W NUMERZE - podr.plpodr.pl/old/images/pliki/wydawnictwa/PWR_CALE/PWR_1_2012.pdf · 414/EWG (Dz.Urz....

Właściwy dobór odmianyto wyższe plonystr. 30Uzyskanie wysokich plonów ziarna o wysokiej jakości możliwe jest tylko przy zastosowaniu właściwej agro-techniki. Jednym z ważniejszych jej elementów, często niedostrzeganych przez rolnika, jest dobór odpowied-niej odmiany.

Ocena żywotności noworodkastr. 39O wydajności krów musimy pamię-tać już od narodzin nowej jałóweczki. Zwykle patrzymy na nią z nadzieją, bo to przecież przyszłość naszego stada krów mlecznych. A później nie-raz zachodzimy w głowę, dlaczego pierwiastki po wycieleniu, często nie spełniają naszych oczekiwań.

Żywienie prosiąt

W NUMERZE: WIEŚCI Z WOJEWÓDZTWA

4 Naturalnie w Łodzi6 Uczniowie gotują potrawy tradycyjne z Pomorza

Z ŻYCIA POMORSKIEGO OŚRODKA DORADZTWA ROLNICZEGO9 O nas: Działalność doradcza w powiecie człuchowskim10 Doradcy BP ODR w Gdańsku o sobie12 Rozwój rolnictwa ekologicznego12 Chów i hodowla złotnickiej pstrej13 Pomorski Stół Bożonarodzeniowy

POMORSKA IZBA ROLNICZA15 Posiedzenie Zarządu z Przewodniczącymi Rad Powiatowych...16 Posiedzenie Rady Powiatowej PIR Powiatu Kartuskiego17 Posiedzenia komisji PIR18 Lokalna Grupa Działania „Trzy Krajobrazy”19 Wojewódzka Olimpiada Młodych Producentów Rolnych20 Nie tylko zboże zapełnia trzos...21 II Powiatowy Stół Bożonarodzeniowy21 Pomorski Stół Bożonarodzeniowy22 Spotkanie opłatkowe22 Kurs bukieciarstwa w Kołodziejach

DLA WSI I REGIONU23 Integracja pozioma w województwie pomorskim (cz. I)25 Aktualne informacje prawne dla rolnictwa

ZARZĄDZANIE GOSPODARSTWEM ROLNYM26 Zdaniem eksperta26 Tendencje cenowe podstawowych produktów żywnościowych 28 Kampania cukrownicza 2011/2012 dobiega końca29 Zasady funkcjonowania podatku od towarów i usług w rolnictwie

NA POLACH I ŁĄKACH30 Właściwy dobór odmiany to wyższe plony (cz. II)37 Ochrona plantacji rzepaku - podsumowanie sezonu 2010/2011 (cz. I)32 Przypominamy – styczeń

W CHLEWNI I OBORZE39 Ocena żywotności noworodka40 Ważne elementy hodowli bydła mięsnego43 Żywienie prosiąt45 Spotkanie hodowców i producentów trzody chlewnej w Lubaniu46 Przypominamy – styczeń47 Wykaz hodowców trzody chlewnej...

W TROSCE O ŚRODOWISKO49 Chów karpia z udziałem mikroorganizmów EM50 Możliwości produkcji biogazu w województwie pomorskim

Z WIZYTĄ U ROLNIKA51 Rolnictwo to rodzinna tradycja53 Gospodarstwo z pomysłem

DONIESIENIA55 O zielonej energii w Poświętnym57 Przetwórstwo na poziomie gospodarstwa...59 KGW Barcino od kuchni60 Finał XII Pomorskiej Olimpiady Wiedzy o BHP w Rolnictwie62 Olimpiada Młodych Producentów Rolnych

W DOMU I ZAGRODZIE64 Marynowane i pieczone

OFERTY

ROZRYWKA DLA DOROSŁYCH I DLA DZIECI

RAPORT Z RYNKU

str. 43Najważniejszym celem żywienia pro-siąt jest odchowanie zdrowych i zdol-nych do efektywnego tuczu lub repro-dukcji zwierząt.

Wieści z województwa

4 1/2012 • Pomorskie Wieści Rolnicze

Tym razem stoisko pomorskie zapełniły ekologiczne sery, m.in. przepyszny tradycyjny serek typu ca-membert „Słupski Chłopczyk”, wytwarzane przez

ZPH SER-MILK z Zielina k. Słupska oraz produkty owoco-wo-warzywne z Suszarni i Przetwórni „Leśna Spiżarnia” z Wandzina, a także żuławskie oleje rzepakowe tłoczo-ne na zimno. Ponadto zwiedzający na naszym stoisku mogli posmakować przetworów z runa leśnego wytwa-rzanych przez Zakład Produkcji Spożywczej - Stefan Skwierawski z Brus. Bogaty asortyment wyrobów za-kładu wzbudził duże zainteresowanie konsumentów.

W naszym regionie działa już ponad pół tysiąca go-spodarstw ekologicznych. Rynek żywności ekologicznej w ostatnich latach rozwija się bardzo dynamicznie. Wraz ze wzrostem świadomości konsumentów i ich co-raz większą dbałością o jakość spożywanej żywności ro-śnie popyt na produkty ekologiczne. Położenie naszego regionu dodatkowo daje możliwości rozwoju rolnictwa ekologicznego. Trójmiasto, Niemcy czy kraje skandy-nawskie to potencjalne, bliskie rynki zbytu dla żywno-ści wysokiej jakości wytwarzanej na Pomorzu. Jednakże brak konsolidacji producentów to na ten czas istotna sła-bość pomorskiego rynku żywności ekologicznej. Trudno rolnikom w pojedynkę zdobywać atrakcyjne kontrakty eksportowe. Do tego potrzebna jest grupa producencka założona przez wytwórców żywności ekologicznej.

Naturalnie w ŁodziWojewództwo Pomorskie uczestniczyło w czwartej edycji Targów Naturalnej Żywności „NATURA FOOD”, kóre odbyły się w dniach 14-16 października br. w Łodzi. Nasza prezentacja przyciągała licznych gości targowych nie tylko aranżacją i wystrojem, ale przede wszystkim ciekawą ofertą regionalnych artykułów spożywczych.

Pomorskie stoiska

Pomorskie Wieści Rolnicze • 1/2012 5


Podczas targów nastąpiło rozstrzygnięcie konkur-sów organizowanych przez Ministra Rolnictwa i Rozwo-ju Wsi, a związanych z produkcją i promocją żywności wysokiej jakości. W konkursie na Najlepsze Gospodar-stwo Ekologiczne, w kategorii „Ekologia i środowisko” wyróżnienie otrzymało Stowarzyszenie Eko „Szkoła Życia” prowadzące działalność rolniczą w Wandzinie, w powiecie człuchowskim.

Laureatem III edycji Konkursu na najlepszy projekt inicjatywę, mającą na celu promocję regionu za pomocą produktu regionalnego lub tradycyjnego, została Lokalna Grupa Działania Stowarzyszenie Turystyczne Kaszuby z siedzibą w Kartuzach. Kapituła Konkursu wyróżniła kampanię promującą region pod hasłem „Zmysły Ka-szub”, w tym wyjątkowy folder pachnący truskawka-mi, zawierający informacje także o kaszëbsci malënie – produkcie regionalnym ze znakiem Chronione Ozna-czenie Geograficzne.

Dyrektor Biura LGD STK Aleksandra Mollz nagrodą Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi

Łódzkie Targi Naturalnej Żywności NATURA FOOD są bardzo licznie odwiedzane przez konsumentów i cie-szą się coraz lepszą opinią pośród producentów żywności. Trzy pracowite dni targów należy uznać za wspólny suk-ces wystawców i organizatorów pomorskiej ekspozycji.

Edyta KlasaStarszy specjalista

Departament Środowiska i Rolnictwa Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego

Paweł Woźniakowski ze Stowarzyszenia Eko Szkoła Życia z Wandzina z nagrodą dla najlepszego gospodarstwa ekologicznego 2011

Komunikat Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Roślin i Nasiennictwa w Gdańsku

Wojewódzki Inspektor Ochrony Roślin i Nasiennictwa w Gdańsku zawiadamia, że w związ-ku z rozpoczęciem z dniem 14 czerwca 2011 r. stosowania przepisów rozporządzenia Parla-mentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1107/2009 z dnia 21 października 2009 r., dotyczącego

wprowadzania do obrotu środków ochrony roślin i uchylające dyrektywy Rady 79/117/EWG i 91/414/EWG (Dz.Urz. UE L 309 z 24.11.2009, str. 1), na stronie internetowej Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi udostępniono interaktywną wyszukiwarkę informacji dotyczących dopuszczonych do obrotu w Polsce środków ochrony roślin. Wyszukiwarka dostępna jest w sekcji dotyczącej ochrony roślin pod linkiem:

http://www.minrol.gov.pl/pol/Informacje-branzowe/Wyszukiwarka-srodkow-ochrony-roslin

Zaleca się korzystanie z ww. wyszukiwarki, w celu uzyskiwania aktualnych informacji z zakresu dopuszczonych do obrotu i stosowania środków ochrony roślin.

Ogłoszenie



Uczniowie klas o profilugastronomicznym ze szkół rolniczych w województwie pomorskim wzięli udział w cyklu warsztatów kulinarnych „Poznajemy produkty tradycyjne z Pomorza”. Warsztaty zorganizował, w dniach 12 - 19 grudnia 2011 r., gdyński Oddział Terenowy Agencji Rynku Rolnego.

W projekcie wzięły udział trzy szkoły: Zespół Szkół Agrotechnicznych i Ogól-nokształcących w Swarożynie, Zespół

Szkół Rolniczych Centrum Kształcenia Prak-tycznego w Bolesławowie oraz Zespół Szkół Rolnicze Centrum Kształcenia Ustawicznego w Łodziarzy. W każdej z nich odbył się jeden warsztat kulinarny połączony z seminarium. Uczniowie zapoznali się z zasadami wytwarza-nia, ochrony i promocji żywności wysokiej jako-ści w Unii Europejskiej oraz zadaniami realizo-wanymi przez ARR, w tym również w obszarze promocji żywności.

Podczas warsztatów uczniowie uczyli się przyrządzania trzech wybranych potraw, wpi-sanych na listę produktów tradycyjnych wo-jewództwa pomorskiego w kategorii „Gotowe dania i potrawy”. Stosowali się do starych re-ceptur wskazanych i udostępnionych przez pra-cowników Departamentu Środowiska i Rolnic-twa Urzędu Marszałkowskiego Województwa Pomorskiego, chociaż młodzi kucharze chętnie sięgali też po produkty z innych kategorii listy. Przypomnijmy, że listę produktów tradycyjnych prowadzi Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi, a w poszczególnych województwach zgłoszenia przyjmują urzędy marszałkowskie.

Seminaria prowadzili przedstawiciele Agen-cji Rynku Rolnego i Urzędu Marszałkowskiego oraz Prezes Stowarzyszenia Kociewskie Forum Kobiet – Krystyna Gierszewska, która na listę produktów tradycyjnych zgłosiła fefernuski ko-ciewskie i grochowinki.

Zwieńczeniem projektu będzie turniej szkół, który odbędzie się w Swarożynie. Uczniowie będą mieć za zadanie przygotowanie i estetyczne podanie jednej z potraw, które były przedmiotem warsztatów. Finał zaplanowano na 18 stycznia 2012 r.

Uczniowie gotują potrawy tradycyjne z Pomorza

Edyta KlasaTeresa Suchodolska

Referat Rolnictwa, Ochrony Gruntów i PrzyrodyDepartament Środowiska i Rolnictwa

Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego


Z życia Pomorskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego

Biuro Powiatowe Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Człuchowie działa na terenie powiatu człu-chowskiego, w skład którego wchodzi 7 gmin:

• gmina miejska Człuchów,• gmina miejsko-wiejska Czarne i Debrzno,• gminy wiejskie - Człuchów, Koczała, Przechlewo,

Rzeczenica.Doradztwo w rejonie człuchowskim funkcjonuje od

1978 roku, biuro od 1983 roku mieści się w budynku na Osiedlu Młodych w Człuchowie.

W ogólnej powierzchni powiatu użytki rolne zaj-mują 41,3%, lasy i parki 49,2%. Najwięcej powierzchni użytkowanej rolniczo znajduje się w gminie Człuchów - 53,8%. W gminach Koczała i Rzeczenica grunty zakla-syfikowane do użytkowania rolniczego zajmują około 1/4 powierzchni gminy.

Rolnictwo powiatu człuchowskiego ukierunkowane jest na produkcję żywca wieprzowego i uprawę zbóż. Istnieją również gospodarstwa zajmujące się chowem bydła mlecznego i mięsnego. W powiecie człuchowskim są również duże gospodarstwa drobiarskie produkujące kury, indyki i gęsi.

Na uwagę zasługuje prowadzona od 1967 roku ro-dzinna firma Wąsikowskich, w skład której wchodząobecnie: wylęgarnia drobiu, odchowalnia kur repro-dukcyjnych, cztery fermy reprodukcyjne własne i dwie kooperujące oraz ferma brojlerów i mieszalnia pasz.

W ramach cyklu prezentującego jednostki organizacyjne PODR w Gdańsku, przedstawiamy

Biuro Powiatowe Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Człuchowie oraz

Biuro Powiatowe Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Gdańsku.

O NAS

Działalność doradcza w powiecie człuchowskim

Założyciele firmyWąsikowskich oraz kolejne pokolenia kontynuujące jej działalność

Pisklęta z Zakładu Wylęgu Drobiu HUBBARD

rodziny WąsikowskichGospodarstwo rolneAnity i Piotra Krawców

Gospodarstwo rolne Teresy i Stanisława Kosiarkiewiczów



Obecnie w BP ODR Człuchów pracuje 5 doradców:

Natalia Bryzatechnik doradca

tel. kom. 797 010 581e-mail: [email protected]

mgr inż. Monika Drobek doradca rolny i rolnośrodowiskowy, rachmistrz FADN


mgr inż. Anna Kamińska Kierownik Zespołu doradca rolny i rolnośrodowiskowy, rachmistrz FADN


inż. Dymitr Piórewiczdoradca rolny i rolnośrodowiskowy, rachmistrz FADN


inż. Barbara Stoltmanndoradca rolny i rolnośrodowiskowy, rachmistrz FADN


Zadania, które realizują doradcy wynikają z prio-rytetów dla rolnictwa i obszarów wiejskich opracowy-wanych corocznie i zamieszczanych w Planie Działania Biura Powiatowego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Człuchowie. Pracownicy Biura zajmują się: doradz-twem technologiczno-ekonomicznym, prowadzeniem kursów stosowania środków ochrony roślin przy użyciu opryskiwaczy, szkoleniem i wdrażaniem zasad wzajem-nej zgodności w gospodarstwach rolnych (cross com-pliance), sporządzaniem dokumentacji do ubiegania się o środki finansowe z funduszy krajowych i wspólno-towych (SPO, PROW, kredyty preferencyjne), tworze-niem i funkcjonowaniem grup producentów rolnych oraz wspieraniem rozwoju przedsiębiorczości w tym agroturystyki, przetwórstwem i sprzedażą produktów tradycyjnych, lokalnych i regionalnych.

Rolnicy z powiatu człuchowskiego chętnie biorą udział w różnych formach edukacji i doradztwa prowa-dzonego przez BP ODR Człuchów, a zdobytą wiedzę wykorzystują przy podejmowaniu właściwych decyzji koniecznych do dalszego funkcjonowania gospodar-stwa rolnego. W konkursach organizowanych przez firmy działające w otoczeniu rolnictwa zajmują czołowemiejsca.

Biogazownia w Koczale

Na znaczeniu zyskuje kukurydza uprawiana na kiszonkę, która przeznaczona jest jako surowiec do ist-niejących w powiecie człuchowskim pięciu biogazowni rolniczych należących do firmy POLDANOR S.A. Nato-miast w gminie Debrzno są producenci ziemniaka jadal-nego przeznaczonego do produkcji frytek, producenci owoców miękkich i sadownicy. Gospodarstwa zajmuja-ce się uprawą boczniaka i pieczarki znajdują się w gmi-nie Przechlewo, Koczała i Rzeczenica.

Ziemniaki w przechowalni Anny i Joachima Kalla,indyki w gospodarstwie Urszuli i Andrzeja Zezulów

Uczestnicy jednego ze szkoleń

zorganizowanych przez BP ODR w Człuchowie

Uczestnicy Dni Pola w ZDOO Wyczechy



Efektem współpracy gospodarstw rolnych z do-radztwem jest:• realizacja blisko 700 biznesplanów na realizację in-

westycji związanych z zakupem gruntów, maszyn i urządzeń rolniczych, budową budynków gospodar-czych, zakupem stada podstawowego sporządzonych w latach 1996-2011,

• udział 509 gospodarstw w realizacji programu rolno-środowiskowego,

• 119 gospodarstw ekologicznych,• 2 grupy producenckie,• 2 grupy producentów owoców i warzyw,• 2 gospodarstwa znajdujące się w Europejskiej Sieci

Dziedzictwa Kulinarnego,• 32 gospodarstwa prowadzące rachunkowość FADN,• liczne gospodarstwa świadczące usługi na rzecz agro-

turystyki i turystyki wiejskiej.

Gospodarstwo agroturystyczne Łosiowisko

Ośrodek Readaptacji Stowarzyszenia Solidarni „PLUS” EKO „Szkoła Życia” w Wandzinie

Podsumowując, należy stwierdzić, że rolnicy w po-wiecie człuchowskim aktywnie uczestniczą w różnych szkoleniach, wyjazdach, konkursach i olimpiadach or-ganizowanych przez BP ODR. Prowadzą zrównoważo-ny system gospodarowania wykorzystując najnowsze rozwiązania techniczne i technologiczne.

Opracowali pracownicy

BP ODR w CzłuchowieZajazd Ostoja w Sporyszu

Pasieka Eko-Barć rodziny Patalas

Nagrody i wyróżnienia gospodarstwa ekologicznego w Wandzinie



Biuro Powiatowe Ośrodka Doradztwa Rolniczego Gdańsk mieści się siedzibie Pomorskiego Ośrod-ka Doradztwa Rolniczego w Gdańsku-Lipcach.

Nasi pracownicy działają, oprócz biura powiatowego w Gdańsku, na terenie wszystkich 7 gmin w powiecie, tj. Cedr Wielkich, Kolbud, Pruszcza Gdańskiego, Przy-widza, Pszczółek, Suchego Dębu, Trąbek Wielkich.

Powierzchnia użytków rolnych i liczba gospo-darstw na terenie powiatu jest wysoka, co wiąże się z zapotrzebowaniem na usługi doradcze. Rolnictwo ma największy udział w gospodarce gmin Cedry Wielkie oraz Suchy Dąb, duże znaczenie ma również w gminach Pszczółki, Pruszcz Gdański oraz Trąbki Wielkie. Z kolei najmniejszą część gospodarki stanowi w gminie Kolbu-dy, ponieważ na tym terenie zmniejsza się powierzchnia użytków rolnych w wyniku odrolniania działek na cele budowlane oraz zalesiania najmniej wartościowych gleb.

W strukturze produkcji rolnej powiatu przeważa produkcja roślinna: zboża, ziemniaki, buraki cukrowe, warzywa, rośliny pastewne. Zwierzęta gospodarskie hodowane są w nie więcej niż 20% gospodarstw, głów-nie jest to trzoda chlewna, bydło oraz drób.

Na naszym terenie jest wiele bardzo dobrych gospo-darstw. Przykładem może być chciażby gospodarstwo rodzinne Państwa Hanny, Jerzego i Marcina Karczów w Koszwałach, które jest lauretem wielu konkursów, w tym: Agroligi, konkursu Piękna Wieś oraz konkursu Bezpieczne Gospodarstwo Rolne.

Doradcy BP ODR w Gdańsku o sobie

Zakres wykonywanych przez nas zadań uwzględ-nia aktualne potrzeby naszego powiatu i jest zgodny ze strategią rozwoju województwa pomorskiego. Zajmuje-my się przede wszystkim pomocą rolnikom i mieszkań-com wsi w pozyskiwaniu środków krajowych i unijnych na rozwój gospodarstw rolnych i rozwój obszarów wiej-

Szkolenie wyjazdowe w gminie Cedry Wielkie

Taki stan rolnictwa w powiecie zobowiązuje nas do przeprowadzania szkoleń i wyjazdów studyjnych przede wszystkim w zakresie produkcji roślinnej, w mniejszym stopniu w produkcji zwierzęcej.

1.

Gospodarstwo rodzinne Hanny, Jerzego i Marcina Karczów (fot. 1, 2, 3, 4)

2.

3.

4.



Włączamy się również w promocję produktów trady-cyjnych i lokalnych, współorganizując w gminie Trąbki Wielkie imprezę - „Powiatowy Stół Bożonarodzeniowy”. Po ubiegłorocznym sukcesie i dużym zainteresowaniu mieszkańców powiatu, postanowiono realizować ten projekt cyklicznie. W tym roku na imprezę zaproszono Pana dr Grzegorza Russaka.

W ramach aktywizowania mieszkańców obszarów wiejskich organizujemy Powiatowy Turniej Kół Gospo-dyń Wiejskich. Impreza ta cieszy się dużą popularno-ścią nie tylko wśród uczestniczek turnieju, ale gromadzi także grono osób dopingujących zmagania.

Pracownicy BP ODR Gdańsk:

Lech Czarneckistarszy doradca, doradca rolnośrodowiskowygmina Pruszcz Gdański


Aleksander Banasik starszy doradcagmina Przywidz


I Powiatowy Stół Bożonarodzeniowy w Modrzewiowym Dworze – 18 grudnia 2010 r.

Maciej Górskidoradca rolnośrodowiskowy gminy: Kolbudy i Suchy Dąb


Renata Gregorkiewicz starszy doradca gmina Cedry Wielkie


Elżbieta Pylińska starszy doradca gmina Trąbki Wielkie, współpraca z KGW


Marian Wasiaktechnik doradcagminy: Pszczółki i Suchy Dąb


Alina Wysockakierownik biuradoradca rolnośrodowiskowy


Beata Zimińskastarszy doradcagminy: Pszczółki i Kolbudy

tel. 58 326 39 41

Opracowali pracownicy BP ODR w Gdańsku

skich. Pomagamy producentom w dostosowaniu gospo-darstw rolnych do wymogów wzajemnej zgodności.



W dniu 7 grudnia ub.r., w sie-dzibie Oddziału PODR w Strzelinie odbyła się konferencja ,,Chów i ho-dowla złotnickiej pstrej’’. W spotka-niu wzięli udział rolnicy hodujący tę rasę, zainteresowani hodowlą eko-logiczną, a także doradcy z naszego terenu. W pierwszej części spotkania dr inż. Piotr Luciński - pracownik Katedry Hodowli i Produkcji Trzody Chlewnej przy Uniwersytecie Przy-rodniczym w Poznaniu - omówił historię pochodzenia rasy złotnicka pstra. Przedstawił stan hodowli w latach poprzednich i w chwili obec-nej. Wskazał, jakie są cechy tuczne i rzeźne świń złotnickich oraz ich przydatność do krzyżowania.

W drugiej części konferencji przedstawiciel z firmy paszowejJosera Polska Sp. z o. o. Pani Ka-tarzyna Chilomer omówiła pasze i zasady żywienia świń w typie mię-

sno-słoninowym na przykładzie rasy złotnickiej.

Jednak najwięcej emocji i zain-teresowania wzbudziła trzecia część spotkania, w czasie której Pan Jacek Plotta - właściciel gospodarstwa eko-logicznego - opowiedział o hodowli trzody chlewnej w swoim gospodar-stwie i doświadczeniach, jakie zdo-był podczas praktyki w duńskim gospodarstwie ekologicznym. Trzo-da chlewna w jego gospodarstwie utrzymywana jest w systemie otwar-tym. W 2009 roku, gospodarstwo to zajęło I miejsce w województwie pomorskim w konkursie na najlep-sze gospodarstwo ekologiczne w ka-tegorii ,, Ekologiczne gospodarstwo towarowe’’ i III miejsce na etapie krajowym. Rolnik stwierdził, że wprowadzenie złotnickiej pstrej do stada podstawowego i krzyżowanie go rasami białymi, mogłoby znacz-

nie poprawić zdrowotność otrzy-mywanych tuczników oraz popra-wić wykorzystanie paszy, przy jego systemie utrzymywania.

Chów i hodowla złotnickiej pstrej

W dniach 29 - 30 listopada ub.r., w Oddziale PODR w Starym Polu, odbyła się konferencja pt. „Rozwój rolnictwa ekologicznego w Polsce w ramach PROW 2007-2013”. Szkole-nie to odbyło się na zlecenie Mini-sterstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi i zostało przez nie sfinansowane. Za-łożeniem szkolenia było najpierw teoretyczne przedstawienie zagad-nień, a następnie pokazanie w tere-nie, jakie są praktycznie możliwości ich realizacji. Dlatego w pierwszym dniu odbyło się szereg wykładów związanych z rolnictwem ekolo-gicznym i PROW 2007-2013. Omó-wione zostały między innymi: możliwości finansowego wsparciaprodukcji ekologicznej, systemy jakości żywności wspierane w ra-mach PROW 2007-2013 i warunki uczestnictwa rolników w tych sys-temach. Przedstawiony został stan rolnictwa ekologicznego w naszym województwie i w kraju. Ostatnim wykładem była ocena ekonomiczna gospodarstw ekologicznych w PL FADN na tle gospodarstw konwen-cjonalnych.

Rozwój rolnictwa ekologicznego...

Barbara Urbaniak

W drugim dniu szkolenia odbył się wyjazd terenowy do Starej Ko-ścielnicy – wsi położonej w gminie Miłoradz, w powiecie malborskim, oraz Trzcińska w gminie Starogard Gdański.

Stara Kościelnica to wieś, któ-ra dzięki zaangażowaniu lokalnej społeczności i miejscowego lidera - Pana Jerzego Wesołowskiego, z powodzeniem realizuje projekty finansowane ze środków PROW2007-2013, dotyczące m.in. zagospo-

darowania terenów zielonych jako elementu poprawy warunków śro-dowiskowych i ochrony krajobrazu kulturowego wsi. Tam też zwiedzi-liśmy gospodarstwo rolne Państwa Janiny i Bogdana Muzyków, które uczestniczy w programie rolnośro-dowiskowym, a także skorzystało z dofinansowania zakupu maszyn, oraz rozwoju działalności usługo-wej w ramach PROW 2007-2013.

Zbigniew Marciniak



W związku z kontynuacją tradycji dziedzic-twa kulturowego regionu, w dniu 9 grudnia ub.r., w Oddziale Pomorskiego Ośrodka Do-radztwa Rolniczego w Starym Polu odbył się VII Wojewódzki Przegląd pn. „Pomorski Stół Bożonarodzeniowy”.

Świąteczny nastrój zapanował, gdy kolędy zaśpie-wały Panie z zespołu ludowego ,,Wesoła Gromadka” z Tychnów oraz Pan Sebastian Branecki.

Zaproszeni Goście oraz uczestnicy przeglądu wysłu-chali prelekcji na temat ,,Dotyk anioła w rozwoju wioski tematycznej Aniołowo”, wygłoszony przez Panią Ha-linę Cieślę, Prezesa Stowarzyszenia na Rzecz Rozwoju Wsi Aniołowo oraz prelekcji pt. ,,Tradycje i obrzędy ad-wentowe i bożonarodzeniowe”, którą wygłosił Pan Ro-

Pomorski Stół Bożonarodzeniowy

Przegląd otworzył Dyrektor PODR Józef Sarnowski

W przeglądzie wzięło udział 28 kół gospodyń wiejskich z województwa pomorskiego. Przegląd ma za zadanie wzmocnienie lokalnych więzi, kulty-wowanie tradycji bożonarodzeniowych naszej wsi, a także promocję działań związanych z rozwijaniem wrażliwości estetycznej inspirowanej kulturą i tradycją oraz wzmocnienie poczucia tożsamości.

Panie z KGW przygotowały odświętnie przy-brane stoły, z tradycyjnymi dla Świąt Bożego Na-rodzenia potrawami, których wyjątkowy smak i aromat zapadają długo w pamięci. Stoły zastawione były pysznymi pierogami z kapustą, wigilijnym barsz-czem z uszkami, zupami, pasztecikami, smakowitymi rybami w różnej postaci, sałatkami. Były także pasztety, schab w galarecie, pieczenie, a także tradycyjne świątecz-ne wypieki – serniki, makowce, pierniczki, ciasteczka.

Pomorskie stoły bożonarodzeniowe

Uczestniczki przeglądu i zaproszeni goście

Stół Koła Gospodyń Wiejskich ze Starej Kościelnicy, gm. Miłoradz

Stół Koła Gospodyń Wiejskich z Malenina, gm. Tczew



man Klofczyński z Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych nr 4 w Malborku. W uroczysty nastrój i niezwykły czas, jasełkowym przedstawieniem teatralnym, wprowadziła nas młodzież licealna, która przedstawiła scenkę pod ty-tułem ,,Jasełka bożonarodzeniowe”.

Jasełka bożonarodzeniowe przygotowane przez młodzieżz Zespołu Szkół nr 2 w Malborku

Po części artystycznej goście i uczestnicy przeglądu mogli podziwiać odświętne stoły i posmakować bożo-narodzeniowych potraw, w których wyczuwało się nie tylko niezwykły smak, ale i ,,serce włożone” w ich przy-gotowanie.

Wszyscy uczestnicy przeglądu otrzymali nagrody grupowe ufundowane przez Samorząd Województwa Pomorskiego, Pomorską Izbę Rolniczą, Agencję Ryn-ku Rolnego, Bank Gospodarki Żywnościowej, Oddział Operacyjny w Malborku oraz Pomorski Ośrodek Do-radztwa Rolniczego.

Przegląd sfinansowany był ze środków Europejskie-go Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiej-skich w ramach PROW 2007-2013 (Schematu III Pomocy Technicznej - Sekretariat Regionalny Krajowej Sieci Ob-szarów Wiejskich dla Województwa Pomorskiego).

Przysmaki przygotowane przez panie z Koła Gospodyń Wiejskich z Koźmina, gm. Skarszewy

Stół Koła Gospodyń Wiejskich z Kolonii Ostrowickiej, gm. Gniew

Koła Gospodyń Wiejskich uczestniczące w VII Wo-jewódzkim Przeglądzie pn. „Pomorski Stół Bożonaro-dzeniowy”:- KGW z Rakowca, gmina Kwidzyn,- KGW z Sasina, gmina Choczewo,- KGW z Lubiszewa, gmina Nowy Dwór Gdański,- KGW z Tychnów, gmina Kwidzyn,- Stowarzyszenie Przyjaciół Marzęcina z Marzęcina,

gmina Nowy Dwór Gdański,- KGW z Trzciana, gmina Ryjewo,- KGW z Karolewa, gmina Zblewo,- KGW z Czernina, gmina Sztum,- KGW z Szymankowa, gmina Lichnowy,- KGW z Bągartu, gmina Dzierzgoń,- Stowarzyszenie Forum Żuławskich Dziewczyn

z Żuławki Sztumskiej, gmina Dzierzgoń,- KGW Renawa z Benowa, gmina Ryjewo,- KGW ze Starej Kościenicy, gmina Miłoradz,- KGW z Obozina, gmina Skarszewy,- KGW z Bolesławowa, gmina Skarszewy,- KGW z Koźmina, gmina Skarszewy,- KGW z Bożego Pola, gmina Skarszewy,- KGW z Pinczyna, gmina Zblewo,- KGW z Pałubinka, gmina Zblewo,- KGW ze Semlina, gmina Zblewo,- KGW z Pieców, gmina Kaliska,- KGW Z Malenina, gmina Tczew,- KGW z Tujska, gmina Stegna,- KGW z Chmielna, gmina Chmielno,- KGW z Kolonii Ostrowickiej, gmina Gniew,- Stowarzyszenie Kobiet Gminy Stare Pole „Tradycja”

ze Starego Pola,- KGW z Bałdowa, gmina Tczew,- KGW z Luzina, gmina Luzino.

Agnieszka RojewskaAlina Ciesielska


Pomorska Izba Rolnicza

W dniu 16 grudnia ub.r., w siedzibie Pomorskiej Izby Rolniczej w Pruszczu Gdańskim miało miejsce cykliczne spotkanie Zarządu Pomor-

skiej Izby Rolniczej z Przewodniczącymi Rad Powiato-wych i Komisji Problemowych.

Posiedzenie Zarządu z Przewodniczącymi Rad Powiatowych i Komisji Problemowych Pomorskiej Izby Rolniczej

W trakcie posiedzenia poruszono istotne sprawy z zakresu ubezpieczeń, płatności PROW, gospodarowania nieruchomościami, funkcjonowania grup producentów.

Po szerokiej dyskusji dotyczącej składki zdrowotnej, w głosowaniu jednomyślnie przyjęto stanowisko, które zostanie przesłane do KRIR.

Propozycja zakłada, aby od 1 do 10 ha składka była opłacana przez KRUS, od 10 do 20 ha była płacona przez każdego ubezpieczonego w wysokości 50%, tj. 18 zł i po-wyżej 20 ha 36 zł. Prowadzącym działalność gospodarczą nie przysługiwałoby zwolnienie i składka płacona byłaby w całości. Stanowisko zostanie przesłane z uzasadnieniem o dochodowości na podstawie FADN. Zwrócono również uwagę na ujednolicenie jednostki do rozliczeń. Kwestio-nowane jest posługiwanie się w ustawach i rozporządze-niach ha przeliczeniowym i ha fizycznym.

Zastępca Dyrektora ANR Jerzy Romanowski poinfor-mował o rozdysponowaniu gruntów będących w Zasobie Własności Rolnej Skarbu Państwa oraz zmianach w usta-wie o gospodarowaniu nieruchomościami Rolnymi Skar-bu Państwa i ustawie o kształtowaniu ustroju rolnego.

Zastępca Dyrektora OR ARiMR w Gdyni Michał Krause przybliżył zakres realizacji płatności bezpośred-nich oraz innych płatności PROW.

Dyrektor OT ARR Radosław Szatkowski przypo-mniał o terminie składania wniosków na zwrot kosztów za materiał siewny oraz stawki.

Dyrektor Jarosław Jelinek zapoznał zebranych z pro-jektami i szkoleniami realizowanymi przez Pomorską Izbę Rolniczą.

W dniu 9 grudnia 2011 roku, Zarząd Krajowej Rady Izb Rolniczej przekazał Pomorskiej Izbie Rolniczej projekt ustawy o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowot-nej finansowanych ze środków publicznych oraz ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników. Zakładał on mię-dzy innymi wprowadzenie następujących zasad opłacania składek zdrowotnych przez rolników i ich domowników:- w gospodarstwach rolnych o powierzchni poniżej 6 ha

przeliczeniowych, składkę opłaca w całości KRUS,- w gospodarstwach rolnych o powierzchni od 6 do 15 ha

przeliczeniowych, rolnik opłaca 18 zł za każdego ubez-pieczonego, pozostałą część składki opłaca KRUS,

- w gospodarstwach rolnych o powierzchni powyżej 15 ha przeliczeniowych, rolnik opłaca za każdego ubezpieczo-nego 36 zł, pozostałą część składki opłaca KRUS.

Składki opłacane są miesięcznie.

Na spotkaniu Zarządu PIR z Przewodniczącymi RP i Przewodniczącymi Komisji Problemowych, w toku dys-kusji, uwzględniając trudną sytuację ekonomiczną po-morskich rolników oraz opierając się na badaniach FADN, wypracowano i przekazano KRIR następującą opinię w przedmiotowej sprawie:- zwolnionymi z opłacania składki winny być gospodar-

stwa rolne o powierzchni do 10 ha przeliczeniowych,- gospodarstwa rolne o powierzchni do 10 ha przelicze-

niowych, w których prowadzona jest działalność gospo-darcza, winny podlegać obowiązkowi uiszczania składki w pełnym zakresie, tj. 36 zł/osobę,

- w gospodarstwach rolnych o powierzchni od 10 do 20 ha przeliczeniowych rolnicy oraz ich domownicy win-ni opłacać składkę w wysokości 18 zł/osobę,

- w gospodarstwach rolnych o powierzchni powyżej 20 ha przeliczeniowych rolnicy oraz ich domownicy winny opłacać składkę w wysokości 36 zł/osobę.

Przypominamy, że obowiązek uiszczania składek na ubezpieczenie zdrowotne, jest efektem orzeczenia Trybu-nału Konstytucyjnego.

Przedstawiciele grup producenckich zgłosili proble-my, które utrudniają im rejestracje i funkcjonowanie.

Spotkaniu przewodniczył Prezes Pomorskiej Izby Rolniczej Zenon Bistram, który w trakcie posiedzenia przekazywał istotne informacje m.in. dotyczące terminu kolejnego Walnego Zgromadzenia, wyjazdu dzieci na kolonie zimowe, szkoleń itp.

W związku ze zbliżającymi się Świętami Bożego Narodzenia i kończącego się roku, nie zabrakło życzeń i wspólnego poczęstunku.

Zenona Mazurczyk



Dnia 14 grudnia 2011 r. w Szymbarku odbyło się posiedzenie Rady Powiatowej PIR Powiatu Kar-tuskiego. Spotkanie podsumowujące rok pracy

Rady Powiatowej odbyło się w uroczystej atmosferze. Członkowie samorządu rolniczego oraz ich goście po-dzielili się opłatkiem i złożyli sobie życzenia świątecz-no-noworoczne. Spotkanie swoją obecnością zaszczycili m.in. Bogdan Łapa - Wicestarosta Powiatu Kartuskiego, Józef Sarnowski - Dyrektor Pomorskiego Ośrodka Do-radztwa Rolniczego, Kazimierz Derdowski - Zastępca Dyrektora Oddziału Terenowego Agencji Nierucho-mości Rolnych w Gdańsku, Regina Kleina - Kierownik Biura Powiatowego Pomorskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Kartuzach oraz Zenon Bistram - Prezes Pomorskiej Izby Rolniczej.

i przekształcania gruntów. Wyraził swoje niezadowole-nie z braku promocji drobiu. Zasugerował też, aby pik-niki promujące polską żywność odbywały się podczas większych imprez, np. dożynek, gdzie dotrą do więk-szej liczby konsumentów.

Stanisław Groth, Delegat Rady Powiatowej PIR z gminy Żukowo, zwrócił uwagę na brak planów zago-spodarowania przestrzennego w gminach, co skutkuje bałaganem w przekształcaniu gruntów. Nawiązując do tematu promocji żywności, przedstawił pomysł zapre-zentowania się podczas Jarmarku Dominikańskiego.

Brunon Dąbrowski, Delegat Rady Powiatowej PIR z gminy Sulęczyno, zaapelował do zebranych, aby dla swojej społeczności lokalnej domagali się rzetelnych in-formacji od firm poszukujących gazu łupkowego. Wieleosób jest przeciwko, choć ich wiedza w tym temacie jest nikła. Z drugiej strony musimy zadbać o swój interes, niech to przedsięwzięcie odbywa się z zachowaniem od-powiednich procedur.

Piotr Wicki, Przewodniczący Rady Powiatowej PIR Powiatu Kartuskiego poruszył problem tworzenia grup producentów rolnych w naszym województwie. Nie wykorzystujemy naszego potencjału, jest bariera na dro-dze urzędniczej.

Józef Sarnowski, Dyrektor Pomorskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego, poinformował, iż w niedługim czasie w PODR będzie osoba, która udzieli wszelkich porad odnośnie grup producenckich i pomoże prze-brnąć przez zawiłości w przepisach.

Na posiedzeniu poruszono także tematy wysokości podatku rolnego i zmian dotyczących składki ubezpie-czenia KRUS. Zaproponowano, aby podwyższyć progi hektarowe:- gospodarstwa rolne o powierzchni do 10 ha przelicze-

niowych – zwolnienie ze składki,- gospodarstwa rolne o powierzchni od 10 do 20 ha

przeliczeniowych – rolnik opłaca składkę w wysokości 18 zł,

- gospodarstwa rolne o powierzchni powyżej 20 ha prze-liczeniowych – rolnik płaci składkę w wysokości 36 zł.

Wnioski przyjęte na posiedzeniu Rady Powiato-wej PIR Powiatu Kartuskiego w Szymbarku w dniu 14 grudnia 2011 r.:1. Wniosek o podjęcie uchwały o wystosowanie do urzę-

dów gmin pisma z przypomnieniem art. 5 a, ust. 1 ustawy o izbach rolniczych, mówiącego o zasięgnię-ciu opinii izby rolniczej w kwestiach ustalania stawki podatku rolnego i przekształcania gruntów.

2. Wniosek o podjęcie uchwały o wprowadzenie ustawy o obowiązkowym znakowaniu pochodzenia mięsa w sieciach handlowych i hurtowniach.

Anna Zelewska

Posiedzenie Rady Powiatowej PIR Powiatu Kartuskiego

Spotkanie opłatkowe poprzedziła dyskusja o bie-żących problemach. Zygmunt Stromski, Delegat Rady Powiatowej PIR Powiatu Kartuskiego, z gminy Przod-kowo, poruszył temat funduszów promocji żywności



Posiedzenie Komisji Budżetowej

W dniu 20 grudnia 2011 r. w siedzibie PIR w Pruszczu Gdańskim, odbyło się posiedzenie Komisji Budżetowej.

W komisji wzięli udział: Pan Zenon Bistram - Pre-zes PIR, Pan Jarosław Jelinek – Dyrektor Biura PIR oraz Główny Księgowy – Pani Halina Stoduś i Specjalista ds. księgowości – Pan Adrian Kłęk.

Tematami posiedzenia było:- omówienie zmian do budżetu na 2011 r.,- realizacja i wykonanie budżetu PIR za trzy kwartały

2011 r.,- omówienie projektu budżetu PIR na 2012 r.

Zmiany do budżetu na 2011 rok przedstawił Dyrek-tor Biura – Pan Jarosław Jelinek, zaś realizację, wykona-nie budżetu PIR za trzy kwartały i projekt budżetu PIR na 2012 rok omówiła Główna Księgowa – Pani Halina Stoduś.

Po długiej dyskusji Komisja pozytywnie zaopinio-wała zmiany oraz wykonanie i projekt budżetu na 2012 rok. Komisja zauważyła, iż w planie budżetu zostały za-oszczędzone fundusze, co zyskało aprobatę Komisji.

Posiedzenie Komisji Rewizyjnej

W dniu 20 grudnia 2011 r. w siedzibie PIR w Prusz-czu Gdańskim odbyło się posiedzenie Komisji Rewizyj-nej. Tematami posiedzenia było:- sprawozdanie z działalności Zarządu PIR za 2011 rok,- realizacja i wykonanie budżetu PIR za trzy kwartały

2011 roku,- realizacja i wykonanie wniosków z II WZ PIR (IV ka-

dencja),- sprawozdanie z działalności spółki PIR AGRO Partner,

Obszerne sprawozdanie z prac Zarządu za 2011 rok zdał Prezes Pomorskiej Izby Rolniczej – Pan Zenon Bi-stram, natomiast z działalności Spółki PIR AGRO Part-ner – Dyrektor Biura – Pan Jarosław Jelinek.

Komisja pozytywnie zaopiniowała sprawozdanie z działalności Zarządu PIR oraz Spółki PIR AGRO Partner. Komisja zapoznała się również z realizacją i wykonaniem budżetu za trzy kwartały 2011 roku i nie wniosła żadnych uwag ani zastrzeżeń co do legalności, gospodarności, działań finansowych izby.

Przewodniczący Komisji – Pan Jan Wiczling odczy-tał wszystkie wnioski i uchwały z II WZ PIR, które zo-stały podjęte na ww. Walnym Zgromadzeniu. Wnioski i uchwały zostały zrealizowane i wysłane do odpowied-nich instytucji.

Posiedzenia komisji PIR

Anna Bełdycka Renata Wiczling



Lokalna Grupa Działania „Trzy Krajobrazy” jest stowarzyszeniem działającym prospołecznie na północnej części Polski, na obszarze 6 gmin: Ce-

dry Wielkie, Kolbudy, Pruszcz Gdański, Pszczółki, Suchy Dąb, Trąbki Wielkie. Obszar obejmuje Żuławy Gdańskie i północną część Pojezierza Kaszubskiego, tzw. Wysoczyznę.

Obecnie LGD realizuje podejście Leader w ramach osi 4. Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013, współfinansowanego ze środków Unii Euro-pejskiej.

• wydobycie z „popiołów” zapomnienia i pokazanie obecnej społeczności, zamieszkującej ten obszar, war-tości kulturowych i historycznych tego obszaru, w celu pogłębienia tożsamości z regionem,

• rolę promocyjną dla tego rejonu, z jego wspaniałymi i niszczejącymi zabytkami, unikalnymi w skali kraju, a także Europy,

• odtworzenie strojów, muzyki i tańców z epoki,• stworzenie produktu kulturowo-turystycznego, który

mógłby być prezentowany również za granicą, szcze-gólnie w Niemczech, ale także dla turystów zagranicz-nych odwiedzających Gdańsk.

Do realizacji projektu zaangażowano profesjonal-nych artystów i osobowości z Trójmiasta, m.in.: • scenariusz historyczny i konsultacja historyczna

– prof. Andrzej Januszajtis,• adaptacja teatralna scenariusza historycznego

– Andrzej Pacuła,• projekty strojów z epoki - artysta malarz Daniel Kufel

oraz Olga Leszko - wieloletni kostiumolog i scenograf Opery Bałtyckiej i wykładowca ASP w Gdańsku, któ-ra również podjęła się wykonania scenografii,

• choreografia – Sławomir Gidel - wykładowca Akade-mii Muzycznej i Szkoły Baletowej w Gdańsku,

• muzyka z epoki - Capella Gedanensis - są prowadzo-ne rozmowy,

• reżyseria spektaklu – Marek Pacuła - dyrektor arty-styczny Piwnicy pod Baranami z Krakowa.

Pierwszym elementem promującym całe wydarze-nie jest wystawa strojów żuławskich (kostiumy do spek-taklu), zorganizowana w partnerstwie z Nadbałtyckim Centrum Kultury w Gdańsku i Spatium Et Artis Jaro-sław Jelinek, na którą serdecznie zapraszamy.

W programie wernisażu jest m.in. krótka pogadan-ka historyczna prof. Andrzeja Januszajtisa oraz scenki w wykonaniu studentów IV roku Wydziału Aktorstwa i Musicalu Akademii Muzycznej w Gdańsku. Premiera spektaklu jest przewidziana w maju 2012 roku.

LGD „Trzy Krajobrazy” promuje również działal-ność artystyczną oraz organizuje spotkania z artystami LGD w ramach programu promowania lokalnych twór-ców i artystów.

Pod nazwą „Trzy Krajobrazy” kryje się inwestycja w człowieka, kulturę i naturę.

Człowiek

Podstawową działalnością LGD jest aktywizacja mieszkańców wsi poprzez szkolenia, seminaria oraz spotkania mające na celu informowanie o dotacjach na realizację wszelkich inicjatyw. Społeczność lokalna oraz instytucje działające na obszarze LGD składają wnioski na konkursy, które są ogłaszane przez stowarzyszenie w ramach następujących działań: • Małe Projekty, • Odnowa i rozwój wsi, • Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej,• Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw.

Poza tym LGD wspiera działalność Kół Gospodyń Wiejskich poprzez współorganizowanie konkursów oraz imprez, w których Panie mogą wykazać się talen-tem kulinarnym oraz promują lokalne tradycje gastro-nomiczne. Spotkania z mieszkańcami sprzyjają zwięk-szeniu stopnia tożsamości mieszkańców z obszarem.

Kultura

Stowarzyszenie promuje dziedzictwo kulturowe obszaru poprzez tworzenie produktu kulturowego „Wesele Żuławskie z XVII w.”

Przedsięwzięcie „Wesele Żuławskie z XVII w.” to spektakl teatralny, będący promocją bogatego dziedzic-twa kulturowego obszaru Żuław Gdańskich poprzez pierwszą próbę przedstawienia pieśni, tańców i obrzę-dów, związanych z weselem żuławskim i życiem co-dziennym mieszkańców ówczesnych Żuław, na tle wy-darzeń historycznych.

Spektakl ten ma spełnić wielorakie zadania: • rolę edukacyjną dla młodzieży szkolnej – w scenariu-

szu występuje m.in. forma narracji historycznej,

Dom podcieniowy w miejscowości Kolnik

Lokalna Grupa Działania „Trzy Krajobrazy”



W dniu 12 grudnia 2011 r., w sali im. Lecha Bąd-kowskiego Urzędu Marszałkowskiego w Gdańsku, odbył się uroczysty finał Wojewódzkiej OlimpiadyMłodych Producentów Rolnych.

Celem Olimpiady było rozwijanie twórczych zainte-resowań wśród młodych rolników, rozbudzanie ambicji dalszego doskonalenia zawodowego oraz podniesienie rangi zawodu rolnika. Wzięło w niej udział pięciu naj-lepszych uczestników z każdego powiatu, którzy wyło-nieni zostali w eliminacjach powiatowych 25 listopada 2011 roku.

Laureaci Olimpiady zostali uhonorowani nie tylko pucharami i symbolicznymi dyplomami, ale również nagrodami rzeczowymi. Jedną z tych nagród ufundo-wała Pomorska Izba Rolnicza z Pruszcza Gdańskiego. Wręczył ją Prezes Zenon Bistram.

Jak co roku Olimpiada cieszyła się ogromnym zainte-resowaniem ze strony młodych producentów rolnych.

Wojewódzka Olimpiada Młodych Producentów Rolnych

Natura

LGD promuje obszar poprzez tworzenie szlaków i pętli rowerowych. Obecnie opracowywane są ścieżki rowerowe skupione wokół najciekawszych i najsłyn-niejszych zabytków na Żuławach i Wysoczyźnie, takich jak domy podcieniowe, zabytkowe kościoły i pomniki przyrody.

Elektrownia wodna Straszyn - Kajakowy Szlak Elektrowni Wodnych Raduni

Zachęcamy również do aktywnego spędzania wolnego czasu oraz powrotu do tradycji historycz-nej poprzez uruchomienie wodnej trasy kajakowej na Motławie. Stowarzyszenie planuje budowę przystani kajakowych, dzięki którym będzie możliwe pokonanie trasy do Gdańska na kajaku.

Trzy kierunki działalności LGD „Trzy Krajobrazy” decydują o stworzeniu nowej marki Żuław.

Lokalna Grupa Działania „Trzy Krajobrazy”ul. Krótka 2, 83-000 Pruszcz Gdański

tel./fax (58) 306 33 55

e-mail: [email protected]

www.trzykrajobrazy.pl

Zespół pałacowo-parkowy w Żelisławkach

Renata Wiczling



Uczestnicy projektu mieli już przeprowadzone badanie preferencji zawodowych

- wielowymiarowym kwestionariu-szem preferencji, a następnie odbyły się spotkania w celu opracowania Indywidualnego Planu Działania, który doprowadzi skierowanego badanego na odpowiedni kurs.

Do tej pory przeprowadzono nabór na szkolenia: prawo jazdy C+ E + przewóz rzeczy - 6 mężczyzn z powiatu chojnickiego, operator koparko-ładowarki – 4 mężczyzn z powiatu chojnickiego.

Uczestnicy wzięli również udział w 8-godzinnym warsztacie akty-wizacji zawodowej, by uświado-mić sobie własną wartość i podjąć zatrudnienie bądź założyć własną firmę poza sektorem rolniczym. Za-daniem warsztatów było rozpozna-nie własnych umiejętności i predys-pozycji, określenie swoich mocnych i słabych stron, określenie celów życiowych, pokazanie roli komuni-kacji w życiu społecznym i zawodo-wym, zapoznanie z podstawowymi pojęciami z zasad równości szans kobiet i mężczyzn, a także przedsta-wienie elementów asertywności.

W dniu 22 listopada ub.r. rozpo-czął się kurs na prawo jazdy katego-rii C+ E i przewóz rzeczy w Ośrodku Kształcenia Kursowego – Kinga Pe-plińska w Chojnicach, a 24 listopa-da rozpoczął się kurs na operatora koparko-ładowarki w Ośrodku Dy-

Zakończył się również nabór na kucharza w gospodarstwie agrotu-rystycznym – „Jedzmy zdrowo”. W tej chwili kobiety mają zajęcia IPD co przyczyni się do utworzenia ko-lejnej grupy szkoleniowej z wyłonie-niem osób na zajęcie z aktywizacji zawodowej lub osób zainteresowa-nych własną działalnością gospo-darczą – małych przedsiębiorców.

Beneficjenci mają zapewnionemateriały biurowe, poczęstunek i zwrot kosztów dojazdów.

Gabriela Łozowicka

OŚRODEK TERENOWY CHOJNICE

Nie tylko zboże zapełnia trzos – wsparcie dla osób chcących odejść z rolnictwa

Ośrodek Terenowy w Chojnicach rozpoczął realizację projektu pt. „Nie tylko zboże zapełnia trzos – wsparcie dla osób chcących odejść z rolnictwa” prowadzonego przez Pomorską Izbę Rolniczą oraz Bałtycką Agencję Rozwoju Regionalnego Sp. z o.o., w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Priorytet VIII Regionalne kadry gospodarki, działanie 8.1. Rozwój pracowników i przedsiębiorstw w regionie, poddziałanie 8.1.2. Wsparcie procesów adaptacyjnych i modernizacyjnych w regionie. Projekt jest współfinansowanyprzez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego.

daktyczno- Szkoleniowym P.P.U.H. POLKAR w Żukowie.



W dniu 10 grudnia 2011 r., w sali bankietowej „Małe Złotowo” w Kłodawie odbył się II Powiatowy Stół Bo-żonarodzeniowy, podczas którego Koła Gospodyń Wiejskich z terenu całego powiatu gdańskiego zapre-zentowały tradycyjne potrawy wigilijne oraz świątecz-ne zastawy. Gościem specjalnym był znany kucharz, gawędziarz i autor wielu książek kucharskich pan dr Grzegorz Russak.

W tegorocznym Przeglądzie wzięły udział Koła Go-spodyń Wiejskich, lokalne stowarzyszenia z naszego województwa, właściciele gospodarstw agroturystycz-nych oraz zainteresowani mieszkańcy wsi.

W tym ważnym wydarzeniu uczestniczyła również Pomorska Izba Rolnicza, która - jak co roku - ufundowa-ła nagrody rzeczowe dla uczestników przeglądu.

W trakcie spotkania powołano specjalne komisje, które oceniły wygląd stołu oraz potrawę z ryby.

Wyróżnienie za stół otrzymało KGW Jodłowno i Gra-biny Zameczek - nagrody ufundowała Pomorska Izba Rolnicza, zaś za potrawę z ryby – KGW Leszkowy.

Podczas całego spotkania uczennice Szkoły Podsta-wowej w Trąbkach Wielkich oraz Chór Męski BELCAN-TO śpiewali piękne kolędy.

Organizatorem imprezy było Starostwo Powiatu Gdańskiego, Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego oraz Urząd Gminy Trąbki Wielkie.

Renata Wiczling

Pomorski Stół BożonarodzeniowyW dniu 9 grudnia ub.r., w Pomorskim Ośrodku Doradztwa Rolniczego, Oddział w Starym

Polu, po raz siódmy, odbył się przegląd pn. „Pomorski Stół Bożonarodzeniowy”.

Nagrody dla uczestników przeglądu, w imieniu Zenona Bistrama - Prezesa Zarządu Pomorskiej Izby Rolniczej, wręczył Władysław Sroka - Przewodniczący Rady Powiatowej Pomorskiej Izby Rolniczej z powiatu Malbork.

Marcin Piątek

II Powiatowy Stół Bożonarodzeniowy



Spotkanie opłatkowe

Nastrój zadumy adwentowej wprowadził proboszcz Parafii Wysin, który odprawił Mszę Świętą oraz zachęcił

Dnia 6 grudnia ub.r. delegaci Rady Powiatowej Pomorskiej Izby Rolniczej Powiatu

Kościerskiego uczestniczyli w spotkaniu opłatkowym w Wysinie.

do podzielenia się opłatkiem. Następnie zebrani goście obejrzeli występy dzieci i młodzieży, m.in. pokaz tańca i jasełka. Panowała niezwykle radosna atmosfera, a pod-czas obiadu nie zabrakło wesołych przyśpiewek. Na za-kończenie pojawił się niezwykły gość – święty Mikołaj, który przyniósł dla wszystkich upominki.

Delegaci Rady Powiatowej PIR Powiatu Kościerskie-go pragną złożyć serdeczne podziękowanie za zaprosze-nie, w szczególności Pani Ewie Zielińskiej i wszystkim zaangażowanym w przygotowanie tej pięknej uroczy-stości.

Anna Zelewska

W kursie, zorganizowanym w ramach pro-jektu „Nie tylko zboże zapełnia trzos – wsparcie dla osób chcących odejść z rolnictwa”, uczestni-czyło 10 osób. Zakończenie kursu, który obej-mował 120 godzin zajęć dydaktycznych, zapla-nowano na 21 grudnia.

Marcin Piątek

Kurs bukieciarstwa w KołodziejachW dniu 5 grudnia ub.r.

w miejscowości Kołodzieje rozpoczął się

kurs bukieciarstwa.


Dla wsi i regionu

Integracja pozioma w województwie pomorskim (cz. II)

Stan gospodarczego zorganizowania producentów rolnych jest obecnie jedną z najsłabszych

stron pomorskiego rolnictwa. Rolnicy produkują dobrej jakości płody rolne i sprzedają je

najczęściej pośrednikom, którzy opanowali znaczącą część rynku. Sprzedając swoje produkty

w sposób niezorganizowany, producenci stoją na przegranej pozycji, albowiem oferowane

partie towaru są z reguły niewielkie i często niedostosowane do oczekiwań odbiorcy.

Z dniem 29 stycznia 2007 roku weszły w życie zmia-ny w ustawie o grupach producentów rolnych i ich związkach oraz o zmianie innych ustaw, któ-

re zostały wprowadzone ustawą z dnia 15 grudnia 2006 roku (Dz.U. nr 251, poz. 1847). Zmiany te dotyczą mię-dzy innymi zwolnień podatkowych.

Znowelizowana ustawa o grupach producentów rolnych i ich związkach przewiduje od dnia 1 stycznia 2007 roku zwolnienie podatkowe dla grup w zakresie podatku od nieruchomości i podatku dochodowego od osób prawnych. Zwolnienie to nie jest określone w cza-sie, tak więc grupa tak długo będzie mogła z niego ko-rzystać, jak długo będzie pozostawać w rejestrze grup marszałka województwa.

Zwolnieniem z podatku od nieruchomości objęte są budynki i budowle zajęte przez grupę producentów rolnych wpisaną do rejestru tych grup, wykorzystywa-ne wyłącznie na prowadzenie działalności w zakresie sprzedaży produktów lub grup produktów wytworzo-nych w gospodarstwach członków grupy, zgodnie z jej aktem założycielskim.

Natomiast zwolnienie z podatku dochodowego od osób prawnych dotyczy dochodów grupy producen-tów rolnych wpisanej do rejestru grup, pochodzących ze sprzedaży produktów lub grup produktów, dla któ-rych grupa została utworzona, wyprodukowanych w gospodarstwach jej członków - w części wydatkowanej na rzecz członków tej grupy w roku podatkowym lub w roku po nim następującym. Za wydatki uznaje się wy-datki przede wszystkim na zakup środków do produk-cji przekazanych członkom grupy producentów rolnych oraz szkolenie członków grupy producentów rolnych.

Zmiany dotyczą także możliwości uznania spół-dzielni już funkcjonujących – jako grupę, w skład której wchodzi co najmniej 5 producentów jednego produktu lub grupy produktów, po spełnieniu odpowiednich wa-runków przepi-sów ustawy. Przepis ten umożliwia pro-ducentom rolnym – członkom spółdzielni rolniczych, prowadzących wielokierunkową działalność, uzyskać status grupy producentów rolnych, bez konieczności tworzenia nowego podmiotu. Ma to umożliwić wyko-rzystanie istniejącego potencjału spółdzielczego zarów-no ludzkiego, jak i majątkowego.

W zmianie do ustawy o grupach …, wprowadzono

dodatkowo zapis umożliwiający członkom grupy, któ-rzy przechodzą na rentę strukturalną, na wystąpienie z grupy, w terminie dla nich dogodnym.

Podsumowując, należy stwierdzić, iż wprowadzone wyżej wymienione zmiany w ustawie przyczyniły się do znacznego wzrostu liczby grup producentów rolnych w kraju w latach 2007-2011.

Porównując jednak ilość grup wpisanych do rejestru w roku 2008 i 2009 z rokiem 2007, na przykładzie na-sze-go województwa, należy stwierdzić, iż nastąpił spadek liczby nowo rejestrowanych grup w tych latach. Zale--dwie 8 grup uzyskało wpis do rejestru w ciągu dwóch lat, w porównaniu do roku 2007, w którym zarejestro-wa-no 18 grup. Dopiero w 2010 i 2011 roku zarejestro-wała się znacząca liczba grup.

Analizując rok 2007, należy stwierdzić, iż bodźcem dynamicznego wzrostu liczby zarejestrowanych grup w województwie, była nie wątpliwie nowelizacja ustawy „o grupach”, która wprowadziła między innymi zwolnienia podatkowe. Wzrost liczby grup wpisanych w bieżącym oraz 2010 roku może wskazywać, z kolei na możliwości finansowania inwestycji przez grupy w takich działa-niach jak: „Zwiększenie wartości dodanej podstawowej pro-dukcji rolnej i leśnej” oraz „Tworzenie i rozwój mi-kroprzedsiębiorstw”, przy jednoczesnym wyczerpaniu się środków dla pojedynczych gospodarstw, w ramach działania „Modernizacja gospodarstw rolnych”.

Dokładniejsza analiza dotychczasowego stanu zorganizowania grup producentów rolnych w woje-wództwie pomorskim wskazuje, że w wielu branżach zorganizowanie producentów jest jeszcze bardzo słabe lub nie wy-stępuje wcale. Na 35 możliwych kategorii produktów lub grup produktów ujętych w rozporzą-dzeniu Ministra Rolnictwa, w naszym województwie zarejestrowano grupy, tylko w oparciu o 13 kategorii. Kontynuując, w związku z prowadzoną produkcją rol-ną w naszym województwie, na uwagę zasługuje fakt, iż brak jest jeszcze grup z branży hodowli koni, jajczar-skiej, pszczelarskiej, czy chociażby grup zajmujących się sprzedażą produk-tów ekologicznych, kwiatów świe-żych, a nawet ozdobnych roślin ogrodniczych.

Jeśli chodzi o główny rodzaj produkcji, mimo repre-zentowania hodowców ze strony licznych pomorskich

Dla wsi i regionu


Dodatkowych informacji, dotyczących zagadnień zwią-zanych z organizowaniem i funkcjonowaniem grup produ-centów rolnych, udzielają:

Andrzej Dolny, PODR Gdańsk-Lipcetel. 607-400-856,

Bogdan Nowaczewski, PODR, Oddział Strzelinotel. 601-395-830,

Sebastian Zwierz, PODR, Oddział Stare Poletel. 797-010-684.

związków i organizacji hodowców, przeważający udział stanowią grupy zajmujące się sprzedażą produktów ro--ślinnych (ponad 71%).

W oparciu o analizę okazuje się, że spółdzielnia jest formą prawną, która umożliwia i sprzyja organizowa-niu się w grupy większej liczbie producentów, co jest korzystnym zjawiskiem. Forma prawna spółdzielni najczęściej wybierana jest przez hodowców zwierząt. Głównym celem takich grup jest tanio produkować – dobrze sprzedać.

Wśród zarejestrowanych grup, ponad 58% zrzesza (tylko!) minimalną, wymaganą liczbę członków (5 osób), jaka jest niezbędna do zarejestrowania grupy w rejestrze marszałka województwa. Dotyczy to głównie grup zaj-mujących się sprzedażą ziarna zbóż i nasion roślin ole-istych. Należy pamiętać, że mała liczba producentów w grupie ma swoje zalety, ale stwarza również niebezpie-czeństwo utraty statusu grupy producentów rolnych w sytuacji rezygnacji lub nagłej śmierci członka grupy.

Co jest powodem słabego zorganizowania pomor-skich producentów? Na to pytanie nie udzielę odpowie-dzi. Jednakże mogę podać kilka przyczyn, które mają decydujący wpływ na organizowanie się producentów. Należą do nich między innymi: brak lub zły „lider”, zróżnicowany potencjał gospodarstw (w wielu płasz-czyznach) oraz niechęć do wspólnego działania ze stro-ny producentów (nieufność sąsiedzka).

Informacje w sprawie wniosku o wpis do Rejestru Grup Producentów Rolnych Województwa Pomorskie-go oraz aktualny rejestr grup można znaleźć na stronie:http://www.pomorskie.eu/pl/bip/umwp/urzad/sprawy/sprawy_do_zalatwienia/grupy_producen-tow_rolnych.


Dla wsi i regionu

Akt prawny Dotyczy Istotne informacje

Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsiz dnia 3 listopada 2011 r.

Dz.U. nr 245/2011, poz. 1460

Wysokości krajowej rezerwy kwoty krajowej w roku kwotowym 2011/2012

Data ogłoszenia:16 listopada 2011 r.Data wejścia w życie:23 listopada 2011 r.Wysokość krajowej rezerwy kwoty krajowej dla:1) dostawców hurtowych

wynosi 303 251 736 kg;2) dostawców bezpośrednich

wynosi 66 720 206 kg.

Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsiz dnia 4 listopada 2011 r.

Dz.U. nr 246/2011, poz. 1473

Zmiany rozporządzenia w sprawie integrowanej produkcji

Data ogłoszenia:17 listopada 2011 r. Data wejścia w życie:1 grudnia 2011 r.

Rozporządzenie Ministra Środowiska

z dnia 4 listopada 2011 r.Dz.U. nr 246/2011, poz. 1474

Zmiany rozporządzenia w sprawie szczegółowego zakresu, trybu i terminów przekazywania sprawozdań oraz trybu i zakresu rozliczeń w ramach Programu Operacyjnego „Zrównoważony rozwój sektora rybołówstwa i nadbrzeżnych obszarów rybackich 2007-2013”




Wykazu substancji priorytetowych w dziedzinie polityki wodnej


Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi


Stawki pomocy krajowej do owoców za 2011 r. Data ogłoszenia:28 listopada 2011 r. Data wejścia w życie:z dniem ogłoszenia.



Klasyfikacji stanu ekologicznego, potencjałuekologicznego i stanu chemicznego jednolitych części wód powierzchniowych




Form i sposobu prowadzenia monitoringu jednolitych części wód powierzchniowych i podziemnych




Współczynnika przydziału kwot indywidualnych z krajowej rezerwy przeznaczonej dla dostawców hurtowych w roku kwotowym 2011/2012

Data ogłoszenia:2 grudnia 2011 r. Data wejścia w życie:9 grudnia 2011 r.



Zmiany rozporządzenia w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania oraz wypłaty pomocy finansowej w ramach działania„Wdrażanieprojektów współpracy” objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013

Data ogłoszenia:2 grudnia 2011 r. Data wejścia w życie:9 grudnia 2011 r.

Aktualne informacje prawne dla rolnictwa

Na podstawie dostępnych materiałów opracowała Joanna Woźnica

Zarządzanie gospodarstwem rolnym


ZDANIEM EKSPERTARok 2012 zapowiada się, z racji kryzysu i metod walki z jego skutkami, burzliwie w całej gospodarce. Do kwietnia mają zostać przedstawione wszystkie projekty zapowiedziane w expose premiera. Już w lutym, zgodnie z zapowiedzią, ma być procedowana kwestia składek zdrowot-nych dla rolników. Według zapowiedzi, najbiedniejsi rolnicy, mający gospodar-stwa do 6 ha, mieliby składkę opłacaną przez państwo. Rolnicy gospodarujący na

powierzchni 6 - 15 ha, płaciliby połowę składki, a powyżej tej powierzchni – całą składkę. Obawiam się, że miarą, według której dokonano klasyfikacji poziomu zamożności lub biedyrolników, był wyliczony przez GUS dochód z hektara przeli-czeniowego. W 2010 r. wyniósł on 2278 zł w skali roku. Wyniki rachunkowości gospodarstw rolnych według PL FADN wskazu-ją, że taka dochodowość z hektara jest możliwa do osiągnię-cia, ale przez gospodarstwa duże – o wielkości ekonomicznej pow. 16 ESU, tj. ok. 40-hektarowe. Składkę zdrowotną płaci się w wysokości 9% od przyjętej podstawy. W przypadku osób pro-wadzących pozarolniczą działalność gospodarczą podstawę naliczania składki zdrowotnej stanowi 75% przeciętnego wy-nagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw. W 2011 r. ta podsta-wa wynosiła ponad 2700 zł miesięcznie. Jednak o kwotę równą 7,75% tej podstawy przedsiębiorca może pomniejszyć sobie podatek dochodowy. Faktycznie więc płacił miesięcznie ok. 34 zł. Klasyfikowanie gospodarstw pod względem dochodowym jestdość skomplikowane. Pomijanie wielkości ekonomicznej, typu produkcyjnego i ograniczanie się w tej kwestii jedynie do po-wierzchni wydaje się dość ryzykowne. Chyba że tą podstawą będzie faktycznie osiągnięty przez rolnika dochód. Ale w myśl zapowiedzi rachunkowość i związany z nią podatek dochodowy w rolnictwie ma być wprowadzony dopiero od 2013 r. Nie wia-domo jeszcze na jakich zasadach system ten będzie funkcjono-wał, ale przy dużej zmienności warunków rynkowych, wszelkie ryczałtowe formy mogą być dla podatników bardzo ryzykowne. Minister rolnictwa powiedział w telewizyjnym programie rolni-czym, że system rachunkowości będzie dla rolników dobrowol-ny, na wzór opodatkowania podatkiem VAT. Jest to ciekawa kon-cepcja, ale trudno przewidzieć, czy dwojaki (do wyboru) system opodatkowania dochodów rolników będzie w praktyce możliwy do wprowadzenia. Funkcję quasi podatku dochodowego pełni przecież podatek rolny inkasowany przez gminy. Czy reforma aktualnego systemu ubezpieczeń jest niepotrzebna? Myślę, że jest bardzo potrzebna, gdyż system jest niesprawiedliwy spo-łecznie i został zakwestionowany przez Trybunał Konstytucyjny. Czasu na nowe uregulowanie jest niewiele, gdyż przepis doty-czący ubezpieczenia zdrowotnego rolników traci moc 3 lutego 2012 r. Przedtem było jednak 15 miesięcy na jego znalezienie. Czy ten czas został właściwie wykorzystany - przekonamy się niebawem.

ZbożaW Polsce według opublikowanych we wrześniu

szacunków GUS, w 2011 r. zbiory podstawowych zbóż z mieszankami zbożowymi (bez kukurydzy) wyniosły 26,3 mln t, oznacza to obniżkę o 3,5% w stosunku do roku ubiegłego. Należy spodziewać się, iż w pierwszej połowie 2012 r. utrzyma się zna-cząca różnica pomiędzy cenami zbóż paszowych i konsumpcyjnych. Wynika to z faktu, iż o ile eu-ropejskie agencje analityczne wstępnie oceniają, iż udział zbóż o parametrach konsumpcyjnych w całej Wspólnocie prawdopodobnie powróci do średnich poziomów z ostatnich lat (po kiepskim pod tym względem 2010 roku), w Polsce sytuacja pozosta-ła trudna. Ponadto, mając na uwadze relatywnie napięty unijny oraz światowy bilans popytu i po-daży kukurydzy, zgodnie z przewidywaniami cena tego zboża wzrosła. Tendencja ta powinna się utrzy-mywać do początku roku 2012. Przewiduje się, iż w okresie styczeń - luty 2012 r. wzrośnie podaż kra-jowej pszenicy paszowej, co przełoży się na spadek jej cen. W rezultacie po Nowym Roku ceny obu zbóż powinny się do siebie zbliżyć. Analizując możliwe zachowanie się cen pszenicy zarówno paszowej, jak i konsumpcyjnej należy oczekiwać, iż jak co roku możliwy jest sezonowy ich wzrost w okresie końca grudnia 2011 r. i początku stycznia 2012 r., jednak może on być niewielki.

Tabela 1. Prognozy przeciętnych kwartalnych cen (t/zł) zbóż

Kwartały IV kw. ‘11 I kw. ‘12 II kw. ‘12

Pszenica konsumpcyjna 777 - 816 738 - 802 737 - 831

Pszenica paszowa

711 - 748 677 - 736 665 - 750

Kukurydza 616 - 647 654 - 715 670 - 756

Rośliny oleiste

Bilans w bieżącym sezonie podobnie jak w UE, pozostanie napięty. Według GUS, zbiory wyniosły 1,9 mln ton wobec 2,1 mln ton w roku ubiegłym. Obniżki plonów i zapasów początkowych są na tyle głębokie, że nie zrównoważy ich nawet spodziewa-ny wzrost importu. W całym roku 2011, ze wzglę-du na niższą podaż rzepaku w Polsce, jego przerób i produkcja oleju rzepakowego mogą być mniejsze niż w roku 2010. Według prognoz IERiGŻ, produk-cja oleju rzepakowego w 2011 roku może wynieść 790 tys. ton, czyli o 3% mniej niż w 2010 roku. Eks-port rzepaku z Polski, w wyniku niższych zbiorów i utrzymującego się wysokiego zapotrzebowania na surowiec, prawdopodobnie będzie niższy. Po-dobnie rzecz wygląda w przypadku oleju rzepako-wego. Powierzchnia zasiewów rzepaku pod zbiory w roku 2012 jest wyższa i kształtuje się na poziomie 850 - 870 tys. ha, czyli o 10 - 12% większa w porów-

dr inż. Daniel Roszak



naniu z powierzchnią w ubiegłym roku. Niska podaż rzepaku w Polsce w całym sezonie 2011/2012 wskazuje, że jego przerób będzie prawdopodobnie mniejszy niż w sezonie poprzednim. Jednak przy założeniu wyso-kiego importu rzepaku do Polski i znacząco mniejszego eksportu w stosunku do sezonu ubiegłego, skala spadku przerobu surowca nie powinna być duża. Według Mini-sterstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi, średnia cena skupu rzepaku netto pod koniec roku 2011 ukształtowała się na poziomie ok. 1835 zł/ha.

Tendencje cenowe podstawowych produktów żywnościowych

wpłynie w sposób istotny na poziom cen w pierwszej połowie roku. Prawdopodobnie pod koniec pierwszego kwartału 2012 r. ceny żywca drobiowego zaczną zna-cząco rosnąć. Przez większość minionego roku sytuacja producentów indyków była lepsza niż producentów kurcząt. Rekordowo wysokie ceny pasz były równowa-żone wysokimi cenami sprzedaży żywca. W rezultacie w drugiej połowie roku wyraźnie wzrosła liczba wsta-wień piskląt indyczych. Na tej podstawie można pro-gnozować, że na początku tego roku produkcja żywca wzrośnie. Prawdopodobnie będzie to oznaczało dalszy spadek cen skupu. W przededniu wejścia w życie za-kazu stosowania nieulepszonych klatek w chowie kur niosek (1 stycznia 2012 r.) bardzo trudno o rzetelną prognozę dla tego rynku.

Tabela 2. Prognoza średnich kwartalnych cen mięsa (zł/kg)

Kwartał IV kw. ‘11 I kw. ‘12 II kw. ‘12

Żywiec wieprzowy

4,88 - 5,07 4,34 - 4,80 4,43 - 5,00

Żywiec wołowy

5,78 - 6,11 5,72 - 6,26 5,66 - 6,39

Żywiec drobiowy

3,64 - 3,79 3,49 - 3,82 3,60 - 4,06

Mleko i przetwory mleczne

Na krajowym rynku mleka utrzymuje się lekka ten-dencja wzrostowa dynamiki cen skupu. W czwartym kwartale za litr mleka producenci otrzymywali 1,2 zł, to o ponad 15% więcej niż w analogicznym okresie roku ubiegłego.

Według prognoz Instytutu Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej bilansowe spożycie na-biału i masła w ekwiwalencie mleka surowego w 2011 roku zwiększyło się o 2 litry, czyli do 193 litrów na 1 mieszkańca. Warto jednak zwrócić uwagę, iż w 2012 r. bardziej prawdopodobna jest już stabilizacja konsump-cji przetworów mleczarskich w kraju, a ewentualne umocnienie złotego wobec euro w dalszej części roku może wpłynąć na spadek wolumenu eksportu z Polski. W 2012 r. niewykluczone są jednak ich nieznaczne spad-ki. Szacuje się, że w pierwszym półroczu ceny będą się kształtowały na poziomie 1,19 - 1,23 zł za litr mleka.

Tabela 3. Prognoza średnich kwartalnych cen mleka (zł/l)

Kwartał IV kw. ‘11 I kw. ‘12 II kw. ‘12

Mleko 1,21 - 1,25 1,19 - 1,24 1,17 - 1,23

Tadeusz Plichta

Mięso

Na rynku wołowiny prawdopodobnie nadal będzie utrzymywać się korzystna sytuacja zarówno dla kra-jowych producentów żywca, jak i eksporterów mięsa. Eksportowi z naszego kraju będzie sprzyjała m.in. niż-sza podaż bydła w UE.

W połowie minionego roku, w przeciwieństwie do krajów unijnych (spadek pogłowia o 2,5%), w Polsce nastąpił nieznaczny wzrost liczebności o 0,7%, w sto-sunku do analogicznego okresu roku ubiegłego, w tym pogłowie bydła młodego w wieku 1 - 2 lata wzrosło o 4,5%. W rezultacie w trzecim i czwartym kwartale zanotowano bardzo szybki wzrost cen do nienotowa-nego nigdy wcześniej poziomu. W przypadku trzody chlewnej obserwowany stosunkowo wysoki poziom cen trzody chlewnej w końcówce roku oraz jednoczesny spadek cen pasz spowodował, że wzrosła opłacalność tego kierunku produkcji. Należy oczekiwać, że mimo niższej krajowej podaży, sezonowy spadek cen nie



W tym sezonie kampania cukrownicza ruszyła nieco wcześniej niż w poprzednim. Zarów-no plantatorzy, jak i koncerny obawiały się

powtórki z roku 2010, kiedy obfite opady śniegu, siar-czyste mrozy i długo utrzymująca się okrywa śnieżna utrudniły, a w wielu przypadkach wręcz uniemożliwiły zbiór buraków. Dotyczyło to także jedynej funkcjonu-jącej w woj. pomorskim Cukrowni Malbork, gdzie nie zebrano buraków z powierzchni ok. 100 ha.

Rok 2011 był bardzo sprzyjający dla plantatorów za-równo w okresie wegetacji, jak i zbioru. Powierzchnia uprawy buraków cukrowych w Polsce w roku 2011 wy-niosła, podobnie jak w roku 2010, ok. 192 tys. ha.

Zdaniem ekspertów, korzystne warunki pogodo-we w okresie wegetacji spowodowały, że plony będą się wahały w granicach 55 - 60 ton/ha. Zbiory buraków cukrowych mogą wzrosnąć do 10,5 - 11,0 mln ton, co umożliwi produkcję 1550 - 1600 tys. ton cukru i będzie to ilość wyższa od limitu produkcyjnego ustalonego przez Komisję Europejską (1405,6 tys. ton).

W malborskiej cukrowni kampania rozpoczęła się 20 września. Przerób buraków został zakończony zgod-nie z przewidywaniami z końcem minionego roku. Kampania przebiegła sprawnie, bez większych proble-mów, co było efektem poczynionych nakładów inwe-stycyjnych na terenie zakładu. Jak wynika z informacji płynących od jego właściciela, Krajowej Spółki Cukro-wej SA, do minionej kampanii cukrownia była wyjąt-kowo dobrze przygotowana. Przeznaczono 19 mln zł na inwestycje, a 7 mln zł na remonty bieżące. Prace objęły m.in. wymianę i remonty urządzeń wykorzy-stywanych w procesie technologicznym. Wszystkie sprawy związane z technologią zostały zrealizowane w terminie – wyjaśnia Mariusz Kaźmierczak, dyrektor Cukrowni Malbork. Zawarto umowy kontraktacyjne z 858 plantatorami. Skup buraków w całości prowadzo-ny był na placu fabrycznym cukrowni. Doczyszczone

na polu buraki w 99,8% dostarczone były przez firmytransportowe. Położenie cukrowni w centrum miasta zmusza do prowadzenia inwestycji mających na celu zmniejszenia dokuczliwości pracy zakładu mieszkań-com. Taką rolę mają spełnić zainstalowane przed kam-panią ekrany dźwiękochłonne, jak również instalacja urządzeń odpylających. Ogółem, zgodnie z przewidy-waniami, do przerobu na cukier trafiło ponad 0,5 mlnton buraków. Zakładany poziom produkcji powinien kształtować się w granicach 55 - 56 tys. ton cukru, przy przewidywanej polaryzacji 16,5 - 16,9.

Należy podkreślić, że zmianom uległy kryteria oce-ny plonów buraka cukrowego. Coraz większe wymaga-nia dotyczą parametrów jakościowych uzyskiwanego plonu. Najważniejszą cechą stała się od niedawna za-wartość cukru w korzeniach - na każdą jednostkę wagi i za to rolnik uzyskuje konkretną cenę. Wyprodukowa-nie korzeni buraka cukrowego o dobrych jakościowo parametrach jest możliwe jedynie przy stosowaniu od-powiedniej agrotechniki, a w tym również ochrony.

Od 20 września minionego roku rozpoczął się pro-ces prywatyzacji Krajowej Spółki Cukrowej. Pracowni-kom oraz plantatorom, którzy aktualnie mają zawartą umowę kontraktacyjną, przysługuje prawo wykupu akcji. Według dyrektora Kaźmierczaka, cena 1,60 zł za jedną akcję jest bardzo atrakcyjna, a decydujący się na zakup zrobi dobry interes.

Ceny cukru na rynku krajowym są rekordowo wysokie, ale zarysowuje się lekka tendencja spadko-wa. Powodem tego jest zapowiedź większej produkcji w kampanii 2011/2012 oraz rosnący import. W lipcu ceny zbytu wynosiły średnio 2,93 zł/kg w przypadku cukru workowanego i 3,54 zł/kg cukru paczkowanego. W handlu detalicznym od lipca ceny spadły do 4,05 zł/kg i były o 5% niższe niż przed miesiącem. Obecnie cena ta kształtuje się na poziomie 4,7 - 4,9 zł/kg.

Tadeusz Plichta

Kampania cukrownicza 2011/2012 dobiega końca



Wielu rolników zastanawia się, czy warto przejść na rozliczanie się z urzędem skarbo-wym na zasadach ogólnych, tj. rozliczenie po-

datku VAT. Osobiście doradzam wszystkim większym i inwestującym rolnikom skorzystać z tej formy roz-liczeń. Prowadząc od lat rachunkowość rolną u wie-lu producentów, udowodniłam, iż nawet korzystając z usług biura rachunkowego, taka forma rozliczeń ge-neruje odpowiednie przychody do ich gospodarstwa. Jedynym utrudnieniem dla rolnika jest wystawianie faktur VAT oraz dokumentowanie zakupów – również fakturami VAT.

bywcę produktów rolnych. Nabywca produktów rol-nych - podatnik podatku VAT - wypłacony rolnikowi ryczałt podatkowy rozlicza z urzędem skarbowym jako podatek naliczony.

Aby przejść do wyboru rozliczania się według zasad ogólnych, należy spełnić następujące warunki:1) dokonać w poprzednim roku podatkowym sprze-

daży produktów rolnych o wartości przekraczającej 20 tys. zł, z wyłączeniem produktów importowanych oraz sprzedaży w ramach prowadzonej działalności handlowej,

2) dokonać zgłoszenia rejestracyjnego w urzędzie skar-bowym,

3) prowadzić przez co najmniej 3 kolejne miesiące po-przedzające miesiąc, od którego rolnik zamierza roz-liczać się według zasad ogólnych, dzienną ewidencję sprzedaży,

4) prowadzić, po dokonaniu zgłoszenia rejestracyjnego, ewidencję sprzedaży i zakupów umożliwiającą spo-rządzanie deklaracji dla podatku od towarów i usług. Rolnicy, którzy wybiorą możliwość rozliczania się z podatku VAT według zasad ogólnych mogą powró-cić do systemu ryczałtowego nie wcześniej niż po upły-wie 3 lat od daty rezygnacji z zasad ryczałtowych.Rolnicy rozliczający się z podatku VAT na zasadach

ogólnych obowiązani są składać deklaracje podatkowe dla podatku od towarów i usług za okresy miesięczne w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po mie-siącu, w którym powstał obowiązek podatkowy. Przy czym rolnik sprzedający wyłącznie produkty rolne może składać deklaracje podatkowe dla potrzeb podatku VAT za okresy kwartalne w terminie do 25. dnia miesiąca na-stępującego po kwartale, w którym powstał obowiązek podatkowy, po uprzednim pisemnym zawiadomieniu urzędu skarbowego (nie później niż do końca kwartału poprzedzającego kwartał, za który pierwszy raz będzie składana deklaracja) o wyborze kwartalnego rozliczania się z podatku VAT.

Rolnicy zobowiązani, na podstawie przepisów usta-wy o rachunkowości, do prowadzenia ksiąg rachunko-wych, rozliczają podatek VAT na zasadach ogólnych.

Małgorzata Stanisławczuk

Zasady funkcjonowania podatku od towarów i usług w rolnictwie

J&J ENERGY POLSKA Sp. z o.o.Skup rzepaku z całej Polski,

również kontraktacje.

Kontakt: tel. 692 481 007 lub 795 530 898e-mail: [email protected]

Reklama

Rolnicy rozliczający się na zasadach ogólnych muszą wystawiać faktury VAT na sprzedawane towary

Podatek ten funkcjonuje według określonych zasad, zawartych w następujących dokumentach:- ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów

i usług (Dz.U. nr 54, poz. 535 ),- rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 27 kwietnia

2004 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 97, poz. 970 z późn. zm.),

- rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 5 kwietnia 2004 r. w sprawie wzorów dokumentów związanych z rejestracją podatników w zakresie podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 55, poz. 539 z dnia 5 kwietnia 2004 r.).

Opodatkowanie podatkiem od towarów i usług produktów rolnych umożliwia producentom rolnym odliczenie podatku VAT zawartego w cenach środków nabywanych do produkcji rolnej.

System zryczałtowanego zwrotu podatku VAT po-lega na uproszczonym rozliczaniu podatku VAT od sprzedaży produktów rolnych. Rolnicy „ryczałtowi” są zwolnieni z wystawiania faktur, prowadzenia ewidencji sprzedaży, składania w urzędach skarbowych deklara-cji VAT, dokonania zgłoszenia rejestracyjnego.

Zryczałtowany zwrot podatku VAT polega na tym, że kwota ryczałtu jest wypłacana rolnikowi przez na-

Na polach i łąkach


Dzięki postępowi hodowla-nemu co roku wpisuje się do rejestru coraz więcej

odmian. Nie zawsze nowo zareje-strowane odmiany gwarantują wy-sokie plony. Zależy to od warun-ków siedliskowych i odpowiedniej agrotechniki. Są odmiany, które plonują na podobnym poziomie w całym kraju oraz takie, których potencjał plonotwórczy ujawnia się tylko w niektórych regionach. Dla-tego bardzo ważne jest, aby nowo zarejestrowane odmiany przebadać w różnych warunkach klimatyczno-glebowych.

Wybierając właściwą odmianę, do określonych warunków siedli-skowych, możemy uzyskać wyższe plony, nawet o kilkanaście dt z ha.

Od kilku lat w woj. pomorskim prowadzi się badania odmianowe w ramach Porejestrowego Doświad-czalnictwa Odmianowego. Na pod-stawie uzyskanych wyników moż-na wyróżnić wiele odmian, które w warunkach naszego wojewódz-twa plonują najwierniej i najwyżej od kilku lat. Dzięki tym doświad-czeniom można stworzyć listy od-mian najbardziej przydatnych dla każdego rejonu.

Układ warunków klimatycz-nych w okresie wegetacji miał nieko-rzystny wpływ na plonowanie zbóż jarych i ozimych. Szczególnie susza,

jaka panowała w kwietniu, maju i w pierwszej dekadzie czerwca, niekorzystnie wpłynęła na przebieg wegetacji roślin uprawnych. Widać to było szczególnie na glebach lżej-szych klasy IV b w Lubaniu.

Wyniki doświadczeń z pszen-

żytem ozimym wskazują, że w wo-jewództwie pomorskim wyróż-niającymi się odmianami w 2011 roku były: Tulus, Pizarro, Algoso, Moderato, Grenado i Fredro, które plonowały powyżej wzorca, nieza-leżnie od rodzaju gleby. Najwyższe plony ziarna osiągnięto w Dębinie i w Radostowie. Średni plon ziar-na na a2 kształtował się powyżej 104 dt/ha. Niesprzyjające warunki klimatyczne, o których wspomnia-łem wcześniej, spowodowały, że plony ziarna na glebach piaszczy-stych w Lubaniu były dwukrotnie niższe niż na glebach mocniejszych w Dębinie. Należy zaznaczyć, że Algoso, Moderato i Sorento w ostat-nich latach plonowały najwyżej.

W tym roku do rejestru wpisano sześć nowych odmian pszenżyta ozi-mego. Są to Agostino i Mikado - od-miany krótkosłome oraz Bereniko, Borowik, KWS Trisol i Maestozo.

Na liście odmian zalecanych do uprawy w naszym woewództwie znajdują się: Sorento, Moderato, Baltiko i Algoso.

Uzyskanie wysokich plonów ziarna o wysokiej jakości możliwe jest tylko przy zastosowaniu właściwej agrotechniki. Jednym z ważniejszych jej elementów, często niedostrzeganych przez rolnika, jest dobór odpowiedniej odmiany. Wpływ odmiany na wielkość plonu jest często bardziej znaczący niż nawożenie czy ochrona przed chorobami.

Właściwy dobór odmiany to wyższe plony (cz. II)



Lp.Odmiana

Mrozood-porność

(skala 9°)

Rok wpisu do Krajowego

Rejestru

Plon ziarna (% wzorca) w miejscowościach:

Radostowo* Dębina Karżniczka Wyczechy Lubań

1 2 3 4 5 6 7 8

PRZECIĘTNY POZIOM AGROTECHNIKI

Wzorzec, dt z ha 88,3 100,6 81,2 89,4 41,5

1. Algoso 4,5 2007 102 109 106 88 105

2. Borwokr 5,5 2008 98 92 99 113 91

3. Elpaso 4,5 2010 90 100 96 88 99

4. Fredro 4 2010 110 98 99 111 105

5. Moderato 5 2004 99 104 97 96 122

6. Baltikokr 4 2006 98 93 87 80 85

7. Sorento 4 2002 105 102 110 85 102

8. Alektokr 4,5 2008 90 86 98 100 100

9. Grenadokr 5,5 2007 94 101 105 105 106

10. Leontino 4 2008 102 101 97 86 97

11. Pigmejkr 5 2008 95 86 103 92 94

12. Pizarro 5 2008 106 108 113 106 108

13. Atleticokr 5 2009 96 90 100 85 100

14. Tulus 4,5 2009 105 94 112 91 103

15. Cerber 4 2010 98 89 104 92 97

16. Cyrkon 3,5 2010 108 96 102 81 101

17. Cultivo 5 CCA 100 79

WYSOKI POZIOM AGROTECHNIKI

Wzorzec, dt z ha 104,1 109,4 87,6 100,1 46,3

1. Algoso 106 106 104 98 109

2. Borwokr 96 93 100 112 90

3. Elpaso 94 105 99 84 92

4. Fredro 105 97 97 106 109

5. Moderato 99 110 98 97 113

6. Baltikokr 93 97 90 75 96

7. Sorento 97 101 106 81 106

8. Alektokr 87 90 97 102 102

9. Grenadokr 92 110 105 100 113

10. Leontino 103 102 98 79 94

11. Pigmejkr 88 91 102 98 95

12. Pizarro 104 97 111 102 117

13. Atleticokr 93 90 101 87 102

14. Tulus 110 103 111 90 118

15. Cerber 99 92 106 97 111

16. Cyrkon 101 97 107 82 111

17. Cultivo 91 63

Tabela 3.Pszenżyto ozime. Plon ziarna odmian w miejscowościach (% wzorca). Rok zbioru 2011

Wzorzec: Algoso, Borwo, Elpaso, Fredro. Mrozoodporność: 90- bardzo duża, 50 - średnia, 10 - bardzo mała.kr - odmiany krótkosłome. * Doświadczenie w Radostowie wykonano po przedplonie zbożowym (jęczmień jary).



Lp.Odmiana

LZO w woj.

pomorskim

Plon ziarna (% wzorca)

2009 2010 2011 2010-2011 2009-2011

1 2 3 4 5 6 7


Wzorzec, dt z ha 70,6 72,5 80,2 76,4 74,4

1. Algoso LZO 113 114 102 107 109

2. Borwokr 93 109 99 104 101

3. Elpaso 94

4. Fredro 105

5. Moderato LZO 105 102 102 102 103

6. Baltikokr LZO 97 104 89 96 96

7. Sorento LZO 114 113 100 106 109

8. Alektokr 93 92 94 93 93

9. Grenadokr 88 90 102 96 93

10. Leontino 110 97 103

11. Pigmejkr 96 86 93 90 92

12. Pizarro 115 97 108 103 107

13. Atleticokr 92 93 93

14. Tulus 115 100 108

15. Cerber 96

16. Cyrkon 97

17. Cultivo 101 104 99 101 101


Wzorzec, dt z ha 82,4 85,6 89,5 87,6 85,8

1. Algoso 112 115 104 109 110

2. Borwokr 92 91 99 95 94

3. Elpaso 95

4. Fredro 102

5. Moderato 106 103 103 103 104

6. Baltikokr 100 104 90 96 97

7. Sorento 112 112 97 104 107

8. Alektokr 94 93 95 94 94

9. Grenadokr 94 98 103 100 98

10. Leontino 107 95 101

11. Pigmejkr 93 87 95 91 91

12. Pizarro 107 96 105 101 103

13. Atleticokr 93 93 93

14. Tulus 109 105 107

15. Cerber 100

16. Cyrkon 98

17. Cultivo 100 98 88 93 95

Liczba doświadczeń 5 5 5 10 15

Wzorzec: 2011 Algoso, Borwo, Elpaso, Fredro; 2009-2010 średnia z wszystkich badanych odmian.

Tabela 4.Pszenżyto ozime. Plon ziarna odmian w miejscowościach (% wzorca). Rok zbioru 2009-2011

Z 16 badanych odmian żyta najwyższym plo-nem charakteryzowały się odmiany mieszańco-we: Palazzo, SU Skaltio, Helltop, Minello, Bra-

setto i Visello. Spośród odmian populacyjnych, wyróżniły się Stanko, Dańkowskie Amber, Daran i Domir. Najwyższe plony ziarna uzyskano w Karżnicz-



Tabela 5.Żyto ozime. Plon ziarna odmian w miejscowościach (% wzorca). Rok zbioru 2011

Lp.Odmiany


Rejestru


Karżniczka Wyczechy Lubań

1 2 3 4 5


Wzorzec, dt z ha 70,2 73,1 48,8

1. Bosmo 2001 97 82 89

2. Dańkowskie D. 2005 97 87 86

3. Minello F1

2008 103 110 115

4. Brasetto F1

2009 104 121 111

5. Daran 2005 106 95 88

6. Stanko 2007 104 104 121

7. Visello F1

2007 116 104 96

8. Bellami F1

2008 110 100 99

9. Domir 2008 100 96 101

10. Gonello F1

2009 109 98 108

11. Palazzo F1

2009 112 112 129

12. Dańkowskie Amber 2010 93 98 101

13. SU Skaltio F1

2010 123 103 106

14. Amato F1

CCA 103 105 79

15. Helltop F1

CCA 124 94 119

16. Hellvus F1

CCA 95 82 85


Wzorzec, dt z ha 83,7 81,9 57,6

1. Bosmo 93 101 89

2. Dańkowskie D. LZO 93 80 96

3. Minello F1

LZO 109 108 107

4. Brasetto F1

105 111 109

5. Daran LZO 98 88 107

6. Stanko 97 90 114

7. Visello F1

LZO 110 105 110

8. Bellami F1

102 101 121

9. Domir 96 96 92

10. Gonello F1

104 112 101

11. Palazzo F1

107 121 124

12. Dańkowskie Amber 98 92 100

13. SU Skaltio F1

121 107 105

14. Amato F1

107 95 109

15. Helltop F1

115 103 107

16. Hellvus F1

93 99 84

Wzorzec: Bosmo, Dańkowskie D., Minello F1, Brasetto F

1.

F1 - odmiana mieszańcowa.

LZO - odmiana zalecana do uprawy na terenie województwa pomorskiego.

ce, gdzie średni plon na a2 był na poziomie 83,7 dt/ha. Ze względu na wierność w plonowaniu w ostatnich latach, odmiany Dańkowskie Diament, Domir, Stanko, Visello i Minello zostały wpisane na listę odmian zalecanych do

uprawy na terenie województwa pomorskiego. W 2011 roku do rejestru wpisano trzy nowe odmiany żyta - od-mianę mieszańcową SU Drive oraz dwie odmiany po-pulacyjne Horyzo i Armand.



Tabela 6.Żyto ozime. Plon ziarna odmian (% wzorca). Lata zbioru: 2009-2011

Lp.Odmiany


2009 2010 2011 2010-2011 2009-2011

1 2 3 4 5 6


Wzorzec, dt z ha 76,6 72,8 64,0 68,4 71,1

1. Bosmo 93 82 89 86 88

2. Dańkowskie D. 93 88 90 89 91

3. Minello F1

112 109 108 109 110

4. Brasetto F1

108 112 110

5. Daran 93 86 97 91 92

6. Stanko 97 104 108 106 103

7. Visello F1

109 103 106 105 106

8. Bellami F1 107 104 103 104 105

9. Domir 92 99 95

10. Gonello F1

102 104 103

11. Palazzo F1

114 116 115

12. Dańkowskie Amber 97

13. SU Skaltio F1

111

14. Amato F1

102 103 98 101 101

15. Helltop F1

111

16. Hellvus F1

87


Wzorzec, dt z ha 90,5 84,1 74,4 79,3 83,0

1. Bosmo 90 80 95 87 88

2. Dańkowskie D. 95 90 89 90 92

3. Minello F1

111 107 108 108 109

4. Brasetto F1

107 108 108

5. Daran 92 86 96 91 91

6. Stanko 95 97 99 98 97

7. Visello F1

107 105 108 107 107

8. Bellami F1 106 107 107 107 106

9. Domir 99 93 95 94 96

10. Gonello F1

104 106 105

11. Palazzo F1

111 117 113

12. Dańkowskie Amber 100 97

13. SU Skaltio F1

100 112

14. Amato F1

104 106 103 105 104

15. Helltop F1

109

16. Hellvus F1

93


Wzorzec: w 2011 r. - Bosmo, Dańkowskie D., Minello F1 , Brasetto F

1; w 2009 – 2010 r. - średnia z wszystkich badanych odmian.

F1 - odmiana mieszańcowa.

Z badań odmianowych z jęczmieniem ozimym wy-nika, że najwyższym plonem wyróżniały się Wintmalt, Merlot i Maybrit. Najwyższe plony ziarna uzyskano w Li-sewie i Radostowie, gdzie plony przekroczyły 75 dt/ha. Na listę odmian zalecanych do uprawy na obszarze

naszego województwa zostały wpisane Lomerit, Nic-kela, Maybrit, Karakan i Wintmalt.

W 2011 roku do Rejestru wpisano sześć nowych od-mian. Są to: Antonella, Henriette, Holmes, KWS Mori-dian, Matilda i Wendy.



Tabela 7.Jęczmień ozimy. Plon ziarna odmian w miejscowościach (% wzorca). Rok zbioru 2011

Lp.Odmiana

Mrozood-porność

(skala 9°)


Rejestru


Radostowo Lisewo Karżniczka Wyczechy Lubań

1 2 3 4 5 6 7 8


Wzorzec, dt z ha 70,3 85,5 60,3 26,4 24,6

1. Souleyka 5 2010 104 95 101 91 93

2. Maybrit 5 2006 96 100 100 118 114

3. Nickelabr, dw 4,5 2006 99 105 99 92 93

4. Lomerit 5,5 2002 99 98 91 100 116

5. Merlot 5 2003 95 104 99 126 106

6. Rosita 5,5 2005 98 93 93 143 90

7. Fridericus 5 2007 94 86 85 100 97

8. Karakan 5,5 2007 89 98 93 79 86

9. Wintmaltbr, dw 4 2008 114 117 97 109 110

10. Laverda 5 2009 92 95 98 93 64

11. Merle 5 2009 92 99 89 69 91

12. Metaxadw 4,5 2010 99 108 91 116 83


Wzorzec, dt z ha 75,6 95,0 67,5 28,4 29,3

1. Souleyka 105 96 99 98 98

2. Maybrit 96 100 101 115 109

3. Nickelabr, dw 98 103 100 87 93

4. Lomerit 97 94 88 122 120

5. Merlot 104 99 98 121 134

6. Rosita 99 94 104 110 84

7. Fridericus 95 85 89 89 83

8. Karakan 93 96 102 112 102

9. Wintmaltbr,dw 110 111 100 110 105

10. Laverda 98 94 94 120 89

11. Merle 97 94 99 110 104

12. Metaxadw 100 102 89 122 93

Wzorzec: Souleyka, Maybrit, Nickela.Mrozoodporność: 90- bardzo duża, 50 - średnia, 10 - bardzo mała (na podstawie Listy Opisowej Odmian COBORU Słupia Wielka, 2011). dw - odmiana dwurzędowa; br - odmiana przydatna na cele browarne.



Tabela 8.Jęczmień ozimy. Plon ziarna odmian (% wzorca). Lata zbioru: 2009-2011

Lp. OdmianaLZO w woj. pomorskim


2009 2010 2011 2010-2011 2009-2011

1 2 3 4 5 6 7


Wzorzec, dt z ha 70,6 65,1 60,6 62,9 65,4

1. Souleyka 99

2. Maybrit LZO 96 104 101 103 101

3. Nickelabr, dw LZO 105 106 100 103 104

4. Lomerit LZO 105 104 97 100 102

5. Merlot 105 99 102 100 102

6. Rosita 101 98 100 99 100

7. Fridericus 100 101 89 96 97

8. Karakan LZO 101 101 92 97 98

9. Wintmaltbr,dw LZO 102 92 110 101 101

10. Laverda 100 95 98

11. Merle 99 91 95

12. Metaxadw 102


Wzorzec, dt z ha 81,4 77,2 66,6 71,9 75,1

1. Souleyka 100

2. Maybrit 98 107 101 104 102

3. Nickelabr, dw 106 99 99 99 102

4. Lomerit 102 105 97 101 101

5. Merlot 104 101 102 102 103

6. Rosita 100 101 99 101 100

7. Fridericus 101 100 89 95 97

8. Karakan 101 101 98 100 100

9. Wintmaltbr,dw 100 91 108 99 99

10. Laverda 100 98 99

11. Merle 97 98 98

12. Metaxadw 100


Wzorzec 2011: Souleyka, Maybrit, Nickela; 2009-2010 - średnia z wszystkich badanych odmian.LZO - odmiana zalecana do uprawy na obszarze województwa pomorskiego.dw - odmiana dwurzędowa; br - odmiana przydatna na cele browarne.

W ciągłym postępie biologicznym rola odmiany jest nieoceniona. Dobór właściwej odmiany dostosowanej do warunków glebowych jakimi dysponuje rolnik jest najtańszym czynnikiem podniesienia plonów zbóż i jakości uzy-skanego ziarna.

Mirosława Domańska, SDOO RadostowoJózef Chrzanowski, PODR w Gdańsku



Jedną z najbardziej opłacalnych upraw w Polsce jest uprawa rzepaku ozimego. Aby osiągnąć satysfakcjo-nujący efekt ekonomiczny, należy z wielką staranno-

ścią dbać o plantację i przeciwdziałać wszelkim poten-cjalnym zagrożeniom. Do największych należą choroby grzybowe i szkodniki atakujące plantacje. Uprawa rze-paku wymaga intensywnej agrotechniki i ochrony. Prze-bieg pogody – ilość opadów i temperatura to czynniki, które warunkują presję ze strony patogenów.

W minionym sezonie, w różnych rejonach naszego kraju mieliśmy do czynienia z różnymi problemami wy-stępującymi w uprawie rzepaku, które w każdym z tych regionów w inny sposób wpłynęły na kształtowanie się i wysokość plonu. Prawidłowo prowadzona plantacja rzepaku powinna być chroniona zgodnie z sygnalizacją już od wczesnych stadiów rozwojowych. Monitoring i lustracja uprawy oraz analiza aktualnych warunków pogodowych to podstawowe narzędzie diagnostyczne każdego plantatora.

Utrudnione siewy

Sezon 2010/11 był najtrudniejszym wyzwaniem dla producentów rzepaku, z jakim przyszło im się zmierzyć w ciągu ostatnich kilkunastu lat. Na taki stan rzeczy zło-żyło się kilka elementów. Należałoby zacząć od terminu siewu, który jest fundamentalnym elementem agrotech-niki rzepaku. Na przykład w regionie warmińsko-ma-zurskim, w którym wegetacja jest opóźniona względem środkowej i południowej Polski nawet o 2 tygodnie, co przekłada się na późniejsze żniwa i przygotowanie sta-nowiska pod rzepak - siewy powinny być wykonane w terminie wcześniejszym w porównaniu do innych re-gionów, mianowicie około 15 sierpnia. Dlatego rolnicy muszą wykazać się ogromną dyscypliną i zaangażowa-niem, gdyż zazwyczaj żniwa „depczą po piętach” sie-wom rzepaku. W minionym sezonie, kiedy ze względu na pogodę żniwa się opóźniały, również siewy rzepaku były opóźnione, a wschody i dalszy wzrost utrudnione przez nadmiernie padające deszcze. Na ciężkich „minu-towych” glebach mazurskich rzepak nie rozwijał się ze względu na brak powietrza glebowego. Paradoksalnie najlepsze plantacje ubiegłej jesieni były na najsłabszych, przepuszczalnych glebach regionu. Czynniki te sprawi-ły, iż rośliny „wchodziły w zimę” słabo przygotowane, z niewykształconą w pełni rozetą liściową składającą się maksymalnie z 4 liści i cienką szyjką korzeniową. Taki pokrój, nawet przy sprzyjających warunkach zimowania, stawiał powodzenie tych upraw pod znakiem zapytania.

Jesienna ochrona fungicydowa

Wilgotna pogoda i umiarkowane temperatury nio-są ze sobą zawsze większe ryzyko wystąpienia chorób

grzybowych. Takie właśnie warunki panowały jesienią. Nastąpiło duże porażenie plantacji suchą zgnilizną ka-pustnych, zwłaszcza plantacji założonych wcześniej, na przełomie 2. i 3. dekady sierpnia, na których piknidia tej choroby wystąpiły masowo około 20 września. Pola te zostały po raz drugi zaatakowane przez tę chorobę na początku października. Natomiast w połowie paź-dziernika mocno zainfekowane suchą zgnilizną zostały plantacje z wrześniowego terminu siewu. Problem ten był spowodowany przede wszystkim brakiem płodo-zmianu. Zarodniki grzybów znajdowały się w resztkach pożniwnych z poprzedniego sezonu i zainfekowały rze-pak już jesienią.

Zagrożenie suchą zgnilizną z roku na rok będzie wzrastało, zwłaszcza w gospodarstwach, gdzie pro-wadzona jest uprawa w technologii bezorkowej. Jest kilka metod walki z patogenami chorobotwórczymi, również takimi jak sucha zgnilizna kapustnych i czerń krzyżowych. Natomiast na etapie rozwoju jesiennego najlepszym sposobem okazały się zabiegi fungicydo-we. Ponieważ plantacje rzepaku były bardzo nierówne (rośliny od 2 do 5 liści), rolnicy w dużej mierze odcho-dzili od fungicydów wpływających na regulowanie wzrostu, gdyż mogłyby one uszkodzić mniejsze rośli-ny. Dobrym rozwiązaniem okazał się fungicyd Top-sin M, stosowany w dawce 1,2 – 1,4 l/ha. Posiada on w swoim składzie tiofanat metylu, substancję z grupy benzymidazoli, która nie ma negatywnego wpływu na młode rośliny rzepaku. Jest to produkt systemiczny, który skutecznie chroni plantację przed najważniej-szymi chorobami jesienią. Należy również wspomnieć, iż jest to jedyny układowy produkt na rynku, który można stosować w niższych temperaturach. To bardzo ważny aspekt przy jesiennej oraz wczesnowiosennej ochronie roślin, gdyż właśnie wtedy whania tempera-tury są największe.

Na plantacjach bardziej wyrównanych, gdzie rośli-ny miały pokrój powyżej 4 liści stosowano połączenie Topsinu M z produktem triazolowym Toledo – oba produkty stosowano w dawce 0,7 l. Produkty w tej mieszaninie bardzo dobrze się uzupełniają - zawarty w Toledo tebukonazol wykazuje oprócz działania fun-gicydowego wpływ na formowanie rozety rzepaku. Natomiast w połączeniu z tiofanatem metylu nastę-puje lepsze jego wchłanianie i przemieszczanie się w roślinie. Dodatkowo występuje tutaj działanie na pa-togeny chorobotwórcze dwiema substancjami z dwóch różnych grup chemicznych.

cdn.

Jacek Preuss, Mariusz StaniekAgencja Prasowa „Jatrejon”

Ochrona plantacji rzepaku - podsumowanie sezonu 2010/2011 (cz. I)



Przypominamy * Przypominamy * Przypominamy * Przypominamy * Przypominamy

StyczeńProdukcja roślinna: Przypominamy, że od 15 stycznia do 25 czerwca 2012 r. będzie można składać wnioski do OT ARR, o przyznanie

dopłaty do materiału siewnego. W terminie tym producenci rolni będą mogli składać wnioski o przyznanie dopłaty z tytułu zużytego do siewu lub sadzenia materiału siewnego kategorii elitarny lub kwalifikowany, mające charakter po-mocy de minimis w rolnictwie (zakupionego i wysianego/wysadzonego w okresie od 15 lipca 2011 r. do 15 czerwca 2012 r.), zbóż ozimych, zbóż jarych, roślin strączkowych, ziemniaka, mieszanek zbożowych i pastewnych (sporządzo-nych z gatunków albo odmian gatunków objętych systemem dopłat, z wyłączeniem ziemniaka).

Styczeń to okres przerwy w pracach agrotechnicznych. Warto zatem, w tym czasie, sporządzić preliminarz nawożenia mineralnego na kolejny sezon, zwłaszcza nawozów azotowych i wieloskładnikowych „wiosennych”.

Zapraszamy wszystkich producentów rolnych do udziału w konferencjach organizowanych przez Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego. Najbliższa, która odbędzie się w Oddziale PODR w Starym Polu, poświęcona będzie agro-technice w produkcji rolnej (szczegóły w ogłoszeniu na str. 54 ).

Przed rozpoczęciem okresu wegetacyjnego, warto sprawdzić aktualność zaświadczeń uprawniających do wykony-wania zabiegów środkami ochrony roślin. Wszystkie zaświadczenia są ważne od dnia ich wydania, przez okres 5 lat. W przypadku, gdy zaświadczenia utraciły swą ważność bądź nie posiadamy takich uprawnień, jest to właściwy czas, aby ukończyć kurs chemizacyjny, uprawniający do dokonywania zakupów toksycznych i bardzo toksycznych środków ochrony roślin i wykonywania zabiegów ochrony roślin. Terminy szkoleń, z zakresu stosowania środków ochrony ro-ślin, należy ustalać z Jarosławem Muzyką (Oddział Stare Pole), telefon 600-976-049 lub Jarosławem Cichockim (Lubań), telefon 797-010-602.

Zaleca się uzupełnienie wpisów do „Notatnika ewidencji zabiegów ochrony roślin”. Przypominamy, że ewidencja zabie-gów jest wymogiem ustawowym, zgodnie z artykułem 71 „Ustawy z dnia 18 grudnia 2003 r. o ochronie roślin” (Dz.U. z 2004 r. nr 11, poz. 94 z późn. zm.). Dzięki rzetelnie prowadzonej ewidencji możemy łatwiej dokonać oceny skuteczno-ści wykonanych zabiegów, a także uniknąć dodatkowych, często niepotrzebnych kosztów.

Przypominamy o możliwości korzystania z usług laboratorium PODR w Starym Polu, w którym można, poprzez dorad-ców, zlecić wykonanie określonych badań: - gleb dla potrzeb doradztwa nawozowego w zakresie zakwaszenia (pH) i zawartości makroelementów, tj. fosforu, po-

tasu i magnezu,- poziomu azotu mineralnego w profilu glebowym, w celu uściślenia potrzeb wczesnowiosennego nawożenia azoto-

wego ozimin.

Sebastian Zwierz

Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Gdań-sku zaprasza na - dwudniowe szkolenia pt.: ,,Alterna-tywne źródła energii i ich zastosowanie” dla osób za-trudnionych w rolnictwie lub leśnictwie. Szkolenia odbędą się w dniach:

1 - 2 lutego 2012 r. - PODR, Oddział Stare Pole,7 - 8 lutego 2012 r. - PODR w Gdańsku,9 - 10 lutego 2012 r. - PODR, Oddział Stare Pole,14 - 15 lutego 2012 r. - PODR w Gdańsku.

Celem szkolenia jest podniesienie świadomości rolników z zakresu odnawialnych źródeł energii jako sposobu na ochronę środowiska, ograniczenie kosz-tów utrzymania gospodarstw domowych oraz źródeł

dodatkowych dochodów, zachęcanie do zastępowania konwencjonalnych źródeł energii innowacyjnymi roz-wiązaniami technologicznymi, pokazywanie korzyści lokalnego wykorzystania odnawialnych źródeł energii dla rolnictwa i obszarów wiejskich.

W pierwszym dniu szkolenia odbędą się 6 godzinne wykłady, a w drugim 6 godzinny wyjazd studyjny.

Uczestnicy otrzymają na szkoleniu materiały in-formacyjne oraz bezpłatne wyżywienie i nocleg.

Wykładowcami będą pracownicy merytoryczni PODR. Uczestnicy w drugim dniu szkolenia otrzymają zaświadczenia o ich ukończeniu.

Więcej szczegółów na stronie www.podr.pl lub u do-radców PODR.

„Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie”;Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007–2013;

Instytucja Zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 - Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi.


W chlewni i oborze

Bardzo ważny jest przebieg samego porodu. O tym, że musi się odbywać w higienicznych, czystych warun-kach, nie muszę chyba nikomu przypominać.

Odruchy cielęciaNiezwykle istotne są obserwacje nowo narodzone-

go cielęcia i jego odruchów od pierwszych chwil życia oraz określenie jego żywotności. Te odruchy i niektóre zachowania cielaka pojawiają się albo powinny poja-wiać się w pewnej kolejności. Pomiędzy 1. a 3. minutą po porodzie cielę powinno już leżeć z uniesioną głową w tzw. „pozycji mostkowej”. Między 2. a 5. minutą cie-lak powinien ruszać głową i prawidłowo ją utrzymywać, powinien już również zacząć oddychać przez nozdrza, a nie przez jamę gębową. Oddechy powinny być regularne i głębokie. Gdy cielę ma problemy z oddychaniem, moż-na tylną partię głowy polać zimną wodą. Po 20 - 40 mi-nutach po porodzie cielę powinno zacząć wstawać, po godzinie stać, a po 3 godzinach – chodzić. Szybko powi-nien też pojawić się odruch ssania i trzeba jak najszybciej zwierzę napoić siarą.

Temperatura ciała noworodkaDużego znaczenia nabiera również pomiar tempe-

ratury ciała noworodka. Wraz z upływającym czasem od porodu ulega ona zmianie i wygląda następująco:- bezpośrednio po porodzie - 39,5 - 40,5o C,- 2 godziny po porodzie - 39,2 - 39,8o C,- 6 godzin po porodzie - 38,4 - 39,2o C,- 24 godziny po porodzie – 38,8 - 39,2o C.Po upływie 24 godzin od porodu cielę ma już normalną temperaturę wynoszącą około 39o C.

Żywotność noworodkaDzięki obserwacji odruchów i różnych objawów

u nowo narodzonego cielęcia, możemy dokonać oceny jego żywotności.

Jest kilka możliwości takiej oceny. Jedną z nich daje „schemat APGAR”, który jest oparty na ocenie czterech różnych parametrów.

Kryterium oceny

Ilość punktów

0 1 2

Reakcja głowy na polewanie zimną wodą

brak odruchu obniżona - słaba

spontaniczna aktywna ruchliwość

Odruch oczny gałkowy oraz międzyraciczny

brak odruchu tylko jeden pozytywny

obydwa odruchy zachowane

Oddechy brak nierytmiczne i nieregularne

rytmiczne

Błona śluzowa niebieskawo-biała

niebieskawa różowa

Suma punktów daje nam obraz żywotności cielęcia:7 – 8 pkt – noworodek żywotny,4 – 6 pkt – noworodek o zagrożonej przeżywalności,0 – 3 pkt – noworodek słabo żywotny.

Drugim kluczem, dzięki któremu możemy ocenić żywotność cielęcia jest schemat opracowany na Uni-wersytecie w Giessen w Niemczech, oparty na ocenie sześciu parametrów (tabela poniżej).

Ocena żywotności noworodkaO wydajności krów musimy pamiętać

już od narodzin nowej jałóweczki. Zwykle patrzymy na nią z nadzieją, bo to przecież przyszłość naszego stada krów mlecznych. A później nieraz zachodzimy w głowę, dlaczego pierwiastki po wycieleniu, często nie spełniają naszych oczekiwań.

Być może naszej uwadze umknęły jakieś szczegóły z najwcześniejszego okresu życia naszej jałówki. Na co powinniśmy więc zwrócić uwagę już od chwili jej przyjścia na świat?

Stan bezpośrednio po porodzie

PunktacjaUzyskane

punkty

Podniesienie głowy po:

0,5-2 min 3

2-4 min 2

>4 min 1

Pozycja mostkowa po:

1-3 min 3

3-5 min 2

>5 min 1

Postawiona głowa po:

3-5 min 3

5-10 min 2

>10 min 1

W chlewni i oborze


Klucz do oceny:18 – 15 pkt. – prawidłowa żywotność,12 – 15 pkt – cielę z problemami w pierwszym okresie po porodzie,poniżej 12 pkt. – cielę poważnie zagrożone, konieczne zabiegi i intensywne leczenie.

Ocena taka daje nam wiedzę, na podstawie której możemy podjąć odpowiednie kroki. Po ciężkim poro-dzie, gdy np. cielę zachłysnęło się wodami płodowymi, sami możemy udrożnić drogi oddechowe, nozdrza, zastosować masaż klatki piersiowej czy pobudzić od-dychanie poprzez już wcześniej wspomniane polanie tylnej części głowy zimną wodą, a jeśli wydaje nam się to konieczne, wezwać lekarza weterynarii, który wspo-może oddychanie odpowiednimi lekami. Gdy cielę jest słabe, nie chce wstawać, temperatura ciała spada poniżej 39,0o C zaraz po porodzie oznacza, że ma braki skład-ników energetycznych i konieczna będzie interwencja lekarza i wlew dożylny glukozy.

Prawidłowe postępowanie z cielakiem po porodzie, właściwa ocena jego żywotności, w porę zdiagnozowa-ne problemy,pozwolą na pewno obniżyć upadki nowo narodzonych cieląt.

Życzę wszystkim hodowcom, aby były one jak naj-mniejsze, a najlepiej, żeby nie było ich wcale.

Literatura:„Choroby cieląt w okresie pourodzeniowym (perinatalnym)” Część 1. Ocena żywotności nowo urodzonego cielęcia i postępo-wanie z noworodkiem bezpośrednio po porodzie. Zdzisław Boryczko, Sylwester Zając – Szkoła Główna Gospo-darstwa Wiejskiego w Warszawie; Hartwig Bostedt – Uniwersytet im. Justusa Liebiiga w Giessen. Bydło 11/2011 r.

Opracował Zbigniew Marciniak

Stan bezpośrednio po porodzie

PunktacjaUzyskane

punkty

Oddechy:

regularne, zamknięta jama gębowa

3

nieregularne, otwarta jama gębowa

2

zanikanie oddechów, otwarta jama gębowa

1

Cielę stoi po 60 min:

w pozycji stojącej 3

leży w pozycji mostkowej 2

leży w pozycji bocznej 1

Temperatura ciała:

39,5 – 40,5o C 3

39,4 – 39,0o C 2

39,0 – 38,0o C 1

Produkcja wołowiny kulinarnej w naszym kraju nabiera coraz to większego znaczenia. Przed laty przeciętny konsument nie wiedział, co to znaczy

dobra wołowina, bowiem w naszych sklepach w sprze-daży było mięso wyłącznie z wybrakowanych krów mlecznych lub cielęcina z bardzo młodych cieląt.

Pierwsze stado bydła mięsnego trafiło do Polski w 1964 roku. Krzyżowanie towarowe zapoczątkowano w latach 70-tych, a krzyżówki wysyłane były głównie na eksport. Produkcja wołowiny była ściśle powiązana ze stanem pogłowia bydła mlecznego.

Po zmianach ustrojowych, pogłowie bydła drama-tycznie zmniejszyło się, skutkiem czego mamy najniższą obsadę w Europie, tj. na 100 ha użytków rolnych przypa-da 30 sztuk. Duże powierzchnie trwałych użytków zielo-nych ulegają degradacji. Brak wypasania prowadzi czę-sto do wyniszczania runi. Regularny wypas stymuluje bowiem wzrost roślin, zapobiega niekorzystnym zmia-nom w składzie botanicznym użytków zielonych, często nie dopuszcza do pojawienia się roślin baldaszkowatych, a także spontanicznych samosiewów wielu krzewów i drzew, w tym także ekspansywnej sosny. A przecież niewykorzystane powierzchnie użytków zielonych mogą być bazą paszową dla zwierząt trawożernych, między innymi dla bydła mięsnego.

O ile spadek pogłowia krów mlecznych można zre-kompensować wzrostem jednostkowej wydajności mle-ka, to zmniejszenie wydajności pogłowia powoduje nie-stety spadek produkcji żywca wołowego.

KrzyżowanieProdukcja żywca wołowego w Polsce dotychczas

związana jest głównie z bydłem mlecznym, natomiast hodowla bydła mięsnego ma charakter elitarny, a jej wpływ na produkcję żywca wołowego, w tym na jego jakość, odbywa się poprzez krzyżowanie towarowe bu-hajów ras mięsnych z krowami ras mlecznych. Również w tego typu krzyżowaniach potencjał nie jest w pełni wykorzystany. Około 50% pogłowia mlecznego niebę-dącego pod oceną, niesłużącego, jako materiał do pro-dukcji jałówek na remont, mogłoby być przeznaczone do krzyżówek. Warto też pomyśleć o wykorzystaniu ra-zówek. Pierwiastki krzyżówki dają potomstwo z więk-szym dolewem rasy mięsnej, potem sprzedane na rzeź mają jeszcze wartość handlową. Należy dodać, że mleko pierwiastek krzyżówek, ma bogatszy skład chemiczny i jest go więcej niż na odchowanie jednego cielęcia.

Hodowla bydła mięsnego i jego krzyżówek jest dużą szansą rozwojową dla polskiego rolnika, zwłaszcza, że zdaniem wielu specjalistów, będzie opłacalnym zajęciem.

Popyt na wołowinęWołowina jest poszukiwana na rynku 25 państw

Unii Europejskiej. Najchętniej zjadają ją Brytyjczycy (średnio około 40 kg rocznie na jednego mieszkańca), Włosi (28 kg na jednego mieszkańca), Francuzi (26 kg na jednego mieszkańca), a my zjadamy tylko 4 kg. Czy będziemy jeść więcej wołowiny? Miejmy nadzieję, że za kilka lat będziemy zjadać jej co najmniej 10 kg.


W chlewni i oborze

Wołowina o dużych walorach dietetycznych powin-na być krucha, soczysta, o jasnej barwie i nadawać się do spożycia po krótkiej obróbce termicznej. Taka wołowina jest doskonałym źródłem wysokiej wartości białka, za-wierającego wszystkie niezbędne aminokwasy, których organizm nie jest w stanie wyprodukować. Mięso wo-łowe charakteryzuje się również doskonałym źródłem witamin z grupy B oraz wyższą zawartością składników mineralnych, takich jak żelazo, cynk, selen. Należy zro-bić wszystko, by przekonać konsumentów, że polska wołowina jest zdrowym, spełniającym ich oczekiwania produktem.

Jakość mięsa wołowego zależy od wielu czynników, z których najważniejsze to: rasa, wiek, rodzaj mięśni, sposób żywienia, system utrzymania, a im większy udział genów ras mięsnych, tym wartość wołowiny jest większa.

Jakość runi pastwiskowejPrzed hodowlą bydła mięsnego szerokie perspekty-

wy, a rachunek ekonomiczny tej produkcji uzależniony jest od poniesionych kosztów. Największy wpływ na opłacalność produkcji ma przede wszystkim żywienie, które stanowi około 70% kosztów produkcji. Podsta-wą żywienia bydła ras mięsnych powinna być ruń pa-stwiskowa lub inna tania pasza, dowożona do miejsca przebywania zwierząt. Nie łudźmy się, same geny nie poprawią produkcji. Pastwisko jest najtańszą paszą,

ale pastwisko pielęgnowane, przy czym roślinność łąk powinna charakteryzować się znacznym bogactwem gatunków, w tym obecnością traw wartościowych pod względem paszowym, m.in. takich jak: wyczyniec łą-kowy, wiechlina błotna, wiechlina zwyczajna i mietlica biaława. Niezależnie od skali produkcji i stosowanego systemu wypasu pastwiskowego (wolny nieregulowa-ny, wolny regulowany, kwaterowy rotacyjny czy kwa-terowy dawkowany), dbałość o pastwisko wpływa na jego jakość i na efekty produkcyjne. Pisząc o dbałości o pastwisko, mam na myśli: wykaszanie niedojadów, podsiewanie, wałowanie, rozgarnianie odchodów i kre-towisk oraz nawożenie. Sianie mieszanek trawiastych lub trawiasto-motylkowych jest kosztowne, ale - zwłasz-cza przy intensywniejszym chowie - niezbędne. Użytki zielone zlokalizowane w siedliskach mokrych i okreso-wo nadmiernie uwilgotnionych wymagają szczególnie regularnej pielęgnacji, w przeciwnym razie następuje wyraźne przerzedzanie runi oraz ekspansja śmiałka darniowego, turzyc i chwastów.

Na gleby mineralno-organiczne, mokre, zalewane i wolno obsychające wiosną należy stosować trawy, takie jak: mozga trzcinowata, wyczyniec łąkowy, ko-strzewa trzcinowa, mietlica biaława, wiechlina błotna, a z roślin motylkowatych: komonicę błotną lub koniczy-nę białoróżową.

Na glebach murszowo-torfowych i murszowo-mi-neralnych o znacznych wahaniach uwilgotnienia (od

Ważne elementy hodowli bydła mięsnego

W chlewni i oborze


mocno wilgotnych do posusznych) zaleca wysiewać się kostrzewę łąkową, tymotkę łąkową, kupkówkę pospoli-tą, wiechlinę łąkową, koniczynę białoróżową (szwedz-ką) i komonicę zwyczajną. Ze względu na stałe nawo-żenie organiczne (odchody bydła), ruń pastwiskowa nie degraduje się tak szybko jak łąkowa, jednakże wzboga-cona, różnorodna ruń (różne gatunki traw i motylko-wych), to około 6 miesięcy taniego żywienia, gdy cielęta korzystają z bogatej runi i białka mleka mamek. Zimowe żywienie jest o wiele droższe niż letnie.

Dostęp do lizawekUkładając menu dla bydła mięsnego, należy pamię-

tać o tym, że potrzebuje ono soli mineralnych - także na pastwisku. Najlepiej dostarczyć je w formie lizawek. Lizawki są konieczne, ponieważ zwierzęta najczęściej nie są w stanie zaspokoić swoich potrzeb na witaminy i związki mineralne, pobierając tylko pasze objętościo-we, nawet z dodatkiem pasz treściwych.

Umieszczenie lizawek na pastwisku nie jest sprawą prostą. Należy zabezpieczyć je przed rozmiękaniem, powodowanym warunkami atmosferycznymi, oraz podłożem, jak i przed niszczeniem przez samo bydło. Jako stabilną podstawę można np. wykorzystać stare koło i lizawkę umocować na feldze. Bezpiecznie jest też wyciąć miejsce na lizawkę w pniu lub specjalnie wkopa-nym balu. Można kupić gotowe półki na lizawki i umo-cować je najlepiej w miejscach najczęściej odwiedzanych przez zwierzęta.

Miejsce bytowania - niezbędne elementyBydło mięsne, nawet w najbardziej mroźne dni,

chętnie przebywa na pastwisku, dlatego organizując miejsce bytowania zwierząt, należy uwzględnić kilka elementów, a najważniejsze z nich to:1. wystarczająca ilość pożywienia, czyli paszy objęto-

ściowej (jeśli pastwiskiem są nieużytki, musi być większy areał lub pasza dowożona),Uwaga: głodne zwierzęta zjedzą nawet rośliny trujące!

2. dostęp do wody,3. dostęp do schronienia przed słońcem, wiatrem, desz-

czem, mrozem oraz dla poczucia bezpieczeństwa; naturalne zagajniki są niezastąpione na każdym pa-stwisku,

4. pastwisko powinno być ogrodzone.Bydło mięsne ma swoje ulubione miejsca odpoczyn-

ku, a także towarzystwo. Nie należy zapomnieć o czo-chradłach. Jako czochradło może posłużyć zwykły pal lub drzewo, ale można też zastosować czochradło pro-fesjonalne zarówno na pastwisku, jak i pod wiatą lub w oborze.

Drogi przepędoweNiezależnie od skali produkcji, hodowcy bydła

muszą mieć świadomość zagrożeń występujących na pastwisku i poza nim. Podłoże na drogach przepędo-wych oraz na ścieżkach wydeptywanych przez bydło na pastwiskach powinno być oczyszczone z kamieni i jakichkolwiek innych ostrych przedmiotów, które mo-

głyby uszkodzić, skaleczyć racice czy być przyczyną in-nych urazów kończyn. Zbiorniki wodne bardzo lubiane przez bydło i wykorzystywane przez nie zarówno, jako miejsce odpoczynku, jak i wodopój stanowią poważne zagrożenie ze względu na możliwość rozmnażania się wielu groźnych pasożytów jelitowo-żołądkowych czy płucnych.

Stan pastwiskaŹródłem zagrożeń są również same odchody zwie-

rzęce stanowiące miejsce wylęgu owadów. Zwłaszcza przy intensywnym wypasie kwaterowym hodowcy powinni rozgarniać odchody, żeby zminimalizować możliwości wylęgania się w nich organizmów pasożyt-niczych. Bydło zaatakowane przez endopasożyty i ekto-pasożyty traci energię i chęć do życia. Spada wówczas mleczność, przyrosty masy ciała i nasilają się problemy z rozrodem.

PoskromyNa każdej fermie zajmującej się hodowlą bydła, nie-

zbędnym wyposażeniem są poskromy, powinny one zapewniać bezpieczne unieruchomienie zwierzęcia na czas wykonania niezbędnego zabiegu weterynaryjnego lub pielęgnacyjnego. Nie ma znaczenia to, czy poskrom jest drewniany czy metalowy, własnej konstrukcji czy firmowy, ważne, żeby maksymalnie ograniczyć streszwierząt. Niezbędna jest znajomość naturalnych za-chowań bydła, ponieważ poskrom zawsze związany jest z sytuacją stresującą dla zwierzęcia. Konstruując i lokalizując poskromy, należy uwzględnić nagłą zmianę oświetlenia oraz duże kontrasty, których bydło panicz-nie się boi - stąd problemy przy przechodzeniu z jasne-go w ciemne. Poskromy można umieszczać na wybiegu lub okólniku, a także przy wyjściu z obory.

Technika chowu Technika chowu bydła mięsnego zależy w dużej

mierze od stopnia odporności poszczególnych ras na warunki klimatyczne. Bardziej odporne rasy, np. szkoc-kie bydło górskie, galloway, angus, hereford, limousine mogą praktycznie przebywać okrągły rok na wolnym powietrzu, korzystając jedynie w trudniejszych okre-sach z zadaszeń, gdzie mogą skryć się przed wiejącymi, zimnymi wiatrami czy zamieciami śnieżnymi.

Delikatniejsze rasy, np. charolaise, piemontese, blondaquatine, powinny mieć możliwość schronienia w budynkach, ale nie muszą to być oryginalne pomiesz-czenia inwentarskie. Równie dobrze mogą to być szopy, wiaty czy inne zadaszenia, które większości ras mię-snych wystarczają nawet w zimie.

Każdy niezagospodarowany skrawek ziemi, dachu lub teren częściowo zadrzewiony, może być dobrze wy-korzystany do produkcji dobrej wołowiony o wysokich walorach kulinarnych, bo jak wiadomo, tylko naturalne warunki produkcji są gwarancją wysokiej wartości pro-duktu.

Helena Artyszuk


W chlewni i oborze

Pierwszą paszą, jaką pobierają prosięta, jest siara. Młode zwierzęta, rodząc się, pozbawione są od-porności. Uzyskują ją przez pobranie przeciwciał

odpornościowych z siary. Ważne jest niezwłoczne po-branie jej przez noworodka, gdyż mleko lochy zapewnia niezbędne składniki do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Należy pamiętać, iż wartość i skład tego surowca zmienia się z godziny na godzinę. Po około 4 godzinach od porodu zawartość przeciwciał spada o połowę, a po upływie doby, immunoglobuliny są roz-kładane przez enzymy trawienne. Zmniejszeniu ulega również wchłanialność przeciwciał ze śluzówki jelit.

Należy jednak pamiętać, że wielkość pobrania jej uzależniona jest ściśle od warunków panujących w po-rodówce. W prawidłowych warunkach ilość siary po-bierana przez prosięta waha się od 200 – 500 ml/prosię, natomiast w zbyt niskiej temperaturze prosięta wypiją jedynie 110 – 140 ml siary.

Po ukończeniu pierwszego tygodnia życia należy zacząć podawać prosiętom paszę pełnoporcjową od-powiednio zbilansowaną, charakteryzującą się wysoką strawnością, posiadającą wysoką wartość odżywczą. Warunki fermowe rzadko pozwalają nam na wyprodu-kowanie pasz spełniających wszystkie te wymagania, dlatego zaleca się stosowanie produktów wytwarza-nych w wytwórni pasz, która odpowiednio bilansuje i skrupulatnie dobiera poszczególne składniki do ich wytworzenia. Od jakości i smakowitości paszy będzie zależała wielkość jej pobierania oraz masa ciała prosiąt przy odsadzeniu (wykres 1).

Odsadzenie od lochy jest przełomowym momentem w życiu prosiąt, pojawiają się czynniki istotnie limitują-ce tempo wzrostu w tym okresie:- pozbawienie korzystnych składników zawartych w mle-

ku lochy,- zbyt małe pobieranie wody i paszy,

- niedostateczna produkcja kwasów żołądkowych oraz enzymów trawiennych,

- zmniejszona zdolność wchłaniania składników pokar-mowych w jelicie cienkim.

Dlatego tak ważna jest ilość pobranej paszy przy ma-ciorze, bo stanowi ona przygotowanie organizmu do przejścia wyłącznie na pasze stałe. Prosięta, które w pierwszym tygodniu po odsadzeniu mają utrudnione warunki adaptacji do paszy stałej oraz te, które przeby-wają w złych warunkach środowiskowych, charaktery-zują się niskimi przyrostami dziennymi. W efekcie koń-cowym, w późniejszym wieku, masa ciała jest za niska, a wiek w dniu uboju zbyt wysoki (wykres 2).

Wykres 1.Pobranie paszy przez prosięta ssące

w zależności od przedziału wiekowego prosiąt (Bruininx i inni, 2002)

W odchowie prosiąt czynimy starania, aby otrzymać liczny i zdrowy miot. Pragniemy, by nasze prosięta ważyły nie mniej niż 1,2 kg przy urodzeniu, a w dniu odsadzenia, w przypadku utrzymywania przy maciorze przez 4 tygodnie, osiągnęły wagę 8 kg. Najważniejszym celem żywienia prosiąt jest odchowanie zdrowych i zdolnych do efektywnego tuczu lub reprodukcji zwierząt. Aby osiągnąć zamierzony cel, musimy zadbać, aby prosięta otrzymywały paszę odpowiednią do swojego wieku, prawidłowo zbilansowaną o wysokiej strawności i smakowitości.

Żywienie prosiąt

W chlewni i oborze


Wykres 2.Wpływ tempa wzrostu w okresie pierwszego tygodnia

po odsadzeniu na masę ciała prosiąt w 28. dniu po odsadzeniu (Boyd, 2003)

W nowoczesnych programach żywieniowych naj-częściej zakłada się stosowanie 3 rodzajów mieszanek przeznaczonych na kolejne fazy odchowu prosiąt.• Pierwsza mieszanka to prestarter (superprestarter)

stosowana przed odsadzeniem. Jej zadaniem jest przyuczenie prosiąt do wczesnego pobierania paszy stałej. Istotnym celem jej stosowania jest także zwięk-szenie masy ciała odsadzonych prosiąt oraz zapew-nienie lepszego wyrównania masy ciała poszczegól-nych prosiąt w miocie.

• Druga mieszanka - prestarter odsadzeniowy - prze-znaczona jest na okres 2 - 3 tygodni po odsadzeniu. Jej zadaniem jest umożliwienie przejścia z mleka mat-ki na wyłącznie stałą paszę, przy zachowaniu pełnej równowagi w układzie pokarmowym prosiąt.

• Trzecia mieszanka – starter - stosowana jest aż do mo-mentu rozpoczęcia tuczu, czyli z reguły po osiągnię-ciu 25 - 30 kg masy ciała. Mieszanka ta powinna za-pewniać możliwość intensywnego wzrostu prosiąt.

Zapotrzebowanie na składniki pokarmowe w 1 kg mieszanki dla prosiąt

w zależności od masy ciała (wg norm niemieckich, 2009)

Wyszczególnienie Jm.Przedział masy ciała (kg)

5 - 8 8 - 12 12 - 20 20 - 30

EM MJ 13,8 13,4 13,0 13,0

Białko ogólne g 210 190 180 175

Lizyna g 13,5 12,5 12,0 11,5

Metionina g 3,7 3,4 3,3 3,1

Metionina+cystyna g 7,2 6,6 6,4 6,1

Treonina g 8,5 8,0 7,6 7,2

Tryptofan g 2,7 2,3 2,2 2,1

Wapń g 8,5 7,5 7,5 7,0

Fosfor g 5,5 6,5/5,2* 6,4/4,6* 5,5/4,2*

Fosfor str. g 3,7 3,4 3,0 2,7

Sód g 1,5 1,5 1,5 1,5

Włókno surowe g - 40 35 30

*Wariant z fitazą

Analizując wartość pokarmową paszy dla prosiąt, musimy szczególną uwagę zwrócić na poziom energii, zawartość aminokwasów egzogennych, ilość oraz jakość składników mineralnych i witamin. Niezbędne stają się również powszechnie stosowane dodatki paszowe. Do najczęściej stosowanych należą probiotyki, prebiotyki, ich mieszaniny zwane synbiotykami, kwasy organiczne i zioła. Głównym ich zadaniem jest stabilizacja mikroflo-ry jelitowej i działanie bakteriostatyczne. Chcąc zwięk-szyć pobieranie paszy, stosujemy dodatki smakowe i zapachowe. Należy dołożyć wszelkich starań, aby ograniczyć lub wyeliminować składniki antyodżywcze, mikotoksyny, dioksyny i wszelkie zanieczyszczenia.

Niezależnie od bieżącej koniunktury, producent prosiąt powinien być zainteresowany, by straty w okre-sie odchowu oraz ponoszone nakłady na żywienie były jak najniższe. Warunki takie może spełnić program żywienia, w którym prosięta dobrze pobierają paszę, odznaczają się wysokim tempem wzrostu, a ich stan zdrowotny nie budzi zastrzeżeń. Jeżeli pasza jest spo-rządzona z bardzo dobrej jakości komponentów i jest w pełni zbilansowana, w zakresie niezbędnych skład-ników pokarmowych, to wtedy ponoszone nakłady na przyrost 1 kg masy ciała będą najniższe. Czynnikiem decydującym nie jest więc cena mieszanki, ale koszt, jaki musimy ponieść, aby uzyskać wzrost masy ciała o 1 kg.

Włodzimierz Sawirski

Prosięta powinny przyrastać do 10. tygodnia 450 g/dobę, przy zużyciu paszy na 1 kg przyrostu

poniżej 1,7 kg.

SprzedamKojce porodowe (16 szt.), wygrodzenia dla loch luźnych, solidnie wykonane, autokarmniki dla prosiąt (15 szt.) i autokarmniki dla tuczników (2 szt.) z mocnego two-rzywa sztucznego, smoczki dla loch i prosiąt, ruszta z tworzywa dla macior, koryta kamionkowe dla loch, klatkę do przewozu loch zawieszaną na tuz. Wiadomość: tel. kom. 697580947.


W chlewni i oborze

W dniu 2 grudnia ub.r. producenci i hodowcy trzody chlewnej spotkali się w Lubaniu, na zorganizowanej przez Pomorski Ośrodek

Doradztwa Rolniczego i Polski Związek Hodowców i Producentów Trzody Chlewnej „POLSUS” wojewódz-kiej konferencji pt. „Aktualne problemy zdrowotne w hodowli trzody chlewnej”. Temat konferencji pod-powiedzieli sami hodowcy, gdyż niestety ciągle mamy jakieś problemy zdrowotne w stadach. Leczenie jest bardzo drogie - trzeba więc bardzo dbać o profilaktykę.

Konferencję otworzyli i przywitali zebranych: Pan Andrzej Okrój - kierownik Działu Systemów Produkcji Rolnej, Standardów Jakościowych i Doświadczalnictwa PODR, Pani Katarzyna Skrzymowska, główny specja-lista PZHiPTCh „POLSUS” i Pan Józef Stolc, Prezes Okręgowego Związku Hodowców Zarodowej Trzody Chlewnej.

omówiła również nowe przepisy dotyczące etykieto-wania mięsa oraz dopuszczoną od 1 grudnia ubiegłego roku prostą ocenę mięsności tusz – metodę ZP, o której już była mowa na łamach naszego czasopisma. Przed-stawiła też obecne działania Funduszu Promocji Mięsa Wieprzowego.

Kolejni wykładowcy mówili o problemach zdro-wotnych stad trzody chlewnej. Jako pierwszy głos za-brał dr nauk weterynaryjnych Pan Piotr Kołodziejczyk (POLSUS). Przedstawił zasady certyfikacji zdrowotnejkrajowych chlewni zarodowych, etapy badań i ich oce-nę oraz pokazał Certyfikat Zdrowotny Stada. Następnieomówił weterynaryjne aspekty żywienia, podkreśla-jąc jego znaczenie dla zdrowia zwierząt. Uwagę słu-chaczy skupił na punktach krytycznych żywienia loch i prosiąt. W podsumowaniu wskazał na najczęściej po-pełniane przez hodowców błędy i poradził czego ho-dowca powinien unikać.

Spotkanie hodowców i producentów trzody chlewnej w Lubaniu

Aktualną sytuację na rynku trzody chlewnej, za-siewając ziarno optymizmu, przedstawiła Pani Kata-rzyna Skrzymowska. Omówiła sytuację w sektorze oraz prognozy i perspektywy jego rozwoju wskazu-jąc, iż trend spadkowy pogłowia zostanie odwrócony w 2012 roku, a odbudowa pogłowia, według anality-ków z BGŻ potrwa 3 - 5 lat i będzie jej towarzyszyła przebudowa strukturalna stad i specjalizacja produk-cji. Zapoznała uczestników spotkania z tendencjami w zjednoczonej Europie i na świecie. Wskazała też na pojawiające się w Europie głosy obrońców zwierząt i konsumentów na temat chirurgicznej kastracji knur-ków, podkreślając, że na razie nie ma żadnych unijnych regulacji prawnych w tym zakresie, jest jednak deklara-cja brukselska – dobrowolna inicjatywa branżowa, któ-ra zakłada: od 1 stycznia 2012 r. kastrację chirurgiczną w znieczuleniu, a od 1 stycznia 2018 r. całkowity zakaz kastracji chirurgicznej. Polska nie podpisała tej deklara-cji, a nasze prawo przewiduje, że na prosiętach powyżej 7. dnia życia zabieg ten może być wykonywany tylko pod pełnym znieczuleniu przez uprawnione do tego osoby: technika lub lekarza weterynarii. Prelegentka

Następnym prelegentem był lekarz prywatnej praktyki weterynaryjnej dr nauk weterynaryjnych Pan Jarosław Wojciechowski. Swoje wystąpienie podzielił na dwie części. W pierwszej omówił czynniki zakaźne i niezakaźne, wskazując je jako przyczynę niepowodzeń w rozrodzie świń. Przedstawił i pokrótce omówił takie czynniki zakaźne, jak: parvowiroza, PRRS, leptospiroza, choroba Aujeszky’ego, PCV-2 i bruceloza. Powiedział, że na wyniki osiągane w rozrodzie wpływają znaczą-co również czynniki niezakaźne, takie jak: organizacja sektora rozrodu, żywienie, mykotoksyny, itp. Wskazał na kilka optymalnych wskaźników dla loszek hodow-lanych takich jak: czas aklimatyzacji i kwarantanny lo-szek w nowym stadzie powinien trwać 6 do 8 tygodni, wiek krycia minimum 200 – 210 dni przy wadze 120 kg, optimum wiek 210 - 230 dni i waga 135 - 145 kg. W ko-lejności zajął się adematozą, która to naraża rolników na duże straty ekonomiczne. Omówił jej występowanie i objawy, zwracając uwagę na konieczność jej odróżnie-nia od innych chorób szczególnie również dającej krwa-wą biegunkę dezynterii, oraz możliwości jej zwalczania

W chlewni i oborze


w zależności od postaci i stopnia nasilenia. Tematy weterynaryjne kontynuował lek. wet. Jacek

Machoń, przedstawiciel firmy Boehringer Ingelheim.Swoje wystąpienie poświęcił profilaktyce mykopla-zmowego zapalenia płuc i cyrkowirozy. Omówił czyn-niki etiologiczne chorób przebiegających z objawami zapalenia płuc i biegunkami. Zwrócił uwagę na straty bezpośrednie powodowane tymi chorobami, a miano-wicie wydłużenie tuczu, bardzo duże różnice wagowe i kondycyjne poszczególnych sztuk w tym samym wie-ku, zwiększenie zużycia paszy, często i antybiotyków. Zaproponował rozwiązanie – profilaktyczne, szczepie-nie jednokrotne szczepionką – preparatem na obydwie choroby występującym pod nazwą FLEXcombo.

Po wystapieniach nastąpiła ożywiona dyskusja do-tycząca stanu zdrowotnego naszych świń oraz prosiąt i warchlaków importowanych, a także konkretnych przypadków zwalczania i profilaktyki w chlewniach hodowców.

Wiadomo, że choroby najczęściej rozwijają się w złych warunkach mikroklimatycznych. O zapewnie-niu jak najlepszych warunków w chlewni mówił kolejny prelegent Pan Andrzej Komornicki z firmy Hodowca.Zaproponował kilka rozwiązań wentylacji oraz różnych systemów zadawania pasz dostosowanych do różnych sektorów i budynków chlewni.

Na zakończenie głos zabrał Pan Andrzej Okrój, po-dziękował wykładowcom i uczestnikom konferencji. Wy-raził uznanie dla współorganizatora spotkania Polskiego Związku Hodowców i Producentów Trzody Chlewnej POLSUS. Podziękował sponsorom: firmie Boehringer In-gelheim i Hodowca.

Myślę, że licznie przybyli do Lubania hodowcy i pro-ducenci trzody chlewnej oraz doradcy uzyskali sporo wiedzy, być może znaleźli też możliwości rozwiązania swoich problemów hodowlanych.

Maria Gwizdała

Przypominamy * Przypominamy * Przypominamy * Przypominamy * Przypominamy

StyczeńBydło:Zwierzęta w czasie zimy powinny mieć zapewnione właściwe warunki mikroklimatyczne w oborze. Pamiętajmy o tym,

tym bardziej, że jak dotychczas, pogoda jest raczej nietypowa, jak na tę porę roku. Jeśli jest to tylko możliwe powin-niśmy zapewnić zwierzętom możliwość ruchu, korzystania z wybiegów. Wpłynie to korzystnie na ich stan zdrowia, przemianę materii i apetyt, jak również ułatwi wykrycie cichych rui. Tak jak i człowiek, zwierzęta nie lubią przebywać w dusznych, wilgotnych i niewietrzonych budynkach. Jest to szczególnie ważne w odchowie cieląt.

Poród to bardzo ważny moment zarówno w życiu krowy, jak i nowo narodzonego cielęcia. Przede wszystkim po-winien odbywać się w higienicznych warunkach. Nowo urodzone cielę jest bezbronne w walce z wszelkimi zaraz-kami. Cielaka trzeba wytrzeć do sucha, dobrze jak wyliże go krowa. Zrobi to najlepiej, najdokładniej i jednocześnie wymasuje cielę, pobudzi je do życia. Następnie cielaka trzeba przenieść do czystej, zdezynfekowanej klatki i jak najszybciej napoić ciepłą siarą, najlepiej przez smoczek. Cielak wypije wtedy tyle, ile będzie chciał, małymi łyczkami i nie zachłyśnie się. Więcej informacji o ocenie żywotności nowo narodzonych cieląt znajdziecie Państwo w artykule, w tym numerze PWR.

Przypominamy, że w laboratorium PODR, Oddział Stare Pole, wykonuje analizy laboratoryjne pasz objętościowych, które zapewniają w tym okresie najbardziej stabilne żywienie bydła. Mając wyniki badań laboratoryjnych skarmianych pasz, możemy zapewnić zwierzętom dawkę pokarmową zgodną z ich potrzebami bytowymi i produkcyjnymi.

Karmiąc krowy szczególnie w ostatnim okresie laktacji, pamiętajmy o ich kondycji. U krów otłuszczonych, zatuczonych porody przebiegają znacznie trudniej, często potrzebna jest pomoc lekarza. Również siara od takich krów jest gorszej jakości, zawiera mniej immunoglobulin.

Trzoda chlewna:Okres zimowy wymaga od hodowców szczególnej troski o zwierzęta utrzymywane w nieogrzewanych budynkach in-wentarskich, jeżeli chcą zachować ich zdrowie i wysoką produktywność.Warunkiem prawidłowego rozwoju i funkcjonowania organizmu zwierzęcego jest pobranie odpowiedniej ilości świe-

żej wody. Dotyczy to zwłaszcza prosiąt i macior w okresie laktacji. Aby spełnić ten warunek, należy sprawić, aby woda do pojenia nie docierała prosto z wodociągu, lecz za pośrednictwem zbiornika retencyjnego zainstalowanego w budynku.

Szczególnie wrażliwe na niedobór ciepła są prosięta. Dlatego należy na bieżąco kontrolować system dogrzewania gniazd oraz panującą w nich temperaturę i podejmować starania, aby spadła poniżej tzw. dolnej temperatury krytycznej.

Układając dawki pokarmowe, należy szczególną uwagę zwrócić na zwiększone potrzeby energetyczne zwierząt, zwłaszcza w systemach bezściołowych, uwzględniając dodatkową porcję paszy. Dotyczy to głównie loch luźnych i ni-sko prośnych, które w tym stadium karmione są szczególnie oszczędnie.

Zbigniew Marciniak, Włodzimierz Sawirski


W chlewni i oborze

Lp. Hodowca Miejscowość Poczta Gmina Nr tel.

Produkuje

Rasaknurki

loszki i loszki krzy-

żówko-we

1. Błażek Zenon Kamionka 86-171 Rychława Skórcz58 582-91-37 605852155

- * 10

2. Browarczyk Tadeusz Smołdzino 83-304 Przodkowo Przodkowo 58 681-96-36 * * 20

3. Burek Stanisław Lubieszyn 83-420 Liniewo Liniewo 58 687-80-63 - * 10

4. Cybulski Zbigniew Ostrowite 89-662 Ostrowite Chojnice 52 398-74-12 - * 20

5. Ebertowski Ryszard Markubowo 83-400 Kościerzyna Kościerzyna 58 686-57-27 * * 10

6. Godlewski Zdzisław Czarlin 83-110 Tczew Tczew58 536-69-13 607600890

* * 20, 80

7. Gołecki Feliks Mościska 83-240 Lubichowo Lubichowo58 588-56-03 604888543

* * 20

8. Graban Wiesław Zelgoszcz 83-208 Zelgoszcz Lubichowo58 588-51-15 669354612

- * 20

9. Gumiński Ryszard Miradowo 83-210 Zblewo Zblewo58 588-44-34 606937965

- * 20

10. Hanasko Zenon Rabacino 77-100 Bytów Studzienice 59 821-47-89 * * 10, 70

11. Pliszka Józef Zelgoszcz 83-208 Zelgoszcz Lubichowo58 582-43-06 505956000

- * 20

12. Hnatiuk Zenon Rabacino 77-100 Bytów Studzienice59 821-47-93 504066467

* * 10

13. Jurczyński Henryk Wielgłowy 83-120 Subkowy Subkowy58 536-69-51 601937950

- * 20

14. Koss Beata, Mirosław Gnieżdżewo 84-121 Swarzewo Puck58 673-37-62 693302914

* * 10, 70

15.Krawczykiewicz Michał

Sternowo 89-641 Nowa Cerkiew Chojnice 52 398-73-84 - * 20

16. Łoza Jarosław Rabacino 77-100 Bytów Studzienice 59 821-47-82 * * 20

17. Mazurowski Łukasz Wielki Bukowiec 83-208 Zelgoszcz Skórcz 514471825 - * 10

18. Mazurowski Marek Zelgoszcz 83-208 Zelgoszcz Lubichowo58 560-95-26 606618096

* * 20, 70

19. Miąskowski Stanisław Załęże 83-304 Przodkowo Przodkowo 58 681-96-54 * * 10

Trafnym doborem par rodzicielskich do kojarzeń tworzysz rentowność produkcji trzody chlewnej w swoim gospodarstwie

OKRĘGOWY ZWIĄZEK HODOWCÓW ZARODOWEJ TRZODY CHLEWNEJ80-874 Gdańsk, ul. Na Stoku 48

tel./fax (58) 530-04-27, 530-04-44, e-mail: [email protected]

Genetyka przynosi szybkie zwiększenie mięsności produkowanego żywca wieprzowego.Wysoka jakość materiału matecznego – loszki „POLSUS”, Filia Gdańsk i knurków „POLSUS”, Filia Gdańsk

wnosi lepsze korzyści produkcji w Twojej hodowlii gwarantuje wyższe dochody w momencie klasyfikacji w ubojniach.

Wykaz hodowców trzody chlewnej, objętych oceną wartości użytkowej i hodowlanej przez Polski Związek Hodowców i Producentów Trzody Chlewnej „POLSUS”

Filia w Gdańsku, z siedzibą w Tczewie, uprawnionych do sprzedaży materiału hodowlanego

Stan na dzień 21.11.2011 r.

W chlewni i oborze


Lp. Hodowca Miejscowość Poczta Gmina Nr tel.

Produkuje

Rasaknurki

loszki i loszki krzy-

żówko-we

20. Mokwa Maria Subkowy 83-120 Subkowy Subkowy58 536-83-43 605346075

- * 20

21.Nowakowski Mieczysław

Pałubin 83-430 Stara Kiszewa Stara Kiszewa 58 687-64-32 - * 10

22. Regliński Andrzej Smołdzino 83-304 Przodkowo Przodkowo 58 681-96-61 * * 10

23. Roskwitalski Andrzej Wysoka 83-212 Bobowo Bobowo58 562-17-45 606703940

- * 10

24. Skrzypkowski Szczepan Smołdzino 83-304 Przodkowo Przodkowo58 681-96-30 603452481

* * 20, 80

25. Stefański Marian Skorzewo 83-400 Kościerzyna Kościerzyna 58 687-12-11 * * 20

26. Stolc Józef Kiełpino 83-307 Kiełpino Kartuzy58 681-05-91 607658208

* *10, 20,

70

27. Syldatk Elżbieta Gronowo 83-122 W. Walichnowy Gniew58 535-16-79 695940747

* * 10

28. Szepel EdwardWęgorzyno

Miastko ul. Długa 12/40

77-200 Miastko Miastko 502247997 * * 10

29. Szulc Bogdan Pawłowo 89-600 Chojnice Chojnice 52 397-09-54 - * 20

30. Szynszecki Mirosław Lotyń 89-641 Nowa Cerkiew Chojnice 52 398-72-58 - * 20

31. Śnieg Andrzej Pastwa 82-500 Kwidzyn Kwidzyn55 275-74-70 602670505

* * 20, 70

32. Talewski GrzegorzCzersk

ul. Łubianka 989-650 Czersk Czersk

52 398-44-74 603199648

* * 10

33. Terefenko Zbigniew Michałowo 76-223 Stawęcino Główczyce59 811-66-78 880588100

- * 20

34. Węsierski Jan Smołdzino 83-304 Przodkowo Przodkowo 58 681-96-74 * * 20

35. Megier Jarosław Wolny Dwór 83-250 Skarszewy Skarszewy605665567 58 588-22-11

* * 10

* zakres produkcji oraz aktualna w miesiącu możliwość ilościowego zakupu materiału hodowlanego (knurki, loszki)

SYMBOLE RAS:10 - WBP, 20 - BPZ, 50 - ZŁOTNICKA PSTRA, 60 - HAMPSHIRE, 70 - DUROC, 80 – PIETRAIN

Wykaz hodowców, którzy zrezygnowali z prowadzenia oceny użytkowości rozpłodowej loch i nieposiadających certyfikatuoraz uprawnień do sprzedaży materiału hodowlanego trzody chlewnej (knurki i loszki):1. Dahm Józef – Kranek, gmina Skórcz,

2. Cirocki Stanisław – Smołdzino, gmina Przodkowo,

3. Wrona Kazimierz – Łęgowo, gmina Pruszcz Gdański,

4. Wolski Bronisław – Bawernica, gmina Parchowo,

5. Toruńczak Ryszard – Załamkowo, gmina Kamienica Królewska,

6. Borkowski Zbigniew – Kościeleczki, gmina Malbork,

7. Nalikowski Piotr – Dubiel, gmina Kwidzyn,

8. Odya Czesław – Łąg Kolonia, gmina Czersk.

Wykaz telefonów komórkowych (służbowych) osób udzielających informacji na temat dostępnego materiału hodowlanego:1. Ryszard Bogusławski - 507088394,

2. Andrzej Bułakowski - 507088396,

3. Arkadiusz Drewing - 507088398,

4. Krzysztof Żółć - 507088399,

5. Aleksandra Kopicka - 507088395.


W trosce o środowisko

Gospodarstwo rolne Pana Krzysz-tofa Spałka położone jest w miej-scowości Zawiaty, w powiecie

bytowskim. Jego powierzchnia całkowi-ta to 18,17 ha, w tym grunty orne zaj-mują 10,0 ha, a 7,0 ha stanowią łąki, na których znajdują się stawy karpiowe.

Głównym kierunkiem produkcji jest chów bydła opasowego oraz dodatkowo chów karpia w cyklu zamkniętym, w tym produkcja narybku (lipcówka, kro-czek). Gospodarstwo jest pod stałą kon-trolą inspekcji weterynaryjnej. Wykona-

Po zastosowaniu tylko gnojówki i przy takiej samej obsadzie ilościowej i gatunkowej ryb wystąpił gwałtow-ny wzrost i rozwój roślinności wodnej, która prowadzi-ła do zarastania akwenu do tego stopnia, że należało wyciągać i usuwać nadmiar roślinności wodnej. Nawet amur, tołpyga nie ograniczały nadmiernie rozrastającej się roślinności.

W okresie poprzedzającym stosowanie mikroorga-nizmów EM, to jest do 2009 roku, efektywność produk-cji narybku w tarlisku o powierzchni 1,5 ha była wysoce niezadowalająca, ponieważ uzyskano tylko 300 kg lip-cówki. Jednak już w 2009 roku, po zastosowaniu efek-tywnych mikroorganizmów EM w niewielkiej ilości (20 l/1,5 ha stawu), nastąpiła wyraźna poprawa efek-tywności produkcji stawu tarliskowego. Uzyskano wówczas 700 kg lipcówki. W 2010 roku producent zwięk-szył dawkę mikroorganizmów EM i uzyskał 1000 kg lipcówki. Wydajność przewidywana przez hodowcę w roku 2011 to około 1500 kg narybku.

Należy zaznaczyć, że zdrowotność i żywotność lipcówki karpia w 2011 roku, na przełomie listopada i grudnia, była bardzo wysoka. Producent zauważył rów-nież, że od czasu stosowania efektywnych mikroorga-nizmów EM, to jest od 2009 roku, nie ma problemów z nadmiernym wzrostem roślinności wodnej, która jest na bieżąco wyjadana przez niezwykle intensywnie żerują-cych amura i tołpygę. Przyrosty wagowe tych gatunków były również bardzo wysokie.

Zespół stawów karpiowych Pana Krzysztofa Spał-ka położony jest w obszarze Natura 2000 i jest ponadto miejscem żerowania cennych gatunków ptaków, takich jak: orzeł bielik, rybołów, czapla biała, zimorodek.

Wnioski:1. Zastosowanie mikroorganizmów EM spowodowało

kilkakrotny wzrost efektywności produkcji narybku (lipcówki) w stawach tarliskowych z jednostki po-wierzchni.

2. Zastosowana gnojówka bydlęca z wysoką koncentra-cją substancji biogennych, po zastosowaniu efektyw-

Chów karpia z udziałem mikroorganizmów EM

ne w 2011 roku, w Instytucie Weterynarii w Puławach, badania na obecność wirusa SVC w próbach karpia, nie stwierdziły jego obecności w wiosennej wiremii.

Chów karpia, w tym produkcję narybku, gospo-darstwo prowadzi już 10 lat. W tym okresie producent zdobywał doświadczenie w hodowli oraz certyfikaty naszkoleniach z zakresu dobrostanu w produkcji rybackiej. Hodowlę ryb karpiowatych prowadzi się w gospodar-stwie na stawach spuszczalnych o powierzchni 7,0 ha, w tym staw tarliskowy zajmuje 1,5 ha.

Technologia produkcji narybku (lipcówki) karpia z udziałem efektywnych mikroorganizmów EM • I dekada kwietnia – zalewanie stawu tarliskowego

wodą źródliskową zasilaną z miejscowych źródeł, z sąsiednich stawów.

• I dekada kwietnia – zastosowanie mikroorganizmów EM.

• I dekada kwietnia - zastosowanie gnojówki bydlęcej 50 m3 (corocznie).

• III dekada kwietnia (22-25) – w zależności od warun-ków termicznych, wpuszczanie tarlaków – 30 szt. kar-pia o wadze 15 - 18 kg/szt.

• III dekada maja - amur 16 szt. o wadze 3 kg/szt. po okresie tarła karpia.

• III dekada maja - tołpyga 10 szt. o wadze 1,5 kg/szt. – po okresie tarła karpia.

• Tarło karpia – około 15 - 20 maja.• Odłów lipcówki - koniec lutego w następnym roku.

Stosowanie efektywnych mikroorganizmówOd 2009 roku producent rozpoczął stosowanie mi-

kroorganizmów EM w produkcji narybku (lipcówki).• 2009 rok - 20 l/1,5 ha- EMa,• 2010 rok - 60 l/1,5 ha – EM plus,• 2011 rok - 80 l/1,5 ha - EM plus,• 2012 rok planuje się 120 l/1,5 ha - EM plus.

W latach poprzednich w produkcji narybku stoso-wano tylko gnojówkę w dawce 50 m3.

W trosce o środowisko


nych mikroorganizmów, spowodowała bardzo szybki rozwój sieci powiązań troficznych dla rozwijającego się fitoplanktonu i zooplanktonu, który umożliwił dalszy rozwój mikrofauny dennej jako pokarmu na-turalnego ryb planktonożernych i żerujących na dnie.

3. Mikroorganizmy spowodowały również, że umyślnie umieszczone w stawie tarliskowym amur i tołpyga uzupełniły skład troficzny ekosystemu.

Na podstawie informacji uzyskanych od producenta opracował Józef Jaszewski

Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego, w ramach międzynarodowego projektu pt. „Mokradła (nieużytki), glony i biogaz – przeciwdziałanie eutrofizacji Południowego Bałtyku”, organizuje w stycz-niu i lutym 2012 r. szkolenia dla rolników zainteresowanych produkcją biogazu w województwie pomorskim.

Zapraszamy do udziału w bezpłatnym, jednodniowym szkoleniu, prowadzonym m.in. przez ze-wnętrznych ekspertów, na temat biogazu i możliwości wykorzystania różnych substratów do jego pro-dukcji na Pomorzu. Szkolenie odbędzie się w godz. 9.00 – 14.40, w siedzibach następujących Oddzia-łów PODR, w terminach (do wyboru):

26.01.2012 r. w Chojnicach 27.01.2012 r. w Starym Polu 20.02.2012 r. w Gdańsku 21.02.2012 r w Kartuzach22.02.2012 r. w Tczewie.

Uczestnicy zajęć otrzymają bezpłatnie materiały szkoleniowe, opracowane w oparciu o najnowsze analizy techniczno-finansowe, gadżety promocyjne oraz imienne certyfikaty ukończenia szkolenia. W programie przewidziany jest serwis kawowy i obiad.

Szkolenie współfinansowane jest przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regio-nalnego w ramach Programu Współpracy Transgranicznej Południowy Bałtyk.

Ze względu na ograniczoną liczbę miejsc, prosimy o zgłoszenia telefoniczne, najpóźniej 7 dni przed wybraną datą szkolenia: tel. 58 326 39 45, 58 326 39 05 lub 58 326 39 12.

Spośród wszystkich uczestników ww. szkoleń wybrana zostanie 50-osobowa grupa rolników, która weźmie udział (bezpłatnie) we wrześniu 2012 r. w 3-dniowym wyjeździe studyjnym do Szwecji, w celu zapoznania się z doświadczeniami szwedzkimi, w zakresie produkcji i wykorzy-stania biogazu na obszarach wiejskich.

MOŻLIWOŚCI PRODUKCJI BIOGAZU W WOJEWÓDZTWIE POMORSKIM


Z wizytą u rolnika

Odbiciem zmian zachodzących w polskim rolnic-twie może być gospodarstwo Państwa Bernade-ty i Czesława Jereczków położone na Kaszubach.

Państwo Jereczkowie gospodarują samodzielnie już od 30 lat. Ich gospodarstwo znajduje się we wsi Jamno, w gminie Parchowo, w powiecie bytowskim. Obecnie jego powierzchnia wynosi 101 ha. Użytki rolne stano-wią 98 ha, w tym 96 ha to grunty orne, w przeważającej części klasy V i VI. Gospodarstwo prowadzi hodow-lę trzody chlewnej. Jest to produkcja prosiąt do wagi 16 - 19 kg. Stado podstawowe to 110 szt. macior rasy wbp x pbz. Roczna sprzedaż wynosi 2200 sztuk prosiąt.

Pozostałe zasiewy były podporządkowane produk-cji zwierzęcej. Wraz z ziemią otrzymałem także sprzęt uprawowy i ciągnik rolniczy. W tamtych czasach było to dobre gospodarstwo, jedno z wiodących w gminie Parchowo.

Rolnictwo to rodzinna tradycja

Państwo Bernadeta i Czesław Jereczkowie z doradcą PODR Bogumiłą Paszylk

- Gospodarstwo rolne odziedziczył Pan po rodzicach. Jak ono wówczas wyglądało?

Gospodarstwo, które przejąłem po rodzicach 30 lat temu, jako czwarte pokolenie w rodzinie, nastawione było na produkcję mleka i żywca wołowego. Stado pod-stawowe liczyło 10 szt. krów mlecznych. Gospodarstwo miało 28 ha. Uprawiałem 3 ha ziemniaków z przezna-czeniem na sadzeniaki i 3 ha jęczmienia browarnego zakontraktowanego w Centrali Nasiennej w Bytowie.

Ciągnik, który Pan Czesław odziedziczył po ojcu

Dom rodziny Jereczków

- Jak obecnie wygląda Pana gospodarstwo?

Nastał czas, że mleko wyprodukowane w gospo-darstwie było trudno sprze-dać. Dlatego stopniowo wprowadzałem do gospo-darstwa hodowlę trzody chlewnej. Na początku było to 10 szt. macior utrzymy-wanych w cyklu zamknię-tym. Gdy nabrałem wpra-wy i poznałem tajemnice hodowli, odważyłem się postawić chlewnię i zająć Chlewnia - lochy luźne

się hodowlą prosiąt. W chwili obecnej stado podstawo-we liczy 110 sztuk macior rasy wbp x pbz. Maciory są kryte knurem duroc. W gospodarstwie jest stosowana inseminacja. W ciągu 30 lat, oprócz chlewni, wybudowa-łem nowy dom, gdzie mieszkam w tej chwili z rodziną, powiększyłem gospodarstwo o 70 ha i wyposażyłem je w nowy sprzęt, który ułatwia mi codzienną pracę. Zmie-niła się też struktura zasiewów. Obecnie 60% upraw sta-nowią zboża, a 40% rośliny strączkowe i gryka.

- Dużo zainwestował Pan w gospodarstwo. Z jakich środ-ków finansowych Pan korzystał?

Udało mi się wybudować nową chlewnię, na którą otrzymałem kredyt z linii Młody Rolnik. Na nowy sprzęt do gospodarstwa uzyskałem 50-procentową dopłatę ze środków PROW 2004-2006, z działania „Modernizacja gospodarstw rolnych”. Na zakup ziemi otrzymałem kredyt o niskim oprocentowaniu, tak zwany KZ. Poza tym otrzymuję dopłaty obszarowe i uczestniczę w pro-

Z wizytą u rolnika


gramach rolnośrodowiskowych, a dochody ze sprzeda-ży prosiąt pozwoliły mi w ostatnim roku wybudować wiatę na maszyny.

Sprzęt zakupiony ze środków PROW

- Wiem, że jest Pan aktywnym członkiem Zrzeszenia Pro-ducentów Trzody Chlewnej w Bytowie. Jak to się zaczęło i co Pana skłoniło do działania w grupie?

Kiedy byłem delegatem gminy Parchowo w Komisji Powiatowej Pomorskiej Izby Rolniczej i radnym powia-tu bytowskiego, docierały do mnie skargi, że rolnicy nie otrzymują terminowo pieniędzy za sprzedany towar,

ceny są niezadowalające, zyski czerpią pośrednicy. Bę-dąc na jednym ze szkoleń organizowanych przez ODR, znowu usłyszałem narzekania. Ktoś z zebranych powie-dział: „Chłopy - nie narzekajmy, lecz działajmy, zorgani-zujmy się w grupę producentów”. I zaczęliśmy działać. Pomogli nam pracownicy ODR-u. Powstało Zrzeszenie Producentów Trzody Chlewnej, jedno z pierwszych w województwie. Razem negocjowaliśmy ceny za sprzedawany żywiec i środki do produkcji. Jako jedna z pierwszych grup zostaliśmy wpisani na listę marszał-ka i skorzystaliśmy z dofinansowania.

- Macie Państwo trójkę dzieci. Czy następca już zadekla-rował się?

Tak, mamy dwie córki - Honoratę i Emilię, które już usamodzielniły się i zawodowo spełniają się poza rolnic-twem. Natomiast syn Łukasz ma zamiłowanie do rolnic-twa. Wraz z żoną Barbarą samodzielnie eksperymentuje na 16 ha i jednocześnie przygotowuje się do przejęcia naszego gospodarstwa. Pomaga mi też w pracach po-lowych i w chlewni. Będzie więc już piąte pokolenie Je-reczków, które zajmuje się pracą na roli tu, w Jamnie.

- Syn z rodziną mieszka w domu, który Pan wybudował. Wiem, że wszystkie ważne decyzje podejmujecie wspól-nie, macie wspólne plany na przyszłość. Zauważyłam też, że w budynku odziedziczonym po Pana rodzicach zaczyna się coś dziać. Czy uchyli Pan rąbka tajemnicy?

Kaszuby to piękne, czyste tereny, bogate w jeziora i lasy. Uważamy więc, że należy je promować i zachęcać do wypoczynku właśnie tutaj ludzi z kraju i zagranicy. Chcemy, aby syn z rodziną zamieszkał w wyremonto-wanym, rodzinnym domu, w którym zamierzamy, przy okazji kapitalnego remontu, wygospodarować kilka po-koi na agroturystykę.

- Dziękuję za rozmowę. Życzę Państwu spełnienia wszyst-kich zamierzeń i planów - tych małych i tych dużych.

Rozmowę przeprowadziła Bogumiła Paszylk

Praca w polu

Czesław Jereczek z synem Łukaszem


Z wizytą u rolnika

Państwo Odya, w 1992 roku, stali się wła-ścicielami 20-hektarowego gospodarstwa, które przejęli od rodziców Pana Czesława

- Państwa Bożeny i Henryka Odya. Obydwoje małżonkowie są absolwentami Technikum Rol-niczego w Swarożynie.

Gospodarstwo wyspecjalizowało się w pro-dukcji trzody chlewnej w cyklu zamkniętym ze stadem podstawowym 55 loch. Drugim kierun-kiem jest produkcja bydła opasowego ze sprze-dażą średnio 40 sztuk rocznie. Rolnik należy do Zrzeszenia Producentów Trzody Chlewnej w Brusach.

W 1991 roku Pan Czesław Odya odbył pół-roczną praktykę w Danii w gospodarstwie spe-cjalizującym się w produkcji trzody chlewnej. Praktyka zaowocowała doświadczeniami wyko-rzystywanymi we własnym gospodarstwie.

Od 1992 roku gospodarstwo znacznie się powiększyło. Obecnie jego areał stanowi 80 ha użytków rolnych, z czego 13 ha zajmują łąki i pa-stwiska. Całość upraw przeznaczona jest na pro-dukcję pasz na potrzeby własne. Godne podkre-ślenia jest to, że co roku cały areał obsiewany jest materiałem kwalifikowanym, co jest gwarancjądobrego i zdrowego plonu. Średnio co 4 lata sto-suje się tu wapnowanie gleb. Gospodarstwo jest dobrze wyposażone w nowoczesny sprzęt rolni-czy, który systematycznie jest uzupełniany i wy-mieniany. Budynki gospodarcze są wyposażone w systemy wentylacyjne, mechaniczne paszo-ciągi, chów odbywa się w systemie rusztowym i częściowo na ściółce.

W 2003 roku rolnik rozpoczął działalność gospodar-czą dotyczącą wyposażenia budynków inwentarskich oraz import i handel maszynami i ciągnikami rolniczy-mi. W 2008 roku został wybudowany i oddany do użyt-ku sklep rolniczy. Od 2011 roku Pan Czesław Odya jest również subdealerem ciągników CASE.

Pani Anna jest aktywną członkinią Stowarzyszenia KGW „ Łężanki” w Łęgu. Pan Czesław pełni funkcję Przewodniczącego Rady Nadzorczej w BS Czersk. Pań-

Gospodarstwo z pomysłem

Na terenie gminy Czersk, w miejscowości Łąg - Kolonia znajduje się prężnie działające gospodarstwo rolne Państwa Anny i Czesława Odya.

Z wizytą u rolnika


W 2003 roku rolnik rozpoczął działalność gospodarczą do-tyczącą wyposażenia budynków inwentarskich oraz import i handel maszynami i ciągnikami rolniczymi. W 2008 roku został wybudowany i oddany do użytku sklep rolniczy. Od 2011 roku Pan Czesław Odya jest również subdealerem ciągników CASE.

Pani Anna jest aktywną członkinią Stowa-rzyszenia KGW „Łężanki” w Łęgu. Pan Czesław pełni funkcję Przewodniczącego Rady Nadzor-czej w BS Czersk. Państwo Odya mają dwoje dzieci: Alinę uczennicę III klasy gimnazjum i To-masza studenta IV roku energetyki na Uniwer-sytecie Warmińsko-Mazurskim w Olsztynie.

Gospodarstwo korzystało z programu SA-PARD, z którego sfinansowany został zakupmiędzy innymi 80-tonowego silosa zbożowego i podajnika zbożowego, oraz z PROW 2007 – 2013 na modernizację gospodarstwa (zakupiono cią-gnik i utwardzono drogi dojazdowe i podwórze).

W gospodarstwie na każdym kroku widoczny jest profesjonalizm, ład i porządek. Rolnik nie bę-dzie miał żadnych problemów z wprowadzeniem zasad wzajemnej zgodności (cross compliance).

Zdobywane przez lata doświadczenie i umie-jętność podejmowania trafnych decyzji ma wpływ na dynamiczny rozwój gospodarstwa Państwa Odya i osiąganie zysku z prowadzo-nych działalności.

Janusz Brzuchalski

Doniesienia


Pobyt w Wielkopolsce rozpoczął się od wizyty w Golinie k. Jarocina i spotkania z Panem Andrze-jem Tułazą - Prezesem 8 grup producenckich, ma-

jących siedzibę w tym miejscu. Najstarszą z nich i jed-nocześnie największą jest Grupa Producentów Trzody Chlewnej JAR-PEK. Pan Tułaza zaprezentował historię powstania oraz obecną działalność grup, które zrzeszają łącznie 330 producentów rolnych. Zachęcał też pomor-skich rolników do tworzenia grup producenckich i do inwestowania we wspólną bazę produkcyjną i prze-chowalniczą. Uczestnicy spotkania zostali także opro-wadzeni po obiektach gospodarczych, należących do grup, tj. zapleczu magazynowym, punktach sprzedaży środków do produkcji rolnej oraz atestacji opryskiwa-czy. Według szacunków Pana Tułazy, członkowie grup dzięki wspólnej organizacji, tylko w przypadku rzepa-ku zarabiają dodatkowo 40 - 50 zł/t.

Następna wizyta miała miejsce w siedzibie Grupy Producentów Zbóż „Krot-Plon” w Krotoszynie, gdzie odbyło się spotkanie z Prezesem Zarządu Grupy Panem Robertem Czajką oraz jego zastępcą Panem Mateuszem Motławskim. Grupa założona została jako spółdziel-nia, a następnie przyjęła formę spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Zrzesza 40 udziałowców. Obec-nie posiada elewator zbożowy o poj. 20 tys. ton wraz z suszarnią i wagą elektroniczną oraz własne zaplecze laboratoryjne. Rolnicy chwalą rzetelność i szybkość prowadzonej na miejscu oceny dostarczanego ziarna. Grupa przejęła także młyn, którego uruchomienie pla-nuje się w najbliższej przyszłości. Poza tym prowadzi sprzedaż środków ochrony roślin, materiału siewnego i nawozów.

Z wizytą u najlepszych grup producenckich w PolsceW dniach 7 i 8 grudnia 2011 r. grupa pomorskich rolników uczestniczyła w wyjeździe studyjnym do Wielkopolski, gdzie miała okazję zapoznać się z działalnością grup producentów rolnych, uważanych za jedne z najlepszych w kraju.

Siedziba grup producenckich w Golinie

Zaplecze gospodarcze grup w Golinie

Spotkanie z Panem Andrzejem Tułazą

Spotkanie z Panem Robertem Czajką - Prezesem Grupy Krot-Plon

Następnego dnia uczestnicy wyjazdu udali się do Za-kładów Mięsnych „SALUS” w Golince k. Leszna, gdzie


Doniesienia

odbyło się ponowne spotkanie z Panem Andrzejem Tu-łazą, który pełni także funkcję Prezesa Zarządu Spółki „SALUS”. Zakłady te zostały przejęte przez 750 rolni-ków, zrzeszonych w 27 grupach producenckich. Rolni-cy ci wykupili 75% udziałów w upadającej firmie. Kosztudziałów wyniósł 16 mln zł. Na ten cel został zaciągnię-ty kredyt. Część środków pochodziło z pomocy de mini-mis. Pomógł też Fundusz Poręczeń przy Wielkopolskim Urzędzie Marszałkowskim.

Zakłady Mięsne „Salus” w Golince k. Leszna

W spotkaniu brał także udział dyrektor Zakładów Mięsnych „SALUS”, który przedstawił aktualną działal-ność firmy oraz plany na przyszłość, w tym dotyczącewprowadzenia systemu jakości mięsa QAFP. Aktualnie zakład produkuje tylko półtusze wieprzowe. Dzienne

KRUS przypominaZgodnie z Art. 11.1., za wypadek przy pracy rolniczej uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną ze-

wnętrzną, które nastąpiło:1. na terenie gospodarstwa rolnego, które ubezpieczony prowadzi lub, w którym stale pracuje, albo na terenie

gospodarstwa domowego bezpośrednio związanego z tym gospodarstwem rolnym, lub2. w drodze ubezpieczonego z mieszkania do gospodarstwa rolnego, o którym mowa w pkt. 1, albo w drodze

powrotnej, lub3. podczas wykonywania poza terenem gospodarstwa rolnego, o którym mowa w pkt. 1, zwykłych czynności

związanych z prowadzeniem działalności rolniczej, albo w związku z wykonywaniem tych czynności, lub4. w drodze do miejsca wykonywania czynności, o których mowa w pkt. 3, albo w drodze powrotnej.

Wypadki przy pracy w rolnictwie zgłaszamy bez zbędnej zwłoki do najbliższej placówki Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego. Zgłaszać je może sam poszkodowany lub inna osoba, bezpośrednio lub za pośred-nictwem poczty, telefonicznie albo za pomocą poczty elektronicznej.

Na terenie działania OR KRUS w Gdańsku, od początku roku do końca września 2011 r., zarejestrowano 636 zgłoszeń wypadków przy pracy w rolnictwie, tj. o 40 wypadków więcej niż w pierwszych 3 kwartałach 2010 roku. Zwiększenie liczby wypadków, przede wszystkim w pierwszym kwartale 2011 r., spowodowane było śliską i śnieżną zimą, kiedy to dochodziło do poślizgnięć i upadków. Przyczyniał się do tego brak dbałości rolników o właściwy stan nawierzchni podwórzy i ciągów komunikacyjnych. Nieutwardzone podwórza i ścieżki po opa-dach deszczu lub śniegu i roztopach stawały się śliskie i grząskie.

Przed nami jeszcze dwa miesiące zimy. Pamiętajmy o posypywaniu podwórzy i ciągów komunikacyjnych!

moce ubojowe wynoszą 1500 szt. tuczników i 500 szt. macior. Obecnie ubija się około 500 tuczników i 150 - 200 macior. Połowa ubijanych zwierząt pochodzi od udzia-łowców. Zdaniem Dyrektora, pogłowie świń w Polsce w najbliższych 4 latach będzie spadało, do poziomu 8 mln sztuk.

Z uczestnikami wyjazdu spotkał się też Pan Krzysz-tof Mielnik, Prezes Zarządu Spółdzielni Grupy Wielko-polskie. Spółdzielnia powstała w 2009 r., zrzesza 33 gru-py producenckie, z różnych branż, których członkowie dysponują areałem ok. 30 tys. ha. Większość tych grup stała się udziałowcami „SALUSA”. Pan Mielnik pełni także funkcję dyrektora finansowego Zakładów. Jest teżWiceprezesem Zarządu Krajowego Związku Grup Pro-ducentów Rolnych, stąd też zachęcał pomorskie grupy producenckie do łączenia swych sił i przystępowania do tej organizacji.

W czasie wszystkich spotkań uczestnicy wyjazdu mieli możliwość zadawania pytań, na które gospoda-rze udzielali wyczerpujących odpowiedzi. Zarówno pomorscy, jak i wielkopolscy rolnicy wymieniali się swoimi doświadczeniami oraz nawiązali kontakty do współpracy w przyszłości.

Wyjazd został zorganizowany przez Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Gdańsku, Oddział w Starym Polu, we współpracy z Urzędem Marszał-kowskim Województwa Pomorskiego. Dofinansowaniepochodziło z Sekretariatu Regionalnego Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich w Województwie Pomorskim.

Ewa Szymańska

Doniesienia


Otwierając spotkanie, Dyrektor Oddziału Zdzi-sław Kołodziejski przedstawił kilka istotnych kwestii dotyczących hodowli bydła mięsnego w

naszym regionie. Stwierdził, iż mamy bardzo dużo nie-wykorzystanych użytków zielonych, na których można z powodzeniem prowadzić tą działalność hodowlaną. Podkreślił znaczenie działalności hodowców w grupach producentów, jaką mogą tworzyć obecnie rolnicy.

wiedniej do systemu chowu, posiadanej bazy paszowej i wymagań rynku

Przedstawiciel P.H. Konrad Pan Jacek Kasprowicz przestawił ofertę firmy, skupiając się głównie na inse-minacji bydła mięsnego. Omówił również najnowszy numer katalogu buhajów, który następnie trafił douczestników spotkania. Firma, oprócz konwencjonal-nego nasienia buhajów z czołówek rankingów świa-towych, posiada nasienie deskowane oraz dużą ofertę zarodków.

Przedstawiciel firmy Osadkowski Raiffeisen Pan Pa-weł Wekwert przedstawił dobór traw odpowiednich na użytki zielone oraz odmiany kukurydzy najbardziej przy-datne w naszych warunkach przyrodniczo-glebowych.

Aktualna sytuacja w hodowli bydła mięsnego w regionie słupskim

Następnie głos zabrał lider grupy producentów żywca wołowego Dolina Słupi, z siedzibą w Miszewie, Pan Remigiusz Wojtera. W swoim wystąpieniu wskazał jeden z czynników, który decyduje o mniejszych zy-skach rolników z hodowli. Są nim pośrednicy handlu-jący żywcem.

Pojedynczy rolnik nie jest w stanie wyprodukować takiej ilości żywca, aby stać się partnerem dla dużego zakładu mięsnego. Przeszkodą w tworzeniu grupy pro-ducentów, zdaniem Pana Wojtery mogą być niektórzy rolnicy i ich indywidualizm.

Korzyści, jakie uzyskują rolnicy - członkowie gru-py, są duże. Wynegocjowaliśmy, dzięki hurtowym zakupom, niższe ceny oleju napędowego, nawozów i nasion kwalifikowanych - stwierdził na zakończeniePan Wojtera.

Helena Artyszuk, główny specjalista Pomorskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Gdańsku omówiła najważniejsze elementy hodowli bydła mięsnego.

Przy wyborze rasy do produkcji bydła mięsnego na-leży przede wszystkim wziąć pod uwagę uwarunkowa-nia przyrodnicze, do których należy dobrać odpowiednią technologię chowu oraz warunki żywienia i utrzymania.

W dalszym wystąpieniu wykładowca stwierdził, że to hodowca decyduje o wyborze rasy najbardziej odpo-

Na zakończenie konferencji główny specjalista Od-działu PODR w Strzelinie - Lubomir Szramowiak omó-wił aktualną sytuację w hodowli bydła mięsnego w re-gionie słupskim. Cieszy fakt powstania pierwszej grupy producentów bydła oraz zwiększającej się grupy gospo-darstw, które decydują się na hodowlę bydła mięsnego.

Lubomir Szramowiak

W dniu 22 listopada ub.r., w siedzibie Oddziału PODR w Strzelinie odbyła się kolejna konferencja poświęcona hodowli bydła mięsnego, w której uczestniczyło 33 rolników i doradców.

SprzedamKojce porodowe (16 szt.), wygrodzenia dla loch luźnych, solidnie wykonane, autokarmniki dla prosiąt (15 szt.) i autokarmniki dla tuczników (2 szt.) z mocnego two-rzywa sztucznego, smoczki dla loch i prosiąt, ruszta z tworzywa dla macior, koryta kamionkowe dla loch, klatkę do przewozu loch zawieszaną na tuz. Wiadomość: tel. kom. 697580947.


Doniesienia

W dniach 7 - 8 grudnia ubie-głego roku, w Centrum Konferencyjnym w Falen-

tach k. Warszawy odbyła się kon-ferencja pt. „Dobre praktyki w rol-nictwie ekologicznym – stan obecny i perspektywy”.

Jak co roku na spotkanie licznie przybyli ekologiczni producenci rol-ni, doradcy rolniczy, przedstawi-ciele jednostek certyfikujących orazinstytutów naukowych zajmujących się produkcją ekologiczną. Organi-zatorem spotkania było Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz Cen-trum Doradztwa Rolniczego w Brwi-nowie, Oddział w Radomiu. Podczas konferencji poruszono zagadnienia bardzo istotne dla osób zajmujących się branżą ekologiczną.

Plan Działań dla Żywności Ekologicznej i Rolnictwa Ekologicznego w Polsce na lata 2011-2014

Konferencję rozpoczął Pan Mi-chał Rzytki, Naczelnik Wydziału Rolnictwa Ekologicznego w MRiRW. Przedstawił obecny stan rolnic-twa ekologicznego w Polsce i omó-wił zagadnienia dotyczące zmian w Rozporządzeniu Rady nr 834/2007, w sprawie produkcji ekologicznej i znakowania produktów oraz nowy Planu Działań dla Żywności Ekolo-gicznej i Rolnictwa Ekologicznego w Polsce na lata 2011-2014. Plan ten przedstawia działania, jakie powin-ny być podejmowane i realizowane przez MRiRW oraz jednostki pod-ległe. Działania zostały podzielone na sześć głównych zadań: rozwój rynku, promocja i informacja; zasa-dy produkcji; kontrola i certyfika-cja; badania; ochrona środowiska; współpraca. Realizacja działań ma przyczynić się do rozwoju rynku produktów rolnictwa ekologicznego, wzrostu świadomości konsumentów

na temat produktów pochodzących z tego sektora, rozwoju i udoskona-lenia dostępnych technologii pro-dukcji oraz dostępu do informacji w tym zakresie.

Obecnie MRiRW największy na-cisk położyło na zadanie pierwsze: rozwój rynku, promocja i informacja. W tym też celu wsparło tegoroczny Finał Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy. W dniach od 21 grudnia 2011 roku do 5 stycznia 2012 roku na terenie placówki oraz w insty-tucjach podległych zorganizowano zbiórkę pieniędzy na rzecz XX Fi-nału WOŚP. Ponadto w dniach 7 - 8 stycznia 2012 r. na Placu Konsty-tucji odbył się Jarmark Ekologiczny, na którym można było zapoznać się z ofertą producentów żywności eko-logicznej oraz spróbować produk-tów ekologicznych.

RELACJA Z KONFERENCJI

Stan obecny i perspektywy rolnictwa ekologicznego

z inicjatywy Zarządu Banku Ochro-ny Środowiska. Organizacja jest pierwszą fundacją banku działającą na rzecz ochrony środowiska, pro-mowania ekologii oraz zrównowa-żonego rozwoju. Fundacja zorgani-zowała konkurs dla uczniów szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjal-nych „Nakręć się na zdrowie”.

Rolnictwo i żywność ekologicz-na będzie również silnie promowana wśród wszystkich grup społecznych, tj. osób dorosłych, dzieci i młodzieży. Obecnie projekty edukujące społe-czeństwo organizuje m.in. Fundacja „Aktywnie po Zdrowie”. Funda-cja powstała w grudniu 2009 roku,

W ramach projektu zespoły szkolne przygotowały spoty filmo-we promujące żywność ekologiczną i zdrowe odżywianie.

W ramach zadań informacyj-nych będzie również utworzona sieć demonstracyjnych gospodarstw ekologicznych, z gospodarstw bę-dących w bazie CDR. Sieć ma służyć praktycznym szkoleniom z zakresu produkcji ekologicznej, skierowa-nym do rolników i doradców. Do tego celu ma również służyć mo-delowa przetwórnia ekologiczna utworzona w CDR, Oddział w Ra-domiu.

Środki ochrony dla rolnictwa ekologicznego

Podczas konferencji poruszono także inne istotne problemy dotyczą-ce rolnictwa ekologicznego. Przed-stawiciel Instytutu Ochrony Roślin PIB w Poznaniu omówił, jakie środki można stosować w ochronie roślin i poinformował, że zostanie zwięk-szona liczba środków dopuszcza-nych do stosowania w rolnictwie ekologicznym oraz środki te będą bardziej dostępne. W szczególnych

Doniesienia


przypadkach dozwolone będzie również stosowanie mniejszych da-wek ŚOR. Tą korzystną dla rolników zmianę w tym zakresie mogą zapew-nić nowe unijne przepisy dotyczące ochrony roślin, wynikające z rozpo-rządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1107/2009.

Wsparcia finansowe rolnictwaekologicznego po 2013 roku

Następnie omówiono możliwo-ści wsparcia finansowego rolnictwaekologicznego po 2013 roku. Temat ten przedstawiła Pani Anna Klisow-ska, Naczelnik Wydziału Działań Rolnośrodowiskowych i Bioróżno-rodności Departamentu Płatności Bezpośrednich przy MRiRW.

We Wspólnej Polityce Rolnej po 2013 roku rolnictwo ekologiczne na-bierze jeszcze większego znaczenia i będzie ono oddzielnym działa-niem w ramach programów roz-woju obszarów wiejskich. Wsparcie będzie przysługiwało rolnikom pro-wadzącym i przestawiającym go-spodarstwo na ekologiczną metodę produkcji. Jednak ostateczny kształt działania i wysokość wsparcia fi-nansowego będzie decyzją krajową.

Odstępstwa w rolnictwie ekologicznym

Kolejne zagadnienie dotyczyło odstępstw w rolnictwie ekologicz-nym (GIJHARS).

Najczęściej zgłaszane odstęp-stwa dotyczą m.in. trzymania bydła na uwięzi. O odstępstwo to można wnioskować, spełniając następujące warunki: budynek, w którym trzy-mane są zwierzęta, wybudowano przed 24 sierpnia 2000 roku, zwie-rzęta mają zapewnioną swobodę ru-chu i co najmniej dwa razy w roku gospodarstwo poddane będzie kon-troli przez upoważnioną jednostkę certyfikującą. Termin zakończeniatego odstępstwa upływa 31 grudnia 2013 roku.

Kolejnym częstym odstępstwem jest wprowadzanie do ekologicznej produkcji drobiarskiej nieekologicz-nego drobiu. Odstępstwo obecnie zezwala na wprowadzenie do go-spodarstwa młodych kur w wieku do 18 tygodnia, z przeznaczeniem

W dniu 9 września ub.r., na Przeglądzie Piosenki Bie-siadnej – „Śpiewaj Razem

z Nami” w Starym Polu, który to-warzyszył XVII Jesiennym Targom Ogrodniczo-Nasiennym, Ludowy Zespół Śpiewaczy „Wesoła Gro-madka” z Tychnów (powiat kwi-dzyński) otrzymał Nagrodę Spe-cjalną od Pana Tomasza Arabskiego – Szefa Kancelarii Prezesa Rady Mi-nistrów. Był to puchar i zaproszenia na spotkanie opłatkowe do Kance-larii Prezesa Rady Ministrów.

Słowo się rzekło - 21 grudnia zespół „Wesoła Gromadka” wraz z Wójtem Gminy Kwidzyn, Dyrek-torem GOK w Kwidzynie, przedsta-wicielkami Pomorskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Gdańsku, Oddział Stare Pole, Duszpasterzem Rolników Diecezji Elbląskiej – pro-boszczem Parafii Krzyżanowo gościłna spotkaniu opłatkowym w Kance-larii Prezesa Rady Ministrów.

Spotkanie opłatkowe odbyło się w Sali Kolumnowej. Przybyłych pracowników Kancelarii oraz za-proszonych gości powitał Dyrektor Generalny Kancelarii Prezesa Rady Ministrów Pan Lech Marcinkowski, natomiast Zastępca Szefa KPRM, Pan Wojciech Nowicki, skierował do zebranych życzenia świąteczne i noworoczne oraz zaprezentował zespół „Wesoła Gromadka”, który uświetnił spotkanie śpiewem pasto-rałek i utworów ludowych.

Po części oficjalnej, zespół wraz z osobami towarzyszącymi został zaproszony na uroczysty obiad, który miał miejsce w Sali Bankieto-wej Kancelarii.

Następnie cała grupa, w towa-rzystwie Pani Margarity Skórskiej – Naczelnik Wydziału Recepcyjno-Protokolarnego, zwiedziła sale po-siedzeń i sale reprezentacyjne Kan-celarii.

Przy pożegnaniu grupa otrzy-mała pamiątkowe upominki.

Spotkanie w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów było niezapomnia-nym przeżyciem dla wszystkich jego uczestników i na pewno długo pozostanie w ich pamięci.

Alina CiesielskaAgnieszka Rojewska

na produkcję jaj. Termin obowiązy-wania tego odstępstwa miał upły-nąć 31 grudnia 2011 roku. Komisja Europejska prawdopodobnie prze-dłuży ten termin do 31 grudnia 2015 roku. Aktualne pozostają jeszcze m.in. takie odstępstwa, jak: zastoso-wanie dodatku azotynu sodu i azo-tanu potasu w przetwórstwie mięsa oraz użycie nieekologicznych pasz w związku z zaistniałymi okolicz-nościami katastroficznymi.

W drugim dniu konferencji Wo-jewódzkie Ośrodki Doradztwa Rol-niczego przedstawiły gospodarstwa ekologiczne, które wytwarzają pro-dukty ekologiczne i wyróżniają się w poszczególnych województwach.

Konferencja umożliwiła uczest-nikom poruszenie problemów do-tyczących produkcji ekologicznej, zakupu pasz ekologicznych, uczest-nictwa rolników w systemach ja-kości żywności. Dodatkowo rolni-cy apelują również o zaprzestanie wspierania dużych gospodarstw ekologicznych z produkcją wyłącz-nie roślinną, ponieważ nie ma pro-dukcji ekologicznej, bez obecności zwierząt w gospodarstwie. System płatności powinien wspierać gospo-darstwa rzeczywiście wytwarzające żywność wysokiej jakości.

Od 1 stycznia 2012 roku wszyscy

zainteresowani produkcją ekologiczną

mogą, poprzez Wojewódzkie Ośrodki

Doradztwa Rolniczego, składać propo-

zycje zmian do projektu reformy Wspól-

nej Polityki Rolnej po 2013 roku.

Opracowała Małgorzata Habas

Uczestnicy konferencji


Doniesienia

„Wesoła Gromadka” z TychnówLudowy Zespół Śpiewaczy „Wesoła Gromadka” powstał w maju 1988 roku.

Stworzyły go członkinie Koła Gospodyń Wiejskich, działającego w Tychnowach od 1958 roku. Zespół prezentuje swój dorobek na prestiżowych przeglądach, konkursach i festiwalach. Z wielu z nich wraca z nagrodami i wyróżnieniami.

„Wesoła Gromadka” ubarwia swym śpiewem wiele uroczystości, obcho-dów rocznic, świąt kościelnych i państwowych. Zespół wielokrotnie gościł na dożynkach gminnych, powiatowych i państwowych, prezentując nie tylko swoje piosenki, ale także umiejętności wicia wieńców. Wieńce dożynkowe, wykonane przez członkinie, zdobywały główne nagrody.

Zespół słynie w regionie z kunsztu kulinarnego, z przepysznych ciast oraz wyrobów domowego chleba i smalcu. Nie wszystkim wiadomo, że członki-nie „Wesołej Gromadki” to znakomita drużyna strażacka OSP, biorąca udział i zwyciężająca w zawodach strażackich na szczeblach od gminnego do wo-jewódzkiego. Kierownikiem zespołu i jego dobrym duchem jest Pani Monika Kulecka.

„Wesoła Gromadka” w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów

Monika Kulecka i Lech Marcinkowski - Dyrektor Generalny Kancelarii Prezesa

Rady Ministrów

Doniesienia


W domu i zagrodzie


Pieczeń przygotowana z marynowanego mięsa jest delikatna i krucha. Natomiast dodatek do maryna-ty ziół, korzeni czy warzyw nadaje potrawie wyra-

finowany smak. Mięso w marynacie powinno być prze-chowywane pod przykryciem w lodówce lub w innym chłodnym miejscu i od czasu do czasu przekręcane, aby się równomiernie zamarynowało. Czas przetrzymy-wania w zalewie zależy od tego, jak intensywny smak chcemy uzyskać. Nie powinno się marynować mięsa mrożonego, ponieważ stanie się ono twarde i suche.

Pamiętajmy, że mięso białe, delikatne, pochodzące z młodych zwierząt wymaga znacznie krótszego czasu dojrzewania w przyprawach niż mięsa ciemne, bardziej zwarte, pochodzące ze zwierząt dojrzałych.

Marynowane i pieczonePOLĘDWICZKI W ZIOŁOWEJ MARYNACIE

80 dag polędwiczek wieprzowych (lub rostbefu) • 6 ły-żek oleju • sól, pieprz.Marynata: 4 łyżki oleju • 3 – 4 łyżki czerwonego octu winnego • łyżeczka musztardy • 2 łyżeczki pieprzu tu-reckiego • posiekana zielenina: 2 łyżki natki pietruszki, pół łyżki koperku, 1 – 2 łyżki trybuli, łyżka szczypiorku.

Przyrządzić marynatę – olej wymieszać z octem win-nym, musztardą, przyprawić pieprzem, dodać zieleni-nę. Mięso opłukać, osuszyć i oczyścić z błon. Polędwicz-ki pokroić w plasterki grubości 3 mm, a rostbef przeciąć wzdłuż włókien na trzy części, po czym każdą pokroić na plasterki grubości 3 mm. Na patelni rozgrzać olej, porcjami obsmażyć mięso z obu stron (ok. 3 minuty). Przełożyć do salaterki razem z sosem z patelni, posolić, oprószyć pieprzem. Polać ziołową marynatą, starannie wymieszać i odstawić na 2 – 3 godziny. W tym czasie 3 - 4 razy dokładnie je wymieszać. Wyłożyć na półmisek i podawać z kolorową papryką z delikatnej marynaty.

SKRZYDEŁKA ZE SŁODKO-KWAŚNEJ MARYNATY

12 sporych skrzydełek kurczaka.Marynata: 3 - 4 ząbki czosnku • 3 łyżki płynnego miodu wielokwiatowego • 3 łyżki świeżo wyciśniętego soku z cytryny • 4 łyżki jasnego sosu sojowego • łyżka oleju (najlepiej sezamowego) • 1 – 2 łyżeczki sosu tabasco • 2 łyżki ziaren sezamu • sól.

Umyte skrzydełka osuszyć papierowym ręczni-kiem i ułożyć w szklanym lub porcelanowym naczyniu. Czosnek obrać, przecisnąć przez praskę, wymieszać z miodem, sosem sojowym, olejem i sokiem z cytryny. Doprawić sosem tabasco, ale nie solić. Zalać tą zaprawą skrzydełka, przykryć i na 5 godzin wstawić do lodów-ki. Co jakiś czas przewracać, by równo się marynowa-ły. Następnie skrzydełka wyjąć i ułożyć (zewnętrzną

Około1 kg polędwicy wieprzowej • 40 dag grzybów • 1 ce-bula • 2 łyżki oliwy • sól • pieprz czarny mielony.Marynata: 1,5 szklanki czerwonego wytrawnego wina • 3 - 4 łyżki winnego octu • 1 cebula • 1 marchewka • 1/2 se-lera • 1 ząbek czosnku • 4 ziarenka pieprzu • 1 - 2 ziarenka ziela angielskiego • 1 liść laurowy • 2 - 3 ziarenka jałowca • kolendra • bazylia • tymianek • 2 goździki.

Cebulę pokroić w piórka. Marchewkę i seler pokro-ić w słupki, czosnek drobno posiekać. Czerwone wino połączyć z octem winnym, wymieszać, dodać warzywa (cebula, marchewka, seler). Ziarna jałowca, czarnego pieprzu, kolendry i ziela angielskiego rozgnieść w moź-dzierzu, dodać do marynaty wraz z czosnkiem. Następ-nie dodać goździki, liść laurowy, tymianek i bazylię. Po-lędwicę umyć i osuszyć, włożyć do marynaty i odstawić na około 2- 3 godziny. Cebulkę posiekać, podsmażyć na oliwie, następnie dodać grzyby, dusić do miękkości. Po-lędwicę oprószoną solą i pieprzem przełożyć do naczy-nia żaroodpornego, wokół polędwicy ułożyć podsma-żone grzyby, podlać odrobiną czerwonego wytrawnego wina. Wstawić do nagrzanego do około 200o C piekarni-ka i piec przez około 1,5 godziny.

POLĘDWICA Z GRZYBAMI W MARYNACIE Z CZERWONEGO WINA


W domu i zagrodzie

stroną do góry) na blasze wyścielonej pergaminem. Piec 10 - 15 minut w piekarniku nagrzanym do 220° C, po czym przewrócić na drugą stronę, lekko posmarować sosem, w którym się marynowały, posypać sezamem i piec, aż będą rumiane i chrupiące (ok. 15 min). Po wy-jęciu z piekarnika ewentualnie dosolić. Podawać z pie-czywem i warzywnymi marynatami.

WIEPRZOWINA A’ LA DZIK

na 3 – 4 godziny w chłodne miejsce. Po tym czasie mięso zasznurować, zrumienić ze wszystkich stron na rozgrza-nym na patelni oleju. Przeło-żyć do brytfanny, podlać nie-wielką ilością wody, przykryć i dusić ok. 90 minut na ma-lutkim ogniu. Następnie do-okoła pieczeni ułożyć obrane ziemniaki i cebulki, oprószyć je solą i pieprzem, wrzucić liść

700 g wieprzowiny (np. łopatki lub karczku) • 2 łyżki oli-wy • 2 ząbki czosnku • sól • pieprz • tymianek • 1/2 cytry-ny • 4 jabłka.

Oliwę, posiekany czosnek oraz sok i skórkę startą z cytryny wymieszać. Mięso posypać przyprawami i po-smarować przygotowaną wcześniej mieszanką. Zostawić w chłodnym miejcu na kilka godzin. Rozgrzać patelnię i obsmażyć mięso tak, by z wszystkich stron było ładnie zrumienione. Nagrzać piekarnik do 200o C. Przełożyć mięso do naczynia żaroodpornego, dodać pozostałą ma-rynatę. Podlać kilkoma łyżkami wody. Piec mięso 1,5 go-dziny, po około pół godziny dodać pokrojone w ósemki jabłka. Co jakiś czas przewracać mięso, by się nie wysu-szyło, a jeśli widzimy, że w naczyniu jest już mało płynu, dolewamy wodę. Można też piec jakiś czas pod przykry-ciem, by potrawa nie traciła wody. Razem z mięsem moż-na upiec ziemniaki, które po obraniu kroimy na kawałki i mieszamy z oliwą z dodatkiem soli i pieprzu. Ziem-niaki powinny piec się od 50 do 60 minut (zależy na jak duże kawałki je pokroimy). Po upieczeniu wyjąć z na-czynia żaroodpornego mięso i ziemniaki, a to co zosta-nie przetrzeć przez sito lub zmiksować, tworząc sos.

1,5 kg łopatki wieprzowej lub schabu karkowego bez kości • łyżka smalcu • sól.Marynata: 2 łyżki soku z cytryny • pół szklanki białego wytrawnego wina • 2 duże cebule • pół łyżeczki cukru •20 ziarenek jałowca • 3 – 4 goździki • liść laurowy • po 10 ziaren pieprzu i ziela angielskiego.Sos: łyżka masła • łyżeczka mąki • szklanka rosołu • łyżka powideł śliwkowych.

Składniki marynaty – z wyjątkiem cebul – zagoto-wać. Mięso włożyć do garnka, obłożyć plasterkami jed-nej cebuli i zalać gorącą marynatą. Przykryć i odstawić w chłodne miejsce na 4 – 6 dni. Codziennie przewracać. Wyjąć z marynaty (płyn zachować), osuszyć, natrzeć solą i zostawić na 2 – 3 godziny. Drugą cebulę pokroić w plastry. Mięso przełożyć do brytfanny wysmarowa-nej tłuszczem, obłożyć cebulą i włożyć do piekarnika nagrzanego do 180° C. Piec około 90 minut, skrapiając marynatą lub zimną wodą. Rozgrzać w rondelku ma-sło, dodać mąkę i zrobić białą zasmażkę, rozprowadzić przecedzoną marynatą i rosołem. Dodać powidła, do-kładnie wymieszać. Polać sosem i chwilę zapiekać. Po-dawać pokrojoną w ukośne plastry. W sosjerce podać przetarty przez sito sos.

SZYNKA PIECZONA Z ZIEMNIAKAMISurowa szynka wieprzowa • 1,5 kg niedużych ziemnia-ków • 8 dymek • liść laurowy • natka pietruszki • olej do smażenia.Marynata musztardowo-ziołowa: 1 łyżka musztardy • 2 ząbki czosnku • po łyżeczce suszonych ziół – tymianku, rozmarynu i szałwii • łyżeczka soli • duża szczypta pieprzu.Musztardę wymieszać z utartym z solą czosnkiem, po-kruszonymi ziołami i pieprzem. Mięso umyć, osuszyć, obłożyć przygotowaną marynatą, przykryć i odstawić

laurowy i piec 60 minut w temperaturze 180° C. Co jakiś czas obracać mięso i ziemniaki. Miękką szynkę rozsz-nurować, pokroić w plastry, ułożyć na ogrzanym pół-misku, otoczyć wianuszkiem ziemniaków, polać sosem, posypać posiekaną natką. Podawać z surówką z kiszo-nej kapusty.

WIEPRZOWINA Z JABŁKAMI

W domu i zagrodzie


Filety umyć, osuszyć i pokroić w paseczki. Ana-nasa odcedzić, syrop wymieszać z sherry, octem, so-sem sojowym (najlepiej jasnym), keczupem, miodem i koncentratem pomidorowym. Dodać rozpuszczoną w kilku łyżkach kostkę rosołową. Umieścić mięso w ma-rynacie, odstawić na 20 minut. Cebulę obrać i pokroić w krążki. Podsmażyć na połowie oleju. Dodać mieszankę chińską oraz pokrojonego w kostkę ananasa. Smażyć aż większość płynu odparuje. Wyjąć. Kurczaka wyciągnąć z marynaty i podsmażyć na reszcie oleju. Dodać mieszan-kę warzywną i smażyć około 2 - 3 minut. Wlać marynatę wymieszaną z mąką i smażyć jeszcze kilka minut.

GULASZ WOŁOWY Z KURKAMI

PIECZEŃ MARYNOWANA Z ŻURAWINAMI

4 filety z kurczaka • 1 cebula • 40 dag ananasa z pusz-ki • 15 dag chińskiej mieszanki mrożonych warzyw • 3 łyżki oleju • 3 łyżki keczupu • 2 łyżki sosu sojowego • 1 łyżka koncentratu pomidorowego • 1 łyżka sherry • 1 łyżka miodu • 3 łyżki octu winnego • pół drobiowej kostki rosołowej • 1 łyżka mąki kukurydzianej.

60 dag wołowiny • 2 cebule • 200 ml białego wina • 2 mar-chewki • 10 dag boczku • 3 łyżki musztardy • 2 łyżki mąki pszennej • 3 ząbki czosnku • 20 dag marynowanych kurek • 3 łyżki oleju • 2 łodygi selera naciowego • sok z jednej cytryny • 2 liście laurowe • 4 goździki • 4 ziarenka jałowca • 4 ziarenka ziela angielskiego • 1 łyżka posiekanych ziół (oregano, szałwia, rozmaryn) • sól • pieprz.

Mięso oczyścić, umyć, osuszyć i pokroić w kostkę. Włożyć do miski, dodać sól, liście laurowe, goździki, jałowiec, ziele angielskie, wino i sok z cytryny, dobrze wymieszać, po czym przykryć folią spożywczą i zosta-wić do marynowania na kilka godzin (najlepiej na noc). Mięso wyjąć z marynaty i podsmażyć na rozgrzanym w garnku oleju. Podlać wodą i dusić do momentu, aż mięso stanie się miękkie. Cebule i marchew obrać, a na-stępnie razem z oczyszczonymi łodygami selera pokro-ić na kawałki. Kurki osączyć z zalewy. Boczek pokroić w kostkę. Mięso wyjąć z garnka. Sos odparować tak, żeby został tłuszcz. Podsmażyć na nim boczek oraz ce-bulę. Dodać mąkę i musztardę, po czym wlać marynatę, w której było zanurzone mięso. Jeżeli sos jest zbyt gęsty można podlać wodą. Wrzucić marchewkę, seler, grzyby, posiekane zioła, przeciśnięty przez praskę czosnek oraz ugotowane mięso. Doprowadzić do wrzenia i gotować do momentu, aż wszystkie składniki staną się miękkie. Doprawić solą i pieprzem.

Przepisy zebrała Lucyna Lesińska

1 marchewka • 2 cebule • 250 ml octu z czerwonego wina • 500 ml wody • 2 listki laurowe • 2 goździki • 1 łyżka na-sion gorczycy • 2 łyżeczki ziaren pieprzu • 1 kg wołowiny • 2 łyżki oleju • 400 ml wywaru mięsnego • sól • pieprz •szczypta cukru • 5 łyżek ciemnej zasmażki błyskawicz-nej • 40 g orzechów włoskich • 80 g suszonych żurawin amerykańskich.

Marchew obrać i pokroić w plasterki. Cebulę obrać i pokroić w ćwiartki. Ocet zagotować z wodą, listkami laurowymi, goździkami, gorczycą, pieprzem, marchwią i cebulą. Odstawić do ostygnięcia. Mięso wraz z maryna-tą umieścić w torebce do zamrażania, szczelnie zamknąć i włożyć do lodówki na 2 – 3 dni, obracając co jakiś czas. Następnie wyjąć mięso z marynaty, marynatę przecedzić przez sito, odmierzyć 500 ml. Mięso osuszyć i obsmażyć z każdej strony na rozgrzanym w rondlu oleju. Dolać ma-rynatę i wywar mięsny i dusić pod przykryciem przez godzinę. Sos doprawić solą, cukrem i pieprzem. Dodać zasmażkę i gotować na małym ogniu przez 3 minuty. Orzechy posiekać, uprażyć i wraz z żurawiną dodać do sosu, doprawić do smaku. Mięso pokroić w plastry, po-dawać z sosem i z ziemniaczanymi kluseczkami.

KURCZAK SŁODKO-KWAŚNY


Oferty

Usługi Korekcja racic u bydła. Wiadomość: tel. kom. 608868322.

Regeneracja części do maszyn rolniczych i budowla-nych (sita otworowe, żaluzjowe, klepiska, posiewacze, sprzęgła, sworznie, pompy hydrauliczne, siłowniki, roz-dzielacze). Wiadomość: tel. (55) 619 80 85, (55) 231 25 30, tel. kom. 509349400, Jegłownik.

WydzierżawięBudynek, przy drodze powiatowej, o powierzchni 300 m2 na magazyn lub działalność gospodarczą.Wiadomość: tel. kom. 668056776 (gm. Nowy Staw).

Kupię Skóry królicze. Wiadomość: tel. kom. 602714793.

Cielęta ras mięsnych lub krzyżówek. Wiadomość: tel. kom. 516027710 lub 516027711.

Ciągnik MF 255 lub C-330, przyczepę o ład. 4 t, śrutow-nik + mieszalnik, siewnik Poznaniak, ładowacz Troll, bronę talerzową, opryskiwacz o poj. 2000 l. Wiadomość: tel. kom. 606361986.

Kombajn zbożowy Bizon Super lub Bizon Record oraz przystawke do kukurydzy. Wiadomość: tel. kom. 795807728.

Pług Famarol, kosiarkę rotacyjną, siewnik zbożowy lub agregat uprawowo-siewny. Wiadomość: tel. kom. 790318118.

Ciągnik Ursus lub Zetor 4- lub 6-cylindrowy oraz kom-bajn ziemniaczany Anna. Wiadomość: tel. kom. 794365678.

Sprzedam Okna PCV, różne wymiary (z demontażu). Wiadomość: tel. kom. 601220617.

Dom w mieście, stan surowy, zamknięty (300 m2); dział-kę rekreacyjną nad jeziorem w Jaromierzu; agregat prądotwórczy dużej mocy; hale o wym. 12 x 30 x 6,5 m i 40 x 10 x 4 m (stalowe oraz blacha); maszyny rolnicze: ciągnik 914, opryskiwacz, rozrzutnik nawozów, siewnik talerzowy, brony, wały, pług; przyczepy (3 szt.); garaż samochodowy; taśmy do obrywarki fasoli; przyczepy do balotów słomy, zbiornik o poj. 4000 l. Wiadomość: tel. kom. 783043724, Kwidzyn.

Peluszkę i kminek. Wiadomość: tel. (58) 692 60 83.

Dwie jałówki cielne HF. Wiadomość: tel. (55) 221 11 89.

Rozdrabniacz zboża (śrutownik) z częściami, tj. sitami i talerzem z nożem tnącym, silnik napędzający 7,5 KW, stan b. dobry, cena do uzgodnienia. Wiadomość: tel. kom. 660913378.

Nasiona pomidorów wielkoowocowych – czarnych, bia-łych, żółtych, malinowych i innych. Nowość - pomidory do faszerowania. Wiadomość: tel. (91) 564 55 76, www.janogrodnik.pl.tl.

Ciągnik Ursus 1224, r. prod. 1986; ciągnik Ursus 1434, r. prod. 1994, kombajn Bizon ZO56, r. prod. 1987, sze-rokie opony, szarpacz słomy; bronę talerzową ciąganą o szer. rob. 3,2 m hydraulicznie podnoszoną; przyczepę wywrotkę o ładowności 4 t; przyczepę sztywną o ład. 4,5 t; ładowacz Cyklop; pług 4-skibowy obrotowy firmyUnia. Ceny do uzgodnienia. Wiadomość: tel. kom. 791240903.

Gorczycę na poplon (2,5 zł/kg) oraz sadzeniaki ziem-niaków jadalnych odm. Tajfun i Jelly (0,6 zł/kg).Wiadomość: tel. kom. 691296426, Nowy Staw.

Ciagnik rolniczy Ursus 1201 MP, r. prod. 1979, stan b. do-bry, cena - 15 000 zł. Wiadomość: tel. kom. 503022851.

Dwa graniczące ze sobą siedliska rolnicze na obrzeżach Chojnic: tj. 2,2 ha ze stawem o pow. 800 m2, przyłączami i możliwością budowy oraz 2,2 ha z dwoma nowymi bu-dynkami w stanie surowym lub samą ziemię (4 ha). Cena do uzgodnienia. Wiadomość: tel. kom. 691877920.

Przyczepę-wywrotkę o ład. 4,5 t na niskich kołach; opryskiwacz zawieszany o szer. rob. 12 m; przenośnik ślimakowy (żmijka) o dł. 8,5 m; ciągnik Ursus C-385 A z przednim napędem Turbo, 105 KM; ciągnik Ursus C-4011; glebogryzarkę o szer. rob. 1,5 m; siewnik zbożo-wy Poznaniak; zestaw bron ciężkich 5-polowych, zawie-szanych; zestaw bron średnich 5-polowych, zawiesza-nych; rozsiewacz nawozowy lejowy o szer. rob. 12 m, ład. 800 kg; rozsiewacz nawozów lejowy, pielnik - wielorak; 2 wentylatory do siana ø 1 m. Wiadomość: tel. kom. 668056776.

Jałówki 100% limousine (8 szt.) bardzo spokojne, bez-rożne, po doskonałych rodzicach (wnuki słynnego bu-haja francuskiego Napoleona nr FR 8797013359) stado pod oceną PZHiPBM oraz 4 byczki w cenie od 4000 zł. Wiadomość: tel. kom. 609850331, pow. lęborski.

Oferty


Prasę kostkującą Z-224, przyczepę-wywrotkę o ład. 4,5 t, 2 opony tylne do ciągnika MTZ-82, 4 opony z felgami rozm. 20 do przyczepy. Wiadomość: tel. kom. 518304549.

Ciągnik Zetor 16145, r. prod. 1983, stan b. dobry, cena - 30 000 zł. Wiadomość: tel. kom. 605227846.

Ciągnik MTZ 1224, r. prod. 2004, garażowany, stan b. dobry; kombajn zbożowy Bizon Z 056 z szarpaczem i stołem do rzepaku (garażowany) oraz kultywator pod-orywkowy. Wiadomość: tel. kom. 502520516.

Schładzalnik do mleka Alfa Laval, poj. 330 l, r. prod. 1996, stan b. dobry, cena do uzgodnienia. Wiadomość: tel. (58) 684 50 47, pow. Kartuzy.

Sianokiszonkę w balotach oraz pług 4-skibowy. Ceny do uzgodnienia. Wiadomość: tel. kom. 604697016.

Ciągnik rolniczy MTZ-82 + ładowacz Tur 5, ciągnik ma przedni napęd, r. prod. 1994 oraz ciągnik C-360 3P, r. prod. 1989. Wiadomość: tel. kom. 694316478, pow. Kwidzyn.

Pług zagonowy czeski PH-1 5-skibowy, nowe odkładnie + lemiesz; siewnik zbożowy Mazur, szer. rob. 4 m; prasę kostkującą Z-224; opryskiwacz Pilmet, poj. 1000 l, szer. rob. 12 m; przyczepę samozbierającą Fahr, rozsiewacz nawozów lejek; wybierak do kiszonki. Wiadomość: tel. kom. 501319039.

Tegoroczną kiszonkę z kukurydzy. Wiadomość: tel. kom. 693566439.

Gospodarstwo Ekologiczne Piotr OstatekRosochy 26/44, 27-400 Ostrowiec Świętokrzyski,

tel. 507580964 lub 698695291wysyła pocztą nasiona wspaniałych roślin: dynia Gigant, owoce ogromne, 110 szt. – 15 zł; dynia Hokkaido, 110 szt. – 20 zł; dynia bezłuskowa Gleisdorf, 200 szt. – 20 zł; pomi-dory Taliński, 120 szt. – 7 zł; pomidory Victoria, 120 szt. – 7 zł; pomidory Mikado, 120 szt. – 7 zł; pomidory francu-ski Gigant, 120 szt. – 7 zł; pomidory Faworyt, 120 szt. – 7 zł; pomidory Super Marmande, 120 szt. – 7 zł; rzod-kiewka Noba, 100 szt. – 5 zł. Opłata przy odbiorze prze-syłki. Nasiona o sprawdzonej sile kiełkowania. Do prze-syłki dołączona instrukcja uprawy.

Agregat uprawowy Accord Kverneland, szer. rob. 3 m, r. prod. 2006, cena - 32 000 zł. Wiadomość: tel. kom. 601988314, gm. Nowy Dwór Gdański.

Agregat uprawowo-siewny Krone, aktywny z hydropa-kiem, szer. rob. 3 m. Wiadomość: tel. kom. 606361986.

Ciągnik Ursus 4512, r. prod. 1997, pierwszy właściciel, cena - 34 000 zł. Wiadomość: gm. Nowy Dwór Gd., tel. kom. 512425955.

Kombajn zbożowy Claas Merkator 60, cena - 27 000zł, agregat aktywny + siewnik Amazone D-7 Super, r. prod. 1998, cena - 13 000 zł, ciągnik Cristal 121, r. prod. 2003 z Turem 16, rok prod. 2005, cena - 75000 zł, kosiarkę rotacyjną, szer. rob. 1,6 m, cena - 1500 zł. Wiadomość: tel. kom. 501243092.

Gospodarstwo rolne o pow. 12,5 ha, w tym 2,5 ha lasu, z budynkiem mieszkalnym, oborą i stodołą w miejsco-wości Niemieryczów, pow. Lipsko, woj. mazowieckie, cena - 160.000 zł. Cena do negocjacji. Wiadomość: Jarmuł Marek, tel. 668378249, gm. Nowy Dwór Gdański.

Siewnik nawozowy Amazone dwutalerzowy o ład. 1200 kg, cena - 3500 zł oraz agregat podorywkowy gru-ber, r. prod. 2005, szer. rob. 3 m, 7 łap, talerze + wał, cena - 12500 zł. Wiadomość: tel. 598322430, 502383589, 516165706.

Ciągnik Zetor 7711, r. prod. 1989, stan dobry oraz prasę rolującą zmiennokomorową Krone 8-16, r. prod. 1996, stan dobry. Wiadomość: tel. (55) 277 87 11, Piekło 52.

Sześć cielnych jałówek hodowlanych. Cena do uzgod-nienia. Wiadomość: tel.( 55) 247 84 00, gm. Sztutowo.

Kombajn zbożowy International 541, heder szer. 3 m, opielacz do buraków, pług 3-skibowy i pług podoryw-kowy 5-skibowy. Stan dobry. Ceny do uzgodnienia. Wiadomość: tel. kom. 516861660.

Kombajn Bizon Record, rok prod. 1996, stan bardzo dobry. Wiadomość: tel. kom. 605247281, Gościszewo, gmina Sztum.

Schładzalnik do mleka o poj. 550 l. Wiadomość: Malbork, tel. kom. 604661651.

Odpady paszowe z ziemniaków jadalnych, koryta ka-mionkowe dla świń, autokarmniki plastikowe, klatki porodowe, wygrodzenia dla macior luźnych, przetrzą-saczo-zgrabiarkę pasową. Wiadomość: tel. kom. 697580947 lub 605857362.

Ciągnik Ursus C-360, r. prod. 1983; siewnik Mazur, szer. rob. 4 m, bronę talerzową do ciągnika Ursus C-360. Wiadomość: tel. kom. 665039264.

Prosięta. Wiadomość: tel. 510514103, gm. Nowy Dwór Gdański.


Rozrywka dla dorosłych i dla dzieci

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11A KUPON 1

Styczeń 2012

BCDEFGHIJK

POZIOMO:A - 1) wołowy befsztykC - 1) wczytuje obrazy do komputeraD - 6) owocowy przecierE - 1) choroba wirusowaF - 5) miejsce występówG - 1) królewskie wzgórzeH - 7) dragonI - 1) kraina w środkowej PolsceJ - 6) stop miedzi, niklu i cynkuK - 1) lenno

PIONOWO: 1 - G) chińskie naczynie kuchenne2 - A) ostatni Mohikanin Coopera2 - I) w pasiece3 - E) roślina zielna4 - A) zimowa atrakcja5 - F) w szkole podoficerskiej6 - A) naczynie z próżnią6 - I) roślina azjatycka o jadalnych korzeniach7 - F) kategoria systematyczna8 - A) prezent dla filatelisty8 - H) raj dla narciarzy9 - F) część sztuki teatralnej10 - H) persymona11 - F) koleżanka Oli

Hasło:A-5 K-10 D-6 H-1 G-3 F-5 E-2 H-7 E-6 A-1 H-9 K-8

Wśród czytelników, którzy do 20 stycznia nadeślą do redakcji w Starym Polu prawidłowe rozwiązanie krzyżówki wraz z kuponem, rozlosujemy nagrodę książkową.

Rozwiązanie z nr. 12/2011 – HASŁO: „PASTERKA”.Nagrodę wylosowała: Maria Sander z Nowego Targu. Nagrodę prześlemy pocztą.

Konkursdla wytrwałych

Poniżej znajduje się pierwsza część rysunku składającego się z 11 elementów. Wśród dzieci, które do 20 grudnia 2012 roku nadeślą cały rysunek, naklejony na karcie pocztowej, rozlosujemy radiomagnetofon.Laureata „Konkursu dla wytrwa-łych” roku 2011 podamy w nume-rze lutowym.

Wśród dzieci, które do 20 stycznia nadeślą prawidłowe rozwiązanie wykre-ślanki wraz z kuponem, rozlosujemy nagrodę książkową.

Rozwiązanie z nr. 12/2011 – HASŁO: „MIKOŁAJKOWE PODARUNKI”.Nagrodę wylosował: Marceli Barto z miejscowości Ulkowy.

Nagrodę prześlemy pocztą.

S E R P E N T Y N A

Z A B A W A W I B T

A A K A R N A W A Ł

M T A Ń C E M Y L N

P O W Y P Ó Ł N O C

A M U Z Y K A R N O

N K O N F E T T I K

F A J E R W E R K I

Wykreślanka dla dzieciWykreślcie z diagramu podane słowa. Są one wpisane poziomo lub piono-

wo, a niektórych liter użyto dwukrotnie. Nieskreślone litery, czytane kolejno rzędami, utworzą rozwiązanie.

BALONIKFAJERWERKIKARNAWAŁKONFETTIMUZYKAPÓŁNOCSERPENTYNASZAMPANTAŃCEZABAWA

KUPON 1

Styczeń 2012

Oddział w Starym Polu82-220 Stare Pole, ul. Marynarki Wojennej 21tel. (55) 270 11 11 lub 270 11 00, fax 270 11 62 e-mail: [email protected]

Oddział w Strzelinie76-200 Słupsk 2tel. (59) 847 12 88, fax (59) 847 12 81e-mail: [email protected]

Dział Systemów Produkcji Rolnej, Standardów Jakościowych i Doświadczalnictwa w Lubaniu83-422 Nowy Barkoczyntel. (58) 688 20 11, (58) 688 21 50, fax (58) 688 22 52,e-mail: [email protected]

BP ODR Bytówul. Wojska Polskiego 33, 77-100 Bytów, tel. (59) 822 27 52e-mail: [email protected]

BP ODR Chojniceul. 31 Stycznia 56, 89-600 Chojnice, tel./fax (52) 397 41 12e-mail: [email protected]

BP ODR CzłuchówOsiedle Młodych 9, 77-300 Człuchów, tel. (59) 834 24 34e-mail: [email protected]

BP ODR Gdańskul. Trakt św. Wojciecha 293, 80-001 Gdańsk, tel. (58) 326 39 22e-mail: [email protected]

BP ODR Kartuzyul. Hallera 1, 83-300 Kartuzy, tel./fax (58) 681 42 67e-mail: [email protected]

BP ODR Kościerzynaul. Wodna 14, 83-400 Kościerzyna, tel./fax (58) 686 66 23e-mail: [email protected]

BP ODR Kwidzynul. Grudziądzka 8, 82-500 Kwidzyn, tel. (55) 261 34 59e-mail: [email protected]

BP ODR Lęborkul. Czołgistów 5, 84-300 Lębork, tel. (59) 862 21 72e-mail: [email protected]

BP ODR Malborkul. Marynarki Wojennej 21, 82-220 Stare Pole, tel. (55) 270 11 19e-mail: [email protected]

BP ODR Nowy Dwór GdańskiPlac Wolności 1, 82-100 Nowy Dwór Gd., tel. (55) 247 28 68e-mail: [email protected]

BP ODR Puckul. Wejherowska 5, 84-100 Puck, tel. (58) 673 28 77e-mail: [email protected]

BP ODR Słupsk z siedzibą w Strzelinie76-200 Słupsk 2, tel. (59) 847 12 81e-mail: [email protected]

BP ODR Starogard GdańskiNowa Wieś Rzeczna, ul. Rzeczna 18, 83-200 Starogard Gd., tel. (58) 562 49 63e-mail: [email protected]

BP ODR Sztumul. Mickiewicza 39, 82-400 Sztum, tel. (55) 267 04 33e-mail: [email protected]

BP ODR Tczewul. Lecha 12, 83-110 Tczew, tel. (58) 531 38 27e-mail: [email protected]

BP ODR Wejherowoul. Sobieskiego 241, 84-200 Wejherowo, tel. (58) 672 13 09e-mail: [email protected]

OD

DZI

AŁY

POMORSKI OŚRODEK DORADZTWA ROLNICZEGO W GDAŃSKU80-001 Gdańsk, ul. Trakt św. Wojciecha 293

tel. (58) 326 39 00, fax (58) 309 09 45e-mail: [email protected] www.podr.pl

BIU

RA P

OW

IATO

WE

OŚR

OD

KA D

ORA

DZT

WA

RO

LNIC

ZEG

O

POMORSKIE WIEŚCI ROLNICZE

WYDAWCA:Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w GdańskuPomorska Izba Rolnicza

REDAKCJA: Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Gdańsku80-001 Gdańsk, ul. Trakt św. Wojciecha 293tel. (55) 270 11 32, e-mail: [email protected]

DZIAŁ REKLAMY I PRENUMERATY:Lubań, tel. (58) 688 20 11, (58) 688 21 50,fax (58) 688 22 52, e-mail: [email protected]

KOLEGIUM REDAKCYJNE: mgr inż. Krzysztof Pałkowski (przewodniczący), mgr inż. Andrzej Dolny, mgr inż. Antoni Hajdaczuk, Jarosław Jelinek (Pomorska Izba Rolnicza), mgr inż. Zdzisław Kołodziejski, mgr inż. Bożena Korzańska (red. naczelna), mgr inż. Andrzej Okrój, dr inż. Daniel Roszak, mgr inż. Jan Rozenek, mgr inż. Ewa Szymańska, mgr Beata Wójcik

SKŁAD KOMPUTEROWY: Wanda Ciecholewska i Bożena Korzańska

KOREKTA: mgr Lucyna Lesińska

DRUK: Przedsiębiorstwo Prywatne „WiB”ul. Sobieskiego 14, 80-216 Gdańsk, tel. (58) 522 30 29

NAKŁAD: 4 200 egz

CENA 1 egz. - 2,00 zł

PRENUMERATA:Wpłaty przyjmujemy na konto: PODR w Gdańsku, PKO S.A.Nr 91 1240 1268 1111 0010 3636 0465

CENA PRENUMERATY:półroczna – 12,00 zł + 12,00 zł (koszty przesyłki) = 24,00 złroczna – 22,00 zł + 22,00 zł (koszty przesyłki) = 44,00 złPrenumeratę przyjmują również doradcy BP ODR.

CENNIK ODPŁATNOŚCI ZA MATERIAŁY INFORMACYJNO-REKLAMOWEOgłoszenia, komunikaty i informacje handlowe, artykuły sponsorowane:cała strona - 800 zł + VAT; 1/2 strony - 480 zł + VAT; 1/4 strony - 300 zł + VAT; 1 cm2 - 1,60 zł + VATreklama kolorowa wewnątrz numeru - cała strona - 1200 zł + VATreklama kolorowa wewnątrz numeru - 1/2 strony - 720 zł + VATreklama kolorowa na okładce II i III - 1400 zł + VATreklama kolorowa na okładce IV - 1800 zł + VAT zamieszczenie wkładki reklamowej (kartka formatu A4) - 500 zł + VAT

Drobne ogłoszenia od rolników są zamieszczane bezpłatnie.Ogłoszenia te można zgłaszać telefonicznie: tel. (55) 270 11 32, 270 11 31 lub 270 11 30, drogą elektroniczną: e-mail: [email protected] albo listownie na adres redakcji.

Redakcja nie zwraca tekstów niezamówionych i nie drukuje ich bez podania przyczyny. Redakcja zastrzega sobie również prawo redagowania i skracania nadesłanych materiałów. Za treść ogłoszeń, tekstów sponsorowanych i reklam zleconych Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Gdańsku nie ponosi odpowiedzialności. Ogłoszenia dla rolników indywidualnych są bezpłatne. Przyjmują je doradcy BP ODR lub można je przesłać pocztą.

W NUMERZE - podr.plpodr.pl/old/images/pliki/wydawnictwa/PWR_CALE/PWR_1_2012.pdf · 414/EWG (Dz.Urz....

Documents

Transcript of W NUMERZE - podr.plpodr.pl/old/images/pliki/wydawnictwa/PWR_CALE/PWR_1_2012.pdf · 414/EWG (Dz.Urz....