1

Warsztaty dziennikarskie dla uczniów klas 6

SP Nr 3 im. Henryka Brodatego w Złotoryi

rok szkolny 2011/2012

Złotoryja, listopad 2011

2

I Cele warsztatów

Warsztaty dziennikarskie to pomysł na wzbogacenie oferty edukacyjnej naszej szkoły

w roku szkolnym 2011/2012. Głównym celem warsztatów jest kształcenie umiejętności

zdobywania, przetwarzania oraz publikowania informacji, dlatego też zajęcia będą

uwzględniad zajęcia fotograficzne (warsztaty reportażu fotograficznego), zajęcia redakcyjne,

a także współpracę z ekspertami – zajęcia będą prowadzone przez dziennikarza „Słowa

Polskiego Gazety Wrocławskiej” – Pana Piotra Kanikowskiego, fotografów: Pana Roberta

Pawłowskiego, Pana Sylwestriusza Godynia oraz prowadzącą cześd zajęd warsztatowych –

Panią Joannę Nowicką.

Dlaczego warto zrealizowad ten projekt?

Uczymy pozyskiwania informacji, ich przetwarzania, publikowania.

Pokazujemy prawne aspekty pracy dziennikarskiej.

Kształcimy umiejętnośd aktywnego uczestnictwa w życiu społeczności lokalnej.

Nawiązujemy współpracę z instytucjami.

W dobie Internetu dziennikarzem może zostad każdy, kto ma komputer, chęd i „lekkie

pióro”. Jednak, aby zostad dobrym dziennikarzem, potrzeba znacznie więcej. Niezbędne

są konkretne umiejętności, które uczniowie poznają podczas warsztatów. Standardowe

zajęcia odbywad się będą w sali komputerowej (nr 39), jednak często zajęcia

zorganizowane będą w terenie, gdzie uczestnicy doświadczą, jak przebiega proces

powstawania materiału dziennikarskiego od momentu szukania tematu, poprzez

zbieranie materiału i późniejsze nadawanie tekstowi ostatecznego kształtu.

Program warsztatów zawiera tematy obejmujące:

− dwiczenia stylistyczne, ortograficzne, interpunkcyjne, gramatyczne

− wyszukiwanie tematów dziennikarskich

− obsługę komputera (wzbogacanie tekstu - np. o sondę czy materiał dźwiękowy lub

filmowy)

− zarządzanie treścią – temat specyficzny dla dziennikarza internetowego wyszukiwanie

informacji w Internecie, pozycjonowanie teksów etc.

− zbieranie materiału podczas różnego typu wydarzeo (np. symulacja konferencji prasowej,

realizacje materiałów z realnych wydarzeo)

− pisanie tekstów z różnych gatunków dziennikarskich

− redagowanie tekstów

− dwiczenia z dykcji, zachowania się przed kamerą

3

II Plan Ramowy Warsztatów

Lp. Nazwa działania Termin/czas, miejsce

Osoba prowadząca/odpowiedzialna

Uwagi

1. Dziennikarstwo w praktyce - spotkanie z gościem.

4.11.2011, godz.8.00 sala gimnastyczna

P. Joanna Nowicka Uczniowie klas 6, pod kierunkiem nauczycieli j. polskiego wcześniej przygotowują pytania do dziennikarza. Wymagane- posiadanie notesów podczas spotkania, w celu gromadzenia materiału.

2. Słowo jak wędka – jak pisad informacje prasowe? Konspekt dla nauczycieli j. polskiego w klasach 6a, 6b

8.11.2011 1l.- gr.I (6b) 2l.-gr.II (6a) 3l. –gr.III(6a) 5l.-gr.IV(6b) Sala nr 39

P. Piotr Kanikowski + inni dziennikarze

Praca w grupach 15 osobowych. Efekty pracy – dw. Redakcyjne koordynują poloniści klasa 6a – P. Kukla, klasa 6b – P. Krzywicka

3. Wycieczka do redakcji Gazety Złotoryjskiej klasa 6a i klasa 6b

9.11.2011 (1lekcja),8.10 – 6b (2 lekcja).9.00 – kl.6a

P.Krzywicka + wychowawcy klas 6a i 6b

Uczniowie są wcześniej przygotowani do zwiedzania redakcji.

4. Na czym polega wywiad? – dw. redakcyjne/praca indywidualna Konspekt – Załącznik nr1

17.11.2011 Sale lekcyjne j.polski 4,5 l./ - kl.6b 15.11.2011 – 2,3 l. – kl.6a

Nauczyciele j.polskiego uczący w klasach 6a i 6b oraz opiekun Koła Polonistycznego

Najciekawsze reportaże ukażą się na www.sp3-zlotoryja.pl

4

5. Spotkanie z fotografem pt. „ Jak zrobid interesujący fotoreportaż”

1. Częśd teoretyczna – sala gimnastyczna

2. Zajęcia terenowe – gromadz. materiałów

15.11.2011 8.00 – sala gimnastyczna 15.11.2011 5,6 l. – gr I (6a) 16.11.2011 -5,6 l. –gr.II (6a) 17.11.2011 (5,6,7l. -gr.III – (6b) 18.11.2011 -1,2,3 l.- gr.IV (6b)

Zaproszeni profesjonaliści.

1.Uczniowie posiadają notesy. 2.Uczniowie podzieleni na grupy 15-osob. biorą udział w zajęciach teren. Wymagane – posiadanie aparatu fotogr. lub tel.komórkowego z aparatem fotogr.

6. Wycieczka dydaktyczna w wybrane miejsce Złotoryi, w celu zgromadzenia materiału do fotoreportażu.

Październik 2011 r.

Wychowawcy klas + poloniści klas szóstych

Uczniowie powinni posiadad aparaty fotograficzne. Należy wybrad ciekawy temat fotoreportażu, np. związany z jesienią lub ekologią. Wg inwencji twórczej nauczycieli.

7. Wykonanie fotoreportażu – konspekt – Załącznik nr 2

Listopad 2011 – 2h j.polskiego w kl. 6a i 6b

Poloniści klas szóstych Ekspozycja (01.12.2011) ciekawych prac na korytarzu III piętra oraz w holu ZOKiR – V Koncert dla Patrona maj 2012 r.

5

8. Zajęcia warsztatowe prowadzone pt. „Tytułowanie i dzielenie tekstów – dw. /Redagowanie szkolnej gazetki internetowej.”

21.11.2011 Sala komputerowa nr 39 1l. – gr.I (6a) 2l. – gr.II (6a) 3l. – gr.III (6b) 4l. – gr.IV (6b)

P. Joanna Nowicka Ekspozycja prac – P. Hanebach (hol szkoły) Publikacje – p.Krzywicka

Efekty pracy uczniów -wydrukowane prace zostaną wyeksponowane w szkole oraz opublikowane na łamach Gazety Złotoryjskiej oraz Echo Złotoryi 4 grupy po 15 osób

9. Zajęcia warsztatowe „Co robid, żeby kamera nas polubiła? – dw. z kamerą.

24.11.2011 Sala lekcyjna nr 37 wg. Planu warsztatów 1l. gr.I – (6a) 2l.gr.III – (6b) 3l. gr.II – (6a) 4l. gr.IV – (6b) MH kl.4b w Sali nr 35

p. Joanna Nowicka 4 grupy po 15 osób

10. Symulacja konferencji prasowej – metoda zabawy symulacyjnej

Listopad 2011/godzina wychowawcza

Wychowawcy klas 6 – P. Gożdziejewska i P. Stelmach

11. Promocja warsztatów w lokalnej prasie oraz na stronie internetowej szkoły

Listopad 2011 artykuł do prasy – p. Krzywicka i p. Kukla, informacje na stronie www. szkoły – p. Sarkowicz

Listopad, grudzieo 2011

Łączna ilośd godzin: 13 h

6

III Załączniki :

Scenariusz [Załącznik nr 1 – wywiad]

Warsztaty dziennikarskie na temat wywiadu

Wywiad jest taką formą dziennikarską, która wymaga bezpośredniego kontaktu z drugim człowiekiem, a zatem sprzyja poznawaniu nowych osób. Wywiad do gazetki szkolnej może

stanowić bardzo dobry pretekst do spotkania z Tym Innym, do wypytania o interesujące młodego człowieka kwestie i poprzez poznanie, do przekonania się, że Inny może być w rzeczywistości

bardzo podobny, a już na pewno nie jest gorszy.

Materiał teoretyczny (do wydrukowania i rozdania uczestnikom warsztatu):

Wywiad to rozmowa dziennikarza z kimś interesującym. Ale rozmowa szczególna - dziennikarz pyta - nie dyskutuje! Dziennikarz jest pośrednikiem czytelników, ma przekazać im to, co ich

naprawdę zainteresuje. Dlatego rozmawia z ludźmi, z którymi czytelnik sam chciałby się skontaktować:

- idolami - autorytetami

- o specjalnych zainteresowaniach i doświadczeniach - bohaterami lub świadkami ważnych wydarzeń

- i innymi osobami interesującymi z konkretnych powodów.

Jaka jest recepta na dobry wywiad? Przede wszystkim musisz sam interesować się tematem, na który będziesz rozmawiał.

Krótki wywiad z piłkarzem po meczu wymaga niewielu informacji. Na jakiej pozycji gra? Czy strzelił bramkę w tym meczu? Kto wygrał? Posiadanie kilku podobnych informacji uprawnia nas

do przeprowadzenia "na gorąco" krótkiej rozmowy. Wywiad z autorytetem w jakiejś dziedzinie, człowiekiem wybitnym, wymaga dłuższego

przygotowania: - musisz postarać się zdobyć i przeczytać jak najwięcej materiałów o twoim rozmówcy:

wywiadów czy notatek prasowych, a także jego tekstów (np. książek); postaraj się wcześniej spotkać z kimś, kto go zna;

poszukaj w Internecie; - przygotuj sobie serię pytań. Powinny one wiązać się ze sobą;

- umów się na spotkanie odpowiednio wcześniej; - dołóż wszelkich starań, aby był to wywiad bezpośredni (nie przez telefon, nie na piśmie).

Pamiętaj przede wszystkim, że wywiad to nie kwestionariusz, nie przepytanka na różne tematy, lecz rozmowa. Słuchaj bardzo uważnie odpowiedzi, jaką otrzymujesz i nawiązuj do niej w

następnym pytaniu.

Jak przeprowadzać wywiad? - w dwie osoby - jedna rozmawia, druga notuje i obserwuje;

- jeśli to możliwe - weź dyktafon - nagranie ułatwi ci rzetelne opracowanie wywiadu, pozwoli uniknąć błędów merytorycznych i stanowi dowód, jeśli rozmówca chce wyprzeć się swoich słów;

7

- zacznij od pytań łatwych i przyjemnych dla rozmówcy i dla ciebie; - nie traktuj swojej listy pytań jak obowiązującego szablonu. Panuj nad przebiegiem rozmowy i zadawaj pytania, wiążące się z ciekawym wątkiem, idź za ciosem, staraj się uzyskiwać coraz

głębsze, dalej idące odpowiedzi. Proś o wyjaśnienia, o szczegóły; - zadbaj o własciwe proporcje między pytaniem a odpowiedzią. Nie może być tak, że twoje

pytanie to krótki esej, a odpowiedź ogranicza się do lapidarnego: “Tak właśnie.” czy “Też tak sądzę.”

- zadawaj pytania otwarte, czyli nie zaczynające się od “CZY”. Jeśli zrobisz inaczej, twój rozmówca może odpowiadać tylko “tak” lub “nie”, a to mało interesujące;

- korzystaj z “mowy ciała”: całą swoją postawą okazuj szacunek, zainteresowanie, chęć dowiedzenia się więcej. Młodość jest twoim atutem!

jeśli twój rozmówca unika odpowiedzi na pytanie, masz dwie możliwości: a) przejdź do następnych pytań, zmień treść tego zbyt trudnego i powróć do problemu za

jakiś czas; b) zastosuj pauzę sugestywną

bądź miły dla rozmówcy, nie zamykaj sobie jego drzwi. Może ci przecież odmówić potem dodatkowych wyjaśnień czy odpowiedzi na pytania, które nasunęły ci się przy opracowywaniu

wywiadu.

Zwyczajem dziennikarskim jest oddawanie opracowanego wywiadu do autoryzacji, czyli akceptacji jego treści przez osobę wywiadowaną. Zdarza się, że godząc się na wywiad rozmówca zastrzega sobie prawo do autoryzacji. Jeśli się na to zgodziliśmy i oddaliśmy tekst do akceptacji,

naniesione poprawki powinniśmy uwzględnić. Szczególnie wtedy, gdy rozmówca - przez nieuwagę - pomylił się w kwestiach merytorycznych lub uznał za stosowne rozwinięcie czy wyjaśnienie

danego wątku. Trudniejsza sprawa jeśli rozmówca proponuje nam wykreślenie fragmentów, w których powiedział coś, czego po dłuższym zastanowieniu nie chciałby przekazać. Jeśli są to

kwestie istotne dla czytelników, warto negocjować z rozmówcą, poznać jego argumenty, dlaczego chce się wyprzeć swoich słów. Dopiero wtedy można zdecydować, czy uwzględniać jego wolę czy

też publikować wywiad z adnotacją: “tekst nieautoryzowany”. Na szczęście w praktyce dziennikarzy szkolnych takie dylematy zdarzają się raczej rzadko. Autoryzacja pozwala na scedowanie odpowiedzialności za błędy merytoryczne na osobę

autoryzującą i pozwala uniknąć - kompromitujących obie strony - błędów.

Przygotowania do spotkania: Potrzebne będą duże arkusze papieru i flamastry oraz materiał teoretyczny wydrukowany dla każdego uczestnika warsztatu.

Czas: 90 minut (2 godziny lekcyjne)

Przebieg spotkania: Czytamy uczestnikom scenkę: Cześć! Wiesz stary wczoraj byliśmy tam, na meczu, no wiesz? Całą

paczką! Ale była zabawa! Taki mecz! – wszystkim się podobał.. No to cześć, muszę lecieć! Pytamy, czego dowiedzieli się z tego dialogu. Czy to była ciekawa rozmowa?

Dzielimy uczestników warsztatów na grupy, w których mają zastanowić się, czym powinien charakteryzować się dobry wywiad. Wnioskami dzielą się na forum grupy. Zapisujemy je na

dużych arkuszach.

Następnie zachęcamy uczestników, żeby na chwilę każdy z nich zamienił się w dowolnie wybraną przez siebie osobę. By nie było problemu ze znalezieniem postaci, możemy zaproponować kilka atrakcyjnych osób na przykład prezydenta RP, Dodę czy Supermana. Dla sprawnego przebiegu zajęć rozdajemy ponumerowane karteczki. Każdy z uczestników ma wpisać postać, którą chce

być, i zapamiętać numer karteczki. Wszyscy z numerami parzystymi będą na początek

8

dziennikarzami. Każdy z nich losuje karteczkę z zapisanym nieparzystym numerem i postacią, z którą ma przeprowadzać wywiad. Po losowaniu dziennikarze mają pięć minut na przygotowanie pytań, a postacie zostają poinstruowane, by starały się mówić mało konkretnie lub wykorzystać wywiad do własnych celów np. reklamy. Dziennikarze w ciągu piętnastu minut mają wyciągnąć od rozmówcy jak najwięcej interesujących informacji i sporządzić notatki. Następnie uczestnicy

zamieniają się rolami. Na koniec ćwiczenia wszyscy spisują swoje wywiady.

Po ćwiczeniu rozmawiamy o tym, co sprawiało uczestnikom największą trudność w zdobywaniu informacji, a co ułatwiało pracę.

Na koniec rozdajemy kartki z materiałem teoretycznym na temat wywiadu i rozdzielamy zadania redakcyjne - przeprowadzenie wywiadów z osobami niepełnosprawnymi, z różnych mniejszości,

czy przedstawicielami innych interesujących nas, potencjalnie dyskryminowanych grup społecznych.

Warsztaty dziennikarskie na temat reportażu [załącznik nr 2]

"Reportaż jest właściwie nonsensem. Jest ślamazarny, pracochłonny, drogi, zajmuje dużo miejsca, jest kłopotliwy moralnie. Ale odwdzięcza się... wielokrotnie. Mówi więcej niż informacja, nawet obrazkowa, daje możliwość obcowania z bohaterami, współuczestniczenia w wydarzeniach.

Wszystko to jest potrzebne..." Małgorzata Szejnert (Gazeta Wyborcza)

Materiał teoretyczny (do wydrukowania i rozdania uczestnikom warsztatu):

Reportaż to odtworzenie tego, co się zdarzyło. Przenoszenie z przeszłości do teraźniejszości. Wycieczka z czytelnikiem po informację. Reportaż często ukazuje proces docierania do

informacji. Ważne są przy tym szczegóły, atmosfera.

Tematy reportażu: * wydarzenie, którego świadkiem był dziennikarz lub – częściej – jego rozmówcy.

* człowiek - wyróżniający się spośród innych, którego warto byłoby przedstawić bliżej, sprawić, aby stał się dobrym znajomym czytelnika.

* atrakcyjne miejsce niedostępne dla czytelnika – niedostępne nie tylko ze względu na odległość, ale też z powodu braku umiejętności rozejrzenia się dookoła i dostrzeżenia niezwykłości w swoim

otoczeniu. Interesujące mogą być nie tylko wyspy Galapagos, ale też zapomniana przez wszystkich dzielnica czy uliczka w twoim mieście.

* historia – kiedy reporter zabiera czytelnika w podróż w przeszłość.

Nie sposób napisać reportażu, którego tematem jest tylko miejsce czy wydarzenie. Zwykle autor przedstawia bohaterów jakiegoś wydarzenia w dodatku rozgrywającego się w ciekawym miejscu.

Co określamy jako temat reportażu, zależy od nacisku, jaki kładzie autor na poszczególne elementy.

Po czym poznać reportaż? * zaangażowanie zmysłów

9

* przywołanie obrazu, żywych postaci * wywołanie poczucia bycia świadkiem akcji, konfliktu, dramatu

* wywołanie refleksji, przeżycia, doświadczenia – reportaż daje do myślenia.

Pisz prostym językiem, krótkimi zdaniami, energicznie, czasem ujawniając swoje uczucia. Używaj dużo czasowników, trochę przymiotników. Namaluj słowami obraz, stwórz film wyobraźni. Unikaj

rozproszenia – pisz o tym, co wiąże się z akcją twojego reportażu.

Sposób pozyskiwania materiałów do reportażu: *obserwacja, bycie bezpośrednim uczestnikiem wydarzeń

*wywiad ze świadkami zdarzenia *dotarcie do interesujących, dotąd niedostępnych dokumentów

*eksperyment - wtopienie się w środowisko.

Proces tworzenia reportażu: * impuls: - list/informacja od czytelnika

- wydarzenie, którego efektem jest news - pobyt w niezwykłym miejscu, podróż

- bycie świadkiem zdarzenia - spotkanie niezwykłej osoby.

* zbieranie materiałów - rozmowy z ludźmi (stronami sporu, mieszkańcami miejsca, świadkami) *utrwalanie w wyobraźni tego, co przeżyliśmy zbierając materiał

* zbadanie okoliczności i zdobycie wiadomości potrzebnych do zrozumienia wydarzenia (np. z historii, prawa, psychologii itp.)

* zasięgnięcie opinii osób o dużym autorytecie, specjalistów * właściwa praca pisarska (której początkiem mogą być próby opowiadania sobie samemu tego,

co potem zostanie spisane).

Pisanie reportażu to trudna sztuka, której nie można się nauczyć, czytając teoretyczne teksty. Trzeba czytać i samemu pisać. Dotrzeć do dobrych reportaży, przeczytać je, przeanalizować i spróbować napisać. Gdzie znaleźć dobre reportaże? Ambicję posiadania działu reportażu ma

prawie każda gazeta. Jednak nie każda może sobie na taki pozwolić. Reporter pisze rzadko, nad jednym tekstem potrafi pracować nawet rok: wyjeżdża, rozmawia, znowu wyjeżdża, czyta, myśli. A płacić mu trzeba co miesiąc. Dlatego dobre reportaże zamieszczają tylko bogate redakcje np.

Gazeta Wyborcza (szczególnie w Dużym Formacie), Rzeczpospolita (w dodatku Plus-Minus), Polityka czy Tygodnik Powszechny. Nie wszystkie są skierowane do młodych czytelników, ale są

dobrymi wzorcami dla młodych adeptów. Warto też sięgnąć po zbiory reportaży wydane w formie książkowej.

Spotkanie 1

Przygotowania do spotkania: Wybranie z „Imperium” Ryszarda Kapuścińskiego fragmentów ciekawych pod kątem sposobu szkicowania przez niego postaci. Odbijamy je na xero, tak samo

jak materiał teoretyczny, dla każdego uczestnika.

Czas: 45 minut

Przebieg spotkania: Staramy się stworzyć atmosferę skupienia i uwagi. Zachęcamy, by słuchacze włączyli swoją wyobraźnię - wtedy zobaczą to, o czym czytamy, jak na filmie. Czytamy

tekst „Imperium” dość wolno, z niewielkimi przerwami, które dzielą etapy akcji. Po lekturze sprawdzamy, czy wyobraźnia słuchaczy zadziałała. Czy mają wrażenie, że poznali

10

bohaterów opowieści autora? To, co ważne dla reportażu, to spotkanie z postaciami, rozmowa z nimi. A potem poczucie, że to spotkanie nas wzbogaciło, dało do myślenia.

Następnie prosimy uczestników, żeby wyobrazili sobie, że są przybyszami z dalekiej krainy np. członkami jakiegoś afrykańskiego plemienia i mają wysłać do domu korespondecję - krótką

relację z tego, co zobaczyli w polskiej szkole. Nie ma to być zwykła, beznamiętna relacja, ale raczej przywołanie obrazu ze wszystkimi zaskakującymi i ciekawymi jej elementami. Trzeba kłaść nacisk na kolory, zapachy, dźwięki, ale przede wszystkim na zachowania spotkanych ludzi. Czyli

dokładnie to, co ukazuje reportaż! Krótko i jak najbardziej obrazowo. Uczestnicy mają pół godziny na rozejrzenie się po okolicy (po szkole) i zebranie materiału. Pracują w małych grupach lub

pojedynczo.

Na koniec zajęć rozdajemy im kartki z materiałem teoretycznym i prosimy o spisanie swojej relacji na następne spotkanie.

Spotkanie 2

Przygotowania do spotkania: wycianamy z kartonu spore koła zębate, z których ma powstać schemat reportażu. Na poszczególnych kołach piszemy hasła - określenia różnych elementów występujących w reportażu: "czas", "miejsce", "postacie", "akcja", "rozmowy", "informacja", "refleksje". Szykujemy fragmenty reportaży, o kórych mowa w punkcie: przebieg spotkania.

Czas: 45 minut

Przebieg spotkania: Układamy na podłodze koła z papieru w taki sposób, żeby zazębiały się ze sobą. W ten sposób powstaje krąg reportażu. Dlaczego krąg? Bo reportaż może się zacząć od

każdego z tych elementów (może najtrudniej - od refleksji). Przechodzimy do czytania reportaży spisanych po pierwszym spotkaniu. Wspólnie je analizujemy

pod kątem obecności w nich elementów z kręgu reportażu. Szczególną uwagę zwracamy na postacie. Jako uzupełnienie możemy wybrać kilka fragmentów reportaży, w których znajdziemy zarysowane sylwetki interesujących osób: świadków czy uczestników wydarzeń, udzielających

autorowi ważnych informacji, artystów, polityków. Prosimy uczestników spotkania, by w rozdanych im tekstach zaznaczyli miejsca, w których autorzy wprowadzają postacie. W grupach (parach czy trójkach) uczestnicy podsumowują wyniki swoich poszukiwań i wybierają najbardziej

interesujące przykłady. W rozmowie wspólnie je analizujemy.

Jako zadanie redakcyjne uczestnicy mają napisać reportaż o osobie z jakiejś mniejszości lub szerzej o tematyce związanej z różnorodnościa, tolerancją, hasłem: Każdy inny, wszyscy równi.

Scenariusz Warsztaty dziennikarskie na temat sylwetki

Sylwetka to tekst w całości poświęcony jednemu bohaterowi. Krótsza bywa częścią reportażu lub uzupełnieniem do wywiadu, dłuższa – może mieć formę reportażu, którego tematem jest

człowiek.

Materiał teoretyczny (do wydrukowania i rozdania uczestnikom warsztatu):

Sylwetka to nie fotografia. Szkicując czyjąś sylwetkę, przedstawiamy tylko najbardziej charakterystyczne cechy postaci, pozwalające ją zapamiętać i rozpoznać.

Dziennikarz musi umieć rysować sylwetki słowami. Najważniejszy jest wybór: o czym wspomnieć,

11

a co pominąć. Wybieramy przede wszystkim te informacje, które mają znaczenie dla reszty tekstu: na przykład dla treści wywiadu, dla akcji reportażu.

Trzeba pamiętać, że opisując jakąś postać, łatwo przekazać swój stosunek do niej. Przedstawienie sylwetki nie powinno zawierać wyłącznie zwrotów wartościujących, na przykład:

ładny, mało urodziwy, nieatrakcyjny, brzydki, piękny. Używając takich ogólników, nie informujemy czytelnika, ale narzucamy swój – może krzywdzący, a na pewno nieobiektywny –

osąd. Trzeba napisać, jak wyglądała dana osoba, rzecz czy miejsce, że uznaliśmy je za nieatrakcyjne czy - wręcz preciwnie - piękne. Warto używać porównań.

Jeśli w sylwetkowym przedstawieniu postaci znajdą się informacje uzupełniające to, co można zobaczyć, trzeba wskazać ich źródło.

Na przykład: "Kazimierz Sandacz, właściciel skradzionej łodzi, tęgi, zwalisty, z fają w zębach, “doświadczony żeglarz” – jak twierdzą członkowie załogi"..., albo "mówi, że jest doświadczonym

żeglarzem z dwudziestoletnią praktyką". Ciekawy, żywy sposób przedstawiania postaci bardzo wpływa na wartość tekstu. Świadczy o zdolnościach autora i jego kwalifikacjach dziennikarskich. Warto ćwiczyć się w obserwowaniu

ludzi, by umieć zauważyć ich charakterystyczne rysy i naszkicować je - czasem jednym słowem, ale tak, by nawiązać kontakt z wyobraźnią czytelnika.

Spotkanie 1

Przygotowanie: potrzebne będą karteczki do losowania.

Czas: 45 minut (godzina lekcyjna)

Przebieg spotkania: Każdy uczestnik-autor drogą losowania znajduje partnera - osobę, którą za chwilę przedstawi jako postać, która mogłaby wystąpić w reportażu o naszych warsztatach.

Przykładowy sposób losowania: uczestnicy piszą na rozdanych kartkach swoje imiona albo pseudonimy. Kartki są dwóch kolorów. Ci, co pisali na niebieskich, wybierają różowe i w ten sposób mamy pierwszy zestaw par. "Niebiescy" są autorami, "różowi" - postaciami. Potem

sytuację odwracamy i powstaje drugi zestaw par autor-postać. Po losowaniach autorzy i postacie odnajdują się i rozpoczynają ćwiczenia.

Polecenie jest następujące: przyjrzyj się "postaci" tak, aby zauważyć charakterystyczne rysy, pozwalające postać zapamiętać i rozpoznać. Porozmawiaj krótko z postacią, by uzyskać od niej

potrzebne ci informacje. Naszkicuj słowami sylwetkę, posłuż się cytatem - fragmentem wypowiedzi przedstawianej postaci.

Po 10 minutach ogłaszamy zamianę: postacie stają się autorami, autorzy - postaciami. Po kolejnych 10 minutach wszyscy przez 15 minut redagują swoje teksty. Siadamy w kręgu. Ochotnicy czytają swoje teksty, pomijając imiona i nazwiska postaci. Wszyscy starają się

rozpoznać, o kim mowa, lub - jeśli to wiedzą - uzupełnić sylwetkę o to, co uważają za istotne lub wskazać, które informacje są zbędne czy zbyt ogólnikowe.

Na koniec rozdajemy kartki z materiałem teoretycznym na temat sylwetki.

Spotkanie 2

Przygotowanie: Na spotkanie zapraszamy gościa – przedstawiciela mniejszości, która nas interesuje. Uprzedzamy uczestników, że trzeba będzie naszkicować jego sylwetkę.

Czas: 45 minut

12

Przebieg: Spotkanie wypełnia rozmowa na różne tematy, związane z osobą gościa. Zadaniem uczestników jest zadawać pytania, które pomogą zebrać materiał do nakreślenia sylwetki. Jeśli

wystarczy czasu, uczestnicy mogą napisać sylwetkę zaraz po spotkaniu z gościem. Jeśli nie, może to być zadaniem redakcyjnym do wykonania w domu. Kilka "sympatycznych" sylwetek można

przekazać gościowi w ramach podziękowania za spotkanie.

13

IV Sprawy organizacyjne

Wszystkie pytania proszę kierować do koordynatora warsztatów – p. B.Krzywickiej

Opracowała – Beata Krzywicka

Zaakceptował – dyrektor szkoły

Złotoryja, 03.10.2011