W numerze:• Wakacje - czas na samodzielność• Innowacyjna metoda leczenia skolioz• Padaczka u dzieci

Biuletyn 1/2017

Wiosna już w pełni, słońce nas nareszcie za-czyna rozpieszczać, przed nami Dzień Dziecka oraz wymarzone wakacje. Trzeci numer biuletynu Centrum Medycznego Dr Smółka poświęcamy właśnie dzieciom, które są dla nas szczególnie ważne.

W tym numerze zostaną omówione częste problemy zdrowotne z którymi borykają się nasi mali pacjenci. Dr hab. n. med. Sławomir Kroczka, specjalista neurologii dziecięcej w przy-stępny sposób opowie o padaczkach u dzieci,

a dr n. med. Wojciech Smółka, specjalista laryn-golog zgłębi problem „trzeciego migdałka” oraz w przystępny sposób przedstawi możliwości leczenia.

Mgr Justyna Palka, logopeda i neurologopeda opowie Państwu o pierwszych słowach naszych milusińskich. Kiedy dzieci powinny zacząć mówić? Co powinno niepokoić rodziców? Kiedy warto dać dziecku czas a kiedy trzeba zwrócić się do specjalisty? Na te pytania znajdziecie Państwo odpowiedź w artykule „Vademecum rozwoju mowy dziecka- kiedy do neurologopedy?”

W kwietniu w naszym Centrum odbyło się 4-dniowe intensywne szkolenie dla fizjoterapeutów

„Innowacyjność w terapii skolioz-metodyka i apara-tura SKOL-AS.” Gościliśmy w Chrzanowie twórców metodyki SKOL-AS, prof. dr hab. prof. nadzw. Andrzeja Suchanowskiego oraz mgr Andrzeja Stolarza, którzy dzielili się swoimi doświadczeniami dla dobra naszych obecnych i przyszłych pacjentów. Korekcja przy użyciu metody i aparatu SKOL-AS wskazana jest dla dzieci i młodzieży, u których skrzywienie zawiera się między 6st a 40st (kąt wg. Cobba). Aparat SKOL-AS umożliwia zastosowanie i wykorzystanie postępowania treningowego w me-todyce korekcji skolioz - co pozwala wypracować u dziecka utrwalone zmiany adaptacyjne i zmienić możliwości, nawyki i funkcje ruchowe w kierunku reedukacji wzorców ruchowych z nieprawidłowych na prawidłowe. Zachęcamy do przeczytania relacji z tego wydarzenia a dzieci ze skrzywieniami krę-gosłupa zapraszamy na terapię!

Słowem wstępu

Słowem wstępuKonkurs "Laurka dla mamy"Innowacyjność w korekcji skolioz - metodyka i aparatura SKOL-ASOferta wakacyjnaPadaczka u dzieciCo to jest trzeci migdał?Vademecum rozwoju mowy dziecka, czyli… kiedy do neurologopedy?Wakacje - czas na samodzielnośćOferta masażyNasi specjaliści

2.3.4.

7.8.10.12.

14.15.16.

Spis treści

Drodzy czytelnicy,

Zbliżają się oczekiwane przez wszystkich wakacje. Do samodzielności i odrobiny… nudy zachęca w swoim artykule psycholog, pani mgr Magdalena Bucior.

Z okazji Dnia Mamy życzymy wszystkim Mamom słonecznych wakacji a wszystkie dzieci zachęcamy do udziału w konkursie plastycznym pt. „Laurka dla Mamy”. Czekają atrakcyjne nagrody!

Katarzyna i Wojciech Smółkawłaściciele Centrum Medycznego

Dr Smółka

2

Centrum Medyczne Dr Smółka

Maj 2017

KONKURS„LAURKA DLA MAMY”

Pozwólmy dzieciom pokazać,jak bardzo kochają swoje mamy!

Wystarczy, że wykonają dla nich laurki w dowolnej technice, a rodzic

złoży je w rejestracji Centrum Medycznego Dr Smółka i polubi stronę Centrum na Facebooku

do dnia 26.05.2017r.

Dla każdego uczestnika przewidziany jest drobny upominek, a trzy wybrane prace w każdej kategorii zostaną nagrodzone.

Do wygrania nagrody rzeczowe, zajęcia rehabilitacyjne dla dzieci oraz masaże relaksacyjne i vouchery do kawiarni „Zapach kawy” dla Mam.

Więcej informacji na: Partner:

Konkurs odbywa się w trzech kategoriach wiekowych:• do 5 lat• 5 - 8 lat• powyżej 8 lat

Oceniany będzie pomysł, oryginalność, emocje, artyzm oraz zgodność z tematem.Każdy ma szansę na wygraną!

/centrum.drsmolka

drsmolka.pl/konkurs Centrum Medyczne Dr Smółka Chrzanów, ul. Ks. J. Skorupki 1C

(obok straży pożarnej)tel. 664 959 419

W kwietniu br. w Centrum Medycznym Dr Smółka odbyło się 4-dniowe szkolenie dla fizjoterapeutów pracujących z dziećmi i młodzieżą z bocznymi skrzywieniami kręgosłupa. Celem szkolenia było zdobycie umiejętności pracy z pacjentem z wykorzystaniem aparatu do terapii skolioz SKOL-AS.

Aparat do korekcji skoliozy SKOL-AS to innowa-cyjne urządzenie, które korzysta z fizjologicznych i biomechanicznych uwarunkowań umożliwiających regresję skrzywień bocznych kręgosłupa, jednocze-śnie pozwalając na odbudowę mięśni utrzymujących kręgi w prawidłowym ułożeniu.

Dr hab. prof. nadzw. Andrzej Suchanowski z Wydziału Olsztyńskiej Szkoły Wyższej wygłosił wykłady z zakresu biomechaniki, patofizjologii oraz zasad treningu sportowego wykorzystywanego w terapii skolioz. Zajęcia praktyczne z niesamowitą energią i pasją poprowadził mgr Andrzej Stolarz, wieloletni pracownik Nadmorskiego Centrum Medycznego, pomysłodawca aparatu SKOL-AS, który jest owocem jego współpracy z Wydziałem Mechaniki Politechniki Gdańskiej.

Podstawą działania urządzenia jest system sprężyn i pelot, które po odpowiedniej regulacji zmniejszają w sposób czynno – bierny boczne skrzywienie kręgosłupa oraz wpływają na derotację kręgów piersiowych i lędźwiowych. Peloty służą również korekcji skośnej i skręconej miednicy, stabilizują jednocześnie i miednicę i obręcz barkową.

Peloty reklinacyjne i derotujące aparatu „SKOL-AS” zapewniają efektywność trójpłaszczyznowej terapii. Należy podkreślić również to, że we wszystkich ćwiczeniach szczególną uwagę zwracamy na trój-poziomowy charakter ruchu. Dążymy bowiem do tego, by każde ćwiczenie równocześnie angażowało struktury biernego mechanizmu stabilizującego, czynny mechanizm stabilizujący oraz sprawujący nad nimi kontrolę OUN. Wykonując np. nacisk stały lub wzrastający pelotą reklinującą, uzyskamy nie tylko efekt terapeutyczny w postaci bodźca mechanicznego korygującego „ustawienie” struktur tworzących bierny mechanizm stabilizujący, lecz także stymulujemy w ten sposób mechanoreceptory stawowo-więzadłowe pobudzając struktury układu nerwowego.

Innowacyjność w korekcji skolioz - metodyka i aparatura SKOL-AS

4

Centrum Medyczne Dr Smółka

Maj 2017

Ćwiczenia wykonywane z pomocą urządzenia SKOL-AS rozciągają skrócone mięśnie okołokręgo-słupowe. Urządzenie pozwala zapobiegać ukrytym zaburzeniom czynności ruchowych, które pojawiają się w kluczowych punktach kręgosłupa i miedni-cy, odciążając przeciążone powierzchnie stawów międzykręgowych.

Podczas szkolenia praktycznego omówiono każdy z etapów prawidłowej sesji terapeutycznej, szcze-gólnie zwracając uwagę na część przygotowawczą w skład której wchodzą ćwiczenia rozciągające skrócone mięśnie, mobilizacja stawów krzyżo-wo-biodrowych, ćwiczenia stabilizacji centralnej. Wszystkie ćwiczenia zostały zademonstrowane a następnie fizjoterapeuci mieli możliwość prze-ćwiczenia ich na sobie, zgodnie z myślą Benjamina Franklina: „Powiedz mi, to zapomnę. Pokaż mi - to zapamiętam. Pozwól mi zrobić, a zrozumiem”

Kolejnym etapem było szczegółowe omówienie metodyki pracy w aparacie SKOL-AS oraz pokazy pracy na uczestnikach szkolenia. W ten sposób każdy terapeuta zyskał dodatkowe doświadcze-nie - świadomość tego, co czuje pacjent, który jest umieszczony w aparacie, jak można mu pomóc w pokonaniu trudności ze zrozumieniem lub wy-konaniem danego elementu treningu.

W trakcie następnych dwóch dni zapraszaliśmy najważniejsze osoby - dzieci ze skrzywieniami kręgosłupa, aby na konkretnych przypadkach omówić strategię terapii w różnych postaciach skolioz oraz w różnych grupach wiekowych.

Każdy pacjent został poddany krótkiemu badaniu klinicznemu obejmującemu ocenę sylwetki dziecka w płaszczyźnie czołowej (z przodu i tyłu) i strzał-kowej (z boku), test Adamsa, ułożenia miednicy, oceny napięcia, siły i długości poszczególnych mięśni, ruchomości w obrębie stawów kręgosłupa, stawów obwodowych oraz ocenę ustawienia stóp.

Po analizie zdjęć RTG kręgosłupa oraz omówieniu problemów wykrytych w badaniu klinicznym odbywała się demonstracja etapu przygotowawczego.

Dopiero w kolejnym etapie nasi pacjenci oraz ich fizjoterapeuci musieli się zmierzyć z pelotami, stabi-lizerami, dźwigniami, podwieszkami i nadzwyczaj dobrze sobie poradzili!

Na koniec każdy z pacjentów wraz z rodzicami otrzymał krótki instruktaż ćwiczeń do domu.

5

1/2017Biuletyn medyczny

W najbliższym czasie planujemy zakupić najnowszą wersję aparatu SKOL-AS przeznaczonego do ćwi-czeń w pozycji siedzącej, szczególnie przydatnego w leczeniu skolioz z pierwotnym łukiem piersiowym. Nasi fizjoterapeuci mieli również czas zapoznać się z działaniem tego aparatu.

Umożliwia on ćwiczenia w pozycji siedzącej na stabilnym i niestabilnym podłożu z sprzężeniem zwrotnym z wykorzystaniem systemu pelot rekli-nujących oraz derotujących. Trening w tej pozycji ułatwia młodym pacjentom utrzymanie korekcji postawy w życiu codziennym np. w szkole.

W proponowanej metodyce terapii zarówno za pomocą aparatu Skol-As w pozycji leżącej jak i siedzącej zostały uwzględnione wytyczne i zalecenia opracowane przez SOSORT (Society on Scoliosis Orthopedic and Rehabilitation Treatment):

• Najważniejszym elementem kinezy-terapii skolioz są ćwiczenia czynne prowadzące do trójpłaszczy-znowej korekcji deforma-cji. Prowadzenie fizjo-

terapii w skoliozach powinno wynikać z przyjęcia jednej z najbardziej prawdopodobnych teorii wyja-śniającej etiologię tego schorzenia, czyli zaburzeń równowagi nerwowo-mięśniowej.

• Leczenie zachowawcze powinno zatrzy mać pro-gresję skrzywienia, zapobiegać dysfunkcji układu oddechowego, zabezpieczyć dziecko przed ewentu-alnymi bólami kręgosłupa w przyszłości i poprawić sylwetkę poprzez korekcję postawy.

• Należy poprzez ćwiczenia doprowadzić do sta-bilizacji skorygowanej pozycji.

Podsumowując, jestem przekonana, że szkolenie przyniesie efekty pod

postacią szybkiej redukcji skrzywień kręgosłupa u naszych pacjentów a tym samym lepszej ich jakości życia.

Chciałabym serdecznie podzięko-wać Julii, Izie, Martynie, Amelce

i Wiktorowi oraz ich rodzicom za poświęcony czas oraz zaangażowanie.

dr n.med. Katarzyna Smółka, specjalista rehabilitacji medycznej

6

Centrum Medyczne Dr Smółka

Maj 2017

W trakcie wakacji oferujemy atrakcyjne pakiety rehabilitacyjne dla dzieci i mło-dzieży oraz turnusy rehabilitacyjne. Pakiety i turnusy są płatne z góry, godziny za-jęć ustalane indywidualnie. Pakiety obowiązują w terminie 26.06. - 30.08.2017.

Turnusy „Zdrowy kręgosłup” dla dzieci i młodzieży (3-18 lat):

Zajęcia będą się odbywały w bardzo małych grupach (max. 4 osoby) dopasowanych wiekowo, codziennie przez 75 min. W ra-mach zajęć będą prowadzone ćwiczenia kształtujące postawę ciała w celu poprawy sylwetki oraz profi laktyki pogłębiania się wady postawy.

Turnusy „Sprytny przedszkolak”:

Zajęcia dla dzieci w wielu przedszkolnym obejmujące 45min gim-nastyki korekcyjnej prowadzonej przez wykwalifi kowanego fi zjote-rapeutę oraz 45 min zajęć pedagogicznych (plastycznych, muzycz-nych, ćwiczeń manualnych) w grupach max. 5 osobowych.

Promocja „Wakacyjny relaks” - czyli rodzicom też się coś należy!

Dla każdego rodzica dziecka z wykupionym pakietem rehabilitacyjnym lub uczęszczającego na turnus wakacyjny: 1 masaż kręgosłupa (30min) GRATIS!

Dodatkowo dla wszystkich rodziców dzieci uczęszczających na zabiegi rehabilitacyjne, wszystkie masaże tańsze o 10%! W przypadku wykupienia pakietu masaży, oferujemy dodatkowy rabat 5% od ceny pakietu! Szczegóły na: www.drsmolka.pl/cennik lub telefonicznie 664 959 419

Rehabilitacja indywidualna (dzieci 2-18lat): Pakiet 6 zajęć indywidualnych (55min) : 380zł Pakiet 10 zajęć indywidualnych (55min) : 600zł

Ceny turnusów „Zdrowy kręgosłup”:1 tydzień (5 zajęć): 150zł2 tygodnie (10 zajęć): 250zł

Cennik turnusów „Sprytny przedszkolak”:1 tydzień (5 zajęć): 200zł2 tygodnie (10 zajęć): 350zł

Rehablitacja indywidualna:

Dla dzieci wymagających indywidual-nego podejścia oferujemy specjalne waka-cyjne ceny rehablitacji.

Oferta wakacyjna

7

1/2017Biuletyn medyczny

Padaczka (epilepsja) jest jedną z najczęstszych chorób układu nerwowego u dzieci. Jest cho-robą przewlekłą, której leczenie trwa wiele lat, a stygmatyzacja społeczna utrzymująca się nawet po opanowaniu napadów i odstawieniu leków sprawia, że pacjent odczuwa piętno tej choroby niekiedy do końca życia.

Padaczką określamy skłonność do występowa-nia nawracających, nieprowokowanych napadów. O rozpoznaniu padaczki można mówić tylko wtedy, gdy u chorego wystąpiły co najmniej 2 samoistne napady padaczkowe w odstępie dłuższym niż 24 go-dziny. Napadem padaczkowym potocznie nazywamy napadowo występujące zaburzenia w funkcjonowa-niu mózgu pacjenta, objawiające się widocznymi zaburzeniami, zwykle ruchowymi (drgawkami, bezdechem, skurczami mięśni), postrzeganymi przez pacjenta, jego otoczenie lub przez obydwie strony. Należy pamiętać, że podobne epizody napadowe mogą wystąpić u osób niechorujących na padaczkę, ale narażonych na czynniki wewnątrz- lub ze-wnątrzpochodne (gorączka, zatrucia, hipoglikemia, hipokalcemia, itp.). Jest to szczególnie częste u dzieci poniżej 5 roku życia. Takie napady nie powinny być rozpoznawane jako padaczka. Padaczka stwarza

szczególne potrzeby w zakresie opieki nad dziećmi. Ze względu na częstość występowania i charakter schorzenia jest chorobą o charakterze społecznym, wymaga zatem zaangażowania wielu osób w jej leczenie. Padaczka występuje we wszystkich czę-ściach świata z podobną częstością, która waha się między 0,5 a 1% populacji ogólnej, zaczynając się w około 50-60% w wieku dziecięcym. Względnie duża częstość występowania padaczki w populacji spowodowała konieczność ujednolicenia procesu diagnostyczno - terapeutycznego.

Według klasyfikacji Międzynarodowej Ligi Przeciwpadaczkowej (ang. International League Against Epilepsy, ILAE) podzielono napady pa-daczkowe na ogniskowe, uogólnione i o nieznanym początku. Wśród tych 3 rodzajów napadów wyróżnia się ponadto padaczkę samoistną, objawową (będącą objawem innej choroby) oraz prawdopodobnie objawową (o przypuszczalnej, ale nie potwierdzonej przyczynie). W około 50-60% przypadków nie udaje się ustalić przyczyn padaczki. Określa się ją wtedy jako samoistną. W pozostałych 40-50% przypadków przyczyna jest znana, a padaczka określana jest jako objawowa.

Padaczka u dzieci

8

Centrum Medyczne Dr Smółka

Maj 2017

Do najczęściej rozpoznawanych przyczyn pa-daczki u dzieci należą urazy czaszki, guzy mózgu, choroby zakaźne i neuroinfekcje, choroby metabo-liczne i zwyrodnieniowe, choroby naczyniowe, wady rozwojowe mózgu, inne zaburzenia genetyczne.

Rozróżnia się wiele typów napadów padaczko-wych o bardzo zróżnicowanych objawach. Wbrew rozpowszechnionym opiniom, wiele napadów pa-daczkowych nie objawia się drgawkami (zwłaszcza u dzieci). Niekiedy jedynym widocznym objawem napadu są kilkusekundowe zaburzenia świadomości, często potocznie określane jako „zamyślenia” lub

„wyłączenia”. Dokładne opisanie napadu przez pa-cjenta lub świadków napadu ma szczególnie istotne znaczenie przy podejmowaniu decyzji o podjęciu leczenia.

Leczenie padaczki jest procesem przewlekłym, trwającym, po opanowaniu napadów, zazwyczaj od 2 do 5 lat. W tym czasie pacjent wymaga systema-tycznego, codziennego podawania leków. Zarówno wprowadzanie nowych leków, jak i ich odstawianie musi być dokonywane bardzo powoli. Nagłe prze-rwanie leczenia, pominięcie którejś dawki, może zakończyć się napadem lub stanem padaczkowym. Z tego względu tak ważne jest, aby pacjent mógł systematycznie przyjmować leki. Pomimo poja-wienia się nowszej generacji leków, każdy pacjent inaczej na nie reaguje. Czasem pierwszy lek od razu jest skuteczny, ale czasem znalezienie właściwej, skutecznej kombinacji leków zajmuje wiele miesięcy. Należy pamiętać, że pomimo coraz doskonalszych leków, pozbawionych wielu działań niepożądanych, leczenie może utrudniać funkcjonowanie dziec-ka w przedszkolu lub w szkole. W trakcie włączania leczenia lub jego modyfikacji dziecko może wykazywać objawy sen-ności, rozdrażnienia, zawrotów głowy.

Częstość występowania padaczki objawowej w pierwszych latach życia jest największa, a następnie zmniejsza się, ustępując miejsca padaczce idiopa-tycznej i prawdopodobnie objawowej. W tym wieku rozpoznaje się

„katastroficzne” zespoły padaczkowe, które łączą się z niepełnosprawno-

ścią intelektualną i kalectwem ruchowym na całe dzieciństwo i dorosłe życie. Wśród nich wyróżnia się zespół Westa, Lannoxa-Gastaut, Dravet i inne. Osobną grupę stanowią pacjenci z chorobami neurometabolicznymi, dla większości których nie znamy jeszcze leczenia przyczynowego. Dla usta-lenia etiologii padaczki bardzo istotne jest także strukturalne i czynnościowe neuroobrazowanie oraz badania molekularne, neurometaboliczne, biochemiczne i histopatologiczne.

Pacjenci, którzy zachorowali na padaczkę w pierwszych 2 latach życia znajdują się na ogół w dość specyficznej sytuacji. Wystąpienie tej choroby w tym wieku stanowi przedmiot stałego zaintereso-wania neurologów dziecięcych i epileptologów, co wiąże się zarówno z trudnościami diagnostycznymi jak i terapeutycznymi. Wdrożenie badań wideoEEG do diagnostyki padaczki spowodowało znaczące zmiany, umożliwiając różnicowanie napadów padaczkowych i niepadaczkowych, które szcze-

gólnie często występują w tym wieku. Badanie wideoEEG ponadto umożliwia jednoznaczne

rozpoznanie typu napadów, a czasem jest pomocne w ustaleniu rozpoznania zespołu padaczkowego. Sytuację dzieci z padaczką wczesną pogarsza także fakt, że niektóre leki przeciwpadaczkowe są zarejestrowa-ne tylko dla leczenia padaczki w wieku późniejszym i nie powinny być stosowane u młodszych, jako leki pierwszego rzutu.

Dr hab. n. med. Sławomir Kroczka pediatra, specjalista neurologii dziecięcej

Katedra Neurologii Dzieci i Młodzieży Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie

9

1/2017Biuletyn medyczny

Trzeci migdał, zwany też migdałkiem gar-dłowym lub adenoidem znajduje się na tylnej ścianie gardła nad  migdałkami podniebiennymi za podniebieniem miękkim. Często mylony jest przez pacjentów z języczkiem, który zwisa nam u wejścia do gardła. W przeciwieństwie do migdałków podniebiennych, które możemy zobaczyć po szerokim otwarciu ust, trzeciego migdałka nie da się zobaczyć. Może go jedynie obejrzeć lekarz używając specjalnego lusterka laryngologicznego, mikroskopu lub giętkiego endoskopu, czyli fiberoskopu.  

Migdałki podniebienne oraz migdałek gar-dłowy wchodzą w skład pierścienia chłonnego Waldeyera, stanowiącego skupisko tkanki limfa-tycznej, położonej na granicy między ektodermalną a endodermalną częścią drogi oddechowej i pokar-mowej. Na pierścień Waldeyera, który nazywany jest strażnikiem dróg oddechowych, składają się ponadto migdałek językowy, migdałki trąbko-we, pasma boczne oraz grudki chłonne, rozsiane w błonie śluzowej tylnej ściany gardła. Migdałki są obecne już w okresie płodowym, ale swoje struk-tury funkcjonalne wykształcają po porodzie pod wpływem kontaktu z antygenami otoczenia. Od 1. do 3. roku życia powiększają się systematycznie, maksymalną wielkość osiągają między 3. a 7. ro-kiem życia. Potem ulegają stopniowej inwolucji aż do wieku pokwitania. Pierścień chłonny Waldeyera stanowi integralną część układu odpornościowego, biorącego aktywny udział w obronie ogólnej i miejscowej. Jego lokalizacja na skrzyżowaniu drogi oddechowej i pokarmowej umożliwia stały kon-takt ze środowiskiem zewnętrznym. Podstawową rolą migdałków jest rozpoznawanie i informowanie ustroju o otaczających antygenach, uruchamianie obwodowej linii obrony miejscowej i ogólnej oraz neutralizacja i niszczenie antygenów w wyniku rozwoju odpowiedzi humoralnej i komórkowej.

Nawracające stany zapalne i nieskuteczne leczenie zachowawcze mogą całkowicie zmienić strukturę histopatologiczną i anatomiczną, a co za tym idzie, również funkcję immunologiczną migdałka.

Dlaczego migdałki u dzieci przerastają?

Migdałki u małych dzieci, stanowiąc pierwszą barierę układu immunologicznego kontaktują się z bakteriami i wirusami, dostającymi się do organi-zmu przez nos i jamę ustną. W tkance limfatycznej migdałków zaczynają się fizjologiczne procesy związane ze zwalczaniem infekcji. W następstwie tych reakcji dochodzi do obrzęku i przerostu tkanki migdałka. W normalnych warunkach po wyzdro-wieniu objętość migdałka zmniejsza się samoistnie, jednak gdy infekcje są częste lub/i dziecko jest alergikiem, to ciągle dochodzi do drażnienia tkanki limfatycznej . W takich warunkach migdał nie wra-ca do wyjściowych rozmiarów, a nawet powiększa się. Przerośnięty trzeci migdał  zatyka ujścia trąbek słuchowych (trąbek Eustachiusza), które są ana-tomicznym kanałem łączącym gardło z uchem środkowym. Niedrożność trąbek słuchowych może prowadzić do wysiękowego zapalenia ucha.

Przerost trzeciego migdałka jest zjawiskiem dość powszechnym u małych dzieci. Nierzadko jedno-

cześnie przerastają migdałki podniebienne co potęguje problemy dziecka z oddychaniem

i przełykaniem.

Przerośnięty i obrzęknięty trzeci migdał jest przyczyną następujących objawów i schorzeń u dzieci:

• Zablokowany i niedrożny nos (dziecko oddycha wyłącznie ustami)

• Niedosłuch i wysiękowe zapalenie ucha

Co to jest trzeci migdał?

dr n. med. Wojciech Smółka, specjalista otolaryngolog

10

Centrum Medyczne Dr Smółka

Maj 2017

• Problemy ze spaniem (bezdechy podczas snu, częste wybudzanie się ze snu, zmęczenie i nie-wyspanie)

• Chrapanie

• Ból gardła związany z wysuszeniem błony ślu-zowej

• Powiększenie okolicznych węzłów chłonnych

Dodatkowo przerost migdałka gardłowego u dzieci może być przyczyną ich nadpobudliwości, moczenia nocnego i zaburzeń wzrostu.

 Co to jest adenotomia?

Leczenie może być zachowawcze (podanie leków) lub operacyjne - adenotomia. O tym, który sposób będzie w danym przypadku najlepszy de-cyduje lekarz laryngolog. Przy wyborze sposobu postępowania należy wziąć pod uwagę wszystkie aspekty kliniczne, nasilenie i czas trwania obja-wów, prawdopodobne i potwierdzone przyczyny przerostu, wyniki badań wykonanych w kierunku ewentualnych wrodzonych i rozwojowych zaburzeń twarzoczaszki czy skutków przebytych urazów. Istotny jest też wiek chorego. Jeśli to możliwe, w pierwszej kolejności powinny być rozpoznane i wyeliminowane środowiskowe czynniki przerostu tkanki limfatycznej pierścienia gardłowego.

W efektywnym leczeniu znaczenie będzie miała poprawa diety ze zrównoważeniem ilości węglowodanów, wyeliminowanie alergenów wziew-nych przez czasową zmianę klimatu czy przerwa w chodzeniu do przedszkola. Należy pamiętać również o udowodnionym wpływie biernego palenia tytoniu na przerost tkanki limfatycznej nosogardła. Niełatwo jest odpowiedzieć na pytanie, jak długo trzeba czekać na efekt leczenia zachowawczego. Uporczywa terapia bywa uciążliwa dla dziecka również ze względu na przyjmowane w tym czasie leki i ich działania uboczne. Częsta nieobecność na zajęciach przedszkolnych lub szkolnych skutkuje zaległościami w nauce, pogorszeniem wyników i dodatkowym stresem. Jeżeli leczenie zachowawcze jest nieskuteczne, konieczny jest zabieg operacyjny. Należy podkreślić, że operacja usunięcia trzeciego migdałka po trzecim roku życia nie osłabia odpor-ności dziecka, a często daje wyraźną poprawę stanu ogólnego. Dziecko przestaje chorować. udrażnia się nos oraz poprawia się stan słuchu.

Adenotomia to medyczna nazwa zabiegu wycięcia trzeciego migdałka. Przeprowadzana jest w krótkotrwałym znieczuleniu ogólnym, a wypis do domu następuje w dniu następnym. Badania dowodzą, iż ilość infekcji górnych dróg oddechowych u dzieci po adenotomii wyraźnie się zmniejsza. Ponadto, migdał jest tylko częścią układu odpornościowego i układ ten radzi sobie skutecznie ze zwalczaniem infekcji po zabiegu. Większość lekarzy jest zdania, że nie powinno się usuwać migdałka gardłowego u dzieci poniżej 3 roku życia, niemniej jednak, gdy trudności z oddy-chaniem i bezdechy oraz niedosłuch (pomimo pra-widłowego leczenia zachowawczego) utrzymują się zabieg operacyjny jest konieczny. W przypadkach, kiedy przerostowi trzeciego migdałka towarzyszy prze-rost migdałków podniebiennych,  przeprowadza się zabieg ich jedno-czesnego przycięcia czyli tonsillotomię lub ich całkowitego usunięcia.

11

1/2017Biuletyn medyczny

W ciągu ostatnich lat wzrasta liczba małych pacjen-tów odwiedzających poradnie logopedyczne oraz poradnie psychologiczno-pedagogiczne. Wydaje się, że rodzice częściej zwracają uwagę na rozwój mowy swoich dzieci i wszelkie odchylenia od uzusu przyjętego w powszechnej komunikacji. Niestety równocześnie obserwuje się również wzrost dystraktorów rozwojowych – dzieci zbyt często sięgają po przymioty współczesnego świa-ta, tj. tablety, komputery i telefony, niwelując rolę komunikacji werbalno-gestowej (rozmowa z opiekunem), co wpływa na opóźnienie kształto-wania się kompetencji nominacyjnych i zubożenie zdolności percepcyjnych mowy. Rozwój mowy dziecka należy bacznie obserwować już od uro-dzenia. Każdorazowe odstępstwo w nabywaniu poszczególnych kompetencji w zakresie rozumienia i nadawania mowy powinno być dla opiekuna po-wodem interwencji (własnej bądź specjalistycznej).

Pierwszy rok życia to okres intensywnego wzro-stu aktywności oralnej (kształtowanej poprzez prawidłowe wzorce żywieniowe, wzorcową technikę podaży płynów i pokarmów stałych, zapewnianie właściwego podłoża do treningu gryzienia, od-gryzania i żucia) oraz werbalnej (warunkowanej zdrowotnie i społecznie). Noworodek na niekorzystne bodźce w otoczeniu reaguje najczęściej krzykiem lub płaczem. Pod wpływem reakcji matki uspokaja się i wycisza głośną wokalizę (jest to tzw. okres sygnałów). W pierwszym kwartale życia dominantę rozwoju mowy stanowią wokalizacje samogłoskowe („a”, „e”) oraz dźwięki frykatywne (mlaski, pomruki, dźwięki przypominające

„ehe”, „he”). Drugi i trzeci miesiąc życia to prezentacja aktywności tyl-nojęzykowej i gardłowej wyrażona

np. zbitkami „e-eche”, „ek-che”, „e-rrhe” oraz łań-cuchem „hrrrr” (to początek tzw. okresu głużenia). Pod koniec pierwszego kwartału pojawia się uśmiech społeczny jako forma komunikacji niewerbalnej.

Pod koniec drugiego kwartału w ekspresji wer-balnej malucha powinny pojawić się dodatkowo głoski dwuwargowe [b, m] realizowane w ciągach sylab reduplikowanych (to wejście w tzw. okres gaworzenia). Dziecko żywiej reaguje na bodźce oto-czenia i dąży do utrzymania kontaktu wzrokowego, śmiejąc się głośno i zmieniając ekspresję mimiczną na twarzy. Należy zwrócić uwagę, iż głużą wszystkie niemowlęta, natomiast gaworzenie jest etapem występującym u dzieci słyszących.

Trzeci kwartał to doskonalenie funkcji ekspre-syjnych z intensyfikacją gaworzenia o znacznym nasyceniu zmiennych modulacji głosowych. Około dziewiątego miesiąca życia pojawia się tendencja do skracania ciągów sylabowych („ta-ta” zamiast reduplikacji „ta-ta-ta-ta”). Między dziesiątym a dwu-nastym miesiącem życia niemowlęta są w stanie spełniać proste polecenia (np. wykonać gesty „pa pa”, „kosi kosi”), reagować na zmienny ton głosu opiekuna (zakazy) i odwracać głowę w kierunku znanych im przedmiotów lub postaci. W tym czasie również intensywnie rozwijają się funkcje dialo-

gowe (przekomarzanie słowne i „dialogi” z domownikami, zaczepki wokaliczne)

oraz funkcje naśladowcze – dziecko obserwuje proste czynności, by

potem próbować je naśladować (np. chowanie misia, uderzanie w bębenek). Roczne dziecko potwierdza gestem wskazy-wania palcem, iż rozumie proste polecenia (zabawy typu

„pokaż, gdzie lala”), potrafi dmuchać celowo (na gorącą zupkę, piórko lub świeczkę),

a także naśladować proste zabawy z zakresu praksji

oralnej i kinestezji

Vademecum rozwoju mowy dziecka, czyli… kiedy do neurologopedy?

mgr Justyna Palka, logopeda, neurologopeda, oligofrenopedagog

Absolwentka Uniwersytetu Śląskiego.

Specjalizuje się w terapii dzieci z zaburzeniami rozwoju.

12

Centrum Medyczne Dr Smółka

Maj 2017

artykulacyjnej (np. kląskanie, posyłanie całusa, wyciąganie języka na zewnątrz jamy ustnej). Wtedy również rozwija się dialogowość w czynnościach naprzemiennych – w zabawach typu „masz-daj”.

Po ukończeniu pierwszego roku życia rozpo-czyna się okres wyrazu, w którym gwałtowanie poszerza się zasób słownictwa dziecka. Najczęstszymi leksemami są słowa prymarne („mama”, „tata”), wyrażenia dźwiękonaśladowcze (tzw. onomatopeje, np. „hau hau”), wykrzyknienia („nu nu!”) oraz słówka szczątkowe (auto = „to”, buty = „bu”). Do 18. miesiąca życia dziecko powinno mówić już około 50-100 słów. Cechą charakterystyczną dla końca tego etapu rozwoju mowy jest występowanie mowy autonomicznej (nazywanej przez rodziców „mową kosmitów”), kiedy dziecko intensywnie produkuje sylaby i wokalizacje, które nie są zrozumiałe dla otoczenia.

Od około 24. miesiąca rozpoczyna się okres tworzenia zdań. Zasób słownictwa dziecka gwał-townie się poszerza do kilkuset leksemów, co ma wpływ często na pojawienie się tzw. fizjologicznej niepłynności mówienia (ustępującej w przeciągu kilku miesięcy). W tym czasie maluch powinien również bardziej świadomie i celowo posługiwać się narządami mownymi – na polecenie opiekuna kierować czubek języka na górną wargę lub na wałek dziąsłowy za górnymi zębami, zrobić „dzióbek” z ust, kląskać językiem. Wysoka sprawność motoryki

artykulacyjnej będzie miała wpływ na prawidłowy rozwój artykulacji. Trzylatek powinien wymawiać czysto głoski tylnojęzykowe [k, g, h], wargowo-

-zębowe [f, w] oraz pionizacyjną głoskę [l] (głosek [r, l] nie może zastępować głoską [j]).

Po ukończeniu trzeciego roku życia rozpoczyna się okres tzw. swoistej mowy dziecięcej. W tym czasie rozwija się intensywnie zasób leksykalny oraz doskonalą kompetencje gramatyczne. Wymowa dziecka jest już wówczas zrozumiałą nie tylko dla najbliższego otoczenia. Czterolatek powinien prawidłowo realizować głoski syczące [s, z c, dz], a pięciolatek – szumiące [sz, ż, cz, dż]. Należy pa-miętać, iż wsuwanie języka między zęby podczas mówienia jest wadą, z którą należy zwrócić się do logopedy niezależnie od wytycznych metrykalnych. Do ukończenia szóstego roku życia powinna także pojawić się głoska [r]. Przyjmuje się, że siódmy rok życia to finał kształtowania się podstaw artykula-cyjnych polskiego systemu językowego.

Każde dziecko rozwija się we właściwym mu tempie, jednakże półroczne opóźnienie względem przyjętej periodyzacji rozwoju mowy powinno być dla opiekuna symptomem niepokojącym i wymaga-jącym wczesnej interwencji specjalistycznej. Łatwiej zapobiegać niż leczyć, dlatego zachęca się rodziców do kreatywnej zabawy z maluchami, a w jej toku

– obserwacji poczynań rozwojowych dzieci.

13

1/2017Biuletyn medyczny

Przed nami wakacje. Jako rodzice często za-stanawiamy się, jak je zaplanować? Czy wakacyjna nuda jest czymś, do czego nie powinniśmy dopuścić, czy, wręcz przeciwnie - może stać się dla dziecka swoistą szansą na rozwój? Jak drobiazgowo zapla-nować wakacje – czy warto pozostawić margines na spontaniczne pomysły lub na włączanie dziecka w naszą codzienność? Czy wakacje mogą służyć rozwijaniu dziecięcej samodzielności?

Kiedy nasz potomek się nudzi, często interpre-tujemy to jako sytuację niekorzystną, więcej – jako wyraz naszego zaniedbania. Mamy poczucie, że nudzenie się to dla dziecka czas na pewno stracony. Najczęstszą odpowiedzią na „Nudzę się!” jest więc szybkie zaplanowanie i zorganizowanie jakiejkolwiek aktywności. Tymczasem, szczególnie po okresie bardzo intensywnej całorocznej pracy, początkowe nudzenie się może być dla dziecka stanem korzyst-nym. Pozwala mu na zastanowienie się, co naprawdę chciałoby zrobić. Doświadczenie nudy może być punktem wyjścia do przyjęcia przez dziecko odpo-wiedzialności za własną aktywność. Wbrew pozorom maluchy doskonale potrafią samodzielnie tworzyć ramy i przestrzeń zabawy. Rozwijają wtedy pomy-słowość, doskonalą kompetencje komunikacyjne, ćwiczą umiejętności negocjowania i rozwiązywania konfliktów. Opisywanie dziecięcej zabawy w języku korzyści rozwoju poznawczego, emocjonalnego i społecznego nie jest zresztą konieczne – to dla dziecka naturalna i najbardziej roz-wojowa forma uczenia się. Jeżeli dziecko ma doświadczenie, że to dorosły jest odpowiedzialny za czas jego zabawy i za jej jakość, że to rodzic odpowiada za przedłużającą się nudę – czuje się zwol-nione z własnych poszukiwań, z własnej

aktywności i działania. Taka postawa będzie się utrwalać. Tymczasem każdy rodzic zapytany o to, do czego w wychowaniu dziecka zmierza, odpowie: do jego samodzielności, do jego skuteczności. A więc? Nie bójmy się sytuacji, w których to dziecko bierze odpowiedzialność za swoją aktywność i w których stajemy się przyjaznym, choć czujnym doradcą, a nie organizatorem lub, co gorsza, osobą bezrefleksyjnie spełniającą wszystkie oczekiwania.

Wakacje to czas, w którym dziecko może w ko-rzystnych warunkach rozwijać własną samodzielność. Oczywiście samodzielność dostosowaną do wieku. Dla młodszych dzieci może to być okres spokojnego, wolnego od presji czasu treningu samodzielnego ubierania się i czynności toaletowych. Im starszy potomek – tym lista rzeczy, które może samodzielnie wykonać, staje się dłuższa. Jakie aktywności na takiej liście się znajdą – jest już sprawą bardzo indywidu-alną. Na pewno warto podkreślić, że wychowanie samodzielnego człowieka jest procesem i swoimi decyzjami działamy albo na rzecz samodzielności albo rozwój tej kompetencji hamujemy. Zależność pomiędzy sprawczością i skutecznością w dorosłym życiu a doświadczeniami dzieciństwa jest oczywi-sta. Dorośli, którzy wiedzą, jak kształtować swoją codzienność i jak radzić sobie w nowych sytuacjach to niegdysiejsze dzieci, którym dano okazję do rozwi-jania takich umiejętności. Umieszczone w nagłówku artykułu słowa Janusza Korczaka mogą być ważną zachętą do unikania nadmiernego wyręczania lub nadmiernego chronienia dziecka.

Wakacje to wreszcie także doskonały czas, aby zaangażować dziecko w codzienne obowiązki.

W roku szkolnym, działając pod presją czasu, często dzieci wyręczamy: tak jest

szybciej i łatwiej. Tymczasem one same podkreślają, jaką przyjemność sprawia im na przykład wspólne gotowanie. Dzieci, dla których naturalne jest to, że każdy domownik ma swoje obowiązki, a wysiłek włożony w wykonanie tych obowiązków jest także i ich doświad-czeniem, w dorosłym życiu są bardziej

sprawcze, aktywne i empatyczne.

Nie zabiegajmy o to, by każdy czyn uprzedzić, w każdym zawahaniu się natychmiast drogę wskazać, przy każdym pochyleniu biec z pomocą. Pamiętajmy, że w momencie silnych zmagań może nas zabraknąć.

Janusz Korczak

mgr Magdalena Bucior - psycholog, oligofrenopedagog i nauczyciel dyplomowany.

Absolwentka Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie z 20-letnim stażem pracy.

Wakacje - czas na samodzielność

14

Centrum Medyczne Dr Smółka

Maj 2017

Oferta masaży

Masaż wyszczuplający manualny (ujędrniający)

45 min (brzuch, pośladki, uda) - 60zł

Masaż wyszczuplający bańką chińską (ujędrniający)

45 min (brzuch, pośladki, uda) - 60zł

Masaż klasyczny oraz terapia mięśniowo – powięziowa

30 min - 50zł

60 min - 80zł45 min - 60zł

Masaż klasyczny30 min - 40zł

60 min - 70zł45 min - 50zł

Masaż relaksacyjny z dodatkiem aromatycznych olejków

30 min (plecy) - 45zł60 min - 80zł

Masaż gorącymi kamieniami30 min (plecy) - 50zł

60 min (całe ciało) - 90zł

Masaż świecą30 min (plecy) - 55zł

60 min - 100zł

15

1/2017Biuletyn medyczny

NASI SPECJALIŚCI

Dla dorosłych:• otolaryngologii

- dr n. med. Wojciech Smółka

• rehabilitacji medycznej - dr n. med. Katarzyna Smółka

• neurochirurgii - dr hab. n. med. Wojciech Kaspera

• chorób wewnętrznych - dr n. med. Mariusz Brąclik - lek. med. Ewa Rzenno

• chorób tarczycy - dr n. med. Mariusz Brąclik

• chirurgii ogólnej - lek. med. Joanna Badura

• chirurgii naczyniowej - lek. med. Joanna Badura

• ortopedii i traumatologii - dr n. med. Andrzej Szczęśniak - lek. med. Krzysztof Niemiec

• radioterapii onkologicznej - dr n. med. Mariusz Brąclik

• transplantologii - lek. med. Joanna Badura

• hematologii - lek. med. Ewa Rzenno

• psychiatrii - dr n. med. Wojciech Merk

Dla dzieci:• otolaryngologii

- dr n. med. Wojciech Smółka

• rehabilitacji medycznej - dr n. med. Katarzyna Smółka

• neurologii dziecięcej - dr hab. n.med. Sławomir Kroczka

• pediatrii - lek. med. Anna Bożkiewicz-Kasperczyk - lek. med. Katarzyna Adler - lek. med. Bogusława Gałka-Pogoda - lek. med. Katarzyna Karwicka

• ortopedii i traumatologii - dr n. med. Andrzej Szczęśniak

• alergologii i pulmonologii - lek. med. Bogusława Gałka-Pogoda

• gastroenterologii dziecięcej - lek. med. Anna Bożkiewicz-Kasperczyk

• reumatologii i immunologii - lek. med. Katarzyna Karwicka

Celem naszej placówki jest zapewnienie kompleksowej specjalistycznej opieki lekarskiej oraz profesjonalnej rehabilitacji dzieci i dorosłych w przyjaznym otoczeniu. Oferujemy konsultacje medyczne z zakresu:

Oferujemy również pełen zakres badań USG u osób dorosłych i dzieci, badanie

mikroskopowe ucha, nosa, gardła i krtani, badania oraz badanie podoskopowe stóp

i wykonanie indywidualnych wkładek ortopedycznych.

Prowadzimy rehabilitację ruchową dzieci i dorosłych, masaże lecznicze i relaksujące, fizykoterapię.

Centrum Medyczne Dr Smółkaul. ks. J. Skorupki 1C, 32-500 Chrzanów (+48) 664-959-419, www.drsmolka.pl

16

Centrum Medyczne Dr Smółka

Maj 2017