzenci: dr hab. Marek Chmielewski, mgr inż. Maria Michalak Lider grupy branżowej:...

Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

PROGRAM NAUCZANIA DLA ZAWODU

TECHNIK PSZCZELARZ 314206

O STRUKTURZE PRZEDMIOTOWEJ

TYP SZKOŁY: TECHNIKUM

RODZAJ PROGRAMU: LINIOWY

Warszawa 2012



Autorzy: mgr inż. Mirosław Worobik, mgr inż. Bożena StępieńRecenzenci: dr hab. Marek Chmielewski, mgr inż. Maria MichalakLider grupy branżowej: mgr inż. Ewa Marciniak-KulkaLider zadania „Opracowanie przykładowych zmodernizowanych programów nauczania dla zawodów”: mgr inż. Joanna KsieniewiczKoordynator merytoryczny projektu: mgr inż. Maria SuligaMenadżer projektów systemowych realizowanych przez KOWEZiU: mgr Agnieszka Pfeiffer

Redakcja i skład: zespół Addvalue Dorota Burzec

Publikacja powstała w ramach projektu systemowego „Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego” w ramach Działania 3.3. Poprawa jakości kształcenia, Poddziałanie 3.3.3. Modernizacja treści i metod kształcenia, Priorytet III, Program Operacyjny KAPITAŁ LUDZKI. Projekt realizowany przez Krajowy Ośrodek Wspierania Edukacji Zawodowej i Ustawicznej. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.Publikacja jest dystrybuowana bezpłatnie.

© Copyright by Krajowy Ośrodek Wspierania Edukacji Zawodowej i UstawicznejWarszawa 2012

Krajowy Ośrodek Wspierania Edukacji Zawodowej i Ustawicznej02-637 Warszawaul. Spartańska 1Bwww.koweziu.edu.pl

Program nauczania dla zawodu technik pszczelarz 314206 o strukturze przedmiotowej2



SPIS TREŚCI

1. PODSTAWY PRAWNE KSZTAŁCENIA ZAWODOWEGO 52. OGÓLNE CELE I ZADANIA KSZTAŁCENIA ZAWODOWEGO 53. INFORMACJA O ZAWODZIE TECHNIK PSZCZELARZ 64. UZASADNIENIE POTRZEBY KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE TECHNIK PSZCZELARZ 75. POWIĄZANIA ZAWODU TECHNIK PSZCZELARZ WIEJSKIEJ Z INNYMI ZAWODAMI 76. SZCZEGÓŁOWE CELE KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE TECHNIK PSZCZELARZ 77. PRZEDMIOTY ROZSZERZONE W TECHNIKUM 78. KORELACJA PROGRAMU NAUCZANIA DLA ZAWODU TECHNIKA PSZCZELARZA Z PODSTAWĄ PROGRAMOWĄ KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 89. PLAN NAUCZANIA DLA ZAWODU TECHNIK PSZCZELARZ 910. PROGRAMY NAUCZANIA DLA POSZCZEGÓLNYCH PRZEDMIOTÓW 13

1. Działalność gospodarcza w rolnictwie 132. Przepisy ruchu drogowego . 213. Język obcy w pszczelarstwie 274. Produkcja rolnicza 315. Chów i hodowla pszczół . 446. Gospodarka pasieczna 507. Technologia produktów pasiecznych 588. Pożytki pszczele . 619. Organizacja produkcji pszczelarskiej 6410. Organizacja produkcji rolniczej 6811. Prowadzenie produkcji pasiecznej 7312. Prowadzenie produkcji rolniczej 82




13. Technika w rolnictwie 91Praktyki zawodowe 97

ZAŁĄCZNIKI 100ZAŁĄCZNIK 1. EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA ZAWODU TECHNIK MECHANIZACJI ROLNICTWA ZAPISANE W ROZPORZĄDZENIU W SPRAWIE PODSTAWY PROGRAMOWEJ KSZTAŁCENIA W ZAWODACH 100ZAŁĄCZNIK 2. POGRUPOWANE EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA ZAWODU TECHNIK PSZCZELARZ 106ZAŁĄCZNIK 3. USZCZEGÓŁOWIONE EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA ZAWODU TECHNIK PSZCZELARZ 116




1. PODSTAWY PRAWNE KSZTAŁCENIA ZAWODOWEGOProgram nauczania dla zawodu technik pszczelarz opracowany jest zgodnie z następującymi aktami prawnymi: ustawa z dnia 8 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 z późn. zm.)ze szczególnym uwzględnieniem ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o

zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2011 r, Nr 205, poz. 1206), rozporządzenie MEN z dnia 23 grudnia 2011 r. w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego (Dz. U. z 2012 r., poz. 7), rozporządzenie MEN z dnia 7 lutego 2012 r. w sprawie podstawy programowej kształcenia w zawodach (Dz. U. z 2012 r., poz. 184), rozporządzenie z dnia 7 lutego 2012 r. w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych (Dz. U. z 2012 r., poz. 204), rozporządzenie MEN z dnia 15 grudnia 2012 r. w sprawie praktycznej nauki zawodu (Dz. U. Nr 244, poz. 1626), rozporządzenie MEN z dnia 21 czerwca 2012 r. w sprawie dopuszczania do użytku w szkole programów wychowania przedszkolnego i programów nauczania oraz

dopuszczania do użytku szkolnego podręczników (Dz. U. 2012 r., poz. 752), rozporządzenie MEN z dnia 30 kwietnia 2007 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania

sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (Dz. U. Nr 83, poz. 562 z późn. zm.), rozporządzenie MEN z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i

placówkach (Dz. U. Nr 228, poz. 1487), rozporządzenie MEN z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach (Dz. U. z 2003 r. Nr 6, poz. 69 z

późn. zm.), ustawa Prawo o ruchu drogowym, rozporządzenie Ministra Infrastruktury w sprawie szkolenia, egzaminowania i uzyskiwania uprawnień przez kierujących pojazdami, instruktorów i egzaminatorów.

2. OGÓLNE CELE I ZADANIA KSZTAŁCENIA ZAWODOWEGOCelem kształcenia zawodowego jest przygotowanie uczących się do życia w warunkach współczesnego świata, wykonywania pracy zawodowej i aktywnego funkcjonowania na zmieniającym się rynku pracy.Zadania szkoły i innych podmiotów prowadzących kształcenie zawodowe oraz sposób ich realizacji są uwarunkowane zmianami zachodzącymi w otoczeniu gospodarczo-społecznym, na które wpływają w szczególności: idea gospodarki opartej na wiedzy, globalizacja procesów gospodarczych i społecznych, rosnący udział handlu międzynarodowego, mobilność geograficzna i zawodowa, nowe techniki i technologie, a także wzrost oczekiwań pracodawców w zakresie poziomu wiedzy i umiejętności pracowników.




W procesie kształcenia zawodowego ważne jest integrowanie i korelowanie kształcenia ogólnego i zawodowego, w tym doskonalenie kompetencji kluczowych nabytych w procesie kształcenia ogólnego, z uwzględnieniem niższych etapów edukacyjnych. Odpowiedni poziom wiedzy ogólnej powiązanej z wiedzą zawodową przyczyni się do podniesienia poziomu umiejętności zawodowych absolwentów szkół kształcących w zawodach, a tym samym zapewni im możliwość sprostania wyzwaniom zmieniającego się rynku pracy.W procesie kształcenia zawodowego są podejmowane działania wspomagające rozwój każdego uczącego się, stosownie do jego potrzeb i możliwości, ze szczególnym uwzględnieniem indywidualnych ścieżek edukacji i kariery, możliwości podnoszenia poziomu wykształcenia i kwalifikacji zawodowych oraz zapobiegania przedwczesnemu kończeniu nauki.Elastycznemu reagowaniu systemu kształcenia zawodowego na potrzeby rynku pracy, jego otwartości na uczenie się przez całe życie oraz mobilności edukacyjnej i zawodowej absolwentów ma służyć wyodrębnienie kwalifikacji w ramach poszczególnych zawodów wpisanych do klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego. Opracowany program nauczania pozwoli na osiągnięcie powyższych celów ogólnych kształcenia zawodowego.

3. INFORMACJA O ZAWODZIE TECHNIK PSZCZELARZAbsolwent szkoły kształcącej w zawodzie pszczelarz może podejmować pracę w firmach specjalizujących się w produkcji i przetwarzaniu miodu oraz innych produktów pszczelich. Absolwent może prowadzić działalność gospodarczą (pasiekę lub indywidualne gospodarstwo rolne). Do typowych zadań zawodowych należą: chów i hodowla pszczół, produkcja miodu i innych produktów pszczelich, marketing i sprzedaż produktów i usług.W wyniku kształcenia w zawodzie absolwent powinien umieć: określić przyrodnicze i gospodarcze znaczenie chowu i hodowli pszczół, ocenić warunki przyrodnicze, ekonomiczne i społeczne produkcji rolniczej ze szczególnym uwzględnieniem pszczelarstwa, dobrać kierunki produkcji pszczelarskiej oraz zorganizować i prowadzić pasiekę, stosując odpowiednie technologie w zależności od bazy pożytkowej, prowadzonej gospodarki pasiecznej, wielkości produkcji i potrzeb konsumentów, wyposażać pasiekę oraz obsłużyć podstawowe maszyny i urządzenia stosowane w produkcji pszczelarskiej, pozyskiwać, konserwować i przechowywać produkty pszczele, przygotowywać produkty pszczele do sprzedaży zgodnie z obowiązującymi normami oraz prowadzić ich sprzedaż, zaplanować, zorganizować i wykonać zabiegi składające się wychów matek pszczelich i tworzenie odkładów, rozpoznawać, zapobiegać i zwalczać stany anormalne w rodzinie pszczelej, choroby pszczół i szkodniki produktów pszczelich, zaplanować, zorganizować i wykonać zabiegi składające się na technologię produkcji roślinnej, zaplanować, zorganizować i wykonać zabiegi składające się na technologię produkcji zwierzęcej, zastosować rachunek ekonomiczny w działalności gospodarczej, prowadzić uproszczoną rachunkowość, komunikować się z uczestnikami procesu pracy, zastosować przepisy kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy, zastosować przepisy prawa w zakresie wykonywanych zadań zawodowych, przestrzegać przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej, ochrony środowiska i bezpieczeństwa żywności, udzielać pomocy przedlekarskiej ofiarom wypadków przy pracy, skorzystać z literatury zawodowej oraz z doradztwa rolniczego, prowadzić i obsłużyć ciągnik rolniczy w zakresie niezbędnym do uzyskania prawa jazdy kategorii T, współpracować z organizacjami zajmującymi się pszczelarstwem, uczestniczyć w prawidłowym wykorzystaniu środków pomocowych dla pszczelarstwa, prowadzić działalność gospodarczą.




4. UZASADNIENIE POTRZEBY KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE TECHNIK PSZCZELARZPszczelarstwo należy do tej rozwijającej się gałęzi rolniczej w naszym kraju. Technicy pszczelarze należą do grupy poszukiwanych specjalistów. Rynek pracy oczekuje na profesjonalnych pszczelarzy, których zaangażowanie przyczyni się do podniesienia rentowności gospodarstw pasiecznych. Osoby przedsiębiorcze mogą tworzyć własne rodzinne gospodarstwa pasieczne i rolnicze.

5. POWIĄZANIA ZAWODU TECHNIK PSZCZELARZ WIEJSKIEJ Z INNYMI ZAWODAMIPodział zawodów na kwalifikacje czyni system kształcenia elastycznym, umożliwiając uczącemu się uzupełnianie kwalifikacji stosownie do potrzeb rynku pracy, własnych potrzeb i ambicji. Zawód technik pszczelarz nie ma wspólnych kwalifikacji z innymi zawodami.

6. SZCZEGÓŁOWE CELE KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE TECHNIK PSZCZELARZAbsolwent szkoły kształcącej w zawodzie technik pszczelarz powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych:

1) prowadzenie produkcji pszczelarskiej;2) organizowanie i nadzorowanie produkcji rolniczej i pszczelarskiej.

Do wykonywania zadań zawodowych niezbędne jest osiągnięcie efektów kształcenia określonych w podstawie programowej kształcenia w zawodzie technik pszczelarz: efekty kształcenia wspólne dla wszystkich zawodów (BHP, PDG, JOZ); efekty kształcenia wspólne dla zawodów w ramach obszaru rolniczo – leśnego z ochroną środowiska stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodzie PKZ(R.c) i

PKZ(R.d); efekty kształcenia właściwe dla kwalifikacji wyodrębnionej w zawodzie:Prowadzenie produkcji pszczelarskiej (R.4.) oraz Organizowanie i nadzorowanie produkcji

rolniczej i pszczelarskiej (R.17.). Kształcenie zgodnie z opracowanym programem nauczania pozwoli na osiągnięcie wyżej wymienionych celów kształcenia.

7. PRZEDMIOTY ROZSZERZONE W TECHNIKUMW programie nauczania dla zawodu technik pszczelarz uwzględniono przedmioty ogólnokształcące: geografia i język obcy nowożytny których nauka odbywać się będzie na poziomie rozszerzonym.




8. KORELACJA PROGRAMU NAUCZANIA DLA ZAWODU TECHNIKA PSZCZELARZA Z PODSTAWĄ PROGRAMOWĄ KSZTAŁCENIA OGÓLNEGOProgram nauczania dla zawodu technika pszczelarza uwzględnia aktualny stan wiedzy o zawodzie ze szczególnym zwróceniem uwagi na nowe technologie i najnowsze koncepcje nauczania.Program uwzględnia także zapisy zadań ogólnych szkoły i umiejętności ponadprzedmiotowychzdobywanych w trakcie kształcenia w szkole ponadgimnazjalnej umieszczonych w podstawach programowych kształcenia ogólnego, w tym:1) umiejętność zrozumienia, wykorzystania i refleksyjnego przetworzenia tekstów, prowadząca do osiągnięcia własnych celów, rozwoju osobowego oraz aktywnego

uczestnictwa w życiu społeczeństwa;2) umiejętność wykorzystania wiedzy biologicznej i chemicznej w życiu codziennym oraz formułowania sądów opartych na rozumowaniu biologiczno-chemicznym;3) umiejętność wykorzystania wiedzy o charakterze naukowym do identyfikowania i rozwiązywania problemów, a także formułowania wniosków opartych na

obserwacjach empirycznych dotyczących przyrody lub społeczeństwa;4) umiejętność komunikowania się w języku ojczystym i w językach obcych;5) umiejętność sprawnego posługiwania się nowoczesnymi technologiami informacyjnymi i komunikacyjnymi;6) umiejętność wyszukiwania, selekcjonowania i krytycznej analizy informacji;7) umiejętność rozpoznawania własnych potrzeb edukacyjnych oraz uczenia się;8) umiejętność pracy zespołowej.W programie nauczania dla zawodu technika pszczelarza uwzględniono powiązania z kształceniem ogólnym polegające na wcześniejszym osiąganiu efektów kształcenia w zakresie przedmiotów ogólnokształcących stanowiących podbudowę dla kształcenia w zawodzie. Dotyczy to przede wszystkim takich przedmiotów jak: biologia, chemia, a także podstawy przedsiębiorczości i edukację dla bezpieczeństwa.




9. PLAN NAUCZANIA DLA ZAWODU TECHNIK PSZCZELARZZgodnie z rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 lutego 2012 r. w sprawie ramowych planów nauczania w technikum minimalny wymiar godzin na kształcenie zawodowe wynosi 1470 godzin, z czego na kształcenie zawodowe teoretyczne zostanie przeznaczonych minimum 1380 godzin, a na kształcenie zawodowe praktyczne 120 godzin. W podstawie programowej kształcenia w zawodzie technik pszczelarz minimalna liczba godzin na kształcenie zawodowe została określona dla efektów kształcenia i wynosi:

650 godzin na realizację kwalifikacji R.4., 440 godzin na realizację kwalifikacji R.17., 260 godzin na realizację efektów wspólnych dla wszystkich zawodów i wspólnych dla zawodów w ramach obszaru kształcenia.

Tabela. Plan nauczania dla zawodu technik pszczelarz o strukturze przedmiotowej

Lp. Obowiązkowe zajęcia edukacyjneKlasa Liczba godzin w okresie nauczania*

I II III IV Tygodniowo ŁącznieKształcenie zawodowe teoretyczne

1. Działalność gospodarcza w rolnictwie 1 2 1 4 1202. Przepisy ruchu drogowego 1 1 303. Język obcy w pszczelarstwie 1 1 304. Produkcja rolnicza 2 2 4 1205. Chów i hodowla pszczół 2 2 0,5 4,5 1356. Gospodarka pasieczna 2 2 4 1207. Technologia produktów pasiecznych 1,5 0,5 2 608. Pożytki pszczele 1 1 309. Organizacja produkcji pszczelarskiej 0,5 1 1,5 45

10. Organizacja produkcji rolniczej 0,5 1 1,5 45Łączna liczba godzin na kształcenie zawodowe teoretyczne 4 8 9 3,5 24,5 735

Kształcenie zawodowe praktyczne**1. Prowadzenie produkcji pasiecznej 4 4 3,5 11,5 3452. Prowadzenie produkcji rolniczej 5 5 1503. Technika w rolnictwie 5 5 1504. Praktyki zawodowe 2 2 4 120

Łączna liczba godzin na kształcenie zawodowe praktyczne 10 6 6 3,5 25,5 765




Łączna liczba godzin na kształcenie zawodowe 14 14 15 7 50 1500

Praktyki zawodowe w II klasie 2 tygodniew III klasie 2 tygodnie

*Do celów obliczeniowych przyjęto 30 tygodni w ciągu jednego roku szkolnego.**Zajęcia odbywają się w pracowniach szkolnych, warsztatach szkolnych, centrach kształcenia praktycznego oraz u pracodawcy.

Egzamin potwierdzający pierwszą kwalifikację R.4. odbywa się pod koniec klasy trzeciej.Egzamin potwierdzający drugą kwalifikację R.17. odbywa się pod koniec klasy czwartej.

Tabela. Wykaz przedmiotów i działów programowych dla zawodu technik pszczelarz

Nazwa obowiązkowych zajęć edukacyjnych Nazwa działu programowego

Liczba godzin przeznaczona

na dział1. Działalność gospodarcza w rolnictwie(120 godzin)

1.1. Podstawy formalno-prawne działalności gospodarczej 60

1.2. Działalność rolnicza i pszczelarska 60

2. Przepisy ruchu drogowego(30 godzin)

2.1. Bezpieczeństwo w ruch drogowym 10

2.2. Zasady ruchu drogowego 10

2.3. Jazda w różnych warunkach drogowych 10

3. Język obcy w pszczelarstwie(30 godzin)

3.1. Porozumiewanie się w języku obcym 15

3.2. Wykorzystanie języka obcego w prowadzeniu gospodarstwa pasiecznego 15

4. Produkcja rolnicza(120 godzin)

4.1. Podstawy techniki 30

4.2. Produkcja roślinna 45

4.3. Produkcja zwierzęca 45

5. Chów i hodowla pszczół 5.1. Biologia rodziny pszczelej 60




(135 godzin) 5.2. Wychów matek pszczelich 30

5.3. Choroby pszczół 45

6. Gospodarka pasieczna(120 godzin)

6.1. Zakładanie pasieki 20

6.2. Kierowanie rozwojem rodzin pszczelich 30

6.3. Gospodarka wędrowna 20

6.4. Metody prowadzenia pasieki 30

6.5. Pozyskiwanie produktów pasiecznych 20

7. Technologia produktów pasiecznych(60 godzin)

7.1. Przetwarzanie produktów pasiecznych 15

7.2. Przechowywania produktów pszczelich 45

8. Pożytki pszczele(30 godzin)

8.1. Pożytki nektarowe i spadziowe 20

8.2. Zapylanie roślin przez pszczoły 10

9. Organizacja produkcji pszczelarskiej(45 godzin)

9.1. Planowanie, organizowanie i nadzorowanie procesów produkcji pszczelarskiej 25

9.2. Ekonomika gospodarstwa pasiecznego 20

10. Organizacja produkcji rolniczej(45 godzin)

10.1. Organizacja produkcji roślinnej 25

10.2. Organizacja produkcji zwierzęcej 20

11. Prowadzenie produkcji pasiecznej(345 godzin)

11.1. Chów i hodowla pszczół 90

11.2. Gospodarka pasieczna 150

11.3. Ekonomika gospodarstwa pasiecznego 105

12. Prowadzenie produkcji rolniczej(150 godzin)

12.1. Prowadzenie produkcji roślinnej 75

12.2. Prowadzenie produkcji zwierzęcej 75




13. Technika w rolnictwie(150 godzin)

13.1. Bezpieczeństwo i higiena pracy w rolnictwie 15

13.2. Mechanizacja produkcji rolniczej i pszczelarskiej 135

Praktyki zawodowe(120 godzin)

1. Gospodarka pasieczna 120




10. PROGRAMY NAUCZANIA DLA POSZCZEGÓLNYCH PRZEDMIOTÓWW programie nauczania dla zawodu technika pszczelarza zastosowano taksonomię celów ABC B. Niemierko.

1. Działalność gospodarcza w rolnictwie1.1. Podstawy formalno-prawne działalności gospodarczej1.2. Działalność rolnicza i pszczelarska

1.1. Podstawy formalno-prawne działalności gospodarczej

Uszczegółowione efekty kształceniaUczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi:

Poziom wymagań

programowych

Kategoria taksonomiczna Materiał nauczania

PDG(1)1 rozróżnić pojęcia z obszaru funkcjonowania gospodarki rynkowej: rynek, polityka fiskalna; P B Podstawy działalności gospodarczej.

Zasady planowania określonej działalności. Formy organizacyjno-prawne działalności

przedsiębiorstwa. Formy pozyskiwania kapitału. Instytucje w rolnictwie. Polityka kredytowa i system bankowy. Ubezpieczenia w rolnictwie: ZUS, KRUS. Fundusze strukturalne. Dotacje w rolnictwie i pszczelarstwie. Procesy integracyjne w rolnictwie i pszczelarstwie. Doradztwo rolnicze. Rejestrowanie firmy. Opodatkowanie działalności gospodarczej. Podatki w rolnictwie. Wydajność pracy. Systemy wynagrodzeń pracowników. Obowiązki pracodawcy dotyczące ubezpieczeń

społecznych. Ubezpieczenia gospodarcze.

PDG(1)2 zdefiniować pojęcia: małe, średnie, duże przedsiębiorstwo; P BPDG(1)3 zdefiniować podstawowe pojęcia i kategorie ekonomiczne; P BPDG(2)1 zidentyfikować przepisy prawa pracy, przepisy o ochronie danych-osobowych i prawa autorskiego; P B

PDG(2)2 zidentyfikować przepisy prawa podatkowego; P BPDG(2)3 dokonać analizy przepisów prawa pracy, przepisów o ochronie danychosobowych oraz przepisów prawa podatkowego i prawa autorskiego; PP C

PDG(2)4 określić konsekwencje wynikające z nieprzestrzegania przepisów o ochronie danychosobowych oraz przepisy prawa podatkowego i prawa autorskiego;

P B

PDG(3)1 zidentyfikować aktualnie obowiązujące przepisy dotyczące prowadzenia działalności gospodarczej; P B

PDG(3)2 dokonać analizy przepisów dotyczące prowadzenia działalności gospodarczej; P C

PDG(3)3 przewidzieć konsekwencje wynikające z nieprzestrzegania przepisów z zakresu prowadzenia działalności gospodarczej; P D

PDG(3)4 skorzystać z aktualnie obowiązujących przepisów dotyczących P C




1.1. Podstawy formalno-prawne działalności gospodarczejprowadzenia działalności gospodarczej rolniczej; Etyka w biznesie.

Obowiązki pracodawcy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy i ppoż.

PDG(4)1 wymienić przedsiębiorstwa i instytucje występujące w rolnictwie pszczelarstwie i powiązania między nimi; P B

PDG(4)2 zidentyfikować przedsiębiorstwa w rolnictwie i pszczelarstwie na równych szczeblach obrotu handlowego; P B

PDG(4)3 określić powiązania przedsiębiorstwa pszczelarskiego z otoczeniem; P CPDG(5)1 dokonać analizy działalności rolniczej na rynku; P BPDG(5)2 dokonać analizy czynników kształtujących popyt i podaż produktów rolniczych; P C

PDG(5)3 porównać działania prowadzone przez przedsiębiorstwa konkurencyjne w branży rolniczej; P B

PDG(6)1 zidentyfikować procedury zakupu i sprzedaży w przedsiębiorstwach funkcjonujących na rynku; P C

PDG(6)2 zorganizować współpracę z kontrahentami w zakresie zaopatrzenia i sprzedaży; P C

PDG(6)3 ustalić zakres i zasady współpracy z przedsiębiorstwami z branży rolniczej; P CPDG(6)4 zaplanować wspólne przedsięwzięcia dotyczące promowania produktów na rynku; P C

PDG(7)1 opracować procedurę postępowania przy założeniu własnej działalności gospodarczej; P D

PDG(7)2 wybrać właściwą formę organizacyjno-prawną planowanej działalności gospodarczej; P C

PDG(7)3 sporządzić dokumenty niezbędne do uruchomienia i prowadzenia działalności pszczelarskiej i rolniczej; P C

PDG(7)4 wybrać formę opodatkowania działalności rolniczej; P CPDG(7)5 sporządzić biznesplan dla wybranej działalności rolniczej; P CPDG(7)6 rozróżnić uproszczone formy ewidencji gospodarczej w zależności od form opodatkowania; P C

BHP(2)1 wymienić instytucje oraz służby działające w zakresie ochrony pracy i ochrony środowiska w Polsce;

P A




1.1. Podstawy formalno-prawne działalności gospodarczejBHP(2)2 scharakteryzować zadania i uprawnienia instytucji oraz służb działających w zakresie ochrony pracy i ochrony środowiska w Polsce; PP B

BHP(2)3 zidentyfikować podstawowe przepisy dotyczące prawnej ochrony pracy. P B

Planowane zadaniaZadaniem uczniów będzie opracowania procedury postępowania przy zakładaniu własnej działalności gospodarczejZadanie powinno być wykonywane w grupach pod kierunkiem wybranego lidera. Grupy powinny zaprezentować swoje opracowania w formie prezentacji (w dowolnej formie, np. plakaty, prezentacja multimedialna). Po prezentacji powinna być przeprowadzona dyskusja pod kierunkiem eksperta (nauczyciela lub eksperta zewnętrznego) w celu zweryfikowania przedstawionych propozycji i ustalenia wspólnej procedury. Na podstawie opracowanej procedury grupa uczniów opracuje poradnik „Krok po kroku – zakładam własną działalność gospodarczą”.

Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjneDział programowy „Podstawy formalno-prawne działalności gospodarczej” wymaga stosowania aktywizujących metod kształcenia. Zaplanowane do osiągnięcia efekty kształcenia przygotowują ucznia do wykonywania do funkcjonowania na rynku pracy jako przedsiębiorcy. Powinny być kształtowane umiejętności analizowania przepisów prawa, a także postawy odpowiedzialności za działanie niezgodne z przepisami prawa. Oceny osiągnięć edukacyjnych uczniów należy dokonać przez ocenę wykonanego projektu.Środki dydaktyczneW pracowni, w której prowadzone będą zajęcia edukacyjne, powinny się znajdować: zbiory przepisów prawa w zakresie działalności gospodarczej i prawa pracy.Komputer z dostępem do Internetu (1 stanowisko dla dwóch uczniów). Urządzenia multimedialne.Zestawy ćwiczeń, pakiety edukacyjne dla uczniów.Zalecane metody dydaktyczneDominująca metodą kształcenia powinna być tekstu przewodniego, która ułatwi uczniom samodzielne zbieranie i analizowanie informacji dotyczących zakładania własnej działalności pszczelarskiej oraz metoda projektu.Formy organizacyjneZajęcia powinny być prowadzone w formie pracy w grupach 3-4-osobowych i indywidualnie.

Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Oceny osiągnięć edukacyjnych uczniów należy dokonać przez ocenę wykonanego projektu oraz analizy tekstu przewodniego. Sprawdzania i oceniania osiągnięć edukacyjnych uczniów można dokonywać również za pomocą: wypowiedzi ustnych, sprawdzianów pisemnych i testów osiągnięć szkolnych.

Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: – dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia,– dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia.




1.2. Działalność rolnicza i pszczelarska


Poziom wymagań

programowych





1.2. Działalność rolnicza i pszczelarskaPDG(5)4 dokonać analizy działalności pszczelarskiej na rynku; P C Badanie potrzeb klientów.

Strategie marketingowe w gospodarstwie pasiecznym i rolniczym.

Instrumenty marketingu mix. Rachunkowość rolnicza. Majątek podmiotu gospodarczego. Bilans majątkowy. Dowody księgowe: pojęcie, znaczenie, klasyfikacja. Dokumentacja środków pieniężnych i rozrachunków

z dostawcami i odbiorcami. Źródła przychodów i kosztów w gospodarstwie

pasiecznym i rolniczym. Praca biurowa. Usługi posprzedażowe. Rachunek ekonomiczny w gospodarstwie pasiecznym. Przepisy prawne w rolnictwie i pszczelarstwie. Zasady współpracy przedsiębiorstwa rolniczego

z otoczeniem.

PDG(5)5 dokonać analizy czynników kształtujących popyt i podaż na produkty pszczele; P C

PDG(5)6 porównać działania prowadzone przez przedsiębiorstwa konkurencyjne w branży pszczelarskiej; PP C

PDG(6)5 zidentyfikować procedury zakupu i sprzedaży w przedsiębiorstwach pszczelarskich funkcjonujących na rynku; P B

PDG(6)6 zorganizować współpracę z kontrahentami w zakresie zaopatrzenia i sprzedaży produktów pszczelich; P C

PDG(6)7 ustalić zakres i zasady współpracy z przedsiębiorstwami z branży pszczelarskiej; PP D

PDG(6)8 zaplanować wspólne przedsięwzięcia dotyczące promowania produktów pszczelich na rynku; P C

PDG(7)7 wymieniać, scharakteryzować i sklasyfikować składniki majątku gospodarstwa pasiecznego; P B

PDG(7)8 scharakteryzować i sklasyfikować kapitały własne i obce w gospodarstwie pasiecznym; P B

PDG(7)9 sporządzić bilans majątkowy gospodarstwa pasiecznego; PP DPDG(7)10 sporządzić podstawowe dokumenty z zakresu obrotu pieniężnego oraz rozrachunków z dostawcami i odbiorcami; PP B

PDG(8)1 zorganizować stanowisko pracy biurowej z zastosowaniem zasad ergonomii; PP D

PDG(8)2 rozróżnić ogólne zasady formułowania i formatowania pism; P BPDG(8)3 sporządzić pisma związane z prowadzeniem działalności gospodarczej; P CPDG(8)4 wykonać czynności związane z przyjmowaniem korespondencji w różnej formie; P C

PDG(8)5 wykonać prace biurowe zgodnie z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy; P C

PDG(9)1 obsłużyć biurowe urządzenia techniczne; P CPDG(9)2 zastosować programy komputerowe wspomagające prowadzenie PP C




1.2. Działalność rolnicza i pszczelarskahandlowej działalności gospodarczej;PDG(9)3 obsłużyć urządzenia biurowe potrzebne do wykonywania zadań zawodowych w działalności pszczelarskiej; P C

PDG(10)1 rozróżnić elementy marketingu-mix; P BPDG(10)2 dokonać analizy potrzeby klientów na podstawie przeprowadzonych badań ankietowych; P C

PDG(10)3 zastosować instrumenty marketingu mix w prowadzeniu gospodarstwa pasiecznego; P C

PDG(10)4 określić strategie działań marketingowych w przedsiębiorstwie pszczelarskim; P B

PDG(10)5 dobrać sposoby reklamowania produktów do ich rodzaju; P CPDG(10)6 określić czynniki mające wpływ na dobór środków promocji; P BPDG(11)1 zidentyfikować składniki kosztów i przychodów w działalności pszczelarskiej; P B

PDG(11)2 określić wpływ kosztów i przychodów na wynik finansowy; PP BPDG(11)3 wskazywać możliwości optymalizowania kosztów prowadzonej działalności; PP B

PDG(11)4 obliczyć koszty wg różnych kryteriów; PP CPDG(11)5 zidentyfikować czynniki wpływające na koszty i opłacalność w skali mikro i makroekonomicznej; P C

PDG(11)6 obliczyć opłacalność produkcji rolniczej; PP CR.4.1(17)1 określić termin i sposoby przechowywania produktów pochodzenia roślinnego; P B

R.4.1(17)2 przechować produkty pochodzenia roślinnego; P BR.4.1(17)3 przygotować produkty do sprzedaży; P CR.4.1(17)4 określić potrzeby zaopatrzeniowe; P CR.4.1(18)1 przygotować i sporządzić dokumentację do sprzedaży produktów pochodzenia roślinnego; P B

R.4.1(18)2 przeanalizować i zastosować przepisy dotyczące obrotu produktami P C




1.2. Działalność rolnicza i pszczelarskaroślinnymi;R.4.2(15)1 przeanalizować i zastosować przepisy prawa dotyczące identyfikacji i rejestracji zwierząt; P C

R.4.2(15)2 dobrać środki do transportu zwierząt; P CR.4.2(15)3 zastosować zasady i przepisy prawidłowego transportu zwierząt; P CR.4.2(18)1 ocenić jakość i przygotowanie produktów pochodzenia zwierzęcego do sprzedaży zgodnie z obowiązującymi normami; P C

R.4.2(18)2 przeanalizować czynniki kształtujące podaż i popyt produktów pochodzenia zwierzęcego przeznaczonych do sprzedaży; P C

R.4.2(18)3 przygotować zwierzęta do sprzedaży zgodnie z obowiązującymi zasadami; P C

R.4.2(19)1 ocenić skuteczność prowadzenia sprzedaży bezpośredniej produktów pochodzenia zwierzęcego; P C

R.4.2(19)2 przestrzegać przepisów prawa dotyczących sprzedaży bezpośredniej zwierząt i produktów pochodzenia zwierzęcego; P C

R.4.3(18)1 znać i zastosować przepisy w sprawie wymagań weterynaryjnych przy pozyskiwaniu produktów pochodzenia pszczelego, przeznaczonych do sprzedaży bezpośredniej;

PP C

R.4.3(18)2 przygotować produkty pszczele do sprzedaży bezpośredniej; P CR.4.3(18)3 prowadzić sprzedaż bezpośrednią produktów pszczelich zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa; P C

R.4.3(19)1 dobrać ekonomiczne optymalne metody i technologie pozyskania produktów pszczelich; PP B

R.4.3(19)2 prowadzić rachunkowość w gospodarstwie pasiecznym; P CR.4.3(19)3 określić koszty i dochody produkcji pasiecznej; P BR.4.3(19)4 obliczyć opłacalność produkcji wybranych produktów pszczelich; P CR.4.3(19)5 przeanalizować czynniki decydujące o opłacalności pasieki; PP CR.4.3(19)6 wskazywać dodatkowe źródła dochodu w gospodarstwie pasiecznym; P CR.4.3(19)7 przygotować wnioski o dofinansowanie działalności pszczelarskiej ze PP C




1.2. Działalność rolnicza i pszczelarskaśrodków pomocowych Unii Europejskiej;BHP(3)1 rozpoznać prawa i obowiązki pracownika w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy; P B

BHP(3)2 rozpoznać obowiązki pracodawcy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy; P B

BHP(3)3 opracować procedurę postępowania w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy w przedsiębiorstwie pszczelarskim. PP C

Planowane zadaniaZadaniem uczniów będzie wykonanie projektu „Prowadzę własne gospodarstwo pasieczne z opracowanym planem promocji”.Opis zadania: Uczeń dobiera 2 osoby, z którymi będzie wykonywał projekt. Pierwszym etapem będzie przygotowanie opisu (konspektu) projektu, w którym określone zostają szczegółowe cele projektu, konieczne do podjęcia działania lub pytania, na które należy poszukiwać odpowiedzi, czas wykonania projektu, ustalone z nauczycielem terminy konsultacji oraz kryteria, zakres i terminy oceny.II etap – opracowanie szczegółowego planu działania zawierającego następujące informacje: zadanie do wykonania (np. prowadzić sprzedaż bezpośrednią produktów pszczelich), osoba odpowiedzialna za wykonanie zadania, termin wykonania zadania oraz ewentualne koszty. III etap – podejmowanie systematycznych działań projektowych: zbieranie i gromadzenie informacji potrzebnych do rozstrzygnięcia postawionych w projekcie problemów, selekcja i analiza zgromadzonych informacji, wnioskowanie ukierunkowane na wybór optymalnego rozwiązania, wykonanie projektu w praktyce.

Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjneDział programowy „Działalność rolnicza i pszczelarska” wymaga stosowania aktywizujących metod kształcenia. Zaplanowane do osiągnięcia efekty kształcenia przygotowują ucznia do funkcjonowania na rynku pracy jako przedsiębiorcy. Powinny być kształtowane umiejętności przestrzegania przepisów prawa obowiązującego w działalności gospodarczej, współpracy z innymi przedsiębiorstwami w branży. Należy także kształtować postawę samodzielności w podejmowaniu decyzji, odpowiedzialności za siebie i innych. Oceny osiągnięć edukacyjnych uczniów należy dokonać przez ocenę wykonanego projektu.Środki dydaktyczneW pracowni, w której prowadzone będą zajęcia edukacyjne, powinny się znajdować: zbiory przepisów prawa w zakresie działalności gospodarczej i prawa pracy, filmy i prezentacje multimedialne dotyczące marketingu. Komputer z dostępem do Internetu (1 stanowisko dla dwóch uczniów). Urządzenia multimedialne.Zestawy ćwiczeń, pakiety edukacyjne dla uczniów.Zalecane metody dydaktyczneW dziale szczególnie zaleca się zastosować metodę projektu, która sprzyja rozwijaniu kompetencji personalnych i społecznych, samodzielnemu rozwiązywaniu problemów oraz rozpoznaniu




1.2. Działalność rolnicza i pszczelarskawybranej tematyki w pogłębiony sposób.Formy organizacyjneZajęcia powinny być prowadzone w formie pracy w grupach. Dominująca metodą kształcenia powinna być metoda projektów.

Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Oceny osiągnięć edukacyjnych uczniów należy dokonać przez ocenę wykonanego projektu. Sprawdzania i oceniania osiągnięć edukacyjnych uczniów można dokonywać za pomocą: wypowiedzi ustnych, sprawdzianów pisemnych i testów osiągnięć szkolnych. Oceniając wypowiedzi ustne, należy wziąć pod uwagę: poprawność posługiwania się pojęciami z zakresu prowadzenia działalności gospodarczej. W testach osiągnięć szkolnych należy uwzględnić zadania zamknięte i otwarte. Zadania otwarte należy zastosować ze względu na ich twórczy charakter. W zadaniach tego typu należy dokładnie i precyzyjnie sformułować polecenia: wyjaśnij, oblicz, podaj przyczyny. W ocenie końcowej osiągnięć uczniów po zakończeniu realizacji programu należy uwzględnić wyniki sprawdzianów, testów osiągnięć szkolnych.





2. Przepisy ruchu drogowego2.1. Bezpieczeństwo w ruchu drogowym2.2. Zasady ruchu drogowego2.3. Jazda w różnych warunkach drogowych

2.1. Bezpieczeństwo w ruchu drogowym


Poziom wymagań

programowych


BHP(10)1 scharakteryzować przyczyny wypadków drogowych; P B Podstawowe pojęcia dotyczące ruchu drogowego. Wpływ alkoholu lub innych środków na działania

kierującego. Przyczyny wypadków drogowych. Wpływ stanu technicznego na bezpieczeństwo w ruchu

drogowym. Sprawdzenie stanu technicznego pojazdu. Oświetlenie pojazdu. Wyposażenie obowiązkowe pojazdu. Procedury postępowania podczas wypadku. Procedury postępowania podczas kolizji drogowej. Udzielanie pierwszej pomocy osobom poszkodowanym. Elementy kontrolno-pomiarowe pojazdu. Zakres czynności kontrolno-obsługowych.

BHP(10)4 scharakteryzować skutki prowadzenia pojazdu po spożyciu alkoholu lub innego środka odurzającego; P B

PKZ(R.c)(1)1 ustalić zakres czynności kontrolno-obsługowych pojazdu; P CPKZ(R.c)(1)2 zinterpretować wskazania przyrządów kontrolno-pomiarowych; P CPKZ(R.c)(1)3 wyjaśnić wpływ stanu technicznego pojazdu na bezpieczeństwo w ruchu drogowym; P B

BHP(10)2 wyjaśnić procedury udzielania pierwszej pomocy osobom poszkodowanym podczas wypadku; P C

BHP(10)3 ustalić działania w przypadku powstania zagrożenia w bezpieczeństwie ruchu drogowego. P C

Planowane zadaniaAnalizowanie przyczyn wypadków drogowychZadaniem uczniów jest wykonanie w grupach dwuosobowych zadania zgodnie z opisem.Opis pracy:Na podstawie informacji z Internetu i zgromadzonych opisów wypadków drogowych dokonaj klasyfikacji ich przyczyn.Ustalanie procedur postępowania podczas różnych wypadków drogowychZadaniem uczniów jest w grupach dwuosobowych wykonanie zadania zgodnie z opisem.




2.1. Bezpieczeństwo w ruchu drogowym

Opis pracy:Uczniowie w zespołach kilkuosobowych dokonują analizy planowanych działań podczas udzielania pomocy osobom poszkodowanym w wypadku drogowym.Na podstawie otrzymanego opisu wypadku należy opracować procedurę wzywania i udzielania pomocy, charakterystykę planowanych działań, korzystając z zasobów w Internecie, literaturze.

Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjneDział programowy „Bezpieczeństwo w ruchu drogowym” wymaga stosowania aktywizujących metod kształcenia. Zaproponowane do osiągnięcia uszczegółowione efekty kształcenia przygotowują ucznia do dalszego kształcenia z zakresu użytkowania pojazdów, a w szczególności kierowania nimi po drogach publicznych. Powinny być kształtowane umiejętności poszukiwania, analizowania i selekcjonowania informacji z zakresu bezpieczeństwa w ruch drogowym pojazdów, odczytywania informacji ze wskazań przyrządów kontrolno-pomiarowych poszczególnych układów pojazdu. Należy także kształtować umiejętność współpracy w grupie, gdyż umiejętność pozyskiwania najnowszych informacji jest kluczową w zakresie poznawania najnowszych przepisów w zakresie ruchu pojazdów, które często ulegają zmianom. Bardzo ważnym zagadnieniem, na które należy przeznaczyć co najmniej 4 godziny dydaktyczne, jest opanowanie umiejętności udzielania pierwszej pomocy. Zajęcia te, zgodnie z przepisami dotyczącymi szkolenia na każdą kategorię prawa jazdy, należy przeprowadzić przy współudziale ratownika medycznego – jest to wymóg formalny kształcenia kandydatów na kierowców. Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje się przeprowadzenie testu wielokrotnego wyboru oraz zadań praktycznych.Środki dydaktyczneW pracowni pojazdów rolniczych powinny się znajdować: tablice poglądowe dotyczące zasad udzielania pierwszej pomocy, katalogi i oferty handlowe producentów pojazdów samochodowych i ciągników rolniczych z rozmieszczeniem elementów kontrolno-sterujących na pulpicie. Ważne jest umożliwienie korzystania ze stanowisk komputerowych z dostępem do Internetu (1 stanowisko dla dwóch uczniów). W pracowni powinny znajdować się urządzenia multimedialne, akty prawne dotyczące przepisów ruchu drogowego, katalogi, filmy i prezentacje multimedialne dotyczące zasad udzielania pierwszej pomocy. Należy przygotować zestawy ćwiczeń, pakiety edukacyjne dla uczniów, a także zadania testowe – analogicznie jak na egzaminie państwowym.Zalecane metody dydaktyczneNauczyciel dobierając metody kształcenia powinien przede wszystkim odpowiedzieć na następujące pytania: Jakie ma zaplanowane do osiągnięcia cele podczas zajęć? Jakie metody będą najbardziej odpowiednie do możliwości percepcyjnych uczących się? Jakie problemy (o jakim stopniu trudności i złożoności) powinny być przez uczniów rozwiązane? Jak zmotywować uczniów i zapewnić ich zaangażowanie w proces dydaktyczny?Rzetelna odpowiedź na te pytania pozwoli na trafne dobranie metod, które pozwolą na osiągnięcie zamierzonych efektów. W tym dziale powinny być kształtowane umiejętności analizowania, wyszukiwania, selekcjonowania informacji z zakresu przyczyn wypadków drogowych różnych pojazdów. Ten dział programowy wymaga stosowania aktywizujących metod kształcenia ze szczególnym uwzględnieniem metody tekstu przewodniego, dyskusji dydaktycznej w różnych odmianach. Niektóre elementy zajęć muszą być wspomagane wykładem konwersatoryjnym. Podczas zajęć należy wykonywać ćwiczenia, do których należy przygotować opisy czynności niezbędne do wykonania zadania, a uczniowie będą pracować samodzielnie lub w zespołach. Bardzo ważnym jest praktyczne wykonanie symulacji postępowania podczas wypadku drogowego w różnych sytuacjach drogowych, z uczestnikami o różnorodnych obrażeniach.




2.1. Bezpieczeństwo w ruchu drogowymFormy organizacyjneZajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnie lub grupowo. Zajęcia należy prowadzić w oddziałach klasowych uwzględniając konieczność indywidualnego wykonywania ćwiczeń.

Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje się przeprowadzenie testu zgodnie ze standardami ośrodka egzaminacyjnego oraz testu praktycznego, podczas którego zweryfikowana zostanie umiejętność działania podczas udzielania pomocy osobom poszkodowanym w wypadku drogowym.


2.2. Zasady ruchu drogowego


Poziom wymagań

programowych


PKZ(R.c)(2)1 wyjaśnić przepisy prawa dotyczące ruchu drogowego podczas jazdy po drogach; P C Ogólne zasady ruchu drogowego.

Szczególna ostrożność. Zasada ograniczonego zaufania. Rodzaje dróg. Dopuszczalne prędkości. Włączanie się do ruchu. Przecinanie się kierunku ruch pojazdów. Przejazd przez skrzyżowania. Pierwszeństwo przejazdu. Skrzyżowania o ruch okrężnym. Pionowe i poziome znaki drogowe. Sygnały świetlne i nadawane przez osoby kierujące

ruchem. Przejazdy przez torowiska. Pojazdy uprzywilejowane.

PKZ(R.c)(2)2 zinterpretować przepisy prawa dotyczące ruchu drogowego podczas przejazdu przez skrzyżowania; P B

PKZ(R.c)(2)3 zinterpretować przepisy prawa dotyczące pierwszeństwa przejazdu; P BPKZ(R.c)(2)4 określić przepisy prawa o ruchu drogowym dotyczące włączania się do ruchu; P B

PKZ(R.c)(3)1 określić zasady kierowania pojazdami w ruchu drogowym; P BPKZ(R.c)(2)5 określić dopuszczalne prędkości pojazdów na poszczególnych rodzajach dróg; P B

PKZ(R.c)(2)6 zinterpretować znaczenie znaków drogowych; P CPKZ(R.c)(3)2 zinterpretować znaczenie nadawanych sygnałów drogowych; P CPKZ(R.c)(3)3 wyjaśnić konsekwencje zachowań innych uczestników ruchu drogowego. P C




2.2. Zasady ruchu drogowegoPlanowane zadaniaUstalenie zasad pierwszeństwa przejazdu podczas pokonywania różnego rodzaju skrzyżowań z uwzględnieniem różnorodnych uczestników ruchu drogowego (pojazdy szynowe, uprzywilejowane, wolnobieżne, piesi, rowerzyści)Zadaniem uczniów jest wykonanie zadania zgodnie z opisem.Opis pracy:Zadaniem każdego ucznia (w grupach dwuosobowych) jest ustalanie kolejności przejazdu na skrzyżowaniach w różnych sytuacjach drogowych.Interpretowanie znaczenia znaków drogowych jako wskazań do podejmowanych decyzji podczas kierowania pojazdamiZadaniem uczniów jest wykonanie zadania zgodnie z opisem.Opis pracy:Zadaniem dla uczniów jest wyjaśnienie znaczenia poszczególnych znaków drogowych, które należy uwzględnić podczas planowania różnych decyzji w procesie kierowania pojazdami.

Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjneDział programowy „Zasady ruchu drogowego” wymaga stosowania aktywizujących metod kształcenia. Zaproponowane do osiągnięcia uszczegółowione efekty kształcenia przygotowują ucznia do dalszego kształcenia z zakresu bezpośredniego kierowania pojazdami. Podczas zajęć powinny być kształtowane umiejętności interpretowania, analizowania i selekcjonowania informacji wynikających z symboliki znaków drogowych, ich wzajemnych powiązań i korelacji, zasad ich ustawiania i odwoływania. Należy także kształtować umiejętność współpracy w grupie, gdyż umiejętność pozyskiwania najnowszych informacji dotyczącą przyczyn wypadków jest kluczową w zakresie interpretowania zasad ruchu drogowego. W pracowni, w której prowadzone będą zajęcia edukacyjne, powinny się znajdować: tablice poglądowe ze znakami drogowymi, różnymi sytuacjami na skrzyżowaniach. Ponadto, w pracowni powinien znajdować się komputery z dostępem do Internetu (1 stanowisko dla dwóch uczniów) oraz urządzenia multimedialne i prezentacje z różnymi sytuacjami drogowymi i testami do ćwiczeń.Środki dydaktyczneW pracowni powinny znajdować się urządzenia multimedialne, akty prawne dotyczące przepisów ruchu drogowego, znaki drogowe, filmy i prezentacje multimedialne dotyczące zasad ruchu drogowego. Należy przygotować zestawy ćwiczeń, pakiety edukacyjne dla uczniów, a także zadania testowe – analogicznie jak na egzaminie państwowym. Pomocne w realizacji zajęć będą również zestawy ćwiczeń, instrukcje do ćwiczeń, pakiety edukacyjne dla uczniów, programy zawierające zestawy zadań testowych dla kandydatów na kierowców.Zalecane metody dydaktyczneDominującą metodą kształcenia powinna być metoda tekstu przewodniego, która ułatwia uczniom samodzielne zbieranie i analizowanie informacji dotyczących zasad ruchu drogowego, ustalania pierwszeństwa przejazdu w różnych sytuacjach drogowych.Formy organizacyjneZajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnie lub grupowo.

Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje się przeprowadzenie testu zgodnie ze standardami ośrodka egzaminacyjnego oraz testu praktycznego, podczas którego zweryfikowana zostanie umiejętność podejmowania decyzji dotyczących kolejności przejazdu w różnych sytuacjach drogowych.

Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające:– dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia,




2.2. Zasady ruchu drogowego– dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia.2.3. Jazda w różnych warunkach drogowych


Poziom wymagań

programowych


PKZ(R.c)(4)1 wyjaśnić zasady wykonywania czynności obsługi codziennej pojazdu; P B Zasady doboru i uzupełniania materiałów eksploatacyjnych.

Obsługa codzienna pojazdu. Przygotowanie miejsca pracy kierowcy. Przewóz osób i ładunków. Jazda w warunkach ograniczonej widoczności. Używanie sygnałów dźwiękowych i świetlnych. Ewidencja pojazdów. Przeglądy techniczne. Kategorie praw jazdy i zakres uprawnień. Wydawanie praw jazdy. Cofanie uprawnień do kierowania. Kontrola drogowa. Procedury na egzaminie wewnętrznym i państwowym.

PKZ(R.c)(4)2 wyjaśnić przepisy prawne dotyczące obowiązku rejestracji pojazdu i obowiązkowych badań technicznych; P B

PKZ(R.c)(4)3 wyjaśnić zasady organizacji miejsca pracy kierowcy zgodnie z zasadami ergonomii; P B

PKZ(R.c)(4)4 wyjaśnić zasady prowadzenia pojazdów w różnych warunkach drogowych; P B

PKZ(R.c)(4)5 wyjaśnić zasady przeprowadzania egzaminu wewnętrznego; P BPKZ(R.c)(4)6 wyjaśnić zasady przeprowadzania egzaminu państwowego w różnych warunkach drogowych; P C

PKZ(R.c)(4)7 wyjaśnić procedury wydawania i cofania uprawnień do kierowania pojazdami. P B

Planowane zadaniaUstalenie zakresu czynności obsługowych pojazdu przed rozpoczęciem jazdyZadaniem uczniów jest wykonanie w grupach dwuosobowych zadania zgodnie z opisem.Na podstawie otrzymanej instrukcji obsługi pojazdu określ czynności do wykonania przed zajęciem miejsca kierowcy, a także opracuj, co i w jakiej kolejności należy wykonać po zajęciu miejsca kierowcy, ale przed uruchomieniem silnika pojazdu.

Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjneDział programowy „Jazda w różnych warunkach drogowych” wymaga stosowania aktywizujących metod kształcenia. Zaproponowane do osiągnięcia uszczegółowione efekty kształcenia przygotowują ucznia do poruszania się pojazdami w różnych warunkach drogowych. W zakresie materiału znalazły się zagadnienia dotyczące dokumentacji dotyczącej kierowcy, pojazdu, warunków technicznych pojazdu, okresowej oceny stany technicznego w stacjach kontroli pojazdów. Podczas zajęć powinny być kształtowane umiejętności poszukiwania, analizowania i selekcjonowania informacji z zakresu obrotu pojazdami zasad ich ewidencji, obowiązków właścicieli i kierowców (ubezpieczenie OC, dokumenty dotyczące pojazdu). Należy także kształtować umiejętność współpracy w grupie, gdyż umiejętność pozyskiwania najnowszych informacji jest kluczową w zakresie poznawania najnowszych uregulowań prawnych. Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje się przeprowadzenie testu wielokrotnego wyboru oraz zadań praktycznych.




2.2. Zasady ruchu drogowegoŚrodki dydaktyczneW pracowni pojazdów rolniczych powinny się znajdować: tablice poglądowe, katalogi i oferty handlowe producentów pojazdów samochodowych i ciągników rolniczych. Ważne jest umożliwienie korzystania ze stanowisk komputerowych z dostępem do Internetu (1 stanowisko dla dwóch uczniów). W pracowni powinny znajdować się urządzenia multimedialne, czasopisma branżowe, katalogi, filmy i prezentacje multimedialne dotyczące budowy pojazdów rolniczych. Należy przygotować zestawy ćwiczeń, a także pakiety edukacyjne dla uczniów.Zalecane metody dydaktyczneNauczyciel dobierając metody kształcenia powinien przede wszystkim odpowiedzieć na następujące pytania: Jakie ma zaplanowane do osiągnięcia cele podczas zajęć? Jakie metody będą najbardziej odpowiednie do możliwości percepcyjnych uczących się? Jakie problemy (o jakim stopniu trudności i złożoności) powinny być przez uczniów rozwiązane? Jak zmotywować uczniów i zapewnić ich zaangażowanie w proces dydaktyczny?Rzetelna odpowiedź na te pytania pozwoli na trafne dobranie metod, które pozwolą na osiągnięcie zamierzonych efektów. W tym dziale powinny być kształtowane umiejętności analizowania, wyszukiwania, selekcjonowania informacji z zakresu budowy pojazdów. Ten dział programowy wymaga stosowania aktywizujących metod kształcenia ze szczególnym uwzględnieniem metody tekstu przewodniego, dyskusji dydaktycznej w różnych odmianach. Niektóre elementy zajęć muszą być wspomagane wykładem konwersatoryjnym. Podczas zajęć należy wykonywać ćwiczenia, do których należy przygotować opisy czynności niezbędne do wykonania zadania, a uczniowie będą pracować samodzielnie lub w zespołach.Formy organizacyjneZajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnie lub w grupach 3-4-osobowych.

Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje się przeprowadzenie testu, zgodnie ze standardami ośrodka egzaminacyjnego, oraz testu praktycznego, podczas którego zweryfikowana zostanie umiejętność podejmowania decyzji dotyczących jazdy w różnych warunkach drogowych i terenowych.





3. Język obcy w pszczelarstwie3.1. Porozumiewanie się w języku obcym3.2. Wykorzystanie języka obcego w prowadzeniu gospodarstwa pasiecznego

3.1. Porozumiewanie się w języku obcym


Poziom wymagań

programowych


JOZ(1)1 posłużyć się poprawnie kontekstem w zrozumieniu wypowiedzi z użyciem specjalistycznego słownictwa stosowanego w działalności pszczelarskiej; P C Słownictwo związane z wykonywaniem zadań

zawodowych, szczególnie dotyczące planowania pracy. Prowadzenie prac pasiecznych. Zastosowanie zwrotów grzecznościowych. Wydawanie poleceń. Działania marketingowe. Negocjowanie warunków sprzedaży. Porozumienie o współpracy. Organizacja stanowiska pracy.

JOZ(1)2 zabrać głos w dyskusji na temat wysłuchanego tekstu dotyczącego zagadnień pszczelarskich; P C

JOZ(1)3 przeczytać i przetłumaczyć prawidłowo korespondencję otrzymywaną za pomocą poczty elektronicznej; PP C

JOZ(2)1 określić w języku obcym czynności związane z prowadzeniem pasieki; P BJOZ(2)2 zaplanować i przeprowadzić rozmowę w języku obcym zawodowym z uwzględnieniem wypowiedzi partnera; PP D

JOZ(2)3 zastosować w prawidłowy sposób zwroty grzecznościowe w rozmowach; P CJOZ(2)4 posłużyć się językiem obcym w zakresie wspomagającym wykonywane zadań zawodowych pszczelarza z zastosowaniem poprawnej terminologii; PP C

JOZ(2)5 zinterpretować poprawnie typowe pytania stawiane przez współpracowników w języku obcym; P C

JOZ(2)6 wydać polecenia w języku obcym dotyczące realizacji prac w zawodzie pszczelarza zgodnie z zasadami gramatyki; P C

JOZ(2)7 zastosować zwroty grzecznościowe w języku obcym zgodnie z zasadami; P CJOZ(2)10 negocjować warunki sprzedaży określonych produktów w języku obcym zgodnie z zasadami gramatyki i z wykorzystaniem odpowiedniej terminologii. PP C

Planowane zadaniaSporządzanie notatki z tekstu słuchanego i czytanegoZadaniem grupy jest wykonanie pracy zgodnie z opisem.




3.1. Porozumiewanie się w języku obcymUczniowie wykonują ćwiczenia, po ich wykonaniu dokonują samooceny.

Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjneZajęcia edukacyjne mogą być prowadzone w pracowni pasiecznej. W pracowni, w której prowadzone będą zajęcia edukacyjne, powinny się znajdować: drobny sprzęt pszczelarski, plansze i atrapy osobników pszczelich, plansze i tablice z przebiegu życia rodziny pszczelej, budowle pasieczne, komputer z dostępem do Internetu (jedno stanowisko dla dwóch uczniów), urządzenia multimedialne.Środki dydaktyczneZestawy ćwiczeń, instrukcje do ćwiczeń, pakiety edukacyjne dla uczniów, karty samooceny, karty pracy dla uczniów.Czasopisma branżowe, katalogi, filmy i prezentacje multimedialne o tematyce dotyczącej pracy pszczelarza.Zalecane metody dydaktyczneW dziale powinny być kształtowane umiejętności analizowania, wyszukiwania, selekcjonowania informacji z zakresu pszczelarstwa, porozumiewania się w języku obcym z klientami i pracownikami. Dział programowy „Porozumiewanie w języku obcym” wymaga stosowania aktywizujących metod kształcenia ze szczególnym uwzględnieniem metody ćwiczeń, dyskusji dydaktycznej. Dominującą metodą powinna być metoda ćwiczeń. Formy organizacyjneZajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnie lub grupowo. Zajęcia należy prowadzić w grupach maksymalnie 15-osobowych.

Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczniów proponuje się przeprowadzenie testu wielokrotnego wyboru oraz tekstu przewodniego. Sprawdzania i oceniania osiągnięć edukacyjnych uczniów można dokonywać za pomocą: wypowiedzi ustnych, sprawdzianów pisemnych i testów osiągnięć szkolnych.


3.2. Wykorzystanie języka obcego w prowadzeniu gospodarstwa pasiecznego


Poziom wymagań

programowych


JOZ(3)1 przetłumaczyć na język obcy z zachowaniem podstawowych zasad gramatyki i ortografii, teksty zawodowe napisane w języku polskim; P C Korespondencja w języku obcym.

Porozumienia i umowy w języku obcym. Informacje o produktach pszczelich.JOZ(3)2 sporządzić notatkę na temat wysłuchanego tekstu; P C




3.2. Wykorzystanie języka obcego w prowadzeniu gospodarstwa pasiecznego Źródła informacji o pszczelarstwie. Wiedza o pszczelarstwie w zasobach internetowych. Oferty szkoleniowe.

JOZ(3)3 przeczytać i przetłumaczyć obcojęzyczną korespondencję dotycząca kupna-sprzedaży produktów pszczelich; P C

JOZ(3)4 zredagować notatkę w języku obcym z tekstu zawodowego słuchanego i czytanego; PP D

JOZ(3)6 dokonać analizy informacji pszczelarskich w języku obcym; P CJOZ(4)1 opracować w języku obcym porozumienie o współpracy zgodnie z zasadami gramatyki; PP D

JOZ(4)2 porozumieć się z uczestnikami procesu pracy w języku obcym wykorzystując słownictwo zawodowe; P C

JOZ(4)3 przekazać w języku obcym informacje dotyczące wykonywanych prac zgodnie z zasadami gramatyki; P C

JOZ(4)4 słuchać ze zrozumieniem wypowiedzi w języku obcym współpracowników zgodnie z zasadami aktywnego słuchania; P C

JOZ(4)5 porozumiewać się z zespołem współpracowników poprawnie w języku obcym zgodnie z zasadami; P C

JOZ(5)1 odczytać informacje zamieszczone na opakowaniach, metkach produktów pszczelich w języku obcym; P C

JOZ(5)2 przeczytać i przetłumaczyć obcojęzyczne instrukcje dotyczące urządzeń stosowanych w gospodarstwie pszczelarskim; P D

JOZ(4)4 dokonać analizy informacji zamieszczonych na opakowaniach, metkach produktów pszczelich w języku obcym; PP C

JOZ(5)5 skorzystać z obcojęzycznych zasobów Internetu związanych z tematyką zawodową; P C

JOZ(5)6 wyszukać w różnych źródłach informacje o tematyce pszczelarskiej; P CJOZ(5)7 skorzystać z obcojęzycznych portali internetowych przy wyszukiwaniu ofert szkoleniowych; PP D

JOZ(5)8 zgromadzić i przetłumaczyć poprawnie oferty szkoleniowe dla branży pszczelarskiej. P C




3.2. Wykorzystanie języka obcego w prowadzeniu gospodarstwa pasiecznegoPlanowane zadaniaProwadzenie korespondencji mailowej w języku obcymZadaniem uczniów jest wykonanie pracy zgodnie z opisem:Wykonaj ćwiczenie zgodnie z otrzymana instrukcją. Dokonaj samooceny swojej pracy w KARCIE SAMOOCENY.

Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjneZajęcia edukacyjne mogą być prowadzone w pracowni pasiecznej. W pracowni, w której prowadzone będą zajęcia edukacyjne, powinny się znajdować produkty pszczele z etykietkami, instrukcje obsługi urządzeń pszczelarskich, komputer z dostępem do Internetu (1 stanowisko dla dwóch uczniów), urządzenia multimedialne.Środki dydaktyczneZestawy ćwiczeń, instrukcje do ćwiczeń, pakiety edukacyjne dla uczniów, karty samooceny, karty pracy dla uczniów.Czasopisma branżowe, katalogi, filmy i prezentacje multimedialne o tematyce pszczelarskiej.Zalecane metody dydaktyczneW dziale powinny być kształtowane umiejętności analizowania, wyszukiwania, selekcjonowania informacji z zakresu asortymentu towarowego, porozumiewania się w języku obcym z klientami i pracownikami.Formy organizacyjneZajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnie lub grupowo. Zajęcia należy prowadzić w grupach maksymalnie 15-osobowych.

Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje się przeprowadzenie testu wielokrotnego wyboru.





4. Produkcja rolnicza4.1. Podstawy techniki4.2. Produkcja roślinna4.3. Produkcja zwierzęca

4.1. Podstawy techniki


Poziom wymagań

programowych


PKZ(R.d)(1)1 dobrać i wyregulować maszyny i narzędzia do upraw rolniczych; P C Podstawowe pojęcia stosowane w technice. Materiały stosowane w technice rolniczej. Klasyfikacja części maszyn. Budowa i zasady działania maszyn i urządzeń w

rolnictwie. Melioracje. Mechanizacja uprawy roli i roślin. Mechanizacja nawożenia i ochrony roślin. Mechanizacja siewu i sadzenia. Programy komputerowe w technice rolniczej. BHP w technice rolniczej.

PKZ(R.d)(1)2 określić budowę maszyn i narzędzi do upraw rolniczych; P CPKZ(R.d)(1)3 określić podstawowe zasady obsługi maszyn i urządzeń w pomieszczeniach gospodarskich; P B

PKZ(R.d)(1)4 objaśnić i obsłużyć urządzenia techniczne stosowane w produkcji pasiecznej; P C

PKZ(R.d)(1)5 scharakteryzować sprzęt transportowy stosowany w pasiece; P BPKZ(R.d)(2)1 rozróżnić podstawowe części maszyn, urządzeń; P BPKZ(R.d)(2)2 scharakteryzować układy mechaniczne maszyn; P BPKZ(R.d)(2)3 określić zasady obsługi technicznej pomp, sprężarek i układów hydraulicznych; P C

PKZ(R.d)(3)1 rozróżnić podstawowe materiały stosowane w technice rolniczej; P BPKZ(R.d)(3)2 określić właściwości i zastosowanie materiałów; P CPKZ(R.d)(3)3 rozróżnić rodzaje korozji; P BPKZ(R.d)(3)4 zastosować różne metody ochrony metali przed korozją; P CPKZ(R.d)(10)1 rozróżnić programy komputerowe stosowane w prowadzeniu produkcji rolniczej;

P B




4.1. Podstawy techniki PKZ(R.d)(10)2 określić funkcje programów komputerowych stosowanych w produkcji rolniczej; P C

PKZ(R.d)(10)3 obsłużyć programy komputerowe wspomagające wykonywanie zadań zawodowych; P D

R.4.1(5)1 określić zasady eksploatacji i konserwacji urządzeń wodno-melioracyjnych; P C

R.4.1(5)2 określić wpływ zabiegów melioracyjnych na kształtowanie krajobrazu; P CR.4.1(12)1 dobrać narzędzia uprawowe w zależności od rodzaju gleby i technologii uprawy danej rośliny; P B

R.4.1(12)2 określić zasady agregatowania narzędzi uprawowych z ciągnikiem i zasady obsługi technicznej oraz konserwacji i przechowywania; P C

R.4.1(12)3 wyjaśnić zasadę bezpiecznej obsługi maszyn; P BR.4.2(8)1 scharakteryzować narzędzia, urządzenia i maszyny stosowane w produkcji zwierzęcej; P B

R.4.2(8)2 dobrać narzędzia, urządzenia i maszyny stosowane w pracy ze zwierzętami; P B

R.4.2(8)3 zastosować narzędzia, urządzenia i maszyny stosowane w pracy ze zwierzętami; P C

R.4.2(9)1 ocenić przydatność narzędzi, urządzeń i maszyny w pracy ze zwierzętami; P CR.4.2(9)2 obsłużyć narzędzia, urządzenia i maszyny stosowane w pracy ze zwierzętami; P C

R.4.2(9)3 konserwować narzędzia, urządzenia i maszyny stosowane w pracy ze zwierzętami; P C

BHP(4)1 dokonać analizy możliwych zagrożeń dla zdrowia i życia człowieka oraz mienia i środowiska związane z wykonywaniem zadań zawodowych przy prowadzeniu gospodarstwa rolniczego;

P C

BHP(4)2 scharakteryzować sposoby przeciwdziałania zagrożeniom przy prowadzeniu gospodarstwa rolniczego; P C

BHP(4)3 określić typowe choroby zawodowe występujące przy prowadzeniu gospodarstwa rolniczego. P B

Planowane zadania (ćwiczenia)




4.1. Podstawy techniki Zaprojektować zespół uprawek w konwencjonalnej i ekologicznej uprawie roli pod wybraną roślinęZadanie powinno być wykonywane w grupach 3-4-osobowych pod kierunkiem wybranego lidera. Grupy powinny zaprezentować swoje opracowania w dowolnej formie, np.: plakaty, prezentacja multimedialna. Po prezentacji powinna być przeprowadzona dyskusja pod kierunkiem eksperta (nauczyciela lub eksperta zewnętrznego) w celu zweryfikowania przedstawionych propozycji i ustalenia wspólnych zespołów uprawek.

Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjnePracownia techniczna wyposażona w: przekroje, modele pojazdów, maszyn i narzędzi oraz ich części, instrukcje obsługi maszyn i pojazdów rolniczych.Środki dydaktyczneZestaw materiałów konstrukcyjnych stanowiących budulec różnych części sprzętu rolniczego i pasiecznego. Części maszyn. Katalogi sprzętu rolniczego i pasiecznego oraz części zamiennych.Zalecane metody dydaktyczneW pracy nauczyciela powinny znaleźć zastosowanie metody: wykładu, dyskusji dydaktycznej, pokazu z objaśnieniem, metoda projektu oraz ćwiczeń praktycznych.Formy organizacyjneZajęcia należy prowadzić w grupach podzielonych na zespoły 3–4-osobowe. Do wykonania ćwiczeń nauczyciel powinien przygotować teksty przewodnie. Uczniowie, korzystając z pytań prowadzących, arkuszy ćwiczeniowych w tekstach przewodnich, norm, aktów prawnych, literatury zawodowej i innych źródeł informacji samodzielnie planują i wykonują ćwiczenia. Dla ułatwienia zrozumienia realizowanych treści wskazane jest prezentowanie filmów dydaktycznych oraz organizowanie wycieczek, których celem będzie poznanie maszyn rolniczych.

Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno odbywać się na podstawie ustalonych kryteriów, zgodnie z obowiązującym systemem oceniania. Ocenianie osiągnięć uczniów powinno odbywać się systematycznie na podstawie: sprawdzianów ustnych i pisemnych, testów osiągnięć szkolnych, obserwacji pracy ucznia podczas wykonywania ćwiczeń oraz ocenie projektu. Oceniając poziom umiejętności uczniów, szczególną uwagę należy zwrócić na: identyfikowanie materiałów stosowanych w budowie narzędzi, maszyn rolniczych i pasiecznych, czytanie rysunków wykonawczych i zestawionych oraz schematów, odczytywanie symboli literowych znajdujących się na sprzęcie rolniczym i pasiecznym. W ocenie osiągnięć uczniów po zakończeniu realizacji programu należy uwzględnić wyniki sprawdzianów, testów dydaktycznych oraz poziom wykonania ćwiczeń.





4.2. Produkcja roślinna


Poziom wymagań

programowych


PKZ(R.d)(4)1 definiować pojęcie siedliska i sklasyfikować jego czynniki; P A Podział czynników siedliska. Pomiar i analiza czynników meteorologicznych. Przewidywanie pogody. Klimat i mikroklimat. Skład i właściwości gleby. Ochrona gleb. Klasy bonitacyjne gleb. Kompleksy glebowo-rolnicze. Uprawa roli. Zabiegi uprawowe. Nawożenie organiczne. Nawożenie mineralne. Zmianowanie, rodzaje płodozmianów. Hodowla roślin i nasiennictwo. Melioracje. Choroby i szkodniki roślin uprawnych. Ochrona roślin. Technologia produkcji wybranej rośliny zbożowej. Technologia produkcji wybranej rośliny okopowej. Technologia produkcji wybranej rośliny przemysłowej. Technologia produkcji wybranej rośliny pastewnej.

PKZ(R.d)(4)2 sklasyfikować i scharakteryzować zabiegi uprawowe; P BPKZ(R.d)(4)3 wykonywać pomiary podstawowych czynników meteorologicznych; P CPKZ(R.d)(4)4 przewidywać przebieg pogody i analizować jej wpływ na agrotechnikę i plony roślin uprawnych; P C

PKZ(R.d)(5)1 definiować podstawowe pojęcia z zakresu gleboznawstwa; P APKZ(R.d)(5)2 scharakteryzować czynniki i wyjaśnić procesy związane z powstawaniem gleb; P B

PKZ(R.d)(5)3 określić skład i scharakteryzować budowę gleby; P BPKZ(R.d)(5)4 wartościować gleby na klasy bonitacyjne i kompleksy rolniczej przydatności; P B

PKZ(R.d)(5)5 przedstawiać i wyjaśnić zagadnienia związane z degradacją i rekultywacją gleb; P B

PKZ(R.d)(6)1 sklasyfikować nawozy; P BPKZ(R.d)(6)2 wymienić rodzaje nawozów organicznych i mineralnych; P APKZ(R.d)(6)3 określić wpływ nawozów mineralnych i organicznych na glebę i rośliny; P C

PKZ(R.d)(7)1 rozpoznać gatunki roślin w produkcji rolniczej; P APKZ(R.d)(7)3 sklasyfikować rośliny; P BPKZ(R.d)(8)1 rozpoznać chwasty w roślinach uprawnych; P BPKZ(R.d)(8)2 scharakteryzować rośliny uprawne; P BPKZ(R.d)(8)3 określić cechy morfologiczne roślin uprawnych; P BR.4.1(1)1 przedstawić i ocenić wpływ czynników klimatycznych na wzrost i rozwój P C




4.2. Produkcja roślinnaroślin;R.4.1(1)2 oceniać wpływ klimatu i mikroklimatu na plonowanie roślin; P CR.4.1(2)1 dobrać rośliny do warunków klimatyczno-glebowych gospodarstwa; P BR.4.1(2)2 dobrać rośliny do warunków ekonomicznych danego regionu; P BR.4.1(2)3 ocenić opłacalność produkcji roślinnej w gospodarstwie; P CR.4.1(3)1 definiować podstawowe pojęcia z zakresu zmianowania; P AR.4.1(3)2 przeanalizować przyrodnicze, agrotechniczne i ekonomiczne czynniki zmianowania; P C

R.4.1(3)3 wyjaśnić ujemny wpływ niewłaściwego następstwa roślin na siedlisko i roślinę następczą; P C

R.4.1(3)4 projektować przykładowe zmianowania roślin na różne rodzaje gleb; P DR.4.1(4)1 uzasadniać potrzebę wykonywania zabiegów melioracyjnych; P CR.4.1(4)2 scharakteryzować sposoby regulacji stosunków wodnych na gruntach ornych i użytkach zielonych; P B

R.4.1(5)1 wyjaśnić rolę nawożenia w procesie intensyfikacji produkcji roślinnej; P BR.4.1(5)2 określić wpływ poszczególnych składników na wzrost, rozwój i plonowanie roślin; P C

R.4.1(5)3 rozpoznanie objawów niedoboru i nadmiaru składników mineralnych na roślinach; P C

R.4.1(5)4 określić wpływ nawozów organicznych na właściwości gleby; P BR.4.1(5)5 zaplanować nawożenie mineralne; P BR.4.1(5)6 określić czynniki wpływające na skuteczność i efektywność nawożenia; P BR.4.1(5)7 przeanalizować możliwości mieszania nawozów mineralnych uwzględniając ich właściwości fizyczne i chemiczne; P C

R.4.1(5)8 wyjaśnić konieczność przestrzegania przepisów BHP i ppoż. przy transporcie, przechowywaniu i stosowaniu nawozów mineralnych; P B

R.4.1(5)9 przeanalizować wpływ nadmiernych dawek nawozów mineralnych na zdrowotność roślin, jakość żywności i zagrożenie środowiska;

P C




4.2. Produkcja roślinnaR.4.1(6)1 scharakteryzować materiał siewny roślin uprawnych; P BR.4.1(6)2 ocenić wartość siewną nasion; P CR.4.1(6)3 wyjaśnić zasady obrotu materiałem siewnym; P BR.4.1(7)1 określić obsadę roślin w zależności od wartości materiału siewnego; P CR.4.1(7)2 dobrać maszyny i narzędzia do różnych technik siewu i sadzenia; P BR.4.1(7)3 zaplanować odpowiednią ilość i jakość materiału siewnego dla potrzeb wybranego gospodarstwa; P C

R.4.1(8)1 dobrać uprawki i łączyć je w zespoły w zależności od pełnionych zadań i rodzajów gleby; P C

R.4.1(8)2 określić zasady uprawy różnych gleb; P BR.4.1(9)1 scharakteryzować rodzaje i celowość wykonywania zabiegów uprawowych (orka, zabiegi doprawiające rolę: włókowanie, bronowanie, kultywatorowanie, głęboszowanie, wałowanie, zabiegi wykonywane narzędziami aktywnymi);

P B

R.4.1(9)2 określić wpływ zabiegów uprawowych na życie biologiczne gleby; P BR.4.1(9)3 dobrać zabiegi uprawowe do wybranych roślin; P CR.4.1(10)1 sklasyfikować grupy szkodników roślin uprawnych; P BR.4.1(10)2 rozróżnić istotne cechy czynników chorobotwórczych; P BR.4.1(10)3 określić wpływ czynników chorobotwórczych na produkcyjność roślin; P CR.4.1(10)3 sklasyfikować i rozpoznawać chwasty w roślinach uprawnych; P BR.4.1(11)1 zaplanować metody zapobiegania i zwalczania chorób, szkodników i chwastów; P C

R.4.1(11)2 wskazywać możliwości zwiększania roli metody biologicznej w ochronie roślin; P B

R.4.1(11)3 grupować i scharakteryzować pestycydy z uwzględnieniem stosowania (szkodniki, chwasty, choroby) działania, sposobu użycia i toksyczności; P C

R.4.1(11)4 scharakteryzować techniki wykonania zabiegów oraz przechowywania pestycydów z uwzględnieniem organizacji pracy i przepisów BHP;

P B




4.2. Produkcja roślinnaR.4.1(11)5 uwzględniać możliwości integracji metod stosowanych w ochronie roślin; P C

R.4.1(11)6 oceniać efektywność zabiegów ochrony roślin; P CR.4.1(11)7 wyjaśnić zagrożenia dla środowiska naturalnego powodowane przez stosowanie pestycydów; P B

R.4.1(15)1 wskazać różnice w konwencjonalnym i ekologicznym sposobie uprawy roli i roślin; P C

R.4.1(15)2 określić zasady przygotowania i zastosowania preparatów biologicznych w rolnictwie ekologicznym; P C

R.4.1(15)3 przeanalizować korzyści wynikające z prowadzenia ekologicznej produkcji rolniczej; P C

R.4.1(16)1 zidentyfikować czynniki właściwego przechowywania produktów roślinnych; P B

R.4.1(16)2 zastosować zasady właściwego przechowywania produktów pochodzenia roślinnego; P C

R.4.1(16)3 przeanalizować przepisy związane z obrotem produktami pochodzenia roślinnego; P C

BHP(5)1 rozpoznać źródła i czynniki szkodliwe w środowisku pracy przy prowadzeniu gospodarstwa rolnego; P B

BHP(5)2 określić sposoby zabezpieczenia się przed czynnikami szkodliwymi w pracy przy prowadzeniu gospodarstwa rolnego; P B

BHP(6)1 zidentyfikować czynniki szkodliwe dla organizmu człowieka występujące przy prowadzeniu gospodarstwa rolnego; P B

BHP(6)2 dokonać analizy skutków oddziaływania czynników szkodliwych na organizm człowieka; P C

BHP(6)3 ustalić sposoby zapobiegania zagrożeniom życia i zdrowia w miejscu pracy. P B

Planowane zadania (ćwiczenia)Planowanie nawożenia organicznego, obliczanie składu chemicznego i wartości obornika, kompostu, gnojówki i gnojowicy. Przeliczanie czystego składnika na masę towarową nawozu i odwrotnie dla wybranej roślinyZadanie powinno być wykonywane w grupach 3-4-osobowych pod kierunkiem wybranego lidera. Grupy powinny zaprezentować swoje opracowania w dowolnej formie, np.: plakaty, prezentacja multimedialna. Po prezentacji powinna być przeprowadzona dyskusja pod kierunkiem eksperta (nauczyciela lub eksperta zewnętrznego) w celu zweryfikowania




4.2. Produkcja roślinnaprzedstawionych propozycji i sporządzenie wspólnych wyliczeń.

Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjneProgram należy realizować w pracowni technicznej wyposażonej w odpowiednie środki dydaktyczne. Zajęcia można przeprowadzać zarówno w pracowniach szkolnych, jak i w warunkach terenowych.

Środki dydaktyczneMapy rolniczo-klimatycznych dzielnic Polski z długościami okresu wegetacyjnego na poszczególnych obszarach Polski, terminami występowania ostatnich przymrozków w Polsce, opadami rocznymi. Albumy gleb Polski. Profile glebowe. Przyrządy kontrolno-pomiarowe do określania czynników meteorologicznych, właściwości gleb. Podstawowe maszyny i urządzenia stosowane w produkcji roślinnej. Zestawy nawozów mineralnych. Atlas chorób, szkodników i chwastów roślin uprawnych. Środki ochrony roślin. Zestawy nasion roślin uprawnych. Filmy dydaktyczne ilustrujące urządzenia melioracyjne, wpływ melioracji na środowisko naturalne, rodzaje orek. Zestaw narzędzi do uprawy gleby, nawożenia, ochrony roślin i zbioru. Instrukcje obsługi maszyn i narzędzi rolniczych.Zalecane metody dydaktyczneRealizacja programu nauczania jednostki modułowej wymaga stosowania różnych metod nauczania, jak: pokazu z instruktażem, metod problemowych i ćwiczeń praktycznych. Szczególnie zalecana, obok metody projektów, jest metoda przewodniego tekstu, w której instruktaż zostanie zastąpiony pytaniami prowadzącymi, a zadaniem uczniów będzie wypełnienie odpowiednich formularzy.Formy organizacyjneProgram należy realizować metodami aktywizującymi, w grupach, stosując indywidualne i grupowe formy pracy. Ćwiczenia, wykonywane w zespołach 3-4-osobowych umożliwią kształtowanie umiejętności ponadzawodowych, takich jak: komunikowanie się, praca w grupie, dostrzeganie i rozwiązywanie problemów, podejmowanie decyzji, organizowanie i ocenianie własnej pracy.

Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Sprawdzania i oceniania osiągnięć edukacyjnych uczniów można dokonywać za pomocą: – wypowiedzi ustnych,– sprawdzianów pisemnych i testów osiągnięć szkolnych,– sprawdzaniu umiejętności praktycznych.Oceniając wypowiedzi ustne należy wziąć pod uwagę:– poprawność posługiwania się pojęciami z zakresu ekologii,– poprawność językową,– precyzję i jasność wypowiedzi.Umiejętności praktyczne należy oceniać poprzez obserwację czynności ucznia podczas wykonywania ćwiczeń z zakresu: oceny jakości gleby i jej przydatności rolniczej, odczytywania i interpretowania map glebowo-rolniczych, rozróżniania typów gleb,– dobieranie zabiegów uprawowych i doprawiających rolę,




4.2. Produkcja roślinna– przygotowanie i stosowanie preparatów biologicznych w rolnictwie ekologicznym,– posługiwanie się sprzętem rolniczym,– przeliczanie masy nawozowej na czysty składnik i odwrotnie,– ochrona roślin, – przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy podczas stosowania środków ochrony roślin.W ocenie końcowej osiągnięć uczniów po zakończeniu realizacji programu, należy uwzględnić wyniki sprawdzianów, testów osiągnięć szkolnych oraz poziomu wykonania ćwiczeń.


4.3. Produkcja zwierzęca


Poziom wymagań

programowych


PKZ(R.d)(9)1 wymienić rasy i typy użytkowe zwierząt gospodarskich; P A Anatomia i fizjologia zwierząt. Podstawy żywienia zwierząt. Składniki pokarmowe i wartość pokarmowa pasz. Podział pasz i ich charakterystyka. Potrzeby pokarmowe zwierząt. Preliminarz i bilans pasz. Przechowywanie pasz. Pielęgnacja i higiena zwierząt gospodarskich. Higiena pomieszczeń dla zwierząt. Higiena żywienia. Higiena transportu. Zapobieganie i zwalczanie chorób. Technologie chowu i hodowli wybranych zwierząt

gospodarskich. Technologia produkcji wybranych produktów

zwierzęcych.

PKZ(R.d)(9)2 scharakteryzować rasy i typy użytkowe zwierząt gospodarskich; P BPKZ(R.d)(9)3 rozpoznać rasy i typy użytkowe zwierząt gospodarskich; P CR.4.2(1)1 omówić budowę i funkcjonowanie komórek, tkanek i narządów zwierzęcych; P B

R.4.2(1)2 określić położenie poszczególnych narządów i układów; P BR.4.2(1)2 rozpoznać i zanalizować budowę poszczególnych narządów i układów na przykładzie wybranych zwierząt; P B

R.4.2(2)1 precyzować procesy życiowe zachodzące w organizmach zwierzęcych; P BR.4.2(2)2 scharakteryzować procesy życiowe zachodzące w organizmach zwierząt; P CR.4.2(2)3 określić i zanalizować ich role na wzrost i rozwój organizmu zwierzęcego; P CR.4.2(3)1 wymienić gatunki zwierząt gospodarskich; P AR.4.2(3)2 scharakteryzować gatunki zwierząt gospodarskich; P B




4.3. Produkcja zwierzęcaR.4.2(3)3 zidentyfikować gatunki zwierząt gospodarskich; P BR.4.2(4)1 wymienić kierunki chowu zwierząt gospodarskich; P BR.4.2(4)2 scharakteryzować alternatywne metody produkcji zwierzęcej; P BR.4.2(4)3 wyjaśnić znaczenie gospodarcze chowu poszczególnych grup zwierząt; P CR.4.2(5)1 wyszczególniać i scharakteryzować składniki pasz, rodzaje pasz; P BR.4.2(5)2 wskazywać na czynniki decydujące o wartości pokarmowej pasz; P BR.4.2(5)3 określić wartość pokarmową i normy spożycia poszczególnych pasz; P BR.4.2(5)4 rozpoznawać, oceniać i zastosować pasze w żywieniu zwierząt; P CR.4.2(6)1 scharakteryzować procesy kiszenia i suszenia pasz; P BR.4.2(6)2 zastosować różne sposoby konserwacji pasz; P CR.4.2(6)3 zastosować różne rodzaje pasz w żywieniu zwierząt gospodarskich; P CR.4.2(7)1 porównać wartości pokarmową różnych pasz; P CR.4.2(7)2 przeanalizować wpływ wartości pokarmowej pasz na wyniki produkcyjne zwierząt; P C

R.4.2(7)3 obliczyć i skalkulować opłacalność stosowania różnych pasz w żywieniu zwierząt; P C

R.4.2(10)1 scharakteryzować parametry higieny rozrodu, żywienia i pojenia zwierząt gospodarskich; P B

R.4.2(10)2 zastosować parametry higieny rozrodu, żywienia i pojenia zwierząt gospodarskich; P C

R.4.2(10)3 określić zasady udzielania pierwszej pomocy chorym zwierzętom; P CR.4.2(11)1 ocenić lokalizację i wymogi zoohigieniczne budynków inwentarskich; P CR.4.2(11)2 ocenić higienę obejścia budynków inwentarskich; P CR.4.2(11)3 zastosować dezynfekcję, dezynsekcję i deratyzację pomieszczeń inwentarskich; P C

R.4.2(12)1 wymieniać wymogi zoohigieniczne mikroklimatu pomieszczeń P A




4.3. Produkcja zwierzęcainwentarskich;R.4.2(12)2 przeprowadzać zabiegi higieniczne w pomieszczeniach inwentarskich; P DR.4.2(12)3 scharakteryzować wpływ higieny żywienia i pojenia na zdrowie i produkcyjność zwierząt; P B

R.4.2(13)1 znać przepisy prawa w prowadzeniu produkcji zwierzęcej zgodnie ze Zwykłą Dobrą Praktyką Rolniczą i z Zasadami Wzajemnej Zgodności; P B

R.4.2(13)2 zastosować zalecenia w zakresie składowania i przechowywania nawozów naturalnych i pasz soczystych; P C

R.4.2(13)3 zagospodarować ścieki i odpady w produkcji zwierzęcej; P CR.4.2(14)1 definiować i określić przyczyny chorób zakaźnych, niezakaźnych i pasożytniczych; P B

R.4.2(14)2 określić czynniki chorobotwórcze i drogi zakażenia; P CR.4.2(14)3 zapobiegać powstawaniu chorób zwierząt; P CR.4.2(14)4 określić zasady udzielania pierwszej pomocy chorym zwierzętom; P CR.4.2(16)1 scharakteryzować ekstensywne metody produkcji zwierzęcej; P CR.4.2(16)2 określić warunki pozyskiwania ekologicznych produktów pochodzenia zwierzęcego; P C

R.4.2(16)3 ocenić efekty ekonomiczne (dochód bezpośredni) w produkcji ekologicznej; P C

R.4.2(17)1 scharakteryzować sposoby znakowania różnych gatunków zwierząt; P BR.4.2(17)2 wymienić, określić i analizować obowiązujące sposoby oceny zwierząt hodowlanych; P A

R.4.2(17)3 przeanalizować i wypełnić różne rodzaje dokumentacji hodowlanej; P CR.4.2(17)4 przygotować zwierzęta do pokazów, wystaw z zachowaniem zasad BHP przy transporcie zwierząt. P D

Planowane zadania (ćwiczenia)Ustalanie norm i układanie dawek pokarmowych dla wybranego gatunku (gatunków) zwierzątZadanie powinno być wykonywane w grupach 3-4-osobowych pod kierunkiem wybranego lidera. Grupy powinny zaprezentować swoje opracowania formie prezentacji multimedialnej arkusza kalkulacyjnego. Po prezentacji powinna być przeprowadzona dyskusja pod kierunkiem nauczyciela lub eksperta zewnętrznego w celu zweryfikowania przedstawionych propozycji i




4.3. Produkcja zwierzęcasporządzenie wspólnych wyliczeń.

Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjneZajęcia dydaktyczne należy prowadzić w pracowni lub na terenie gospodarstwa.Środki dydaktycznePracownia powinna być również wyposażona w stanowiska komputerowe z zainstalowanym edytorem tekstu, arkuszami kalkulacyjnymi. Uczniowie powinni korzystać z różnych źródeł informacji (normy, instrukcje, poradniki).Próbki pasz soczystych, objętościowych suchych, treściwych, pochodzenia zwierzęcego, mieszanek pełnoporcjowych, koncentratów, premiksów, priobiotyków ziół.Normy żywienia zwierząt gospodarskich. Filmy dydaktyczne ilustrujące żywienie zwierząt gospodarskich. Atlas chorób zwierząt gospodarskich. Plansze i foliogramy przedstawiające wentylację pomieszczeń. Filmy dydaktyczne ilustrujące zachowania higieny w pomieszczeniach inwentarskich oraz choroby zwierząt gospodarskich.Apteczka weterynaryjna. Sprzęt do pielęgnacji skóry, kopyt, racic i poskramiania zwierząt.Zalecane metody dydaktyczneNauczanie przedmiotu można realizować głównie metodami podającymi (wykład, pogadanka, dyskusja), a niektóre tematy można realizować metodą burzy mózgów, metodami problemowymi w końcowym etapie nauczania oraz ćwiczeń praktycznych. wyposażonych w pasze, literaturę zawodową i normy. Formy organizacyjneZajęcia należy prowadzić w grupach podzielonych na zespoły 3–4-osobowe. Do wykonania ćwiczeń nauczyciel powinien przygotować teksty przewodnie. Uczniowie, korzystając z pytań prowadzących, arkuszy ćwiczeniowych w tekstach przewodnich, norm, aktów prawnych, literatury zawodowej i innych źródeł informacji. samodzielnie planują i wykonują ćwiczenia. Podczas realizacji programu uczniowie powinni pracować projekty w zakresie sporządzania preliminarza i bilansu pasz w gospodarstwie, zaproponować optymalne rozwiązania oraz określić koszty jej prowadzenia.

Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Podczas realizacji programu nauczania należy oceniać osiągnięcia uczniów w zakresie wyodrębnionych szczegółowych efektów kształcenia. Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno odbywać się przez cały czas realizacji programu, według kryteriów ujętych w szkolnym i przedmiotowym systemie oceniania. Oceniając poziom umiejętności uczniów szczególną uwagę należy zwrócić na:─ stosowanie terminologii z zakresu żywienia zwierząt gospodarskich,─ określanie przydatności poszczególnych pasz w żywieniu danych grup zwierząt,─ zachowanie bezpieczeństwa żywnościowego oraz higieny podczas sporządzania pasz,─ sporządzanie i przyrządzanie pasz dla zwierząt,─ wykonanie prac porządkowych w budynkach inwentarskich,─ przestrzeganie higieny rozrodu, żywienia, pojenia i transportu zwierząt,─ udzielanie pierwszej pomocy chorym zwierzętom,─ określanie i analizowanie mikroklimatu w budynkach inwentarskich.Ocenianie osiągnięć uczniów powinno odbywać się systematycznie podczas realizacji programu nauczania, na podstawie:─ sprawdzianów ustnych i pisemnych,




4.3. Produkcja zwierzęca─ testów osiągnięć szkolnych,─ obserwacji pracy ucznia podczas wykonywania ćwiczeń. Aby dokonać oceny pracy ucznia podczas wykonywania ćwiczeń, proponuje się uwzględnić stopień aktywności w czasie zajęć, samodzielność w korzystaniu z różnych źródeł informacji, jakość wyciąganych wniosków. Ponadto, w ocenie osiągnięć uczniów po zakończeniu realizacji programu jednostki modułowej należy uwzględnić wyniki sprawdzianów, testów dydaktycznych oraz poziom wykonania ćwiczeń.

Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia, dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia.




5. Chów i hodowla pszczół5.1. Biologia rodziny pszczelej5.2. Wychów matek pszczelich5.3. Choroby pszczół

5.1. Biologia rodziny pszczelej


Poziom wymagań

programowych


R.4.3(1)1 dokonać interpretacji pojęć: rodzaj, gatunek, podgatunek, rasa, linia u pszczół; P B Gatunki i rasy pszczół.

Zasięg geograficzny ras pszczół. Charakterystyka ras pszczoły miodnej. Społeczny charakter rodziny pszczelej. Postacie pszczół w rodzinie pszczelej. Rozwój osobniczy pszczół. Anatomia i fizjologia pszczoły. Gniazdo rodziny pszczelej, Prace wykonywane przez pszczoły. Życie rodziny pszczelej w ciągu roku.

R.4.3(1)2 zróżnicować rodzaj Apis i gatunek Apis mellifera; P CR.4.3(1)3 dokonać rozmieszczenia geograficznego pszczoły miodnej; P BR.4.3(1)4 uzasadnić przydatność charakterystyki poszczególnych ras pszczół; PP CR.4.3(1)5 scharakteryzować rasy pszczoły miodnej; P BR.4.3(2)1 rozpoznać poszczególne osobniki pszczół na podstawie budowy morfologicznej; P C

R.4.3(2)2 scharakteryzować różne postacie pszczół i rodzaje wykonywanej przez nie pracy; P B

R.4.3(2)3 określić cechy taksonomiczne potrzebnych przy rozróżnianiu geograficznych ras pszczół; P C

R.4.3(2)4 porównać poszczególne osobniki pszczół; PP CR.4.3(2)5 rozróżnić stadia rozwojowe czerwia pszczelego; P BR.4.3(2)6 wskazać na rolę budowy anatomicznej w życiu pszczoły i jej wpływ na funkcje obronne organizmu; P B

R.4.3(2)7 przeanalizować procesy fizjologiczne zachodzące w organizmie pszczół w różnych porach roku; P C

R.4.3(3)1 określić rolę gniazda pszczelego; P B




5.1. Biologia rodziny pszczelejR.4.3(3)2 scharakteryzować rolę poszczególnych postaci w rodzinie i ich wpływ na życie rodziny pszczelej: matka, truteń, robotnice; PP C

R.4.3(3)3 rozróżnić prace wykonywane przez pszczoły robotnice w różnych porach roku; P B

R.4.3(3)4 przeanalizować czynniki wpływające na rozwój rodziny pszczelej w różnych porach roku; PP C

R.4.3(3)5 scharakteryzować stany biologiczne rodziny pszczelej w ciągu roku: przedwiośnie, nastrój rojowy, rójka, główny pożytek, okres jesienny i zimowy. P B

Planowane zadaniaOkreślenie stanu biologicznego rodziny pszczelej w poszczególnych porach rokuZadaniem grupy jest wykonanie pracy zgodnie z opisem pracy:Nauczyciel dzieli grupę na pary, następnie przydziela poszczególne rodziny pszczele, dla których będzie opracowana charakterystyka. Na podstawie otrzymanej instrukcji należy opracować charakterystykę rodziny pszczelej dla przydzielonej rodziny pszczelej. Wykonaną pracę należy porównać z otrzymanym wzorcem i dokonać samooceny prawidłowości wykonania zadania.

Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjneZajęcia edukacyjne mogą być prowadzone w pracowni pasiecznej. W pracowni, w której prowadzone będą zajęcia edukacyjne, powinny się znajdować: preparaty postacie pszczół robotnic różnych gatunków, przyrządy do obserwacji, rodziny pszczele w różnych stanach biologicznych, plastry pszczele, komputer z dostępem do Internetu (1 stanowisko dla dwóch uczniów), urządzenia multimedialne.Środki dydaktyczneZestawy ćwiczeń, instrukcje do ćwiczeń, pakiety edukacyjne dla uczniów, karty samooceny, karty pracy dla uczniów.Czasopisma branżowe, katalogi, filmy i prezentacje multimedialne o tematyce pszczelarskiej.Zalecane metody dydaktyczneZaplanowane do osiągnięcia efekty kształcenia przygotowują ucznia do wykonywania zadań zawodowych technika pszczelarza. W dziale powinny być kształtowane umiejętności analizowania, wyszukiwania, selekcjonowania informacji z zakresu biologii pszczoły i rodziny pszczelej. Dział programowy „Biologia rodziny pszczelej” wymaga stosowania aktywizujących metod kształcenia ze szczególnym uwzględnieniem metody ćwiczeń, tekstu przewodniego, metody przypadków, mapy „myśli”, dyskusji dydaktycznej.Dominującymi metodami powinny być metoda ćwiczeń, metoda tekstu przewodniego. Metody te zawierają opisy czynności niezbędne do wykonania zadania, a uczniowie pracują samodzielnie.Formy organizacyjneZajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnie oraz grupowo. Grupy maksymalnie 3-4 osobowe.




5.1. Biologia rodziny pszczelejPropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje się przeprowadzenie testu wielokrotnego wyboru, karty samooceny oraz oceny ćwiczeń, tekstu przewodniego, dyskusji dydaktycznej.

Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: – dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb i możliwości ucznia.

5.2. Wychów matek pszczelich


Poziom wymagań

programowych


R.4.3(4)1 określić cel i zadania pracy hodowlanej; P B Pojęcie pracy hodowlanej. Sposoby i metody selekcji pszczół. Przepisy prawne dotyczące pracy hodowlanej. Wybór i przygotowanie rodzin do wychowu. Kalendarz wychowu matek pszczelich. Metody wychowu matek pszczelich. Unasienianie matek pszczelich. Wymiana matek pszczelich.

R.4.3(4)2 scharakteryzować sposoby i metody selekcji u pszczół; P BR.4.3(4)3 dokonać podziału cech użytkowych i hodowlanych pszczół; P CR.4.3(4)4 dokonać doboru hodowlanego; PP CR.4.3(4)5 zastosować przepisy prawne dotyczące pracy hodowlanej pszczół; P CR.4.3(4)6 określić zasady uznawania pasiek za hodowlane; P CR.4.3(8)1 wykazać różnice w jakości i ilości matek pszczelich pozyskanych sposobem naturalnym oraz sztucznym; P C

R.4.3(8)2 wybrać i przygotować rodziny pszczele do wychowu; P CR.4.3(8)3 sporządzić kalendarz wychowu matek pszczelich; PP CR.4.3(8)4 określić czynniki wpływające na wychów matek pszczelich; P BR.4.3(8)5 postępować z matecznikami i wygryzającymi się matkami; P CR.4.3(8)6 prowadzić unasiennianie matek pszczelich; P CR.4.3(8)7 dokonać wymiany matek pszczelich w różnych porach roku. PP B




5.2. Wychów matek pszczelichPlanowane zadaniaPrzygotowanie rodziny wychowującej do wychowu matek pszczelich różnymi sposobamiZadaniem grupy jest wykonanie pracy zgodnie z opisem pracy:Nauczyciel dzieli grupę na pary, następnie przydziela poszczególne rodziny pszczele, które będą przygotowywane do wychowu matek pszczelich. Na podstawie otrzymanej instrukcji należy przygotować wskazaną rodzinę pszczelą do wychowu matek pszczelich. Wykonaną pracę należy porównać z otrzymanym wzorcem i dokonać samooceny prawidłowości wykonania zadania.

Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjneZajęcia edukacyjne mogą być prowadzone w pracowni pasiecznej i pasieczysku. W pracowni, w której prowadzone będą zajęcia edukacyjne, powinny się znajdować: księgi hodowlane, rodziny pszczele, sprzęt do wychowu matek, unasienniania i poddawania matek pszczelich, komputer z dostępem do Internetu (1 stanowisko dla dwóch uczniów), urządzenia multimedialne.Środki dydaktyczneZestawy ćwiczeń, instrukcje do ćwiczeń, pakiety edukacyjne dla uczniów, karty samooceny, karty pracy dla uczniów.Czasopisma branżowe, katalogi, filmy i prezentacje multimedialne o tematyce pszczelarskiej, a szczególności hodowlane.Zalecane metody dydaktyczneZaplanowane do osiągnięcia efekty kształcenia przygotowują ucznia do wykonywania zadań zawodowych hodowcy matek pszczelich. W dziale powinny być kształtowane umiejętności analizowania, wyszukiwania, selekcjonowania informacji z zakresu pracy hodowlanej, wychowu i poddawania matek. Dział programowy „Wychów matek pszczelich” wymaga stosowania aktywizujących metod kształcenia ze szczególnym uwzględnieniem metody ćwiczeń, tekstu przewodniego, metody przypadków, dyskusji dydaktycznej.Dominującymi metodami powinny być metoda ćwiczeń, metoda tekstu przewodniego. Metody te zawierają opisy czynności niezbędne do wykonania zadania, a uczniowie pracują samodzielnie.Formy organizacyjneZajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnie oraz grupowo. Grupy maksymalnie 3-4-osobowe.

Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje się przeprowadzenie testu wielokrotnego wyboru, karty samooceny oraz oceny ćwiczeń, tekstu przewodniego, dyskusji dydaktycznej.

Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające:– dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb i możliwości ucznia.




5.3. Choroby pszczół


Poziom wymagań

programowych


R.4.3(10)1 rozróżnić czynniki chorobotwórcze u pszczół; P B Czynniki chorobotwórcze. Higiena w gospodarstwie pasiecznym. Choroby czerwiu i pszczół dorosłych. Choroby produktów pasiecznych. Środki odkażające i lecznicze. Wytrucia pszczół. Przepisy prawne dotyczące pszczół.

R.4.3(10)2 wyjaśnić obowiązujące zasady higienicznego prowadzenia pasieki; P BR.4.3(10)3 scharakteryzować poszczególne jednostki chorobowe pszczół; P BR.4.3(10)4 rozróżnić choroby pszczół i produktów pasiecznych: niezakaźne, zakaźne, pasożytnicze oraz szkodniki; PP C

R.4.3(11)1 dobrać środki odkażające i lecznicze; P CR.4.3(11)2 prowadzić zapobieganie i leczenie chorób i szkodników pszczół; PP CR.4.3(11)3 postępować w przypadku zatruć pszczół środkami ochrony roślin; P CR.4.3(11)4 wyjaśnić obowiązujące procedury postępowania z chorobami zwalczanymi z urzędu i chorobami podlegającymi obowiązkowi zgłaszania i rejestracji.

P C

Planowane zadaniaOcenianie stanu zdrowotnego rodzin pszczelichNa podstawie otrzymanej karty pracy ocenić stan zdrowotny we wskazanych rodzinach pszczelich, zauważone stany zdrowotne należy wpisać w arkuszu obserwacyjnym. Podczas wykonania ćwiczenia szczególną uwagę uczeń powinien zwrócić na wylot i pracę pszczół, zapach w gnieździe pszczelim oraz dźwięk wydawany przez pszczoły. Dokonaj samooceny swojej pracy na karcie samooceny.

Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjneZajęcia edukacyjne należy prowadzić na pasieczysku. Na pasieczysku, na którym prowadzone będą zajęcia edukacyjne, powinny się znajdować rodziny z objawami istniejących niezakaźnych chorób pszczół. Ponadto, w pracowni powinien znajdować się sprzęt do przeglądu rodzin pszczelich oraz komputer z dostępem do Internetu (1 stanowisko dla dwóch uczniów), urządzenia multimedialne.Środki dydaktyczneZestawy ćwiczeń, instrukcje do ćwiczeń, pakiety edukacyjne dla uczniów, karty samooceny, karty pracy dla uczniów.Czasopisma branżowe, katalogi, filmy i prezentacje multimedialne o związanej z chorobami pszczół.Zalecane metody dydaktyczne




5.3. Choroby pszczółZaplanowane do osiągnięcia efekty kształcenia przygotowują ucznia do wykonywania zadań zawodowych pszczelarza. W dziale powinny być kształtowane umiejętności analizowania, wyszukiwania, selekcjonowania informacji z zakresu chorób pszczół. Dział programowy „Choroby pszczół” wymaga stosowania aktywizujących metod kształcenia ze szczególnym uwzględnieniem metody ćwiczeń, tekstu przewodniego, metody przypadków, dyskusji dydaktycznej.Dominującymi metodami powinny być metoda ćwiczeń, metoda tekstu przewodniego. Metody te zawierają opisy czynności niezbędne do wykonania zadania, a uczniowie pracują samodzielnie.Formy organizacyjneZajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnie oraz grupowo. Grupy maksymalnie 3-4-osobowe na ćwiczeniach.






6. Gospodarka pasieczna6.1. Zakładanie pasieki6.2. Kierowanie rozwojem rodzin pszczelich6.3. Gospodarka wędrowna6.4. Metody prowadzenia pasieki6.5. Pozyskiwanie produktów pasiecznych

6.1. Zakładanie pasieki


Poziom wymagań

programowych


R.4.3(5)1 określić wielkość pasieki; P B Ule i budowle pasieczne. Sprzęt pasieczny. Zasady pracy w pasiece. Przeglądy rodzin pszczelich. Obchodzenie się z pszczołami.

R.4.3(5)2 dokonać wyboru typu ula; P CR.4.3(5)3 dobrać miejsce i urządzić pasieczysko; PP CR.4.3(5)4 prowadzić przesiedlanie rodzin pszczelich do różnych typów uli; P CR.4.3(5)5 prowadzić przegląd rodziny pszczelej w różnych porach roku; P CR.4.3(5)6 określić zasady zachowania się na pasieczysku i pszczołach; P CR.4.3(5)7 dobrać sprzęt pasieczny do poszczególnych działalności pasiecznych; P CR.4.3(5)8 przeanalizować tendencje w zakresie modyfikacji sprzętu pasiecznego. PP C

Planowane zadaniaProwadzanie przeglądów w rodzinie pszczelejNa podstawie otrzymanej karty pracy przeprowadzić przegląd w rodzinie w rodzinie pszczelej z jednoczesnym doborem odzieży ochronnej i sprzęt pasieczny do przeglądu rodzin pszczelich. Wyniki oceny przeglądu wpisz do formularza "Arkusz oceny przeglądu rodziny pszczelej".

Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjneZajęcia edukacyjne mogą być prowadzone w terenie. Teren, na którym prowadzone będą zajęcia edukacyjne, powinien się znajdować na otwartej przestrzeni, zacienionej i pagórkowatej. Środki dydaktyczne




6.1. Zakładanie pasiekiZestawy ćwiczeń, instrukcje do ćwiczeń, pakiety edukacyjne dla uczniów, karty samooceny, karty pracy dla uczniów.Czasopisma branżowe, katalogi, filmy i prezentacje multimedialne o tematyce dotyczącej różnych siedlisk pożytkowych.Zalecane metody dydaktyczneDział programowy „Zakładania pasieki” wymaga stosowania aktywizujących metod kształcenia ze szczególnym uwzględnieniem metody ćwiczeń, tekstu przewodniego, metody projektu, dyskusji dydaktycznej. Dominującymi metodami powinny być metoda ćwiczeń, metoda tekstu przewodniego. Metody te zawierają opisy czynności niezbędne do wykonania zadania, a uczniowie pracują samodzielnie.Formy organizacyjneZajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnie oraz grupowo. Grupy maksymalnie 5-osobowe.



6.2. Kierowanie rozwojem rodzin pszczelich


Poziom wymagań

programowych


R.4.3(6)1 ocenić stan rodziny pszczelej po zimowli; P B Anormalne stany w rodzinie pszczelej. Rozwój wiosenny i jesienny rodzin pszczelich. Główne przeglądy rodzin pszczelich. Metody przyspieszania rozwoju rodzin pszczelich. Poszerzanie i ścieśnianie gniazd pszczelich. Przygotowanie do pożytku. Żywienie pszczół. Przygotowanie do zimowli.

R.4.3(6)2 kierować rozwojem wiosennym i jesiennym rodzin pszczelich; PP CR.4.3(6)3 prowadzić główny przegląd wiosenny i jesienny; P CR.4.3(6)4 dobrać metody przyspieszania rozwoju rodzin pszczelich do istniejących warunków pogodowych i poużytkowych; PP C

R.4.3(6)5 rozpoznać i likwidować anormalne stany w rodzinach pszczelich; P CR.4.3(6)6 prowadzić poszerzanie i ścieśnianie gniazda pszczelego; P CR.4.3(6)7 dobrać metody mające na celu wyrównania siły rodzin pszczelich w pasiece;

P B




6.2. Kierowanie rozwojem rodzin pszczelichR.4.3(6)8 określić roczne spożycie naturalnych pokarmów przez rodzinę pszczelą; P BR.4.3(6)9 określić siłę i strukturę rodzin pszczelich w okresie wykorzystania pożytków; P B

R.4.3(6)10 określić optymalne warunki jesiennego rozwoju rodzin pszczelich; PP CR.4.3(6)11 przygotować rodziny pszczele do zimowania. P C

Planowane zadaniaProwadzenie głównych przeglądówNa podstawie otrzymanej karty pracy określić cele i ocenić warunki przeprowadzenia przeglądu wiosennego, dobrać i scharakteryzować sprzęt pasieczny do przeprowadzenia głównego przeglądu, które należy wpisać w arkuszu ćwiczeniowym. Porównać sposoby prowadzenia głównych przeglądów w różnych warunkach. Przedyskutować kolejność i czas wykonywania poszczególnych czynności pasiecznych oraz podział pracy.

Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjneZajęcia edukacyjne mogą być prowadzone w pracowni pasiecznej i pasieczysku. W pracowni, w której prowadzone będą zajęcia edukacyjne, powinny się znajdować: plastry pszczele w różnym wieku, rodziny pszczele, komputer z dostępem do Internetu (1 stanowisko dla dwóch uczniów), urządzenia multimedialne.Środki dydaktyczneZestawy ćwiczeń, instrukcje do ćwiczeń, pakiety edukacyjne dla uczniów, karty samooceny, karty pracy dla uczniów.Czasopisma branżowe, katalogi, filmy i prezentacje multimedialne o tematyce pszczelarskiej.Zalecane metody dydaktyczneDział programowy „Kierowania rozwojem rodzin pszczelich” wymaga stosowania aktywizujących metod kształcenia ze szczególnym uwzględnieniem metody ćwiczeń, tekstu przewodniego, metody projektów, dyskusji.Dominującymi metodami powinny być metoda ćwiczeń, metoda tekstu przewodniego. Metody te zawierają opisy czynności niezbędne do wykonania zadania, a uczniowie pracują samodzielnie.Formy organizacyjneZajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnie oraz grupowo. Grupy maksymalnie 3-4-osobowe.






6.3. Gospodarka wędrowna


Poziom wymagań

programowych


R.4.3(9)1 określić cel i znaczenie wędrówek z pszczołami; P B Znaczenie gospodarki wędrownej. Przepisy prawne dotyczące gospodarki wędrownej. Wybór miejsca na ustawienie pasieki. Załadunek i rozładunek rodzin pszczelich. Transport rodzin pszczelich. Opieka nad pasieką wędrowną. Łączenie i przesiedlane rodzin pszczelich. Rabunek pszczół.

R.4.3(9)2 dostosować pasiekę do gospodarki wędrownej; P CR.4.3(9)3 zastosować przepisy prawne dotyczące przewozu pszczół; P CR.4.3(9)4 dobrać miejsce na ustawienie pasieki wędrownej; PP CR.4.3(9)5 przygotować rodziny pszczele do przewozu; P CR.4.3(9)6 prowadzić transport rodzin pszczelich w różnych porach doby; P CR.4.3(9)7 przeanalizować siłę i strukturę rodzin pszczelich w okresie wykorzystywania pożytków; PP C

R.4.3(9)8 dobrać metody gospodarki pasiecznej do różnych warunków poużytkowych; PP B

R.4.3(9)9 prowadzić opiekę nad rodzinami wykorzystującymi pożytek; P BR.4.3(9)10 łączyć i przesiedlać rodziny pszczele; P BR.4.3(9)11 zapobiegać i zwalczać rabunki pszczół. P C

Planowane zadaniaTworzenie rodzin pszczelich w różnych warunkachNa wstępie wykład informacyjny na temat ogólnych wiadomości dotyczących tworzenia rodzin pszczelich. Po instruktażu każdy potrafi odpowiedzieć na pytanie: co należy uwzględnić wybierając rodziny pszczele do podziału? Na podstawie otrzymanej karty pracy określić cele i ocenić warunki przeprowadzenia tworzenia rodzin pszczelich, dobrać i scharakteryzować sprzęt pasieczny do przeprowadzenia podziału, które należy wpisać w arkuszu ćwiczeniowym. Porównać sposoby prowadzenia tworzenia w różnych warunkach. Przedyskutować kolejność i czas wykonywania poszczególnych czynności pasiecznych oraz podział pracy.

Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjneZajęcia edukacyjne mogą być prowadzone na pasieczysku. W pasiece, w której prowadzone będą zajęcia edukacyjne, powinny się znajdować: rodziny pszczele, sprzęt do przewozu i zabezpieczenia na pojeździe, komputer z dostępem do Internetu (1 stanowisko dla dwóch uczniów), urządzenia multimedialne w celu zaprezentowania różnych sposobów prowadzenia transportu.Środki dydaktyczne




6.3. Gospodarka wędrownaZestawy ćwiczeń, instrukcje do ćwiczeń, pakiety edukacyjne dla uczniów, karty samooceny, karty pracy dla uczniów.Czasopisma branżowe, katalogi, filmy i prezentacje multimedialne dotyczące gospodarki wędrownej.Zalecane metody dydaktyczneZaplanowane do osiągnięcia efekty kształcenia przygotowują ucznia do wykonywania zadań zawodowych. W dziale powinny być kształtowane umiejętności analizowania, wyszukiwania, selekcjonowania informacji z zakresu oceny plastrów do użytkowania. Dział programowy „Gospodarka wędrowna” wymaga stosowania aktywizujących metod kształcenia ze szczególnym uwzględnieniem metody ćwiczeń, tekstu przewodniego, metody projektów, dyskusji.Dominującymi metodami powinny być metoda ćwiczeń, metoda tekstu przewodniego. Metody te zawierają opisy czynności niezbędne do wykonania zadania, a uczniowie pracują samodzielnie.Formy organizacyjneZajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnie oraz grupowo. Grupy maksymalnie 3-4-osobowe.



6.4. Metody prowadzenia pasieki


Poziom wymagań

programowych


R.4.3(7)1 przeanalizować wpływ rójki na wyniki produkcyjne rodzin pszczelich; P C Rójka i nastrój rojowy. Zapobieganie i likwidowanie nastroi rojowych. Sposoby powiększania pasieki. Konwencjonalne i ekologiczne metody prowadzenia

pasieki.

R.4.3(7)2 zapobiegać nastrojowi rojowemu w rodzinie pszczelej; PP CR.4.3(7)3 wykorzystać roje i pszczoły rojowe; P BR.4.3(7)4 dobrać metody tworzenia nowych rodzin pszczelich; PP CR.4.3(7)5 określić terminy tworzenia nowych rodzin pszczelich; P CR.4.3(7)6 przeanalizować wady i zalety poszczególnych metod tworzenia rodzin pszczelich;

PP C




6.4. Metody prowadzenia pasiekiR.4.3(12)1 przygotować rodziny pszczele do zimowania metodami tradycyjnymi i ekologicznymi; P C

R.4.3(12)2 prowadzić opiekę nad pasieką w okresie zimowym; P BR.4.3(12)3 przeanalizować wymagania stawiane pasiekom ekologicznym; PP CR.4.3(12)4 dobrać pożytki i miejsca dla pasieki ekologicznej; P BR.4.3(12)5 scharakteryzować metody gospodarki pasiecznej w pasiekach konwencjonalnych i ekologicznych; P B

R.4.3(12)6 prowadzić biologiczne zwalczanie chorób i szkodników pszczół. PP C

Planowane zadaniaZakładanie ekologicznego gospodarstwa pasiecznegoNa wstępie wykład informacyjny na temat ogólnych wiadomości dotyczących założenia ekologicznego gospodarstwa pasiecznego,. Omówić warunki i cel ekologicznej gospodarki pasiecznej. Na podstawie otrzymanej karty pracy dobrać i scharakteryzować sprzęt pasieczny do ekologicznego gospodarstwa pasiecznego, prowadzić ekologiczną gospodarkę pasieczną, ustalenia należy wpisać w arkuszu ćwiczeniowym. Porównać sposoby i metody ekologicznej gospodarki pasiecznej.Przedyskutować kolejność i czas wykonywania poszczególnych czynności pasiecznych oraz podział pracy.

Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjneZajęcia edukacyjne mogą być prowadzone na pasieczysku lub pracowni pasiecznej. W pasiece, w której prowadzone będą zajęcia edukacyjne, powinny się znajdować: rodziny pszczele w nastroju rojowym, sprzęt dla pasiek ekologicznych, komputer z dostępem do Internetu (1 stanowisko dla dwóch uczniów), urządzenia multimedialne w celu zaprezentowania różnych sposobów prowadzenia likwidacji nastroju rojowego.Środki dydaktyczneZestawy ćwiczeń, instrukcje do ćwiczeń, pakiety edukacyjne dla uczniów, karty samooceny, karty pracy dla uczniów.Czasopisma branżowe, katalogi, filmy i prezentacje multimedialne dotyczące gospodarki ekologicznej.Zalecane metody dydaktyczneDział programowy „Metody prowadzenia pasieki” wymaga stosowania aktywizujących metod kształcenia ze szczególnym uwzględnieniem metody ćwiczeń, tekstu przewodniego, metody projektów, dyskusji.Dominującymi metodami powinny być metoda ćwiczeń, metoda tekstu przewodniego. Metody te zawierają opisy czynności niezbędne do wykonania zadania, a uczniowie pracują samodzielnie.Formy organizacyjneZajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnie oraz grupowo. Grupy maksymalnie 3-4-osobowe.

Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia




6.4. Metody prowadzenia pasiekiDo oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje się przeprowadzenie testu wielokrotnego wyboru, karty samooceny oraz oceny ćwiczeń, tekstu przewodniego, dyskusji dydaktycznej.


6.5. Pozyskiwanie produktów pasiecznych


Poziom wymagań

programowych


R.4.3(13)1 przeanalizować potrzebę prowadzenia różnych kierunków produkcji pasiecznej; P C Rójka i nastrój rojowy.

Zapobieganie i likwidowanie nastroi rojowych. Sposoby powiększania pasieki. Konwencjonalne i ekologiczne metody prowadzenia

pasieki.

R.4.3(13)2 określić termin miodobrania; PP CR.4.3(13)3 przygotować sprzęt i pomieszczenia do miodobrania; P CR.4.3(13)4 odbierać plastry z miodem rodzinom pszczelim; PP CR.4.3(13)5 prowadzić odsklepianie i wirowanie plastrów z miodem; P CR.4.3(13)6 dobrać sposoby postępowania z miodem i plastrami po odwirowaniu; PP CR.4.3(13)7 określić warunki prowadzenia różnych kierunków produkcji pasiecznej; P CR.4.3(13)8 dobrać metody i sposoby produkcji: miodu sekcyjne i plastrowego, obnóży pyłkowych i pierzgi, wosku pszczelego, mleczka pszczelego, propolisu oraz jadu pszczelego.

P B

Planowane zadaniaProwadzenie miodobraniaNa wstępie wykład informacyjny na temat ogólnych wiadomości dotyczących miodobrania. Omówić sposoby odbioru plastrów z miodem z rodzin pszczelich, oceniać dojrzałość miodu, dobrać sprzęt pasieczny do odbioru plastrów z miodem z rodzin pszczelich, przeprowadzać odbiór plastrów z miodem z rodzin pszczelich. Do otrzymanej karty pracy należy wpisać wszystkie informacje dotyczące ilości odebranego miodu. Porównać sposoby prowadzenia miodobrania w różnych warunkach. Przedyskutować kolejność i czas wykonywania poszczególnych czynności pasiecznych oraz podział pracy.




6.5. Pozyskiwanie produktów pasiecznychWarunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjneZajęcia edukacyjne mogą być prowadzone na pasieczysku i pracowni. W pasiece, w której prowadzone będą zajęcia edukacyjne, powinny się znajdować: rodziny pszczele z założonymi poławiaczami, sprzęt do odbioru obnóży pyłkowych. Środki dydaktyczneZestawy ćwiczeń, instrukcje do ćwiczeń, pakiety edukacyjne dla uczniów, karty samooceny, karty pracy dla uczniów. Czasopisma branżowe, katalogi, filmy i prezentacje multimedialne dotyczące pozyskiwania produktów pasiecznych.Zalecane metody dydaktyczneDział programowy „Pozyskiwanie produktów pasiecznych” wymaga stosowania aktywizujących metod kształcenia ze szczególnym uwzględnieniem metody ćwiczeń, tekstu przewodniego, metody projektów, dyskusji.Dominującymi metodami powinny być metoda ćwiczeń, metoda tekstu przewodniego. Metody te zawierają opisy czynności niezbędne do wykonania zadania, a uczniowie pracują samodzielnie.Formy organizacyjneZajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnie oraz grupowo. Grupy maksymalnie 3-4-osobowe.






7. Technologia produktów pasiecznych7.1. Przechowywania produktów pszczelich7.2. Przetwarzanie produktów pasiecznych

7.1. Przechowywania produktów pszczelich


Poziom wymagań

programowych


R.4.3(14)1 określić cechy fizykochemiczne poszczególnych produktów pszczelich; P B Właściwości produktów pasiecznych. Ocena organoleptyczna produktów pasiecznych. Analiza chemiczna produktów pasiecznych. Przechowywanie produktów pasiecznych.

R.4.3(14)2 rozpoznać i ocenić produkty pszczele na podstawie cech organoleptycznych; P C

R.4.3(14)3 dokonać analizy chemicznej produktów pszczelich; PP CR.4.3(16)1 scharakteryzować właściwości i skład chemiczny poszczególnych produktów pasiecznych; P B

R.4.3(17)2 określić warunki przechowywania poszczególnych produktów pasiecznych; P B

R.4.3(17)3 prowadzić przechowywanie produktów pszczelich. PP C

Planowane zadaniaOrganoleptyczna ocena produktów pasiecznychZadaniem uczniów jest wykonanie pracy zgodnie z opisem:Na podstawie otrzymanej instrukcji należy dokonać oceny organoleptycznej. Otrzymane wyniki uczniowie zapisują w karcie oceny organoleptycznej. Wykonaną pracę należy porównać z otrzymanym wzorcem i dokonać samooceny prawidłowości wykonania zadania.

Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjneW pracowni, w której prowadzone będą zajęcia edukacyjne, powinny się znajdować: normy na produkty pasieczne, naczynia do degustacji i próbki produktów pasiecznych., komputer z dostępem do Internetu (1 stanowisko dla dwóch uczniów), urządzenia multimedialne.Środki dydaktyczneZestawy ćwiczeń, instrukcje do ćwiczeń, pakiety edukacyjne dla uczniów, karty samooceny, karty pracy dla uczniów.Czasopisma branżowe, katalogi, filmy i prezentacje multimedialne dotyczące jakości produktów pasiecznych. Zalecane metody dydaktyczneDział programowy „Przechowywanie produktów pszczelich” wymaga stosowania aktywizujących metod kształcenia ze szczególnym uwzględnieniem metody ćwiczeń, tekstu przewodniego,




7.1. Przechowywania produktów pszczelichmetody projektu, dyskusji dydaktycznej. Dominującymi metodami powinny być metoda ćwiczeń, metoda tekstu przewodniego. Metody te zawierają opisy czynności niezbędne do wykonania zadania, a uczniowie pracują samodzielnie.Formy organizacyjneZajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnie oraz grupowo. Grupy maksymalnie 3-4-osobowe.



7.2. Przetwarzanie produktów pszczelich


Poziom wymagań

programowych


R.4.3(15)1 scharakteryzować przebieg dojrzewania miodu; P B Dojrzewanie miodu. Wyrób napoi. Przerób wosku pszczelego. Preparaty z produktów pasiecznych. Konfekcjonowanie produktów pasiecznych. Sprzedaż bezpośrednia.

R.4.3(17)2 określić warunki krystalizacji miodów odmianowych; P BR.4.3(17)3 prowadzić wyrób napojów w oparciu o produkty pasieczne; PP CR.4.3(17)4 wytapiać, klarować i bielić wosk pszczeli; P CR.4.3(17)5 wyrabiać węzę i świece oraz galanterię woskową; P BR.4.3(17)6 sporządzić preparaty z: pierzgi, pyłku kwiatowego, propolisu; PP CR.4.3(17)1 prowadzić konfekcjonowanie produktów pasiecznych; P CR.4.3(17)2 zastosować przepisy dotyczące sprzedaży zgodnie z obowiązującymi normami. P C

Planowane zadaniaPrzetwarzanie wosku pszczelegoZadaniem uczniów jest wykonanie pracy zgodnie z opisem:Na podstawie otrzymanej karty pracy przeprowadzić przegląd przerób wosku pszczelego z jednoczesnym doborem odzieży ochronnej i sprzętu. Wyniki oceny przeglądu wpisz do formularza




7.2. Przetwarzanie produktów pszczelichćwiczeniowego.

Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjneZajęcia edukacyjne mogą być prowadzone w pracowni pasiecznej. Pomieszczenie powinno odpowiadać wszelkim przepisom związanymi z bezpieczeństwem żywnościowym. Środki dydaktyczneZestawy ćwiczeń, instrukcje do ćwiczeń, pakiety edukacyjne dla uczniów, karty samooceny, karty pracy dla uczniów.Czasopisma branżowe, katalogi, filmy i prezentacje multimedialne o tematyce dotyczącej konfekcji produktów pasiecznych.Zalecane metody dydaktyczneNauczyciel, dobierając metodę kształcenia, powinien przede wszystkim odpowiedzieć sobie na następujące pytania: jakie chce osiągnąć efekty? jakie metody będą najbardziej odpowiednie dla danej grupy wiekowej, możliwości percepcyjnych uczących się?jakie problemy (o jakim stopniu trudności i złożoności) powinny być przez uczniów rozwiązane? jak motywować uczniów i zapewnić ich zaangażowanie. Rzetelna odpowiedź na te pytania pozwoli na trafne dobranie metod, które pozwolą na osiągnięcie zamierzonych efektów.Zaplanowane do osiągnięcia efekty kształcenia przygotowują ucznia do wykonywania zadań zawodowych pszczelarza. W dziale powinny być kształtowane umiejętności analizowania, wyszukiwania, selekcjonowania informacji z zakresu produktów pasiecznych.Formy organizacyjneZajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnie oraz grupowo. Grupy maksymalnie 3-4-osobowe.






8. Pożytki pszczele8.1. Pożytki nektarowe i spadziowe8.2. Zapylanie roślin przez pszczoły

8.1. Pożytki nektarowe i spadziowe


Poziom wymagań

programowych


R.4.4(1)1 określić cel zapylania upraw przez pszczoły miodne; P B Rola pszczół w zapylaniu. Typy pożytków pszczelich. Rośliny miododajne i pyłkodajne. Wydajność nektarowa i pyłkowa roślin. Zasoby bazy poużytkowej.

R.4.4(1)2 rozróżnić pożytki pszczele; P BR.4.4(1)3 scharakteryzować pożytki pszczele pod względem: długości trwania, okres występowania, źródło pochodzenia; PP B

R.4.4(2)1 rozróżnić rośliny pożytkowe; P BR.4.4(2)2 określić rośliny uprawiane specjalnie dla pszczół; P CR.4.4(2)3 rozpoznać nasiona roślin miododajnych; P CR.4.4(3)1 przeanalizować wartość pszczelarską roślin pyłkodajnych i miododajną; PP CR.4.4(3)2 określić wydajność nektarową i miodową roślin pożytkowych; P BR.4.4(4)1 obliczyć zasoby bazy pożytkowej w określonym rejonie; P BR.4.4(4)2 przeanalizować zasoby bazy pożytkowej pasieki. PP C

Planowane zadaniaRozpoznawanie roślin uprawianych specjalnie dla pszczółZadaniem uczniów jest wykonanie pracy zgodnie z opisem:Na podstawie otrzymanej instrukcji należy dokonać roślin specjalnie uprawianych dla pszczół. Otrzymane wyniki uczniowie zapisują w karcie oceny organoleptycznej. Wykonaną pracę należy porównać z otrzymanym wzorcem i dokonać samooceny prawidłowości wykonania zadania.

Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjneW pracowni, w której prowadzone będą zajęcia edukacyjne, powinny się znajdować: eksponaty roślin miododajnych i ich nasiona, komputer z dostępem do Internetu (1 stanowisko dla dwóch uczniów), urządzenia multimedialne.




8.1. Pożytki nektarowe i spadzioweŚrodki dydaktyczneZestawy ćwiczeń, instrukcje do ćwiczeń, pakiety edukacyjne dla uczniów, karty samooceny, karty pracy dla uczniów.Czasopisma branżowe, katalogi, filmy i prezentacje multimedialne dotyczące jakości roślin pożytkowych. Zalecane metody dydaktyczneZaplanowane do osiągnięcia efekty kształcenia przygotowują ucznia do wykonywania zadań zawodowych pszczelarza. W dziale powinny być kształtowane umiejętności analizowania, wyszukiwania, selekcjonowania informacji z zakresu pożytków pszczelich. Dominującymi metodami powinny być metoda ćwiczeń, metoda tekstu przewodniego. Metody te zawierają opisy czynności niezbędne do wykonania zadania, a uczniowie pracują samodzielnie.Formy organizacyjneZajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnie oraz grupowo. Grupy maksymalnie 3-4-osobowe.



8.2. Zapylanie roślin przez pszczoły


Poziom wymagań

programowych


R.4.4(5)1 prowadzić dobór roślin uprawianych specjalnie dla pszczół do warunków przyrodniczych; PP C Uprawa roślin miododajnych.

Poprawa bazy poużytkowej. Rozmnażania roślin pożytkowych. Cięcie drzew i krzewów miododajnych. Potrzeby pokarmowe pszczół. Pokarmy pszczół. Napszczelenie okolicy. Zasoby bazy poużytkowej.

R.4.4(5)2 scharakteryzować technologię uprawy roślin miododajnych; P BR.4.4(6)1 uzasadnić potrzebę poprawiania bazy pożytkowej wokół pasieki; P CR.4.4(6)2 prowadzić rozmnażanie roślin miododajnych różnymi sposobami; P CR.4.4(6)3 dokonać cięcia drzew i krzewów miododajnych; P CR.4.4(7)1 przeanalizować wpływ odległości ustawienia pasieki od bazy pożytkowej na wydajność miodową;

PP C




8.2. Zapylanie roślin przez pszczołyR.4.4(7)2 dobrać i określić terminy zapylania uprawy przez pszczoły; P CR.4.4(8)1 przeanalizować potrzeby pokarmowe rodziny pszczelej w ciągu roku; P CR.4.4(8)2 rozróżnić naturalne pokarmy dla pszczół; P BR.4.4(8)3 dobrać pokarm do podkarmiania i dokarmiania rodzin pszczelich; P CR.4.4(9)1 obliczyć ilość pni pszczelich możliwych do ustawienia na danym pożytku; P CR.4.4(9)2 przeanalizować napszczelenie w okolicy bazy pożytkowej. PP C

Planowane zadaniaCiecie drzew i krzewów miododajnychZadaniem uczniów jest wykonanie pracy zgodnie z opisem:Na podstawie otrzymanej karty pracy przeprowadzić ciecie drzew i krzewów miododajnych z jednoczesnym doborem odzieży ochronnej i sprzętu. Wyniki cięcia poddać pod dyskusję.

Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjneZajęcia edukacyjne mogą być prowadzone w pracowni oraz pasieczysku. Należy zabezpieczyć sprzęt; sekatory, okulizak, drabina i piłę ogrodniczą.Środki dydaktyczneZestawy ćwiczeń, instrukcje do ćwiczeń, pakiety edukacyjne dla uczniów, karty samooceny, karty pracy dla uczniów.Czasopisma branżowe, katalogi, filmy i prezentacje multimedialne o tematyce dotyczącej cięcia drzew i krzewów.Zalecane metody dydaktyczneZaplanowane do osiągnięcia efekty kształcenia przygotowują ucznia do wykonywania zadań zawodowych pszczelarza. W dziale powinny być kształtowane umiejętności analizowania, wyszukiwania, selekcjonowania informacji z zakresu zapylania roślin miododajnych.Formy organizacyjneZajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnie oraz grupowo. Grupy maksymalnie 3-4-osobowe.






9. Organizacja produkcji pszczelarskiej9.1. Planowanie, organizowanie i nadzorowanie procesów produkcji pszczelarskiej9.2. Ekonomika gospodarstwa pasiecznego

9.1. Planowanie, organizowanie i nadzorowanie procesów produkcji pszczelarskiej


Poziom wymagań

programowych


R.17.3(1)1 dokonać doboru rasy pszczół do określonych warunków klimatycznych i pożytkowych rejonu; PP C Planowanie zakładania pasieki.

Organizowanie zaplecza gospodarczego pasieki. Dobór ilości pni i sprzętu pasiecznego. Organizować i nadzorować przeglądy rodzin pszczelich. Planować i zorganizować gospodarkę pasieczną;

wędrowną, konwencjonalną i ekologiczną. Planować i zorganizować powiększanie pasieki. Organizować wychów matek pszczelich. Planować kierowanie rozwojem rodzin pszczelich. Planować zatrudnienie w gospodarstwie pasiecznym. Organizować zapobieganie i zwalczanie chorób pszczół.

R.17.3(1)2 sporządzić zapotrzebowanie na matki danej rasy pszczół dla pasieki; P CR.17.3(2)1 sporządzić plan urządzania pasieki; P CR.17.3(2)2 dokonać analizy wyboru miejsca na pasieczysko pod względem konkurencyjności, zasobów bazy pożytkowej i zdrowotności; PP C

R.17.3(2)3 zaplanować rozmieszczenie pomieszczeń w pracowni pasiecznej; P CR.17.3(3)1 dostosować liczbę rodzin pszczelich do wielkości gospodarstwa pasiecznego; P C

R.17.3(3)2 rozmieścić rodziny pszczele w gospodarstwie pasiecznym; P CR.17.3(4)1 urządzić i wyposażyć pomieszczenia w pracowni pasiecznej; PP CR.17.3(4)2 dobrać, rozmieścić i prawidłowo użytkować sprzęt pasieczny; P CR.17.3(4)3 prowadzić nadzór nad zakładaną pasieką; PP CR.17.3(5)1 określić zasady doboru, użytkowania i konserwacji sprzętu do przeglądu rodzin pszczelich; P B

R.17.3(5)2 zaplanować ilość potrzebnego sprzętu do przeglądu rodzin pszczelich; P CR.17.3(6)1 sporządzić plan przeprowadzania przeglądów rodzin pszczelich; P CR.17.3(6)2 określić zakres przeglądów rodzin pszczelich; P BR.17.3(6)3 określić zasady dotyczące techniki wykonywania przeglądów; P B




9.1. Planowanie, organizowanie i nadzorowanie procesów produkcji pszczelarskiejR.17.3(7)1 opracować plan prowadzenia gospodarki wędrownej; PP CR.17.3(7)2 określić potrzeby zatrudnienia na czas przewozu rodzin pszczelich; P CR.17.3(7)3 sporządzić umowę dotyczącą dzierżawy terenu dla pasieki wędrownej; P CR.17.3(8)1 opracować plan zapobiegania nastrojowi rojowemu; P CR.17.3(8)2 sporządzić wykaz sprzętu potrzebnego do rozmnażania rodzin pszczelich; P C

R.17.3(9)1 sporządzić zapotrzebowanie na plastry, węzę pszczelą i pokarm; P CR.17.3(9)2 zorganizować wiosenny i jesienny rozwój rodzin pszczelich; P CR.17.3(10)1 zaplanować wielkotowarowy wychów matek pszczelich; PP CR.17.3(10)2 zorganizować wychów matek pszczelich; PP CR.17.3(11)1 sporządzić plan przygotowania rodzin pszczelich do zimowli; P CR.17.3(11)2 zaplanować i zorganizować dokarmianie jesienne rodzin pszczelich. P C

Planowane zadaniaSporządź plan produkcji odkładówZadaniem grupy jest wykonanie pracy zgodnie z opisem pracy:Na podstawie otrzymanej karty pracy sporządź plan produkcji odkładów w celu ich sprzedaży. W projekcie muszą być zawarte następujące elementy: potrzebny sprzęt i materiały, ilość pni, siła robocza oraz termin. Projekt podać pod dyskusję na forum.

Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjneW pracowni, w której prowadzone będą zajęcia edukacyjne, powinien się znajdować komputer z dostępem do Internetu (1 stanowisko dla dwóch uczniów), urządzenia multimedialne.Środki dydaktyczneZestawy ćwiczeń, instrukcje do ćwiczeń, pakiety edukacyjne dla uczniów, karty samooceny, karty pracy dla uczniów.Czasopisma branżowe, katalogi, filmy i prezentacje multimedialne dotyczące pszczelarstwa. Zalecane metody dydaktyczneZaplanowane do osiągnięcia efekty kształcenia przygotowują ucznia do wykonywania zadań zawodowych pszczelarza. W dziale powinny być kształtowane umiejętności analizowania, wyszukiwania, selekcjonowania informacji z zakresu gospodarki pasiecznej .Dominującymi metodami powinny być metoda ćwiczeń, metoda projektu. Metody te zawierają opisy czynności niezbędne do wykonania zadania, a uczniowie pracują samodzielnie.Formy organizacyjne




9.1. Planowanie, organizowanie i nadzorowanie procesów produkcji pszczelarskiejZajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnie oraz grupowo. Grupy maksymalnie 3-4-osobowe na ćwiczeniach.



9.2. Ekonomika gospodarstwa pasiecznego


Poziom wymagań

programowych


R.17.3(12)1 przeanalizować wydajność pracy i pracochłonność przy pozyskiwaniu różnych produktów pasiecznych; PP C Zatrudnienie w gospodarstwie pasiecznym.

Organizować zapobieganie i zwalczanie chorób pszczół. Taksacja. Dokumentacja księgowa. Koszty produkcji pasiecznej. Kalkulacje. Opłacalność produkcji pasiecznej.

R.17.3(12)2 określić czynniki wpływające na konsumpcję produktów pszczelich; P BR.17.3(13)1 zastosować przepisy prawne oraz bezpieczeństwa i higieny pracy dotyczące chorób pszczół; P C

R.17.3(13)2 dobrać metody taksacji strat przy zatruciach pszczół; P CR.17.3(14)1 wypełniać dokumentację dotyczącą przebiegu i wyników gospodarki pasiecznej; P B

R.17.3(14)2 sporządzić dokumentację dotyczącą bazy pożytkowej; P BR.17.3(14)3 scharakteryzować dokumenty dotyczące prowadzenia rachunkowości pasiecznej; P B

R.17.3(15)1 obliczyć jednostkowe koszty produkcji pasiecznej; PP CR.17.3(15)2 ocenić rentowność gospodarstwa na podstawie danych uzyskanych z rachunkowości; P C

R.17.3(16)1 rozróżnić programy komputerowe stosowane w produkcji rolniczej; P BR.17.3(16)2 określić funkcje programów komputerowych stosowanych w produkcji rolniczej;

P B




9.2. Ekonomika gospodarstwa pasiecznegoR.17.3(16)3 obsłużyć programy komputerowe wspomagające wykonywanie zadań zawodowych. P B

Planowane zadaniaDobrać metody taksacji taksację strat przy wytruciach pszczółZadaniem uczniów jest wykonanie pracy zgodnie z opisem:Na podstawie otrzymanej instrukcji należy dobrać wycenę strat przy wytruciach pszczół środkami ochrony roślin. Otrzymane wyniki uczniowie zapisują w karcie pracy. Wykonaną pracę należy porównać z otrzymanym wzorcem i dokonać samooceny prawidłowości wykonania zadania.

Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjneW pracowni, w której prowadzone będą zajęcia edukacyjne, powinien się znajdować komputer z dostępem do Internetu (1 stanowisko dla dwóch uczniów), urządzenia multimedialne.Środki dydaktyczneZestawy ćwiczeń, instrukcje do ćwiczeń, pakiety edukacyjne dla uczniów, karty samooceny, karty pracy dla uczniów.Czasopisma branżowe, katalogi, filmy i prezentacje multimedialne dotyczące ekonomiki pasiecznej.Zalecane metody dydaktyczneZaplanowane do osiągnięcia efekty kształcenia przygotowują ucznia do wykonywania zadań zawodowych technika pszczelarza. W dziale powinny być kształtowane umiejętności analizowania, wyszukiwania, selekcjonowania informacji z zakresu ekonomiki pasiecznej. Dominującymi metodami powinny być metoda ćwiczeń, metoda tekstu przewodniego. Metody te zawierają opisy czynności niezbędne do wykonania zadania, a uczniowie pracują samodzielnie.Formy organizacyjneZajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnie oraz grupowo. Grupy maksymalnie 3-4-osobowe w trakcie ćwiczeń.






10. Organizacja produkcji rolniczej10.1. Organizacja produkcji roślinnej10.2. Organizacja produkcji zwierzęcej

10.1. Organizacja produkcji roślinnej


Poziom wymagań

programowych


R.17.1(1)1 scharakteryzować przyrodnicze, techniczne i ekonomiczne czynniki zmianowania; P B Czynniki zmianowania.

Zasady układania zmianowań. Rodzaje płodozmianów. Mechanizacja prac w produkcji roślinnej. Zasady agregatowania maszyn do produkcji roślinnej. Podstawy eksploatacji maszyn do produkcji roślinnej. Organizacja produkcji wybranej rośliny zbożowej. Organizacja produkcji wybranej rośliny okopowej. Organizacja produkcji wybranej rośliny przemysłowej. Organizacja produkcji wybranej rośliny pastewnej. Kodeks Dobrej Praktyki Rolniczej Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi

w sprawie wymagań weterynaryjnych przy produkcji produktów pochodzenia roślinnego przeznaczonych do sprzedaży bezpośredniej.

R.17.1(1)2 wyjaśnić wpływ zmianowania roślin na ograniczenie degradacji gleb, zachwaszczenia oraz rozwój chorób i szkodników; P B

R.17.1(1)3 zaprojektować przykładowe zmianowanie roślin; P CR.17.1(2)1 zaplanować prace związane z uprawą roli, nawożeniem i ochroną roślin uprawnych; P C

R.17.1(2)2 zorganizować prace związane z uprawą roli, nawożeniem i ochroną roślin uprawnych; P C

R.17.1(2)3 opracować projekty prac związanych z uprawą roli, nawożenia i ochrony roślin w różnych stanowiskach; PP C

R.17.1(3)1 dobrać i wyregulować maszyny i narzędzia do uprawy roli i roślin; P CR.17.1(3)2 określić zasady obsługi maszyn do siewu, sadzenia i ochrony roślin; P CR.17.1(3)3 zorganizować konserwację podstawowych maszyn i urządzeń stosowanych w produkcji roślinnej; P C

R.17.1(4)1 dobrać odmiany roślin do warunków przyrodniczych i ekonomicznych danego rejonu; P C

R.17.1(4)2 określić znaczenie gospodarcze wybranych roślin; P CR.17.1(4)3 obliczyć opłacalność technologii produkcji wybranych roślin; PP CR.17.1(5)1 zorganizować produkcję rolniczą z zasadami Zwykłej Dobrej Praktyki Rolniczej; P C

R.17.1(5)2 zbilansować składniki mineralne i organiczne produkowane P C




10.1. Organizacja produkcji roślinnejw gospodarstwie zgodnie z ZDPR;R.17.1(5)3 prowadzić integrowana ochronę roślin zgodnie z ZDPR; P CR.17.1(6)1 nadzorować organizację prawy wybranych roślin; P CR.17.1(6)2 nadzorować prace związane z organizacją nawożenia i ochroną roślin; P CR.17.1(6)3 nadzorować prace związane z funkcjonowaniem całego gospodarstwa rolnego; P C

R.17.1(7)1 zastosować przepisy i normy prawa w zakresie ochrony środowiska i ochrony roślin uprawnych; PP C

R.17.1(7)2 zastosować przepisy prawa w sprawie wymagań weterynaryjnych przy produkcji produktów pochodzenia roślinnego przeznaczonych do sprzedaży. PP C

Planowane zadania (ćwiczenia)Opracować projekty realizacji prac związanych z organizacją produkcji wybranej roślinyNauczyciel dzieli młodzież na grupy 3-4-osobowe, lider grupy losuje zadanie do wykonania.Podczas realizacji uczniowie powinni opracować projekty dotyczące planowania i organizacji prac składających na technologię wybranej produkcji rośliny zbożowej, okopowej, przemysłowej i pastewnej, zaproponować optymalne rozwiązania, wskazać osoby współpracujące podczas realizacji uprawy wybranej rośliny oraz określić koszty jej prowadzenia. Nauczyciel kontroluje przebieg realizacji projektu oraz udziela konsultacji w zakresie planowanych rozwiązań technicznych i organizacyjnych dotyczących technologii wybranej produkcji rośliny zbożowej, okopowej, przemysłowej i pastewnej.

Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne. metody. formy organizacyjneZajęcia dydaktyczne należy prowadzić w pracowni wyposażonej w sprzęt rolniczy, literaturę zawodową, normy i akty prawne. Pracownia powinna być również wyposażona w stanowiska komputerowe.Środki dydaktyczneMateriały dydaktyczne: film dydaktyczny dotyczący technologii produkcji wybranych roślin rolniczych, film dydaktyczny dotyczący środków ochrony roślin, płyta CD z kolekcją chwastów występujących na naszych polach, stanowiska komputerowe z programami do obliczania kosztów produkcji wybranych roślin z edytorami tekstu i arkuszami kalkulacyjnymi.Zalecane metody dydaktyczneW procesie dydaktycznym zaleca się zastosować następujące metody: wykład informacyjny, dyskusja dydaktyczna, pokaz z instruktażem, metoda projektów, tekstu przewodniego oraz ćwiczeń praktycznych. Szczególnie wskazana jest metoda projektów do planowania własnych rozwiązań w zakresie organizacji wybranej produkcji roślinnej. Formy organizacyjneZajęcia należy prowadzić w grupach do 15 osób, podzielonych na zespoły 3-4-osobowe.

Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje się przeprowadzenie testu wielokrotnego wyboru, karty samooceny oraz oceny ćwiczeń, tekstu przewodniego, dyskusji




10.1. Organizacja produkcji roślinnejdydaktycznej.


10.2. Organizacja produkcji zwierzęcej


Poziom wymagań

programowych


R.17.2(1)1 sklasyfikować i wyróżniać cechy charakterystyczne gatunków zwierząt gospodarskich; P B Czynniki wpływające na rozwój produkcji zwierzęcej.

System identyfikacji zwierząt. Typy i rasy hodowlane i użytkowe zwierząt. Składniki pokarmowe i wartość pokarmowa pasz. Potrzeby pokarmowe zwierząt. Preliminarz i bilans pasz. Pielęgnacja i higiena zwierząt gospodarskich. Higiena pomieszczeń dla zwierząt. Higiena żywienia. Higiena transportu zwierząt. Dobrostan zwierząt. Organizacja produkcji zwierzęcej.

R.17.2(1)2 określić położenie poszczególnych narządów i układów organizmu zwierząt; P B

R.17.2(1)3 rozróżnić wady i zalety pokroju wybranego gatunku (gatunków) zwierząt; P B

R.17.2(1)4 określić funkcje poszczególnych narządów i układów organizmu zwierząt gospodarskich; P C

R.17.2(2)1 określić warunki utrzymania zwierząt w gospodarstwie rolnym; P CR.17.2(2)2 zinterpretować zasady właściwego obchodzenia się ze zwierzętami; P CR.17.2(2)3 wyjaśnić pojęcie dobrostanu zwierząt i jego roli w chowie poszczególnych gatunków; P B

R.17.2(3)1 scharakteryzować typy użytkowe oraz rasy zwierząt hodowanych w kraju; P B

R.17.2(3)2 dobrać technologię produkcji zwierzęcej do warunków gospodarstwa; PP CR.17.2(3)3 przeanalizować efekt ekonomiczny wybranej produkcji; P CR.17.2(4)1 scharakteryzować czynniki wpływające na strawność i procesy przemiany materii; PP C

R.17.2(4)2 określić rolę biologiczną składników pokarmowych oraz objawy ich niedoboru i nadmiaru;

P B




10.2. Organizacja produkcji zwierzęcejR.17.2(4)3 scharakteryzować wpływ higieny żywienia i pojenia na zdrowie oraz produkcyjność zwierząt; P B

R.17.2(5)1 unormować i ułożyć dawki pokarmowe; P CR.17.2(5)2 prowadzić racjonalne żywienie zwierząt gospodarskich zgodnie z rachunkiem ekonomicznym; PP C

R.17.2(5)3 określić czynniki decydujące o kosztach żywienia; P BR.17.2(6)1 ocenić jakość pasz stosowanych w gospodarstwie; P CR.17.2(6)2 scharakteryzować procesy kiszenia i suszenia pasz; P BR.17.1(6)3 scharakteryzować czynniki warunkujące prawidłowe przechowywanie pasz; P B

R.17.1(7)1 dostosować proces produkcji do możliwości paszowych gospodarstwa; P CR.17.1(7)2 zorganizować proces produkcji w ramach racjonalnego i przemyślanego obrotu stada; P C

R.17.1(7)3 zaplanować wykorzystanie wyprodukowanego nawozu naturalnego; P CR.17.1(8)1 określić czynniki decydujące o opłacalności produkcji zwierzęcej; P CR.17.1(8)2 dobrać określoną produkcję zwierzęcą do możliwości gospodarstw rolnego; P C

R.17.1(8)3 obliczyć efekty ekonomiczne wybranej produkcji zwierzęcej. PP D

Planowane zadania (ćwiczenia)Sporządź preliminarz i bilans pasz dla wybranego gospodarstwa rolnego oraz określ koszty żywienia zwierząt w tym gospodarstwiePodczas realizacji zadania uczniowie opracowują projekt w zakresie sporządzania preliminarza i bilansu pasz w gospodarstwie. Powinni zaproponować optymalne rozwiązania oraz określić koszty prowadzenia go. Uczniowie, korzystając z pytań prowadzących, arkuszy ćwiczeniowych w tekstach przewodnich, norm, aktów prawnych, literatury zawodowej i innych źródeł informacji samodzielnie planują i wykonują ćwiczenia.

Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjnePracownia produkcji zwierzęcej wyposażona w próbki pasz, plansze poglądowe pokazujące wady postawy u poszczególnych gatunków zwierząt gospodarskich, karta oceny typu i budowy zwierząt.Plansza poglądowa z nazwą poszczególnych części ciała zwierząt, płyta CD przedstawiająca zasady funkcjonowania niektórych narządów wewnętrznych zwierząt gospodarskich.Środki dydaktyczne




10.2. Organizacja produkcji zwierzęcejPomoce dydaktyczne: film dydaktyczny dotyczący anatomii zwierząt gospodarskich, próbki pasz, atlas chorób, plansze i foliogramy przedstawiające wentylację pomieszczeń, film dydaktyczny dotyczący higieny w pomieszczeniach inwentarskich, komputery, magnetowid.Zalecane metody dydaktyczneW procesie dydaktycznym zaleca się zastosować następujące metody: wykład informacyjny, dyskusja dydaktyczna, pokaz z instruktażem, metoda projektów, tekstu przewodniego oraz ćwiczeń praktycznych. Szczególnie wskazana jest metoda projektów do planowania własnych rozwiązań w zakresie organizacji wybranej produkcji zwierzęcej. Zajęcia dydaktyczne należy prowadzić w pracowni wyposażonej w sprzęt zootechniczny, literaturę zawodową i normy. Pracownia powinna być również wyposażona w stanowiska komputerowe z oprogramowaniem.Formy organizacyjneZajęcia należy prowadzić w zespołach 3-4-osobowych. Do wykonania ćwiczeń nauczyciel powinien przygotować teksty przewodnie. Uczniowie, korzystając z pytań prowadzących, arkuszy ćwiczeniowych w tekstach przewodnich, literatury zawodowej i innych źródeł informacji samodzielnie planują i wykonują ćwiczenia.






11. Prowadzenie produkcji pasiecznej11.1. Chów i hodowla pszczół11.2. Gospodarka pasieczna11.3. Ekonomika gospodarstwa pasiecznego

11.1. Chów i hodowla pszczół


Poziom wymagań

programowych


R.4.3(3)1 dokonać pomiary czerwia; P C Charakterystyka ras pszczoły miodnej. Biologia pszczoły miodnej. Gniazdo rodziny pszczelej. Prace wykonywane przez pszczoły. Życie rodziny pszczelej w ciągu roku. Poddawanie matek pszczelich. Nastrój rojowy i rójka.

R.4.3(3)2 ocenić plenność matki pszczelej; P CR.4.3(3)3 wykonać obliczenia dotyczące plenności matki pszczelej; P CR.4.3(6)1 dobrać metody przyspieszające rozwój rodziny pszczelej; PP CR.4.3(6)2 wykonać czynności związane z poddawaniem ciasta miodowo-cukrowego rodzinie pszczelej przed oblotem; P C

R.4.3(6)3 odizolować matkę pszczelą od plastrów w miodni; P CR.4.3(6)4 dokonać ograniczenia matki w czerwienia; P CR.4.3(10)1 prowadzi kontrolę ramki pracy na obecność Varroadestructor; P CR.4.3(10)2 rozpoznać choroby pszczół podczas prowadzonego przeglądu rodziny pszczelej; PP C

R.4.3(10)3 dokonać dezynfekcji sprzętu pasiecznego; P CR.17.3(13)1 prowadzić obserwację wyglądu czerwiu pszczelego; P BR.17.3(13)2 zorganizować dezynfekcję plastrów pszczelich; P CR.4.4(8)1 szacować ilość zapasu miodowego w rodzinie pszczelej; P CR.4.4(8)2 obliczać ilość brakującego zapasu węglowodanowego dla rodziny pszczelej;

PP C




11.1. Chów i hodowla pszczółR.17.3(6)1 stwierdzić stan czerwiu, po którym ocenia jakość matki pszczelej; P CR.17.3(6)2 określić czynności związane z rozbieraniem gniazda pszczelego; P BR.17.3(11)1 wykonać nalot na odkład z matką na miejscu rodziny z trutówkami; PP CR.17.3(11)2 poddać matkę pszczelą w izolatorze; P CR.17.3(11)3 określić termin jesiennego rozwoju rodziny pszczelej; P BKPS(6)1 przeanalizować katalogi i prospekty reklamowe; P BKPS(6)2 śledzić najnowsze osiągnięcia naukowe w pszczelarstwie; P CKPS(6)3 brać czynny udział w sympozjach, konferencjach, wyjazdach studyjnych itp.; P B

KPS(7)1 przyjmować odpowiedzialność za powierzone informacje zawodowe; P BKPS(7)2 respektować zasady dotyczące przestrzegania tajemnicy zawodowej; P CKPS(7)3 określić konsekwencje nieprzestrzegania tajemnicy zawodowej; P BKPS(8)1 ocenić ryzyko podejmowanych działań; P CKPS(8)2 przyjąć na siebie odpowiedzialność za podejmowane działania; P BKPS(8)3 wyciągać wnioski z podejmowanych działań; P CKPS(9)1 zastosować techniki negocjacyjne; PP CKPS(9)2 zachowywać się asertywnie; P BKPS(9)3 proponować konstruktywne rozwiązania; P CKPS(10)1 doskonalić swoje umiejętności komunikacyjne; P BKPS(10)2 uwzględniać opinie i pomysły innych członków zespołu; P CKPS(10)3 modyfikować działania w oparciu o wspólnie wypracowane stanowisko; P CKPS(10)4 rozwiązywać konflikty w zespole; P COMZ(1)1 dokonywać analizy przydzielonych zadań; P C




11.1. Chów i hodowla pszczółOMZ(1)2 zaplanować pracę zespołu; PP COMZ(2)1 rozpoznawać kompetencje i umiejętności osób w zespole; P BOMZ(2)2 rozdzielać zadania według umiejętności i kompetencji członków zespołu; P BOMZ(3)1 mobilizować współpracowników do wykonywania zadań; P COMZ(3)2 wydawać dyspozycje osobom realizującym poszczególne zadania; PP COMZ(4)1 monitorować jakość wykonywanych zadań; P COMZ(4)2 ocenić jakość wykonanych zadań według przyjętych kryteriów; P COMZ(5)1 proponować zmiany w organizacji pracy mające na celu poprawę wydajności i jakości pracy; P C

OMZ(5)2 proponować rozwiązania techniczne mające na celu poprawę wydajności i jakości pracy; P C

OMZ(6)1 słuchać argumentów i wyjaśnień współpracowników; P COMZ(6)2 argumentować swoje decyzje w rozmowach ze współpracownikami; P COMZ(6)3 zastosować właściwe formy komunikacji interpersonalnych. P B

Planowane zadaniaPrzyspieszanie rozwoju rodzin pszczelichZadaniem uczniów jest wykonanie pracy zgodnie z opisem:Na podstawie otrzymanej karty pracy określ dla metody przyspieszenia rozwoju rodziny pszczelej, które należy wpisać w tabeli. Dokonaj samooceny swojej pracy na karcie samooceny.

Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjneZajęcia edukacyjne mogą być prowadzone w pracowni pasiecznej. W pracowni, w której prowadzone będą zajęcia edukacyjne, powinny się znajdować: preparaty postacie pszczół robotnic różnych gatunków, przyrządy do obserwacji, rodziny pszczele w różnych stanach biologicznych, plastry pszczele, komputer z dostępem do Internetu (1 stanowisko dla dwóch uczniów), urządzenia multimedialne.Środki dydaktyczneZestawy ćwiczeń, instrukcje do ćwiczeń, pakiety edukacyjne dla uczniów, karty samooceny, karty pracy dla uczniów.Czasopisma branżowe, katalogi, filmy i prezentacje multimedialne o tematyce pszczelarskiej.Zalecane metody dydaktyczneNauczyciel, dobierając metodę kształcenia, powinien przede wszystkim odpowiedzieć sobie na następujące pytania:




11.1. Chów i hodowla pszczół Jakie chce osiągnąć efekty? Jakie metody będą najbardziej odpowiednie dla danej grupy wiekowej, możliwości percepcyjnych uczących się? Jakie problemy (o jakim stopniu trudności i złożoności) powinny być przez uczniów rozwiązane? Jak motywować uczniów i zapewnić ich zaangażowanie?Rzetelna odpowiedź na te pytania pozwoli na trafne dobranie metod, które pozwolą na osiągnięcie zamierzonych efektów.Zaplanowane do osiągnięcia efekty kształcenia przygotowują ucznia do wykonywania zadań zawodowych technika pszczelarza. W dziale powinny być kształtowane umiejętności analizowania, wyszukiwania, selekcjonowania informacji z zakresu biologii pszczoły i rodziny pszczelej. Dział programowy „Biologia rodziny pszczelej” wymaga stosowania aktywizujących metod kształcenia ze szczególnym uwzględnieniem metody ćwiczeń, tekstu przewodniego, metody przypadków, mapy „myśli”, dyskusji dydaktycznej.Dominującymi metodami powinny być metoda ćwiczeń, metoda tekstu przewodniego. Metody te zawierają opisy czynności niezbędne do wykonania zadania, a uczniowie pracują samodzielnie.Formy organizacyjneZajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnie oraz grupowo. Grupy maksymalnie 3-4-osobowe.



11.2. Gospodarka pasieczna


Poziom wymagań

programowych


R.4.3(7)1 pielęgnować i wybrać rodziny ojcowskie; P C Zapobieganie nastrojowi rojowemu. Powiększanie pasieki. Gospodarka wędrowna. Intensyfikacja produkcji pasiecznej. Obsługa pasieki. Sprzęt pasieczny. Przygotowanie do pożytku.

R.4.3(7)2 dokonać wstawienia ramki pracy w gnieździe; P BR.4.3(7)3 wykonać czynności związane z tworzeniem odkładów; PP CR.4.3(7)4 prowadzić podział rodziny na pół lotu; P CR.4.3(9)1 prowadzić załadunek i rozładunek rodzin pszczelich; P B




11.2. Gospodarka pasieczna Kontrola wykorzystania pożytku.R.4.3(9)2 przygotować stanowisko na pasiekę wędrowną; P C

R.4.3(9)3 dobrać termin przewozu pszczół na pożytek; P BR.4.3(12)1 przygotować rodziny pszczele do poławiania pyłku; PP CR.4.3(12)2 obliczyć optymalny okres czerwienia matki pszczelej dla pożytku z rzepaku ozimego; P C

R.4.3(12)3 zasilać rodziny pszczele czerwiem krytym; P CR.4.3(13)1 przygotować sprzęt do miodobrania; P CR.4.3(13)2 prowadzić odbiór obnóży pyłkowych; P CR.4.3(13)3 dokonać wytopu i klarowania wosku pszczelego; P CR.4.3(13)4 zakładać poławiacze kitu pszczelego; P BR.4.3(14)1 dokonać oceny dojrzałości miodu różnymi sposobami; P CR.4.3(14)2 określić termin przeprowadzenia miodobrania; P BR.4.3(14)3 pobrać miód do analizy chemicznej i pyłkowej; P BR.4.3(14)4 określić zawartość HMF (hydroksymetylofurfuralu) w miodzie; P CR.4.3(15)1 dokonać kremowania miodu; P CR.4.3(15)2 wykonać formy do produkcji świec woskowych; P CR.4.3(15)3 prowadzić wyrób świec woskowych z węzy; P BR.4.3(16)1 dobrać naczynia do przechowywania miodu; P CR.4.3(16)2 korzystać z norm towarowych oraz normy jakości w zakresie przechowywania towarów; P C

R.4.4(3)1 dokonać ważenia rodziny kontrolnej w celu poznania dziennych przybytków; P C

R.4.4(3)2 prowadzić obserwacje fenologiczne w okolicy pasieki; PP CR.4.4(6)1 przygotować sadzonki wegetatywne roślin miododajnych do wysadzenia; P CR.4.4(6)2 pozyskać zrazy drzew i krzewów miododajnych; PP C




11.2. Gospodarka pasiecznaR.17.3(2)1 urządzić poidło dla pszczół; P BR.17.3(2)2 dostosować typ ula w pasiekach stacjonarnych o ubogich pożytkach; P CR.17.3(5)1 dobrać ubiór pszczelarza do przeprowadzenia przeglądu; P BR.17.3(5)2 prowadzić konserwację sprzętu do przeglądu rodzin pszczelich; P CR.17.3(8)1 wskazać miejsce wstawienia ramki z węzą w gnieździe pszczelim; P CR.17.3(8)2 dokonuje przewietrzenia gniazda pszczelego poprzez wstawienie węzy w środek gniazda. P C

Planowane zadaniaTworzenie rodzin pszczelich w różnych warunkachZadaniem uczniów jest wykonanie pracy zgodnie z opisem:Na wstępie wykład informacyjny na temat ogólnych wiadomości dotyczących tworzenia rodzin pszczelich. Po instruktażu każdy potrafi odpowiedzieć na pytanie: co należy uwzględnić, wybierając rodziny pszczele do podziału? Na podstawie otrzymanej karty pracy określić cele i ocenić warunki przeprowadzenia tworzenia rodzin pszczelich, dobrać i scharakteryzować sprzęt pasieczny do przeprowadzenia podziału, które należy wpisać w arkuszu ćwiczeniowym. Porównać sposoby prowadzenia tworzenia w różnych warunkach. Przedyskutować kolejność i czas wykonywania poszczególnych czynności pasiecznych oraz podział pracy.

Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjneZajęcia edukacyjne mogą być prowadzone na pasieczysku. W pasiece, w której prowadzone będą zajęcia edukacyjne, powinny się znajdować: rodziny pszczele, sprzęt do przewozu i zabezpieczenia na pojeździe, komputer z dostępem do Internetu (1 stanowisko dla dwóch uczniów), urządzenia multimedialne w celu zaprezentowania różnych sposobów prowadzenia transportu.Środki dydaktyczneZestawy ćwiczeń, instrukcje do ćwiczeń, pakiety edukacyjne dla uczniów, karty samooceny, karty pracy dla uczniów.Czasopisma branżowe, katalogi, filmy i prezentacje multimedialne dotyczące gospodarki wędrownej.Zalecane metody dydaktyczneNauczyciel, dobierając metodę kształcenia, powinien przede wszystkim odpowiedzieć sobie na następujące pytania: Jakie chce osiągnąć efekty? Jakie metody będą najbardziej odpowiednie dla danej grupy wiekowej, możliwości percepcyjnych uczących się? Jakie problemy (o jakim stopniu trudności i złożoności) powinny być przez uczniów rozwiązane? Jak motywować uczniów i zapewnić ich zaangażowanie. Rzetelna odpowiedź na te pytania pozwoli na trafne dobranie metod, które pozwolą na osiągnięcie zamierzonych efektów.Zaplanowane do osiągnięcia efekty kształcenia przygotowują ucznia do wykonywania zadań zawodowych. W dziale powinny być kształtowane umiejętności analizowania, wyszukiwania, selekcjonowania informacji z zakresu oceny plastrów do użytkowania. Dział programowy „Gospodarka wędrowna” wymaga stosowania aktywizujących metod kształcenia ze szczególnym uwzględnieniem metody ćwiczeń, tekstu przewodniego, metody projektów, dyskusji.




11.2. Gospodarka pasiecznaDominującymi metodami powinny być metoda ćwiczeń, metoda tekstu przewodniego. Metody te zawierają opisy czynności niezbędne do wykonania zadania, a uczniowie pracują samodzielnie.Formy organizacyjneZajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnie oraz grupowo. Grupy maksymalnie 3-4-osobowe.



11.3. Ekonomika gospodarstwa pasiecznego


Poziom wymagań

programowych


R.4.3(17)1 przewidywać skutki nieprzestrzegania norm jakości, dotyczących konserwacji produktów i przechowywania towarów; PP C Środki pracy i produkcji.

Marketing. Dokumentacja księgowa. Elementy rachunkowości.

R.4.3(17)2 zastosować zasady konserwacji i przechowywania towarów; P BR.4.3(18)1 zaprezentować ofertę handlową w sprzedaży internetowej lub bezpośredniej; P C

R.4.3(18)2 udzielać informacji o sposobach użytkowania i przechowywania, zastosowania produktów pasiecznych; P C

R.4.3(19)1 przeprowadzić fragment spisu z natury w gospodarstwie pasiecznym; P BR.4.3(19)2 wycenić środki trwałe, inwentarza żywego, zapasów; P CR.4.4(9)1 zastosować normy dotyczące obsady rodzin pszczelich na 1 ha areału roślin pożytkowych; P B

R.4.4(9)2 sporządzić wykaz roślin miododajnych w okolicy pasieki; P BR.17.3(14)1 przygotowywać dokumenty związane z wysyłką matek pszczelich; P BR.17.3(14)2 ustalić rodzaj dokumentów potwierdzających działalność pasieczną; P B




11.3. Ekonomika gospodarstwa pasiecznegoR.17.3(14)3 sporządzić dokumenty potwierdzające sprzedaż (faktura VAT, rachunek, faktura korygująca); P C

R.17.3(15)1 obliczyć wartość odtworzeniową sprzętu w pasiece; PP CR.17.3(15)2 obliczyć wskaźniki; opłacalności i rentowności; P CR.17.3(16)1 obsłużyć programy komputerowe wspomagające wykonywanie zadań zawodowych pszczelarza; P C

R.17.3(16)2 dokonać analizy stosowanych na rynku pracy programów komputerowych wspomagających pracę pszczelarza; P C

KPS(8)1 dokonać samooceny sposobu realizacji powierzonej pracy; PP CKPS(8)2 przewidzieć skutki niewykonania pracy zgodnie z ustalonymi zasadami. P C

Planowane zadaniaWyszukiwanie, selekcjonowanie informacji dotyczących norm jakościZadaniem uczniów jest wykonanie zadania zgodnie z opisem.Na podstawie otrzymanej karty pracy wyszukaj w Internecie, a następnie dokonaj selekcji informacji dotyczących stosowanych w handlu norm jakości.

Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjneZajęcia edukacyjne należy prowadzić w pracowni pasiecznej. W pracowni powinien znajdować się komputer z dostępem do Internetu (1 stanowisko dla dwóch uczniów), urządzenia multimedialne.Środki dydaktyczneZestawy ćwiczeń, instrukcje do ćwiczeń, pakiety edukacyjne dla uczniów, karty samooceny, karty pracy dla uczniów.Czasopisma branżowe, katalogi, filmy i prezentacje multimedialne.Zalecane metody dydaktyczneNauczyciel, dobierając metodę kształcenia, powinien przede wszystkim odpowiedzieć sobie na następujące pytania: Jakie chce osiągnąć efekty? Jakie metody będą najbardziej odpowiednie dla danej grupy wiekowej, możliwości percepcyjnych uczących się? Jakie problemy (o jakim stopniu trudności i złożoności) powinny być przez uczniów rozwiązane? Jak motywować uczniów i zapewnić ich zaangażowanie?Rzetelna odpowiedź na te pytania pozwoli na trafne dobranie metod, które pozwolą na osiągnięcie zamierzonych efektów.Zaplanowane do osiągnięcia efekty kształcenia przygotowują ucznia do wykonywania zadań zawodowych pszczelarza. W dziale powinny być kształtowane umiejętności analizowania, wyszukiwania, selekcjonowania informacji z zakresu marketingu.Dział programowy „Marketingu” wymaga stosowania aktywizujących metod kształcenia ze szczególnym uwzględnieniem metody ćwiczeń, tekstu przewodniego, metody przypadków,




11.3. Ekonomika gospodarstwa pasiecznegodyskusji dydaktycznej.Dominującymi metodami powinny być metoda ćwiczeń, metoda tekstu przewodniego. Metody te zawierają opisy czynności niezbędne do wykonania zadania, a uczniowie pracują samodzielnie.Formy organizacyjneZajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnie oraz grupowo. Grupy maksymalnie 3-4-osobowe.






12. Prowadzenie produkcji rolniczej12.1. Prowadzenie produkcji roślinnej12.2. Prowadzenie produkcji zwierzęcej

12.1 prowadzenie produkcji roślinnej


Poziom wymagań

programowych


PKZ(R.d)(5)1 ocenić wpływ właściwości gleb na rośliny; P C Przechowywanie produktów rolniczych. Strategie sprzedażowe. Dokumentacja sprzedażowa. Zasady sprzedaży bezpośredniej produktów rolniczych. Przepisy prawa dotyczące sprzedaży bezpośredniej.

PKZ(R.d)(5)2 wartościować gleby na klasy bonitacyjne i kompleksy rolniczej przydatności gleb; P C

PKZ(R.d)(5)3 wyjaśnić zagadnienia związane z degradacją i rekultywacją gleb; PP CPKZ(R.d)(7)1 rozpoznać gatunki roślin w produkcji rolniczej; P BPKZ(R.d)(7)2 rozpoznać gatunki zwierząt gospodarskich; P BPKZ(R.d)(7)3 sklasyfikować rośliny i zwierzęta według różnych kryteriów; P BPKZ(R.d)(8)1 rozpoznać chwasty w roślinach uprawnych; P BPKZ(R.d)(8)2 scharakteryzować rośliny uprawne; P CPKZ(R.d)(8)3 wymienić cechy morfologiczne roślin uprawnych; P BPKZ(R.d)(10)1 rozróżnić programy komputerowe stosowane w prowadzeniu produkcji rolniczej; P B

PKZ(R.d)(10)2 określić funkcje programów komputerowych stosowanych w produkcji rolniczej; P C

PKZ(R.d)(10)3 obsłużyć programy komputerowe wspomagające wykonywanie zadań zawodowych; P C

KPS(1)1 zastosować zasady kultury osobistej; P CKPS(1)2 zastosować zasady etyki zawodowej; P CKPS(2)1 zaproponować sposoby rozwiązywania problemów; P C




12.1 prowadzenie produkcji roślinnejKPS(2)2 dążyć wytrwale do celu; P BKPS(2)3 zrealizować działania zgodnie z własnymi pomysłami; P CKPS(2)4 zainicjować zmiany mające pozytywny wpływ na środowisko pracy; P CKPS(3)1 przeanalizować rezultaty działań; P CKPS(3)2 uświadomić sobie konsekwencje działań; P BKPS(4)1 przeanalizować zmiany zachodzące w branży; PP CKPS(4)2 podejmować nowe wyzwania; P CKPS(4)3 wykazać się otwartością na zmiany w zakresie stosowanych metod i technik pracy; P B

KPS(5)1 przewidywać sytuacje wywołujące stres; P CKPS(5)2 zastosować sposoby radzenia sobie ze stresem; P CKPS(5)3 określić skutki stresu; P BKPS(8)1 ocenić ryzyko podejmowanych działań; P CKPS(8)2 przyjąć na siebie odpowiedzialność za podejmowane działania; P CKPS(8)3 wyciągać wnioski z podejmowanych działań; P CKPS(10)1 doskonalić swoje umiejętności komunikacyjne; P BKPS(10)2 uwzględniać opinie i pomysły innych członków zespołu; P CKPS(10)3 modyfikować działania w oparciu o wspólnie wypracowane stanowisko; P CKPS(10)4 rozwiązywać konflikty w zespole; P BR.4.1(4)1 uzasadniać potrzebę wykonywania zabiegów melioracyjnych; PP CR.4.1(4)2 uregulować stosunki wodne na gruntach ornych i użytkach zielonych; P CR.4.1(4)3 prowadzić konserwację urządzeń wodno-melioracyjnych; P BR.4.1(4)4 określić wpływ zabiegów melioracyjnych na kształtowanie krajobrazu; P C




12.1 prowadzenie produkcji roślinnejR.4.1(6)1 scharakteryzować materiał siewny roślin uprawnych; P CR.4.1(6)2 prowadzić ocenę wartości siewnej nasion; P BR.4.1(6)3 wyjaśnić zasady obrotu materiałem siewnym; P BR.4.1(7)1 określić obsadę roślin w zależności od wartości materiału siewnego; P BR.4.1(7)2 dobrać maszyny i narzędzia do różnych technik siewu i sadzenia; P CR.4.1(7)3 zaplanować odpowiednią ilość i jakość materiału siewnego dla potrzeb wybranego gospodarstwa; PP C

R.4.1(9)1 prowadzić zabiegi uprawowe (orka, zabiegi doprawiające rolę: włókowanie, bronowanie, kultywatorowanie, głęboszowanie, wałowanie, zabiegi wykonywane narzędziami aktywnymi);

P B

R.4.1(9)2 określić wpływ zabiegów uprawowych na życie biologiczne gleby; P BR.4.1(9)3 dobrać zabiegi uprawowe do wybranych roślin; P CR.4.1(10)1 sklasyfikować grupy szkodników roślin uprawnych; P BR.4.1(10)2 rozróżnić cechy czynników chorobotwórczych; P BR.4.1(10)3 określić wpływ czynników chorobotwórczych na produkcyjność roślin; P BR.4.1(10)3 sklasyfikować i rozpoznawać chwasty w roślinach uprawnych; P BR.4.1(12)1 dobrać narzędzia uprawowe w zależności od rodzaju gleby i technologii uprawy danej rośliny; P C

R.4.1(12)2 określić zasady agregatowania narzędzi uprawowych z ciągnikiem i zasady obsługi technicznej oraz konserwacji i przechowywania; P B

R.4.1(12)3 wyjaśnić zasadę bezpiecznej obsługi maszyn; P BR.4.1(15)1 wskazać różnice w konwencjonalnym i ekologicznym sposobie uprawy roli i roślin; P C

R.4.1(15)2 określić zasady przygotowania i zastosowania preparatów biologicznych w rolnictwie ekologicznym; P B

R.4.1(15)3 przeanalizować korzyści wynikające z prowadzenia ekologicznej produkcji rolniczej; PP C




12.1 prowadzenie produkcji roślinnejR.4.1(16)1 zidentyfikować czynniki właściwego przechowywania produktów roślinnych; P B

R.4.1(16)2 zastosować zasady właściwego przechowywania produktów pochodzenia roślinnego; P C

R.4.1(16)3 przeanalizować przepisy związane z obrotem produktami pochodzenia roślinnego; P C

R.4.1(17)1 przechować produkty pochodzenia roślinnego; P BR.4.1(17)2 przygotować produkty do sprzedaży; P BR.4.1(17)3 określić potrzeby zaopatrzeniowe; P BR.4.1(18)1 przygotować i sporządzić dokumentację do sprzedaży produktów pochodzenia roślinnego; P B

R.4.1(18)2 przeanalizować i zastosować przepisy dotyczące obrotu produktami roślinnymi. P A

Planowane zadania (ćwiczenia)Opracować plan sprzedaży bezpośrednie produktów roślinnychZadanie powinno być wykonywane w grupach 3-4-osobowych pod kierunkiem wybranego lidera. Grupy powinny zaprezentować swoje opracowania w dowolnej formie, np.: plakaty, prezentacja multimedialna. Po prezentacji powinna być przeprowadzona dyskusja pod kierunkiem eksperta (nauczyciela lub eksperta zewnętrznego) w celu zweryfikowania przedstawionych propozycji i sporządzenie wspólnych przedsięwzięć.

Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjneZajęcia praktyczne wymagają stosowania aktywizujących metod kształcenia. Zaplanowane do osiągnięcia efekty kształcenia przygotowują ucznia do funkcjonowania na rynku pracy jako przedsiębiorcy. Powinny być kształtowane umiejętności przestrzegania przepisów prawa obowiązującego w działalności gospodarczej, współpracy z innymi przedsiębiorstwami w branży. Należy także kształtować postawę samodzielności w podejmowaniu decyzji, odpowiedzialności za siebie i innych. Oceny osiągnięć edukacyjnych uczniów należy dokonać przez ocenę wykonanego projektu.Środki dydaktyczneW pracowni, w której prowadzone będą zajęcia edukacyjne, powinny się znajdować: zbiory przepisów prawa w zakresie działalności gospodarczej i prawa pracy, filmy i prezentacje multimedialne dotyczące marketingu. Komputer z dostępem do Internetu (1 stanowisko dla dwóch uczniów). Urządzenia multimedialne.Zestawy ćwiczeń, pakiety edukacyjne dla uczniów.Zalecane metody dydaktyczneW dziale szczególnie zaleca się zastosować metodę projektu, która sprzyja rozwijaniu kompetencji personalnych i społecznych, samodzielnemu rozwiązywaniu problemów oraz rozpoznaniu




12.1 prowadzenie produkcji roślinnejwybranej tematyki w pogłębiony sposóbFormy organizacyjneProgram należy realizować metodami aktywizującymi w grupach 15-osobowych, stosując indywidualne i grupowe formy pracy. Ćwiczenia, wykonywane w zespołach kilkuosobowych, umożliwią kształtowanie umiejętności ponadzawodowych, takich jak: komunikowanie się, praca w grupie, dostrzeganie i rozwiązywanie problemów, podejmowanie decyzji, organizowanie i ocenianie własnej pracy.Program należy realizować w pracowni technicznej wyposażonej w odpowiednie środki dydaktyczne. Zajęcia można przeprowadzać zarówno w pracowniach szkolnych, jak i w warunkach terenowych. Wykorzystywanie pomocy dydaktycznych w procesie kształcenia ułatwi uczniom przyswojenie wiadomości o zjawiskach, współzależnościach i prawidłowościach zachodzących w przyrodzie, zachęci uczniów do aktywności oraz urozmaici prowadzenie zajęć.

Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno odbywać się systematycznie, przez cały czas realizacji programu, na podstawie wcześniej ustalonych kryteriów oceniania i wymagań programowych. Sprawdzanie osiągnięć powinno dostarczyć informacji nauczycielowi i uczniowi o zakresie i poziomie opanowania umiejętności określonych w celach kształcenia.Umiejętności praktyczne należy oceniać poprzez obserwację czynności ucznia podczas wykonywanych zadań.


12.2. Prowadzenie produkcji zwierzęcej


Poziom wymagań

programowych


BHP(7)1 zorganizować stanowisko pracy pszczelarza zgodnie z wymogami ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska w pracowni produkcji pasiecznej;

P C Anatomia i fizjologia zwierząt. Podstawy żywienia zwierząt. Podział pasz i ich charakterystyka. Potrzeby pokarmowe zwierząt. Preliminarz i bilans pasz. Przechowywanie pasz. Pielęgnacja i higiena zwierząt gospodarskich. Higiena pomieszczeń dla zwierząt. Higiena żywienia. Higiena transportu.

BHP(7)2 zastosować zasady organizacji stanowiska pracy w pracowni produkcji pasiecznej; P B

BHP(9)1 dokonać analizy przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz przepisy ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska podczas wykonywania zadań zawodowych pszczelarza;

P C

BHP(9)2 przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz przepisy ochrony przeciwpożarowej podczas wykonywania zadań zawodowych pszczelarza;

P B




12.2. Prowadzenie produkcji zwierzęcej Podstawy techniki. Mechanizacja produkcji zwierzęcej. Zapobieganie i zwalczanie chorób. Technologie chowu i hodowli wybranych zwierząt

gospodarskich. Technologia produkcji wybranych produktów

zwierzęcych. Popyt i podaż w rolnictwie. Przepisy prawa dotyczące sprzedaży bezpośredniej.

BHP(9)3 przestrzegać zasad ochrony środowiska podczas wykonywania zadań zawodowych pszczelarza; P B

R.4.2(1)1 omówić budowę i funkcjonowanie komórek, tkanek i narządów zwierzęcych; P B

R.4.2(1)2 określić położenie poszczególnych narządów i układów; P CR.4.2(1)3 rozpoznać i zanalizować budowę poszczególnych narządów i układów na przykładzie wybranych zwierząt; P C

R.4.2(3)1 wymienić gatunki zwierząt gospodarskich; P AR.4.2(3)2 scharakteryzować gatunki zwierząt gospodarskich; P BR.4.2(3)3 zidentyfikować gatunki zwierząt gospodarskich; P CR.4.2(5)1 wyszczególniać i scharakteryzować składniki pasz, rodzaje pasz; P BR.4.2(5)2 wskazywać na czynniki decydujące o wartości pokarmowej pasz; P BR.4.2(5)3 określić wartość pokarmową i normy spożycia poszczególnych pasz; P BR.4.2(5)4 rozpoznawać, oceniać i zastosować pasze w żywieniu zwierząt; P BR.4.2(6)1 scharakteryzować procesy kiszenia i suszenia pasz; P CR.4.2(6)2 zastosować różne sposoby konserwacji pasz; P CR.4.2(6)3 zastosować różne rodzaje pasz w żywieniu zwierząt gospodarskich; P CR.4.2(8)1 dobrać narzędzia, urządzenia i maszyny do prac w produkcji zwierzęcej; P BR.4.2(8)2 zastosować narzędzia, urządzenia i maszyny do prac w produkcji zwierzęcej; P C

R.4.2(8)3 konserwować, urządzenia i maszyny do prac w produkcji zwierzęcej; P CR.4.2(9)1 obsłużyć maszyny i urządzenia stosowane w produkcji zwierzęcej; P DR.4.2(9)2 uregulować maszyny i urządzenia stosowane w produkcji zwierzęcej; P DR.4.2(9)3 obsługuje maszyny i urządzenia stosowane w produkcji pszczelarskiej; P DR.4.2(10)1 scharakteryzować parametry higieny rozrodu, żywienia i pojenia zwierząt gospodarskich;

P B




12.2. Prowadzenie produkcji zwierzęcejR.4.2(10)2 zastosować parametry higieny rozrodu, żywienia i pojenia zwierząt gospodarskich; P C

R.4.2(10)3 określić zasady udzielania pierwszej pomocy chorym zwierzętom; P CR.4.2(11)1 ocenić lokalizację i wymogi zoohigieniczne budynków inwentarskich; P CR.4.2(11)2 ocenić higienę obejścia budynków inwentarskich; P CR.4.2(11)3 zastosować dezynfekcję, dezynsekcję i deratyzację pomieszczeń inwentarskich; P C

R.4.2(14)1 definiować i określić przyczyny chorób zakaźnych, niezakaźnych i pasożytniczych; P B

R.4.2(14)2 określić czynniki chorobotwórcze i drogi zakażenia; P CR.4.2(14)3 zapobiegać powstawaniu chorób zwierząt; P CR.4.2(14)4 określić zasady udzielania pierwszej pomocy chorym zwierzętom; P CR.4.2(17)1 scharakteryzować sposoby znakowania różnych gatunków zwierząt; P BR.4.2(17)2 wymienić, określić i analizować obowiązujące sposoby oceny zwierząt hodowlanych; P A

R.4.2(17)3 przeanalizować i wypełnić różne rodzaje dokumentacji hodowlanej; P CR.4.2(17)4 przygotować zwierzęta do pokazów, wystaw z zachowaniem zasad BHP przy transporcie zwierząt; P D

R.4.2(18)1 ocenić jakość i przygotowanie produktów pochodzenia zwierzęcego do sprzedaży zgodnie z obowiązującymi normami; P C

R.4.2(18)2 przeanalizować czynniki kształtujące podaż i popyt produktów pochodzenia zwierzęcego przeznaczonych do sprzedaży; PP C

R.4.2(18)3 przygotować zwierzęta do sprzedaży zgodnie z obowiązującymi zasadami; P B

R.4.2(19)1 ocenić skuteczność prowadzenia sprzedaży bezpośredniej produktów pochodzenia zwierzęcego; PP C

R.4.2(19)2 przestrzegać przepisów prawa dotyczących sprzedaży bezpośredniej zwierząt i produktów pochodzenia zwierzęcego. P C




12.2. Prowadzenie produkcji zwierzęcejPlanowane zadania (ćwiczenia)Określić zakres prac związanych z wybraną produkcją zwierzęcą w przykładowym gospodarstwie rolnym, dobrać maszyny, urządzenia i narzędzia stosowane w produkcji zwierzęcej. Wykonać określoną czynność z zachowaniem przepisów BHP i ppoż.Uczniowie losują zadania. Zadania powinny być wykonywane w grupach 2-3-osobowych pod kierunkiem wybranego lidera. Grupy powinny zaprezentować swoje opracowania w formie wykonanego zadania. Po prezentacji powinna być przeprowadzona dyskusja pod kierunkiem nauczyciela lub eksperta zewnętrznego w celu zweryfikowania przedstawionych propozycji.

Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne. metody. formy organizacyjneRealizacja treści programowych zajęć powinna odbywać się w oparciu o instrukcje stanowiskowe. Uczniowie powinni indywidualnie realizować zadania zawodowe na określonych stanowiskach pracy. Wykorzystując już wcześniej zdobytą wiedzę z zakresu produkcji roślinnej i zwierzęcej, mogą uczestniczyć w pracach na rzecz gospodarstwa rolnego poprzez wykonywanie prac z zakresu produkcji roślinnej i zwierzęcej, opracowanie własnych programów, planowanie zagospodarowania przestrzennego obszarów gospodarstwa.Środki dydaktyczneNarzędzia, urządzenia i maszyny stosowane w gospodarstwie rolnym, linie produkcyjne, agregaty. Próbki pasz soczystych, objętościowych suchych, treściwych, pochodzenia zwierzęcego, mieszanek pełnoporcjowych, koncentratów, premiksów, priobiotyków, ziół. Normy żywienia zwierząt gospodarskich. Filmy dydaktyczne ilustrujące żywienie zwierząt gospodarskich. Atlas chorób zwierząt gospodarskich. Plansze i foliogramy przedstawiające wentylację pomieszczeń. Filmy dydaktyczne ilustrujące zachowania higieny w pomieszczeniach inwentarskich oraz choroby zwierząt gospodarskich. Apteczka weterynaryjna. Sprzęt do pielęgnacji zwierząt.Zalecane metody dydaktyczneUczeń w trakcie zajęć praktycznych powinien zapoznać się ze strukturą jednostki, rodzajem wykonywanych prac w zakresie rolnictwa.Program jednostki obejmuje zagadnienia związane z podejmowaniem i prowadzeniem działań na rzecz gospodarstwa rolnego. Rozpoczynając zajęcia, należy udzielić uczniom instruktażu wstępnego w zakresie przestrzegania przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowisku pracy, a także umożliwić realizację.Formy organizacyjneZajęcia należy prowadzić w grupach 15-osobowych podzielonych na zespoły 3-4-osobowe. Do wykonania ćwiczeń nauczyciel powinien przygotować teksty przewodnie. Uczniowie, korzystając z pytań prowadzących, arkuszy ćwiczeniowych w tekstach przewodnich, norm, aktów prawnych, literatury zawodowej i innych źródeł informacji samodzielnie planują i wykonują ćwiczenia. Podczas realizacji programu uczniowie powinni pracować projekty w zakresie sporządzania preliminarza i bilansu pasz w gospodarstwie, zaproponować optymalne rozwiązania oraz określić koszty jej prowadzenia.




12.2. Prowadzenie produkcji zwierzęcejPropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Umiejętności uczniów należy sprawdzać, obserwując ich pracę w czasie wykonywania zadań zawodowych. Szczególną uwagę należy zwrócić na: analizowanie problemów gospodarstwa rolnego, wykonywanie podstawowych prac z zakresu produkcji roślinnej i zwierzęcej, opracowywanie planów zmierzających do poprawy stanu gospodarstwa.Obserwując pracę uczniów w czasie zajęć praktycznych, należy zwrócić uwagę na: zdyscyplinowanie i punktualność, odpowiedzialność za mienie powierzone na czas praktyki zawodowej zainteresowanie wykonywaną pracą, współpracę w zespole podczas wykonywania określonych zadań zawodowych, kulturę osobistą i zawodową.





13. Technika w rolnictwie13.1. Bezpieczeństwo i higiena pracy w rolnictwie13.2. Mechanizacja produkcji rolniczej i pszczelarskiej

13.1. Bezpieczeństwo i higiena pracy w rolnictwie i pszczelarstwie


Poziom wymagań

programowych


BHP(1)1 wyjaśnić zasady ochrony przeciwpożarowej w gospodarstwie pasiecznym; P B Bezpieczeństwo i higiena pracy w rolnictwie. Prawna ochrona pracy. Wymagania higieniczno-sanitarne i bezpieczeństwa

pracy oraz bezpieczeństwa przeciwpożarowego w pszczelarstwie.

Wentylacja i klimatyzacja pomieszczeń pracy. Czynniki szkodliwe, uciążliwe i niebezpieczne

występujące w procesach pracy. Zasady kształtowania bezpiecznych i higienicznych

warunków pracy. Zabezpieczenie urządzeń napędowych. Bezpieczeństwo pracy podczas obsługiwania urządzeń

elektrycznych. Środki ochrony indywidualnej i zbiorowej. Bezpieczeństwo pracy podczas obsługiwania urządzeń

pod ciśnieniem. Zasady ochrony przeciwpożarowej. Zasady eksploatacji maszyn i urządzeń do prac

stolarskich, pasiecznych i ogrodniczych. Zasady bezpieczeństwa podczas transportu oraz

magazynowania materiałów i wyrobów pasiecznych.

BHP(1)2 rozróżnić środki gaśniczej; P ABHP(1)3 wyjaśnić pojęcie ergonomii; P ABHP(4)1 dokonać analizy możliwych zagrożeń dla zdrowia i życia człowieka oraz mienia i środowiska związane z wykonywaniem zadań zawodowych przy prowadzeniu gospodarstwa pasiecznego;

P C

BHP(4)2 scharakteryzować sposoby przeciwdziałania zagrożeniom przy prowadzeniu gospodarstwa pasiecznego; P C

BHP(4)3 określić typowe choroby zawodowe występujące przy prowadzeniu gospodarstwa pasiecznego; P C

BHP(5)1 rozpoznać źródła i czynniki szkodliwe w środowisku pracy przy prowadzeniu pasieki; P C

BHP(5)2 określić sposoby zabezpieczenia się przed czynnikami szkodliwymi w pracy przy prowadzeniu pasieki; P C

BHP(6)1 zidentyfikować czynniki szkodliwe dla organizmu człowieka występujące przy prowadzeniu pasieki; P C

BHP(6)2 dokonać analizy skutków oddziaływania czynników szkodliwych na organizm człowieka; P C

BHP(6)3 ustalić sposoby zapobiegania zagrożeniom życia i zdrowia w miejscu pracy; P CBHP(7)1 zorganizować stanowisko pracy pszczelarza zgodnie z wymogami ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska w pracowni produkcji pasiecznej;

P C




13.1. Bezpieczeństwo i higiena pracy w rolnictwie i pszczelarstwieBHP(7)2 zastosować zasady organizacji stanowiska pracy w pracowni produkcji pasiecznej; P B

BHP(8)1 zidentyfikować środki ochrony indywidualnej i zbiorowej; P BBHP(8)2 dobrać środki ochrony indywidualnej do wykonywanych zadań zawodowych w pracowni produkcji pasiecznej; P B

BHP(8)3 dobrać środki ochrony zbiorowej do wykonywanych zadań zawodowych w pracowni produkcji pasiecznej; P B

BHP(8)4 zidentyfikować system pomocy medycznej w stanach zagrożenia zdrowia i życia oraz sposoby powiadamiania; P C

BHP(9)1 dokonać analizy przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz przepisy ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska podczas wykonywania zadań zawodowych pszczelarza;

P C

BHP(9)2 przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz przepisy ochrony przeciwpożarowej podczas wykonywania zadań zawodowych pszczelarza; P C

BHP(9)3 przestrzegać zasad ochrony środowiska podczas wykonywania zadań zawodowych pszczelarza; P C

BHP(10)1 powiadomić system pomocy medycznej w przypadku sytuacji stanowiącej zagrożenie zdrowia i życia przy wykonywaniu zadań zawodowych; P A

BHP(10)2 zapobiegać zagrożeniom życia i zdrowia w miejscu wykonywania czynności zawodowych pszczelarza; P C

BHP(10)3 zidentyfikować stany zagrożenia zdrowia i życia; P CBHP(10)4 udzielić pierwszej pomocy w stanach zagrożenia życia i zdrowia. P C

Planowane zadania (ćwiczenia)Dobieranie środków ochrony osobistej do rodzaju pracyNa podstawie otrzymanej karty pracy uczniowie dobierają środki ochrony osobistej do zaproponowanego zakresu prac na pasieczysku. Prace wykonują indywidualnie.

Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjneTreść zajęć praktycznych obejmuje zagadnienia dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania prac rolniczych, pasiecznych, kształtowania bezpiecznych i higienicznych warunków pracy oraz bezpieczeństwa na stanowisku pracy. Podczas realizacji zajęć edukacyjnych należy zwrócić uwagę na obowiązki pracownika i pracodawcy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, znaczenie ochrony zdrowia w pracy zawodowej, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska oraz nieprawidłowości, które mogą wystąpić w procesie pracy.Środki dydaktyczne:




13.1. Bezpieczeństwo i higiena pracy w rolnictwie i pszczelarstwieplansze i foliogramy dotyczące zagrożeń na stanowiskach pracy, ilustracje i fotografie przedstawiające zagrożenia na stanowiskach pracy, film dydaktyczny na temat procedury postępowania w razie wypadków przy pracy, udzielania pierwszej pomocy w sytuacji zagrożenia zdrowia i życia, ochrony środowiska na stanowiskach pracy, zagrożenia pożarowego, zachowania pracowników w przypadku powstania pożaru i w sytuacjach awarii technologicznych, kodeks pracy, polskie normy i akty prawne dotyczące wymagań ergonomii, środki medyczne do nauki, udzielania pierwszej pomocy w stanach zagrożenia zdrowia i życia, typowy sprzęt gaśniczy, gaśnice, odzież ochronna i sprzęt ochrony osobistej, regulaminy i instrukcje dotyczące obsługi urządzeń stwarzających zagrożenia.Zalecane metody dydaktyczneZaleca się, aby podczas realizacji programu nauczania zastosować aktywizujące metody nauczania, w szczególności metodę inscenizacji, przypadków, dyskusję dydaktyczną tekstu przewodniego oraz ćwiczenia praktyczne i gry symulacyjne z zastosowaniem środków ochrony osobistej i sprzętu gaśniczego.Formy organizacyjneZajęcia powinny odbywać się w grupach do 15 osób podzielonych na zespoły 2-3-osobowe. Podczas wykonywania ćwiczeń uczeń powinien opanować umiejętności rozpoznawania i stosowania sprzętu oraz środków gaśniczych, wykonywania określonych czynności związanych z udzielaniem pierwszej pomocy w stanach zagrożenia zdrowia życia. Konieczne jest uświadomienie uczniom, że ochrona człowieka w środowisku pracy jest zagadnieniem nadrzędnym.

Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno odbywać się na podstawie określonych kryteriów oceniania.Do sprawdzania osiągnięć edukacyjnych uczniów można zastosować: sprawdziany ustne i pisemne, obserwację czynności uczniów podczas wykonywania ćwiczeń oraz testy osiągnięć szkolnych. Umiejętności praktyczne uczniów należy oceniać podczas obserwacji wykonywanych ćwiczeń z zadaniami praktycznymi. Obserwując czynności ucznia podczas wykonywania ćwiczeń i dokonując oceny pracy, należy zwrócić uwagę na: wykonywanie zadań zgodnie z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy, udzielanie pierwszej pomocy w sytuacji zagrożenia zdrowia i życia, stosowanie sprzętu przeciwpożarowego oraz środków gaśniczych. W ocenie osiągnięć ucznia po zakończeniu realizacji programu zajęć należy uwzględnić wyniki testu pisemnego, testu praktycznego oraz poziom wykonania ćwiczeń.

Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: – dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia,– dostosowanie warunków, Środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia.

13.2. Mechanizacja produkcji rolniczej i pszczelarskiej


Poziom wymagań

programowych


PKZ(R.c)(1)1 ustalić zakres czynności kontrolno-obsługowych pojazdu; P B – Mechanizacja produkcji pszczelarskiej.– Mechanizacja produkcji rolniczej.PKZ(R.c)(1)2 zinterpretować wskazania przyrządów kontrolno-pomiarowych; P B




13.2. Mechanizacja produkcji rolniczej i pszczelarskiej– Przepisy ruchu drogowego.– Zabiegi uprawowe.– Melioracje.– Ochrona roślin.

PKZ(R.c)(1)3 wyjaśnić wpływ stanu technicznego pojazdu na bezpieczeństwo w ruchu drogowym; P B

PKZ(R.c)(3)1 określić zasady kierowania pojazdami w ruchu drogowym; P BPKZ(R.c)(3)2 zinterpretować znaczenie nadawanych sygnałów drogowych; P BPKZ(R.c)(3)3 wyjaśnić konsekwencje zachowań innych uczestników ruchu drogowego; P B

PKZ(R.c)(4)1 wyjaśnić zasady wykonywania czynności obsługi codziennej pojazdu; P CPKZ(R.c)(4)2 wyjaśnić przepisy prawne dotyczące obowiązku rejestracji pojazdu i obowiązkowych badań technicznych; P B

PKZ(R.c)(4)3 wyjaśnić zasady organizacji miejsca pracy kierowcy zgodnie z zasadami ergonomii; P B

PKZ(R.c)(4)4 wyjaśnić zasady prowadzenia pojazdów w różnych warunkach drogowych; P B

PKZ(R.c)(4)5 wyjaśnić zasady przeprowadzania egzaminu wewnętrznego; P CPKZ(R.c)(4)6 wyjaśnić zasady przeprowadzania egzaminu państwowego w różnych warunkach drogowych; P C

PKZ(R.c)(4)7 wyjaśnić procedury wydawania i cofania uprawnień do kierowania pojazdami; P C

PKZ(R.d)(1)1 dobrać i wyregulować maszyny i narzędzia do upraw rolniczych; P CPKZ(R.d)(1)2 określić budowę maszyn i narzędzi do upraw rolniczych; P BPKZ(R.d)(1)3 określić podstawowe zasady obsługi maszyn i urządzeń w pomieszczeniach gospodarskich; P B

PKZ(R.d)(1)4 objaśnić i obsłużyć urządzenia techniczne stosowane w produkcji pasiecznej; P C

PKZ(R.d)(1)5 scharakteryzować sprzęt transportowy stosowany w pasiece; P CPKZ(R.d)(2)1 rozróżnić podstawowe części maszyn, urządzeń; P BPKZ(R.d)(2)2 scharakteryzować układy mechaniczne maszyn; P CPKZ(R.d)(2)3 określić zasady obsługi technicznej pomp, sprężarek i układów hydraulicznych;

P C




13.2. Mechanizacja produkcji rolniczej i pszczelarskiejPKZ(R.d)(3)1 rozróżnić podstawowe materiały stosowane w technice rolniczej; P APKZ(R.d)(3)2 określić właściwości i zastosowanie materiałów; P CPKZ(R.d)(3)3 rozróżnić rodzaje korozji; P APKZ(R.d)(3)4 zastosować różne metody ochrony metali przed korozją; P CKPS(1)1 zastosować zasady kultury osobistej; P CKPS(1)2 zastosować zasady etyki zawodowej; P CKPS(4)1 przeanalizować zmiany zachodzące w branży; PP CKPS(4)2 podejmować nowe wyzwania; P CKPS(4)3 wykazać się otwartością na zmiany w zakresie stosowanych metod i technik pracy; P B

KPS(5)1 przewidywać sytuacje wywołujące stres; P CKPS(5)2 zastosować sposoby radzenia sobie ze stresem; P CKPS(5)3 określić skutki stresu; P BKPS(6)1 przejawiać gotowość do ciągłego uczenia się i doskonalenia zawodowego; P CKPS(6)2 wykorzystać różne źródła informacji w celu doskonalenia umiejętności zawodowych. P C

Planowane zadania (ćwiczenia)Zaplanować i przygotować sprzęt do przeprowadzenia wybranych zabiegów agrotechnicznych zgodnie z przepisami BHP, przeprowadzić zabieg agrotechnicznyNauczyciel dzieli grupę na zespoły 2-3-osobowe, przydziela zadania. Lider zespołu przypomina zasady BHP i ppoż. w postępowaniu ze sprzętem rolniczym. Uczniowie wykonują przydzielone zadanie. Zapisują w karcie oceny pracy. W trakcie ćwiczeń należy zwrócić uwagę na właściwy dobór sprzętu rolniczego, umiejętność posługiwania się nim oraz dokładność wykonywania zabiegów agrotechnicznych. Po wykonaniu każdego ćwiczenia uczniowie powinni samodzielnie sprawdzić i ocenić prawidłowość wykonania zabiegów agrotechnicznych oraz zapisów w kartach pracy.




13.2. Mechanizacja produkcji rolniczej i pszczelarskiejWarunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjneProgram zajęć praktycznych obejmuje treści dotyczące zagadnień związanych z posługiwaniem się sprzętem do produkcji rolniczej i pasiecznej. Poznanie układów, maszyn i urządzeń rolniczych, pasiecznych. Istotne jest opanowanie przez ucznia umiejętności operowania podstawowymi pojęciami z zakresu techniki rolniczej. Zaleca się, aby w trakcie realizacji programu nauczania rozszerzać w miarę potrzeb te zagadnienia, które dotyczą bezpośrednio zawodu pszczelarza. Dla ułatwienia zrozumienia realizowanych treści, wskazane jest prezentowanie filmów dydaktycznych oraz organizowanie wycieczek do wielkotowarowych gospodarstw pasiecznych, których celem będzie poznanie maszyn i urządzeń w pszczelarstwie, stosowanie ich zgodnie z przepisami ruch drogowego i BHP.Środki dydaktyczneFilm dydaktyczny: rodzaje orek, agregatownie maszyn w uprawie polowej, urządzenia melioracyjne, wpływ melioracji na środowisko naturalne, opryskiwacz belkowy, rozsiewacz nawozów, agregat uprawowy.Zalecane metody dydaktyczneW procesie dydaktycznym zaleca się zastosować następujące metody: wykład informacyjny, dyskusja dydaktyczna, pokaz z instruktażem, metoda projektów tekstu przewodniego oraz ćwiczeń praktycznych. Szczególnie wskazana jest metoda projektów do planowania własnych rozwiązań w zakresie organizacji wybranej produkcji zwierzęcej. Zajęcia dydaktyczne należy prowadzić w pracowni wyposażonej w sprzęt zootechniczny, literaturę zawodową i normy. Pracownia powinna być również wyposażona w stanowiska komputerowe z edytorami tekstu i arkuszami kalkulacyjnymi.Formy organizacyjneKażdy uczeń powinien mieć możliwość samodzielnego posługiwania się sprzętem rolniczym stosowanym przy wykonywaniu zabiegów agrotechnicznych. Ćwiczenia w terenie należy prowadzić w grupach do 15 osób podzielonych na zespoły 3-4-osobowe. Zgodnie z zasadą stopniowania trudności, kolejne zadania powinny być coraz trudniejsze.

Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno odbywać się przez cały czas realizacji zajęć praktycznych na podstawie ustalonych kryteriów oceniania.Do sprawdzania osiągnięć edukacyjnych uczniów proponuje się zastosować: obserwację czynności ucznia podczas wykonywania ćwiczeń. W procesie oceniania należy zwrócić uwagę na: przygotowanie i posługiwanie się sprzętem rolniczym, pszczelarskim, wykonywanie zabiegów melioracyjnych, przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy podczas prowadzonych działań. Kontrolę poprawności wykonania ćwiczeń należy prowadzić w trakcie i po ich wykonaniu. W końcowej ocenie osiągnięć uczniów należy uwzględnić poziom wykonania ćwiczeń, sposób opracowania wyników pomiarów oraz wykonanie i prezentację projektów.





Praktyki zawodowe14. Praktyki zawodowe


Poziom wymagań

programowych


R.17.3(5)1 dokonać doboru sprzętu pasiecznego do rodzaju przeglądu rodzin pszczelich; P C Ule, sprzęt i budowle pasieczne.

Obchodzenie się z pszczołami. Dokumentacja pasieczna. Wędrowna gospodarka pasieczna. Prace pasieczne w sezonie. Wychów matek pszczelich. Miodobranie. Technologia produktów pasiecznych. Ekonomika gospodarstwa pasiecznego.

R.17.3(5)2 dostosować ubiór pszczelarza w zależności od wykonywanej pracy; P CR.17.3(6)1 prowadzić przegląd rodzin pszczelich w zależności od warunków pogodowo-pożytkowych; P C

R.17.3(6)2 wypełnić kartę rodziny pszczelej po przeprowadzonym przeglądzie; P CR.17.3(7)1 zorganizować przewóz pasieki; PP CR.17.3(7)2 określić termin przewozu rodzin pszczelich w zależności od warunków pogodowo-pożytkowych; P C

R.17.3(8)1 wykonać czynności zapobiegające pojawieniu się nadprodukcji mleczka pszczelego; P C

R.17.3(8)2 sporządzić harmonogram regularnego poszerzania gniazda pszczelego; P CR.17.3(9)1 dobrać metody przyspieszania rozwoju rodzin pszczelich wiosną; PP CR.17.3(9)2 zaplanować jesienne podkarmianie stymulacyjne; P CR.17.3(10)1 zorganizować naturalne unasienianie matek pszczelich; P CR.17.3(10)2 prowadzić wychów matek pszczelich wybraną metodą; P CR.17.3(11)1 wykonać czynności związane przygotowaniem rodzin pszczelich do zimowli; P C

R.17.3(11)2 sporządzić posezonowy bilans plastrów pszczelich; PP CR.17.3(12)1 zorganizować i prowadzić miodobranie; P CR.17.3(12)2 zorganizować pozyskiwanie obnóży pyłkowych; P C




14. Praktyki zawodoweR.17.3(13)1 zastosować przepisy weterynaryjne w przypadku wykrycia choroby zwalczanej z urzędu; P C

R.17.3(13)2 dokonać zabezpieczenia dowodów w przypadku wytruć pszczół środkami ochrony roślin; PP C

R.17.3(14)1 przeanalizować dokumentację gospodarstwa pasiecznego w celu określenia opłacalności; PP C

R.17.3(14)2 przeanalizować zapisy w książce pasiecznej; P CR.17.3(16)1 obsłużyć programy komputerowe wspomagające wykonywanie zadań zawodowych pszczelarza; P C

R.17.3(16)2 dokonać analizy stosowanych na rynku pracy programów komputerowych wspomagających pracę pszczelarza. P C

Planowane zadaniaZorganizować i prowadzić miodobranieZadaniem uczniów jest wykonanie pracy zgodnie z opisem.Opis pracy:Na podstawie otrzymanej karty pracy zorganizować i przeprowadzić miodobranie. Zadanie opracować w formie projektu. Następnie przeprowadź miodobranie według opracowanego projektu. Na zakończenie dokonaj samooceny.

Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjneZajęcia edukacyjne mogą być prowadzone w pasiekach i pracowniach pasiecznych prowadzonych przez pszczelarzy posiadającym minimum tytuł mistrza w zawodzie pszczelarz. Wyposażona pasieka w sprzęt do wychowu matek pszczelich, gospodarki wędrownej, miodobrania, komputer z dostępem do Internetu.Środki dydaktyczneZestawy ćwiczeń, instrukcje do ćwiczeń, pakiety edukacyjne dla uczniów, karty samooceny, karty pracy dla uczniów.Czasopisma branżowe, katalogi o tematyce pszczelarskiej.Zalecane metody dydaktyczneNauczyciel, dobierając metodę kształcenia, powinien przede wszystkim odpowiedzieć sobie na następujące pytania: Jakie chce osiągnąć efekty? Jakie metody będą najbardziej odpowiednie dla danej grupy wiekowej, możliwości percepcyjnych uczących się? Jakie problemy (o jakim stopniu trudności i złożoności) powinny być przez uczniów rozwiązane? Jak motywować uczniów i zapewnić ich zaangażowanie. Rzetelna odpowiedź na te pytania pozwoli na trafne dobranie metod, które pozwolą na osiągnięcie zamierzonych efektów. Zaplanowane do osiągnięcia efekty kształcenia przygotowują ucznia do wykonywania zadań zawodowych technika pszczelarza. Podczas praktyk zawodowych powinny być kształtowane umiejętności analizowania, wyszukiwania, selekcjonowania




14. Praktyki zawodoweinformacji z zakresu prowadzenia gospodarstwa pasiecznego. Dział programowy „Praktyki zawodowe” wymaga stosowania aktywizujących metod kształcenia ze szczególnym uwzględnieniem metody ćwiczeń, tekstu przewodniego, metody przypadków, mapy „myśli”, dyskusji dydaktycznej.Dominującymi metodami powinny być metoda ćwiczeń, metoda tekstu przewodniego. Metody te zawierają opisy czynności niezbędne do wykonania zadania, a uczniowie pracują samodzielnie.Formy organizacyjneZajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnie oraz grupowo. Grupy maksymalnie 3-4-osobowe.

Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje się przeprowadzenie testu wielokrotnego wyboru oraz testu praktycznego.





ZAŁĄCZNIKIZAŁĄCZNIK 1. EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA ZAWODU TECHNIK MECHANIZACJI ROLNICTWA ZAPISANE W ROZPORZĄDZENIU W SPRAWIE PODSTAWY PROGRAMOWEJ KSZTAŁCENIA W ZAWODACH ZAŁĄCZNIK 2. POGRUPOWANE EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA ZAWODU TECHNIK PSZCZELARZZAŁĄCZNIK 3. USZCZEGÓŁOWIONE EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA ZAWODU TECHNIK PSZCZELARZ

ZAŁĄCZNIK 1. EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA ZAWODU TECHNIK MECHANIZACJI ROLNICTWA ZAPISANE W ROZPORZĄDZENIU W SPRAWIE PODSTAWY PROGRAMOWEJ KSZTAŁCENIA W ZAWODACH

Efekty kształceniaEfekty kształcenia wspólne dla wszystkich zawodówBezpieczeństwo i higiena pracy (BHP)BHP(1) rozróżnia pojęcia związane z bezpieczeństwem i higieną pracy, ochroną przeciwpożarową, ochroną środowiska i ergonomią;BHP(2) rozróżnia zadania i uprawnienia instytucji oraz służb działających w zakresie ochrony pracy i ochrony środowiska w Polsce;BHP(3) określa prawa i obowiązki pracownika oraz pracodawcy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy;BHP(4) przewiduje zagrożenia dla zdrowia i życia człowieka oraz mienia i środowiska związane z wykonywaniem zadań zawodowych;BHP(5) określa zagrożenia związane z występowaniem szkodliwych czynników w środowisku pracy;BHP(6) określa skutki oddziaływania czynników szkodliwych na organizm człowieka;BHP(7) organizuje stanowisko pracy zgodnie z obowiązującymi wymaganiami ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska;BHP(8) stosuje środki ochrony indywidualnej i zbiorowej podczas wykonywania zadań zawodowych;BHP(9) przestrzega zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz stosuje przepisy prawa dotyczące ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska;BHP(10) udziela pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy oraz w stanach zagrożenia zdrowia i życia.Podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej (PDG)PDG(1) stosuje pojęcia z obszaru funkcjonowania gospodarki rynkowej;PDG(2) stosuje przepisy prawa pracy, przepisy prawa dotyczące ochrony danych osobowych oraz przepisy prawa podatkowego i prawa autorskiego;PDG(3) stosuje przepisy prawa dotyczące prowadzenia działalności gospodarczej;PDG(4) rozróżnia przedsiębiorstwa i instytucje występujące w branży i powiązania między nimi;PDG(5) analizuje działania prowadzone przez przedsiębiorstwa funkcjonujące w branży;PDG(6) inicjuje wspólne przedsięwzięcia z różnymi przedsiębiorstwami z branży;PDG(7) przygotowuje dokumentację niezbędną do uruchomienia i prowadzenia działalności gospodarczej;PDG(8) prowadzi korespondencję związaną z prowadzeniem działalności gospodarczej;PDG(9) obsługuje urządzenia biurowe oraz stosuje programy komputerowe wspomagające prowadzenie działalności gospodarczej;PDG(10) planuje i podejmuje działania marketingowe prowadzonej działalności gospodarczej;




Efekty kształceniaPDG(11) optymalizuje koszty i przychody prowadzonej działalności gospodarczej.Język obcy ukierunkowany zawodowo (JOZ)JOZ(1) posługuje się zasobem środków językowych (leksykalnych, gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych), umożliwiających realizację zadań zawodowych;JOZ(2) interpretuje wypowiedzi dotyczące wykonywania typowych czynności zawodowych artykułowane powoli i wyraźnie, w standardowej odmianie języka;JOZ(3) analizuje i interpretuje krótkie teksty pisemne dotyczące wykonywania typowych czynności zawodowych;JOZ(4) formułuje krótkie i zrozumiałe wypowiedzi oraz teksty pisemne umożliwiające komunikowanie się w środowisku pracy;JOZ(5) korzysta z obcojęzycznych źródeł informacji.Kompetencje personalne i społeczne (KPS)KPS(1) przestrzega zasad kultury i etyki;KPS(2) jest kreatywny i konsekwentny w realizacji zadań;KPS(3) przewiduje skutki podejmowanych działań;KPS(4) jest otwarty na zmiany;KPS(5) potrafi radzić sobie ze stresem;KPS(6) aktualizuje wiedzę i doskonali umiejętności zawodowe;KPS(7) przestrzega tajemnicy zawodowej;KPS(8) potrafi ponosić odpowiedzialność za podejmowane działania;KPS(9) potrafi negocjować warunki porozumień;KPS(10) współpracuje w zespole.Organizacja pracy małych zespołów (OMZ) OMZ(1) planuje pracę zespołu w celu wykonania przydzielonych zadań;OMZ(2) dobiera osoby do wykonania przydzielonych zadań;OMZ(3) kieruje wykonaniem przydzielonych zadań;OMZ(4) ocenia jakość wykonania przydzielonych zadań;OMZ(5) wprowadza rozwiązania techniczne i organizacyjne wpływające na poprawę warunków i jakość pracy;OMZ(6) komunikuje się ze współpracownikami.Efekty kształcenia wspólne dla zawodów w ramach obszaru kształcenia, stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodzie lub grupie zawodówPKZ(R.c) PKZ(R.c)(1) wykonuje czynności kontrolno-obsługowe ciągników rolniczych;PKZ(R.c)(2) stosuje przepisy prawa dotyczące ruchu drogowego;PKZ(R.c)(3) przestrzega zasad kierowania ciągnikiem rolniczym;PKZ(R.c)(4) wykonuje czynności związane z prowadzeniem i obsługą ciągnika rolniczego w zakresie niezbędnym do uzyskania prawa jazdy kategorii T.PKZ(R.d)




Efekty kształceniaPKZ(R.d)(1) rozróżnia pojazdy, maszyny, urządzenia i narzędzia stosowane w produkcji rolniczej;PKZ(R.d)(2) rozpoznaje części i podzespoły pojazdów, maszyn i urządzeń;PKZ(R.d)(3) rozpoznaje rodzaje korozji oraz określa sposoby ochrony metali przed korozją;PKZ(R.d)(4) rozróżnia czynniki siedliska i zabiegi uprawowe;PKZ(R.d)(5) rozpoznaje gleby i ocenia ich wartość rolniczą;PKZ(R.d)(6) klasyfikuje nawozy i ocenia ich wpływ na glebę i rośliny;PKZ(R.d)(7) rozpoznaje gatunki roślin i zwierząt;PKZ(R.d)(8) rozpoznaje rośliny uprawne i chwasty;PKZ(R.d)(9) rozpoznaje rasy i typy użytkowe zwierząt gospodarskich;PKZ(R.d)(10) stosuje programy komputerowe wspomagające wykonywanie zadań.Efekty kształcenia właściwe dla kwalifikacji wyodrębnionych w zawodzieR.4.R.4.1(1) określa wpływ czynników klimatyczno-glebowych na wzrost i rozwój oraz plonowanie roślin;R.4.1(2) dobiera rośliny do warunków klimatyczno-glebowych i ekonomicznych danego rejonu;R.4.1(3) dobiera zmianowanie roślin uprawnych do określonych warunków gospodarstwa rolniczego;R.4.1(4) wykonuje prace związane z konserwacją urządzeń wodno-melioracyjnych;R.4.1(5) planuje nawożenie organiczne i mineralne;R.4.1(6) ocenia jakość materiału siewnego;R.4.1(7) przygotowuje materiał siewny do siewu;R.4.1(8) planuje zabiegi agrotechniczne do warunków glebowych i wymagań roślin uprawnych;R.4.1(9) wykonuje zabiegi agrotechniczne związane z produkcją roślin uprawnych;R.4.1(10) rozpoznaje choroby, szkodniki i chwasty roślin uprawnych;R.4.1(11) dobiera metody i środki ochrony roślin zgodnie z zasadami integrowanej ochrony roślin;R.4.1(12) dobiera narzędzia, urządzenia i maszyny do prac w produkcji roślinnej;R.4.1(13) obsługuje maszyny i urządzenia stosowane w produkcji roślinnej;R.4.1(14) prowadzi uprawę roślin zgodnie ze Zwykłą Dobrą Praktyką Rolniczą i z Zasadami Wzajemnej Zgodności oraz rachunkiem ekonomicznym;R.4.1(15) stosuje ekologiczne metody uprawy roślin;R.4.1(16) przestrzega warunków przechowywania produktów pochodzenia roślinnego;R.4.1(17) przechowuje oraz przygotowuje produkty pochodzenia roślinnego do sprzedaży;R.4.1(18) prowadzi sprzedaż bezpośrednią produktów pochodzenia roślinnego;R.4.2(1) określa położenie narządów i układów w organizmach zwierząt gospodarskich;R.4.2(2) określa procesy życiowe zachodzące w organizmie zwierząt gospodarskich;




Efekty kształceniaR.4.2(3) rozpoznaje gatunki, typy użytkowe i rasy zwierząt gospodarskich;R.4.2(4) określa kierunki chowu zwierząt gospodarskich;R.4.2(5) rozpoznaje i ocenia jakość pasz stosowanych w żywieniu zwierząt gospodarskich;R.4.2(6) przygotowuje, konserwuje i przechowuje pasze;R.4.2(7) analizuje wpływ racjonalnego żywienia zwierząt gospodarskich na wyniki produkcyjne i ekonomiczne;R.4.2(8) dobiera narzędzia, urządzenia i maszyny do prac w produkcji zwierzęcej;R.4.2(9) obsługuje maszyny i urządzenia stosowane w produkcji zwierzęcej;R.4.2(10) wykonuje prace związane z żywieniem, rozrodem oraz pielęgnacją zwierząt gospodarskich;R.4.2(11) wykonuje prace związane z higieną zwierząt i utrzymaniem pomieszczeń gospodarskich;R.4.2(12) określa warunki zoohigieniczne w pomieszczeniach dla zwierząt gospodarskich;R.4.2(13) prowadzi produkcję zwierzęcą zgodnie ze Zwykłą Dobrą Praktyką Rolniczą i z Zasadami Wzajemnej Zgodności;R.4.2(14) rozpoznaje objawy chorobowe na podstawie wyglądu i zachowania zwierząt gospodarskich;R.4.2(15) przestrzega zasad identyfikacji i rejestracji oraz obrotu zwierzętami gospodarskimi;R.4.2(16) stosuje metody ekologiczne w produkcji zwierzęcej;R.4.2(17) przygotowuje zwierzęta do aukcji, pokazów i wystaw;R.4.2(18) przygotowuje zwierzęta i produkty pochodzenia zwierzęcego do sprzedaży;R.4.2(19) prowadzi sprzedaż bezpośrednią zwierząt i produktów pochodzenia zwierzęcego.R.4.3(1) rozróżnia rasy pszczół;R.4.3(2) określa budowę morfologiczną i anatomiczną oraz procesy fizjologiczne zachodzące w organizmie pszczół;R.4.3(3) ocenia stan rodziny pszczelej w różnych porach roku;R.4.3(4) ocenia wartość użytkową i hodowlaną pszczół i ich mieszańców;R.4.3(5) zakłada i prowadzi pasiekę;R.4.3(6) kieruje rozwojem rodzin pszczelich w sezonie pasiecznym;R.4.3(7) prowadzi prace związane z rozmnażaniem rodzin pszczelich;R.4.3(8) prowadzi wychów i wymianę matek pszczelich;R.4.3(9) prowadzi gospodarkę wędrowną pszczół;R.4.3(10) rozpoznaje choroby i szkodniki pszczół oraz szkodniki produktów pszczelich;R.4.3(11) dobiera metody zwalczania chorób i szkodników pszczół;R.4.3(12) prowadzi pasiekę metodami tradycyjnymi i ekologicznymi;R.4.3(13) organizuje i prowadzi pozyskiwanie miodu, pyłku, wosku, mleczka, propolisu i pierzgi oraz jadu pszczelego;R.4.3(14) ocenia jakość produktów pszczelich;R.4.3(15) przetwarza produkty pszczele;




Efekty kształceniaR.4.3(16) przestrzega warunków przechowywania produktów pszczelich;R.4.3(17) przygotowuje produkty pszczele do sprzedaży zgodnie z obowiązującymi normami;R.4.3(18) prowadzi sprzedaż bezpośrednią produktów pszczelich;R.4.3(19) przestrzega zasad rachunku ekonomicznego podczas prowadzenia pasieki;R.4.4(1) klasyfikuje pożytki pszczele według określonych kryteriów;R.4.4(2) rozpoznaje rośliny pożytkowe;R.4.4(3) ocenia wydajność nektarową i miodową roślin pożytkowych;R.4.4(4) szacuje zasoby bazy pożytkowej w rejonie;R.4.4(5) dobiera rośliny do poprawy bazy pożytkowej;R.4.4(6) poprawia bazę pożytkową wokół pasieki;R.4.4(7) określa odległość pasieki od bazy pożytkowej;R.4.4(8) określa potrzeby pokarmowe rodziny pszczelej;R.4.4(9) dostosowuje wielkość pasieki do zasobów bazy pożytkowej;R.17.1(1) planuje zmianowanie roślin w zależności od warunków klimatyczno-glebowych;R.17.1(2) planuje i organizuje prace związane z uprawą roli, nawożeniem i ochroną roślin uprawnych;R.17.1(3) dobiera maszyny, urządzenia i narzędzia do rodzaju zabiegów uprawowych;R.17.1(4) dobiera technologie produkcji roślin uprawnych;R.17.1(5) organizuje proces produkcji roślinnej zgodnie ze Zwykłą Dobrą Praktyką Rolniczą i z Zasadami Wzajemnej Zgodności;R.17.1(6) nadzoruje realizację zadań w zakresie produkcji roślinnej;R.17.1(7) stosuje przepisy prawa dotyczące ochrony środowiska, ochrony roślin uprawnych i pszczół oraz bezpieczeństwa żywności;R.17.2(1) określa funkcje oraz znaczenie narządów i układów organizmu zwierząt gospodarskich;R.17.2(2) określa warunki niezbędne do zabezpieczenia dobrostanu zwierząt gospodarskich;R.17.2(3) dobiera rasy i typy użytkowe zwierząt do określonych warunków gospodarstwa i technologii produkcji;R.17.2(4) określa fizjologiczne podstawy żywienia zwierząt gospodarskich;R.17.2(5) ustala normy i dawki pokarmowe dla zwierząt gospodarskich;R.17.2(6) planuje prace z konserwacją i przechowywaniem pasz;R.17.2(7) organizuje proces produkcji zwierzęcej zgodnie ze Zwykłą Dobrą Praktyką Rolniczą i z Zasadami Wzajemnej Zgodności;R.17.2(8) planuje produkcję zwierzęcą w gospodarstwie rolnym w oparciu o rachunek ekonomiczny;R.17.2(9) nadzoruje realizację zadań wykonywanych w produkcji zwierzęcej;R.17.2(10) korzysta z programów komputerowych wspomagających organizację i nadzorowanie produkcji zwierzęcej;R.17.3(1) dobiera rasy pszczół do określonych warunków klimatycznych i pożytkowych rejonu;R.17.3(2) planuje pasieczysko i pracownię pszczelarską;




Efekty kształceniaR.17.3(3) planuje liczbę rodzin pszczelich;R.17.3(4) nadzoruje zakładanie pasieki i jej wyposażenie;R.17.3(5) dobiera sprzęt do przeglądu rodzin pszczelich;R.17.3(6) przeprowadza przeglądy rodzin pszczelich;R.17.3(7) prowadzi gospodarkę wędrowną pszczół;R.17.3(8) określa przyczyny nastroju rojowego pszczół;R.17.3(9) kieruje rozwojem rodzin pszczelich w ciągu roku;R.17.3(10) prowadzi wychów matek pszczelich;R.17.3(11) przygotowuje rodziny pszczele do przezimowania;R.17.3(12) prowadzi pozyskiwanie produktów pszczelarskich;R.17.3(13) dobiera sposoby zapobiegania chorobom pszczół oraz szkodnikom i zwalczania ich;R.17.3(14) prowadzi dokumentację gospodarstwa pasiecznego;R.17.3(15) sporządza kalkulację kosztów produkcji pszczelarskiej;R.17.3(16) korzysta z programów komputerowych wspomagających organizowanie i nadzorowanie produkcji pasiecznej.




ZAŁĄCZNIK 2. POGRUPOWANE EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA ZAWODU TECHNIK PSZCZELARZ

Efekty kształcenia/umiejętności, wiedza oraz kompetencje personalne i społeczne/

Uczeń:

Klasa Liczba godzin przeznaczona na realizację

efektów kształcenia

I II III IV

I II I II I II I II

Kształcenie zawodowe teoretyczne Działalność gospodarcza w rolnictwiePDG(1) stosuje pojęcia z obszaru funkcjonowania gospodarki rynkowej; X X

88

PDG(2) stosuje przepisy prawa pracy, przepisy prawa dotyczące ochrony danych-osobowych oraz przepisy prawa podatkowego i prawa autorskiego; X X

PDG(3) stosuje przepisy prawa dotyczące prowadzenia działalności gospodarczej; X XPDG(4) rozróżnia przedsiębiorstwa i instytucje występujące w branży i powiązania między nimi; X XPDG(5) analizuje działania prowadzone przez przedsiębiorstwa funkcjonujące w branży; X XPDG(6) inicjuje wspólne przedsięwzięcia z różnymi przedsiębiorstwami z branży; X XPDG(7) przygotowuje dokumentację niezbędną do uruchomienia i prowadzenia działalności gospodarczej; X XPDG(8) prowadzi korespondencję związaną z prowadzeniem działalności gospodarczej; X X XPDG(9) obsługuje urządzenia biurowe oraz stosuje programy komputerowe wspomagające prowadzenie działalności gospodarczej; X X X

PDG(10) planuje i podejmuje działania marketingowe prowadzonej działalności gospodarczej; X X XPDG(11) optymalizuje koszty i przychody prowadzonej działalności gospodarczej; X X XR.4.1(17) przechowuje oraz przygotowuje produkty pochodzenia roślinnego do sprzedaży; X X

30

R.4.1(18) prowadzi sprzedaż bezpośrednią produktów pochodzenia roślinnego; X XR.4.2(15) przestrzega zasad identyfikacji i rejestracji oraz obrotu zwierzętami gospodarskimi; X XR.4.2(18) przygotowuje zwierzęta i produkty pochodzenia zwierzęcego do sprzedaży; X XR.4.2(19) prowadzi sprzedaż bezpośrednią zwierząt i produktów pochodzenia zwierzęcego; X XR.4.3(18) prowadzi sprzedaż bezpośrednią produktów pszczelich; X XR.4.3(19) przestrzega zasad rachunku ekonomicznego podczas prowadzenia pasieki; X X




BHP(2) rozróżnia zadania i uprawnienia instytucji oraz służb działających w zakresie ochrony pracy i ochrony środowiska w Polsce; X X

2BHP(3) określa prawa i obowiązki pracownika oraz pracodawcy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy; X XKPS(7) przestrzega tajemnicy zawodowej; X X X X XKPS(8) potrafi ponosić odpowiedzialność za podejmowane działania; X X X X XKPS(9) potrafi negocjować warunki porozumień. X X X X X

Łączna liczba godzin na przedmiot 120Przepisy ruchu drogowegoPKZ(R.c)(1) wykonuje czynności kontrolno-obsługowe ciągników rolniczych; X X

28PKZ(R.c)(2) stosuje przepisy prawa dotyczące ruchu drogowego; X XPKZ(R.c)(3) przestrzega zasad kierowania ciągnikiem rolniczym; X XPKZ(R.c)(4) wykonuje czynności związane z prowadzeniem i obsługą ciągnika rolniczego w zakresie niezbędnym do uzyskania prawa jazdy kategorii T.; X X

BHP(4) przewiduje zagrożenia dla zdrowia i życia człowieka oraz mienia i środowiska związane z wykonywaniem zadań zawodowych; X X

2BHP(10) udziela pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy oraz w stanach zagrożenia zdrowia i życia; X X

KPS(3) przewiduje skutki podejmowanych działań; X XKPS(5) potrafi radzić sobie ze stresem. X X

Łączna liczba godzin na przedmiot 30Język obcy w rolnictwieJOZ(1) posługuje się zasobem środków językowych (leksykalnych, gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych), umożliwiających realizację zadań zawodowych; X X

30

JOZ(2) interpretuje wypowiedzi dotyczące wykonywania typowych czynności zawodowych artykułowane powoli i wyraźnie, w standardowej odmianie języka; X X

JOZ(3) analizuje i interpretuje krótkie teksty pisemne dotyczące wykonywania typowych czynności zawodowych; X XJOZ(4) formułuje krótkie i zrozumiałe wypowiedzi oraz teksty pisemne umożliwiające komunikowanie się w środowisku pracy; X X

JOZ(5) korzysta z obcojęzycznych źródeł informacji; X XKPS(9) potrafi negocjować warunki porozumień; X XKPS(10) współpracuje w zespole. X X

Łączna liczba godzin na przedmiot 30Produkcja rolnicza




PKZ(R.d)(1) rozróżnia pojazdy, maszyny, urządzenia i narzędzia stosowane w produkcji rolniczej; X X

28

PKZ(R.d)(2) rozpoznaje części i podzespoły pojazdów, maszyn i urządzeń; X XPKZ(R.d)(3) rozpoznaje rodzaje korozji oraz określa sposoby ochrony metali przed korozją; X XPKZ(R.d)(4) rozróżnia czynniki siedliska i zabiegi uprawowe; X XPKZ(R.d)(5) rozpoznaje gleby i ocenia ich wartość rolniczą; X XPKZ(R.d)(6) klasyfikuje nawozy i ocenia ich wpływ na glebę i rośliny; X XPKZ(R.d)(7) rozpoznaje gatunki roślin i zwierząt; X XPKZ(R.d)(8) rozpoznaje rośliny uprawne i chwasty; X XPKZ(R.d)(9) rozpoznaje rasy i typy użytkowe zwierząt gospodarskich; X XPKZ(R.d)(10) stosuje programy komputerowe wspomagające wykonywanie zadań; X X X XR.4.1(1) określa wpływ czynników klimatyczno-glebowych na wzrost i rozwój oraz plonowanie roślin; X X

45

R.4.1(2) dobiera rośliny do warunków klimatyczno-glebowych i ekonomicznych danego rejonu; X XR.4.1(3) dobiera zmianowanie roślin uprawnych do określonych warunków gospodarstwa rolniczego; X XR.4.1(4) wykonuje prace związane z konserwacją urządzeń wodno-melioracyjnych; X XR.4.1(5) planuje nawożenie organiczne i mineralne; X XR.4.1(6) ocenia jakość materiału siewnego; X XR.4.1(7) przygotowuje materiał siewny do siewu; X XR.4.1(8) planuje zabiegi agrotechniczne do warunków glebowych i wymagań roślin uprawnych; X XR.4.1(9) wykonuje zabiegi agrotechniczne związane z produkcją roślin uprawnych; X XR.4.1(10) rozpoznaje choroby, szkodniki i chwasty roślin uprawnych; X XR.4.1(11) dobiera metody i środki ochrony roślin zgodnie z zasadami integrowanej ochrony roślin; X XR.4.1(12) dobiera narzędzia, urządzenia i maszyny do prac w produkcji roślinnej; X XR.4.1(13) obsługuje maszyny i urządzenia stosowane w produkcji roślinnej; X XR.4.1(14) prowadzi uprawę roślin zgodnie ze Zwykłą Dobrą Praktyką Rolniczą i z Zasadami Wzajemnej Zgodności oraz rachunkiem ekonomicznym; X X

R.4.1(15) stosuje ekologiczne metody uprawy roślin; X XR.4.1(16) przestrzega warunków przechowywania produktów pochodzenia roślinnego; X XR.4.2(1) określa położenie narządów i układów w organizmach zwierząt gospodarskich; X X

45

R.4.2(2) określa procesy życiowe zachodzące w organizmie zwierząt gospodarskich; X XR.4.2(3) rozpoznaje gatunki, typy użytkowe i rasy zwierząt gospodarskich; X XR.4.2(4) określa kierunki chowu zwierząt gospodarskich; X XR.4.2(5) rozpoznaje i ocenia jakość pasz stosowanych w żywieniu zwierząt gospodarskich; X XR.4.2(6) przygotowuje, konserwuje i przechowuje pasze; X X




R.4.2(7) analizuje wpływ racjonalnego żywienia zwierząt gospodarskich na wyniki produkcyjne i ekonomiczne; X XR.4.2(8) dobiera narzędzia, urządzenia i maszyny do prac w produkcji zwierzęcej; X XR.4.2(9) obsługuje maszyny i urządzenia stosowane w produkcji zwierzęcej; X XR.4.2(10) wykonuje prace związane z żywieniem, rozrodem oraz pielęgnacją zwierząt gospodarskich; X XR.4.2(11) wykonuje prace związane z higieną zwierząt i utrzymaniem pomieszczeń gospodarskich; X XR.4.2(12) określa warunki zoohigieniczne w pomieszczeniach dla zwierząt gospodarskich; X XR.4.2(13) prowadzi produkcję zwierzęcą zgodnie ze Zwykłą Dobrą Praktyką Rolniczą i z Zasadami Wzajemnej Zgodności; X X

R.4.2(14) rozpoznaje objawy chorobowe na podstawie wyglądu i zachowania zwierząt gospodarskich; X XR.4.2(15) przestrzega zasad identyfikacji i rejestracji oraz obrotu zwierzętami gospodarskimi; X XR.4.2(16) stosuje metody ekologiczne w produkcji zwierzęcej; X XR.4.2(17) przygotowuje zwierzęta do aukcji, pokazów i wystaw; X XBHP(4) przewiduje zagrożenia dla zdrowia i życia człowieka oraz mienia i środowiska związane z wykonywaniem zadań zawodowych; X X X X

2BHP(5) określa zagrożenia związane z występowaniem szkodliwych czynników w środowisku pracy; X X X XBHP(6) określa skutki oddziaływania czynników szkodliwych na organizm człowieka; X X X XKPS(1) przestrzega zasad kultury i etyki; X X X XKPS(2) jest kreatywny i konsekwentny w realizacji zadań; X X X XKPS(4) jest otwarty na zmiany. X X X X

Łączna liczba godzin na przedmiot 120Chów i hodowla pszczółR.4.3(1) rozróżnia rasy pszczół; X X

135

R.4.3(2) określa budowę morfologiczną i anatomiczną oraz procesy fizjologiczne zachodzące w organizmie pszczół; X XR.4.3(3) ocenia stan rodziny pszczelej w różnych porach roku; X XR.4.3(4) ocenia wartość użytkową i hodowlaną pszczół i ich mieszańców; X XR.4.3(8) prowadzi wychów i wymianę matek pszczelich; X XR.4.3(10) rozpoznaje choroby i szkodniki pszczół oraz szkodniki produktów pszczelich; X X XR.4.3(11) dobiera metody zwalczania chorób i szkodników pszczół; X XKPS(2) jest kreatywny i konsekwentny w realizacji zadań; X X X X XKPS(3) przewiduje skutki podejmowanych działań; X X X X XKPS(4) jest otwarty na zmiany. X X X X X

Łączna liczba godzin na przedmiot 135Gospodarka pasieczna




R.4.3(5) zakłada i prowadzi pasiekę; X X

120R.4.3(6) kieruje rozwojem rodzin pszczelich w sezonie pasiecznym; X XR.4.3(7) prowadzi prace związane z rozmnażaniem rodzin pszczelich; X X X X XR.4.3(9) prowadzi gospodarkę wędrowną pszczół; X X XR.4.3(12) prowadzi pasiekę metodami tradycyjnymi i ekologicznymi. X X X

Łączna liczba godzin na przedmiot 120Technologia produktów pszczelichR.4.3(14) ocenia jakość produktów pszczelich; X X

60R.4.3(15) przetwarza produkty pszczele; X XR.4.3(16) przestrzega warunków przechowywania produktów pszczelich; X XR.4.3(17) przygotowuje produkty pszczele do sprzedaży zgodnie z obowiązującymi normami. X X

Łączna liczba godzin na przedmiot 60Pożytki pszczeleR.4.4(1) klasyfikuje pożytki pszczele według określonych kryteriów; X X

30

R.4.4(2) rozpoznaje rośliny pożytkowe; X XR.4.4(3) ocenia wydajność nektarową i miodową roślin pożytkowych; X XR.4.4(4) szacuje zasoby bazy pożytkowej w rejonie; X XR.4.4(5) dobiera rośliny do poprawy bazy pożytkowej; X XR.4.4(6) poprawia bazę pożytkową wokół pasieki; X XR.4.4(7) określa odległość pasieki od bazy pożytkowej; X XR.4.4(8) określa potrzeby pokarmowe rodziny pszczelej; X XR.4.4(9) dostosowuje wielkość pasieki do zasobów bazy poużytkowej. X X

Łączna liczba godzin na przedmiot 30Organizacja produkcji pszczelarskiejR.17.3(1) dobiera rasy pszczół do określonych warunków klimatycznych i pożytkowych rejonu; X X

45

R.17.3(2) planuje pasieczysko i pracownię pszczelarską; X XR.17.3(3) planuje liczbę rodzin pszczelich; X XR.17.3(4) nadzoruje zakładanie pasieki i jej wyposażenie; X XR.17.3(5) dobiera sprzęt do przeglądu rodzin pszczelich; X XR.17.3(6) przeprowadza przeglądy rodzin pszczelich; X XR.17.3(7) prowadzi gospodarkę wędrowną pszczół; X XR.17.3(8) określa przyczyny nastroju rojowego pszczół; X XR.17.3(9) kieruje rozwojem rodzin pszczelich w ciągu roku; X X




R.17.3(10) prowadzi wychów matek pszczelich; X XR.17.3(11) przygotowuje rodziny pszczele do przezimowania; X XR.17.3(12) prowadzi pozyskiwanie produktów pszczelarskich; X XR.17.3(13) dobiera sposoby zapobiegania chorobom pszczół oraz szkodnikom i zwalczania ich; X XR.17.3(14) prowadzi dokumentację gospodarstwa pasiecznego; X XR.17.3(15) sporządza kalkulację kosztów produkcji pszczelarskiej; X XR.17.3(16) korzysta z programów komputerowych wspomagających organizowanie i nadzorowanie produkcji pasiecznej. X X

Łączna liczba godzin na przedmiot 45Organizacja produkcji rolniczejR.17.1(1) planuje zmianowanie roślin w zależności od warunków klimatyczno-glebowych; X X

25

R.17.1(2) planuje i organizuje prace związane z uprawą roli, nawożeniem i ochroną roślin uprawnych; X XR.17.1(3) dobiera maszyny, urządzenia i narzędzia do rodzaju zabiegów uprawowych; X XR.17.1(4) dobiera technologie produkcji roślin uprawnych; X XR.17.1(5) organizuje proces produkcji roślinnej zgodnie ze Zwykłą Dobrą Praktyką Rolniczą i z Zasadami Wzajemnej Zgodności; X X

R.17.1(6) nadzoruje realizację zadań w zakresie produkcji roślinnej; X XR.17.1(7) stosuje przepisy prawa dotyczące ochrony środowiska, ochrony roślin uprawnych i pszczół oraz bezpieczeństwa żywności; X X

R.17.2(1) określa funkcje oraz znaczenie narządów i układów organizmu zwierząt gospodarskich; X X

20

R.17.2(2) określa warunki niezbędne do zabezpieczenia dobrostanu zwierząt gospodarskich; X XR.17.2(3) dobiera rasy i typy użytkowe zwierząt do określonych warunków gospodarstwa i technologii produkcji; X XR.17.2(4) określa fizjologiczne podstawy żywienia zwierząt gospodarskich; X XR.17.2(5) ustala normy i dawki pokarmowe dla zwierząt gospodarskich; X XR.17.2(6) planuje prace z konserwacją i przechowywaniem pasz; X XR.17.2(7) organizuje proces produkcji zwierzęcej zgodnie ze Zwykłą Dobrą Praktyką Rolniczą i z Zasadami Wzajemnej Zgodności; X X

R.17.2(8) planuje produkcję zwierzęcą w gospodarstwie rolnym w oparciu o rachunek ekonomiczny. X XŁączna liczba godzin na przedmiot 45

Łączna liczba godzin przeznaczona na kształcenie zawodowe teoretyczne 735Kształcenie zawodowe praktyczne Prowadzenie produkcji pasiecznejR.4.3(3) ocenia stan rodziny pszczelej w różnych porach roku; X X X X 210




R.4.3(6) kieruje rozwojem rodzin pszczelich w sezonie pasiecznym; X X X XR.4.3(7) prowadzi prace związane z rozmnażaniem rodzin pszczelich; X X X XR.4.3(9) prowadzi gospodarkę wędrowną pszczół; X X X XR.4.3(10) rozpoznaje choroby i szkodniki pszczół oraz szkodniki produktów pszczelich; X X X XR.4.3(12) prowadzi pasiekę metodami tradycyjnymi i ekologicznymi; X X X XR.4.3(13) organizuje i prowadzi pozyskiwanie miodu, pyłku, wosku, mleczka, propolisu i pierzgi oraz jadu pszczelego; X XR.4.3(14) ocenia jakość produktów pszczelich; X XR.4.3(15) przetwarza produkty pszczele; X XR.4.3(16) przestrzega warunków przechowywania produktów pszczelich; X XR.4.3(17) przygotowuje produkty pszczele do sprzedaży zgodnie z obowiązującymi normami; X XR.4.3(18) prowadzi sprzedaż bezpośrednią produktów pszczelich; X XR.4.3(19) przestrzega zasad rachunku ekonomicznego podczas prowadzenia pasieki; X XR.4.4(3) ocenia wydajność nektarową i miodową roślin pożytkowych; X XR.4.4(6) poprawia bazę pożytkową wokół pasieki; X XR.4.4(8) określa potrzeby pokarmowe rodziny pszczelej; X XR.4.4(9) dostosowuje wielkość pasieki do zasobów bazy pożytkowej; X XR.17.3(2) planuje pasieczysko i pracownię pszczelarską; X X

135

R.17.3(5) dobiera sprzęt do przeglądu rodzin pszczelich; X X X XR.17.3(6) przeprowadza przeglądy rodzin pszczelich; X X X XR.17.3(8) określa przyczyny nastroju rojowego pszczół; X XR.17.3(11) przygotowuje rodziny pszczele do przezimowania; X XR.17.3(13) dobiera sposoby zapobiegania chorobom pszczół oraz szkodnikom i zwalczania ich; X X X XR.17.3(14) prowadzi dokumentację gospodarstwa pasiecznego; X XR.17.3(15) sporządza kalkulację kosztów produkcji pszczelarskiej; X XR.17.3(16) korzysta z programów komputerowych wspomagających organizowanie i nadzorowanie produkcji pasiecznej; X X X X X X

OMZ(1) planuje pracę zespołu w celu wykonania przydzielonych zadań; X X X X X XOMZ(2) dobiera osoby do wykonania przydzielonych zadań; X X X X X XOMZ(3) kieruje wykonaniem przydzielonych zadań; X X X X X XOMZ(4) ocenia jakość wykonania przydzielonych zadań; X X X X X XKPS(6) aktualizuje wiedzę i doskonali umiejętności zawodowe; X X X X X XKPS(7) przestrzega tajemnicy zawodowej; X X X X X XKPS(8) potrafi ponosić odpowiedzialność za podejmowane działania; X X X X X X




KPS(9) potrafi negocjować warunki porozumień; X X X X X XKPS(10) współpracuje w zespole. X X X X X X

Łączna liczba godzin na przedmiot 345Prowadzenie produkcji rolniczejPKZ(R.d)(5) rozpoznaje gleby i ocenia ich wartość rolniczą; X X

25PKZ(R.d)(7) rozpoznaje gatunki roślin i zwierząt; X XPKZ(R.d)(8) rozpoznaje rośliny uprawne i chwasty; X XPKZ(R.d)(10) stosuje programy komputerowe wspomagające wykonywanie zadań; X XR.4.1(4) wykonuje prace związane z konserwacją urządzeń wodno-melioracyjnych; X X

120

R.4.1(6) ocenia jakość materiału siewnego; X XR.4.1(7) przygotowuje materiał siewny do siewu; X XR.4.1(9) wykonuje zabiegi agrotechniczne związane z produkcją roślin uprawnych; X XR.4.1(10) rozpoznaje choroby, szkodniki i chwasty roślin uprawnych; X XR.4.1(12) dobiera narzędzia, urządzenia i maszyny do prac w produkcji roślinnej; X XR.4.1(13) obsługuje maszyny i urządzenia stosowane w produkcji roślinnej; X XR.4.1(15) stosuje ekologiczne metody uprawy roślin; X XR.4.1(16) przestrzega warunków przechowywania produktów pochodzenia roślinnego; X XR.4.1(17) przechowuje oraz przygotowuje produkty pochodzenia roślinnego do sprzedaży; X XR.4.1(18) prowadzi sprzedaż bezpośrednią produktów pochodzenia roślinnego; X XR.4.2(1) określa położenie narządów i układów w organizmach zwierząt gospodarskich; X XR.4.2(3) rozpoznaje gatunki, typy użytkowe i rasy zwierząt gospodarskich; X XR.4.2(5) rozpoznaje i ocenia jakość pasz stosowanych w żywieniu zwierząt gospodarskich; X XR.4.2(6) przygotowuje, konserwuje i przechowuje pasze; X XR.4.2(8) dobiera narzędzia, urządzenia i maszyny do prac w produkcji zwierzęcej; X XR.4.2(9) obsługuje maszyny i urządzenia stosowane w produkcji zwierzęcej; X XR.4.2(10) wykonuje prace związane z żywieniem, rozrodem oraz pielęgnacją zwierząt gospodarskich; X XR.4.2(11) wykonuje prace związane z higieną zwierząt i utrzymaniem pomieszczeń gospodarskich; X XR.4.2(14) rozpoznaje objawy chorobowe na podstawie wyglądu i zachowania zwierząt gospodarskich; X XR.4.2(17) przygotowuje zwierzęta do aukcji, pokazów i wystaw; X XR.4.2(18) przygotowuje zwierzęta i produkty pochodzenia zwierzęcego do sprzedaży; X XR.4.2(19) prowadzi sprzedaż bezpośrednią zwierząt i produktów pochodzenia zwierzęcego; X XBHP(7) organizuje stanowisko pracy zgodnie z obowiązującymi wymaganiami ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska; X X X X 5




BHP(9) przestrzega zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz stosuje przepisy prawa dotyczące ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska; X X X X

KPS(1) przestrzega zasad kultury i etyki; X X X XKPS(2) jest kreatywny i konsekwentny w realizacji zadań; X X X XKPS(3) przewiduje skutki podejmowanych działań; X X X XKPS(4) jest otwarty na zmiany; X X X XKPS(5) potrafi radzić sobie ze stresem; X X X XKPS(8) potrafi ponosić odpowiedzialność za podejmowane działania; X X X XKPS(10) współpracuje w zespole. X X X X

Łączna liczba godzin na przedmiot 150Technika w rolnictwieBHP(1) rozróżnia pojęcia związane z bezpieczeństwem i higieną pracy, ochroną przeciwpożarową, ochroną środowiska i ergonomią; X X

30

BHP(4) przewiduje zagrożenia dla zdrowia i życia człowieka oraz mienia i środowiska związane z wykonywaniem zadań zawodowych; X X

BHP(5) określa zagrożenia związane z występowaniem szkodliwych czynników w środowisku pracy; X XBHP(6) określa skutki oddziaływania czynników szkodliwych na organizm człowieka; X XBHP(7) organizuje stanowisko pracy zgodnie z obowiązującymi wymaganiami ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska; X X

BHP(8) stosuje środki ochrony indywidualnej i zbiorowej podczas wykonywania zadań zawodowych; X XBHP(9) przestrzega zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz stosuje przepisy prawa dotyczące ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska; X X

BHP(10) udziela pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy oraz w stanach zagrożenia zdrowia i życia; X X

PKZ(R.c)(1) wykonuje czynności kontrolno-obsługowe ciągników rolniczych; X X

30PKZ(R.c)(3) przestrzega zasad kierowania ciągnikiem rolniczym; X XPKZ(R.c)(4) wykonuje czynności związane z prowadzeniem i obsługą ciągnika rolniczego w zakresie niezbędnym do uzyskania prawa jazdy kategorii T.; X X

PKZ(R.d)(1) rozróżnia pojazdy, maszyny, urządzenia i narzędzia stosowane w produkcji rolniczej; X X90PKZ(R.d)(2) rozpoznaje części i podzespoły pojazdów, maszyn i urządzeń; X X

PKZ(R.d)(3) rozpoznaje rodzaje korozji oraz określa sposoby ochrony metali przed korozją; X XKPS(1) przestrzega zasad kultury i etyki; X X X XKPS(4) jest otwarty na zmiany; X X X X




KPS(5) potrafi radzić sobie ze stresem; X X X XKPS(6) aktualizuje wiedzę i doskonali umiejętności zawodowe. X X X X

Łączna liczba godzin na przedmiot 150Praktyki zawodoweOMZ(3) kieruje wykonaniem przydzielonych zadań; X X X XOMZ(5) wprowadza rozwiązania techniczne i organizacyjne wpływające na poprawę warunków i jakość pracy; X X X XOMZ(6) komunikuje się ze współpracownikami; X X X XR.4.3(5) zakłada i prowadzi pasiekę; X X X X

120

R.4.3(6) kieruje rozwojem rodzin pszczelich w sezonie pasiecznym; X X X XR.4.3(7) prowadzi prace związane z rozmnażaniem rodzin pszczelich; X X X XR.4.3(8) prowadzi wychów i wymianę matek pszczelich; X X X XR.4.3(9) prowadzi gospodarkę wędrowną pszczół; X X X XR.4.3(10) rozpoznaje choroby i szkodniki pszczół oraz szkodniki produktów pszczelich; X X X XR.4.3(11) dobiera metody zwalczania chorób i szkodników pszczół; X X X XR.4.3(12) prowadzi pasiekę metodami tradycyjnymi i ekologicznymi; X X X XR.4.3(13) organizuje i prowadzi pozyskiwanie miodu, pyłku, wosku, mleczka, propolisu i pierzgi oraz jadu pszczelego; X X X XR.4.3(14) ocenia jakość produktów pszczelich; X X X XR.4.3(16) przestrzega warunków przechowywania produktów pszczelich. X X X X

Łączna liczba godzin na przedmiot 120Łączna liczba godzin przeznaczona na kształcenie zawodowe 765

Łączna liczba godzin przeznaczona efekty kształcenia wspólne dla wszystkich zawodów oraz efekty kształcenia wspólne dla zawodów w ramach obszaru rolniczo-leśnego z ochroną środowiska stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodzie lub grupie zawodów 360

Kwalifikacja R.4. 915Kwalifikacja R.17. 225

Razem 1500




ZAŁĄCZNIK 3. USZCZEGÓŁOWIONE EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA ZAWODU TECHNIK PSZCZELARZ

Efekty kształcenia z podstawy programowejUczeń:


Działalność gospodarcza w rolnictwiePodstawy formalno-prawne działalności gospodarczejPDG(1) stosuje pojęcia z obszaru funkcjonowania gospodarki rynkowej; PDG(1)1 rozróżnić pojęcia z obszaru funkcjonowania gospodarki rynkowej;

PDG(1)2 zdefiniować pojęcia: małe, średnie, duże przedsiębiorstwo;PDG(1)3 zdefiniować podstawowe pojęcia i kategorie ekonomiczne;

PDG(2) stosuje przepisy prawa pracy, przepisy prawa dotyczące ochrony danych-osobowych oraz przepisy prawa podatkowego i prawa autorskiego;

PDG(2)1 zidentyfikować przepisy prawa pracy, przepisy o ochronie danych-osobowych i prawa autorskiego;PDG(2)2 zidentyfikować przepisy prawa podatkowego;PDG(2)3 przeanalizować przepisy prawa pracy, przepisy o ochronie danych-osobowych oraz przepisy prawa podatkowego i prawa autorskiego;PDG(2)4 określić konsekwencje wynikające z nieprzestrzegania przepisów o ochronie danych-osobowych oraz przepisy prawa podatkowego i prawa autorskiego;

PDG(3) stosuje przepisy prawa dotyczące prowadzenia działalności gospodarczej; PDG(3)1 zanalizować akty prawne z zakresu prowadzenia działalności gospodarczej;PDG(3)2 zidentyfikować przepisy dotyczące prowadzenia działalności gospodarczej;PDG(3)3 przeanalizować przepisy dotyczące prowadzenia działalności gospodarczej;PDG(3)4 przewidywać konsekwencje wynikające z nieprzestrzegania przepisów z zakresu prowadzenia działalności gospodarczej;PDG(3)5 korzystać z przepisów dotyczących prowadzenia działalności gospodarczej handlowej;

PDG(4) rozróżnia przedsiębiorstwa i instytucje występujące w branży i powiązania między nimi;

PDG(4)1 wymienić przedsiębiorstwa i instytucje występujące w rolnictwie pszczelarstwie i powiązania między nimi;PDG(4)2 zidentyfikować przedsiębiorstwa w rolnictwie i pszczelarstwie na równych szczeblach obrotu towarowego;PDG(4)3 określić powiązania przedsiębiorstwa pszczelarskiego z otoczeniem;

PDG(5) analizuje działania prowadzone przez przedsiębiorstwa funkcjonujące w branży; PDG(5)1 dokonać analizy działalności pszczelarskiej na rynku;PDG(5)2 dokonać analizy czynników kształtujących popyt i podaż;PDG(5)3 porównać działania prowadzone przez przedsiębiorstwa konkurencyjne;

PDG(6) inicjuje wspólne przedsięwzięcia z różnymi przedsiębiorstwami z branży; PDG(6)1 zidentyfikować procedury zakupu i sprzedaży w przedsiębiorstwach funkcjonujących na rynku;






PDG(6)2 zorganizować współpracę z kontrahentami w zakresie zaopatrzenia i sprzedaży;PDG(6)3 ustalić zakres i zasady współpracy z przedsiębiorstwami z branży pszczelarskiej;PDG(6)4 zaplanować wspólne przedsięwzięcia dotyczące promowania produktów pszczelich na rynku;

PDG(7) przygotowuje dokumentację niezbędną do uruchomienia i prowadzenia działalności gospodarczej;

PDG(7)1 opracować procedurę postępowania przy założeniu własnej działalności gospodarczej handlowej;PDG(7)2 wybrać właściwą formę organizacyjno-prawną planowanej działalności gospodarczej;PDG(7)3 sporządzić dokumenty niezbędne do uruchomienia i prowadzenia działalności pszczelarskiej i rolniczej;PDG(7)4 wybrać formę opodatkowania działalności rolniczej;PDG(7)5 sporządzić biznesplan dla wybranej działalności rolniczej;PDG(7)6 rozróżnić uproszczone formy ewidencji gospodarczej w zależności od form opodatkowania;

PDG(8) prowadzi korespondencję związaną z prowadzeniem działalności gospodarczej; PDG(8)1 zorganizować stanowisko pracy biurowej z zastosowaniem zasad ergonomii;PDG(8)2 rozróżnić ogólne zasady formułowania i formatowania pism;PDG(8)3 sporządzić pisma związane z prowadzeniem działalności gospodarczej;PDG(8)4 wykonać czynności związane z przyjmowaniem korespondencji w różnej formie;PDG(8)5 wykonać prace biurowe zgodnie z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy;

PDG(9) obsługuje urządzenia biurowe oraz stosuje programy komputerowe wspomagające prowadzenie działalności gospodarczej;

PDG(9)1 obsłużyć biurowe urządzenia techniczne;PDG(9)2 zastosować programy komputerowe wspomagające prowadzenie handlowej działalności gospodarczej;PDG(9)3 obsłużyć urządzenia biurowe Potrzebne do wykonywania zadań zawodowych w działalności pszczelarskiej;

PDG(10) planuje i podejmuje działania marketingowe prowadzonej działalności gospodarczej;

PDG(10)1 rozróżnić instrumenty marketingu mix;PDG(10)2 dobrać narzędzia marketingowe do prowadzonej działalności pszczelarskiej;PDG(10)3 zastosować rożne instrumenty marketingu mix;PDG(10)4 przeanalizować potrzeby klientów na podstawie przeprowadzonych badań ankietowych;PDG(10)5 określić podstawowe rolę działań marketingowych w przedsiębiorstwie pszczelarskim;






PDG(10)6 dobrać metody reklamowania produktów w zależności od ich rodzaju;PDG(10)7 określić czynniki mające wpływ na dobór środków promocji;

PDG(11) optymalizuje koszty i przychody prowadzonej działalności gospodarczej. PDG(11)1 zidentyfikować składniki kosztów i przychodów w działalności pszczelarskiej;PDG(11)2 określić wpływ kosztów i przychodów na wynik finansowy;PDG(11)3 wskazywać możliwości optymalizowania kosztów prowadzonej działalności;PDG(11)4 obliczyć koszty wg różnych kryteriów;PDG(11)5objaśnić czynniki kształtujące koszty w krótkim i długim okresie;PDG(11)6 zidentyfikować czynniki wpływające na koszty i opłacalność w skali mikro i makroekonomicznej;PDG(11)7 obliczyć opłacalność produkcji rolniczej.

Działalność rolnicza i pszczelarskaR.4.1(17) przechowuje oraz przygotowuje produkty pochodzenia roślinnego do sprzedaży; R.4.1(17)1 określić sposoby przechowywania produktów pochodzenia roślinnego;

R.4.1(17)2 przechować produkty pochodzenia roślinnego;R.4.1(17)3 przygotować produkty do sprzedaży;

R.4.1(18) prowadzi sprzedaż bezpośrednią produktów pochodzenia roślinnego; R.4.1(17)4 określić potrzeby zaopatrzeniowe;R.4.1(18)1 sporządzić dokumentację do sprzedaży produktów pochodzenia roślinnego;R.4.1(18)2 zastosować przepisy dotyczące obrotu produktami roślinnymi;

R.4.2(15) przestrzega zasad identyfikacji i rejestracji oraz obrotem zwierzętami gospodarskimi;

R.4.2(15)1 zastosować przepisy prawa dotyczące identyfikacji i rejestracji zwierząt;R.4.2(15)2 dobrać środki do transportu zwierząt;R.4.2(15)3 zastosować zasady i przepisy prawidłowego transportu zwierząt;

R.4.2(18) przygotowuje zwierzęta i produkty pochodzenia zwierzęcego do sprzedaży; R.4.2(18)1 ocenić przygotowanie produktów pochodzenia zwierzęcego do sprzedaży zgodnie z obowiązującymi normami;R.4.2(18)2 dokonać analizy czynników kształtujących podaż i popyt produktów pochodzenia zwierzęcego przeznaczonych do sprzedaży;R.4.2(18)3 przygotować zwierzęta do sprzedaży zgodnie z obowiązującymi zasadami;

R.4.2(19) prowadzi sprzedaż bezpośrednią zwierząt i produktów pochodzenia zwierzęcego; R.4.2(19)1 prowadzić sprzedaż bezpośrednią zwierząt i produktów pochodzenia zwierzęcego;R.4.2(19)2 przeanalizować i zastosować przepisy dotyczące obrotu zwierzętami i produktami pochodzenia zwierzęcego;R.4.2(19)3 zastosować zasady i przepisy prawidłowego transportu zwierząt;






R.4.3(18) prowadzi sprzedaż bezpośrednią produktów pszczelich; R.4.3(18)1 znać i zastosować przepisy w sprawie wymagań weterynaryjnych przy pozyskiwaniu produktów pochodzenia pszczelego przeznaczonych do sprzedaży bezpośredniej;R.4.3(18)2 przygotować produkty pszczele do sprzedaży bezpośredniej;R.4.3(18)3 prowadzić sprzedaż bezpośrednią produktów pszczelich zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa;

R.4.3(19) przestrzega zasad rachunku ekonomicznego podczas prowadzenia pasieki; R.4.3(19)1 dobrać ekonomicznie optymalne metody i technologie pozyskania produktów pszczelich;R.4.3(19)2 prowadzić rachunkowość w gospodarstwie pasiecznym;R.4.3(19)3 określić koszty i dochody produkcji pasiecznej;R.4.3(19)4 obliczyć opłacalność produkcji wybranych produktów pszczelich;R.4.3(19)5 przeanalizować czynniki decydujące o opłacalności pasieki;R.4.3(19)6 wskazywać dodatkowe źródła dochodu w gospodarstwie pasiecznym;R.4.3(19)7 pozyskać dofinansowanie do prowadzenia działalności pszczelarskiej z różnych źródeł;

BHP(2) rozróżnia zadania i uprawnienia instytucji oraz służb działających w zakresie ochrony pracy i ochrony środowiska w Polsce;

BHP(2)1 znać instytucje oraz służby działające w zakresie ochrony pracy i ochrony środowiska w Polsce; BHP(2)2 scharakteryzować zadania i uprawnienia instytucji oraz służb działających w zakresie ochrony pracy i ochrony środowiska w Polsce; BHP(2)3 zidentyfikować podstawowe przepisy dotyczące prawnej ochrony pracy;

BHP(3) określa prawa i obowiązki pracownika oraz pracodawcy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy.

BHP(3)1 rozpoznać prawa i obowiązki pracownika w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy;BHP(3)2 rozpoznać obowiązki pracodawcy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy;BHP(3)3 opracować procedurę postępowania w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy w przedsiębiorstwie pszczelarskim.

Przepisy ruchu drogowegoPKZ(R.c)(1) wykonuje czynności kontrolno-obsługowe ciągników rolniczych; PKZ(R.c)(1)1 ustalić zakres czynności kontrolno-obsługowych pojazdu;

PKZ(R.c)(1)2 zinterpretować wskazania przyrządów kontrolno-pomiarowych;PKZ(R.c)(1)3 wyjaśnić wpływ stanu technicznego pojazdu na bezpieczeństwo w ruchu drogowym;






PKZ(R.c)(2) stosuje przepisy prawa dotyczące ruchu drogowego; PKZ(R.c)(2)1 wyjaśnić przepisy prawa dotyczące ruchu drogowego podczas jazdy po drogach;PKZ(R.c)(2)2 zinterpretować przepisy prawa dotyczące ruchu drogowego podczas przejazdu przez skrzyżowania;PKZ(R.c)(2)3 zinterpretować przepisy prawa dotyczące pierwszeństwa przejazdu;PKZ(R.c)(2)4 określić przepisy prawa o ruchu drogowym dotyczące włączania się do ruchu;PKZ(R.c)(2)5 określić dopuszczalne prędkości pojazdów na poszczególnych rodzajach dróg;PKZ(R.c)(2)6 zinterpretować znaczenie znaków drogowych;

PKZ(R.c)(3) przestrzega zasad kierowania ciągnikiem rolniczym; PKZ(R.c)(3)1 określić zasady kierowania pojazdami w ruchu drogowym;PKZ(R.c)(3)2 zinterpretować znaczenie nadawanych sygnałów drogowych;PKZ(R.c)(3)3 wyjaśnić konsekwencje zachowań innych uczestników ruchu drogowego;

PKZ(R.c)(4) wykonuje czynności związane z prowadzeniem i obsługą ciągnika rolniczego w zakresie niezbędnym do uzyskania prawa jazdy kategorii T.;

PKZ(R.c)(4)1 prowadzić codzienną obsługę pojazdu;PKZ(R.c)(4)2 zastosować przepisy prawne dotyczące obowiązku rejestracji pojazdu i obowiązkowych badań technicznych;PKZ(R.c)(4)3 przygotować miejsca pracy kierowcy zgodnie z zasadami ergonomii;PKZ(R.c)(4)4 prowadzić pojazdy w różnych warunkach drogowych;PKZ(R.c)(4)5 zastosować procedury egzaminu wewnętrzny;PKZ(R.c)(4)6 zastosować procedury wydawania i cofania uprawnień do kierowania pojazdami;

BHP(10) udziela pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy oraz w stanach zagrożenia zdrowia i życia.

BHP(10)1 scharakteryzować przyczyny wypadków drogowych;BHP(10)2 wyjaśnić procedury udzielania pierwszej pomocy osobom poszkodowanym podczas wypadku;BHP(10)3 ustalić działania w przypadku powstania zagrożenia w bezpieczeństwie ruchu drogowego;BHP(10)4 scharakteryzować skutki prowadzenia pojazdu po spożyciu alkoholu lub innego środka odurzającego.

Język obcy w pszczelarstwieJOZ(1) posługuje się zasobem środków językowych (leksykalnych, gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych), umożliwiających realizację zadań zawodowych;

JOZ(1)1 posłużyć się kontekstem w zrozumieniu wypowiedzi z użyciem specjalistycznego słownictwa stosowanego w działalności pszczelarskiej;JOZ(1)2 obsłużyć klienta w języku obcym;JOZ(1)3 zabrać głos w dyskusji na temat wysłuchanego tekstu;






JOZ(1)4 przeczytać i przetłumaczyć korespondencję otrzymywaną za pomocą poczty elektronicznej;

JOZ(2) interpretuje wypowiedzi dotyczące wykonywania typowych czynności zawodowych artykułowane powoli i wyraźnie, w standardowej odmianie języka;

JOZ(2)1 określić czynności związane z prowadzeniem pasieki;JOZ(2)2 zaplanować rozmowę w języku obcym zawodowym;JOZ(2)3 przeprowadzić rozmowę w języku obcym zawodowym;JOZ(2)4 zastosować zwroty grzecznościowe w rozmowach zawodowych;JOZ(2)5 posłużyć się językiem obcym w zakresie wspomagającym wykonywane zadań zawodowych;JOZ(2)6 zinterpretować typowe pytania stawiane przez pszczelarza w języku obcym;JOZ(2)7 wydać polecenia w języku obcym dotyczące realizacji prac w zawodzie pszczelarza;JOZ(2)8 dokonać obsługi klienta w języku obcym zgodnie z zasadami kultury i etyki;JOZ(2)9 zastosować zwroty grzecznościowe w języku obcym;JOZ(2)10 negocjować warunki sprzedaży w języku obcym;JOZ(2)11 opracować w języku obcym porozumienie o współpracy;

JOZ(3) analizuje i interpretuje krótkie teksty pisemne dotyczące wykonywania typowych czynności zawodowych;

JOZ(3)1 przetłumaczyć na język obcy z zachowaniem podstawowych zasad gramatyki i ortografii, teksty zawodowe napisane w języku polskim;JOZ(3)2 sporządzić notatkę na temat wysłuchanego tekstu;JOZ(3)3 przeczytać i przetłumaczyć obcojęzyczną korespondencję dotycząca zagadnień pszczelarskich;JOZ(3)4 przeczytać i przetłumaczyć obcojęzyczne instrukcje dotyczące zasad obsługi urządzeń stosowanych w pszczelarstwie;JOZ(3)5 zredagować notatkę w języku obcym z tekstu zawodowego słuchanego i czytanego;JOZ(3)6 odczytać i dokonać analizy informacji pszczelarskich w języku obcym;JOZ(3)7 odczytać informacje zamieszczone na opakowaniach produktów pszczelarskich w języku obcym;

JOZ(4) formułuje krótkie i zrozumiałe wypowiedzi oraz teksty pisemne umożliwiające komunikowanie się w środowisku pracy;

JOZ(4)1 porozumieć się z uczestnikami procesu pracy wykorzystując słownictwo zawodowe;JOZ(4)2 przekazać w języku obcym informacje dotyczące wykonywanych prac;JOZ(4)3 przeczytać i przetłumaczyć obcojęzyczne instrukcje dotyczące stosowanych w pszczelarstwie urządzeń;JOZ(4)4 dokonać analizy informacji zamieszczonych na opakowaniach, metkach w języku obcym;






JOZ(4)5 słuchać wypowiedzi w języku obcym współpracowników zgodnie z zasadami aktywnego słuchania;JOZ(4)6 porozumiewać się z zespołem współpracowników w języku obcym;

JOZ(5) korzysta z obcojęzycznych źródeł informacji. JOZ(5)1 skorzystać z obcojęzycznych zasobów Internetu związanych z tematyką zawodową;JOZ(5)2 dokonać analizy informacji pszczelarskich w języku obcym;JOZ(5)3 wyszukać w różnych źródłach obcojęzycznych informacji pszczelarskich;JOZ(5)4 skorzystać z obcojęzycznych portali internetowych przy wyszukiwaniu informacji i ofert pszczelarskich;JOZ(5)5 zgromadzić i przetłumaczyć oferty dla branży pszczelarskiej.

Produkcja rolniczaPodstawy technikiPKZ(R.d)(1) rozróżnia pojazdy, maszyny, urządzenia i narzędzia stosowane w produkcji rolniczej;

PKZ(R.d)(1)1 wyregulować maszyny i narzędzia do upraw rolniczych;PKZ(R.d)(1)2 określić budowę maszyn i narzędzi do upraw rolniczych;PKZ(R.d)(1)3 określić podstawowe zasady obsługi maszyn i urządzeń w pomieszczeniach gospodarskich;PKZ(R.d)(1)4 obsłużyć urządzenia techniczne stosowane w produkcji pasiecznej;PKZ(R.d)(1)5 scharakteryzować sprzęt transportowy stosowany w pasiece;

PKZ(R.d)(2) rozpoznaje części i podzespoły pojazdów, maszyn i urządzeń; PKZ(R.d)(2)1 rozróżnić podstawowe części maszyn;PKZ(R.d)(2)2 scharakteryzować układy mechaniczne maszyn;PKZ(R.d)(2)3 określić zasady obsługi technicznej pomp, sprężarek i układów hydraulicznych;

PKZ(R.d)(3) rozpoznaje rodzaje korozji oraz określa sposoby ochrony metali przed korozją. PKZ(R.d)(3)1 rozróżnić podstawowe materiały stosowane w technice rolniczej;PKZ(R.d)(3)2 określić właściwości materiałów stosowanych w technice rolniczej;PKZ(R.d)(3)3 scharakteryzować rodzaje korozji;PKZ(R.d)(3)4 zastosować różne sposoby ochrony metali przed korozją.

Produkcja roślinnaPKZ(R.d)(4) rozróżnia czynniki siedliska i zabiegi uprawowe; PKZ(R.d)(4)1 scharakteryzować czynniki siedliska;

PKZ(R.d)(4)2 wykonać pomiary podstawowych czynników meteorologicznych;PKZ(R.d)(4)3 przeanalizować wpływ przebiegu pogody na agrotechnikę i plony roślin uprawnych;






PKZ(R.d)(5) rozpoznaje gleby i ocenia ich wartość rolniczą; PKZ(R.d)(5)1 ocenić wpływ właściwości gleb na rośliny;PKZ(R.d)(5)2 wartościować gleby na klasy bonitacyjne i kompleksy rolniczej przydatności gleb;PKZ(R.d)(5)3 wyjaśnić zagadnienia związane z degradacją i rekultywacją gleb;

PKZ(R.d)(6) klasyfikuje nawozy i ocenia ich wpływ na glebę i rośliny; PKZ(R.d)(6)1 określić wpływ poszczególnych składników na wzrost, rozwój i plonowanie roślin;PKZ(R.d)(6)2 określić rodzaje i wartość nawozów organicznych;PKZ(R.d)(6)3 scharakteryzować nawozy mineralne, ich właściwości, stosowanie i oddziaływanie na glebę i rośliny;

PKZ(R.d)(7) rozpoznaje gatunki roślin i zwierząt; PKZ(R.d)(7)1 rozpoznać gatunki roślin w produkcji rolniczej;PKZ(R.d)(7)2 rozpoznać gatunki zwierząt gospodarskich;PKZ(R.d)(7)3 sklasyfikować rośliny i zwierzęta według różnych kryteriów;

PKZ(R.d)(8) rozpoznaje rośliny uprawne i chwasty; PKZ(R.d)(8)1 rozpoznać chwasty w roślinach uprawnych;PKZ(R.d)(8)2 scharakteryzować rośliny uprawne;PKZ(R.d)(8)3 wymienić cechy morfologiczne roślin uprawnych;

PKZ(R.d)(9) rozpoznaje rasy i typy użytkowe zwierząt gospodarskich; PKZ(R.d)(9)1 rozróżnić rasy i typy użytkowe zwierząt gospodarskich;PKZ(R.d)(9)2 scharakteryzować zwierzęta gospodarskie;PKZ(R.d)(9)3 scharakteryzować budowę i funkcję układów;

PKZ(R.d)(10) stosuje programy komputerowe wspomagające wykonywanie zadań; PKZ(R.d)(10)1 rozróżnić programy komputerowe stosowane w prowadzeniu produkcji rolniczej; PKZ(R.d)(10)2 określić funkcje programów komputerowych stosowanych w produkcji rolniczej;PKZ(R.d)(10)3 obsłużyć programy komputerowe wspomagające wykonywanie zadań zawodowych;

R.4.1(1) określa wpływ czynników klimatyczno-glebowych na wzrost i rozwój oraz plonowanie roślin;

R.4.1(1)1 ocenić wpływ czynników klimatycznych na wzrost i rozwój roślin;R.4.1(1)2 ocenić wpływ klimatu i mikroklimatu na plonowanie roślin;

R.4.1(2) dobiera rośliny do warunków klimatyczno-glebowych i ekonomicznych danego rejonu;

R.4.1(2)1 dobrać rośliny do warunków klimatyczno-glebowych gospodarstwa regionu;R.4.1(2)2 dobrać rośliny do warunków ekonomicznych danego regionu;R.4.1(2)3 ocenić opłacalność produkcji roślinnej w gospodarstwie;

R.4.1(3) dobiera zmianowanie roślin uprawnych do określonych warunków gospodarstwa rolniczego;

R.4.1(3)1 scharakteryzować podstawowe pojęcia z zakresu zmianowania;R.4.1(3)2 przeanalizować przyrodnicze. agrotechniczne i ekonomiczne czynniki zmianowania;






R.4.1(3)3 wyjaśnić ujemny wpływ niewłaściwego następstwa roślin na siedlisko i roślinę następczą;R.4.1(3)4 zaprojektować przykładowe zmianowania roślin na różne rodzaje gleb;

R.4.1(4) wykonuje prace związane z konserwacją urządzeń wodno-melioracyjnych; R.4.1(4)1 uzasadniać potrzebę wykonywania zabiegów melioracyjnych;R.4.1(4)2 uregulować stosunki wodne na gruntach ornych i użytkach zielonych;R.4.1(4)3 prowadzić konserwację urządzeń wodno-melioracyjnych;R.4.1(4)4 określić wpływ zabiegów melioracyjnych na kształtowanie krajobrazu;

R.4.1(5) planuje nawożenie organiczne i mineralne; R.4.1(5)1 wyjaśnić rolę nawożenia w procesie intensyfikacji produkcji roślinnej;R.4.1(5)2 określić wpływ poszczególnych składników glebowych na wzrost. rozwój i plonowanie roślin;R.4.1(5)3 rozpoznać objawy niedoboru i nadmiaru składników mineralnych na roślinach;R.4.1(5)4 określić wpływ nawozów organicznych na właściwości gleby;R.4.1(5)5 zaplanować nawożenie mineralne;R.4.1(5)6 określić czynniki wpływające na skuteczność i efektywność nawożenia;R.4.1(5)7 przeanalizować możliwości mieszania nawozów mineralnych uwzględniając ich właściwości fizyczne i chemiczne;R.4.1(5)8 wyjaśnić konieczność przestrzegania przepisów BHP i ppoż. przy transporcie. przechowywaniu i stosowaniu nawozów mineralnych;R.4.1(5)9 przeanalizować wpływ nadmiernych dawek nawozów mineralnych na zdrowotność roślin. jakość żywności i zagrożenie środowiska;

R.4.1(6) ocenia jakość materiału siewnego; R.4.1(6)1 scharakteryzować materiał siewny roślin uprawnych;R.4.1(6)2 prowadzić ocenę wartości siewnej nasion;R.4.1(6)3 wyjaśnić zasady obrotu materiałem siewnym;

R.4.1(7) przygotowuje materiał siewny do siewu; R.4.1(7)1 określić obsadę roślin w zależności od wartości materiału siewnego;R.4.1(7)2 dobrać maszyny i narzędzia do różnych technik siewu i sadzenia;R.4.1(7)3 zaplanować odpowiednią ilość i jakość materiału siewnego dla potrzeb wybranego gospodarstwa;

R.4.1(8) planuje zabiegi agrotechniczne do warunków glebowych i wymagań roślin uprawnych;

R.4.1(8)1 dobrać uprawki i łączyć je w zespoły w zależności od pełnionych zadań i rodzajów gleby;R.4.1(8)2 określić zasady uprawy różnych gleb;






R.4.1(9) wykonuje zabiegi agrotechniczne związane z produkcją roślin uprawnych; R.4.1(9)1 prowadzić zabiegi uprawowe (orka, zabiegi doprawiające rolę: włókowanie, bronowanie, kultywatorowanie, głęboszowanie, wałowanie, zabiegi wykonywane narzędziami aktywnymi);R.4.1(9)2 określić wpływ zabiegów uprawowych na życie biologiczne gleby;R.4.1(9)3 dobrać zabiegi uprawowe do wybranych roślin;

R.4.1(10) rozpoznaje choroby, szkodniki i chwasty roślin uprawnych; R.4.1(10)1 sklasyfikować grupy szkodników roślin uprawnych;R.4.1(10)2 rozróżnić cechy czynników chorobotwórczych;R.4.1(10)3 określić wpływ czynników chorobotwórczych na produkcyjność roślin;R.4.1(10)3 sklasyfikować i rozpoznawać chwasty w roślinach uprawnych;

R.4.1(11) dobiera metody i środki ochrony roślin zgodnie z zasadami integrowanej ochrony roślin;

R.4.1(11)1 zaplanować metody zapobiegania i zwalczania chorób. szkodników i chwastów;R.4.1(11)2 wskazywać możliwości zwiększania roli metody biologicznej w ochronie roślin;R.4.1(11)3 grupować i scharakteryzować pestycydy z uwzględnieniem stosowania (szkodniki, chwasty, choroby) działania, sposobu użycia i toksyczności;R.4.1(11)4 scharakteryzować techniki wykonania zabiegów oraz przechowywania pestycydów z uwzględnieniem organizacji pracy i przepisów BHP;R.4.1(11)5 uwzględniać możliwości integracji metod stosowanych w ochronie roślin;R.4.1(11)6 oceniać efektywność zabiegów ochrony roślin;R.4.1(11)7 wyjaśnić zagrożenia dla środowiska naturalnego powodowane przez stosowanie pestycydów;

R.4.1(12) dobiera narzędzia, urządzenia i maszyny do prac w produkcji roślinnej; R.4.1(12)1 dobrać narzędzia uprawowe w zależności od rodzaju gleby i technologii uprawy danej rośliny;R.4.1(12)2 określić zasady agregatowania narzędzi uprawowych z ciągnikiem i zasady obsługi technicznej oraz konserwacji i przechowywania;R.4.1(12)3 wyjaśnić zasadę bezpiecznej obsługi maszyn;

R.4.1(14) prowadzi uprawę roślin zgodnie ze Zwykłą Dobrą Praktyką Rolniczą i z Zasadami Wzajemnej Zgodności oraz rachunkiem ekonomicznym;

R.4.1(14)1 wykonywać zabiegi uprawne według Zwykłej Dobrej Praktyki Rolniczej;R.4.1(14)2 przechowywać i zastosować nawozy mineralne i środki ochrony roślin zgodnie ze Zwykłą Dobrą Praktyką Rolniczą i z Zasadami Wzajemnej Zgodności;

R.4.1(15) stosuje ekologiczne metody uprawy roślin; R.4.1(15)1 wskazać różnice w konwencjonalnym i ekologicznym sposobie uprawy roli i roślin;R.4.1(15)2 określić zasady przygotowania i zastosowania preparatów biologicznych w rolnictwie ekologicznym;






R.4.1(15)3 przeanalizować korzyści wynikające z prowadzenia ekologicznej produkcji rolniczej;

R.4.1(16) przestrzega warunków przechowywania produktów pochodzenia roślinnego. R.4.1(16)1 zidentyfikować czynniki właściwego przechowywania produktów roślinnych;R.4.1(16)2 zastosować zasady właściwego przechowywania produktów pochodzenia roślinnego;R.4.1(16)3 przeanalizować przepisy związane z obrotem produktami pochodzenia roślinnego.

Produkcja zwierzęcaR.4.2(1) określa położenie narządów i układów w organizmach zwierząt gospodarskich; R.4.2(1)1 omówić budowę i funkcjonowanie komórek, tkanek i narządów zwierzęcych;

R.4.2(1)2 określić położenie poszczególnych narządów i układów;R.4.2(1)3przeanalizować budowę poszczególnych narządów i układów na przykładzie wybranych zwierząt;

R.4.2(2) określa procesy życiowe zachodzące w organizmie zwierząt gospodarskich; R.4.2(2)1 sprecyzować procesy życiowe zachodzące w organizmach zwierzęcych;R.4.2(2)2 scharakteryzować procesy życiowe zachodzące w organizmach zwierząt;R.4.2(2)3określić rolę procesów życiowych na wzrost i rozwój organizmu zwierzęcego;

R.4.2(3) rozpoznaje gatunki, typy użytkowe i rasy zwierząt gospodarskich; R.4.2(3)1 wymienić gatunki zwierząt gospodarskich;R.4.2(3)2 scharakteryzować gatunki zwierząt gospodarskich;R.4.2(3)3 zidentyfikować gatunki zwierząt gospodarskich;

R.4.2(4) określa kierunki chowu zwierząt gospodarskich; R.4.2(4)1 wymienić kierunki chowu zwierząt gospodarskich;R.4.2(4)2 scharakteryzować alternatywne metody produkcji zwierzęcej;R.4.2(4)3 wyjaśnić znaczenie gospodarcze chowu poszczególnych grup zwierząt;

R.4.2(5) rozpoznaje i ocenia jakość pasz stosowanych w żywieniu zwierząt gospodarskich; R.4.2(5)1 scharakteryzować składniki pasz i rodzaje pasz;R.4.2(5)2 wskazać na czynniki decydujące o wartości pokarmowej pasz;R.4.2(5)3 określić wartość pokarmową i normy spożycia poszczególnych pasz;R.4.2(5)4 ocenić pasze w żywieniu zwierząt;

R.4.2(6) przygotowuje, konserwuje i przechowuje pasze; R.4.2(6)1 scharakteryzować procesy kiszenia i suszenia pasz;R.4.2(6)2 prowadzić konserwację pasz różnymi sposobami;R.4.2(6)3 zastosować różne rodzaje pasz w żywieniu zwierząt gospodarskich;

R.4.2(7) analizuje wpływ racjonalnego żywienia zwierząt gospodarskich na wyniki produkcyjne i ekonomiczne;

R.4.2(7)1 porównać wartości pokarmową różnych pasz;R.4.2(7)2 przeanalizować wpływ wartości pokarmowej pasz na wyniki produkcyjne zwierząt;R.4.2(7)3 obliczyć opłacalność stosowania różnych pasz w żywieniu zwierząt;






R.4.2(8) dobiera narzędzia, urządzenia i maszyny do prac w produkcji zwierzęcej; R.4.2(8)1 scharakteryzować narzędzia, urządzenia i maszyny stosowane w produkcji zwierzęcej;R.4.2(8)2 dobrać narzędzia, urządzenia i maszyny stosowane w pracy ze zwierzętami;R.4.2(8)3 zastosować narzędzia, urządzenia i maszyny stosowane w pracy ze zwierzętami;

R.4.2(9) obsługuje maszyny i urządzenia stosowane w produkcji zwierzęcej; R.4.2(9)1 ocenić przydatność narzędzi, urządzeń i maszyny w produkcji zwierzęcej;R.4.2(9)2 prowadzić obsługę narzędzi, urządzeń i maszyn stosowanych w produkcji zwierzęcej;R.4.2(9)3 konserwować narzędzia, urządzenia i maszyny stosowane w pracy ze zwierzętami;

R.4.2(10) wykonuje prace związane z żywieniem, rozrodem oraz pielęgnacją zwierząt gospodarskich;

R.4.2(10)1 scharakteryzować parametry higieny rozrodu, żywienia i pojenia zwierząt gospodarskich;R.4.2(10)2 zastosować parametry higieny rozrodu, żywienia i pojenia zwierząt gospodarskich;R.4.2(10)3 określić zasady udzielania pierwszej pomocy chorym zwierzętom;

R.4.2(11) wykonuje prace związane z higieną zwierząt i utrzymaniem pomieszczeń gospodarskich;

R.4.2(11)1 ocenić lokalizację budynków inwentarskich;R.4.2(11)2 ocenić higienę obejścia budynków inwentarskich;R.4.2(11)3 zastosować dezynfekcję, dezynsekcję i deratyzację pomieszczeń inwentarskich;

R.4.2(12) określa warunki zoohigieniczne w pomieszczeniach dla zwierząt gospodarskich R.4.2(12)1 wymienić wymogi zoohigieniczne mikroklimatu pomieszczeń inwentarskich;R.4.2(12)2 przeprowadzić zabiegi higieniczne w pomieszczeniach inwentarskich;R.4.2(12)3 scharakteryzować wpływ higieny żywienia i pojenia na zdrowie i produkcyjność zwierząt;

R.4.2(13) prowadzi produkcję zwierzęcą zgodnie ze Zwykłą Dobrą Praktyką Rolniczą i z Zasadami Wzajemnej Zgodności;

R.4.2(13)1 zastosować przepisy prawa w prowadzeniu produkcji zwierzęcej zgodnie ze Zwykłą Dobrą Praktyką Rolniczą i z Zasadami Wzajemnej Zgodności;R.4.2(13)2 zastosować zalecenia w zakresie składowania i przechowywania nawozów naturalnych i pasz soczystych;R.4.2(13)3 zagospodarować ścieki i odpady w produkcji zwierzęcej;

R.4.2(14) rozpoznaje objawy chorobowe na podstawie wyglądu i zachowania zwierząt gospodarskich

R.4.2(14)1 określić przyczyny chorób zakaźnych, niezakaźnych i pasożytniczych;R.4.2(14)2 określić czynniki chorobotwórcze i drogi zakażenia;R.4.2(14)3 zapobiec powstawaniu chorób zwierząt;R.4.2(14)4 określić zasady udzielania pierwszej pomocy chorym zwierzętom;

R.4.2(16) stosuje metody ekologiczne w produkcji zwierzęcej; R.4.2(16)1 scharakteryzować ekstensywne metody produkcji zwierzęcej;






R.4.2(16)2 określić warunki pozyskiwania ekologicznych produktów pochodzenia zwierzęcego;R.4.2(16)3 ocenić efekty ekonomiczne (dochód bezpośredni) w produkcji ekologicznej;

R.4.2(17) przygotowuje zwierzęta do aukcji, pokazów i wystaw; R.4.2(17)1 scharakteryzować sposoby znakowania różnych gatunków zwierząt;R.4.2(17)2 przeanalizować obowiązujące sposoby oceny zwierząt hodowlanych;R.4.2(17)3 wypełnić różne rodzaje dokumentacji hodowlanej;R.4.2(17)4 przygotować zwierzęta do pokazów, wystaw z zachowaniem zasad BHP przy transporcie zwierząt;

BHP(4) przewiduje zagrożenia dla zdrowia i życia człowieka oraz mienia i środowiska związane z wykonywaniem zadań zawodowych;

BHP(4)1 dokonać analizy możliwych zagrożeń dla zdrowia i życia człowieka oraz mienia i środowiska związane z wykonywaniem zadań zawodowych przy prowadzeniu gospodarstwa rolniczego;BHP(4)2 scharakteryzować sposoby przeciwdziałania zagrożeniom przy prowadzeniu gospodarstwa rolniczego;BHP(4)3 określić typowe choroby zawodowe występujące przy prowadzeniu gospodarstwa rolniczego;

BHP(5) określa zagrożenia związane z występowaniem szkodliwych czynników w środowisku pracy;

BHP(5)1 rozpoznać źródła i czynniki szkodliwe w środowisku pracy przy prowadzeniu gospodarstwa rolnego;BHP(5)2 określić sposoby zabezpieczenia się przed czynnikami szkodliwymi w pracy przy prowadzeniu gospodarstwa rolnego;

BHP(6) określa skutki oddziaływania czynników szkodliwych na organizm człowieka. BHP(6)1 zidentyfikować czynniki szkodliwe dla organizmu człowieka występujące przy prowadzeniu gospodarstwa rolnego;BHP(6)2 dokonać analizy skutków oddziaływania czynników szkodliwych na organizm człowieka;BHP(6)3 ustalić sposoby zapobiegania zagrożeniom życia i zdrowia w miejscu pracy.

Chów i hodowla pszczółBiologia rodziny pszczelejR.4.3(1) rozróżnia rasy pszczół; R.4.3(1)1 zinterpretować pojęcia: rodzaj, gatunek, podgatunek, rasa, linia u pszczół;

R.4.3(1)2 zróżnicować gatunek Apis mellifera;R.4.3(1)3 określić rozmieszczenie geograficzne pszczoły miodnej;R.4.3(1)4 uzasadnić przydatność charakterystyki poszczególnych ras pszczół;R.4.3(1)5 scharakteryzować rasy pszczoły miodnej;






R.4.3(2) określa budowę morfologiczną i anatomiczną oraz procesy fizjologiczne zachodzące w organizmie pszczół;

R.4.3(2)1 rozpoznać poszczególne osobniki pszczół na podstawie budowy morfologicznej;R.4.3(2)2 scharakteryzować różne postacie pszczół i rodzaje wykonywanej przez nie pracy;R.4.3(2)3 określić cechy taksonomiczne potrzebnych przy rozróżnianiu geograficznych ras pszczół;R.4.3(2)4 porównać poszczególne osobniki pszczół;R.4.3(2)5 rozróżnić stadia rozwojowe czerwia pszczelego;R.4.3(2)6 wskazać na rolę budowy anatomicznej w życiu pszczoły i jej wpływ na funkcje obronne organizmu;R.4.3(2)7 przeanalizować procesy fizjologiczne zachodzące w organizmie pszczół w różnych porach roku;

R.4.3(3) ocenia stan rodziny pszczelej w różnych porach roku. R.4.3(3)1 określić rolę gniazda pszczelego;R.4.3(3)2 scharakteryzować rolę poszczególnych postaci w rodzinie i ich wpływ na życie rodziny pszczelej;R.4.3(3)3 rozróżnić prace wykonywane przez pszczoły robotnice w różnych porach roku;R.4.3(3)4 przeanalizować czynniki wpływające na rozwój rodziny pszczelej w różnych porach roku;R.4.3(3)5 scharakteryzować stany biologiczne rodziny pszczelej w ciągu roku: przedwiośnie, nastrój rojowy, rójka, główny pożytek, okres jesienny i zimowy.

Wychów matek pszczelichR.4.3(4) ocenia wartość użytkową i hodowlaną pszczół i ich mieszańców; R.4.3(4)1 określić cel i zadania pracy hodowlanej;

R.4.3(4)2 scharakteryzować sposoby i metody selekcji u pszczół;R.4.3(4)3 dokonać podziału cech użytkowych i hodowlanych pszczół;R.4.3(4)4 dokonać doboru hodowlanego;R.4.3(4)5 zastosować przepisy prawne dotyczące pracy hodowlanej pszczół;R.4.3(4)6 określić zasady uznawania pasiek za hodowlane;

R.4.3(8) prowadzi wychów i wymianę matek pszczelich. R.4.3(8)1 wykazać różnice w jakości i ilości matek pszczelich pozyskanych sposobem naturalnym oraz sztucznym;R.4.3(8)2 wybrać i przygotować rodziny pszczele do wychowu;R.4.3(8)3 sporządzić kalendarz wychowu matek pszczelich;R.4.3(8)4 określić czynniki wpływające na wychów matek pszczelich;R.4.3(8)5 prowadzić selekcję mateczników i wygryzających się matek;






R.4.3(8)6 prowadzić unasiennianie matek pszczelich;R.4.3(8)7 dokonać wymiany matek pszczelich w różnych porach roku.

Choroby pszczółR.4.3(10) rozpoznaje choroby i szkodniki pszczół oraz szkodniki produktów pszczelich; R.4.3(10)1 rozróżnić czynniki chorobotwórcze u pszczół;

R.4.3(10)2 wyjaśnić obowiązujące zasady higienicznego prowadzenia pasieki;R.4.3(10)3 scharakteryzować poszczególne jednostki chorobowe pszczół;R.4.3(10)4 rozróżnić choroby pszczół i produktów pasiecznych: niezaraźliwe, zaraźliwe, pasożytnicze oraz szkodniki;

R.4.3(11) dobiera metody zwalczania chorób i szkodników pszczół. R.4.3(11)1 dobrać środki odkażające i lecznicze;R.4.3(11)2 prowadzić zapobieganie i leczenie chorób i szkodników pszczół;R.4.3(11)3 zastosować procedury w przypadku wytruć pszczół środkami ochrony roślin;R.4.3(11)4 wyjaśnić obowiązujące procedury postępowania z chorobami zwalczanymi z urzędu.

Gospodarka pasiecznaZakładanie pasiekiR.4.3(5) zakłada i prowadzi pasiekę; R.4.3(5)1 określić wielkość pasieki;

R.4.3(5)2 dokonać wyboru typu ula;R.4.3(5)3 dobrać miejsce i urządzić pasieczysko;R.4.3(5)4 prowadzić przesiedlanie rodzin pszczelich do różnych typów uli;R.4.3(5)5 prowadzić przegląd rodziny pszczelej w różnych porach roku;R.4.3(5)6 określić zasady zachowania się na pasieczysku i pszczołach;R.4.3(5)7 dobrać sprzęt pasieczny do poszczególnych działalności pasiecznych;R.4.3(5)8 przeanalizować tendencje w zakresie modyfikacji sprzętu pasiecznego.

Kierowanie rozwojem rodzin pszczelichR.4.3(6) kieruje rozwojem rodzin pszczelich w sezonie pasiecznym; R.4.3(6)1 ocenić stan rodziny pszczelej po zimowli;

R.4.3(6)2 kierować rozwojem wiosennym i jesiennym rodzin pszczelich;R.4.3(6)3 prowadzić główny przegląd wiosenny i jesienny;R.4.3(6)4 dobrać metody przyspieszania rozwoju rodzin pszczelich do istniejących warunków pogodowych i pożytkowych;R.4.3(6)5 rozpoznać i likwidować anormalne stany w rodzinach pszczelich;R.4.3(6)6 prowadzić poszerzanie i ścieśnianie gniazda pszczelego;






R.4.3(6)7 dobrać metody mające na celu wyrównania siły rodzin pszczelich w pasiece;R.4.3(6)8 określić roczne spożycie naturalnych pokarmów przez rodzinę pszczelą;R.4.3(6)9 określić siłę i strukturę rodzin pszczelich w okresie wykorzystania pożytków;R.4.3(6)10 określić optymalne warunki jesiennego rozwoju rodzin pszczelich; R.4.3(6)11 przygotować rodziny pszczele do zimowania;

R.4.3(7) prowadzi prace związane z rozmnażaniem rodzin pszczelich. R.4.3(7)1 przeanalizować wpływ rójki na wyniki produkcyjne rodzin pszczelich;R.4.3(7)2 zapobiec i likwidować nastrój rojowy w rodzinie pszczelej;R.4.3(7)3 wykorzystać roje i pszczoły rojowe;R.4.3(7)4 dobrać metody tworzenia nowych rodzin pszczelich;R.4.3(7)5 określić terminy tworzenia nowych rodzin pszczelich;R.4.3(7)6 przeanalizować wady i zalety poszczególnych metod tworzenia rodzin pszczelich.

Gospodarka wędrownaR.4.3(9) prowadzi gospodarkę wędrowną pszczół; R.4.3(9)1 określić cel i znaczenie wędrówek z pszczołami;

R.4.3(9)2 dostosować pasiekę do gospodarki wędrownej;R.4.3(9)3 zastosować przepisy prawne dotyczące przewozu pszczół;R.4.3(9)4 dobrać miejsce na ustawienie pasieki wędrownej;R.4.3(9)5 przygotować rodziny pszczele do przewozu;R.4.3(9)6 prowadzić transport rodzin pszczelich w różnych porach doby;R.4.3(9)7 przeanalizować siłę i strukturę rodzin pszczelich w okresie wykorzystywania pożytków;R.4.3(9)8 dobrać metody gospodarki pasiecznej do różnych warunków pożytkowych;R.4.3(9)9 prowadzić opiekę nad rodzinami wykorzystującymi pożytek;R.4.3(9)10 łączyć i przesiedlać rodziny pszczele;R.4.3(9)11 zapobiec i zwalczać rabunki pszczół.

Metody prowadzenia pasiekiR.4.3(12) prowadzi pasiekę metodami tradycyjnymi i ekologicznymi. R.4.3(12)2 prowadzić opiekę nad pasieką w okresie zimowym;

R.4.3(12)3 przeanalizować wymagania stawiane pasiekom ekologicznym;R.4.3(12)4 dobrać pożytki i miejsca dla pasieki ekologicznej;R.4.3(12)5 scharakteryzować metody gospodarki pasiecznej w pasiekach konwencjonalnych i ekologicznych;R.4.3(12)6 prowadzić biologiczne zwalczanie chorób i szkodników pszczół.






Pozyskiwanie produktów pasiecznychR.4.3(13) organizuje i prowadzi pozyskiwanie miodu, pyłku, wosku, mleczka, propolisu i pierzgi oraz jadu pszczelego.

R.4.3(13)1 przeanalizować potrzebę prowadzenia różnych kierunków produkcji pasiecznej;R.4.3(13)2 określić termin miodobrania;R.4.3(13)3 przygotować sprzęt i pomieszczenia do miodobrania;R.4.3(13)4 odbierać plastry z miodem rodzinom pszczelim;R.4.3(13)5 prowadzić odsklepianie i wirowanie plastrów z miodem;R.4.3(13)6 dobrać sposoby postępowania z miodem i plastrami po odwirowaniu;R.4.3(13)7 określić warunki prowadzenia różnych kierunków produkcji pasiecznej;R.4.3(13)8 dobrać metody i sposoby produkcji: miodu sekcyjne i plastowego, obnóży pyłkowych i pierzgi, wosku. Organizacja produkcji rolniczej pszczelego, mleczka pszczelego, propolisu oraz jadu pszczelego.

Technologia produktów pasiecznychPrzetwarzanie produktów pasiecznychR.4.3(14) ocenia jakość produktów pszczelich; R.4.3(14)2 rozpoznać i ocenić produkty pszczele na podstawie cech organoleptycznych;

R.4.3(14)3 dokonać analizy chemicznej produktów pszczelich;R.4.3(15) przetwarza produkty pszczele; R.4.3(15)1 scharakteryzować przebieg dojrzewania miodu;

R.4.3(15)2 określić warunki krystalizacji miodów odmianowych;R.4.3(15)3 prowadzić wyrób napoi alkoholowych i bezalkoholowych w oparciu o produkty pasieczne;R.4.3(15)4 wytapiać, klarować i bielić wosk pszczeli;R.4.3(15)5 wyrabiać węzę i świece oraz galanterię woskową;R.4.3(15)6 sporządzić preparaty z: pierzgi, pyłku kwiatowego, propolisu.

Przechowywania produktów pszczelichR.4.3(16) przestrzega warunków przechowywania produktów pszczelich; R.4.3(16)1 scharakteryzować właściwości i skład chemiczny poszczególnych produktów

pasiecznych;R.4.3(16)2 określić warunki przechowywania poszczególnych produktów pasiecznych;R.4.3(16)3 prowadzić przechowywanie produktów pszczelich;

R.4.3(17) przygotowuje produkty pszczele do sprzedaży zgodnie z obowiązującymi normami. R.4.3(17)1 prowadzić konfekcjonowanie produktów pasiecznych;R.4.3(17)2 zastosować przepisy dotyczące sprzedaży zgodnie z obowiązującymi normami.

Pożytki pszczelePożytki nektarowe i spadziowe






R.4.4(1) klasyfikuje pożytki pszczele według określonych kryteriów; R.4.4(1)1 określić cel zapylania upraw przez pszczoły miodne;R.4.4(1)2 rozróżnić pożytki pszczele;R.4.4(1)3 scharakteryzować pożytki pszczele pod względem: długości trwania, okres występowania, źródło pochodzenia;

R.4.4(2) rozpoznaje rośliny pożytkowe; R.4.4(2)1 rozróżnić rośliny pożytkowe;R.4.4(2)2 określić rośliny uprawiane specjalnie dla pszczół;R.4.4(2)3 rozpoznać nasiona roślin miododajnych;

R.4.4(3) ocenia wydajność nektarową i miodową roślin pożytkowych; R.4.4(3)1 przeanalizować wartość pszczelarską roślin pyłkodajnych i miododajną;R.4.4(3)2 określić wydajność nektarową i miodową roślin pożytkowych;

R.4.4(4) szacuje zasoby bazy pożytkowej w rejonie; R.4.4(4)1 obliczyć zasoby bazy pożytkowej w określonym rejonie;R.4.4(4)2 przeanalizować zasoby bazy pożytkowej pasieki;

R.4.4(5) dobiera rośliny do poprawy bazy poużytkowej; R.4.4(5)1 prowadzić dobór roślin uprawianych specjalnie dla pszczół do warunków przyrodniczych;R.4.4(5)2 scharakteryzować technologię uprawy roślin miododajnych;

R.4.4(6) poprawia bazę pożytkową wokół pasieki. R.4.4(6)1 uzasadnić potrzebę poprawiania bazy pożytkowej wokół pasieki;R.4.4(6)2 prowadzić rozmnażanie roślin miododajnych różnymi sposobami; R.4.4(6)3 dokonać cięcia drzew i krzewów miododajnych.

Zapylanie roślin przez pszczołyR.4.4(7) określa odległość pasieki od bazy pożytkowej; R.4.4(7)1 przeanalizować wpływ odległości ustawienia pasieki od bazy pożytkowej na

wydajność miodową;R.4.4(7)2 dobrać i określić terminy zapylania uprawy przez pszczoły;

R.4.4(8) określa potrzeby pokarmowe rodziny pszczelej; R.4.4(8)1 przeanalizować potrzeby pokarmowe rodziny pszczelej w ciągu roku;R.4.4(8)2 rozróżnić naturalne pokarmy dla pszczół;R.4.4(8)3 dobrać pokarm do podkarmiania i dokarmiania rodzin pszczelich;

R.4.4(9) dostosowuje wielkość pasieki do zasobów bazy poużytkowej. R.4.4(9)1 obliczyć ilość pni pszczelich możliwych do ustawienia na danym pożytku;R.4.4(9)2 przeanalizować napszczelenie w okolicy bazy poużytkowej.

Organizacja produkcji pszczelarskiejPlanowanie, organizowanie i nadzorowanie procesów produkcji pszczelarskiejR.17.3(1) dobiera rasy pszczół do określonych warunków klimatycznych i pożytkowych rejonu;

R.17.3(1)1 dokonać doboru rasy pszczół do określonych warunków klimatycznych i pożytkowych rejonu;R.17.3(1)2 sporządzić zapotrzebowanie na matki danej rasy pszczół dla pasieki;






R.17.3(2) planuje pasieczysko i pracownię pszczelarską; R.17.3(2)1 sporządzić plan urządzania pasieki;R.17.3(2)2 dokonać analizy wyboru miejsca na pasieczysko pod względem konkurencyjności, zasobów bazy pożytkowej i zdrowotności;R.17.3(2)3 zaplanować rozmieszczenie pomieszczeń w pracowni pasiecznej;

R.17.3(3) planuje liczbę rodzin pszczelich; R.17.3(3)1 dostosować liczbę rodzin pszczelich do wielkości gospodarstwa pasiecznego;R.17.3(3)2 rozmieścić rodziny pszczele w gospodarstwie pasiecznym;

R.17.3(4) nadzoruje zakładanie pasieki i jej wyposażenie; R.17.3(4)1 urządzić i wyposażyć pomieszczenia w pracowni pasiecznej;R.17.3(4)2 zorganizować wyposażenie pasieki w sprzęt pasieczny;R.17.3(4)3 prowadzić nadzór nad zakładaną pasieką;

R.17.3(5) dobiera sprzęt do przeglądu rodzin pszczelich; R.17.3(5)1 określić zasady doboru, użytkowania i konserwacji sprzętu do przeglądu rodzin pszczelich;R.17.3(5)2 zaplanować ilość potrzebnego sprzętu do przeglądu rodzin pszczelich;

R.17.3(6) przeprowadza przeglądy rodzin pszczelich; R.17.3(6)1 sporządzić plan przeprowadzania przeglądów rodzin pszczelich; R.17.3(6)2 określić zakres przeglądów rodzin pszczelich;R.17.3(6)3 określić zasady dotyczące techniki wykonywania przeglądów;

R.17.3(7) prowadzi gospodarkę wędrowną pszczół; R.17.3(7)1 opracować plan prowadzenia gospodarki wędrownej;R.17.3(7)2 określić potrzeby zatrudnienia na czas przewozu rodzin pszczelich;R.17.3(7)3 sporządzić umowę dotyczącą dzierżawy terenu dla pasieki wędrownej;

R.17.3(8) określa przyczyny nastroju rojowego pszczół; R.17.3(8)1 opracować plan zapobiegania nastrojowi rojowemu;R.17.3(8)2 sporządzić wykaz sprzętu potrzebnego do rozmnażania rodzin pszczelich;

R.17.3(9) kieruje rozwojem rodzin pszczelich w ciągu roku; R.17.3(9)1 sporządzić zapotrzebowanie na plastry, węzę pszczelą i pokarm;R.17.3(9)2 zorganizować wiosenny i jesienny rozwój rodzin pszczelich;

R.17.3(10) prowadzi wychów matek pszczelich; R.17.3(10)1 zaplanować wielkotowarowy wychów matek pszczelich;R.17.3(10)2 zorganizować wychów matek pszczelich;

R.17.3(11) przygotowuje rodziny pszczele do przezimowania; R.17.3(11)1 sporządzić plan przygotowania rodzin pszczelich do zimowli;R.17.3(11)2 zaplanować i zorganizować dokarmianie jesienne rodzin pszczelich;

R.17.3(12) prowadzi pozyskiwanie produktów pszczelarskich; R.17.3(12)1 przeanalizować wydajność pracy i pracochłonność przy pozyskiwaniu różnych produktów pasiecznych;R.17.3(12)2 określić czynniki konsumpcji produktów pszczelich;

R.17.3(13) dobiera sposoby zapobiegania chorobom pszczół oraz szkodnikom i zwalczania ich.

R.17.3(13)1 zastosować przepisy prawne oraz bezpieczeństwa i higieny pracy dotyczące chorób pszczół;






R.17.3(13)2 dobrać metody taksacji strat przy zatruciach pszczół.Ekonomika gospodarstwa pasiecznegoR.17.3(14) prowadzi dokumentację gospodarstwa pasiecznego; R.17.3(14)1 wypełnić dokumentację dotyczącą przebiegu i wyników gospodarki pasiecznej;

R.17.3(14)2 sporządzić dokumentację dotyczącą bazy pożytkowej;R.17.3(14)3 sklasyfikować dokumenty dotyczące prowadzenia rachunkowości pasiecznej;

R.17.3(15) sporządza kalkulację kosztów produkcji pszczelarskiej; R.17.3(15)1 obliczyć jednostkowe koszty produkcji pasiecznej;R.17.3(15)2 ocenić działalność gospodarstwa na podstawie danych uzyskanych z rachunkowości;

R.17.3(16) korzysta z programów komputerowych wspomagających organizowanie i nadzorowanie produkcji pasiecznej.

R.17.3(16)1 rozróżnić programy komputerowe stosowane w produkcji rolniczej;R.17.3(16)2 określić funkcje programów komputerowych stosowanych w produkcji rolniczej;R.17.3(16)3 obsłużyć programy komputerowe wspomagające wykonywanie zadań zawodowych.

Organizacja produkcji rolniczejOrganizacja produkcji roślinnejR.17.1(1) planuje zmianowanie roślin w zależności od warunków klimatyczno-glebowych; R.17.1(1) scharakteryzować przyrodnicze. techniczne i ekonomiczne czynniki zmianowania;

R.17.1(1)2 wyjaśnić wpływ zmianowania roślin na ograniczenie degradacji gleb, zachwaszczenia oraz rozwój chorób i szkodników;R.17.1(1)3 zaprojektować przykładowe zmianowanie roślin;

R.17.1(2) planuje i organizuje prace związane z uprawą roli, nawożeniem i ochroną roślin uprawnych;

R.17.1(2)1 zaplanować prace związane z uprawą roli, nawożeniem i ochroną roślin uprawnych;R.17.1(2)2 zorganizować prace związane z uprawą roli, nawożeniem i ochroną roślin uprawnych;R.17.1(2)3 opracować projekty prac związanych z uprawą roli, nawożenia i ochrony roślin w różnych stanowiskach;

R.17.1(3) dobiera maszyny, urządzenia i narzędzia do rodzaju zabiegów uprawowych; R.17.1(3)1 dobrać i wyregulować maszyny i narzędzia do uprawy roli i roślin;R.17.1(3)2 określić zasady obsługi maszyn do siewu, sadzenia i ochrony roślin;R.17.1(3)3 przygotować do pracy. obsłużyć i konserwować podstawowe maszyny i urządzenia stosowane w produkcji roślinnej;

R.17.1(4) dobiera technologie produkcji roślin uprawnych; R.17.1(4)1 dobrać odmiany roślin do warunków przyrodniczych i ekonomicznych danego rejonu;R.17.1(4)2 określić znaczenie gospodarcze wybranych roślin;






R.17.1(4)3 obliczyć opłacalność technologii produkcji wybranych roślin;R.17.1(5) organizuje proces produkcji roślinnej zgodnie ze Zwykłą Dobrą Praktyką Rolniczą i z Zasadami Wzajemnej Zgodności;

R.17.1(5)1 zorganizować produkcję rolniczą z zasadami Zwyklej Dobrej Praktyki Rolniczej;R.17.1(5)2 zbilansować składniki mineralne i organiczne produkowane w gospodarstwie zgodnie z ZDPR;R.17.1(5)3 prowadzić integrowana ochronę roślin zgodnie z ZDPR;

R.17.1(6) nadzoruje realizację zadań w zakresie produkcji roślinnej; R.17.1(6)1 nadzorować organizację uprawy wybranych roślin;R.17.1(6)2 nadzorować prace związane z organizacją nawożenia i ochroną roślin;R.17.1(6)3 nadzorować prace związane z funkcjonowaniem całego gospodarstwa rolnego;

R.17.1(7) stosuje przepisy prawa dotyczące ochrony środowiska, ochrony roślin uprawnych i pszczół oraz bezpieczeństwa żywności.

R.17.1(7)1 zastosować przepisy i normy prawa w zakresie ochrony środowiska i ochrony roślin uprawnych;R.17.1(7)2 zastosować przepisy prawa w sprawie wymagań weterynaryjnych przy produkcji produktów pochodzenia roślinnego przeznaczonych do sprzedaży.

Organizacja produkcji zwierzęcejR.17.2(1) określa funkcje oraz znaczenie narządów i układów organizmu zwierząt gospodarskich;

R.17.2(1)1 sklasyfikować i wyróżniać cechy charakterystyczne gatunków zwierząt gospodarskich;R.17.2(1)2 określić położenie poszczególnych narządów i układów organizmu zwierząt;R.17.2(1)3 rozróżnić wady i zalety pokroju wybranego gatunku (gatunków) zwierząt;R.17.2(1)4 określić funkcje poszczególnych narządów i układów organizmu zwierząt gospodarskich;

R.17.2(2) określa warunki niezbędne do zabezpieczenia dobrostanu zwierząt gospodarskich; R.17.2(2)1 określić warunki utrzymania zwierząt w gospodarstwie rolnym;R.17.2(2)2 zinterpretować zasady właściwego obchodzenia się ze zwierzętami;R.17.2(2)3 wyjaśnić pojęcie dobrostanu zwierząt i jego roli w chowie poszczególnych gatunków;

R.17.2(3) dobiera rasy i typy użytkowe zwierząt do określonych warunków gospodarstwa i technologii produkcji;

R.17.2(3)1 rozróżnić i scharakteryzować typy użytkowe oraz rasy zwierząt hodowanego w kraju;R.17.2(3)2 dobrać technologię produkcji zwierzęcej do warunków gospodarstwa;R.17.2(3)3 przeanalizować efekt ekonomiczny wybranej produkcji;

R.17.2(4) określa fizjologiczne podstawy żywienia zwierząt gospodarskich; R.17.2(4)1 scharakteryzować czynniki wpływające na strawność i procesy przemiany materii;R.17.2(4)2 określić rolę biologiczną składników pokarmowych oraz objawy ich niedoboru i nadmiaru;






R.17.2(4)3 scharakteryzować wpływ higieny żywienia i pojenia na zdrowie oraz produkcyjność zwierząt;

R.17.2(5) ustala normy i dawki pokarmowe dla zwierząt gospodarskich; R.17.2(5)1 unormować i ułożyć dawki pokarmowe;R.17.2(5)2prowadzić racjonalne żywienie zwierząt gospodarskich zgodnie z rachunkiem ekonomicznym;R.17.2(5)3 określić czynniki decydujące o kosztach żywienia;

R.17.2(6) planuje prace z konserwacją i przechowywaniem pasz; R.17.2(6)1 ocenić jakość i przygotowanie pasz stosowanych w gospodarstwie;R.17.2(6)2 scharakteryzować procesy kiszenia i suszenia pasz;R.17.1(6)3 scharakteryzować czynniki warunkujące prawidłowe przechowywanie pasz;

R.17.2(7) organizuje proces produkcji zwierzęcej zgodnie ze Zwykłą Dobrą Praktyką Rolniczą i z Zasadami Wzajemnej Zgodności;

R.17.1(7)1dostosować proces produkcji do możliwości paszowych gospodarstwa;R.17.1(7)2 zorganizować proces produkcji w ramach racjonalnego i przemyślanego obrotu stada;R.17.1(7)3 zaplanować wykorzystanie wyprodukowanego nawozu naturalnego;

R.17.2(8) planuje produkcję zwierzęcą w gospodarstwie rolnym w oparciu o rachunek ekonomiczny.

R.17.1(8)1określić czynniki decydujące o opłacalności produkcji zwierzęcej;R.17.1(8)2dobrać określoną produkcję zwierzęcą do możliwości gospodarstw rolnego;R.17.1(8)3 obliczyć efekty ekonomiczne wybranej produkcji zwierzęcej.

Prowadzenie produkcji pasiecznejChów i hodowla pszczółR.4.3(3) ocenia stan rodziny pszczelej w różnych porach roku; R.4.3(3)1 dokonać pomiary czerwiu;

R.4.3(3)2 ocenić plenność matki pszczelej;R.4.3(3)3 wykonać obliczenia dotyczące plenności matki pszczelej;

R.4.3(6) kieruje rozwojem rodzin pszczelich w sezonie pasiecznym; R.4.3(6)1 dobrać metody przyspieszające rozwój rodziny pszczelej;R.4.3(6)2 wykonać czynności związane z poddawaniem ciasta miodowo-cukrowego rodzinie pszczelej przed oblotem;R.4.3(6)3 odizolować matkę pszczelą od plastrów w miodni; R.4.3(6)4 dokonać ograniczenia matki w czerwieniu;

R.4.3(7) prowadzi prace związane z rozmnażaniem rodzin pszczelich; R.4.3(7)1 pielęgnować i wybrać rodziny ojcowskie;R.4.3(7)2 dokonać wstawienia ramki pracy w gnieździe;R.4.3(7)3 wykonać czynności związane z tworzeniem odkładów;R.4.3(7)4 prowadzić podział rodziny na pół lotu;






OMZ(1) planuje pracę zespołu w celu wykonania przydzielonych zadań; OMZ(1)1 dokonywać analizy przydzielonych zadań;OMZ(1)2 zaplanować pracę zespołu;

OMZ(2) dobiera osoby do wykonania przydzielonych zadań; OMZ(2)1 rozpoznawać kompetencje i umiejętności osób w zespole;OMZ(2)2 rozdzielać zadania według umiejętności i kompetencji członków zespołu;

OMZ(3) kieruje wykonaniem przydzielonych zadań; OMZ(3)1 mobilizować współpracowników do wykonywania zadań;OMZ(3)2 wydawać dyspozycje osobom realizującym poszczególne zadania;

OMZ(4) ocenia jakość wykonania przydzielonych zadań; OMZ(4)1 monitorować jakość wykonywanych zadań;OMZ(4)2 ocenić jakość wykonanych zadań według przyjętych kryteriów;

KPS(6) aktualizuje wiedzę i doskonali umiejętności zawodowe; KPS(6)1 przejawiać gotowość do ciągłego uczenia się i doskonalenia zawodowego;KPS(6)2 wykorzystać różne źródła informacji w celu doskonalenia umiejętności zawodowych;

KPS(7) przestrzega tajemnicy zawodowej; KPS(7)1 przyjmować odpowiedzialność za powierzone informacje zawodowe;KPS(7)2 respektować zasady dotyczące przestrzegania tajemnicy zawodowej;KPS(7)3 określić konsekwencje nieprzestrzegania tajemnicy zawodowej;

KPS(8) potrafi ponosić odpowiedzialność za podejmowane działania; KPS(8)1 ocenić ryzyko podejmowanych działań;KPS(8)2 przyjąć na siebie odpowiedzialność za podejmowane działania;KPS(8)3 wyciągać wnioski z podejmowanych działań;

KPS(9) potrafi negocjować warunki porozumień; KPS(9)1 zastosować techniki negocjacyjne;KPS(9)2 zachowywać się asertywnie;KPS(9)3 proponować konstruktywne rozwiązania;

KPS(10) współpracuje w zespole. KPS(10)1 doskonalić swoje umiejętności komunikacyjne;KPS(10)2 uwzględniać opinie i pomysły innych członków zespołu;KPS(10)3 modyfikować działania w oparciu o wspólnie wypracowane stanowisko;KPS(10)4 rozwiązywać konflikty w zespole.

Gospodarka pasiecznaR.4.3(9) prowadzi gospodarkę wędrowną pszczół; R.4.3(9)1 prowadzić załadunek i rozładunek rodzin pszczelich;

R.4.3(9)2 przygotować stanowisko na pasiekę wędrowną;R.4.3(9)3 dobrać termin przewozu pszczół na pożytek;

R.4.3(10) rozpoznaje choroby i szkodniki pszczół oraz szkodniki produktów pszczelich; R.4.3(10)1 prowadzić kontrolę ramki pracy na obecność warozy; R.4.3(10)2 rozpoznać choroby pszczół podczas prowadzonego przeglądu rodziny pszczelej;R.4.3(10)3 dokonać dezynfekcji sprzętu pasiecznego;

R.4.3(12) prowadzi pasiekę metodami tradycyjnymi i ekologicznymi; R.4.3(12)1 przygotować rodziny pszczele do poławiania pyłku;






R.4.3(12)2 obliczyć optymalny okres czerwienia matki pszczelej dla pożytku z rzepaku ozimego;R.4.3(12)3 zasilić rodziny pszczele czerwiem krytym;

R.4.3(13) organizuje i prowadzi pozyskiwanie miodu, pyłku, wosku, mleczka, propolisu i pierzgi oraz jadu pszczelego;

R.4.3(13)1 przygotować sprzęt do miodobrania;R.4.3(13)2 prowadzić odbiór obnóży pyłkowych;R.4.3(13)3 dokonać wytopu i klarowania wosku pszczelego;R.4.3(13)4 założyć poławiacze kitu pszczelego;

R.4.3(14) ocenia jakość produktów pszczelich; R.4.3(14)1 dokonać oceny dojrzałości miodu różnymi sposobami; R.4.3(14)2 określić termin przeprowadzenia miodobrania;R.4.3(14)3 pobrać miód do analizy chemicznej i pyłkowej;R.4.3(14)4 określić zawartość HMF (hydroksymetylofurfuralu) w miodzie;

R.4.3(15) przetwarza produkty pszczele; R.4.3(15)1 dokonać kremowania miodu;R.4.3(15)2 wykonać formy do produkcji świec woskowych;R.4.3(15)3 prowadzić wyrób świec woskowych z węzy;

R.4.3(16) przestrzega warunków przechowywania produktów pszczelich; R.4.3(16)1 dobrać naczynia do przechowywania miodu;R.4.3(16)2 skorzystać z norm towarowych oraz normy jakości w zakresie przechowywania towarów;

R.4.3(17) przygotowuje produkty pszczele do sprzedaży zgodnie z obowiązującymi normami; R.4.3(17)1 przewidzieć skutki nieprzestrzegania norm jakości, dotyczących konserwacji produktów i przechowywania towarów;R.4.3(17)2 zastosować zasady konserwacji i przechowywania towarów;

R.4.3(18) prowadzi sprzedaż bezpośrednią produktów pszczelich; R.4.3(18)1 zaprezentować ofertę handlową w sprzedaży internetowej lub bezpośredniej;R.4.3(18)2 udzielić informacji o sposobach użytkowania i przechowywania, zastosowania produktów pasiecznych;

R.4.3(19) przestrzega zasad rachunku ekonomicznego podczas prowadzenia pasieki; R.4.3(19)1 przeprowadzić fragment spisu z natury w gospodarstwie pasiecznym;R.4.3(19)2 wycenić środki trwałe, inwentarza żywego, zapasów;

R.4.4(3) ocenia wydajność nektarową i miodową roślin pożytkowych; R.4.4(3)1 dokonać ważenia rodziny kontrolnej w celu poznania dziennych przybytków;R.4.4(3)2 prowadzić obserwacje fenologiczne w okolicy pasieki;

R.4.4(6) poprawia bazę pożytkową wokół pasieki; R.4.4(6)1 przygotować sadzonki wegetatywne roślin miododajnych do wysadzenia;R.4.4(6)2 pozyskać zrazy drzew i krzewów miododajnych;

R.4.4(8) określa potrzeby pokarmowe rodziny pszczelej; R.4.4(8)1 oszacować ilość zapasu miodowego w rodzinie pszczelej;R.4.4(8)2 obliczyć ilość brakującego zapasu węglowodanowego dla rodziny pszczelej;






R.4.4(9) dostosowuje wielkość pasieki do zasobów bazy poużytkowej. R.4.4(9)1 zastosować normy dotyczące obsady rodzin pszczelich na 1 ha areału roślin pożytkowych;R.4.4(9)2 sporządzić wykaz roślin miododajnych w okolicy pasieki.

Ekonomika gospodarstwa pasiecznegoR.17.3(2) planuje pasieczysko i pracownię pszczelarską; R.17.3(2)1 urządzić poidło dla pszczół;

R.17.3(2)2 dostosować typ ula w pasiekach stacjonarnych o ubogich pożytkach;R.17.3(5) dobiera sprzęt do przeglądu rodzin pszczelich; R.17.3(5)1 dobrać ubiór pszczelarza do przeprowadzenia przeglądu;

R.17.3(5)2 prowadzić konserwację sprzętu do przeglądu rodzin pszczelich;R.17.3(6) przeprowadza przeglądy rodzin pszczelich; R.17.3(6)1 stwierdzić stan czerwiu, po którym ocenia jakość matki pszczelej;

R.17.3(6)2 określić czynności związane z rozbieraniem gniazda pszczelego;R.17.3(8) określa przyczyny nastroju rojowego pszczół; R.17.3(8)1 wskazać miejsce wstawienia ramki z węzą w gnieździe pszczelim;

R.17.3(8)2 dokonać przewietrzenia gniazda pszczelego poprzez wstawienie węzy w środek gniazda;

R.17.3(11) przygotowuje rodziny pszczele do przezimowania; R.17.3(11)1 wykonać nalot na odkład z matką na miejscu rodziny z trutówkami;R.17.3(11)2 poddać matkę pszczelą w izolatorze;R.17.3(11)3 określić termin jesiennego rozwoju rodziny pszczelej;

R.17.3(13) dobiera sposoby zapobiegania chorobom pszczół oraz szkodnikom i zwalczania ich;

R.17.3(13)1 prowadzić obserwację wyglądu czerwiu pszczelego;R.17.3(13)2 zorganizować dezynfekcję plastrów pszczelich;

R.17.3(14) prowadzi dokumentację gospodarstwa pasiecznego; R.17.3(14)1 przygotowywać dokumenty związane z wysyłką matek pszczelich;R.17.3(14)2 ustalić rodzaj dokumentów potwierdzających działalność pasieczną;R.17.3(14)3 sporządzić dokumenty potwierdzające sprzedaż (faktura VAT, rachunek, faktura korygująca);

R.17.3(15) sporządza kalkulację kosztów produkcji pszczelarskiej; R.17.3(15)1 obliczyć wartość odtworzeniową sprzętu w pasiece;R.17.3(15)2 obliczyć wskaźniki; opłacalności i rentowności;


R.17.3(16)1 obsłużyć programy komputerowe wspomagające wykonywanie zadań zawodowych pszczelarza;R.17.3(16)2 dokonać analizy stosowanych na rynku pracy programów komputerowych wspomagających pracę pszczelarza.

Prowadzenie produkcji rolniczejProwadzenie produkcji roślinnej






PKZ(R.d)(5) rozpoznaje gleby i ocenia ich wartość rolniczą; PKZ(R.d)(5)1 ocenić wpływ właściwości gleb na rośliny;PKZ(R.d)(5)2 wartościować gleby na klasy bonitacyjne i kompleksy rolniczej przydatności gleb;PKZ(R.d)(5)3 wyjaśnić zagadnienia związane z degradacją i rekultywacją gleb;

PKZ(R.d)(7) rozpoznaje gatunki roślin i zwierząt; PKZ(R.d)(7)1 rozpoznać gatunki roślin w produkcji rolniczej;PKZ(R.d)(7)2 rozpoznać gatunki zwierząt gospodarskich;PKZ(R.d)(7)3 sklasyfikować rośliny i zwierzęta według różnych kryteriów;

PKZ(R.d)(8) rozpoznaje rośliny uprawne i chwasty; PKZ(R.d)(8)1 rozpoznać chwasty w roślinach uprawnych;PKZ(R.d)(8)2 scharakteryzować rośliny uprawne;PKZ(R.d)(8)3 wymienić cechy morfologiczne roślin uprawnych;

PKZ(R.d)(10) stosuje programy komputerowe wspomagające wykonywanie zadań; PKZ(R.d)(10)1 rozróżnić programy komputerowe stosowane w prowadzeniu produkcji rolniczej; PKZ(R.d)(10)2 określić funkcje programów komputerowych stosowanych w produkcji rolniczej;PKZ(R.d)(10)3 obsłużyć programy komputerowe wspomagające wykonywanie zadań zawodowych;

BHP(7) organizuje stanowisko pracy zgodnie z obowiązującymi wymaganiami ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska;

BHP(7)1 zorganizować stanowisko pracy pszczelarza zgodnie z wymogami ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska w pracowni produkcji pasiecznej;BHP(7)2 zastosować zasady organizacji stanowiska pracy w pracowni produkcji pasiecznej;

BHP(9) przestrzega zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz stosuje przepisy prawa dotyczące ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska;

BHP(9)1 dokonać analizy przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz przepisy ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska podczas wykonywania zadań zawodowych pszczelarza;BHP(9)2 przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz przepisy ochrony przeciwpożarowej podczas wykonywania zadań zawodowych pszczelarza;BHP(9)3 przestrzegać zasad ochrony środowiska podczas wykonywania zadań zawodowych pszczelarza;

R.4.1(4) wykonuje prace związane z konserwacją urządzeń wodno-melioracyjnych; R.4.1(4)1 uzasadniać potrzebę wykonywania zabiegów melioracyjnych;R.4.1(4)2 uregulować stosunki wodne na gruntach ornych i użytkach zielonych;R.4.1(4)3 prowadzić konserwację urządzeń wodno-melioracyjnych;R.4.1(4)4 określić wpływ zabiegów melioracyjnych na kształtowanie krajobrazu;






R.4.1(6) ocenia jakość materiału siewnego; R.4.1(6)1 scharakteryzować materiał siewny roślin uprawnych;R.4.1(6)2 prowadzić ocenę wartości siewnej nasion;R.4.1(6)3 wyjaśnić zasady obrotu materiałem siewnym;

R.4.1(7) przygotowuje materiał siewny do siewu; R.4.1(7)1 określić obsadę roślin w zależności od wartości materiału siewnego;R.4.1(7)2 dobrać maszyny i narzędzia do różnych technik siewu i sadzenia;R.4.1(7)3 zaplanować odpowiednią ilość i jakość materiału siewnego dla potrzeb wybranego gospodarstwa;

R.4.1(9) wykonuje zabiegi agrotechniczne związane z produkcją roślin uprawnych; R.4.1(9)1 prowadzić zabiegi uprawowe (orka, zabiegi doprawiające rolę: włókowanie, bronowanie, kultywatorowanie, głęboszowanie, wałowanie, zabiegi wykonywane narzędziami aktywnymi);R.4.1(9)2 określić wpływ zabiegów uprawowych na życie biologiczne gleby;R.4.1(9)3 dobrać zabiegi uprawowe do wybranych roślin;

R.4.1(10) rozpoznaje choroby, szkodniki i chwasty roślin uprawnych; R.4.1(10)1 sklasyfikować grupy szkodników roślin uprawnych;R.4.1(10)2 rozróżnić cechy czynników chorobotwórczych;R.4.1(10)3 określić wpływ czynników chorobotwórczych na produkcyjność roślin;R.4.1(10)4 sklasyfikować i rozpoznawać chwasty w roślinach uprawnych;

R.4.1(12) dobiera narzędzia, urządzenia i maszyny do prac w produkcji roślinnej; R.4.1(12)1 dobrać narzędzia uprawowe w zależności od rodzaju gleby i technologii uprawy danej rośliny;R.4.1(12)2 określić zasady agregatowania narzędzi uprawowych z ciągnikiem i zasady obsługi technicznej oraz konserwacji i przechowywania;R.4.1(12)3 wyjaśnić zasadę bezpiecznej obsługi maszyn;

R.4.1(15) stosuje ekologiczne metody uprawy roślin; R.4.1(15)1 wskazać różnice w konwencjonalnym i ekologicznym sposobie uprawy roli i roślin;R.4.1(15)2 określić zasady przygotowania i zastosowania preparatów biologicznych w rolnictwie ekologicznym;R.4.1(15)3 przeanalizować korzyści wynikające z prowadzenia ekologicznej produkcji rolniczej;

R.4.1(16) przestrzega warunków przechowywania produktów pochodzenia roślinnego; R.4.1(16)1 zidentyfikować czynniki właściwego przechowywania produktów roślinnych;R.4.1(16)2 zastosować zasady właściwego przechowywania produktów pochodzenia roślinnego;R.4.1(16)3 przeanalizować przepisy związane z obrotem produktami pochodzenia roślinnego;






R.4.1(17) przechowuje oraz przygotowuje produkty pochodzenia roślinnego do sprzedaży; R.4.1(17)1 przechować produkty pochodzenia roślinnego;R.4.1(17)2 przygotować produkty do sprzedaży;R.4.1(17)3 określić potrzeby zaopatrzeniowe;

R.4.1(18) prowadzi sprzedaż bezpośrednią produktów pochodzenia roślinnego; R.4.1(18)1 przygotować i sporządzić dokumentację do sprzedaży produktów pochodzenia roślinnego;R.4.1(18)2 przeanalizować i zastosować przepisy dotyczące obrotu produktami roślinnymi;

KPS(1) przestrzega zasad kultury i etyki; KPS(1)1 zastosować zasady kultury osobistej;KPS(1)2 zastosować zasady etyki zawodowej;

KPS(2) jest kreatywny i konsekwentny w realizacji zadań; KPS(2)1 zaproponować sposoby rozwiązywania problemów;KPS(2)2 dążyć wytrwale do celu;KPS(2)3 zrealizować działania zgodnie z własnymi pomysłami;KPS(2)4 zainicjować zmiany mające pozytywny wpływ na środowisko pracy;

KPS(3) przewiduje skutki podejmowanych działań; KPS(3)1 przeanalizować rezultaty działań;KPS(3)2 uświadomić sobie konsekwencje działań;

KPS(4) jest otwarty na zmiany; KPS(4)1 przeanalizować zmiany zachodzące w branży;KPS(4)2 podejmować nowe wyzwania;KPS(4)3 wykazać się otwartością na zmiany w zakresie stosowanych metod i technik pracy;

KPS(5) potrafi radzić sobie ze stresem; KPS(5)1 przewidzieć sytuacje wywołujące stres;KPS(5)2 zastosować sposoby radzenia sobie ze stresem;KPS(5)3 określić skutki stresu;

KPS(8) potrafi ponosić odpowiedzialność za podejmowane działania; KPS(8)1 ocenić ryzyko podejmowanych działań;KPS(8)2 przyjąć na siebie odpowiedzialność za podejmowane działania;KPS(8)3 wyciągnąć wnioski z podejmowanych działań;

KPS(10) współpracuje w zespole. KPS(10)1 doskonalić swoje umiejętności komunikacyjne;KPS(10)2 uwzględniać opinie i pomysły innych członków zespołu;KPS(10)3 zmodyfikować działania w oparciu o wspólnie wypracowane stanowisko;KPS(10)4 rozwiązać konflikty w zespole.

Prowadzenie produkcji zwierzęcejR.4.2(1) określa położenie narządów i układów w organizmach zwierząt gospodarskich; R.4.2(1)1 omówić budowę i funkcjonowanie komórek, tkanek i narządów zwierzęcych;

R.4.2(1)2 określić położenie poszczególnych narządów i układów;






R.4.2(1)3 rozpoznać i zanalizować budowę poszczególnych narządów i układów na przykładzie wybranych zwierząt;

R.4.2(3) rozpoznaje gatunki, typy użytkowe i rasy zwierząt gospodarskich; R.4.2(3)1 wymienić gatunki zwierząt gospodarskich;R.4.2(3)2 scharakteryzować gatunki zwierząt gospodarskich;R.4.2(3)3 zidentyfikować gatunki zwierząt gospodarskich;

R.4.2(5) rozpoznaje i ocenia jakość pasz stosowanych w żywieniu zwierząt gospodarskich; R.4.2(5)1 wyszczególnić i scharakteryzować składniki pasz. rodzaje pasz;R.4.2(5)2 wskazać na czynniki decydujące o wartości pokarmowej pasz;R.4.2(5)3 określić wartość pokarmową i normy spożycia poszczególnych pasz;R.4.2(5)4 rozpoznać pasze stosowane w żywieniu zwierząt;

R.4.2(6) przygotowuje, konserwuje i przechowuje pasze; R.4.2(6)1 scharakteryzować procesy kiszenia i suszenia pasz;R.4.2(6)2 zastosować różne sposoby konserwacji pasz;R.4.2(6)3 zastosować różne rodzaje pasz w żywieniu zwierząt gospodarskich;

R.4.2(8) dobiera narzędzia, urządzenia i maszyny do prac w produkcji zwierzęcej; R.4.2(8)1 dobrać narzędzia, urządzenia i maszyny do prac w produkcji zwierzęcej;R.4.2(8)2 zastosować narzędzia, urządzenia i maszyny do prac w produkcji zwierzęcej;R.4.2(8)3 konserwować, urządzenia i maszyny do prac w produkcji zwierzęcej;

R.4.2(9) obsługuje maszyny i urządzenia stosowane w produkcji zwierzęcej; R.4.2(9)1 obsłużyć maszyny i urządzenia stosowane w produkcji zwierzęcej;R.4.2(9)2 uregulować maszyny i urządzenia stosowane w produkcji zwierzęcej;R.4.2(9)3 obsługuje maszyny i urządzenia stosowane w produkcji pszczelarskiej;

R.4.2(10) wykonuje prace związane z żywieniem, rozrodem oraz pielęgnacją zwierząt gospodarskich;

R.4.2(10)1 scharakteryzować parametry higieny rozrodu, żywienia i pojenia zwierząt gospodarskich;R.4.2(10)2 zastosować parametry higieny rozrodu, żywienia i pojenia zwierząt gospodarskich;R.4.2(10)3 określić zasady udzielania pierwszej pomocy chorym zwierzętom;

R.4.2(11) wykonuje prace związane z higieną zwierząt i utrzymaniem pomieszczeń gospodarskich;

R.4.2(11)1 ocenić lokalizację i wymogi zoohigieniczne budynków inwentarskich;R.4.2(11)2 ocenić higienę obejścia budynków inwentarskich;R.4.2(11)3 zastosować dezynfekcję. dezynsekcję i deratyzację pomieszczeń inwentarskich;

R.4.2(14) rozpoznaje objawy chorobowe na podstawie wyglądu i zachowania zwierząt gospodarskich;

R.4.2(14)1 rozróżnić przyczyny chorób zakaźnych. niezakaźnych i pasożytniczych;R.4.2(14)2 określić czynniki chorobotwórcze i drogi zakażenia;R.4.2(14)3 zapobiec powstawaniu chorób zwierząt;R.4.2(14)4 udzielić pierwszej pomocy chorym zwierzętom;

R.4.2(17) przygotowuje zwierzęta do aukcji, pokazów i wystaw; R.4.2(17)1 scharakteryzować sposoby znakowania różnych gatunków zwierząt;






R.4.2(17)2 wymienić. określić i analizować obowiązujące sposoby oceny zwierząt hodowlanych;R.4.2(17)3 przeanalizować i wypełnić różne rodzaje dokumentacji hodowlanej;R.4.2(17)4 przygotować zwierzęta do pokazów. wystaw z zachowaniem zasad BHP przy transporcie zwierząt;

R.4.2(18) przygotowuje zwierzęta i produkty pochodzenia zwierzęcego do sprzedaży; R.4.2(18)1 ocenić jakość i przygotowanie produktów pochodzenia zwierzęcego do sprzedaży zgodnie z obowiązującymi normami;R.4.2(18)2 przeanalizować czynniki kształtujące podaż i popyt produktów pochodzenia zwierzęcego przeznaczonych do sprzedaży;R.4.2(18)3 prowadzić sprzedaż zwierząt zgodnie z obowiązującymi zasadami;

R.4.2(19) prowadzi sprzedaż bezpośrednią zwierząt i produktów pochodzenia zwierzęcego. R.4.2(19)1 ocenić skuteczność prowadzenia sprzedaży bezpośredniej produktów pochodzenia zwierzęcego;R.4.2(19)2 przestrzegać przepisów prawa dotyczących sprzedaży bezpośredniej zwierząt i produktów pochodzenia zwierzęcego.

Technika w rolnictwieBezpieczeństwo i higiena pracy w rolnictwie i pszczelarstwieBHP(1) rozróżnia pojęcia związane z bezpieczeństwem i higieną pracy, ochroną przeciwpożarową, ochroną środowiska i ergonomią;

BHP(1)1 wyjaśnić zasady ochrony przeciwpożarowej w gospodarstwie pasiecznym;BHP(1)2 rozróżnić środki gaśniczej;BHP(1)3 wyjaśnić pojęcie ergonomii;

BHP(4) przewiduje zagrożenia dla zdrowia i życia człowieka oraz mienia i środowiska związane z wykonywaniem zadań zawodowych;

BHP(4)1 dokonać analizy możliwych zagrożeń dla zdrowia i życia człowieka oraz mienia i środowiska związane z wykonywaniem zadań zawodowych przy prowadzeniu gospodarstwa pasiecznego;BHP(4)2 scharakteryzować sposoby przeciwdziałania zagrożeniom przy prowadzeniu gospodarstwa pasiecznego;BHP(4)3 określić typowe choroby zawodowe występujące przy prowadzeniu gospodarstwa pasiecznego;

BHP(5) określa zagrożenia związane z występowaniem szkodliwych czynników w środowisku pracy;

BHP(5)1 rozpoznać źródła i czynniki szkodliwe w środowisku pracy przy prowadzeniu pasieki;BHP(5)2 określić sposoby zabezpieczenia się przed czynnikami szkodliwymi w pracy przy prowadzeniu pasieki;






BHP(6) określa skutki oddziaływania czynników szkodliwych na organizm człowieka; BHP(6)1 zidentyfikować czynniki szkodliwe dla organizmu człowieka występujące przy prowadzeniu pasieki;BHP(6)2 dokonać analizy skutków oddziaływania czynników szkodliwych na organizm człowieka;BHP(6)3 ustalić sposoby zapobiegania zagrożeniom życia i zdrowia w miejscu pracy;

BHP(7) organizuje stanowisko pracy zgodnie z obowiązującymi wymaganiami ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska;

BHP(7)1 zorganizować stanowisko pracy pszczelarza zgodnie z wymogami ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska w pracowni produkcji pasiecznej;BHP(7)2 zastosować zasady organizacji stanowiska pracy w pracowni produkcji pasiecznej;

BHP(8) stosuje środki ochrony indywidualnej i zbiorowej podczas wykonywania zadań zawodowych;

BHP(8)1 zidentyfikować środki ochrony indywidualnej i zbiorowej;BHP(8)2 dobrać środki ochrony indywidualnej do wykonywanych zadań zawodowych w pracowni produkcji pasiecznej;BHP(8)3 dobrać środki ochrony zbiorowej do wykonywanych zadań zawodowych w pracowni produkcji pasiecznej;BHP(8)4 zidentyfikować system pomocy medycznej w stanach zagrożenia zdrowia i życia oraz sposoby powiadamiania;

BHP(9) przestrzega zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz stosuje przepisy prawa dotyczące ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska;

BHP(9)1 dokonać analizy przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz przepisy ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska podczas wykonywania zadań zawodowych pszczelarza;BHP(9)2 przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz przepisy ochrony przeciwpożarowej podczas wykonywania zadań zawodowych pszczelarza;BHP(9)3 przestrzegać zasad ochrony środowiska podczas wykonywania zadań zawodowych pszczelarza;

BHP(10) udziela pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy oraz w stanach zagrożenia zdrowia i życia.

BHP(10)1 powiadomić system pomocy medycznej w przypadku sytuacji stanowiącej zagrożenie zdrowia i życia przy wykonywaniu zadań zawodowych;BHP(10)2 zapobiegać zagrożeniom życia i zdrowia w miejscu wykonywania czynności zawodowych pszczelarza;BHP(10)3 zidentyfikować stany zagrożenia zdrowia i życia;BHP(10)4 udzielić pierwszej pomocy w stanach zagrożenia życia i zdrowia.

Mechanizacja produkcji rolniczej i pszczelarskiej






PKZ(R.c)(1) wykonuje czynności kontrolno-obsługowe ciągników rolniczych; PKZ(R.c)(1)1 ustalić zakres czynności kontrolno-obsługowych pojazdu;PKZ(R.c)(1)2 zinterpretować wskazania przyrządów kontrolno-pomiarowych;PKZ(R.c)(1)3 wyjaśnić wpływ stanu technicznego pojazdu na bezpieczeństwo w ruchu drogowym;

PKZ(R.c)(3) przestrzega zasad kierowania ciągnikiem rolniczym; PKZ(R.c)(3)1 określić zasady kierowania pojazdami w ruchu drogowym;PKZ(R.c)(3)2 zinterpretować znaczenie nadawanych sygnałów drogowych;PKZ(R.c)(3)3 wyjaśnić konsekwencje zachowań innych uczestników ruchu drogowego;

PKZ(R.c)(4) wykonuje czynności związane z prowadzeniem i obsługą ciągnika rolniczego w zakresie niezbędnym do uzyskania prawa jazdy kategorii T.;

PKZ(R.c)(4)1 prowadzić codzienną obsługę pojazdu;PKZ(R.c)(4)2 zastosować przepisy prawne dotyczące obowiązku rejestracji pojazdu i obowiązkowych badań technicznych;PKZ(R.c)(4)3 przygotować miejsca pracy kierowcy zgodnie z zasadami ergonomii;PKZ(R.c)(4)4 prowadzić pojazdy w różnych warunkach drogowych;PKZ(R.c)(4)5 zastosować procedury egzaminu wewnętrzny;PKZ(R.c)(4)6 zastosować procedury wydawania i cofania uprawnień do kierowania pojazdami;

PKZ(R.d)(1) rozróżnia pojazdy, maszyny, urządzenia i narzędzia stosowane w produkcji rolniczej;

PKZ(R.d)(1)1 dobrać i wyregulować maszyny i narzędzia do upraw rolniczych;PKZ(R.d)(1)2 określić budowę maszyn i narzędzi do upraw rolniczych;PKZ(R.d)(1)3 określić podstawowe zasady obsługi maszyn i urządzeń w pomieszczeniach gospodarskich;PKZ(R.d)(1)4 objaśnić i obsłużyć urządzenia techniczne stosowane w produkcji pasiecznej;PKZ(R.d)(1)5 scharakteryzować sprzęt transportowy stosowany w pasiece;

PKZ(R.d)(2) rozpoznaje części i podzespoły pojazdów, maszyn i urządzeń; PKZ(R.d)(2)1 rozróżnić podstawowe części maszyn. urządzeń;PKZ(R.d)(2)2 scharakteryzować układy mechaniczne maszyn;PKZ(R.d)(2)3 określić zasady obsługi technicznej pomp. sprężarek i układów hydraulicznych;

PKZ(R.d)(3) rozpoznaje rodzaje korozji oraz określa sposoby ochrony metali przed korozją; PKZ(R.d)(3)1 rozróżnić podstawowe materiały stosowane w technice rolniczej;PKZ(R.d)(3)2 określić właściwości i zastosowanie materiałów;PKZ(R.d)(3)3 rozróżnić rodzaje korozji;PKZ(R.d)(3)4 zastosować różne metody ochrony metali przed korozją;

KPS(1) przestrzega zasad kultury i etyki; KPS(1)1 zastosować zasady kultury osobistej;KPS(1)2 zastosować zasady etyki zawodowej;






KPS(4) jest otwarty na zmiany; KPS(4)1 przeanalizować zmiany zachodzące w branży;KPS(4)2 podejmować nowe wyzwania;KPS(4)3 wykazać się otwartością na zmiany w zakresie stosowanych metod i technik pracy;

KPS(5) potrafi radzić sobie ze stresem; KPS(5)1 przewidywać sytuacje wywołujące stres;KPS(5)2 zastosować sposoby radzenia sobie ze stresem;KPS(5)3 określić skutki stresu;

KPS(6) aktualizuje wiedzę i doskonali umiejętności zawodowe. KPS(6)1 przejawiać gotowość do ciągłego uczenia się i doskonalenia zawodowego;KPS(6)2 wykorzystać różne źródła informacji w celu doskonalenia umiejętności zawodowych.

Praktyki zawodoweR.17.3(5) dobiera sprzęt do przeglądu rodzin pszczelich; R.17.3(5)1 dokonać doboru sprzętu pasiecznego do rodzaju przeglądu rodzin pszczelich;

R.17.3(5)2 dostosować ubiór pszczelarza w zależności od wykonywanej pracy;R.17.3(6) przeprowadza przeglądy rodzin pszczelich; R.17.3(6)1 prowadzić przegląd rodzin pszczelich w zależności od warunków pogodowo-

pożytkowych;R.17.3(6)2 wypełnić kartę rodziny pszczelej po przeprowadzonym przeglądzie;

R.17.3(7) prowadzi gospodarkę wędrowną pszczół; R.17.3(7)1 zorganizować przewóz pasieki;R.17.3(7)2 określić termin przewozu rodzin pszczelich w zależności od warunków pogodowo-pożytkowych;

R.17.3(8) określa przyczyny nastroju rojowego pszczół; R.17.3(8)1 wykonać czynności zapobiegające pojawieniu się nadprodukcji mleczka pszczelego;R.17.3(8)2 sporządzić harmonogram regularnego poszerzania gniazda pszczelego;

R.17.3(9) kieruje rozwojem rodzin pszczelich w ciągu roku; R.17.3(9)1 dobrać metody przyspieszania rozwoju rodzin pszczelich wiosną;R.17.3(9)2 zaplanować jesienne podkarmianie stymulacyjne;

R.17.3(10) prowadzi wychów matek pszczelich; R.17.3(10)1 zorganizować naturalne unasienianie matek pszczelich;R.17.3(10)2 prowadzić wychów matek pszczelich wybraną metodą;

R.17.3(11) przygotowuje rodziny pszczele do przezimowania; R.17.3(11)1 wykonać czynności związane przygotowaniem rodzin pszczelich do zimowli;R.17.3(11)2 sporządzić posezonowy bilans plastrów pszczelich;

R.17.3(12) prowadzi pozyskiwanie produktów pszczelarskich; R.17.3(12)1 zorganizować i prowadzić miodobranie;R.17.3(12)2 zorganizować pozyskiwanie obnóży pyłkowych;

R.17.3(13) dobiera sposoby zapobiegania chorobom pszczół oraz szkodnikom i zwalczania ich;

R.17.3(13)1 zastosować przepisy weterynaryjne w przypadku wykrycia choroby zwalczanej z urzędu;






R.17.3(13)2 dokonać zabezpieczenia dowodów w przypadku wytruć pszczół środkami ochrony roślin;

R.17.3(14) prowadzi dokumentację gospodarstwa pasiecznego; R.17.3(14)1 przeanalizować dokumentację gospodarstwa pasiecznego w celu określenia opłacalności;R.17.3(14)2 przeanalizować zapisy w książce pasiecznej;


R.17.3(16)1 obsłużyć programy komputerowe wspomagające wykonywanie zadań zawodowych pszczelarza;R.17.3(16)2 dokonać analizy stosowanych na rynku pracy programów komputerowych wspomagających pracę pszczelarza.


· Web viewRecenzenci: dr hab. Marek Chmielewski, mgr inż. Maria Michalak Lider grupy branżowej:...

Documents

Transcript of · Web viewRecenzenci: dr hab. Marek Chmielewski, mgr inż. Maria Michalak Lider grupy branżowej:...