w Polsce - Narodowa Strategia Spójności · programowania ze 140 do 711,4 mln euro, czyli aż...

FunduszeEuropejskiew Polsce

BIULETYN INFORMACYJNY SIERPIEŃ 2009

17Fundusze na edukację

Euroliderki

URBACT II – inicjatywa dla miast

UNIAEUROPEJSKA

ISSN 1899-783X | egzemplarz bezpłatny

www.funduszeeuropejskie.gov.pl

Fundusze na edukację 2 Przedszkolaki, uczniowie,

dorośli Do końca 2013 roku polska oświata

wykorzysta łącznie 3,5 mld euro z Funduszy Europejskich

5 Szkoła inwestycji Dzięki regionalnym programom operacyjnym

w całej Polsce nadrabia się wieloletnie zaległości w infrastrukturze oświaty

6 Wyższa jakość kształcenia Pieniądze na edukację płyną z kilku źródeł,

a ich dystrybucję powierzono regionom

8 Oświatowe przyspieszenie Rusza realizacja 25 projektów systemowych

mających przynieść głębokie zmiany w celach i metodach kształcenia

Polska pięknieje20 Na gorących źródłach Dzięki unijnym pieniądzom termy

w Uniejowie przeobrażają miasto

22 Więcej niż muzeum Ms² czyli nowoczesna sztuka w starej

łódzkiej fabryce

Fundusze w regionach24 Na Zachodzie zmiany Jak realizują swoje regionalne

programy operacyjne województwa zachodniopomorskie, lubuskie i dolnośląskie? Podobieństwa i różnice

z brukseli29 By mówić jednym głosem Z Brukseli pisze ambasador Jan Tombiński

Polecamy30 URBACT II – inicjatywa

dla miast Miasta jako motory wzrostu gospodarczego

to jedno z najważniejszych założeń europejskiej polityki spójności

internet32 Na 4+ Bardzo dobre menu główne,

wyszukiwarka do poprawki. Jak internauci oceniają ministerialny portal www.funduszeeuropejskie.gov.pl

Raport10 Jak nadrobić dystans Dynamiczny wzrost obok wielkiego ubóstwa

– to jeden z trudnych wniosków wynikających z tegorocznego raportu „Rozwój regionalny w Polsce.”

13 Pomogą Fundusze Europejskie Europejskie i polskie pakiety antykryzysowe

Wydarzenia14 Wszystko o funduszach II Forum Funduszy Europejskich pokazało nasze

osiągnięcia w gospodarowaniu środkami unijnymi

eurolider 200916 Chwyciła za miotłę Metodą małych kroków Bożena Zarecka

obudziła Karwowo, popegeerowską wieś na Pomorzu Zachodnim

18 Wyzwalacz talentów Halina Cieśla nakłoniła anioły do powrotu

W numerze

Fundusze Europejskie w Polsce Biuletyn wydawany przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego Departament Informacji, Promocji i Szkoleń ul. Wspólna 2/4 • 00-926 Warszawa • tel. +48 22 461 39 62 • e-mail: [email protected] •www.mrr.gov.pl • www.funduszeeuropejskie.gov.pl

Koordynacja: Anna BugalskaRealizacja: Smartlink Sp. z o.o. • ul. Kościerzyńska 7 • 60-446 Poznań • e-mail: [email protected] • www.smartlink.pl

Redakcja: Jerzy Gontarz, Julia Hoffmann, Andrzej Szoszkiewicz • Projekt graficzny i skład: Alina Merha • Korekta: Bożena WasielewskaPublikacja współfinansowana jest ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013

FUNDUSZE EUROPEJSKIE W POLSCE • nr 17 | 1

Wstęp

Obecne, niełatwe czasy są dla nas nie lada wyzwaniem, gdyż mamy do czynienia z bezpreceden-sową skalą turbulencji na światowych rynkach finansowych. Zawirowania te nie ominęły również i Polski. Tym ważniejsza jest rola Funduszy Europejskich, które mogą odgrywać rolę jednego z amortyzatorów pomagających przeciwdziałać skutkom spowolnienia gospodarczego. Dlatego tak istotne jest, by dostęp do unijnych funduszy był jak najłatwiejszy dla potencjal-nych beneficjentów. Już w sierpniu 2008 r. Ministerstwo Rozwoju Regionalnego zainicjowało akcję „Proste fundusze” – dzięki niej każdy może zgłosić swoje propozycje ułatwień zarówno w dokumentacji, jak i procedurach konkursowych. Są one omawiane z partnerami społecznymi i na bieżąco wdrażane. Z drugiej strony należy mieć świadomość, że fundusze unijne to pieniądze europejskich – w tym polskich – podatników, więc sięganie po nie zawsze będzie obwarowane większymi wymogami niż np. kredyty bankowe. Warto zauważyć, że wymagające procedury związane z korzystaniem ze środków unijnych pozwalają nam szczycić się jednym z najniższych w Europie wskaźników nieprawidłowości. Świadczy to o tym, że umiejętnie wydajemy europej-skie fundusze. Ponadto, aktualne wyniki wdrażania środków unijnych pokazują, że wykorzystujemy je nie tyl-ko sumiennie, ale i skutecznie – w ramach perspektywy 2004-2006 wydaliśmy praktycznie wszystkie środki, zaś w przypadku perspektywy 2007-2013 tylko w czerwcu wartość płatności z funduszy unijnych wzrosła o blisko 2 mld zł. W konsekwencji, w gospodarce pracuje już niemal 30 mld zł. Jest to rezultat wielkiego wysiłku zarówno beneficjentów, jak i wdrażającej Fundusze Europejskie administracji państwowej i samorządowej.Efektywne wykorzystanie przez Polskę przyznanej jej puli środków unijnych ma kluczowe znacze-nie nie tylko w kontekście impulsów prorozwojowych, sprzyjających dynamice rozwoju naszego kraju, ale dostarcza również istotnych argumentów podczas europejskiej debaty nad przyszłością polityki spójności. Ministerstwo Rozwoju Regionalnego bierze w niej aktywny udział, dzięki czemu wysuwane przez nas postulaty znajdują zrozumienie u naszych europejskich partnerów. Świadczy o tym raport „An Agenda for a Reformed Cohesion Policy” przygotowany na zlecenie Dyrekcji Generalnej ds. Polityki Regionalnej Komisji Europejskiej przez grono ekspertów w dzie-dzinie rozwoju regionalnego, którym przewodniczył dr Fabrizio Barca. Zawarte w nim założenia kompleksowej reformy tej polityki w dużej mierze uwzględniają propozycje polskiego „Stanowiska w sprawie przyszłości polityki spójności”.Jednym z dokumentów przygotowanych przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, a który może dostarczyć argumentów do wspomnianej wyżej dyskusji, jest raport „Rozwój regionalny w Polsce. Raport 2009”. W sposób dogłębny i kompleksowy podsumowuje 20 lat polskiej transforma-cji. Daje wyobrażenie nie tylko o skali przemian, ale również o czekających nas wyzwaniach w przyszłości.Zachęcam do lektury biuletynu!

Elżbieta Bieńkowska Minister Rozwoju Regionalnego

Dla Polski robimy coraz więcej

FOT.

AR

CHIW

UM

MR

R

2 | FUNDUSZE EUROPEJSKIE W POLSCE • nr 17

W priorytetach dotyczących edukacji skupiono się na realizacji kilku podstawowych celów: poprawie dostępności przedszkoli, po-prawie jakości pracy szkoły, reformie kształcenia zawodowego oraz wsparciu kształcenia dorosłych. Nie oznacza to jednak, że środków na infrastrukturę edukacyjną będzie mniej. – W obecnym okresie programowania ze 140 do 711,4 mln euro, czyli aż pięciokrotnie wzrosła wartość alokacji przeznaczonej na modernizację, budowę i przebudowę szkół, placówek oświatowych oraz innej infrastruktury edukacyjnej – mówi dyrektor Branecka. Obecnie środki na infra-strukturę są dostępne w regionalnych programach operacyjnych. Województwa same decydują o wyborze projektów.

Więcej na przedszkola…Zdecydowanie więcej środków trafi do przedszkoli – fundusze unijne pozwoliły zmienić podstawę programową dla wychowania przed-szkolnego oraz zwiększyć wskaźniki uczestnictwa najmłodszych w zajęciach przedszkolnych. O ile w ramach Programu Rozwój Zasobów Ludzkich w latach 2004-2006 na tworzenie ośrodków przedszkolnych przeznaczono 12 mln euro, to na lata 2007-2013 w ramach PO KL zaplanowano wsparcie w wysokości 243 mln euro. Szacuje się, że pomoc otrzyma co najmniej 2 tys. placówek, a więc 2,5-krotnie więcej niż do tej pory. – Kluczowym zadaniem jest zwiększenie dostępności do edukacji dzieci w wieku 3-6 lat. Polska znajduje się bowiem pod tym względem w unijnym ogonie. W 2006 r. edukacją przedszkolną objęte było zaledwie 21 proc. najmłodszych z terenów wiejskich i 63 proc. z miast – mówi wice-minister edukacji Krystyna Szumilas. Te działania łączą się z rządowym programem wysłania sześcio-latków do szkół. Rząd zakłada, że od 1 września 2011 r. każdy pięciolatek będzie miał obowiązek uczestnictwa w zajęciach przed-szkolnych. Rok później – od 1 września 2012 r. wszystkie sześcio-latki zasiądą w pierwszych klasach. Z unijnych środków przygoto-wywane są projekty systemowe i opracowywane nowe programy dydaktyczne; dotacje pomogą też przygotować bazę dydaktyczną. Zainteresowanych środkami na rozwój przedszkoli nie brakuje – okazuje się, że właśnie te programy cieszą się największym za-interesowaniem.Jakie projekty mogą być dofinansowane? W ramach prioryte-tu 9. PO KL „Rozwój wykształcenia i kompetencji w regionach” zaplanowano poddziałanie 9.1.1 „Zmniejszenie nierówności w stopniu upowszechniania edukacji przedszkolnej”. Można z niego otrzymać dofinansowanie na tworzenie placówek, zespołów wy-chowania przedszkolnego i punktów przedszkolnych na obszarach, na których liczba dzieci korzystających z tej formy edukacji jest niska. Pieniądze można zdobyć zarówno na zatrudnienie personelu, jak i na dostosowanie budynku lub pomieszczeń do potrzeb dzieci

To kwota ponad trzykrotnie większa niż w latach 2004-2006. Z tego 2,7 mld euro pochodzi ze środków Euro-pejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu

Kapitał Ludzki, a blisko 711,4 mln euro – z Europejskiego Fundu-szu Rozwoju Regionalnego, z którego finansowane są regionalne programy operacyjne (RPO). Takie obliczenia przytoczono podczas konferencji „Fundusze europejskie dla oświaty”, która odbyła się 9 czerwca 2009 r. w Warszawie.

Potencjał funduszyCzy unijne fundusze uzdrowią polską oświatę? – Mimo że pieniędzy jest znacznie więcej, nie starczy na wszystko – przyznaje Maria Branecka, dyrektor Departamentu Funduszy Strukturalnych w Mi-nisterstwie Edukacji Narodowej.Dzięki unijnym środkom z lat 2004-2006 udało się utworzyć m.in. 802 nowe ośrodki przedszkolne na terenach wiejskich, w bli-sko 20 tys. szkół stworzono pracownie komputerowe, w 11,4 tys. placówek powstały Internetowe Centra Informacji Multimedialnej, w 1374 gminach uruchomiono centra kształcenia na odległość. Pieniądze przeznaczono też na programy o charakterze rozwojo-wym, m.in. 3127 szkół otrzymało dotacje na różnego rodzaju pro-jekty, 150 tys. nauczycieli skorzystało ze szkoleń podnoszących kwalifikacje.W poprzedniej perspektywie finansowej, w latach 2004-2006, znaczna część środków na edukację przeznaczona była na projek-ty o charakterze inwestycyjnym – tzw. projekty „twarde”. Nowa perspektywa (na lata 2007-2013) koncentruje się natomiast na realizacji projektów „miękkich” związanych z edukacją. Są one finansowane z Programu Kapitał Ludzki, z priorytetu 3. „Wysoka jakość oświaty” – wdrażanego centralnie i nadzorowanego przez Ministerstwo Edukacji Narodowej oraz z priorytetu 9. „Rozwój wy-kształcenia i kompetencji w regionach” – wdrażanego na poziomie regionów, co sprawia, że w każdym z województw mogą być reali-zowane projekty dopasowane do jego potrzeb.

Przedszkolaki, uczniowie, dorośli

W najbliższych latach polska oświata będzie się rozwijać szybciej dzięki Funduszom Europejskim. Do końca 2013 roku do wykorzystania jest łącznie blisko 3,5 mld euro.

Fundusze na edukację

Przydatne linki: n www.efs.gov.pl – strona MRR poświęcona Europejskiemu

Funduszowi Społecznemu na lata 2007-2013n www.efs.men.gov.pl – strona MEN poświęcona Funduszom

Europejskim dla oświaty na lata 2007-2013n www.konferencje-edukacja.pl – na stronie znajdują się

informacje na temat środków unijnych, z których mogą być realizowane projekty oświatowe. W zakładce „Materiały” za-mieszczono przewodniki dla beneficjentów, które zawierają cenne porady – gdzie szukać pieniędzy na projekty oświatowe oraz jak zwiększyć szansę na ich zdobycie


a także rozbudowa lub modernizacja istniejących, jak również za-kup niezbędnego dla nich wyposażenia, m.in. komputerów, opro-gramowania czy mebli.

Wsparcie dla szkółSporo funduszy z PO KL trafi do polskich szkół. Tylko na programy rozwojowe w ramach PO KL zaplanowano kwotę 481 mln euro (dla porównania: w latach 2004-2006 w ramach SPO RZL zreali-zowano projekty o wartości 50 mln euro). Ministerstwo zakłada, że skorzysta z nich 15,6 tys. szkół, czyli połowa placówek. To pięć razy więcej niż z poprzedniego rozdania – wówczas dotacje na pro-gramy rozwojowe otrzymała co dziesiąta polska szkoła.Jednym z głównych celów jest podniesienie jakości kształcenia. Znaczne środki przeznaczone będą też na programy poprawy zarzą-dzania polską szkołą. – Tylko dobrze zarządzana szkoła może stale doskonalić jakość swojej pracy – mówi Krystyna Szumilas.Większe będą pieniądze na kształcenie nauczycieli. W ramach SPO RZL wydano na ten cel 77 mln euro, natomiast obecnie w ramach priorytetów 3. i 9. PO KL do wykorzystania jest 116 mln euro. – Bez dobrze wykształconego, zmotywowanego i chcącego się kształcić nauczyciela nie jesteśmy w stanie zmienić polskiej szkoły – uzasadnia wiceminister Szumilas. I tak na przykład w ramach priorytetu 9. PO KL „Rozwój wykształ-cenia i kompetencji w regionach” realizowane są projekty konkur-sowe mające na celu uruchomienie m.in. studiów wyższych i po-dyplomowych, kursów kwalifikacyjnych i doskonalących m.in. dla nauczycieli i pracowników dydaktycznych szkół i placówek oświa-

w wieku przedszkolnym. Na wsparcie mogą liczyć nowe i istniejące placówki, jeśli celem projektów jest zwiększenie uczestnictwa dzie-ci w wychowaniu przedszkolnym. Aby zwiększyć to uczestnictwo, ośrodki przedszkolne mogą m.in. wydłużyć godziny funkcjonowa-nia, uruchomić nowy nabór, zatrudnić dodatkowy personel.Z kolei w ramach działania 9.5 PO KL „Oddolne inicjatywy edu-kacyjne na obszarach wiejskich” wspierane są projekty inicjowane przez lokalne społeczności, na przykład zorganizowanie w wiejskiej świetlicy zajęć edukacyjnych dla dzieci.Dzięki środkom unijnym przybędzie przedszkoli np. w zakładach pracy. W priorytecie 1. PO KL „Zatrudnienie i integracja społeczna” w ramach poddziałania 1.3.2 „Projekty na rzecz promocji rów-nych szans kobiet i mężczyzn oraz godzenia życia zawodowego i rodzinnego” przewidziano pieniądze na przedszkola w miejscach pracy oraz rozwijanie alternatywnych form opieki nad dziećmi, w tym m.in. usług opiekuńczych w domach prywatnych. Trzeba jednak podkreślić, że celem tego poddziałania nie jest utworzenie przedszkola, lecz zapewnienie warunków, które umożliwią rodzicom integrację i reintegrację z rynkiem pracy. Pieniądze na inwestycje w przedszkolach można znaleźć też w re-gionalnych programach operacyjnych, z których wspierana będzie rozbudowa infrastruktury służącej edukacji przedszkolnej. Każde województwo samodzielnie określiło, jakie projekty będzie wspie-rało. Na przykład w województwie mazowieckim w ramach prio-rytetu 7. RPO „Tworzenie i poprawa warunków dla rozwoju kapi-tału ludzkiego” przewidziano działanie 7.2 „Infrastruktura służąca edukacji”. Możliwe jest finansowanie budowy nowych przedszkoli,

W obecnym okresie programowania aż pięciokrotnie wzrosła wartość alokacji przeznaczonej na modernizację, budowę i przebudowę szkół, placówek oświatowych oraz innej infrastruktury edukacyjnej – mówi na konferencji w Warszawie Maria Branecka, dyrektor Departamentu Funduszy Strukturalnych w Ministerstwie Edukacji Narodowej

»

FOT.

PAW

EŁ P

AWŁO

WSK

I/ŻEL

AZN

A ST

UD

IO


Gdy mowa jest o Funduszach Euro-pejskich na infrastrukturę edukacyj-ną w regionach, słyszymy najczę-

ściej o dużych projektach indywidualnych, takich jak „Budowa i wyposażenie Zinte-growanego Centrum Edukacji i Innowacji Wydziału Farmaceutycznego Akademii Medycznej we Wrocławiu” (wsparcie unij-ne w wysokości 79,06 mln zł) czy „Budo-wa budynków Wydziałów Chemii i Biologii Uniwersytetu Gdańskiego” (dofinansowanie – 200,8 mln zł). To duże projekty, realizo-wane z Programu Operacyjnego Infrastruk-tura i Środowisko. Tymczasem regionalne programy operacyjne (RPO) tworzą liczne, choć mniej spektakularne możliwości dla tysięcy szkół podstawowych, gimnazjów czy innych placówek oświatowych. Jed-nostki samorządu terytorialnego, szkoły wyższe, a także na przykład kościoły mogą się ubiegać o pieniądze na rozbudowę obiektów edukacyjnych, ich modernizację, wyposażenie czy zagospodarowanie naj-bliższego otoczenia.

Możliwości RPOTypowy dla większości RPO jest przykład województwa śląskiego, które w prio-rytecie 8. („Infrastruktura edukacyjna”) zaplanowało działania dotyczące uczelni, placówek kształcenia ustawicznego oraz pozostałych szkół. Zakończył się nabór wniosków ze wszystkich trzech działań, a w tym dotyczącym infrastruktury pla-cówek oświatowych udało się już wybrać projekty do dofinansowania. Śląskie gmi-ny występowały o wsparcie na budowę i modernizację sal gimnastycznych, przed-szkoli czy gimnazjów, a także na rozwój

towych, instruktorów praktycznej nauki zawodu oraz kadry administracyjnej i zarządzającej oświatą w szkołach i placówkach oświatowych oraz ich organach prowadzących. – Dotacja może sięgnąć 100 proc. kosztów kwa-lifikowanych projektu, a minimalna wartość projektu musi wynieść 50 tys. zł – zaznacza Elżbieta Pilch ze Stowarzyszenia na rzecz Rozwoju Rynku Pracy STOS.

Kształcenie zawodowe i ustawiczne Kolejnym priorytetem jest modernizacja kształcenia zawodowego, które w powszechnym odczuciu nie w pełni realizuje potrzeby rynku pracy. – Umiejętności zawodowe decydują nie tylko o losie jednostki, ale też o przy-szłości gospodarki kraju – podkreśla Urszula Pasławska, wicemarszałek województwa warmińsko-mazurskiego. Dlatego ten region postawił m.in. na programy wspierające rozwój szkolnictwa zawodowego. – Dzięki unijnym funduszom planujemy m.in. stworzenie czterech ośrodków gastronomicz-nych, przygotowujących młodzież na poziomie odpowiadającym potrzebom przedsiębiorców – mówi wicemarszałek. Środki na kształcenie zawodowe dostępne są m.in. w ramach działania 9.2 „Podniesienie atrakcyjności jakości szkolnictwa zawodowego”. W działaniu tym przewidziano możliwość realizacji dwóch typów projektów: po pierwsze

– diagnozujących potrzeby edukacyjne lokalnego i regionalnego rynku pracy w zakresie szkolnictwa zawodowego, po drugie – programów rozwojowych dla szkoły lub placówki oświatowej. Unijne fundusze wspierają także inwestycje z zakresu szkolnictwa zawodo-wego. Możliwość inwestowania w infrastrukturę placówek edukacyjnych, w tym również placówek kształcenia zawodowego, przewidziano w regio-nalnych programach operacyjnych. Jednym z priorytetów w latach 2007-2013 jest kształcenie dorosłych. W tym zakresie mamy wiele do zrobienia. Wskaźniki europejskie pokazują, że w UE ok. 10 proc. dorosłej populacji uczestniczy w rozmaitych formach kształcenia ustawicznego, u nas – zaledwie 5 proc.Dotychczas udało się m.in. zbudować 1374 centra kształcenia na odległość. Do końca czerwca oddanych będzie 129 kolejnych. W ramach PO KL możli-we jest m.in. finansowanie kształcenia w formach szkolnych osób dorosłych zainteresowanych uzupełnianiem lub podwyższaniem swoich kwalifikacji ogólnych i zawodowych. Finansowane są też dla nich usługi doradcze, kampanie informacyjne itp. – Nowością jest to, że o środki mogą ubiegać się także osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą – mówi Irena Wolińska ze Stowarzyszenia na rzecz Rozwoju Rynku Pracy STOS.

Joanna Pieńczykowska

»

SzkolnictWo WyżSzeOsobna pula funduszy zasili sferę nauki i uczelnie. 19 maja br. Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego rozstrzygnęło konkurs na „kierunki zama-wiane”, czyli projekty uczelni, w ramach których możliwe jest zwiększenie liczby studentów kształconych na kierunkach matematycznych, przyrod-niczych i technicznych określonych przez MNiSW. Po ocenie ekspertów do realizacji skierowano 27 najwyżej ocenionych wniosków złożonych przez szkoły wyższe.W stosunku do ubiegłego roku MNiSW trzykrotnie zwiększyło budżet na re-alizację kształcenia zamawianego. W tym roku pula środków wyniosła 200 mln zł. Jednak ze względu na bardzo duże zainteresowanie programem wśród uczelni (wpłynęło 170 projektów) minister Barbara Kudrycka po-dejmie starania o zwiększenie budżetu, aby jeszcze w tej edycji kolejne uczelnie z listy mogły otrzymać dofinansowanie.Kierunki zamawiane to: inżynieria biomedyczna, mechatronika budownic-twa, inżynieria środowiska i energetyka, elektrotechnika, mechatronika, mechanika i budowa maszyn, automatyka i robotyka, matematyka, bio-technologia. W ramach tych kierunków tworzone są specjalności, których jest kilkakrotnie więcej.



Co dalej?W trakcie rozstrzygania są konkursy m.in. w województwach zachodniopomorskim (dla szkolnictwa wyższego, ponadgimnazjal-nego i gimnazjalnego), mazowieckim, mało-polskim, podlaskim i świętokrzyskim. Roz-poczęcia nowych konkursów, przynajmniej do końca tego roku, nie należy się spodzie-wać w województwie kujawsko-pomorskim, łódzkim, małopolskim czy śląskim. Instytucje edukacyjne zainteresowane otrzymaniem wsparcia powinny z uwagą obserwować końcówkę bieżącego roku oraz początek następnego. Od września do lutego będzie trwał nabór wniosków w województwach lubelskim, opolskim, podkarpackim, warmińsko-mazurskim oraz wielkopolskim.

Polski system edukacji może liczyć na unij-ne inwestycje z RPO nawet w kwocie 711,4 mln euro. Najbardziej na oświatę postawiło województwo dolnośląskie, które na ten cel przeznaczyło aż 7,6 proc. środków swojego RPO (92,1 mln euro) i lubuskie (7,4 proc., czyli 32 mln euro). W większości regionów edukacja pochłonie ok. 4 proc. budżetów RPO.Tak obfity deszcz pieniędzy nie spadł na polską oświatę jeszcze nigdy w jej hi-storii. Warto uważnie monitorować pracę naszych samorządowców, by nie zaprze-paścili szansy i efektywnie zainwestowali powierzone im pieniądze.

Krzysztof Garski

dolnośląskim wyróżnia się warta 15,72 mln zł (dofinansowanie: 10,58 mln zł) budowa infrastruktury sportowo-rehabilita-cyjnej w Ośrodku Szkolno-Wychowawczym Dzieci Niewidomych we Wrocławiu. W województwie podkarpackim projek-ty 12 szkół wyższych, wnioskujących łącz-nie o blisko 60 mln zł wsparcia, przeszło już etap oceny formalnej. Dostępna w ra-mach konkursu kwota dofinansowania wynosi 42 mln zł. W tym roku w harmo-nogramie nie przewiduje się już naborów w ramach schematu A działania 5.1 RPO. W styczniu 2010 r. ruszy konkurs w sche-macie B, dotyczącym pozostałych placó-wek oświatowych. W województwie wielkopolskim wyłoniono pięć projektów dotyczących szkolnictwa

wyższego oraz siedem dotyczących niż-szych poziomów edukacji. Między inny-mi dawne koszary w Kaliszu kosztem 24 mln zł (w tym pomoc z UE: 13,4 mln zł) zostaną przekształcone w budynki szko-ły wyższej, a w Lesznie powstanie nowa aula i zespół sal wykładowych (koszt: 28,2 mln zł). W Poznaniu powiększy się Wyższa Szkoła Nauk Humanistycznych i Dzienni-karstwa (koszt: 41,6 mln zł). Wymienione inwestycje znalazły się wśród projektów kluczowych Wielkopolskiego RPO.To tylko kilka przykładów z setek możli-wości. Regionalne programy operacyjne wspierają infrastrukturę zarówno szkolnic-twa wyższego, jak i wszystkich niższych szczebli edukacji. Z funduszy może skorzy-stać praktycznie każda instytucja oświato-wa: wiejskie przedszkole, powiatowe gim-nazjum czy uniwersytet.

pracowni specjalistycznych. Na przykład Gliwice zamierzają stworzyć nowoczesną sieć pracowni przedmiotowych w swoich szkołach ponadgimnazjalnych. Wśród in-westycji do dofinansowania znalazły się zarówno niewielkie projekty, dla których kwota dofinansowania nie przekracza 1 mln zł (np. modernizacja infrastruktury sportowej w ośrodku Polskiego Związku Niewidomych w Chorzowie), jak i dużo większe, które uzyskały wsparcie powy-żej 5 mln zł (np. przebudowa gimnazjum w Mysłowicach na potrzeby Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych). Konkretne rezultaty w postaci podpisanych umów są też w poddziałaniu 4.2.2 „Roz-wój i modernizacja lokalnej infrastruktury edukacyjnej” w ramach Lubuskiego RPO. Dzięki wsparciu pięć jednostek samorzą-dowych wyremontuje i rozbuduje tu swoje placówki edukacyjne. Prawie 12 mln zł pochłonie budowa basenu w Tomaszowie Mazowieckim (województwo łódzkie) i będzie to najdroższy z 42 projek-tów, które otrzymały wsparcie w ramach działania 5.3 „Infrastruktura edukacyjna” RPO Województwa Łódzkiego.Dofinansowanie z funduszy UE dostaną też mniej typowe inwestycje. W województwie

Szkoła inwestycjiPraca u podstaw – tak można określić to, co właśnie dzieje się w edukacji

dzięki regionalnym programom operacyjnym. Niemal w każdym powiecie nadrabia się wieloletnie zaległości, budując nowe przedszkola, sale gimnastyczne i remontując szkoły.

na co można doStać dotację z RPo?n Budowa nowych obiektów dydaktycznych, remont, rozbudowa i modernizacja starychn Inwestycje w infrastrukturę sportową i kulturalną, powiązaną z infrastrukturą

edukacyjną (np. sale gimnastyczne)n Budowa i rozbudowa infrastruktury okołoedukacyjnej (np. internaty, stołówki)n Wyposażenie szkół w pomoce naukowe, sprzęt komputerowy i wyposażenie niezbędne

do nauki zawodun Usuwanie barier architektonicznych w dostępie do placówek edukacyjnychn Zagospodarowanie otoczenia obiektów edukacyjnych

FOT.

JAN

USZ

TAT

ARKI

EWIC

Z)



n Oprócz pieniędzy zarezerwowanych w budżecie państwa polska edukacja ma do dyspozycji środki z Funduszy Eu-ropejskich. Z jednej strony są to gran-ty z Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki na projekty „miękkie”, a z dru-giej – mamy do wzięcia środki z re-gionalnych programów operacyjnych oraz programów krajowych na przed-sięwzięcia związane z infrastrukturą. Łącznie na wzmocnienie obszaru edu-kacji w ramach perspektywy finanso-wej 2007-2013 możemy wykorzystać blisko 3,5 mld euro, a więc trzy i pół raza więcej niż w latach 2004-2006. Jak się zmieni edukacja w naszym kra-ju dzięki tym pieniądzom?

Unijne środki na oświatę są rzeczywiście istotnym uzupełnieniem wydatków bu-dżetowych. Ważne w przypadku progra-mów na lata 2007-2013 jest to, że dają one szansę spojrzenia na system edukacji z perspektywy problemów, które należy rozwiązać. Unijne środki pomogą Minister-stwu Edukacji Narodowej wypracować roz-wiązania systemowe, a więc przygotować zmiany prawne, które mogą się przyczynić do podniesienia jakości kształcenia i zarzą-dzania oświatą. Na przykład w prioryte-cie 3. „Wysoka jakość oświaty” (w ramach PO KL) przewidziano m.in. pieniądze na opracowanie i wdrożenie projektów sys-temowych, poprawiających jakość pracy pe-dagogów czy też kształtujących zasady pra-cy z uczniami zdolnymi. Także za Fundusze Europejskie przygotowywana jest reforma programów nauczania. Pierwsze efekty są już nawet odczuwalne, m.in. zakończono prace nad zmianami pozwalającymi upo-wszechnić wychowanie przedszkolne oraz zmienić sposób nauczania w najmłodszych klasach. Od 1 września 2009 r. w polskich przedszkolach i w pierwszych klasach pod-stawówek będą wdrażane nowe podstawy programowe. Stopniowo w ciągu najbliż-szych 6 lat zmiany obejmą cały system oświaty. Z drugiej strony mamy też projekty kon-kursowe, których celem jest wspieranie rozwoju kompetencji konkretnych uczniów, nauczycieli i innych osób. Między innymi w ramach PO KL zaprojektowano ponadre-gionalne programy rozwijania umiejętności uczniów w zakresie kompetencji kluczowych w obszarze nauk matematyczno-przyrodni-czych, technologii informacyjno-komunika-cyjnych, języków obcych, przedsiębiorczo-ści czy też wspierające rozwój zawodowy nauczycieli.

Bez Funduszy Europejskich niewątpliwie polska szkoła byłaby dużo uboższa – mówi KRYSTYNA SZUMILAS,

sekretarz stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej

Wyższa jakość kształcenia

FOT.

PAW

EŁ P

AWŁO

WSK

I/ŻEL

AZN

A ST

UD

IO (2

X)


Już teraz widać, że ogromnym zaintereso-waniem cieszą się projekty dotyczące przed-szkoli. Bardzo dużą popularność osiągają działania rozwojowe adresowane do szkół ogólnokształcących. Szkoły – same lub poprzez gminy – chętnie sięgają po środki na opracowanie szerokiego wachlarza zajęć pozalekcyjnych albo przygotowanie pracy z uczniem zdolnym. Dużym zainteresowaniem cieszą się projek-ty wspierające oddolne inicjatywy edukacyj-ne w ramach priorytetu 9. PO KL „Rozwój wykształcenia i kompetencji w regionach”.Natomiast z najmniejszym zainteresowaniem potencjalnych beneficjentów, co jest naszą bolączką, spotykają się działania z zakresu kształcenia ustawicznego i ukierunkowane na poprawę jakości kształcenia w szkołach zawodowych. To trochę dziwi, zważywszy, że tyle słyszy się narzekań na jakość kształcenia zawodowego w polskich szkołach. Na przy-kład wyjątkowo nikłe jest zainteresowanie konkursem adresowanym do pracodawców na realizację staży i praktyk dla nauczycieli kształcenia zawodowego.

n Jak MEN chce zwiększyć zaintereso-wanie potencjalnych beneficjentów w tym obszarze?

Na bieżąco wdrażamy nowe rozwiązania, które poszerzą wiedzę o możliwościach wykorzystania środków. Między innymi planujemy w najbliższym czasie zorgani-zowanie konferencji dla przedsiębiorców, dzięki której będą mogli bliżej zapoznać się z możliwościami uzyskania dotacji. Jeżeli jednak po pewnym czasie zorientujemy się, że w niektórych obszarach zainteresowanie pieniędzmi jest niewielkie, będziemy szukać możliwości przesunięć środków na te progra-my, które cieszą się większą popularnością. Na razie jednak na tego typu decyzje jest jeszcze za wcześnie, pieniądze z obecnej puli będziemy mogli czerpać aż do roku 2015. Dlatego też o wykorzystanie środków jestem spokojna.

n Czy można sobie wyobrazić, co by było bez unijnych funduszy?

Niewątpliwie polska szkoła byłaby dużo uboższa, znacznie gorzej wyposażona. Dużo trudniej byłoby wprowadzić rozwiąza-nia poprawiające jakość kształcenia. Mniej wreszcie byłoby zajęć pozalekcyjnych, które przecież wzbogacają polską szkołę i służą jej rozwijaniu. Unijne fundusze pomogą nam w szybkim czasie zmniejszyć dystans dzielący polską szkołę od poziomu placó-wek na zachodzie Europy.

Rozmawiała Joanna Pieńczykowska

jest zdecentralizowanie systemu. Poprzednio niemal wszystkie zadania realizowano cen-tralnie. Obecnie na poziomie ministerialnym realizowane są głównie projekty systemowe. Wiele projektów konkursowych w ranach PO KL przesunięto na poziom regionów. Także projekty infrastrukturalne, finansowane z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regio-nalnego, zarządzane są przez samorządy województw, które same decydują, jakie działania są najbardziej potrzebne.

n W obecnej perspektywie finansowej zmalała pula pieniędzy na programy stypendialne. Dlaczego? Przecież cie-szyły się one ogromną popularnością,

stypendia otrzymało 610 tys. osób, co oznacza, że skorzystało z nich o 180 proc. więcej uczniów niż pierwotnie planowano. Kto będzie głównym be-neficjentem obecnie? Czy uczniowie z terenów wiejskich, dla których sty-pendia były istotne, mogą liczyć na al-ternatywne wsparcie?

W poprzedniej perspektywie programy sty-pendialne, które kierowane były do uczniów z obszarów wiejskich, kontynuujących na-ukę w szkołach kończących się maturą, nabrały charakteru wsparcia socjalnego. Negocjując sposób wykorzystania środ-ków na lata 2007-2013 trudno było nam przekonać Komisję Europejską, że taka for-ma wsparcia pełni funkcję prorozwojową. Komisja kategorycznie stawiała bowiem warunek, by stypendia miały taki właśnie charakter. Za prorozwojowe uznała stypen-dia, które pozwolą na realizację aspiracji i zainteresowań uczniów szczególnie uzdol-nionych. Do wykorzystania – zarówno ze szkół ponadgimnazjalnych, jak i gimnazjal-nych oraz podstawowych – jest 31,5 mln euro. Natomiast stypendia o charakterze socjalnym są obecnie realizowane w ra-mach Narodowego Programu Stypendial-nego ze środków budżetowych.

n Czy dziś, po 1,5 roku wdrażania PO KL, można już powiedzieć, w jakich obszarach zainteresowanie dotacjami ze strony potencjalnych beneficjantów jest duże, a w jakich mniejsze od ocze-kiwanego?

n Przy wykorzystaniu środków unijnych z lat 2004-2006 Ministerstwo Edu-kacji Narodowej kładło nacisk przede wszystkim na zmniejszanie dyspropor-cji edukacyjnych między obszarami wiejskimi a miastami, m.in. poprzez komputeryzację szkół, rozwój przed-szkoli (ośrodków przedszkolnych), stworzenie centrów kształcenia na od-ległość. Czy w ramach nowego progra-mu priorytety się zmieniły?

W poprzedniej perspektywie finansowej do-minujące było nastawienie na tzw. projekty „twarde”, czyli o charakterze inwestycyj-nym. Na przykład dzięki unijnym fundu-szom 19 954 szkoły, czyli ponad połowa placówek, otrzymały pracownie kompu-terowe, wyposażono też w sprzęt i środki dydaktyczne 1925 placówek kształcących osoby niepełnosprawne, utworzono i wypo-sażono na terenie całej Polski 1374 centra kształcenia na odległość na wsi, w 11 419 szkołach powstały Internetowe Centra In-formacji Multimedialnej. Obecnie nastąpiło przesunięcie prioryte-tów w kierunku tzw. projektów „miękkich”, m.in. mających na celu wypracowanie wspomnianych rozwiązań systemowych, służących doskonaleniu jakości kształcenia. Działania MEN koncentrują się też w dużej mierze na projektach rozwojowych, któ-re mają wpłynąć na rozwój konkretnego ucznia, konkretnej szkoły, konkretnego śro-dowiska nauczycielskiego. Inną bardzo ważną różnicą, wpływającą tak-że na lepszy poziom wykorzystania środków,

„Unijne środki pomogą MEN wypracować rozwiązania systemowe, które mogą się przyczynić do podniesienia jakości kształcenia i zarządzania oświatą”



pod kątem przydatności na rynku pracy – wyjaśnia. Na razie udało się powołać zespoły do opracowania metodologii oceny spój-ności podstaw programowych z dokumen-tami, które regulują funkcjonowanie szkół zawodowych. Pod koniec marca miało też miejsce seminarium, które rozpoczęło pra-ce nad opisem kwalifikacji specyficznych dla poszczególnych zawodów. Co ważne, w pracach nad projektem nie uczestniczą tylko przedstawiciele ministerstwa i powią-zanych z nim jednostek, ale także organiza-cje zrzeszające praktyków poszczególnych zawodów, na przykład Związek Rzemiosła Polskiego. Pierwszych efektów możemy spodziewać się w 2013 r.15 mln zł pochłonie kolejne zadanie z poddziałania 3.3.3, czyli rozwój inno-wacyjnych programów i metod nauczania, w tym – prace nad ulepszeniem już istnie-jącego portalu Scholaris.pl, zawierającego materiały przydatne do prowadzenia zajęć. – Pozwoli to na dotarcie z dobrą jakościowo i usystematyzowaną edukacją do wszyst-kich stron preferujących zdalną formę kształcenia – wyjaśnia Monika Osmańska z Departamentu Funduszy Europejskich MEN. Zaplanowano między innymi urucho-mienie nowej, bardziej wydajnej aplikacji internetowej, weryfikację jakości oraz uzu-pełnienie zasobów, a także kilka zupełnie nowych elementów: stworzenie platformy społecznościowej, modułów wirtualnego doradztwa pedagogiczno-psychologicznego, podnoszenia kwalifikacji nauczycielskich czy wreszcie – systemu wsparcia kariery. – Rezultatem projektu będzie więc pierw-szy tak całościowy, logicznie uporządkowa-ny i spójny system obejmujący wszystkie możliwe do umieszczenia na platformie internetowej elementy i działania związane z edukacją – mówi Monika Osmańska. PO KL zachęca też do sięgania po nowo-czesne metody nauczania. Z poddziała-

Trzeba było nie tylko napisać od nowa podstawy programowe, ale i dostarczyć do wszystkich szkół w Polsce egzempla-rze publikacji zawierającej komentarze eksperckie do nich, tak aby nauczyciele zdążyli zapoznać się z nimi przed rozpo-częciem nowego roku szkolnego. Jak mówi Jarosław Kozłyk z Departamentu Funduszy Europejskich MEN, drukarnia pracuje nie-mal na okrągło – wszak każda z kilkunastu tysięcy polskich szkół musi otrzymać trzy egzemplarze wydawnictwa. Do tego docho-dzi jeszcze szkolenie kadr. – W pierwszym etapie (maj-czerwiec br.) 1,8 tys. doradców metodycznych i nauczycieli konsultantów ma za zadanie przeprowadzić spotkania in-formacyjne z radami pedagogicznymi szkół podstawowych i gimnazjów – wyjaśnia Jarosław Kozłyk. – Zaplanowane są rów-nież szkolenia ekspertów przedmiotowych, którzy będą udzielać nauczycielom pomo-cy w pracy z nową podstawą programową, szkolenia egzaminatorów, pracowników nadzoru pedagogicznego oraz rzeczoznaw-ców ds. podręczników – dodaje.Rozpoczęty w styczniu projekt powinien zakończyć się w pierwszym kwartale przy-szłego roku, kiedy nastąpi jego rozliczenie. Obecnie ministerstwo finalizuje przygoto-wanie wniosku o dofinansowanie.

Fachowiec przyszłościUnijne fundusze przyczynią się też do roz-wiązania długoletniego problemu naszego rynku pracy: braku skutecznego systemu kształcenia fachowców. KOWEZiU pracuje obecnie nad projektami dotyczącymi do-skonalenia podstaw programowych kształ-cenia zawodowego oraz wsparcia placówek wdrażających takie programy. Jak jednak podkreśla Agnieszka Pfeiffer, menedżer pro-jektu, prace znajdują się jeszcze na dość wczesnym etapie. – Trzeba na przykład przyjrzeć się każdemu z 208 zawodów, któ-rych naucza się w szkołach zawodowych,

Zakres tematyczny projektów jest szeroki. Pomogą one, między inny-mi, ulepszyć podstawy programowe

w różnych typach szkół, sprawniej przepro-wadzać egzaminy czy też dopasować szkol-nictwo zawodowe do potrzeb rynku pracy. Wszystko w ramach priorytetu 3. „Wysoka jakość systemu oświaty” Programu Kapi-tał Ludzki (PO KL), który określa siedem celów stojących przed polskim systemem edukacji. Najważniejsze z nich to dokona-nie przeglądu wszystkich obowiązujących programów nauczania, wdrożenie stu in-nowacyjnych programów nauczania (m.in. matematyki, przedsiębiorczości i nauk przy-rodniczych) oraz poprawę jakości kształce-nia zawodowego.Autorzy PO KL nie mają przy tym wąt-pliwości: dalszy wzrost gospodarczy oraz zmniejszenie bezrobocia nie będą możliwe bez dużych inwestycji właśnie w oświatę, a przede wszystkim – w podniesienie jej jakości i efektywności. Wiąże się z tym nie tylko przygotowanie nowych programów i usprawnienie egzaminów, ale także sku-teczniejsze zbieranie danych o funkcjono-waniu oświaty oraz usprawnienie nadzoru pedagogicznego.Warto przyjrzeć się poddziałaniu 3.3.3 w priorytecie 3. „Modernizacja treści i me-tod kształcenia”, w ramach którego projekty systemowe realizują MEN, Krajowy Ośrodek Wspierania Edukacji Zawodowej i Usta-wicznej (KOWEZiU) oraz Centralny Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli (CODN).

Podstawa wszystkiegoMinisterstwo Edukacji pracuje obecnie nad projektami dotyczącymi podstawy programowej, a także nad przygotowa-niem innowacyjnych programów dla pol-skich szkół funkcjonujących za granicą. Wycenione łącznie na 13,24 mln zł pro-jekty wiążą się z ogromnym wyzwaniem logistycznym.

Oświatowe przyspieszenie

Polska edukacja zaczyna na wielką skalę korzystać z Funduszy Europejskich. Trwa – lub wkrótce się rozpocznie – realizacja 25 projektów systemowych, przygotowanych

pod auspicjami Ministerstwa Edukacji Narodowej.


styczne publikacje dotyczące egzaminów). Projekty CKE należą jednocześnie do naj-bardziej zaawansowanych. Ich realizacja rozpoczęła się już w październiku 2007 r., zaś zakończenie planowane jest na koniec tego roku.Najbardziej kosztowne okazuje się przygo-towanie nowych egzaminów maturalnych i eksternistycznych, które pochłonie ponad połowę wspomnianej kwoty. W ramach tego projektu CKE realizuje m.in. takie zadania jak nowa koncepcja arkuszy egza-minacyjnych, egzamin maturalny z filozofii czy wprowadzenie obowiązkowej matury z matematyki. Jeśli chodzi o ten ostatni podprojekt, przygotowano już procedury tworzenia i testowania zadań oraz prze-prowadzono próbne testy w wybranych szkołach, na podstawie których powstały zalecenia do szkolenia egzaminatorów.Wśród projektów systemowych znajdziemy i takie, które pozwolą sprawniej zarządzać systemem oświaty w Polsce. Kwota 14 mln zł pozwoli Centrum Informatycznemu Edu-kacji na modernizację Systemu Informacji Oświatowej – oprogramowania, z którego korzysta każda szkoła do przesyłania rapor-tów o swojej działalności: o liczbie uczniów i nauczycieli czy poniesionych w danym se-mestrze wydatkach. Dynamika zmian, które właśnie zachodzą w oświacie, wymaga też skutecznego za-plecza badawczego, dlatego na jego rozwój przeznaczono aż 46,28 mln zł w ramach projektu realizowanego przez Instytut Ba-dań Edukacyjnych.Patrząc na listę projektów systemowych można dojść do wniosku, że powoli kończą się czasy chronicznego niedoinwestowania oświaty w Polsce. Znaczne środki, zagwa-rantowane przez PO KL, przyczyniają się do zasypania przepaści, która jeszcze nie-dawno dzieliła system edukacji w Polsce i na Zachodzie.

Krzysztof Garski

organizacji kształcenia na odległość, wy-maganych kompetencji kadry oraz system weryfikacji placówek zajmujących się taką działalnością – wylicza Katarzyna Gut, od-powiedzialna za projekt w Departamencie Funduszy Europejskich MEN. Przygotowa-ne zostaną także platformy e-learningowe, niezbędne informatory i podręczniki, zaś po okresie pilotażowym będzie można roz-począć przyznawanie akredytacji szkołom (na razie nie zdecydowano, czy będą one dotyczyć wyłącznie szkół państwowych, czy także prywatnych). Ciekawie zapowiada się też projekt zwią-zany z rozwojem poradnictwa edukacyjno- -zawodowego. – Baza informacyjna będzie udostępniana za pomocą Internetu, aby dotrzeć do jak największej liczby uczniów, rodziców, doradców zawodowych i nauczy-cieli – wyjaśnia Monika Osmańska. – Będzie się ona składać z działów tematycznych, odpowiednio dla szczebla centralnego, wo-jewódzkiego i powiatowego. Zostanie uru-chomiona w drugiej połowie 2010 roku.

Egzamin do poprawkiNa poprawie jakości egzaminów skupia się z kolei działanie 3.2 „Rozwój systemu eg-zaminów zewnętrznych”, w ramach którego dziewięć projektów wartych około 200 mln zł realizuje Centralna Komisja Egzaminacyj-na. Główny cel zadania to poprawa monito-ringu i oceny działań edukacyjnych, w tym – stworzenie spójnego systemu powiąza-nych ze sobą egzaminów zewnętrznych. Wśród projektów CKE można wyodrębnić 3 zadania badawcze (badanie jakości narzę-dzi do przeprowadzania egzaminów, bada-nie różnic wyników egzaminów oraz przygo-towanie metodologii szacowania wskaźnika edukacyjnej wartości dodanej), 3 pilotażo-we (nowe egzaminy maturalne i eksterni-styczne, gimnazjalne oraz zawodowe) i 3 szkoleniowo-edukacyjne (budowa banków zadań, szkolenie egzaminatorów, specjali-

nia 3.4.2 „Upowszechnienie uczenia się przez całe życie” MEN oraz KOWEZiU zrealizują trzy projekty (ich łączna war-tość to 52,56 mln zł), które dotyczyć będą zarówno opracowania modelu kształcenia na odległość, działań promujących ucze-nie się przez całe życie, jak i przygotowa-nia internetowego systemu poradnictwa edukacyjno-zawodowego. Szczególnie to pierwsze zadanie wygląda ambitnie. – Efek-tem projektu ma być określenie sposobu

FOT.

JAN

USZ

TAT

ARKI

EWIC

Z

10 najWiękSzychProjekty systemowe w edukacji, na które przeznaczono najwięcej środków z PO KL i instytucje odpowiedzialne za ich realizację (w mln zł)n 113,47 – Pilotaż nowych egzaminów matu-

ralnych i eksternistycznych (działanie 3.2), CKE

n 46,28 – Tworzenie zaplecza badawczego i informacyjnego systemu edukacji w zakre-sie monitoringu, ewaluacji i badań edukacyj-nych (poddziałanie 3.1.1), IBE

n 25,88 – Ogólnopolskie kampanie upo-wszechniające model uczenia się przez całe życie, MEN

n 23,14 – Szkolenia pracowników i współpra-cowników systemu egzaminów zewnętrznych oraz rozwój współpracy międzynarodowej, w tym realizacja projektów ponadnarodo-wych (działanie 3.2), CKE

n 20 – Model systemu wdrażania i upowszech-niania kształcenia na odległość w uczeniu się przez całe życie (poddziałanie 3.4.2), MEN

n 18,75 – Doskonalenie podstaw programo-wych kształcenia zawodowego ukierunko-wane na zapewnienie zgodności kształcenia z wymogami gospodarki opartej na wiedzy (poddziałanie 3.3.3), KOWEZiU

n 18,72 – Pilotaż nowych egzaminów gim-nazjalnych oraz sprawdzianu w klasie VI (działanie 3.2), CKE

n 16,57 – Badania uwarunkowań zróżnico-wania wyników egzaminów zewnętrznych (działanie 3.2), CKE

n 15 – Upowszechnienie innowacyjnych pro-gramów i metod oraz najlepszych praktyk, m.in. poprzez rozwój portalu edukacyjnego Scholaris (poddziałanie 3.3.3), CODN

n 14,07 – Usprawnienie systemu zbierania i analizy danych dotyczących funkcjonowa-nia systemu oświaty, m.in. poprzez rozwój Systemu Informacji Oświatowej (poddziała-nie 3.1.1), CIE

Źródło: MEN


Raport

Ten raport podsumowuje ostatnie 10 lat istnienia regionów w obecnym kształcie. Analizowaliśmy trendy

rozwojowe w głównych obszarach życia społecznego i gospodarczego. Najbardziej dostrzegalnym zjawiskiem jest przyspie-szenie wzrostu gospodarczego po wejściu Polski do Unii Europejskiej – mówi dr Han-na Jahns, sekretarz stanu w Ministerstwie Rozwoju Regionalnego. Po akcesji Polski do Unii wszystkie regiony odczuły większe tempo wzrostu gospodar-czego: w latach 2004-2007 PKB rósł śred-nio o 5,4 proc. rocznie, czyli dwa razy szyb-ciej niż w latach 2000-2003. – W rezultacie nastąpił wyraźny postęp w konwergencji zewnętrznej Polski i regionów z krajami Unii Europejskiej – mówi dr Hanna Jahns. Osiągnęliśmy już PKB na poziomie 55 proc. średniej UE, podczas gdy w 1999 r. było to 48,6 proc. – wyliczyli autorzy raportu „Rozwój regionalny w Polsce”.

Dysproporcje w rozwoju regionówDuże zróżnicowanie w poziomie rozwoju gospodarczego, słabe wykorzystanie kapi-tału ludzkiego, niewielki postęp w budowie infrastruktury transportowej, niski wskaź-nik innowacyjności – to główne problemy polskich regionów. Po akcesji potencjał go-spodarczy skoncentrował się w kilku naj-bardziej rozwiniętych ekonomicznie regio-nach. Aż 52 proc. PKB wytwarzają cztery województwa: mazowieckie, śląskie, wiel-kopolskie i dolnośląskie. Zróżnicowanie pomiędzy bogatszymi i biedniejszymi wo-jewództwami jest coraz bardziej widoczne. – Cały czas otwierają się nożyce pomiędzy regionami Polski Wschodniej i Zachodniej – podkreśla Krzysztof Hetman, wicemini-ster rozwoju regionalnego. W latach 2000-2006 najszybciej rozwijała się grupa pięciu najbogatszych województw: mazowieckie, dolnośląskie, śląskie, wielkopolskie i po-morskie, znacznie szybciej niż regiony Polski Wschodniej. Mazowieckie może

Jak nadrobić dystans Stopniowo zaczynamy dorównywać państwom Europy Zachodniej – świadczy o tym

znaczący wzrost PKB Polski w relacji do średniej unijnej w ostatnich latach. Największym mankamentem pozostaje jednak nasza regionalna niespójność

i pogłębiający się podział na Polskę A i B – takie m.in. wnioski płyną z dokumentu „Rozwój regionalny w Polsce. Raport 2009”.

PKB w poszczególnych regionachPolski w porównaniu ze średnią UE

zachodnio-pomorskie

pomorskie

warmińsko-mazurskie

podlaskie

mazowieckie

kujawsko--pomorskie

wielkopolskie

dolnośląskie

opolskieZmiany w PKBper capitaw latach 2000-2006(UE27=100)

PKB per capitaw 2006 r.(UE27=100)

4 do 9

2 do 4

0 do 2

-1 do 0

śląskie

małopolskie

świętokrzyskie

łódzkie

lubelskie

podkarpackie

lubuskie

2,6 4,2

2,3

3,0

8,6

2,5

0,8

0,8 3,1

3,7

1,5

5,5

5,5

4,0

2,3

1,6

-0,8

47,7

46,555,1

56,0

56,0

42,1

55,5

45,4

39,8

35,8

35,3

83,6

38,4

48,0

45,7

51,5

39,5

Udział w PKB Polski 5 najbogatszychi 5 najbiedniejszych województw(wg kryterium PKB per capita)

199915,0 54,5

55,0

55,5

56,0

56,5

57,0

57,5

58,0

15,5

16,0

16,5

17,0

17,5

56,4

16,015,7

15,9 15,9 15,915,7

15,4 15,4

56,556,9 56,9 57,0

57,257,6 57,7

5 najbiedniejszych 5 najbogatszych

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006

MAR

IUSZ

MAM

ET/M

AC M

AP (2

X)


się pochwalić PKB na poziomie 83 proc. średniej unijnej, a w województwach lu-belskim i podkarpackim wskaźnik ten wy-nosi zaledwie 35,3 i 35,8 proc. Wolniej niż reszta rozwija się także województwo zachodniopomorskie, gdzie wskaźnik PKB w 2006 r. był nawet niższy niż w 1999 r., co oznacza zwiększenie dystansu do kra-jowej czołówki. W 1999 r. relacja między województwem najbogatszym (mazowiec-kie) a najbiedniejszym (lubelskie) wyno-siła 2,17, w 2003 r. wzrosła do 2,20, a w 2006 r. – do 2,32.Prognozy na kolejne lata nie wyglądają obiecująco. Nadal będzie się pogłębiać dysproporcja pomiędzy poszczególnymi re-gionami. Województwa Polski Wschodniej (podkarpackie, lubelskie, podlaskie, war-mińsko-mazurskie oraz świętokrzyskie), zakorzenione w tradycji i borykające się z problemami postkomunistycznymi, będą nadal tracić dystans w stosunku do średniej europejskiej. Mimo dużego napływu Fun-duszy Europejskich, proces konwergencji napotyka tam spore trudności.Warto również zwrócić uwagę na olbrzymie różnice w rozwoju pomiędzy obszarami na poziomie NUTS2 (odpowiadają im woje-wództwa) i NUTS3 (podregiony). Mogą one wynikać stąd, że procesem konwergencji są objęte duże jednostki administracyjne, a podział pomocy unijnej wewnątrz woje-wództwa nie przebiega zgodnie z polityką spójności. Zjawisko to, określane mianem dyspersji, wykazuje tendencję wzrostową. W Polsce osiągnęło jeden z najwyższych wskaźników w całej Unii.

Co z kapitałem ludzkim, infrastrukturą i innowacyjnością?Problemem naszego kraju jest niskie wy-korzystanie kapitału ludzkiego. Dużym osiągnięciem był spadek stopy bezrobo-cia z poziomu 20 proc. w 2002 r. do 7,1 proc. w 2008 r. Jednak niepokojąco niski jest wskaźnik zatrudnienia – wynosi on 57 proc. – to jeden z najniższych w Europie (średnia w 27 krajach to ponad 65 proc.). Ponadto w Polsce średnia wieku osoby od-

połączeń pomiędzy południem a północą, słaby rozwój dróg umożliwiających spraw-ne przejazdy w miastach i ich otoczeniu, niska jakość połączeń pomiędzy miastami wojewódzkimi – wymienia główne bolączki regionów w tym zakresie Krzysztof Hetman. W ostatnich latach na skutek zmniejszenia się długości eksploatowanych linii kolejo-wych oraz likwidacji lub zmniejszenia czę-stotliwości połączeń lokalnych pogorszyła się dostępność komunikacyjna ośrodków subregionalnych.Na poziom innowacyjności wpływa wyso-kość nakładów na badania i rozwój (B+R). Najwyższe wydatki na działalność innowa-cyjną ponoszą firmy w województwach: ślą-skim, mazowieckim, łódzkim, wielkopolskim

chodzącej z rynku pracy wynosi 59,3 lat, podczas gdy w UE – 61,2. Badania międzynarodowe potwierdzają znaczenie kapitału społecznego dla rozwoju społeczeństwa oraz silny związek pomiędzy poziomem kapitału społecznego i ekono-micznego. Polska należy do krajów europej-skich o słabo rozwiniętym kapitale społecz-nym. Świadczą o tym niskie wskaźniki:n zaufania interpersonalnego (odsetek po-

pulacji deklarującej zaufanie do innych ludzi)

n aktywności społecznej mierzonej dobro-wolną przynależnością do organizacji społecznych

n satysfakcji z różnych aspektów życia osobistego i zawodowego.

Niski poziom kapitału społecznego, towa-rzyszący rozwojowi gospodarczemu Polski, przyniósł w efekcie spadek społecznej ak-tywności, związanej ze słabym rozwojem sektora instytucji pozarządowych, nie dys-ponujących odpowiednimi zasobami eko-nomicznymi, jak to ma miejsce w krajach UE-15.W zakresie infrastruktury również jest spo-ro do nadrobienia. Szczególnie w Polsce Wschodniej mamy do czynienia ze słabo rozwiniętą infrastrukturą transportową. W końcu 2007 r. w całym kraju czynnych było ok. 663 km autostrad i 330 km dróg ekspresowych. – Niewystarczająca sieć

Regiony WczoRaj, dziś, jutRo22 maja 2009 r. Ministerstwo Rozwoju Regionalne-go zorganizowało w Warszawie konferencję „Regiony wczoraj, dziś, jutro”, podczas której zaprezentowano raport „Rozwój regionalny w Polsce”. Dokument zawie-ra rekomendacje i wskazówki, które wykorzystane będą przy tworzeniu powstającej właśnie Krajowej Strategii Rozwoju Regionalnego. Wypowiedzi cytowane w artykule zostały zebrane podczas konferencji.

Niski poziom kapitału społecznego, towarzyszący rozwojowi gospodarczemu, przyniósł w efekcie spadek społecznej aktywności

»

FOT.

EU

RO

PEAN

CO

MM

UN

ITY


zys spowodował, że nakłady inwestycyjne firm wyhamowały. Dlatego niezbędne są działania rządu, które spowodują powrót na ścieżkę szybkiego wzrostu. Mam tu na myśli m.in. takie rozwiązania, jak odpi-sy podatkowe od inwestycji dokonywanych przez firmy, ulgi podatkowe na zyski rein-westowane, preferencje podatkowe dla firm eksportujących na rynki wschodnie. Polityka regionów powinna zmierzać do zmiany niekorzystnych wskaźników zatrudnienia i dezaktywizacji zawodowej, m.in. poprzez nacisk na takie działania jak: zwiększenie usług doradczych i szkolenio-wych dla osób objętych trwałym bezrobo-ciem, wspieranie osób powyżej 50. roku życia w zmianie kwalifikacji i umiejętności zawodowych, zapewnienie dostępu do edu-kacji młodzieży i dzieciom z terenów wiej-skich. Niezbędne są też działania zmierzają-ce do zwiększenia zainteresowania uczniów podejmowaniem kształcenia w kierunkach, na które prognozowane będzie zapotrzebo-wanie rynku pracy.

Jerzy GontarzWspółpraca: Joanna Pieńczykowska

przedsiębiorstw i gospodarstw do łącz sze-rokopasmowych czy niski rozwój e-admi-nistracji (np. odsetek podstawowych usług publicznych w pełni dostępnych on-line był w 2007 r. dwa razy niższy niż średnio we wszystkich krajach Unii). Wzrost innowacyjności gospodarki pozwoli w szybkim tempie nadrobić dystans dzielą-cy nas od najbardziej rozwiniętych krajów UE. Dziś poziom innowacyjności jest niepo-kojąco niski, choć w skali kraju występuje duże zróżnicowanie. – W średnim i długim okresie gospodarka polska nie ma szans na skuteczną konkurencję opartą jedynie na przewadze kosztowej. Chcąc wzmocnić konkurencyjność polskich przedsiębiorstw na arenie międzynarodowej, należy dążyć do uzyskania przewagi opartej na rozwią-zaniach innowacyjnych – uważa dr Piotr Żuber, dyrektor Departamentu Koordynacji Polityki Strukturalnej MRR, pod którego kierunkiem powstał raport. – Innowacje są niezbędnym czynnikiem uczestnictwa w konkurowaniu na rynku glo-balnym i są warunkiem, by dogonić w roz-woju państwa Europy Zachodniej – mówi prof. Joanna Kotowicz-Jawor, wicedyrektor Instytutu Nauk Ekonomicznych PAN. – Kry-

i dolnośląskim. Łącznie w tych 5 regionach kumuluje się prawie 71 proc. wydatków na innowacje, czyli przeszło dwa razy wię-cej niż w pozostałych 11 województwach łącznie. Wydatki na działalność B+R stano-wią 0,58 proc. PKB. To trzy razy mniej niż średnia w UE. Niska jest też liczba krajowych patentów – zaledwie 1575 w 2007 r. To samo dotyczy zgłoszeń patentowych do Eu-ropejskiego Biura Patentowego – na 1 mi-lion mieszkańców przypadają zaledwie 3,03 zgłoszenia z naszego kraju, tymczasem śred-nio dla całej UE – 105,65.

Jakie wyzwania stawiamy przed sobą?Zmiany zachodzące w Polsce i na świecie, a w tym m.in. obecny kryzys gospodar-czy, wymuszają konieczność modyfikacji w dotychczasowej polityce regionalnej. Podstawowym wyzwaniem dla polskich regionów jest optymalne wykorzystanie ich potencjału rozwojowego. Województwa powinny położyć szczególny nacisk na roz-wijanie specjalizacji regionalnej w oparciu o endogeniczny potencjał, by w ten sposób przyciągnąć zasoby zewnętrzne: inwestycje krajowe i zagraniczne, innowacyjne firmy i wykwalifikowaną siłę roboczą. Istotnym czynnikiem przyszłego rozwoju regionów jest budowa gospodarki opar-tej na wiedzy. Wprawdzie pod wieloma względami osiągnęliśmy już zadowalający poziom, np. udział wydatków na techno-logie informacyjne (sprzęt, oprogramowa-nie, usługi) zbliżył się do średniej w UE i wynosi 2,6 proc. PKB (w UE 27 – 2,7 proc. PKB). Problemem jest jednak dostęp

Potencjał „doliny lotniczej”Politechnika Rzeszowska dzięki dofinansowaniu w wysokości 25,5 mln zł, pozyskanemu z Programu „Wzrost konkurencyjności przedsiębiorstw” (SPO WKP), utworzyła nowocze-sne laboratorium badań materiałów dla przemysłu lotniczego. Laboratorium współpracuje z przedsiębiorstwami „Doliny Lotniczej”. Wykonuje badania i pomiary atestacyjne zlecane przez firmy z tego sektora, prowadzi szkolenia i seminaria naukowe skierowane do pracowni-ków przemysłu lotniczego. Tu studenci, doktoranci i inżynierowie poznają rozwiązania high-tech oraz metody wprowadzenia ich do przemysłu. To doskonały przykład wykorzystywania potencjału endogenicznego regionu (czyli pochodzącego z wewnątrz, opartego na istniejących zasobach i możliwościach).

»

FOT.

KR

ZYSZ

TOF

KOCH


Raport

Komisja przedstawiła jednocześnie propozycje rozwiązań doty-czących wsparcia działań antykryzysowych przy pomocy polityki spójności. Aby usprawnić wydatkowanie Funduszy Europejskich, wypracowano rozwiązania umożliwiające zwiększenie ich dostępno-ści. Wydłużono m.in. okres kwalifikowalności wydatków w ramach programów operacyjnych na lata 2004-2006, zwiększono zaliczki unijne na realizację programów operacyjnych na lata 2007-2013, wprowadzono udogodnienia w stosowaniu inżynierii finansowej, ułatwienia w przekazywaniu środków na projekty objęte regułami pomocy publicznej, ułatwienia w finansowaniu dużych projektów oraz zwiększeniu stopnia finansowania projektów związanych z wy-dajnością energetyczną w sektorze mieszkalnictwa.

Polska ścieżkaRównolegle w odpowiedzi na spowolnienie gospodarcze 30 listo-pada 2008 r. Rząd RP przedstawił krajowy „Plan stabilności i roz-woju”, który ma na celu wzmocnienie polskiej gospodarki. Jednym z istotnych elementów polityki jest przyspieszenie wydatkowania środków UE w 2009 r. W związku z tym Ministerstwo Rozwo-ju Regionalnego opracowało plan wydatkowania środków na ko-niec 2009 r. w programach współfinansowanych z Funduszy Eu-ropejskich w ramach NSS 2007-2013. Zakłada on wydatkowanie na rzecz beneficjentów co najmniej 16,8 mld zł (i poświadczenie do zwrotu tych pieniędzy przez Komisję Europejską).Aby umożliwić realizację planu, Ministerstwo Rozwoju Regional-nego zidentyfikowało obszary wymagające niezwłocznych działań: uproszczenie i przyspieszenie wdrażania środków unijnych na róż-nych poziomach zarządzania, pełniejsze powiązanie systemu fun-duszy unijnych z systemem finansów publicznych, wykorzystanie możliwości oferowanych przez KE w ramach pakietu antykryzyso-wego. Następnie w lutym 2009 r. MRR przygotowało kompleksowy program przyspieszający realizację programów współfinansowanych ze środków UE, składający się z 10 punktów. Wiele tych punktów już zostało wdrożonych, np. poprzez noweliza-cję rozporządzeń. Kolejne są sukcesywnie realizowane. MRR pracuje nad drugim etapem programu przyspieszenia wydatkowania środ-ków UE. Ze względu na sporą liczbę projektów dużych (około 240) realizowanych w obecnej perspektywie, resort chce położyć większy nacisk na ich monitoring. Ma to służyć poprawieniu efektywności za-rządzania i kontroli procesów związanych z doprowadzeniem dużych inwestycji do realizacji. Ministerstwo Rozwoju Regionalnego uznało, że konieczna jest standaryzacja procesów związanych z wdrażaniem środków UE, która wpłynie na większą spójność systemu zarządza-nia oraz umożliwi porównywanie efektów. Realizację projektów przy-spieszy także optymalizacja systemu instytucjonalnego. Konieczne jest wyeliminowanie dublowania czynności w obrębie całego syste-mu (może się to wiązać z pomniejszeniem liczby instytucji, zmiana-mi strukturalnymi i kadrowymi). Instytucje zarządzające powinny też przygotować indywidualne plany przyspieszenia wdrażania progra-mów. Taki plan został już opracowany przez Instytucję Zarządzającą Programem Kapitał Ludzki. (opr. JG)

Przedsiębiorcy i konsumenci szybko odczuli utrudnienia w do-stępie do kredytów. Nastąpiły duże wahania na rynkach pa-pierów wartościowych (z przewagą spadków), spadła kon-

sumpcja i pogorszyła się sytuacja na rynku pracy. Spowolnienie najbardziej odczuła branża samochodowa. W obliczu kryzysu Komi-sja Europejska pod koniec ubiegłego roku ogłosiła „Europejski plan odnowy gospodarczej” („European Economic Recovery Plan”).

Strategia KEPlan Komisji Europejskiej określa cztery cele strategiczne:n Pobudzenie w szybki sposób popytu oraz wzmocnienie zaufania

konsumentów.n Zmniejszenie kosztów społecznych spowolnienia gospodarczego

i jego wpływu na grupy najbardziej narażone. W związku z tym ko-nieczne są działania zmierzające do wyhamowania redukcji miejsc pracy, a następnie umożliwienia szybkiego powrotu na rynek pracy tym osobom, które zagrożone są długotrwałym bezrobociem.

n Zapewnienie pomocy Europie w przygotowaniu się do działania w sytuacji ponownego ożywienia gospodarczego, tak by gospo-darka europejska była w stanie sprostać wymogom konkuren-cyjności oraz przyszłym potrzebom przedstawionym w strategii lizbońskiej na rzecz wzrostu i zatrudnienia. Oznacza to realiza-cję niezbędnych reform strukturalnych, wspomaganie innowacji oraz stworzenie gospodarki opartej na wiedzy.

n Przyspieszenie przejścia w kierunku gospodarki opartej na tech-nologiach niskoemisyjnych.

Pomogą Fundusze EuropejskieGospodarka UE-27 weszła w recesję w ostatnim kwartale 2008 r.

Wskaźniki sytuacji gospodarczej dla Polski na tle Wspólnoty są nieco bardziej optymistyczne, ale dynamika wzrostu PKB będzie się u nas osłabiać do III kwartału 2009 r.

10 kRokóW do PRzySPieSzenia Realizacji PRogRamóW oPeRacyjnych 1. Poszerzenie dostępu do finansowania inwestycji ze środków UE

w formie zaliczek poprzez szersze ich stosowanie m.in. dla przed-siębiorców i samorządów.

2. Zmiany dotyczące przekazywania samorządom terytorialnym dotacji rozwojowej na realizację regionalnych programów operacyjnych.

3. Wprowadzenie zmian w Procedurze przyznawania rezerwy celowej budżetu państwa (część 83).

4. Wprowadzenie elementów konkurencji pomiędzy programami ope-racyjnymi – najszybciej realizowane programy mogą liczyć na do-datkowe środki z tytułu podziału tzw. krajowej rezerwy wykonania w 2011 r.

5. Wprowadzenie nowych standardów w zakresie sposobu i szybkości realizacji poszczególnych procesów (ocena wniosków, podpisywanie umów, rozliczanie, certyfikacja).

6. Wprowadzenie zmian organizacyjnych w systemie instytucjonalnym NSRO.

7. Zwiększenie efektywności działania systemu poprzez lepsze powią-zanie wykorzystania środków pomocy technicznej z celami przypi-sanymi poszczególnym instytucjom.

8. Zastosowanie zasady przekazywania i rozliczania w ramach realizo-wanych projektów w pierwszej kolejności środków będących wkła-dem UE, następnie dopiero dopełnianych wkładem krajowym.

9. Wprowadzenie zasady (uzgodnionej z KE) rozliczania i certyfikacji do KE wydatków poniesionych w pierwszych fazach realizacji pro-jektu, jeszcze przed zatwierdzeniem tego projektu przez KE.

10. Łagodzenie negatywnych skutków spowolnienia gospodarczego w Polsce przy wykorzystaniu środków EFS. Ten punkt jednocze-śnie wspiera realizację 2. i 3. celu strategicznego wyznaczonego w „Europejskim planie odnowy gospodarczej”.


Wydarzenia

Forum wiedzy i dyskusji7 maja przedstawiciele Ministerstwa Roz-woju Regionalnego, eksperci oraz przed-siębiorcy dyskutowali na temat wsparcia beneficjentów z Funduszy Europejskich w czasach spowolnienia gospodarczego.Panel „Strategie inwestycyjne przedsię-biorstw w czasie spowolnienia gospodar-czego” – współorganizowany przez PKPP Lewiatan – był okazją do wymiany do-świadczeń przedstawicieli świata biznesu w zakresie strategii przyjętych jako dzia-łanie osłonowe wobec kryzysu na rynkach finansowych. Podczas spotkania przedsta-wiono też wyniki badania Strategie inwe-stycyjne przedsiębiorstw w czasie spowol-nienia gospodarczego. Przebadane firmy jako największe ryzyko najczęściej wymie-niają nadmierną biurokrację. Jednocześnie, wielu respondentów nie widzi żadnego za-grożenia w realizacji projektów unijnych. Co ważne, firmy, które planują inwestycje w latach 2009-2010, zamierzają je finan-sować przede wszystkim ze środków włas- nych, natomiast 35 proc. z nich chce w tym celu wykorzystać środki unijne. Z badania wynika ponadto, że ponad połowa przed-siębiorców uważa Fundusze Europejskie za istotną pomoc w czasie kryzysu. Z kolei podczas panelu „Fundusze Eu-ropejskie dla przedsiębiorców w czasie spowolnienia gospodarczego – szanse i wyzwania”, także zorganizowanego przez PKPP Lewiatan, wiceminister rozwoju re-gionalnego Jarosław Pawłowski zachęcał uczestników do realizacji innowacyjnych przedsięwzięć. – Teraz jest na to najlepszy moment, bowiem druga szansa pozyskania z Unii Europejskiej 67 mld euro może się nie powtórzyć. Chętnych na unijne fundu-sze nie brakuje – mamy 6 razy więcej zgło-szeń niż dostępnych środków – dodał.W dyskusji „Zewnętrzne mechanizmy wsparcia beneficjentów Funduszy Europej-

Marszałkowski Województwa Lubuskiego postawił na fotoplastykon z trójwymiaro-wymi zdjęciami unijnych projektów oraz muzykę graną na żywo przez zespół jazzo-wy. Dużym zainteresowaniem cieszyły się popisy kulinarne znanego mistrza kuchni Roberta Sowy, który na stoisku Programu Operacyjnego Zrównoważony Rozwój Sek-tora Rybołówstwa i Nadbrzeżnych Obsza-rów Rybackich 2007-2013 przyrządzał specjały z ryb pełnomorskich. Jak mówi ha-sło programu: Ryba wpływa na wszystko!Na placu Zamkowym prezentowano rów-nież wystawy o projektach realizowanych w Polsce za europejskie środki, można było także skorzystać z interaktywnej mapy unij-nych dotacji i zapoznać się z możliwościa-mi portalu internetowego www.funduszeeu-ropejskie.gov.pl. Wiele działo się też na scenie ulokowanej w pobliżu namiotów na placu Zamkowym. Widzowie z zainteresowaniem oglądali atrakcyjny program artystyczno-rozrywko-wy i prezentacje województw oraz uczest-niczyli w licznych konkursach. Nowością tego roku było Kino Funduszy Europejskich, w którym wyświetlano filmy pokazujące wpływ funduszy na rozwój kraju, regionów i ludzi, a także filmy edukacyjne przybli-żające potencjalnym beneficjentom ścieżkę do uzyskania dotacji.

Seminaria oraz dyskusje odbywały się w reprezentacyjnych salach Zamku Królewskiego, a część wystawowa

i informacyjna zorganizowana została w na-miotach na placu Zamkowym, najbardziej rozpoznawalnym miejscu stolicy. Dzięki temu II Forum Funduszy Europejskich (7 i 8 maja 2009 r.) odwiedziły tłumy war-szawiaków i przyjezdnych gości.

Forum informacji W namiotach usytuowano ponad 80 stoisk, w których zaprezentowały się instytucje zaj-mujące się wdrażaniem programów współ-finansowanych z Funduszy Europejskich w całej Polsce. Odwiedzający stoiska mogli nie tylko otrzymać materiały informacyjne, lecz także bezpośrednio zasięgnąć infor-macji od ekspertów na temat możliwości uzyskania dotacji z programów krajowych i regionalnych. Swoje stoiska zorganizowali też wystawcy z państw Grupy Wyszehradz-kiej oraz z Bułgarii i Rumunii, którzy udo-stępniali ulotki i foldery na temat unijnych funduszy, spraw gospodarczych i atrakcji turystycznych w swoich krajach. Wystawcy wiedzieli, że przy takim nagro-madzeniu stoisk potrzebne będą pomysły na wyróżnienie się i przyciągnięcie jak naj-większej liczby zwiedzających. Oryginal-nych pomysłów nie brakowało, np. Urząd

Wszystko o funduszachOrganizowane przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego Forum Funduszy Europejskich jest największą imprezą promującą fundusze unijne i efekty ich wykorzystania w Polsce.

Zyskuje też wymiar międzynarodowy.

Część wystawowa i informacyjna Forum zorganizowana została w namiotach na placu Zamkowym. Wielkopolska zaprezentowała tu autokar hybrydowy, wyprodukowany przez firmę SOLARIS Bus & Coach SA. Produkcję autokaru przyjaznego dla środowiska dofinansowano z Funduszy Europejskich

PIO

TR R

ATAJ

CZAK


utrzymano w tajemnicy aż do dnia gali! Laureaci nie kryli więc zaskoczenia i wzru-szenia. Nagrody wręczyli premier Donald Tusk oraz minister Elżbieta Bieńkowska. – Dwudniowe Forum to święto ludzi, któ-rzy ciężko pracują na to, by Polska była największym placem budowy w Europie – mówił premier. Podkreślił, że wykorzystanie Funduszy Europejskich to wynik ogromnego wysiłku wielu instytucji i ludzi. Dziękując laureatom nazwał ich „bohaterami codzien-nej pracy ze środkami europejskimi”. Całą uroczystość poprowadziła znana prezenter-ka Monika Richardson.Dzień wcześniej minister rozwoju regional-nego nagrodziła laureatów II edycji konkur-su „Polska Pięknieje – 7 Cudów Funduszy Europejskich”, którego celem jest wyłonie-nie najlepszych projektów turystycznych i rewitalizacyjnych współfinansowanych z Funduszy Europejskich. Impreza była bardzo uroczysta, z pełnym ceremoniałem towarzyszącym tego typu wydarzeniom. Panowała przy tym bardzo pogodna i przy-jazna atmosfera, o którą zadbał gospodarz gali, Tomasz Zubilewicz. Po wręczeniu na-gród w każdej kategorii widzowie oglądali filmy o zwycięskich projektach.

Andrzej Szoszkiewicz

i Adam Zdziebło. Samorządowcy przedsta-wiali m.in. dobre praktyki i najważniejsze projekty realizowane w tym okresie pro-gramowania. Na przykład wiceprezydent Łodzi Włodzimierz Tomaszewski zaprezen-tował wyjątkowy na skalę europejską plan rewitalizacji centrum Łodzi, a wicestarosta bielski Marek Szemla przedstawił Bielski Park Technologiczny Lotnictwa, Przedsię-biorczości i Innowacji. Konferencje adreso-wane do samorządów zostały zorganizowa-ne wspólnie z partnerem MRR – Związkiem Powiatów Polskich. Liczne otwarte wykłady na temat możli-wości uzyskania dotacji i prezentacje in-spirujących dobrych praktyk to elementy, którymi Forum się wyróżnia.

Forum zwycięzcówPunktem kulminacyjnym II Forum były gale wręczenia nagród w dwóch konkursach – „Eurolider” oraz „Polska Pięknieje – 7 Cu-dów Funduszy Europejskich”. Na miejsce tych imprez wybrano piękne pomieszcze-nie Arkad Kubickiego, które po długiej re-nowacji zostały oddane do użytku zaledwie miesiąc wcześniej. Finał I edycji konkursu „Eurolider” był bar-dzo emocjonujący. Nazwiska laureatów

skich w czasach spowolnienia gospodar-czego”, moderowanej przez wiceminister rozwoju regionalnego Hannę Jahns, wzięli udział prof. Witold Orłowski, były wicemi-nister finansów Wojciech Misiąg, Krzysztof Rybiński z Ernst&Young, prezes Związku Banków Polskich Krzysztof Pietraszkie-wicz, a także dyrektorzy Piotr Żuber z Mi-nisterstwa Rozwoju Regionalnego i Jacek Woźniak z Urzędu Marszałkowskiego Wo-jewództwa Małopolskiego. Witold Orłowski stwierdził, że szansą na uniknięcie recesji jest sprawna absorp-cja środków unijnych. Uczestnicy dyskusji zgodzili się, że kluczem do sukcesu nie jest ilość wydatkowanych funduszy, ale sposób, w jaki się je wykorzystuje oraz ich efek-tywność.Jacek Woźniak omówił możliwości przy-spieszenia wydatkowania środków unijnych z perspektywy regionu, m.in. poprzez taką zmianę harmonogramu konkursów, by jak najwięcej pieniędzy trafiło do beneficjentów jeszcze w tym roku. Z kolei Wojciech Misiąg wskazał kilka przepisów w prawie zamówień publicznych, które utrudniają inwestycje re-alizowane z Funduszy Europejskich. Ważnym wydarzeniem był panel ministrów „5 lat Funduszy Europejskich na 5-lecie Polski w UE – szanse inwestycyjne” prowa-dzony przez redaktor Janinę Paradowską. W dyskusji wzięli udział minister rozwoju regionalnego Elżbieta Bieńkowska, mini-ster środowiska Maciej Nowicki, minister pracy i polityki społecznej Jolanta Fedak, wiceminister sportu i turystyki Katarzyna Sobierajska, wiceminister infrastruktury Patrycja Wolińska-Bartkiewicz oraz komi-sarz Danuta Hübner. – Dzięki Funduszom Europejskim przenosimy myślenie strate-giczne na inne obszary działania. Widać to zarówno na poziomie centralnym, jak i samorządowym. Myślimy perspektywicz-nie i lepiej planujemy – powiedziała mini-ster Elżbieta Bieńkowska podsumowując dyskusję.Z kolei w panelu: „Kraje Grupy Wyszeh-radzkiej w obliczu kryzysu światowego” przedstawiciele Polski, Czech, Słowacji, Węgier, Rumunii i Bułgarii podzielili się doświadczeniami we wdrażaniu Funduszy Europejskich, a także zaprezentowali dobre praktyki w zakresie infrastruktury, kapitału ludzkiego oraz kultury.Samorządowcy mieli swoje sesje dyskusyj-ne dotyczące wykorzystania pomocy euro-pejskiej i projektów z zakresu infrastruktury transportu i ochrony środowiska. MRR re-prezentowali minister Elżbieta Bieńkowska oraz wiceministrowie Krzysztof Hetman

Punktem kulminacyjnym II Forum były gale wręczenia nagród w dwóch konkursach – „Eurolider” oraz „Polska Pięknieje – 7 Cudów Funduszy Europejskich”

FOT.

AR

CHIW

UM

MR

R

FOT.

WO

JCIE

CH T

RZC

ION

KA/P

RES

SO


eurolider 2009

Karwowo to typowa wieś w południo-wej części województwa zachodnio-pomorskiego – pięknie położona,

lecz dotknięta bezrobociem. Kiedyś było inaczej – wszyscy pracowali w Państwowym Gospodarstwie Rolnym, mieli zabezpieczo-ne dochody, niskie, ale regularnie wypłaca-ne. Gdy PGR zamknięto, dla wielu rodzin świat się zawalił. Trudno było im się odna-leźć w nowej rzeczywistości. Na szczęście we wsi mieszka Bożena Zarecka, urodzona liderka (wówczas sołtyska Karwowa), która nie poddawała się ogólnemu marazmowi. Postanowiła ożywić lokalną społeczność.

Zaczęło się od sprzątania– Spotykaliśmy się i rozmawialiśmy na te-mat uporządkowania naszego otoczenia. W dodatku zbliżał się termin pierwszego festynu odpustowego – wspomina Bożena Zarecka. – Wszyscy czuli potrzebę zmiany, lecz nikt nie chciał pierwszy chwycić za mio-tłę. Wspólnie z kilkoma znajomymi postano-wiliśmy zacząć. To był przełomowy moment. Gdy inni mieszkańcy zobaczyli nas z miotła-mi i kosiarkami, zaczęli się przyłączać. Wspólna praca i jej efekty przełamały bier-ność przynajmniej części mieszkańców. Najaktywniejsi postanowili założyć Stowa-

rzyszenie Przyjaciół Karwowa. Na zebranie założycielskie w kwietniu 2004 r. przy-szło 25 osób. To w zupełności wystarczy-ło, by powołać organizację. – Zaczęliśmy od wysyłania paczek świątecznych dla dzie-ci z powiatu łobeskiego. Zaplanowaliśmy, że paczkami obdarujemy dzieci z każdej gminy – po równo. Na ten projekt dostaliśmy 5 tys. zł z konkursu rozpisanego przez Urząd Mar-szałkowski. Jak się później dowiedzieliśmy, komisja doceniła, że pomyśleliśmy nie tylko o swoich dzieciach, lecz także o wszystkich potrzebujących w powiecie. Warto być soli-darnym – wspomina Bożena Zarecka.

Dziś na 165 mieszkańców wsi do Stowa-rzyszenia należy ok. 30, z tego połowa to ludzie, na których zawsze można liczyć. Członkowie Stowarzyszenia od początku mieli dużo pracy, bo problemów do rozwią-zania we wsi nie brakowało.

Wszystko dla naszych dzieciNajpilniejsze było utworzenie przedszkola – wiele matek nie mogło dojeżdżać do pracy w mieście, gdyż nie miały z kim zostawić dzieci. Ponadto rodzice nie chcieli się po-godzić z tym, że ich dzieci mają nierówne szanse w porównaniu z maluchami z mia-sta. To wszystko zadziałało mobilizująco. Kiedy w 2006 r. Bożena Zarecka dowie-działa się o projekcie „Małe przedszkole w każdej wsi” (realizowany przez Federację Inicjatyw Oświatowych i finansowany z Eu-ropejskiego Funduszu Społecznego), nie musiała długo tłumaczyć mieszkańcom, że to dla nich ogromna szansa. – Od początku musieliśmy pokonać wiele trudności, choć-

Chwyciła za miotłęNajwiększym problemem popegeerowskich wsi w województwie zachodniopomorskim

jest bierność mieszkańców, którzy nie widzą dla siebie perspektyw. Ale to mogą zmienić lokalni liderzy. Jednym z nich jest Bożena Zarecka z Karwowa, która aktywnie poszukuje sposobów

na rozwiązanie problemów swojej miejscowości, sięgając przy tym po Fundusze Europejskie.

Bożena Zarecka – Euroliderka. Zwyciężyła, bo poświęciła się pracy na rzecz społeczności lokalnej i świetnie korzysta przy tym z Funduszy Europejskich. Zdobyła także nagrodę internautów


by fakt, że warunkiem udziału w projekcie było posiadanie odpowiedniego lokalu. My taki mieliśmy, lecz wymagał on grun-townego remontu i nie mogliśmy zdążyć z tym na 1 września. Postanowiłam więc tymczasowo udostępnić pomieszczenie we własnym domu – opowiada pani Za-recka. – No i udało się, dostaliśmy dotację w ramach projektu FIO, a równolegle trwał remont przyszłego przedszkola. 26 stycznia 2007 r. otwarto nową pla-cówkę. To był strzał w dziesiątkę. Kiedy karwowianie zobaczyli pięknie odnowioną świetlicę, postanowili uporządkować swoje obejścia, otynkować na nowo domy. Gdy projekt FIO dobiegł końca, Stowarzyszenie pozyskało w 2008 r. kolejną dotację (po-

niędzy), dwa wyjazdy studyjne oraz utwo-rzenie biura i zakup wyposażenia. Na to przedsięwzięcie uzyskano ponad 47,4 tys. zł dofinansowania. W maju 2009 r. złożony został wniosek o dofinansowanie z PO KL projektu „Objaz-dowa Akademia NGO”, który polega na or-ganizacji wizyt studyjnych i wyjazdowych szkoleń liderów organizacji pozarządowych z terenu powiatu łobeskiego. W szkoleniach duży nacisk kładzie się na opracowywanie projektów europejskich, prawidłowe wy-pełnianie wniosków o dofinansowanie, prowadzenie i rozliczanie przedsięwzięć. – Kto umie sięgać po te pieniądze, ten może więcej. W gminie mamy zbyt mało osób, które potrafią to robić – zauważa Za-recka. – Swoją działalnością pani Bożena poka-zała, że jak wieś ma lidera, to mieszkańcy łatwiej mobilizują się do wspólnego dzia-łania. Dlatego w gminie Łobez stawiamy na projekty aktywizujące społeczność wiej-ską – tłumaczy burmistrz Łobza Ryszard Sola. Bożena Zarecka coraz więcej czasu spędza w Łobzie. Jest radną oraz preze-sem Zarządu Stowarzyszenia Przyjaciół Karwowa, którego biuro mieści się tuż obok Urzędu Miasta w Łobzie. Szkoląc się, dużo jeździ po Polsce. Bardzo dobrze wspomina wizyty studyjne w Walii i Finlandii. Jed-nak najlepiej czuje się u siebie na wsi, ze swoimi przyjaciółmi. Jej marzeniem jest, żeby siedziba Stowarzyszenia znalazła się w Karwowie, a nie w odległym o 11 km Łobzie. – Mamy już nawet budynek poło-żony w samym centrum wsi. Niestety, wy-maga kapitalnego remontu – mówi Bożena Zarecka. – Intensywnie poszukujemy pie-niędzy na ten cel, a jak my czegoś bardzo chcemy, to nam się udaje.


nad 93 tys. zł) na projekt „Małe wiejskie przedszkole w Karwowie”. Tym razem było to samodzielne przedsięwzięcie realizowa-ne w ramach regionalnego komponentu Programu Kapitał Ludzki.

Wspólne działanieWieś zaczęła się zmieniać; mieszkańcy uwierzyli, że stać ich na więcej, gdy dzia-łają razem. Ich symbolem jest teraz brzozo-wa miotła, do której dołączono sentencję: „Niech mocą naszą będzie w potrzebie wspólne działanie. Miotłę solidną, dobrze związaną, któż łatwo złamie?”. Takie miotły dostali już tutaj burmistrz Łobza i starosta łobeski, a ostatnio także premier Donald Tusk i minister rozwoju regionalnego Elż-bieta Bieńkowska.Sukces przedszkola zachęcił mieszkańców Karwowa do dalszego działania. Wszyst-kich raził niezagospodarowany plac w środ-ku wsi, miejsce przecięcia kilku szlaków turystycznych. Aż się prosiło, żeby urządzić na nim miejsce odpoczynku, odpowiednio oznakować i zamieścić przydatne informa-cje. Karwowianie uporządkowali centrum, posadzili kwiaty, urządzili plac zabaw i zbudowali wiatę, pod którą odbywają się koncerty i festyny. Ustawili także kilka tablic informacyjnych na temat walorów przyrodniczych okolicy oraz historii wsi, jej zabytków i atrakcji turystycznych.

Szukamy, więc znajdziemyZ czasem Stowarzyszenie okrzepło w dzia-łaniu i podjęło się realizacji kilku poważnych projektów, w tym „Łobeska Wieś Aktywna”, finansowanego z Mechanizmu Norweskie-go. Obejmuje on m.in. usługi doradcze dla potencjalnych liderów z 12 wsi gminy Ło-bez, organizację szkoleń (przede wszystkim dotyczących pozyskiwania unijnych pie-

W Karwowie było potrzebne małe przedszkole. Pieniądze na jego utworzenie i funkcjonowanie udało się pozyskać z Europejskiego Funduszu Społecznego

Mieszkańcy sami zadbali o wygląd centrum wsi, gdzie przecina się kilka szlaków turystycznych

FOT.

JAN

USZ

TAT

ARKI

EWIC

Z (3

X)

konkuRS euRolideRCelem konkursu, organizowanego przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, jest wyróżnienie osób, które angażują się w wy-korzystanie Funduszy Europejskich poprzez realizację przedsięwzięć służących roz-wojowi lokalnemu i lokalnej społeczności. Organizatorom konkursu zależy na nagra-dzaniu ludzi, którzy mają ciekawe pomysły na rozwój, potrafią mobilizować swoje oto-czenie do wspólnego działania i angażują się w przygotowanie i realizację projektów.Laureaci wybierani są w trzech kategoriach: n Pracownik administracji samorządowej

lub instytucji podległej jednostce samo-rządu terytorialnego

n Pracownik, współpracownik lub wolonta-riusz organizacji pozarządowej

n Pozostałe osoby z grup innych niż wska-zane w kategorii pierwszej lub drugiej, które działają na rzecz lokalnej społecz-ności i wykorzystują w tym celu szerokie możliwości, jakie stwarzają Fundusze Eu-ropejskie.

I edycja konkursu została rozstrzygnięta 8 maja br. podczas II Forum Funduszy Euro-pejskich w Warszawie w obecności premiera Donalda Tuska i minister Elżbiety Bieńkow-skiej. Oprócz dyplomów nagrodą dla lau-reatów konkursu jest szkolenie z zakresu Funduszy Europejskich. Ponadto w poszcze-gólnych kategoriach przyznawane są wyróż-nienia, a swojego laureata wybierają również internauci.


eurolider 2009

Mimo deszczu i zimna, na V Zlot Miłośników Aniołów przyjechało kilkaset osób. Impreza rozpoczę-

ła się od parady poprzebieranych dzieci i aniołów na szczudłach. Pochód zakończył się na placu w centrum wsi, gdzie uczest-ników oklaskiwali licznie przybyli goście. Głos zabrała Halina Cieśla, prezes Stowa-rzyszenia na rzecz Rozwoju Wsi Aniołowo i inicjatorka Zlotu, wyróżniona w I edycji konkursu Eurolider. Długo dziękowała każ-dej osobie, która w nawet najmniejszy spo-sób przyczyniła się do organizacji imprezy. Potem były występy, konkursy i biesiada do późnego wieczora.

W zakątku aniołówZlot Miłośników Aniołów jest najważniej-szym wydarzeniem roku w Aniołowie – okazją do zamanifestowania wspólnoty mieszkańców i spotkania z zaprzyjaźniony-mi gminami i organizacjami. – Początki nie były łatwe. Najpierw musieliśmy się dużo uczyć, dyskutować, poznawać swoje moc-ne i słabe strony. Zaczęliśmy od załatwia-nia drobnych spraw, a dopiero po pewnym czasie przeszliśmy do dyskusji o strategii. Zgodziliśmy się, że planując rozwój naszej wsi, musimy postawić na takie cechy, które pozwolą nam się wyróżnić spośród tysięcy podobnych wsi w Unii Europejskiej – wspo-mina Halina Cieśla. – Po wielu naradach we własnym gronie i konsultacjach ze spe-cjalistami zdecydowaliśmy, że skoncentru-jemy się wokół tematyki aniołów. Po pierw-sze, jest to sam w sobie porywający temat.

Wyzwalacz talentówAniołowo to chyba najbardziej znana wieś województwa warmińsko-mazurskiego.

I to nie za sprawą pięknych jezior i lasów. Bo wokół Aniołowa rozciąga się równinny i typowo rolniczy krajobraz. O sławie tego miejsca zdecydowali ludzie,

którzy postanowili wziąć sprawy wsi w swoje ręce. Ważną rolę odegrała Halina Cieśla, wyróżniona w konkursie Eurolider 2009,

organizowanym przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego.

Halina Cieśla – wyróżniona w konkursie Eurolider za pracę na rzecz lokalnej społeczności i wykorzystywanie w tym celu

Funduszy Europejskich


choćby firma budowlana Magbud, z której jesteśmy w Aniołowie bardzo dumni. W konkursie Eurolider 2009 Halina Cie-śla otrzymała wyróżnienie za działalność na rzecz lokalnej społeczności i wykorzysty-wanie możliwości, jakie stwarzają Fundusze Europejskie. – To było dla mnie ogromne zaskoczenie i jednocześnie radość, że nasza działalność została zauważona i doceniona – wspomina laureatka. – Uświadomiłam sobie, że jeżeli kapituła tak prestiżowego konkursu pozytywnie nas oceniła, to zna-czy, że poszliśmy dobrą drogą. Ale nie za-mierzamy spocząć na laurach – ta nagroda nas jeszcze bardziej mobilizuje do działania i starań o kolejne dotacje.


nich bardzo ważne przedsięwzięcie, gdyż przy jego realizacji umocnili wiarę w swoją siłę i pomysły, a przede wszystkim pokaza-li, że drzemią w nich talenty, które warto odkryć. Okazało się, że są wśród nich do-skonali artyści, rzemieślnicy, przewodnicy turystyczni czy przedsiębiorcy.

Zauważeni i zmotywowani– Działalność w Stowarzyszeniu i sukcesy, jakie na nas spłynęły, dodały naszym miesz-kańcom pewności siebie. Mnie szczególnie cieszy, że kilka osób zdecydowało się na za-łożenie firm i potrafiło przekuć to w sukces – mówi Halina Cieśla. – Niektóre z nich z jednoosobowej działalności gospodarczej rozrosły się do sporych rozmiarów, tak jak

Po drugie, nie musieliśmy go sztucznie tworzyć. Anioły wpisane są w nazwę naszej wsi, mamy legendę związaną z aniołami, anielską okolicę i anielski spokój. Przy-stąpiliśmy do pracy i na konkretne efekty nie trzeba było długo czekać. W centrum wsi, w parku powstał „Zakątek aniołów”, w którym po narodzinach każdego nowego mieszkańca wioski sadzone jest drzewo. Każde drzewo otrzymuje imię anioła, który staje się patronem dziecka. Organizowane są liczne konkursy na wykonanie anioła, ze-branie legend czy opowieści o aniołach.Wieś odwiedził dr Wacław Idziak, socjolog z Politechniki Koszalińskiej, znany specja-lista od rozwoju wsi, również wyróżniony w konkursie Eurolider. – Po zapoznaniu się z naszymi dokonaniami utwierdził nas w słuszności obranej strategii. Zachęcał do utworzenia wioski tematycznej jako sprawdzonej metody pobudzania aktyw-ności mieszkańców wsi – dodaje Halina Cieśla.Motorem tych wszystkich działań jest kilku-dziesięcioosobowa grupa tworząca Stowa-rzyszenie na rzecz Rozwoju Wsi Aniołowo. Sami napisali „Plan odnowy wsi”, w któ-rym określili konkretne problemy i potrze-by lokalne oraz cele i działania, które mają na nie odpowiedzieć. Ważnym elementem strategii jest budowa marki Aniołowo po-przez wypromowanie wsi jako miejsca, gdzie można kosztować „anielskie smaki” – specjały wytworzone przez miejscowe gospodynie wiejskie. Utworzono stronę internetową, która stała się podstawowym źródłem informacji o Aniołowie.

Fundusze umacniają wiaręZ inicjatywy Stowarzyszenia wyremontowa-no i wyposażono wiejską świetlicę. Teraz mieszkańcy Aniołowa mają swoje miejsce na narady, szkolenia, podejmowanie go-ści i po prostu na spotkania towarzyskie przy kawie czy herbacie. W świetlicy utwo-rzono też dwa stanowiska komputerowe z bezpłatnym stałym dostępem do Interne-tu dla wszystkich mieszkańców wsi. Ini-cjatywę Stowarzyszenia docenił burmistrz Pasłęka, który zatrudnił na koszt Urzędu Miasta osobę opiekującą się świetlicą i pro-wadzeniem zajęć. W realizacji tych wszystkich zadań pomogły Fundusze Europejskie. Wspólnie z Elblą-skim Stowarzyszeniem Wspierania Inicjatyw Pozarządowych w latach 2007-2008 reali-zowany był w Aniołowie projekt „Anielskie smaki, diabelskie atrakcje”, współfinanso-wany z Europejskiego Funduszu Społeczne-go. Mieszkańcy podkreślają, że było to dla

V Zlot Miłośników Aniołów – aniołom deszcz niestraszny. Halina Cieśla, lokalna liderka, wyzwoliła w mieszkańcach pomysłowość i energię do działania

anielSkie Smaki – diabelSkie atRakcjeStowarzyszenie na rzecz Rozwoju Wsi Aniołowo w partnerstwie z Elbląskim Stowarzyszeniem Wspierania Inicjatyw Pozarządowych zrealizowało w latach 2007-2008 projekt „Anielskie smaki – diabelskie atrakcje”, współfinansowany z Funduszy Europejskich. Głównym celem projektu był rozwój Aniołowa jako wsi tematycznej. Jego realizacja pozwoliła zbudować markę Aniołowa, wesprzeć aktywizację społeczno-gospodarczą i rozwinąć potencjał tego miejsca. Mieszkańcy mogli poszerzać swoje zainteresowania i zdobyć nowe umiejętności. Skorzystali z kursu komputerowego i kulinarnego oraz poznali tajniki sztuki ceramicznej. Wspólnie z ekspertem Elbląskiego Stowarzyszenia Wspierania Inicjatyw Pozarządowych wypracowano strategię Aniołowa jako wsi tematycznej i modelowe rozwiązania ułatwiające wchodzenie i powrót na rynek pracy. Uczestnicy projektu zobaczyli też, jak funkcjonują inne wioski tematyczne.

FOT.

JAN

USZ

TAT

ARKI

EWIC

Z (4

X)


Polska pięknieje

mysłu, a inwestorzy omijali nas szerokim łukiem. Mieliśmy projekty, które jednak za-legały w szufladach – wspomina burmistrz. – Kiedy uruchomiono unijne programy, po-stanowiliśmy zrobić wszystko, żeby pozy-skać finansowanie na realizację naszych projektów.

Termy UniejówI udało się – gmina pozyskała fundusze (ponad 13 mln zł) na budowę produktu tu-rystycznego „Termy Uniejów” – komplekso-wego przedsięwzięcia, na które złożyło się kilka projektów realizowanych w ramach Zintegrowanego Programu Rozwoju Regio-nalnego (działania 1.4 „Rozwój turystyki

wanych jest 65% gospodarstw domowych trzytysięcznego miasteczka: blisko 200 do-mów jednorodzinnych, bloki, przedszkola, szkoły i urzędy.

Taka gminaTo jednak nie jedyna możliwość wykorzy-stania tego bogactwa. Gdy burmistrz Józef Kaczmarek pojechał do Bad Waltersdorf w Austrii, zobaczył miasteczko, które dzię-ki ciepłym źródłom ożyło i rozwinęło się w atrakcyjny kurort. Taką przyszłość widzi dla Uniejowa. Niestety, sama gmina przez lata była zbyt biedna, by wykorzystać swe jedyne bogactwo. Ale pojawiły się Fundusze Europejskie. – Nie było tu żadnego prze-

Największego bogactwa Uniejowa nie widać: leży, właściwie płynie dwa kilometry pod ziemią. – W 1978 r.

podczas poszukiwań ropy naftowej i gazu wykonano głębokie odwierty. Ówcześni włodarze zacierali ręce na myśl o szybkim wzbogaceniu się. Gdy z odwiertów zamiast nafty trysnęła gorąca woda, rozmyły się marzenia o Uniejowie szejków – mówi Jacek Kurpik, prezes Geotermii Uniejów. – W latach 90. wykonano kolejne odwierty i zbadano właściwości wody. Okazało się, że pokłady ciepłej solanki (68°C) to rów-nież może być żyła złota dla miasta. Źródła zaczęła eksploatować w 2001 r. lokalna ciepłownia. Dziś wodami termalnymi ogrze-

Na gorących źródłach„Jeżeli Wędrowiec li Pielgrzym wspaniałego miejsca szuka tedy do miasta Uniejów zawitać powinien” – tak kronikarze pisali o Uniejowie, którego okres największej świetności przypadał w średniowieczu.

Teraz za sprawą ciepłych źródeł i unijnych funduszy Uniejów przeżywa swój renesans. Pomogło też zwycięstwo w konkursie „Polska Pięknieje – 7 Cudów Funduszy Europejskich”.


i dworek. Przy realizacji swoich planów miasto współpracuje z naukowcami z Uni-wersytetu Łódzkiego i Politechniki Łódzkiej. Ta pierwsza uczelnia prowadzi badania właściwości leczniczych wód, a uczelnia techniczna pracuje nad technologią efek-tywnego wykorzystania energii geotermalnej w ciepłownictwie i energetyce. Burmistrz chce, by miasto uzyskało status uzdrowiska. Są ku temu doskonałe warun-ki: wykorzystywana jest już ekologiczna energia, miasto otaczają lasy. Powietrze jest czyste, gdyż w mieście nie ma uciążli-wych zakładów. Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego potwierdził właściwości leczni-cze uniejowskich wód – zarówno do kąpie-li, jak i do picia. Gdy znajdzie się inwestor, tutejszą wodę mineralną będą mogli pić kuracjusze z całej Polski.Uniejów rozwija też bazę sportową. Obok basenów wybudowano kompleks boisk piłkarskich z podgrzewaną murawą, oczy-wiście wodą geotermalną. Miasto jest na liście kandydatów na ośrodki trenin-gowe dla reprezentacji biorących udział w EURO 2012.Za swoje projekty Uniejów zdobywa naj-wyższe nagrody. 7 maja br. w Zamku Królewskim w Warszawie burmistrz Józef Kaczmarek odebrał z rąk minister Elżbiety Bieńkowskiej główną nagrodę w kategorii „Turystyka na obszarach wiejskich” w II edy-cji konkursu „Polska Pięknieje – 7 Cudów Funduszy Europejskich”. Wcześniej stanął na najwyższym podium w konkursie na naj-aktywniejszą gminę realizującą projekty unij-ne w ramach ZPORR.

Jerzy GontarzAndrzej Szoszkiewicz

zł znalazł się liście inwestycji kluczowych na lata 2007-2013 w województwie łódz-kim. Za te pieniądze gmina wybuduje kryty basen i elektrownię hybrydową. Na rewita-lizację czeka XIV-wieczny zamek z parkiem, a do istniejącego już kasztelu dobudowane zostaną zagrody młynarskie, dwa wiatraki

i kultury”, 3.1 „Obszary wiejskie” i 3.3.1 „Rewitalizacja obszarów miejskich”). W lip-cu 2008 r. otwarto pierwszy w środkowej Polsce kompleks termalno-basenowy. Moż-na korzystać z trzech basenów o różnej temperaturze wody – od 29°C do 35°C. Do dwóch z nich wchodzi się przez budy-nek kompleksu, w którym znajdują się leża-ki i natryski. Taki system pozwala na kąpiel nawet w miesiącach zimowych. Na przy-kład tylko w lutym tego roku z basenów skorzystało 17 tys. osób.Po kąpieli rośnie apetyt. Ale i na to znale-ziono sposób, otwierając w sąsiedztwie ele-gancką Restaurację Termalną. – Ponieważ nasz kompleks jest zlokalizowany nad War-tą (na tym odcinku rzeka ma najwyższą kla-sę czystości), specjalnością restauracji jest rybka – mówi zapraszająco szef kuchni. W pobliżu zbudowano replikę średnio-wiecznego kasztelu. Na gości czekają tam 34 pokoje urządzone jak rycerskie komnaty. Przed snem można wziąć kąpiel w wodzie solankowej w dębowych baliach, a dzień spędzać na przejażdżkach konnych lub na lekcjach rzutu włócznią i toporem. Można sprawdzić, jak szturmowano grody za pomocą maszyny oblężniczej. – Ostatnio do oferty wprowadziliśmy kąpiele czekola-dowe dla nowożeńców – dodaje kasztelan Wojtek Jakubowski.

Boom nadchodziDziś spółka Termy Uniejów jest najwięk-szym pracodawcą w mieście – zatrudnia po-nad 50 osób. Ale burmistrz zapowiada, że boom dopiero nastąpi. Projekt „Termy Unie-jów – ponadregionalny markowy produkt tu-rystyki uzdrowiskowej” z budżetem 105 mln

Celem konkursu „Polska Pięknieje – 7 Cudów Funduszy Europejskich” jest wyróżnienie najlepszych projektów tu-rystycznych i rewitalizacyjnych współfi-nansowanych z Funduszy Europejskich. Nagrody przyznawane są w siedmiu ka-tegoriach: n Rewitalizacjan Zabytek n Produkt promocyjny (wydawnictwo,

portal, kampania promocyjna)n Obiekt turystyczny/gastronomicznyn Turystyka aktywna (ścieżki rowero-

we, szlaki wodne, szlaki turystyczne, parki rekreacyjne)

n Turystyka transgraniczna i między-narodowa

n Turystyka na obszarach wiejskich W maju 2009 r. rozstrzygnięto II edy-cję konkursu. Przyznano 7 nagród w głównych kategoriach oraz wyróżnie-nie specjalne. W tym cyklu opisujemy zwycięskie projekty.

uniejóW leży nad Wartą w województwie łódzkim, w powiecie poddębickim. Pierwsza wzmianka o miejscowości Uneievo pochodzi z bulli papieża Innocentego II z 1136 roku. Prawdopodobnie już przed 1290 rokiem miasto posiadało prawa miejskie. Rozkwit Uniejowa nastą-pił w wieku XIV i XV za sprawą rozwoju rzemiosł: szewstwa, krawiectwa, ku-śnierstwa, tkactwa. Ważną postacią dla miasta jest arcybiskup Jaro-sław Bogoria Skotnicki. W la-tach 1360-1365 został tu wzniesiony zamek obronny – jedna z rezydencji ar-cybiskupów gnieźnień-skich, którzy na czas wojen przechowywali w nim swój skarbiec. W 1870 r. Uniejów utra-cił prawa miejskie, które odzyskał ponownie w 1919 r.

FOT. JERZY GONTARZ/SMARTLINK (2X)


Polska pięknieje

mińskiego, Katarzyny Kobro i Henryka Stażewskiego, skupiając znanych poetów i artystów plastyków. Obok działalności wydawniczej członkowie grupy pozyskiwali eksponaty sztuki do nowo powstającego muzeum w Łodzi. Po roku starań mieli już 75 dzieł 44 artystów. Była to wtedy druga kolekcja w Europie pod względem znaczenia i wielkości.Kolekcję prezentowano w ciasnych po-mieszczeniach starego budynku, kuratorzy marzyli o większej przestrzeni wystawienni-czej. Marzenie spełniło się wraz z otwarciem ms2. Muzeum mieści się w zmodernizowa-nym budynku dawnej fabryki Poznańskie-go. Pieniądze na to ambitne i kosztowne przedsięwzięcie uzyskano z dotacji w ra-

ralno-handlowo-rozrywkowe Manufaktura – wyjątkowe połączenie nowoczesnych form, materiałów i architektury z dawną fabryczną przeszłością.

MetamorfozaW ubiegłym roku otwarto najważniejszą placówkę kulturalną Manufaktury – Mu-zeum Sztuki Nowoczesnej ms2. W daw-nym budynku tkalni wysokiej mieści się dziś jeden z najbogatszych zbiorów sztu-ki XX i XXI wieku w Europie. Sercem galerii jest unikatowa na skalę światową kolekcja sztuki nowoczesnej grupy „a.r.” (artyści rewolucyjni). Ta jedna z najbardziej ak-tywnych grup awangardowych powstała w 1929 r. z inicjatywy Władysława Strze-

Kiedyś miejsce u zbiegu ulic Za-chodniej i Ogrodowej było centrum przemysłowej Łodzi. To tu właśnie

w 1871 r. Izrael Poznański zakładał swo-je bawełniane imperium. Po kilkudziesię-ciu latach prosperity tradycyjny przemysł tekstylny zaczął się chylić ku upadkowi. W 1997 r. dawne imperium Poznańskiego na zawsze zaprzestało produkcji. Wydawało się wtedy, że opuszczone zakłady popadną w ruinę. Jednak szczęśliwie stan zawiesze-nia nie trwał zbyt długo. W 1999 r. roz-poczęto jedną z największych w Europie rewitalizacji terenów poprzemysłowych. Obok przywrócenia budynkom dawnego wyglądu, dostosowano je do nowych funk-cji. W 2006 r. otwarto tu centrum kultu-

Więcej niż muzeumDzięki Funduszom Europejskim w XIX-wiecznej tkalni powstało jedno z najoryginalniejszych polskich muzeów sztuki nowoczesnej – ms2. To więcej niż galeria sztuki, to także żywa placówka edukacyjna,

która uczy dzieci i dorosłych, jak postrzegać i tworzyć sztukę. Muzeum zostało nagrodzone w II edycji konkursu „Polska Pięknieje – 7 Cudów Funduszy Europejskich”.


fantazmat”. Każdy z nich w znaczący spo-sób opisuje dzisiejszą rzeczywistość, rów-nocześnie jednak odwołuje się do kolekcji grupy „a.r.”. Zwiedzający skupia się na roz-poznawaniu nie tyle historyczno-artystycz-nych powiązań, ile znaczeń odnoszących się do współczesności, do spraw, które są istotne dla nas tu i teraz.

Centrum życia kulturalnegoOprócz sal ekspozycyjnych w budynku utworzono kawiarnię połączoną z klubem muzycznym, księgarnią czasopism arty-stycznych, a także punkt informacyjny i szatnię. Projektanci zachowali oryginalne eklektyczne dekoracje (stropy i detale), łą-cząc je z nowoczesnymi elementami wypo-sażenia. Powierzchnię 600 m2 w nowym budynku zajmą wystawy czasowe. Kolejne pomieszczenia są przeznaczone na dzia-łania edukacyjne, performance, spotkania z artystami i pokazy filmowe. Muzeum pro-wadzi także atrakcyjny program edukacyjny obejmujący zarówno warsztaty plastyczne dla najmłodszych, jak i spacery tematyczne dla dorosłych. Kilka razy w miesiącu odby-wają się panele dyskusyjne, pokazy filmów, promocje książek i koncerty.Pomimo krótkiego okresu działalności, ms2 zdobywa cenne laury. Oprócz zwycięstwa w kategorii „Obiekt turystyczny” w konkur-sie „Polska Pięknieje – 7 Cudów Funduszy Europejskich”, galeria zdobyła Grand Prix w 29. edycji konkursu Sybilla na muzealne wydarzenie roku – najważniejszą nagrodę w dziedzinie muzealnictwa.


surowsze normy przeciwpożarowe – mówi Jacek Ferdzyn, architekt, współtwórca pro-jektu budowy ms2.

4 sposoby postrzegania świataEksperyment wyszedł znakomicie i Łódź wzbogaciła się o galerię sztuki na świato-wym poziomie. W ms2 zbiory pokazane są na sporej powierzchni 3 tys. m2 – znacznie większej niż w dotychczasowym budynku. Eksperymentalna jest też koncepcja sa-mej wystawy, której powstanie poprzedził intensywny okres przygotowań. W efekcie wybrana została koncepcja zrywająca ra-dykalnie z dominującą w wystawiennictwie muzealnym zasadą chronologii. O umiej-scowieniu dzieła nie decyduje metryka, lecz zdolność oddziaływania na współczesnego widza. Tematy rozpisane na cztery części stanowią podstawę organizacji przestrzeni ekspozycji. Są to: „Ciało, uraz, proteza”, „Konstrukcja, utopia, polityczność”, „Oko, obraz, rzeczywistość” oraz „Obiekt, fetysz,

mach Zintegrowanego Programu Opera-cyjnego Rozwoju Regionalnego. Na projekt „Modernizacja i adaptacja XIX-wiecznego budynku pofabrycznego dla Muzeum Sztuki w Łodzi” pozyskano dofinansowanie w wy-sokości 17 mln zł z działania 1.4 „Rozwój turystyki i kultury” ZPORR.Dzięki Funduszom Europejskim projek-todawcy mogą pozwolić sobie na więcej, angażując najlepszych architektów i pro-jektantów. Taką drogą poszło łódzkie Mu-zeum Sztuki Nowoczesnej, zapraszając do współpracy znanego architekta Jacka Ferdzyna. – Zadanie mieliśmy utrudnione, gdyż budynek tkalni wysokiej z założenia był obiektem zamkniętym. Po prostu rano przychodzili do niego ludzie, pracowali, wychodzili do domu. W nim musieliśmy stworzyć muzeum, czyli obiekt otwarty dla publiczności i w dodatku przystosowany do współczesnych potrzeb wystawienni-czych. Ponadto, z czego nie wszyscy sobie zdają sprawę, budynek musi spełniać naj-

Muzeum Sztuki Nowoczesnej mieści się na terenie centrum handlowo-rozrywkowego w Łodzi, pomiędzy ulicami Zachodnią, Ogrodową, Drewnowską i Karskie-go. Otwarty w 2006 r. kompleks znajduje się w dawnej fabryce Izraela Poznańskiego. Parcele zakupił Poznański w 1871 r. Do końca XIX w. na blisko 30 ha powstał kom-pleks obejmujący tkalnie, przędzalnię, bielnik i apreturę, oddział naprawy, farbiarnię, drukarnię tkanin i wykoń-czalnię, oddział naprawy i budowy maszyn, ślusarnię, odlewnię i parowozownię, gazownię, remizę strażacką, magazyny, bocznicę kolejową oraz kantor fabryczny, pałac fabrykanta i budynki mieszkalne dla robotników. Architektem budynków fabrycznych był Hilary Majewski, architekt miejski Łodzi w latach 1872-1892. Właści-ciel i architekt przywiązywali wiele uwagi do estetyki, czyniąc z przyfabrycznych obiektów prawdziwe perełki architektury.

FOT.

JAN

USZ

TAT

ARKI

EWIC

Z (3

X)


Fundusze w regionach

czołowe miejsce w kraju pod względem przejrzystości procedur. Region dolnośląski plasuje się także na pierwszym miejscu w Polsce pod względem średniej długości procesu oceny. Regionalną promocję i informację na temat programu eksperci okre-ślają jako prężną i godną naśladowania, a także znacznie wykracza-jącą poza standardy w tej dziedzinie; wysoko oceniają też profesjona-lizm Punktu Informacyjno-Kontaktowego działającego przy urzędzie marszałkowskim. Już w listopadzie 2008 r. uruchomiliśmy sieć 7 regionalnych punktów informujących o możliwościach RPO WD.Mimo dobrych efektów, wdrażanie programu boryka się też z trud-nościami. Głównym problemem są luki w polskim prawie, które utrudniają, a czasami wręcz uniemożliwiają realizację programu i przygotowywanie projektów.

Popularne działaniaPod względem wartości umów i decyzji podpisanych w ramach RPO nasz region lokuje się na trzecim miejscu w kraju. Wartość dofinan-sowania, o które wnioskują twórcy projektów, często wielokrotnie przekracza wysokość budżetów naborów (tzw. alokacji). Wśród do-tychczasowych naborów prowadzonych w trybie systemowym naj-większym zainteresowaniem cieszyły się te do działania 7.2 „Rozwój infrastruktury placówek edukacyjnych – projekty dotyczące szkół i przedszkoli” oraz do działania 3.1 „Infrastruktura drogowa”.W konkursach najwięcej chętnych przyciągnęły działania 6.2 „Tu-

Ławka prymusów Opierając się na doświadczeniu (i sukcesach) z czasu wdrażaniu Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego, Zarząd Województwa Dolnośląskiego przygotował solidne podsta-wy służące skutecznemu wykorzystaniu 1,2 mld euro przyznanych w ramach RPO WD. Wprowadzono odpowiednią strukturę Urzędu Marszałkowskiego, stosunkowo wcześnie zatrudniono i przygotowa-no kadry, a także opracowano dokumenty programowe i procedury wdrażania programu. Nasze województwo znalazło się w pierwszej piątce polskich regionów, które uzyskały pozytywną ocenę w zakresie zarządzania i wdrażania. Już 19 grudnia 2008 r. Komisja Europejska zatwierdziła kluczowy dla systemu zarządzania i wdrażania programu regionalnego dokument – „Opis Systemu Zarządzania i Kontroli”.Aby spełnić postulaty zgłaszane przez beneficjentów, doświadczo-nych w poprzednim okresie programowania, jako sposób naboru wniosków wybrano tryb systemowy, co wyróżnia region dolnośląski w skali kraju. I choć to czasochłonna procedura, daje jednak wy-mierne korzyści wnioskodawcom – potencjalni beneficjenci zgła-szają uproszczoną propozycję projektu zamiast pełnej, kosztownej dokumentacji wraz z załącznikami. Bardzo ważne jest także zare-zerwowanie już w samym programie 38 proc. alokacji na realizację projektów gmin wiejskich, co wynika z perspektywicznego myślenia zarządu województwa o zrównoważonym rozwoju całego regionu.

Jak nas widzą Przygotowanie i wdrażanie dolnośląskiego programu jest znakomi-cie oceniane przez niezależne ośrodki analityczno-badawcze. Otrzy-maliśmy bardzo dobrą opinię dotyczącą analizy kryteriów oceny wniosków o dofinansowanie, przyznającą naszemu województwu

Na Zachodzie zmianyJak realizują swoje regionalne programy operacyjne województwa dolnośląskie,

lubuskie i zachodniopomorskie? Poprosiliśmy o wypowiedź dyrektorów departamentów odpowiedzialnych za wdrażanie RPO w poszczególnych urzędach marszałkowskich

(zarządy województw to instytucje zarządzające RPO). Zebraliśmy też dane, które pozwalają porównać tempo wdrażania programów w regionach. Niniejszym artykułem rozpoczynamy

cykl publikacji o regionalnych programach operacyjnych poszczególnych województw.

2 690 289 867,15 zł

1 114 446 901 zł

1 610 357 810,72 zł

595 487 297 zł

liczba złożonychwniosków

Wnioski (na podstawie zakończonych naborów)

Umowy

liczbapodpisanych

umów/wydanych decyzji

Realizacja Regionalnego Programu OperacyjnegoWojewództwa Dolnośląskiego (stan na 10 czerwca 2009 r.)

wartośćprojektów ogółem

wartość dofinasowania

431

254

Źródło: UMWD

Dolnośląskie

Ireneusz Ratuszniak Dyrektor Departamentu RPO Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego

FOT.

AR

CHIW

UM

UM

WD

MAR

IUSZ

MAM

ET/M

AC M

AP


Ewolucja i nowa jakość polityki spójnościW realizacji polityki spójności obserwujemy cenną ewolucję w kierun-ku większej decentralizacji, czyli upodmiotowienia regionów, przeka-zania im większych możliwości decydowania o kształcie regionalnych programów operacyjnych na podstawie ich strategii rozwoju. To wła-śnie regiony w oparciu o potencjał własny oraz środowisko zewnętrzne mogły najtrafniej zdefiniować te dziedziny i obszary, które pozwolą – w bliższej i dalszej perspektywie – na ich dynamiczny rozwój. Jestem przekonany, że to właśnie podejście regionalne przyczyni się do budowania przewag konkurencyjnych poszczególnych wo-jewództw, a w rezultacie zwiększy skalę oddziaływania środków europejskich w wymiarze narodowym. Sukcesywna i przemyślana regionalizacja możliwa jest, w mojej ocenie, dzięki bardzo dobrej współpracy samorządów wojewódzkich z Ministerstwem Rozwoju

Regionalnego, które odważnie i odpowiedzialnie wyposaża samo-rządy w coraz to nowe kompetencje umożliwiające efektywne wy-korzystywanie interwencji europejskiej.

Polska Zachodnia Województwa Polski Zachodniej są w szczególnej sytuacji: to ob-szary, które ze względu na swe przygraniczne położenie podlegają ciągłej ocenie gości wjeżdżających do naszego kraju. Ważne, aby rozwijały się dynamicznie. Regiony te już od 1994 r. mogły sięgać po środki unijne w ramach Phare CBC, chociaż ich wielkość i zakres oddziaływania były ograniczone. Pozwoliło to jednak na zbudowanie pewnego potencjału, który przyczynił się do sprawnego korzystania z unijnych funduszy. Warto pamiętać, że województwa przygraniczne miały i nadal mają szanse realizować inwestycje współfinansowane z dodatko-wych źródeł: wcześniej w ramach Inicjatywy Wspólnotowej Interreg IIIA, a obecnie w ramach celu III polityki spójności – Europejskiej Współpracy Terytorialnej. Bez wątpienia są to ważne instrumenty pozwalające na niwelowanie naturalnej peryferyjności regionów przygranicznych.

Na co stawiamy Potencjał województwa lubuskiego i jego przygraniczne położenie miały decydujący wpływ na tworzenie dokumentów strategicznych i operacyjnych, a także na kształt Lubuskiego Regionalnego Progra-mu Operacyjnego (LRPO), wynegocjowanego z Komisją Europejską. Myślę tutaj o strukturze programu, w którym zdefiniowano 5 osi priorytetowych – od rozwoju infrastruktury, poprzez stymulowanie wzrostu inwestycji w przedsiębiorstwach, ochronę i zarządzanie zasobami środowiska przyrodniczego, rozwój i modernizację infra-struktury społecznej, po rozwój i modernizację infrastruktury tury-stycznej i kulturalnej. Obok możliwości samodzielnego definiowania

rystyka aktywna”, 6.4 „Turystyka kulturowa” oraz 7.1 „Rozwój infrastruktury szkolnictwa wyższego”. Wiele firm zgłosiło się też do działania 1.1 „Inwestycje dla przedsiębiorstw”.W ramach działań antykryzysowych Zarząd Województwa Dolno-śląskiego przyspieszył terminy kilku konkursów przewidzianych po-czątkowo na rok 2010, w związku z tym w bieżącym roku odbędą się nabory na łączną kwotę ok. 484 mln euro zamiast pierwotnie planowanych 321 mln euro. Zwiększono także (z 24 do 53) liczbę dolnośląskich projektów kluczowych.

Projekty kluczoweNa liście dolnośląskich projektów kluczowych znalazły się 53 przedsięwzięcia z zakresu tworzenia sieci informatycznych, infra-struktury drogowej, ochrony środowiska i bezpieczeństwa prze-ciwpowodziowego, turystyki i kultury oraz infrastruktury ochrony zdrowia. Łączna wartość tych inwestycji to ponad 558 mln euro, w tym dofinansowanie ze środków unijnych wyniesie 314 mln euro. Są wśród nich inwestycje tej rangi, co „Dolnośląskie Centrum Infor-macji Naukowej i Ekonomicznej” we Wrocławiu i „Budowa mostu na rzece Odrze w ciągu drogi wojewódzkiej nr 323”.

Dolnośląskie Centrum Informacji Naukowej i Ekonomicznej zostanie otwarte w 2011 r. Projekt o wartości 50 mln zł (w tym z fundu-szy UE blisko 30 mln zł) zrealizuje Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu, posiadający bogate zasoby źródeł informacji z zakresu ekonomii. Obiekt będzie dostępny dla osób niepełnosprawnych, czytelnie zostaną wyposażone w sprzęt dla niewidomych i nie-dowidzących. Znajdą się tu m.in. pomieszczenia przeznaczone do przechowywania szczególnie cennych zbiorów, w tym starodru-ków, pracownie konserwacji i digitalizacji zbiorów, sale seminaryj-no-wykładowe. „Budowa mostu na rzece Odrze w ciągu drogi wojewódzkiej nr 323” to projekt o strategicznym znaczeniu dla regionu. Dzięki niemu bę-dzie możliwe szybkie, bezpieczne i niezależne od warunków żeglu-gowych (stan wody, zalodzenie) połączenie południowo-wschodniej Wielkopolski z zagłębiem miedziowym. Całkowita wartość projektu to ponad 86 mln zł, w tym 43 mln zł uzyskane z Funduszy Euro-pejskich. n

»

Lubuskie

dr Waldemar Sługocki Dyrektor Departamentu Lubuskiego RPO Urząd Marszałkowski Województwa Lubuskiego

FOT.

MAR

EK M

ARCI

NKO

WSK

I/GAZ

ETA

LUB

USK

A


zmian ułatwiających absorpcję środków (m.in. usuwanie barier formalnych). Zmiany możliwe są także dzięki rozwiązaniom wdrożonym ostat-nio przez Minister Rozwoju Regionalnego. Jedną z najważniejszych jest wprowadzenie systemu zaliczek, które w znamienity sposób przyczyniają się do zwiększania dynamiki realizacji inwestycji oraz rozwiązania problemów wynikających z angażowania środków wła-snych beneficjenta. Nasze województwo natychmiast uruchomiło ten mechanizm. Wśród lubuskich beneficjentów najliczniejszą grupę stanowią przed-siębiorcy, samorządowcy i przedstawiciele środowisk naukowych. Oni też najczęściej zabiegają o wsparcie (w ramach programu) waż-nych dla regionu przedsięwzięć. Do tej pory zawarto ponad 100 umów na dofinansowanie. To najlepsze świadectwo determinacji i zaangażowania nie tylko władz województwa, ale także beneficjen-tów, którzy coraz śmielej i chętniej sięgają po środki europejskie, widząc w nich szanse na rozwój. Bardzo trafnym, ważnym i intere-sującym stymulatorem aktywności regionów jest krajowa rezerwa wykonania, czyli dodatkowe środki dla tych, którzy w sposób sku-teczny i efektywny realizują swoje programy operacyjne.

Projekty kluczoweJednym z najważniejszych lubuskich projektów kluczowych jest Park Naukowo-Technologiczny Uniwersytetu Zielonogórskiego. Park będzie ośrodkiem ponadregionalnym, gdzie nauka spotyka się z nowoczesnym przemysłem. Dzięki finansowemu zaangażowaniu LRPO w roku 2012 powstanie atrakcyjne centrum upowszechnia-nia wiedzy naukowej i postępu technicznego. Realizacja projektu to część zintegrowanych działań, których celem jest stworzenie warun-ków sprzyjających wzrostowi inwestycji na poziomie regionalnym i lokalnym. Park Naukowo-Technologiczny, którego łączna wartość szacowana jest na ponad 61 mln zł, może liczyć na dofinansowanie z UE na poziomie blisko 52 mln zł. n

tych ważnych dla rozwoju regionu obszarów, Zarząd Województwa mógł także określić skalę potrzebnych środków. Program stwarza duże szanse dla rozwoju lubuskiej przedsiębior-czości – prawie 1/4 środków przeznaczono na wspieranie działań i inwestycji służących rozwojowi lubuskich przedsiębiorstw oraz na wzmocnienie potencjału innowacyjnego. Równolegle powstają przedsięwzięcia mające na celu rozwój infrastruktury badawczo-ro-zwojowej i edukacyjnej na poziomie wyższym, m.in. projekt „Budowa Parku Naukowo-Technologicznego Uniwersytetu Zielonogórskiego”, czy też rozwijanie regionalnych instytucji otoczenia biznesu, takich jak fundusze poręczeń kredytowych czy fundusze pożyczkowe.

Skoro wolniej, to szybciejSprawne i szybkie inwestowanie pieniędzy europejskich to szansa na rozwój regionu, szczególnie ważna w dobie globalnego spowol-nienia gospodarczego. Zarząd Województwa Lubuskiego, przedsię-biorcy, przedstawiciele jednostek samorządu terytorialnego oraz inni aktorzy regionalni zdają sobie z tego sprawę. Region intensyfikuje realizację LRPO poprzez, z jednej strony, stałą współpracę z po-tencjalnymi beneficjentami, z drugiej zaś – poprzez wprowadzenie

552 541 261,2

450 756 347,28 zł279 791 734,50 zł

liczba złożonychwniosków

Wnioski (na podstawie zakończonych naborów)Umowy

liczbapodpisanych


Realizacja Lubuskiego Regionalnego Programu Operacyjnego(stan na 12 czerwca 2009 r.)


wartośćdofinasowania

750124

Źródło: UMWL

»

n dolnośląSkieDolny Śląsk uczestniczy w dwóch programach współpracy transgranicznej, wraz z wojewódz-twem lubuskim w Programie Współpracy Trans-granicznej Polska-Saksonia 2007-2013 oraz w Programie Współpracy Transgranicznej Repu-blika Czeska-Rzeczpospolita Polska 2007-2013 (wraz z województwami: opolskim i śląskim).Obszar wsparcia programu współpracy z Sak-sonią na Dolnym Śląsku obejmuje podregion jeleniogórsko-wałbrzyski.Program Współpracy Transgranicznej Republi-ka Czeska-Rzeczpospolita Polska to największy program współpracy transgranicznej z udziałem Polski, wdrażany w latach 2007-2013. Dofinan-sowanie ze środków EFRR wynosi tu ponad 219 mln euro. Obszar wsparcia w województwie dolnośląskim obejmuje podregion jeleniogórski oraz wałbrzyski. Nadrzędnym celem programu jest wspieranie rozwoju społeczno-gospodarcze-go obszaru pogranicza polsko-czeskiego poprzez wzmacnianie jego konkurencyjności i spójności oraz poprzez promowanie partnerskiej współpra-cy jego mieszkańców. Program rozpoczął się na początku 2008 r. Do-tychczas Komitet Monitorujący rekomendował do dofinansowania 111 wspólnych projektów współpracy polsko-czeskiej na kwotę dofinanso-wania z EFRR ok. 150 mln euro. Łącznie bene-

ficjenci z Dolnego Śląska uczestniczą w 64 spo-śród wszystkich realizowanych projektów, które do lipca 2009 r. otrzymały rekomendację KM. Do dyspozycji pozostało jeszcze ponad 30 proc. dostępnej alokacji, tj. ok. 55,9 mln euro.

n lubuSkieW latach 2007-2013 województwo lubuskie uczestniczy w dwóch programach współpracy transgranicznej: Polska (województwo lubuskie)- -Brandenburgia oraz Polska-Saksonia.W ramach programu realizowanego z Bran-denburgią do tej pory zatwierdzono projekty na łączną kwotę ponad 32 mln euro z łącz-nej puli 124,5 mln euro, przeznaczonej m.in. na rozwój transgranicznej infrastruktury, po-prawę stanu środowiska w obu regionach, za-wiązywanie trwałych struktur gospodarczych, przełamywanie barier kulturowych. Komitet Monitorujący podjął decyzję o przyznaniu dofinansowania dla 24 projektów złożonych w ramach wszystkich priorytetów. Dodatkowo 3 czerwca br. w Zielonej Górze od-była się inauguracja Funduszu Małych Projek-tów (FMP) i Projektów Sieciowych (PS) w Eu-roregionie Sprewa-Nysa-Bóbr, a 26 czerwca br. oficjalnie ogłoszono nabór wniosków o dofinan-sowanie w ramach FMP i PS w Euroregionach: Sprewa-Nysa-Bóbr oraz Pro Europa Viadrina.

WSPółPRacaterytorialna2007-2013Podstawowym warunkiem umożliwia-jącym ubieganie się o dofinansowanie z Programów Europejskiej Współpracy Te-rytorialnej (EWT) jest współpraca z part-nerem zagranicznym w ramach projektu, przy czym muszą być spełnione co naj-mniej dwa z czterech kryteriów: wspólne planowanie, wspólna realizacja, wspólny personel, wspólne finansowanie. Maksy-malna wysokość dofinansowania na reali-zację projektu wynosi 85 proc.Wszystkim potencjalnym beneficjentom programów w ramach EWT zainteresowa-nym ubieganiem się o wsparcie pomocy merytorycznej udzielają Regionalne Punk-ty Kontaktowe utworzone w strukturach urzędów marszałkowskich, które m.in.: wskażą właściwe źródło finansowania, skonsultują wniosek, pomogą znaleźć partnera projektu i zorganizują szkolenia informacyjne.

MAR

IUSZ

MAM

ET/M

AC M

AP


runków życia mieszkańców, a wszystko to w ścisłym powiązaniu z naszą „transgranicznością”. Bliskość rynków innych krajów człon-kowskich UE stanowi dla zachodniopomorskich przedsiębiorców zarówno szansę, jak i duże wyzwanie. Muszą się skonfrontować z wymaganiami, które stawia rynek wspólnotowy, a sprzyja im rozwinięta sieć komunikacyjna, łącząca obszary po obu stronach granicy. Najwięcej środków RPO WZ (ponad 1 mld zł) przeznaczamy na wsparcie rozwoju gospodarki, innowacji i nowych technologii. Pieniądze trafią m.in. do sektora MSP w postaci bezpośrednie-go dofinansowania przedsięwzięć inwestycyjnych, wspierających wdrażanie nowych technologii czy też w formie finansowania zwrotnego w ramach Inicjatywy JEREMIE. Fundusze programu zostaną też wydane na rozwój połączeń kooperacyjnych pomiędzy biznesem a sferą badawczo-rozwojową, pozwolą również na uzbro-jenie stref inwestycyjnych, które mają szanse przyciągnąć dużych przedsiębiorców, w tym inwestorów z zagranicy. Niewiele mniej, bo ponad 900 mln zł, zarezerwowaliśmy dla infrastruktury trans-portowej – najwięcej pieniędzy trafi na inwestycje drogowe (wo-jewódzkie oraz lokalne). Nie zapomnieliśmy też o alternatywnych połączeniach komunikacyjnych: kolejowych, wodnych, a nawet lotniczych. W programie przewidziano budowę lokalnego portu lotniczego pod Koszalinem.

Ile pieniędzy, kiedy i jakDo połowy czerwca 2009 r. uruchomiliśmy 19 naborów wnio-sków, w których do dyspozycji wnioskodawców oddaliśmy łącznie blisko 785 mln zł. Ogłoszone już konkursy znajdują się w różnych fazach zaawansowania, jednak przewidujemy, iż w samym tyl-

Narzędzie realizacji strategiiO specyfice województwa zachodniopomorskiego stanowi położe-nie przy granicy z Niemcami i na przecięciu ważnych szlaków ko-munikacyjnych (ze Skandynawii na południe i południowy wschód Europy i z Europy Zachodniej na wschód). Znajduje to swoje od-bicie w Strategii Rozwoju Województwa Zachodniopomorskiego do roku 2020, a Regionalny Program Operacyjny Województwa Zachodniopomorskiego (RPO WZ) to jeden z najważniejszych in-strumentów, który pozwala tę strategię realizować.Celem programu jest podnoszenie konkurencyjności gospodarki, zwiększanie spójności przestrzennej i społecznej oraz poprawa wa- »

Program współpracy transgranicznej z Sak-sonią w latach 2004-2006 obejmował swym zasięgiem tylko województwo dolnośląskie. Do współpracy na lata 2007-2013 została włą-czona również część województwa lubuskiego. Oznacza to, że w podregionie zielonogórskim mogą być realizowane projekty współpracy z partnerami saksońskimi. Głównym celem programu jest wspieranie zrów-noważonego rozwoju wspólnego polsko-saksoń-skiego obszaru wsparcia w celu wzmocnienia spójności gospodarczej i społecznej. Wspar-cie mogą uzyskać przedsięwzięcia w zakresie m.in. infrastruktury drogowej, ochrony środo-wiska, bezpieczeństwa publicznego, edukacji, turystyki, dziedzictwa kulturowego oraz rozwoju współpracy partnerskiej. Budżet programu wy-nosi ponad 123,6 mln euro, z czego wkład ze środków EFRR to ponad 105 mln euro. Nabór wniosków w programie został urucho-miony w dniu 15 maja 2009 r., zatwierdze-nie pierwszych projektów współpracy przez KM przewiduje się na wrzesień i listopad tego roku.

n zachodnioPomoRSkieW latach 2007-2013 w ramach EWT woje-wództwo zachodniopomorskie realizuje dwa programy współpracy transgranicznej, tj. Pro-

gram Operacyjny Współpracy Transgranicznej Meklemburgia-Pomorze Przednie/Brandenbur-gia-Rzeczpospolita Polska (województwo za-chodniopomorskie) oraz program Południowy Bałtyk (ang. South Baltic). Program współpracy z Meklemburgią i Bran-denburgią rozpoczął się w 21 listopada 2008 r. Na jego realizację przeznaczono około 156,2 mln euro, w tym ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR) 132,8 mln euro.Od momentu uruchomienia programu nabór wniosków o dofinansowanie prowadzony jest w trybie ciągłym. Dotychczas odbyły się trzy posiedzenia Komitetu Monitorującego (KM), który zaakceptował w sumie 19 wniosków na łączną kwotę ok. 24,4 mln euro. Projekty, którym KM przyznał dofinansowanie dotyczą m.in. polsko-niemieckiego kształcenia zawodo-wego, rewitalizacji transgranicznych centrów kultury i wypoczynku, współpracy młodzieży oraz ośrodków kultury. Z programu dofinansowa-nie mogą uzyskać działania dotyczące budowy, rozbudowy oraz modernizacji transgranicznych połączeń drogowych i pieszych oraz transgra-nicznych baz edukacyjno-sportowych. Ścisła współpraca polskich partnerów z województwa zachodniopomorskiego z jednostkami po stronie niemieckiej rozwija się od wielu lat, a historia wspólnych działań sięga jeszcze programu Pha-

re CBC, realizowanego przed przystąpieniem Polski do Unii Europejskiej.Program Południowy Bałtyk to nowa inicjatywa współpracy transgranicznej, w której oprócz wybranych regionów Szwecji, Danii, Litwy, Niemiec oraz województw: pomorskiego i war-mińsko-mazurskiego (powiat elbląski) udział bierze także województwo zachodniopomorskie. Celem programu jest wzmocnienie zrównowa-żonego rozwoju obszaru Południowego Bałtyku poprzez wspólne działania zwiększające jego konkurencyjność i wzmacniające integrację między ludźmi i instytucjami. Projekt, by mógł być realizowany, powinien wpisywać się w na-stępujące osie priorytetowe: 1. Konkurencyjność gospodarcza lub 2. Atrakcyjność i wspólna toż-samość. Na realizację programu przeznaczono ponad 75 mln euro, w tym ze środków EFRR ponad 60,7 mln euro.Program Południowy Bałtyk rozpoczął się w marcu 2008 r. Dotychczas odbyły się dwa nabory wniosków o dofinansowanie, w ramach których Komitet Sterujący zatwierdził 16 wnio-sków na łączną kwotę ok. 14,7 mln euro (EFRR). Kolejny nabór jest planowany w okre-sie: 15 lipca – 30 września 2009 r. Wniosko-dawcy i partnerzy z województwa zachodnio-pomorskiego z powodzeniem startowali w obu konkursach.

Zachodniopomorskie

Marcin SzmytDyrektor Wydziału Zarządzania RPO Urząd Marszałkowski Województwa Zachodniopomorskiego

FOT.

JAN

USZ

TAT

ARKI

EWIC

Z


z legislacją UE w zakresie ocen oddziaływania na środowisko i de-cyzją Zarządu Województwa, by wymogi stawiane wnioskodawcom dostosować do oczekiwań Komisji Europejskiej. Problem niespójności regulacji krajowych z unijnymi mógł okazać się dla beneficjentów brzemienny w skutki. Realizacja projektów niezgodnie z prawem europejskim mogła grozić koniecznością zwrotu wypłaconego dofinansowania wraz z odsetkami, a na takie ryzyko nie chcieliśmy wystawiać beneficjentów. By pomóc w przy-gotowaniu projektów zgodnych ze wspólnotowymi przepisami, po-stanowiliśmy opracować własne wytyczne w zakresie oceny wpły-wu inwestycji na środowisko. We współpracy z kancelarią prawną specjalizującą się w prawie ochrony środowiska i wykorzystując wytyczne ministerialne, przygotowaliśmy kompleksowe poradniki dotyczące przeprowadzania oceny oddziaływania na środowisko. Pomimo przyjęcia (pod koniec 2008 r.) ustawy, która dostosowu-je polskie prawo do wymogów Unii Europejskiej, oraz planowanej nowelizacji rozporządzenia wykonawczego, które pozwoli w pełni prawidłowo kwalifikować przedsięwzięcia jako podlegające lub niepodlegające obowiązkowi przeprowadzenia OOŚ, nasze wytycz-ne będziemy stosować. Pomagają one wydatnie wnioskodawcom w przechodzeniu przez gąszcz przepisów środowiskowych.Problemy z prawem ochrony środowiska nie pozostały bez wpływu na tempo ogłaszania konkursów. Stworzenie w ramach RPO WZ mechanizmów umożliwiających nabór i ocenę projektów w zgodzie z prawem środowiskowym UE zajęło kilka miesięcy, jednak od lipca ubiegłego roku konkursy ogłaszane są już planowo.

Przedsiębiorcy i samorządWśród najbardziej zainteresowanych dotacjami z RPO WZ na czoło wysuwają się przedsiębiorcy. W jakiejś części jest to wynik liczby dotychczas ogłoszonych konkursów dla sektora MSP – było ich po prostu najwięcej. Możliwość sfinansowania nawet do 60 proc. kosztów inwestycji zdopingowała do złożenia swojej aplikacji bar-dzo wiele firm; do tej pory przedsiębiorcy przedstawili ponad 500 wniosków. W konkursach, w których o dofinansowanie ubiegać się mogły jed-nostki samorządu terytorialnego i inne instytucje publiczne, naj-bardziej atrakcyjny okazał się nabór na przedsięwzięcia drogowe (złożono 69 wniosków) oraz wsparcie dla rozwoju infrastruktury turystycznej (60 wniosków).

Projekty kluczoweZachodniopomorska lista projektów kluczowych liczy obecnie 39 pozycji i rezerwuje około 20 proc. środków unijnych w programie. Każdy projekt kluczowy ma strategiczną wartość dla rozwoju re-gionu. Warto wskazać te, które pomogą wykorzystać turystyczny potencjał Pomorza Zachodniego. To projekty rozbudowy portów jachtowych w Szczecinie, Świnoujściu, Lubczynie i Stepnicy. Są uzupełnieniem wielkiego przedsięwzięcia wpisanego na listę projek-tów kluczowych Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka, a zakładającego budowę i modernizację bazy do uprawiania żeglar-stwa w Wolinie, Kamieniu Pomorskim, Niechorzu, Mielnie, Szczeci-nie, Trzebieży i Kołobrzegu. Wspólnie utworzą Zachodniopomorski Szlak Żeglarski, który skutecznie powalczy o żeglarzy z Wielkimi Jeziorami Mazurskimi. W ramach RPO na projekty kluczowe w za-kresie turystyki żeglarskiej przeznaczono ponad 70 mln zł. n

ko 2009 roku wykorzystanie środków osiągnie pułap 385 mln zł (blisko 11 proc. wszystkich środków dostępnych w programie) – do grudnia ogłosimy jeszcze 10 nowych naborów. W czerwcu ruszyły konkursy dla przedsiębiorców w zakresie wsparcia inwe-stycyjnego oraz finansowania udziału w targach i misjach, w ko-lejnych miesiącach – w obszarze specjalistycznego doradztwa dla MSP, promowania bioróżnorodności i ochrony przyrody czy też infrastruktury ścieżek rowerowych.Przygraniczne położenie województwa odciska swój ślad także na praktyce wdrażania programu. Tu, w bezpośrednim sąsiedztwie Niemiec, Szwecji i Danii, kwestia występowania pomocy publicznej w projektach finansowanych z programu musi być rozpatrywana bardzo wnikliwie. Jedną z przesłanek uznania transferu środków na pomoc publiczną jest bowiem ich wpływ na wymianę gospodar-czą między krajami członkowskimi.

JEREMIE i JESSICAPoza wydatkami zaplanowanymi na realizację projektów wyłonio-nych w konkursach, projektów systemowych oraz kluczowych, na pulę wykorzystanych środków złoży się także wkład finansowy ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego do dwóch Inicjatyw Wspólnotowych – JEREMIE i JESSICA. O ich wykorzysta-niu w ramach RPO WZ rozmawialiśmy od dwóch lat, teraz do obu inicjatyw już przystępujemy. Z końcem maja ogłosiliśmy konkurs na wybór Menedżera Funduszu Powierniczego dla Inicjatywy JEREMIE. Fundusz będzie udzielał po-zadotacyjnego wsparcia przedsiębiorcom z sektora MSP, z wykorzy-staniem instrumentów odnawialnych i za pośrednictwem instytucji prowadzących działalność poręczeniową i pożyczkową. Z chwilą rozstrzygnięcia konkursu (w sierpniu 2009 r.) konto Funduszu zo-stanie zasilone kwotą 210 mln zł.Latem zakończymy też negocjacje z Europejskim Bankiem Inwe-stycyjnym na temat umowy o finansowanie w ramach Inicjatywy JESSICA. Umowa przewiduje utworzenie Funduszu Powierniczego JESSICA, którym zarządzać będzie Bank. Zarząd Województwa przeznaczył na wkład do Funduszu Powierniczego ponad 110 mln zł. Pieniądze z Inicjatywy JESSICA posłużą (w formie pożyczek i poręczeń) na realizację projektów rewitalizacyjnych w miastach i miasteczkach regionu.

Bariery i poradnikiZmiany nastąpiły już w pierwszych wersjach harmonogramu re-alizacji RPO WZ, przyjmowanych w początkach ubiegłego roku. Modyfikacje dotyczyły przede wszystkim przesunięcia terminów ogłaszania konkursów. Powodem była niezgodność polskiego prawa

»

1 078 046 515,81 zł

356 993 223,76 zł

426 326 696,25 zł

156 613 984,85 zł

liczba złożonychwniosków*

Wnioski (na podstawie zakończonych naborów)

Umowy

liczbapodpisanych


Realizacja Regionalnego Programu OperacyjnegoWojewództwa Zachodniopomorskiego(stan na 19 czerwca 2009 r.)


wartość dofinasowania

362

80

156613984.85356993223.76

Źródło: UMWZ

* po ocenie formalnej MAR

IUSZ

MAM

ET/M

AC M

AP


woju Regionalnego, w której w poprzedniej kadencji zasiadała liczna grupa polskich posłów. Mam nadzieję, że podobnie będzie w czasie prac właśnie rozpoczynającej się kadencji. Naturalnym partnerem w naszej pracy jest także Komisja Europejska, której poszcze-gólne dyrekcje bezpośrednio odpowia-dają za wdrażanie polityk i inicjatyw UE. W przypadku polityki spójności szczególna rola przypada Dyrekcji ds. Polityki Regio-nalnej, odpowiedzialnej za przedkładanie propozycji legislacyjnych, tworzenie wy-tycznych dla państw członkowskich oraz ewaluację i kontrolę wydatkowania fundu-szy unijnych.Wspierając udział samorządów w realizacji polityki spójności, Stałe Przedstawicielstwo ściśle współpracuje z biurami polskich re-gionów i miast w Brukseli. Nasze regularne kontakty z przedstawicielami regionalnymi mają na celu wypracowanie stanowisk wspólnych dla administracji centralnej i sa-morządowej, by Polska w ramach dyskusji o polityce spójności mówiła jednym, silnym głosem. Elementem współpracy są także wspólne przedsięwzięcia, choćby takie, które służą zaprezentowaniu i wypromowa-niu na szerokim forum polskich sukcesów w wykorzystaniu środków unijnych. Oczywiście nie sposób wyczerpująco opisać innych zadań i tematów, jakimi kierowana przeze mnie placówka zajmuje się w kon-tekście polityki spójności, ale wszystkie one mają, jak wierzę, swój skromny wkład w to, jak z pomocą funduszy unijnych zmienia się oblicze naszego kraju i jak rozpoznawane i odbierane są te zmiany przez rodaków.

Jan TombińskiAmbasador

Stałe Przedstawicielstwo PR przy UE

w proces stanowienia prawa i decydowa-nia o kształcie i ewolucji polityki spójności głównie za sprawą Komitetu Regionów, instytucji o charakterze doradczym i opi-niodawczym, która – jako reprezentacja instytucjonalna wszystkich jednostek te-rytorialnych, regionów, miast i gmin UE – dba o ich interesy.Stanowienie prawa, zmiany legislacyj-ne w obrębie polityki spójności, dyskusja nad strategicznymi dokumentami w oparciu o propozycje przygotowane przez Komisję Europejską – rozpoczynają się na pozio-mie eksperckim, w ramach grupy roboczej ds. środków strukturalnych. W ich pracach biorą udział eksperci Stałego Przedstawi-cielstwa, którzy zgodnie ze szczegółowy-mi instrukcjami z kraju prezentują polskie stanowisko i wypracowują porozumienie z innymi krajami. To właśnie na tym forum nabierają kształtu rozporządzenia regulujące programowanie i wdrażanie funduszy struk-turalnych, obowiązujące następnie podczas realizacji projektów unijnych w krajach człon-kowskich UE. Kolejny krok to praca w tzw. Komitetach Stałych Przedstawicieli (CORE-PER I i COREPER II). Dla polityki spójności właściwy jest COREPER II odpowiedzialny m.in. za finanse, ekonomię, sprawiedliwość, sprawy ogólne i stosunki zewnętrzne, w któ-rym stanowisko Polski przedstawiam osobi-ście. Decyzje końcowe podejmują natomiast właściwi ministrowie UE.Ważnym uczestnikiem procesu realizacji polityki wspólnotowej jest Parlament Eu-ropejski. Stąd też eksperci Stałego Przed-stawicielstwa śledzą prace komisji parla-mentarnych, do których trafiają propozycje legislacyjne Komisji Europejskiej, uzgod-nione w Radzie UE. W przypadku polityki spójności kluczowa jest Komisja ds. Roz-

Dlaczego nie jest wdzięczna? Gdyż nigdy nie sposób przewidzieć jej ostatecznych wyników; nie można

założyć, iż planowane cele zostaną osiąg- nięte, stąd częsta potrzeba ich weryfikowa-nia. Efekt końcowy zależy od niezbędnych umiejętności budowania kompromisów, takie są bowiem konsekwencje i uwarun-kowania pracy Stałego Przedstawicielstwa przy Unii. Tutaj każde z 27 państw, repre-zentując swoje interesy i priorytety, ma równoprawny głos, ale też jednakową od-powiedzialność za podejmowane działania i decyzje rzutujące na kierunki rozwoju ca-łej Wspólnoty Europejskiej i jej obywateli.Stałe Przedstawicielstwo RP przy UE jest elementem polskiej administracji rządowej. Działając z upoważnienia i w imieniu orga-nów rządowych, reprezentuje Polskę na are-nie unijnej we wszystkich tych dziedzinach, dla których Wspólnota ma traktatowo umo-cowane kompetencje prawodawcze. Jedną z nich, niezmiernie ważną i strate-giczną, biorąc pod uwagę wpływ na rozwój i jakość życia w krajach i regionach, jest oczywiście polityka spójności. Z jednej strony brak tu stałego forum ds. spójności – ministrowie odpowiedzialni za politykę regionalną nie obradują w ramach oficjal-nych posiedzeń Rady Ministrów UE, ale spotykają się na posiedzeniach nieformal-nych, organizowanych przez kolejne kraje sprawujące prezydencję. Oficjalne decyzje polityczne sankcjonowane są przez Radę Ministrów ds. Gospodarki i Finansów lub Radę Ministrów ds. Ogólnych i Stosunków Zewnętrznych. Z drugiej strony widoczny jest znaczący udział partnerów krajowych, reprezentujących administrację lokalną i regionalną krajów członkowskich. Ad-ministracja samorządowa włączana jest

z brukseli

By mówić jednym głosem

Pytany o moje wrażenia jako pełniącego funkcję Stałego Przedstawiciela Polski przy Unii Europejskiej odpowiadam, może nieco prowokacyjnie, iż nie jest to wdzięczna, choć bardzo fascynująca i ciekawa praca.

FOT.

WO

JCIE

CH O

LKU

ŚNIK

/AG

ENCJ

A G

AZET

A


Polecamy

cia. Innymi słowy, to podejście do rozwoju miast opiera się na działaniach zintegro-wanych.

Innowacyjne modele rozwojuGłównym instrumentem polityki regionalnej wspierającym współpracę między miasta-mi jest sieć utworzona w ramach programu URBACT. Powstał on w 2002 r. jako część Inicjatywy Wspólnotowej URBAN II, której celem było wspieranie zintegrowanego roz-woju obszarów miejskich znajdujących się w sytuacji kryzysowej. Nacisk położony był przede wszystkim na wspieranie innowa-cyjnych modeli rozwoju dla gospodarczej i społecznej rewitalizacji obszarów miej-skich w kryzysie. Ponadto program miał na celu wymianę informacji i doświadczeń w ramach zrównoważonego rozwoju miast w Unii Europejskiej. Na realizację progra-mu przeznaczono 700 mln euro.W ramach URBACT I stworzono 20 sieci tematycznych i 8 grup roboczych (skupiały

sta, oparte na strategicznym planowaniu. Innymi słowy, powinna umieć w sposób skoordynowany wykorzystać znajdujące się w miastach zasoby na rzecz budowania konkurencyjności opartej na innowacyjno-ści. Wymaga to umiejętnego łączenia instru-mentów inżynierii finansowej, stosowania mechanizmów partnerstwa publiczno-pry-watnego, budowania lokalnych ośrodków transferu technologii czy parków przemy-słowych” – twierdzi była komisarz UE ds. polityki regionalnej Danuta Hübner.Komisja opublikowała komunikat ze szcze-gółowymi rekomendacjami dla polityki miejskiej. W dokumencie podkreślono, że budowanie konkurencyjnych obszarów miejskich jest bardziej skuteczne w ra-mach szerszej wizji rozwoju. Na przykład miasta atrakcyjne dla inwestorów to także miejsca, które oferują dobre warunki życia czy spędzania wolnego czasu. Jednocześ- nie miasta to centra zmian, przyciągające nowatorskie i innowacyjne przedsięwzię-

W „Strategicznych wytycznych dla polityki spójności 2007-2013” Komisja Europejska zapropono-

wała trzy główne kierunki działań w pro-gramach operacyjnych w zakresie polityki miejskiej. Pierwszy z nich dotyczy wzmac-niania roli miast jako motorów rozwoju dla regionów, w których są zlokalizowane. Drugi obejmuje działania mające na celu zwięk-szenie wewnętrznej spójności obszarów miejskich poprzez zapobieganie wykluczeniu społecznemu oraz segregacji. Wreszcie trze-ci rodzaj działań promuje policentryczny roz-wój sieci miejskiej i pozwala na osiągnięcie równowagi pomiędzy rozwojem najbardziej aktywnych gospodarczo miast i pozostałych elementów sieci osadniczej, w tym także mniejszych ośrodków miejskich, które mogą odgrywać rolę lokalnych ośrodków wzrostu.

Polityka miejska„Polityka miejska powinna promować zintegrowane podejście do rozwoju mia-

Niemal od początku swego istnienia Unia Europejska objęła obszary wiejskie hojnym programem wsparcia. Przez długi czas miasta nie mogły liczyć na podobną pomoc.

Dopiero reforma polityki spójności 2007-2013 przyniosła istotną zmianę podejścia. W jej efekcie polityka regionalna stała się podstawowym wspólnotowym instrumentem realizacji Strategii

Lizbońskiej. Większą uwagę zwrócono na problematykę miast jako motorów wzrostu gospodarczego. Za takim podejściem w dyskusji nad przyszłością polityki spójności opowiada się również Polska.

URBACT II– inicjatywa dla miastGdańsk uczestniczy w projektach

My Generation i Open Cities

FOT.

JAN

USZ

TAT

ARKI

EWIC

Z


Sieci tematyczne i grupy robocze budują swoje projekty wokół dwóch osi prioryte-towych: 1. Miasta – motory wzrostu i miejsc pracy – głównymi zagadnieniami są: n promowanie przedsiębiorczości (włącz-

nie z instrumentami finansowymi) n nowoczesność i gospodarka oparta

na wiedzy n zatrudnienie i kapitał ludzki. 2. Miasta atrakcyjne i spójne – głównymi zagadnieniami są: n zintegrowany rozwój rejonów zdegrado-

wanych lub zagrożonych degradacją n integracja społecznan problematyka środowiskowan zarządzanie i planowanie miejskie.

Jakie znaczenie ma program URBACT II dla rozwoju miast? Przede wszystkim jest oka-zją do wymiany doświadczeń z miastami o podobnych problemach i współpracy z międzynarodowymi ekspertami. Rezultaty prac w postaci propozycji rozwiązań danych problemów, powinny zostać wykorzystane przy ubieganiu się o dotacje z funduszy

strukturalnych oraz przy realizacji tych pro-jektów. Projekty przynoszą rozwiązania dla „lokalnej polityki/strategii” w zakresie niwe-lowania ekonomicznych, społecznych i śro-dowiskowych problemów występujących w miastach. URBACT promuje ponadto zin-tegrowane zarządzanie miejskie i współpracę władz miejskich z regionalnymi. Łączny bu-dżet programu URBACT II w okresie 2007- -2013 wynosi 68 890 739 euro.

Hilde Mertens

kilka projektów wokół określonej tematyki). Efektem współpracy były opracowania na-ukowe i analizy wsparte dobrymi praktyka-mi i propozycjami na rzecz usprawniania polityki lokalnej. Sukcesem okazało się in-nowacyjne podejście do partnerstwa – obok miast w działaniach URBACT I uczestni-czyły władze regionalne, wyższe uczelnie, a nawet państwa członkowskie. Po 2004 r. również miasta z nowych krajów członkowskich mogły uczestniczyć w pro-gramie. Od początku URBACT cieszył się dużym zainteresowaniem w Polsce. Do pro-gramu zgłosiło się 21 miast z naszego kraju – najwięcej spośród nowych państw. War-to zwrócić uwagę, że w dwóch projektach polskie miasto było partnerem wiodącym: Poznań przewodził sieci tematycznej Hous-Es na temat zarządzania i odnowy dużych zespołów mieszkaniowych, a Płock stał na czele projektu URBAMAS, którego ce-lem było wypracowanie metod oraz efek-tywnych narzędzi zarządzania rozwojem miasta.

Program w nowej odsłonieW nowej perspektywie finansowej zdecy-dowano się na kontynuację programu i wy-znaczono szczegółowe cele: n ułatwienie wymiany doświadczeń mię-

dzy władzami lokalnymi i regionalnymi oraz procesu nauki pomiędzy osobami formułującymi kierunki polityki miejskiej oraz praktykami w zakresie zrównowa-żonego rozwoju obszarów miejskich

n szerokie rozpowszechnianie doświad-czeń i przykładów dobrych praktyk zgromadzonych przez miasta

n pomoc decydentom i praktykom w mia-stach, a także zarządzającym progra-mami operacyjnymi w określeniu pla-nów działań zrównoważonego rozwoju obszarów miejskich, które mogą być wybrane do programów finansowanych z funduszy strukturalnych.

Beneficjenci programu tworzą sieci tema-tyczne lub grupy robocze. Sieci tematyczne liczą od 8-12 partnerów z co najmniej 3 państw uwzględniając konieczność znale-zienia równowagi między regionami celu konkurencyjności i konwergencji. Zaleca się, by w działania sieci były włączane Instytucje Zarządzające Programów Opera-cyjnych celem zwiększenia wpływu działań projektu na politykę lokalną. Okres funk-cjonowania każdej sieci ograniczony jest do maksymalnie 36 miesięcy i podzielony na fazę rozwojową i fazę wdrożeniową. Z kolei okres funkcjonowania grupy robo-czej ograniczony jest do 24 miesięcy.

SłoWniczekn Strategia Lizbońska – program spo-

łeczno-gospodarczy Unii Europejskiej, który ma na celu stworzenie do roku 2010 na terytorium Europy najbardziej konkurencyjnej i dynamicznej gospo-darki na świecie, opartej na wiedzy, zdolnej do długotrwałego rozwoju, two-rzącej większą liczbę lepszych miejsc pracy oraz charakteryzującej się więk-szą spójnością społeczną. Uchwalona została w 2000 r. podczas szczytu Rady Europejskiej w Lizbonie.

n Strategia Göteborska – podczas szczytu Rady Europejskiej w Göteborgu w 2001 r. Strategia Lizbońska została uzupełniona o nowy element, związa-ny z ochroną środowiska i osiąganiem zrównoważonego i trwałego rozwoju.

n Zrównoważony rozwój – taki rozwój, który zaspokaja potrzeby obecne, nie zagrażając możliwościom zaspokojenia potrzeb przyszłych pokoleń.

Polscy Partnerzy W Sieciach uRbact iiObecnie w ramach Programu URBACT realizo-wanych jest 25 projektów. Polskie miasta bio-rące udział w projektach programu URBACT II stanowią jedną z liczniejszych grup. Kandyda-ci z Polski starali się o udział w 21 sieciach tematycznych oraz 7 grupach roboczych. Ostatecznie wśród partnerów zatwierdzonych projektów URBACT II znalazło się 16 polskich miast, Samorząd Województwa Mazowieckie-go oraz Politechnika Gdańska. W ramach pierwszego naboru wniosków na tworzenie projektów URBACT, który został otwarty w grudniu 2007 r., obecnie działa 19 sieci tematycznych: n Active A.G.E.: partner wiodący – Rzym,

polski partner – Starogardn Building Healthy Communities: partner

wiodący – Turyn, polski partner – Łódźn City Regions Net: partner wiodący – Graz,

polscy partnerzy – Częstochowa i Kielcen Co-Net: partner wiodący – Berlin, polski

partner – Zabrze n Creative Clusters: partner wiodący

– Obidosn C.T.U.R.: partner wiodący – Neapoln Fin-Urb-Act: partner wiodący – Aachen,

polski partner – Gliwicen HERO: partner wiodący – Regensburg,

polski partner – Lublinn My Generation: partner wiodący – Rotter-

dam, polscy partnerzy: Warszawa i Gdańskn NetTopic: partner wiodący – L’Hospitalet

de Llobregat, polski partner – Siemiano-wice Śląskie

n Open Cities: partner wiodący – Belfast, polscy partnerzy – Poznań i Gdańsk

n REDIS: partner wiodący – Magdeburg, polski partner – Białystok

n RegGov: partner wiodący – Duisburg, polski partner – Ruda Śląska

n REPAIR: partner wiodący – Medwayn RunUp: partner wiodący – Gateshead,

polski partner – Lesznon SUITE: partner wiodący – Santiago de

Compostela, polscy partnerzy – Siemiano-wice Śląskie i Kraków

n UNIC: partner wiodący – Limogesn Urban N.O.S.E.: partner wiodący – Gelan WEED: partner wiodący – Celje

oraz 7 grup roboczych:n EGTC: partner wiodący – Mission Opé-

rationnelle Transfrontalière, polski partner – Słubice

n Jessica 4 Cities: partner wiodący – Re-gione Toscana, polski partner – Poznań

n Joining Forces: partner wiodący – Me-tropolia Lille, polski partner – Kraków

n Hopus: partner wiodący – Uniwersytet Rzymski, polski partner – Politechnika Gdańska

n Lumasec: partner wiodący – Uniwersytet w Karlsruhe, polski partner – Bytom

n Nodus: partner wiodący – Generalitat de Catalunya, polski partner – Mazowieckie Biuro Planowania Regionalnego w War-szawie

n LC Facil: partner wiodący – LipskOd 16 czerwca do 25 września 2009 r. otwar-ty został drugi nabór projektów URBACT. Na potrzeby naboru utworzonych zostanie 12 sieci tematycznych oraz 3 grupy robocze.Drugi nabór projektów ma na celu pomoc miastom europejskim w stawieniu czoła wy-zwaniom, przed jakimi stają one obecnie: kryzys ekonomiczny oraz zmiany klimatycz-ne. Wszystkie projekty powinny uwzględniać w swoich pracach jedno lub oba te wyzwa-nia. Propozycje projektów muszą odnosić się do jednego z 16 tematów priorytetowych, które można znaleźć na stronie internetowej programu URBACT: www.urbact.eu.


internet

mi informacjami. Zostały one zaprojektowane w przejrzysty i atrakcyjny sposób. Projektan-ci zastosowali różne odcienie błękitu, jasne i wyraźne czcionki oraz ilustracje związane bezpośrednio z tematyką boksów.W jednym z boksów dla początkujących („Chcę realizować projekty z FE”) znajdziemy bardzo ciekawe narzędzie, jakim jest wyszu-kiwarka dotacji. Na podstawie określonych przez użytkownika kryteriów dotyczących jego projektu wyszukiwarka wyświetla listę działań tych programów, z których internau-ta mógłby skorzystać. Bardziej zaawanso-wani użytkownicy mogą się zwrócić od razu w stronę działu „Realizuję projekty finan-sowane z FE”, gdzie znajdą opisy poszcze-gólnych etapów realizacji projektu (między innymi: „Złóż wniosek o dofinansowanie”, „Podpisz umowę”, „Ocena twojego projektu” czy „Sprawozdawczość”).

Do udoskonaleniaPoprawy w portalu wymaga wyszukiwarka. Nie najlepiej działa też ścieżka nawigacji bieżącej czy prezentowanie długich treści. Szczególnie to ostatnie wymaga, zdaniem ekspertów, dopracowania, tak by często długie i skomplikowane teksty opisujące unijne regulacje stały się lżejsze i wygod-niejsze w lekturze.

Portal na 4+Ogólna ocena portalu wynikająca z raportu jest jasna: „Wyniki wszystkich badań wska-zały, że ogólnie należy ocenić serwis jako do-bry. Jest to nota wysoka, biorąc pod uwagę, że portal Funduszy Europejskich jest bardzo rozbudowany i oparty w całości na treści. Dodatkowo należy pamiętać, że tematyka Funduszy Europejskich jest złożona, a czę-sto specyfika i układ informacji są narzuco-ne odgórnie (np. poprzez wytyczne UE), co znacznie utrudnia uporządkowanie informa-cji w serwisie”. Przeprowadzone badanie pozwoliło ziden-tyfikować słabości serwisu i zdefiniować obszary wymagające poprawy. Sugestie ekspertów od web-usability zostaną wzięte pod uwagę w celu jeszcze lepszego i sku-teczniejszego przybliżania nam zawiłości związanych z funkcjonowaniem Funduszy Europejskich.Ministerstwo Rozwoju Regionalnego prze-prowadziło również badania wszystkich serwisów internetowych poświęconych Fun-duszom Europejskim, prowadzonych przez instytucje wdrażające Narodową Strategię Spójności. Wyniki badania także zostaną zaprezentowane na łamach biuletynu.

Krzysztof Garski

sie ergonomii serwisów internetowych bada stronę niezależnie od siebie, a następnie, na podstawie ich oceny, powstaje raport zbiorczy), wywiady z użytkownikami (spraw-dza się, w jaki sposób korzystają z serwisu, jakie elementy dostrzegają, a które ignorują) oraz badanie eye tracking (specjalne urzą-dzenie monitoruje ruch oka użytkownika, co pozwala wyodrębnić najbardziej i najmniej widoczne obszary danej strony).

Menu – główny atut portalu Za największą zaletę portalu Symetria uznała organizację menu głównego. Jest ono czytel-ne, zrozumiałe i stale dostępne, towarzyszy użytkownikowi przez cały czas przeglądania serwisu, niezależnie od strony, na której ak-tualnie się znajduje. Ułatwia to użytkowni-kom odnajdywanie informacji oraz wpływa na szybkość uczenia się układu portalu przez internautów. Po lewej stronie menu znajdzie-my krótkie i jasno nazwane działy, takie jak: „Wiadomości”, „Nabór wniosków”, „Szko-lenia i konferencje”, „Dokumenty i wytycz-ne” czy „Analizy, raporty i podsumowania”. Z prawej strony wyróżnione zostały katego-rie dla osób, które dopiero zaczynają swoją przygodę z Funduszami Europejskimi. Stąd możemy rozpocząć nawigację po takich dzia-łach, jak: „Wstęp do Funduszy Europejskich”, „Organizacja Funduszy”, „Poradnik benefi-cjenta” czy „Sukces dzięki Funduszom”.

Nie tylko dobra nawigacjaRzecz jasna, nawet najlepiej zorganizowane menu nie wystarczy, jeśli na stronie nie będą zamieszczone dobre, merytoryczne mate-riały. Tych w portalu nie brakuje. Odnośniki do nich zostały podzielone na dwie sekcje – w jednej znajdują się informacje dla osób już korzystających z funduszy, w drugiej dla tych, które dopiero się do tego przymierzają. W każdej sekcji są po dwa boksy z kluczowy-

Aż 60 proc. użytkowników między-narodowej sieci nigdy więcej nie wraca do serwisów interneto-

wych, które sprawiły im problem w obsłudze – wynika z raportu badającej rynek IT ame-rykańskiej firmy Forrester Research. Ostatnie lata to czas dynamicznego rozwoju technolo-gii internetowej, kiedy programy do tworze-nia i zarządzania stronami internetowymi zy-skują coraz więcej funkcji. Chętnie korzystają z nich projektanci serwisów, zaawansowane możliwości techniczne nie zawsze jednak idą w parze z wygodą korzystania ze stron WWW. Dlatego coraz większą popularność zyskuje termin web-usability, którym określa się wiedzę o ergonomicznym projektowaniu serwisów internetowych. Zgodnie z jej zasa-dami, strony muszą być intuicyjne w nawi-gacji, umożliwiać szybki dostęp do poszu-kiwanej informacji oraz dostarczać treści w sposób zrozumiały dla użytkownika.

Analiza heurystyczna i eye trackingKwestia łatwego i wygodnego dostępu do informacji jest we współczesnym świecie szczególnie istotna, również w przypadku Funduszy Europejskich. Obszerne programy, setki działań czy liczne instytucje współpra-cujące przy rozdziale unijnych środków wy-magają jak najprostszego objaśnienia. Dla-tego bardzo ważne jest, żeby nawet mało doświadczeni w tematyce Funduszy Euro-pejskich użytkownicy mogli poprzez strony WWW łatwo zorientować się w zasadach korzystania z pomocy płynącej z Brukseli. Aby sprawdzić jakość portalu o Funduszach Europejskich, Ministerstwo Rozwoju Regio-nalnego zleciło firmie Symetria zbadanie użyteczności i funkcjonalności portalu www.funduszeeuropejskie.gov.pl. Testując serwis, firma wykorzystała takie narzędzia, jak: ana-liza heurystyczna (kilku ekspertów w zakre-

Na 4+

Portal Funduszy Europejskich to dla wielu internautów podstawowe źródło wiedzy o unijnym wsparciu,

dlatego Ministerstwo Rozwoju Regionalnego postanowiło zbadać, czy przekazuje informacje w sposób klarowny.

Wyniki badania okazały się dobre – zdobył on 83,5 pkt na 106 możliwych. Spełnianie ponad 76% wyznaczonych kryteriów

to dobry wynik, szczególnie, że jest to duży serwis, a do tego typowo informacyjny.

Największy atut Portalu Funduszy Europejskich to organizacja menu głównego. Jest ono czytelne, zrozumiałe i stale dostępne

UNIA EUROPEJSKAEUROPEJSKI FUNDUSZ

ROZWOJU REGIONALNEGO

Ministerstwo Rozwoju RegionalnegoDepartament Informacji, Promocji i Szkoleńul. Wspólna 2/4 • 00-926 Warszawa

tel. +48 22 461 39 62e-mail: [email protected] • www.funduszeeuropejskie.gov.pl

www.funduszeeuropejskie.gov.pl

w Polsce - Narodowa Strategia Spójności · programowania ze 140 do 711,4 mln euro, czyli aż...

Documents

Transcript of w Polsce - Narodowa Strategia Spójności · programowania ze 140 do 711,4 mln euro, czyli aż...