W CIENIU CIENIU MMIESIĘCZNIK IESIĘCZNIK NIIEZALEŻNY...

28
W W CIENIU CIENIU CZEPKA CZEPKA N N IEZALEŻNY IEZALEŻNY MIESIĘCZNIK MIESIĘCZNIK PIELĘGNIAREK PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH I POŁOŻNYCH OKRĘGU OKRĘGU WROCŁAWSKIEGO WROCŁAWSKIEGO I LEGNICKIEGO I LEGNICKIEGO N N UMER 12 UMER 12 ( ( 2 2 1 1 8 8 ) ) GRUDZIEŃ 2009 GRUDZIEŃ 2009 WROCŁAW LEGNICA WROCŁAW LEGNICA ISSN 14256584 ISSN 14256584 www.doipip.wroc.pl www.doipip.wroc.pl

Transcript of W CIENIU CIENIU MMIESIĘCZNIK IESIĘCZNIK NIIEZALEŻNY...

Page 1: W CIENIU CIENIU MMIESIĘCZNIK IESIĘCZNIK NIIEZALEŻNY ...doipip.wroc.pl/download/pl/import/biuletyn_XII__091.pdf · w cieniu cieniu cczepkazepka niiezaleŻny ezaleŻny mmiesiĘcznik

WW CIENIU CIENIU CZEPKACZEPKA

NN I E Z A L E Ż N Y I E Z A L E Ż N Y M I E S I Ę C Z N I K M I E S I Ę C Z N I K

P I E L Ę G N I A R E K P I E L Ę G N I A R E K I P O Ł O Ż N YC H I P O Ł O Ż N YC H

O K R Ę G U O K R Ę G U W R O C Ł A W S K I E G O W R O C Ł A W S K I E G O

I L E G N I C K I E G OI L E G N I C K I E G O

NNUMER 12 UMER 12 ((221188)) GRUDZIEŃ 20 09 GRUDZIEŃ 20 09WROCŁAW LEGNICAWROCŁAW LEGNICA

ISS

N 1

42

5

65

84

ISS

N 1

42

5

65

84

ww

w.d

oip

ip.w

roc.

pl

ww

w.d

oip

ip.w

roc.

pl

Page 2: W CIENIU CIENIU MMIESIĘCZNIK IESIĘCZNIK NIIEZALEŻNY ...doipip.wroc.pl/download/pl/import/biuletyn_XII__091.pdf · w cieniu cieniu cczepkazepka niiezaleŻny ezaleŻny mmiesiĘcznik

W NUMERZE ................................................. str.

INFORMACJE

INFORMACJE DORPIP ..................................... 2

HIV – po ekspozycji ...................................... 4

NFZ i kontrakty POZ ..................................... 9

Grypa A(H1N1) ............................................10

PREWENCJA

Dostęp naczyniowy ....................................11

PTP

Informacje i ogłoszenia .............................13

Pielęgniarka roku .......................................13

PIELĘGNIARSTWO

Zakażenie HIV.. ..........................................14

Zachowania zdrowotne .............................16

Spełnijmy marzenia ...................................18

Pielęgnowanie w schizofrenii ..................19

PROBLEMY PRAWNE

Szczepienia ochronne ...............................21

POŁOŻNICTWO

Zdrowie w naszych rękach .......................23

OGŁOSZENIA

Studia pomostowe – inf. z MZ .................24

PAMIĘĆ I SERCE .............................. 25

W C I E N I U C Z E P K A n ie z a le ż ny m ie s ię c z n i k

pie lę g n i a rek i p o łoż nyc h

ok rę g u w ro c ł aw s k ie go i l e g n ic k ie go .

(w w w.doipip.w ro c .p l)

W y d a w c a : Dol no ś l ą sk a Ok rę gow a I z ba

P ie lę g n i a rek i Po łoż nyc h

we Wro c ł a w iu .

R e d a g u j e P r e z y d i u m D O R P i P :Ursz u la Ole chow sk a

L e ok ad ia Ję d r z e je w sk a

A n na Sz a f r a n

Dorot a P ie t r z a k

Ma r iola G ór ny

W ło d z iwoj S aw ic k i

Włady s ława G łow acz

Gr a ż y na Maje w sk a-K a ź m iercz a k

B e at a Ł ab ow icz

Redakcja, redakcja techniczna, skład, korekta,

grafika i przygotowanie do druku

– Włodziwoj Sa wic ki

Konsultacja polonistyczna

mgr Katarzyna Sawicka

Materiałów nieza mó wio nych re dak cja nie

zwra ca, w tek stach pu bli ko wa nych za strze-

ga so bie pra wo skró tów, zmian ty tu łów oraz

po pra wek sty li stycz no–ję zy ko wych.

Artykuły, listy, uwagi i inną ko re spon den cję

prosimy nadsyłać na adres re dak cji:

Dolnośląska Okrę go wa Izba

Pielęgniarek i Położnych we Wro cła wiu, ul. Powstańców Śląskich 50, 53–333 Wro cław, fax. 373–20–56e–mail: [email protected]

REDAKCJA NIE PONOSI

ODPOWIEDZIALNOŚCI

ZA TREŚĆ OGŁOSZEŃ I REKLAM

I TEK STÓW SPONSOROWANYCH

DOIPiP NIE PROWADZI POŚREDNICTWA

PRACY W KRAJU I ZA GRA NI CĄ

UWAGA: Nie przyjmujemy do pu bli ka cji

tekstów przekazywanych telefonicznie!

Nasza okładka: fot. W. Sawicki

Wrocławski Rynek

Numer za mknię to 29.11.2009 r.

Do druku przygotowano 6.12.2009 r.

Nakład 3500 egz.

Pismo nie od płat nie roz pro wa dza ne

wśród człon ków Sa mo rzą du

Pielęgniarek i Po łoż nych.

Druk ABIS

Wszystkie artykuły (i nie tylko)

na str. www.doipip.wroc.pl

DDolnośląska Okręgowa Izba olnośląska Okręgowa Izba Pielęgniarek i Położnych Pielęgniarek i Położnych

we Wrocławiuwe Wrocławiu,, ul. Powstańców Śląskich 50, 53–333 Wrocław,

e–mail: [email protected]. 364–04–44, 364–04–35, tel/fax. 373–20–56

www.doipip.wroc.pl

KKoonnto Izbyto Izby:: (NOWE)Okręgowa Izba

Pielęgniarek i Położnych

NOWY NUMER KONTA BANKOWE

GO, na który należy przekazywać skład-

ki członkowskie:

Bank PEKAO S.A. O/Wrocław

63 1240 6670 1111 0000 5641 043563 1240 6670 1111 0000 5641 0435

G O D Z I N Y P R A C Y B I U R AG O D Z I N Y P R A C Y B I U R A D o l n o ś l ą s k i e j O k r ę g o w e j I z b y

P i e l ę g n i a r e k i P o ł o ż n y c h

SEKRETARIAT I KSIĘGOWOŚĆSEKRETARIAT I KSIĘGOWOŚĆ poniedziałek – czwartek – od 800 do 1600

z wyjątkiem wtorków i piątkówwtorek – od 800 do 1700 a w piątek do 1500

BIURO EWIDENCJIBIURO EWIDENCJI (wydaje, wymienia pra wo wykonywania zawodu) poniedziałek nieczynne dla petentów wtorek ......................................................10–17 środa ...........................................................8–16 czwartek ...................................................10–16 piątek ..........................................................815

KASAKASA poniedziałek .................................. 10–16 wtorek ............................................. 11–14 środa .................................................. 8–15 czwartek .......................................... 10–16 piątek ..................................... NIECZYNNA

BIBLIOTEKABIBLIOTEKA wtorki .............................................. od 14 do 17

piątki ................................................. od 9 do 14

DYŻURY RADCY PRAWNEGODYŻURY RADCY PRAWNEGO poniedziałki 14 – 16; środa 14 – 17 (mgr E. Stasiak);

OKRĘGOWY RZECZNIKOKRĘGOWY RZECZNIKODPOWIEDZIALNOŚCI ZAWODOWEJODPOWIEDZIALNOŚCI ZAWODOWEJInformacja w Biurze Izby

PRZEWODNICZĄCA OKRĘGOWEGOPRZEWODNICZĄCA OKRĘGOWEGOSĄDU PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCHSĄDU PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH

Informacja w Biurze Izby

K A S A P O Ż YC Z K O WAK A S A P O Ż YC Z K O WA

P R Z Y D O I P I P P R Z Y D O I P I P B a n k P KO B P I V O d d z i a ł Wr o c ł a w, u l . G e p p e r t a 4

Nr: 5 6 1 0 2 0 5 2 4 2 0 0 0 0 2 7 0 2 0 0 1 9 9 2 2 4

I n f o r m a c j e o s t a n i e s w o j e g o k o n t a w K a s i e P o ż y c z k o w e j

m o ż n a u z y s k a ć w c z a s i e d y ż u r u

w ś r o d y o d 1500 do 1630 telefonicznie lub osobiścieKSIĘGOWOŚĆ IZBY NIE PROWADZI K ASY POŻ YCZKOWE J

I NIE UDZIEL A INFORMAC JI

Page 3: W CIENIU CIENIU MMIESIĘCZNIK IESIĘCZNIK NIIEZALEŻNY ...doipip.wroc.pl/download/pl/import/biuletyn_XII__091.pdf · w cieniu cieniu cczepkazepka niiezaleŻny ezaleŻny mmiesiĘcznik

Od redakcji Przed nami najpiękniejszy wieczór roku.

Ubrany w czerwień, zieleń i złoto oraz przysy-pany bielą śniegu. Oczekiwany zarówno przez dorosłych, jak i dzieci, stanowi dzień radosnego świętowania. To Wigilia na stałe wpisana w pol-ską tradycję, jako wieczór prawdziwego zbliże-nia ludzi, wzajemnego odpuszczenia win, czas miłości, wieczór zadumy i refleksji, stanowi najbardziej rodzinne święto. Choć nazwa wigi-lia (łac. Wigilia – nocne czuwanie) pochodzi ze starożytnego Rzymu, ale chrześcijanom wiąże się z oczekiwaniem na najważniejsze święta. Po-lakom jednoznacznie kojarzy się z Bożym Na-rodzeniem.

Z względu na specyficzny charakter wspo-mnianych świąt wielu osobom wydaje się, że są najważniejsze i obchodzone były od zawsze. Tymczasem prawda jest bardziej zawiła. Pamiąt-kę narodzin Chrystusa chrześcijanie zaczęli ob-chodzić dopiero ok. V w., a symboliczną datę 25 grudnia ustalono w miejsce pogańskiego świę-ta narodzin słońca, po przesileniu zimowym. Na przestrzeni wieków zwyczaje ludowe i ob-rzędy religijne różnych wyznań, narodowości i kultur nawarstwiały się, splatały ze sobą, łą-czyły się w przedziwne formy. Każdy naród za-barwił je specyficznymi cechami swej kultury i nadał im własną treść. Z polską Wigilią niero-zerwalnie związane są takie pojęcia jak: wie-czerza wigilijna, opłatek, choinka, gwiazdka, szopki, kolędy.

Obrzędy świąteczne zaczynają się od wspól-nego ubierania choinki, Jest to jedna z najmłod-szych tradycji świątecznych, ale posiada bogatą symbolikę, o której nie zawsze się pamięta, stro-jąc zielone drzewko, które oznacza wieczną zie-leń – nadzieję nieba. Świece na drzewku przy-pominają narodziny światłości świata – Jezusa Chrystusa. Inne ozdoby symbolizują dary i ła-ski Boże, jakie spływają na świat z przyjściem odkupiciela. Rozwieszone łańcuchy to wąż ku-siciel, jabłuszka przypominały owoce grzechu z drzewa raju, a błyszcząca na czubku gwiaz-da – gwiazdę betlejemską. Zwyczaj ubierania choinki w Polsce liczy sobie niespełna 100 lat, ale na trwałe wyparła inne formy ozdób, zwane w zależności od regionu Polski jutką, jeglijką, sadem, wiechą. Pod ubranym drzewkiem spo-czywają oczekiwane przez wszystkich prezen-ty, bo czas Wigilii jest czasem dobroci i pojed-nania, zaś wręczane dary są wyrazem wzajem-nej miłości i szacunku.

Najbardziej wyjątkowa jest jednak wieczerza wigilijna, zwana też wilią. Stare zwyczaje prze-

Drogie Koleżanki i Koledzy !

Mija rok 2009 i nadchodzą upragnione przez nas wszystkich

Święta Bożego Narodzenia.

Niech Wigilia i Święta Bożego Narodzenia

będą dla Was czasem pokoju, zadumy, wspomnień i wzruszeń.

Aby nie zabrakło Wam miłości i ciepła rodzinnej atmosfery.

Niech świąteczne radości, nadzieja i dobro, miłość do bliźnich

zagoszczą w Waszych sercach i domach – również w nadchodzącym Roku.

Życzę Wam, aby był to Rok szczęśliwy w osobiste doznania,

spełnił zamierzenia zawodowe oraz by przyniósł wiele satysfakcji

we wszystkich dziedzinach życia.

Przy tej okazji pragnę Państwu serdecznie podziękować

za ofiarną pracę na rzecz naszych pacjentów,

podopiecznych i potrzebujących Waszego wsparcia, wiedzy i umiejętności,

za trud włożony w podnoszenie swoich kwalifikacji zawodowych.

Życzę abyście znaleźli siłę, chęci i motywację

do wykonywania zawodu pielęgniarki i położnej z pasją i starannością

Urszula Olechowska

Przewodnicząca DORPiP

cd. na str 2

Page 4: W CIENIU CIENIU MMIESIĘCZNIK IESIĘCZNIK NIIEZALEŻNY ...doipip.wroc.pl/download/pl/import/biuletyn_XII__091.pdf · w cieniu cieniu cczepkazepka niiezaleŻny ezaleŻny mmiesiĘcznik

2 W CIENIU CZEPKA

InformacjeInformacje

Informawidywały bardzo staranne przystrojenie izby ja-dalnej i nakrycie stołu. Szczególnie pięknie i tro-skliwie przygotowywano stół, z którego nakry-ciem związanych jest wiele starych zwyczajów. Nakrywa się go zwykle śnieżnobiałym obrusem, ponieważ biel w symbolice chrześcijaństwa wy-raża radość i świąteczny nastrój, prawdę, czy-stość. Pod obrusem układa się siano, które przy-pomina miejsce narodzin Chrystusa.

Wigilijną wieczerzę rozpoczyna przełamanie się opłatkiem, poświęconym chlebem. W innych krajach zwyczaj dzielenia się opłatkiem nie jest znany. Polskie opłatki wyrabiane przy kościo-łach i w klasztorach tworzą odrębny dział gra-fiki. Z dawnych czasów, kiedy kościoły na znak prawowierności i łączności posyłały sobie po-święcone chleby, wywodzi się też zapewne pol-ski zwyczaj posyłania opłatka osobom bliskim, a nieobecnym przy stole wigilijnym.

Ważne są także potrawy, jakie stawiamy na wigilijnym stole. Wielowiekową słowiańska tra-dycję postnej wieczerzy wigilijnej przyrządza-nej z płodów ziemi podtrzymywał głównie lud. Szlachta nie przestrzegała jej dokładnie. Był więc barszcz z uszkami, grzyby z kapustą, po-trawy z ryb. Na zakończenie podawano lżejsze dania – kompot z suszonych owoców, łamań-ce z makiem, na Kresach Wschodnich Rzeczy-pospolitej na stołach królowała kutia. Współ-cześnie wieczerza wigilijna łączy stare polskie tradycje kulinarne, zarówno ludową jak i szla-

checką. Jak wszystko, tak i potrawy na wigilij-nym stole zmieniają się, zmieniło się prawo ko-ścielne ale mimo wszystkich zmian jest to wciąż wieczerza postna.

Po wigilijnej wieczerzy w każdym polskim domu rozbrzmiewają kolędy – pieśni pełne ra-dości, wesela i szczęścia. Polskie kolędy są nie tylko modlitwą, pieśnią, ale też opowiadaniami, związanymi z pokłonem pasterzy, przybyciem trzech króli. Mają różne formy od pochwalnych hymnów po kołysanki. Najstarsze z nich to pa-rafrazy kolęd włoskich, pochodzące już z XIV w., zaś najmłodsze wciąż się rodzą, bo kompo-zytorzy chętnie sięgają po ten gatunek pieśni re-ligijnych. Warto zauważyć, że kolędy upodoba-ły sobie melodie taneczne i tak „Bóg się rodzi” śpiewamy na melodie poloneza, „Dzisiaj w Be-tlejem” – mazura. Dni świąteczne łączą się jesz-cze z innymi zwyczajami, wśród których ważną rolę odgrywa Pasterka, szopki i kolędnicy

Niepowtarzalność polskich świąt ma swoje długowieczne tradycje. Dziś dodajemy do nich nowe zwyczaje, charakterystyczne dla naszych domów, rodzin i przyjaciół. Tak budujemy kul-turę naszego narodu, tak utrwalamy to, co w niej uważamy za najcenniejsze.

Niech więc czas Bożego Narodzenia obfituje w radość, pokój i rodzinne szczęście, by dbałość o tradycję nie przysłoniła nam istoty świętowa-nia, którą jest wzajemna miłość i szacunek.

Życzy Redakcja

NACZELNA IZBA PIELĘGNIAREK I położnych

Warszawa, 16 listopada 2009 r.

OświadczeniePrace nad projektem nowelizacji ustawy

o samorządzie pielęgniarek i położnych dobie-gają końca. W ostatnich dniach burzliwą dys-kusję w środowisku zawodowym wywołała za-warta w projekcie nowelizacji ustawy propozy-cja włączenia kar pieniężnych do katalogu kar, które można orzec wobec pielęgniarki i położ-nej. Byłam proszona przez media o wypowiedź w tej sprawie. Niestety z przykrością muszę stwierdzić, że w publikacjach prasowych i audy-cjach telewizyjnych zarówno dobór fragmentów moich wypowiedzi, jak i ich kontekst (i komen-tarz) przekręcały sens moich słów oraz wypa-czały moje intencje.

W związku z tym oświadczam, co nastę-puje.

1. Samorząd sprawuje nadzór nad prawidło-wym wykonywaniem zawodów pielęgniarki i położnej poprzez organy odpowiedzialności korporacyjnej. W razie zarzutów czy skarg na pracę pielęgniarki, położnej rzecznik odpowie-dzialności zawodowej pielęgniarek i położnych prowadzi postępowanie wyjaśniające, natomiast w kwestii winy i kary pielęgniarki, położnej wy-powiada się sąd pielęgniarek i położnych. W ra-zie stwierdzenia winy sąd zawodowy do tej po-ry mógł orzekać następujące kary: upomnienie, naganę, czasowe zawieszenia lub całkowite po-zbawienie prawa wykonywania zawodu. Dwie pierwsze sankcje są dosyć łagodne, dwie ostat-nie – skrajnie surowe.

2. Kary pieniężne są nową propozycją usta-wodawcy. Samorząd pielęgniarek i położnych początkowo nie wyrażał na nią zgody, zdecydo-wany sprzeciw wobec tego rozwiązania zgłaszał jeszcze w trakcie konferencji uzgodnieniowej.

3. Ważnym celem w procesie stanowienia prawa jest uporządkowanie i ujednolicenie zapi-sów dotyczących odpowiedzialności zawodowej w odniesieniu do wszystkich korporacji posia-

Od redakcji – dokończenie ze str. 1

Niech radość i pokój

Świąt Bożego Narodzenia

towarzyszy wszystkim

przez cały Nowy Rok.

Aby był to Rok szczęśliwy

w osobiste doznania,

spełnił zamierzenia

i dążenia zawodowe.

życzy

GB Management

OGŁOSZENIE

Szpital Specjalistyczny im. A. Falkiewicza Wrocław, ul. Warszawska 2, zaprasza wszystkich byłych pracowników na uroczystości

35-lecia Oddziału Chorób Wewnętrznych i Geriatrii, 15-lecia Oddziału Ginekologiczno-Położniczego,

które odbędą się 8.05.2010 r. na terenach TOYA GOLF&CONTRY Club. Akces uczestnictwa należy zgłosić do dnia 31.03.2010 r.

Komitet Organizacyjny Elżbieta Suder

tel. 0 667 977 733

Page 5: W CIENIU CIENIU MMIESIĘCZNIK IESIĘCZNIK NIIEZALEŻNY ...doipip.wroc.pl/download/pl/import/biuletyn_XII__091.pdf · w cieniu cieniu cczepkazepka niiezaleŻny ezaleŻny mmiesiĘcznik

312 (218) 2009

cje Dolnośląskiej Okręgowej Rady Pielęgniarek i Położnych

InformacjeInformacje

dających samorząd zawodowy. Ten pogląd prze-ważył o zgodzie biorących udział w uzgodnie-niach przedstawicieli samorządu pielęgniarek i położnych na włączenie do katalogu kar – kary pieniężnej. Może ona stanowić – obok upomnie-nia, nagany, zawieszenia lub pozbawienia prawa wykonywania zawodu – jeszcze jedną możliwość ukarania pielęgniarki, położnej, której sąd pie-lęgniarek i położnych udowodnił przewinienie średniego stopnia.

4. W aktualnej sytuacji finansowej pielęgnia-rek i położnych kara pieniężna może być bar-dzo dotkliwa, ale podkreślam: stanowi ona tyl-ko jedną z możliwości ukarania pielęgniarki lub położnej, której udowodniono winę, jakimi dys-ponuje prawo korporacyjne. Istnienie kary pie-niężnej nie oznacza, że automatycznie zostanie ona zastosowana, ponieważ to sąd pielęgniarek i położnych orzeka, jaka jest wina i jaka powin-na być kara.

5. Pielęgniarki i położne oczywiście popeł-niają wykroczenia (nie popełnia błędów tylko ten, kto nic nie robi, ryzyko popełnienia wykro-czenia istnieje przy każdej działalności!). Jed-nak doskonalenie profesjonalizmu, wzrost świa-domości zawodowej i działania prewencyjne po-wodują, że liczba wykroczeń zawodowych pie-lęgniarek i położnych rośnie wolniej niż to jest obserwowane w innych profesjach, a konsekwen-cje ich winy są mniejsze. Aktualizowana wiedza, samodzielność i poczucie odpowiedzialności i szczególnej zawodowej najskuteczniej chroni nas przed popełnieniem wykroczenia

Proszę wszystkich Państwa o spokojne rozpa-trzenie powyższych wyjaśnień i formułowanie opinii z uwzględnieniem własnej pozycji i aspi-racji zawodowych — a nie na podstawie uprosz-czonych i mimowolnie lub celowo zniekształco-nych argumentów.

PrezesNaczelnej Rady

Pielęgniarek PołożnychElżbieta Buczkowska

W załączeniu:Opinia Marii Kowalczyk — Naczelnego

Rzecznika Odpowiedzialności Zawodowej Pie-lęgniarek i Położnych

cy do ujednolicenia zapisów dotyczących odpo-wiedzialności zawodowej wszystkich korpora-cji posiadających samorząd zawodowy zgodnie z zapisami prawa powszechnego. Ma to na celu ujednolicenie i uporządkowanie przepisów w za-kresie odpowiedzialności zawodowej. Fakt poja-wienia się kary pieniężnej nie oznacza, że auto-matycznie zostanie ona zastosowana, ponieważ to sąd pielęgniarek i położnych waży, jaka jest wina i jaka powinna być kara. Oczywiście w ak-tualnej sytuacji finansowej pielęgniarek i położ-nych kara pieniężna może być karą bardzo do-tkliwą, ale stanowi ona tylko jedną z możliwości, jakimi dysponuje prawo korporacyjne, ukarania pielęgniarki lub położnej, której w postępowa-niu wyjaśniającym zostanie udowodniona wina. Jednocześnie należy mieć świadomość następu-jących faktów:

• Pielęgniarki i położne wprawdzie popełnia-ją wykroczenia (takie ryzyko istnieje przy każ-dej działalności!), ale na szczęście dzięki dzia-łaniom prewencyjnym oraz temu, że zwiększa się świadomość zawodowa tych grup, liczba tych wykroczeń nie rośnie tak gwałtownie, jak w in-nych profesjach, a konsekwencje i ciężar winy są mniejsze.

• Zawód pielęgniarki i położnej jest wykony-wany w określonych warunkach legislacyjnych państwa, a więc przepisy w zakresie odpowie-dzialności zawodowej pielęgniarek i położnych muszą być spójne z przepisami ogólnymi funk-cjonującymi w kraju i dotyczącymi odpowie-dzialności każdego obywatela za swoje czyny.

• Zawieszenie prawa wykonywania zawodu jest znacznie bardziej dotkliwą kara i wiąże się z utratą pozycji zawodowej.

Maria KowalczykNaczelny Rzecznik

Odpowiedzialności Zawodowej Pielęgniarek i Położnych

Pielęgniarki i położne to zawody społeczne-go zaufania. Wykonując czynności profesjonal-ne mają do czynienia z dobrem najwyższym, tj. z ludzkim życiem i zdrowiem. Dobra te są chro-nione przez społeczeństwa w szczególny sposób poprzez system prawny dotyczący m. in. zagad-nień odpowiedzialności zawodowej.

Ustawodawca uznając samodzielność i od-powiedzialność tych dwóch grup zawodowych jako bezsprzeczną i wynikającą z profesjonali-zmu, poczucia odpowiedzialności za drugiego człowieka oraz świadomości zachowań etycz-nych i odpowiedzialności za wykonywanie za-wodu, pozwolił na stworzenie samorządu zawo-dowego pielęgniarek i położnych. Fakt ten nadaje tym zawodom status samodzielności, a jednocze-śnie nakłada określone obowiązki. Nadzór nad prawidłowym wykonywaniem zawodów pielę-gniarki i położnej sprawuje właśnie samorząd. Odbywa się to m.in. poprzez organy odpowie-dzialności korporacyjnej.

W razie zarzutów czy skarg na pracę pielę-gniarki czy położnej postępowanie wyjaśnia-jące prowadzi rzecznik odpowiedzialności za-wodowej pielęgniarek i położnych, natomiast sąd pielęgniarek i położnych wypowiada się w kwestii winy i kary pielęgniarki czy położ-nej. W swoim postępowaniu zarówno sąd, jak i rzecznik przestrzegają zapisów ustawy o samo-rządzie oraz rozporządzenia w sprawie postępo-wania w przedmiocie odpowiedzialności zawo-dowej pielęgniarek i położnych. Rzecznik i sąd opierają się przy tym na zapisach kodeksu ety-ki zawodowej, przepisach warunkujących wy-konywanie zawodu i wreszcie na kodeksie kar-nym. W ministerialnym projekcie nowelizacji ustawy o samorządzie pielęgniarek i położnych w katalogu kar, jakie może zastosować sąd pie-lęgniarek i położnych, pojawiła się propozycja kary pieniężnej dla skazanej pielęgniarki. Pro-pozycja ta wynika m.in. z dążenia ustawodaw-

SAMODZIELNOŚĆ TO ODPOWIEDZIALNOŚĆ.KARĘ ZA PRZEWINIENIE USTALA SĄD.

Page 6: W CIENIU CIENIU MMIESIĘCZNIK IESIĘCZNIK NIIEZALEŻNY ...doipip.wroc.pl/download/pl/import/biuletyn_XII__091.pdf · w cieniu cieniu cczepkazepka niiezaleŻny ezaleŻny mmiesiĘcznik

4 W CIENIU CZEPKA

InformacjeInformacje

Warszawa. 18 sierpnia 2009 r.

MINISTERSTWO ZDROWIA Departament Zdrowia Publicznego

PaniBeata OchockaKonsultant Krajowy w dziedziniepielęgniarstwa epidemiologicznego

W odpowiedzi na Pani pismo z dnia 14 lip-ca 2009 r., dotyczące wprowadzenia regulacji prawnej umożliwiającej finansowanie kosztów profilaktyki poekspozycyjnej personelu me-dycznego nie objętego bezpłatną pomocą, ze środków publicznych, Departament Zdrowia Publicznego dziękuje za zainteresowanie się te-matem i zaproponowane rozwiązania, przedsta-wiając jednocześnie stanowisko w przedmioto-wej sprawie:

Ustawa z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapo-bieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz. U. Nr 234. poz. 1570) w art. 4 ust 2 pkt 5 zapewnia pracowniko-wi lub zleceniobiorcy, a więc także pracow-nikom kontraktowym, możliwość profilak-tycznego otrzymania leku antyretrowiruso-wego na koszt pracodawcy lub zlecającego pracę w przypadku ewentualnej styczności z wirusem HIV.

Zdaniem Departamentu Zdrowia Publiczne-go, osoby zatrudnione w ramach stosunku pra-

cy w ochronie zdrowia, narażone na zakażenie HIV mają zapewnione finansowanie profilak-tyki poekspozycyjnej przez ich pracodawcę, co jest spójne z art. 229 §6 Kodeksu pracy, nakła-dającym na pracodawców obowiązek ponosze-nia kosztów profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami, niezbędnej ze względu na warunki pracy. Finansowanie profilaktyki po-ekspozycyjnej mają zapewnione również osoby fizyczne wykonujące czynności związane z na-rażeniem na zakażenie HIV w ramach umów cy-wilnoprawnych zawartych ze zlecającym takie prace (zleceniodawcą), bowiem to on, gdy wy-stąpią przesłanki wskazane w art. 41 cyt. wyżej ustawy, zgodnie z dyspozycja ustawodawcy, po-nosi koszty profilaktyki.

W przytoczonym przepisie ustawodawca użył między wyrazem „pracodawca” i wyrażeniem zlecający pracę” spójnika „albo”, co oznacza, że zlecający pracę nie jest pracodawcą. Zatem trak-towanie przy umowie cywilnoprawnej (kontrak-cie) zawartej z osobą fizyczną, że zleceniobiorca jest sama dla siebie pracodawcą bądź zlecającym sobie pracę, mija się z celem jakiemu miała słu-żyć regulacja prawna cyt. wyżej przepisu.

Niejako na marginesie należy zaznaczyć, że zgodnie z art. 22 Kodeksu pracy zatrudnienie w warunkach charakterystycznych dla stosun-ku pracy jest zatrudnieniem na podstawie sto-sunku pracy, bez względu na nazwę zawartej przez strony umowy.

Bezpodstawny jest zatem pogląd jakoby

w przypadku pracowników medycznych będą-cych pracownikami kontraktowymi, tj. podlega-jących samozatrudnieniu, koszty musiały pono-sić te osoby. Brak jest jakiegokolwiek uzasadnie-nia prawnego dla przyjęcia interpretacji, że oso-ba fizyczna w „samozatrudnieniu” jest dla siebie pracodawcą. Potwierdza to zarówno ustawowa definicja „pracodawcy” wyrażona w art. 3 Ko-deksu pracy stanowiącym, iż „Pracodawcą jest jednostka organizacyjna, choćby nie posiada-ła osobowości prawnej, a także osoba fizyczna. jeżeli zatrudniają one pracowników”, jak i fakt, że wyrażenie „samozatrudnienie” nie jest zde-finiowane w żadnym przepisie prawa. Jest ono powszechnie używane w sytuacji, gdy zakład pracy dla stworzenia sobie możliwości zaofero-wania pracownikowi wyższych stawek za pracę, kosztem mniejszych obciążeń wobec ZUS, pro-ponuję pracownikowi rozwiązanie umowy o pra-cę i zawarcie umowy cywilnoprawnej.

Departament Zdrowia Publicznego pragnie ponadto poinformować, iż w roku 2008 zgłoszo-no do Krajowego Centrum ds. AIDS 1378 eks-pozycji zawodowych. Roczny koszt profilakty-ki po ekspozycjach zawodowych na zakażenie HIV to w zależności od zastosowanego sche-matu terapeutycznego – kwota ok. 52 mln PLN (w 2008 r.). U wszystkich osób, u których zasto-sowano profilaktykę poekspozycyjną nie stwier-dzono zakażenia HIV, dlatego profilaktykę tę uważa się za niezwykle skuteczną.

W opinii Departamentu Zdrowia Publiczne-go pracodawcy, którzy zatrudniają osoby pracu-jące w warunkach narażenia na kontakt z wiru-sem HIV powinni zapewnić swoim pracowni-kom szybki i sprawny dostęp do odpowiedniego poradnictwa i postępowania poekspozycyjnego, gdyż profilaktykę należy wdrożyć jak najszyb-ciej, najlepiej w ciągu kilku godzin od ekspozy-cji. O sposobie i konieczności wdrożenia profi-laktyki decyduje zawsze lekarz specjalista.

Leki antyretrowirusowe obecnie nie są w Pol-sce lekami refundowanymi, a tym samym kosz-ty 30 dniowego profilaktycznego leczenia oso-by narażonej lekami antyretrowirusowymi – np. Combivirem – należy szacować na ok. 4000 PLN. Stosunkowo wysoki koszt niezbędnej te-rapii jest zapewne powodem, dla którego praco-dawcy i zlecający pracę podejmują próby prze-rzucenia ciężaru finansowania na pracownika lub zleceniobiorcę. Należy jednak pamiętać, iż odmowa sfinansowania przez pracodawcę lub zlecającego pracę niezbędnej terapii oraz po-krycie jej kosztów przez zainteresowaną osobę nie wyłącza prawa tej osoby do dochodzenia od

KONSULTANT KRAJOWYW DZIEDZINIE PIELĘGNIARSTWA EPIDEMIOLOGICZNEGO

Katowice, dnia 6. 09. 2009 r. Sz. Pani dr n.med. Elżbieta Buczkowska Prezes Naczelnej Izby Pielęgniarek i Położnych, Warszawa

Szanowna Pani Prezes!W załączeniu przesyłam do wiadomości i wykorzystania kserokopię pisma, które otrzy-

małam z Ministerstwa Zdrowia w związku z moim zapytaniem o zapewnienie refundacji kosztów postępowania związanych z profilaktyką poekspozycyjna, na zakażenie wirusem HIV personelu medycznego zatrudnionego w szczególności na tzw. kontraktach.

Mam nadzieję, że uzyskane wyjaśnienia przyczynią się do polepszenia sytuacji w w/w zakresie i wpłyną na poczucie bezpieczeństwa pielęgniarek i położnych w naszym kraju.

Krajowy Kosultant w dziedzinie pielęgniarstwa epidemiologicznego mgr Beata Ochocka

REFUNDACJA KOSZTÓW POSTĘPOWANIA

ZWIĄZANYCH Z PROFILAKTYKĄ POEKSPOZYCYJNA,

NA ZAKAŻENIE WIRUSEM HIV

Page 7: W CIENIU CIENIU MMIESIĘCZNIK IESIĘCZNIK NIIEZALEŻNY ...doipip.wroc.pl/download/pl/import/biuletyn_XII__091.pdf · w cieniu cieniu cczepkazepka niiezaleŻny ezaleŻny mmiesiĘcznik

512 (218) 2009

Z okazji Świąt Bożego Narodzenia

Wszystkim Pielęgniarkom i Położnym

Życzymy, aby radosny okres Świąt

Spędzony w gronie rodziny i przyjaciół

pozwolił na chwilę wytchnienia i refleksji

był czasem wesołego kolędowania, miłości i radości,

A w nadchodzącym

Nowym Roku 2010 dużo szczęścia.

Beata Dąbrowska

Polskie Towarzystwo Położnych

Oddział we Wrocławiu

InformacjeInformacje

pracodawcy lub zlecającego pracę zwrotu po-niesionych wydatków.

Mając na względzie przytoczone powyżej okoliczności, jako najbardziej skuteczną proce-durę Krajowe Centrum ds. AIDS oraz Krajowy Konsultant w dziedzinie chorób zakaźnych re-komendują podpisywanie przez pracodawców lub zlecających pracę stosownych porozumień ze szpitalami zakaźnymi, szpitalami prowa-dzącymi oddziały chorób zakaźnych, z zakła-dami opieki zdrowotnej, lub innymi podmiota-mi. Przedmiotem tych porozumień powinno być przeprowadzenie badania lekarskiego, pobrania krwi dla przeprowadzenia badań analitycznych i podanie leków antyretrowirusowych. Porozu-mienia te powinny ponadto określać sposób w ja-ki nastąpi rozliczenie udzielającego świadczenia zdrowotnego ze zobowiązanym do jego pokrycia pracodawcą lub zlecającym pracę. Należy przy tym podkreślić, że jednostkami mogącymi za-oferować pracodawcom objęcie pracowników i zleceniobiorców wymaganą opieką mogą być szpitale uczestniczące do tej pory w programie leczenia antyretrowirusowego prowadzonym przez Krajowe Centrum do Spraw AIDS. Adre-sy tych ośrodków znajdują się na stronie www.aids.gov.pl.

Z uwagi na fakt, iż pracodawcy nie mają obo-wiązku rejestrowania umów zawieranych na opiekę nad pracownikami Departament Zdro-wia Publicznego, ani podlegające mu Krajowe Centrum ds. AIDS, nic posiada danych o licz-bie zawartych umów.

Odrębną kwestią jest uregulowanie prawnej dopuszczalności podawania leków antyretrowi-rusowych w trakcie udzielenia osobom narażo-nym porady ambulatoryjnej, gdyż warunkiem skuteczności profilaktycznego leczenia antyre-

trowirusowego jest możliwie wczesne rozpoczę-cie leczenia. Konieczne jest w tym celu dokona-nie nowelizacji rozporządzenia Ministra Zdro-wia z dnia 16 grudnia 2002 r. w sprawie wykazu produktów leczniczych, które mogą być doraź-nie dostarczane w związku z udzielanym świad-czeniem zdrowotnym, oraz wykazu produktów leczniczych wchodzących w skład zestawów przeciwwstrząsowych ratujących życie (Dz. U. Nr 236, poz. 2000). W/w rozporządzenie okre-śla bowiem w załączniku nr 1 zamknięty wąski wykaz leków, które mogą zostać bezpośrednio dostarczone pacjentowi związku z udzielonym świadczeniem zdrowotnym, których zastosowa-nie u pacjenta nie jest wtedy uznawane za niedo-zwolony obrót detaliczny lekami przez zakłady opieki zdrowotnej i indywidualnie praktykują-cych lekarzy w rozumieniu art. 68 ust. 4 do usta-wy z dnia 6 września 2001 r. Prawo farmaceu-tyczne (Dz. U. Nr 126, poz. 1381, z późn. zm.). Wspomniany wykaz nie zawiera jakichkolwiek leków, które powinny być bezzwłocznie stoso-wane u osób narażonych na zakażenie (np. im-munoglobulin dla immunoprofilaktyki biernej tężca, wścieklizny, wirusowego zapalenia wą-troby typu B oraz leków przeciwwirusowych). W zaistniałej sytuacji prawnej choremu, który nie jest hospitalizowany a jedynie miał udzielo-ną poradę ambulatoryjną, lekarz powinien wy-stawić receptę na w/w leki w celu jej realizacji w aptece prowadzącej obrót lekami.

Jako że kluczową rolę w rozpowszechnianiu informacji o obowiązujących przepisach i w pro-pagowaniu dobrych wzorców współpracy odgry-wać powinni konsultanci wojewódzcy oraz wo-jewódzkie Centra zdrowia publicznego, zgodnie z ustaleniami ze spotkania zainicjowanego przez Pana Ministra Adama Fronczaka, na stronie in-

ternetowej krajowego Centrum ds. AIDS opu-blikowane zostały informacje na temat zmiany w ustawie z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobiega-niu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi. Na stronie tej znajduje się również „Ko-deks postępowania wobec problemu HIV/AIDS w środowisku pracy”, opracowany przez Mię-dzynarodowe Biuro Pracy w Genewie.

Podkreślić należy, iż celem upowszechnienia wśród środowisk medycznych wiedzy na temat postępowania po ekspozycji na zakażenie HIV Krajowe Centrum ds. AIDS w 2007 roku opra-cowało planszę informacyjną wraz z ulotką do-kładnie opisującą zasady postępowania po eks-pozycji zawodowej na krew i inny potencjalnie zakaźny materiał biologiczny zawierający HIV. Treść planszy i ulotki została skonsultowana z konsultantem krajowym w dziedzinie cho-rób zakaźnych i przez niego zatwierdzona. Ma-teriały te wydane zostały w nakładzie plansza – 3.125 egz. ulotka 13.748 egz. Około 60% tych materiałów rozdystrybutowano do WSSE w ca-łym kraju z prośbą o ich dalsze rozpowszech-nianie w placówkach ochrony zdrowia. Do dnia dzisiejszego został wyczerpany cały nakład tych materiałów.

Konkludując, Ministerstwo Zdrowia działa-jąc poprzez Krajowe Centrum ds. AIDS podjęło odpowiednie kroki celem zabezpieczenia właści-wego postępowania w przypadku narażenia pra-cowników i zleceniobiorców na zakażenie HIV w miejscu pracy. Głównym problemem pozosta-je jednak cena i szeroka dostępność leków ARV stosowanych w profilaktyce.

Zastępca Dyrektora Departamentu Zdrowia Publicznego

Wojciech Kłosiński

Pani mgr Jolanta Kolasińska

W imieniu Dolnośląskiej Okręgowej Rady Pielęgniarek i Położnych we Wrocławiu składamy serdeczne gratulacje z okazji ponownego wyboru do Krajowej Rady Akredytacyjnej Szkolnictwa Medycznego. Życzymy wytrwałości, skuteczności i sukcesów w działalności na rzecz ciągłej poprawy jakości kształcenia do zawodu pielęgniarki i położnej.

mgr Urszula Olechowska Przewodnicząca Dolnośląskiej Okręgowej Rady

Pielęgniarek i Położnych we Wrocławiu.

Page 8: W CIENIU CIENIU MMIESIĘCZNIK IESIĘCZNIK NIIEZALEŻNY ...doipip.wroc.pl/download/pl/import/biuletyn_XII__091.pdf · w cieniu cieniu cczepkazepka niiezaleŻny ezaleŻny mmiesiĘcznik

6 W CIENIU CZEPKA

Informacje - NFZInformacje - NFZ

Z dniem 03 listopada 2009 r. obowiązuje nowe Zarządzenie Prezesa Narodowego Fun-duszu Zdrowia w sprawie określenia warun-ków zawierania i realizacji umów o udzielanie świadczeń w rodzaju: podstawowa opieka zdrowotna. Poniżej przedstawiamy Państwu wyciąg z ww. zarządzenia dotyczący świad-czenia pielęgniarki poz, świadczenia położnej poz i świadczenia pielęgniarki szkolnej. Szer-sze informacje dostępne są na stronie Naro-dowego Funduszu Zdrowia www.nfz.gov.pl, zakładka Zarządzenia Prezesa. Przypomina-my, że kwalifikacje dotyczące pielęgniarki poz i położnej poz określone są w Ustawie z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków pu-blicznych (Dz.U.2008 Nr164 poz.1027). Kwali-fikacje dotyczące pielęgniarki szkolnej określa Rozporządzenie Ministra zdrowia z dnia 28 sierpnia 2009 r. w sprawie organizacji profilak-tycznej opieki zdrowotnej nad dziećmi i mło-dzieżą (Dz. U.2009 Nr139 poz.1133). :

Pielęgniarka podstawowej opieki zdrowotnej – to pielęgniarka, która ukoń-czyła szkolenie specjalizacyjne w dziedzinie pielęgniarstwa: rodzinnego, pediatrycznego, środowiskowego, środowiskowo-rodzinne-go, przewlekle chorych i niepełnosprawnych, opieki długoterminowej, w ochronie zdrowia pracujących, środowiska nauczania i wycho-wania, zachowawczego, promocji zdrowia i edukacji zdrowotnej lub ukończyła kurs kwalifikacyjny w dziedzinie pielęgniarstwa: rodzinnego, pediatrycznego, środowiskowe-go, środowiskowo-rodzinnego, przewlekle chorych i niepełnosprawnych, opieki długo-terminowej, w ochronie zdrowia pracujących, środowiska nauczania i wychowania, zacho-wawczego, promocji zdrowia i edukacji zdro-wotnej lub odbywa szkolenie specjalizacyjne w dziedzinie pielęgniarstwa: rodzinnego, pediatrycznego, opieki długoterminowej, śro-dowiska nauczania i wychowania, zachowaw-czego, promocji zdrowia i edukacji zdrowotnej lub odbywa kurs kwalifikacyjny w dziedzinie pielęgniarstwa: rodzinnego, pediatrycznego,

opieki długoterminowej, środowiska naucza-nia i wychowania, zachowawczego, promocji zdrowia i edukacji zdrowotnej lub posiada tytuł zawodowy magistra pielęgniarstwa oraz co najmniej trzyletni staż pracy w podstawo-wej opiece zdrowotnej, będącą świadcze-niodawcą, z którym Fundusz zawarł umowę o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej, albo która jest zatrudniona lub wykonuje za-wód u świadczeniodawcy, z którym Fundusz zawarł umowę o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej;

Położna podstawowej opieki zdrowot-nej – to położna, która ukończyła szkolenie specjalizacyjne w dziedzinie pielęgniarstwa: rodzinnego, środowiskowego, środowisko--rodzinnego oraz promocji zdrowia i edukacji zdrowotnej lub ukończyła kurs kwalifikacyjny w dziedzinie pielęgniarstwa rodzinnego, śro-dowiskowego, środowiskowo-rodzinnego, promocji zdrowia i edukacji zdrowotnej lub odbywa szkolenie specjalizacyjne w dziedzinie pielęgniarstwa: rodzinnego lub promocji zdro-wia i edukacji zdrowotnej, lub odbywa kurs kwalifikacyjny w dziedzinie pielęgniarstwa: rodzinnego lub promocji zdrowia i edukacji zdrowotnej lub posiada tytuł zawodowy ma-gistra położnictwa oraz co najmniej trzyletni staż pracy w podstawowej opiece zdrowotnej udzielającą świadczeń w ramach podstawo-wej opieki zdrowotnej, będącą świadcze-niodawcą, z którym Fundusz zawarł umowę o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej albo która jest zatrudniona lub wykonuje za-wód u świadczeniodawcy, z którym Fundusz zawarł umowę o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej;

Pielęgniarka szkolna – to pielęgniarka,

która ukończyła szkolenie specjalizacyjne w dziedzinie pielęgniarstwa środowiska na-uczania i wychowania lub ukończyła kurs kwalifikacyjny w dziedzinie pielęgniarstwa środowiska nauczania i wychowania lub od-bywa szkolenie specjalizacyjne w dziedzinie pielęgniarstwa środowiska nauczania i wycho-

wania lub odbywa kurs kwalifikacyjny w dzie-dzinie pielęgniarstwa środowiska nauczania i wychowania lub posiada tytuł zawodowy magistra pielęgniarstwa oraz co najmniej trzy-letni staż pracy w podstawowej opiece zdro-wotnej, albo higienistka szkolna;

Zarządzenie Nr 72/2009/DSOZPrezesa

Narodowego Funduszu Zdrowiaz dnia 3 listopada 2009 r.

w sprawie określenia warunków za-wierania i realizacji umów o udzielanie świadczeń w rodzaju: podstawowa opieka zdrowotna.

Na postawie art. 102 ust. 5 pkt 21 i 25 oraz art. 146 ust. 1 pkt 1 i 3 oraz art. 159 ust. 2 usta-wy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027, z późn. zm.1)), zarządza się, co następuje:

Rozdział 1Postanowienia ogólne

§1.Zarządzenie określa postępowanie w spra-

wie zawarcia i realizacji umowy o udziela-nie świadczeń opieki zdrowotnej w rodzaju podstawowa opieka zdrowotna, zwanej da-lej „umową”, a także warunki wymagane od świadczeniodawców zainteresowanych za-warciem umowy w tym rodzaju.

Rozdział 5Świadczenia pielęgniarki poz

§15.1. Przedmiotem umowy o udzielanie świad-

czeń pielęgniarki poz są świadczenia okre-ślone w załączniku Nr 2 do Rozporządze-nia MZ.

2. Pielęgniarka poz udziela świadczeń, o któ-rych mowa w ust. 1, z uwzględnieniem zakresu jej zadań, określonego w części I załącznika nr 2 do rozporządzenia Mini-

Nowe Zarządzenie Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia

w sprawie określenia warunków zawierania i realizacji umów

o udzielanie świadczeń w rodzaju: podstawowa opieka zdrowotna.

Page 9: W CIENIU CIENIU MMIESIĘCZNIK IESIĘCZNIK NIIEZALEŻNY ...doipip.wroc.pl/download/pl/import/biuletyn_XII__091.pdf · w cieniu cieniu cczepkazepka niiezaleŻny ezaleŻny mmiesiĘcznik

712 (218) 2009

Informacje - NFZInformacje - NFZ

stra Zdrowia z dnia 20 października 2005 r. w sprawie zakresu zadań lekarza, pielę-gniarki i położnej podstawowej opieki zdrowotnej.

3. Pielęgniarka poz sprawuje kompleksową opiekę pielęgniarską nad zadeklarowany-mi do niej świadczeniobiorcami, uwzględ-niając w tym zgodnie z obowiązującym zakresem zadań, realizację na podstawie skierowania wydanego przez lekarza ubez-pieczenia zdrowotnego, zleceń na zabiegi i procedury medyczne, których wykonanie możliwe jest w trybie ambulatoryjnym.

4. Sprawowanie przez pielęgniarkę poz opie-ki nad zadeklarowanymi świadczenio-biorcami będącymi podopiecznymi DPS obejmuje:1) współudział w uzgodnieniu i tworzeniu

przez zespół opiekuńczoterapeutyczny DPS indywidualnych planów opieki dla jego mieszkańców;

2) edukację personelu DPS w zakresie wy-nikającym z potrzeb ustalonych plana-mi opieki;

3) realizację świadczeń pielęgnacyjno--leczniczych i leczniczych wynikających z diagnozy pielęgniarskiej oraz zleceń lekarskich.

5. Skierowanie, o którym mowa w ust. 3, pie-lęgniarka poz włącza do prowadzonej do-kumentacji medycznej świadczeniobiorcy. Podlega ono archiwizacji oraz warunkom kontroli realizacji umowy.

6. W przypadkach uzasadnionych względami medycznymi, wyłącznie w domu świad-czeniobiorcy i jedynie na zlecenie lekarza poz, do którego zadeklarowany jest świad-czeniobiorca, pobiera materiały do badań diagnostycznych. Świadczenie realizuje zgodnie z przekazanymi przez zlecenio-dawcę standardami jakości opracowanymi przez pracownię diagnostyczną, z którą zleceniodawca współpracuje oraz z zacho-waniem zasad określonych w ust. 4 części I załącznika Nr 2 do Rozporządzenia MZ.

7. Świadczenia w ramach profilaktyki gruźlicy pielęgniarka poz realizuje zgodnie z wa-runkami określonymi w części III załącznika Nr 2 do Rozporządzenia MZ oraz w zarzą-dzeniu.

8. Świadczenia w monitorowaniu rozwoju za-deklarowanych do pielęgniarki poz dzieci i młodzieży w tym wizyty patronażowe oraz testy przesiewowe adekwatne do wie-ku rozwojowego świadczeniobiorcy, pielę-

gniarka poz realizuje zgodnie z warunkami określonymi w części II załącznika Nr 2 do Rozporządzenia MZ oraz w § 3 ust. 1 pkt 4 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 28 sierpnia 2009 r. w sprawie organizacji pro-filaktycznej opieki zdrowotnej nad dziećmi i młodzieżą (Dz.U. Nr 139, poz. 1133).

9. Pielęgniarka poz dokumentuje świadczenia udzielone zgodnie z przedmiotem umowy, w dokumentacji medycznej prowadzonej na podstawie przepisów odrębnych, oraz w Ankiecie świadczeniobiorcy w profilak-tyce gruźlicy, której wzór określa załącznik nr 6 do zarządzenia.

10. Świadczeniodawca realizujący umowę o udzielanie świadczeń pielęgniarki poz, może realizować w ramach odrębnej umo-wy, zgodnie z zasadami określonymi w roz-dziale 8,

11. Jeżeli świadczeniodawca realizujący umo-wę w zakresie świadczeń pielęgniarki poz nie realizuje nocnej i świątecznej ambu-latoryjnej lub wyjazdowej opieki pielę-gniarskiej w poz, to w celu zapewnienia zadeklarowanym do niego świadczenio-biorcom dostępności do świadczeń, o któ-rych mowa w art. 55 ust. 3 ustawy, pozo-stających w zakresie zadań pielęgniarki poz, udziela oświadczenia o przekazaniu przedmiotowej opieki innemu świadcze-niodawcy, zgodnie z zasadami określonymi w rozdziale 8.

§ 16.Normy dotyczące liczby świadczenio-

biorców1. Maksymalna liczba świadczeniobiorców ob-

jętych opieką przez jedną pielęgniarkę poz nie powinna przekroczyć 2750 osób.

2. Pielęgniarka poz może tworzyć listę świad-czeniobiorców tylko u jednego świadcze-niodawcy poz.

§ 17.Organizacja udzielania świadczeń i do-

stępność do świadczeń pielęgniarki pozŚwiadczeniodawca zapewnia dostępność

do świadczeń będących przedmiotem umowy od poniedziałku do piątku w godz. od 8.00 do 18.00, z wyłączeniem dni ustawowo wolnych od pracy, zgodnie z harmonogramem stano-wiącym integralną część umowy, przestrzega-jąc następujących zasad organizacji udzielania świadczeń:

1) świadczenia pielęgniarskie realizowane

są w formie świadczeń ambulatoryjnych w miejscu udzielania świadczeń oraz, w przypadkach uzasadnionych wska-zaniami medycznymi - poprzez wizyty domowe: dni i godziny przyjęć, w tym wizyt domowych, określa harmono-gram pracy pielęgniarki stanowiący in-tegralną część umowy;

2) świadczenia lecznicze realizowane na podstawie zlecenia lekarza ubezpie-czenia zdrowotnego, wykonywane są zgodnie z terminami określonymi w tre-ści zlecenia lub skierowania.

§ 18.Finansowanie świadczeń pielęgniarki

poz1. Finansowanie świadczeń pielęgniarki poz

realizowane jest zgodnie z określoną w za-łączniku nr 1 do zarządzenia roczną stawką kapitacyjną.

2. W stosunku do świadczeniobiorcy zadekla-rowanego do pielęgniarki poz, stawka kapi-tacyjna korygowana jest współczynnikiem odpowiednim dla grupy wiekowej właści-wej dla świadczeniobiorcy albo charakteru miejsca pobytu świadczeniobiorcy:1) od 0 do 6 roku życia – współczynni-

kiem 1,3;2) od 7 roku życia do 65 roku życia – współ-

czynnikiem 1,0;3) powyżej 65 roku życia – współczynni-

kiem 2,0;4) podopieczni DPS lub placówki socjaliza-

cyjnej, interwencyjnej lub resocjaliza-cyjnej – współczynnikiem 3,5.

3. Kapitacyjna stawka roczna, o której mowa w ust. 1, nie obejmuje świadczeń udziela-nych przez pielęgniarkę poz, dla których warunki umowy ustalają inne zasady finan-sowania.

4. Ceny jednostkowe jednostek rozliczenio-wych świadczeń, o których mowa w ust. 3 określa załącznik nr 1 do zarządzenia.

5. Należność z tytułu realizacji świadczeń wy-płacana jest raz w miesiącu na podstawie wystawionego przez świadczeniodawcę rachunku

Rozdział 6Świadczenia położnej poz

§ 19.1. Przedmiotem umowy o udzielanie świad-

czeń położnej poz są świadczenia okre-

Page 10: W CIENIU CIENIU MMIESIĘCZNIK IESIĘCZNIK NIIEZALEŻNY ...doipip.wroc.pl/download/pl/import/biuletyn_XII__091.pdf · w cieniu cieniu cczepkazepka niiezaleŻny ezaleŻny mmiesiĘcznik

8 W CIENIU CZEPKA

Informacje - NFZInformacje - NFZ

ślone w załączniku Nr 3 do Rozporządze-nia MZ.

2. Położna poz udziela świadczeń, o których mowa w ust. 1, z uwzględnieniem zakresu jej zadań, określonego w części II załączni-ka Nr 2 do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 20 października 2005 r. w sprawie za-kresu zadań lekarza, pielęgniarki i położnej podstawowej opieki zdrowotnej.

3. Wizyty profilaktyczne realizowane przez położną poz obejmują:1) dokonanie rozpoznania problemów

zdrowotnych populacji objętej opieką;2) zaplanowanie i realizację na rzecz po-

pulacji objętej opieką, w zakresie po-siadanych kompetencji, świadczeń pro-filaktycznych oraz z zakresu promocji zdrowia, w tym: prowadzenie edukacji kobiet w ciąży oraz w ciąży wysokiego ryzyka, przygotowującej kobiety do odbycia porodu, z zachowaniem poniż-szych zasad:a) podstawą prowadzenia edukacji

przedporodowej dla kobiet w ciąży, w tym kobiet w ciąży wysokiego ry-zyka, jest opracowany przez położną poz i stanowiący integralną część dokumentacji medycznej świad-czeniobiorcy, plan edukacji (także w przypadku świadczeń realizowa-nych w formie grupowej),

b) wizyty w edukacji przedporodowej realizowane są przez położną poz, począwszy od 26 tygodnia ciąży do terminu rozwiązania, z częstotliwo-ścią nie większą niż 2 razy w tygo-dniu;

4. Wizyty patronażowe obejmują opiekę nad noworodkiem do ukończenia 2 miesiąca życia oraz kobietą w okresie połogu i reali-zowane są przez położną poz, w trakcie od 4 do 6 wizyt, zgodnie z warunkami określo-nymi w części II załącznika Nr 3 do Rozpo-rządzenia MZ.

5. Wizyty położnej poz w opiece pielęgna-cyjnej nad kobietą po operacji ginekolo-gicznej lub onkologiczno-ginekologicznej obejmują okres od momentu wypisu ze szpitala do całkowitego zagojenia się rany pooperacyjnej i realizowane są przez po-łożną na podstawie skierowania, o którym mowa w § 12 ust. 10 pkt 1 Ogólnych warun-ków umów i zgodnie z zaleceniami w nim zawartymi.

6. Położna poz dokumentuje udzielane świad-

czenia zdrowotne w prowadzonej indywi-dualnej dokumentacji medycznej świad-czeniobiorcy. Wykonanie wizyt, o których mowa w ust. 3–5, dodatkowo potwierdza podpisem świadczeniobiorcy/opiekuna.

§ 20.Normy dotyczące liczby świadczenio-

biorcówMaksymalna liczba świadczeniobiorców

objętych opieką przez jedną położną poz nie powinna przekroczyć 6 600 osób.

§ 21.Organizacja oraz dostępność do świad-

czeń położnej pozŚwiadczeniodawca zapewnia dostępność

do świadczeń będących przedmiotem umowy od poniedziałku do piątku w godz. od 8.00 do 18.00, z wyłączeniem dni ustawowo wolnych od pracy, zgodnie z harmonogramem stano-wiącym integralną część umowy, przestrzega-jąc następujących zasad organizacji udzielania świadczeń:1) położna poz realizuje świadczenia poprzez

wizyty ambulatoryjne w miejscu udziela-nia świadczeń oraz w przypadkach uzasad-nionych wskazaniami medycznymi - po-przez wizyty domowe: dni i godziny przyjęć, w tym wizyt domowych, określa harmono-gram pracy położnej stanowiący integralną część umowy;

2) świadczenia lecznicze realizowane na pod-stawie zlecenia lekarza ubezpieczenia zdro-wotnego, wykonywane są zgodnie z ter-minami określonymi w treści zlecenia lub skierowania.

§ 22.Finansowanie świadczeń położnej poz

1. Finansowanie świadczeń położnej poz re-alizowane jest zgodnie z określoną w za-łączniku nr 1 do zarządzenia roczną stawką kapitacyjną.

2. Kapitacyjna stawka roczna, o której mowa w ust. 1, nie obejmuje świadczeń udzielanych przez położną poz, dla których warunki umowy ustalają inne zasady finansowania

3. Świadczenia, o których mowa w ust. 2, fi-nansowane są na podstawie cen jednost-kowych jednostek rozliczeniowych okre-ślonych w załączniku nr 1 do zarządzenia.

4. Należność z tytułu realizacji świadczeń wy-płacana jest raz w miesiącu na podstawie wystawionego przez świadczeniodawcę

rachunku

Rozdział 7Świadczenia pielęgniarki szkolnej

§ 23.1. Przedmiotem umowy o udzielanie świad-

czeń pielęgniarki szkolnej są świadczenia określone w części I załącznika Nr 4 do Roz-porządzenia MZ.

2. Pielęgniarka szkolna obejmuje opieką dzieci i młodzież szkolną począwszy od klasy „0” (w szkołach podstawowych) do ostatniej klasy szkoły ponadgimnazjalnej, z wyłącze-niem szkół dla dorosłych.

3. Świadczenia profilaktyczne dla dzieci i mło-dzieży szkolnej do ukończenia 19 roku ży-cia pielęgniarka szkolna wykonuje zgodnie z warunkami realizacji testów przesiewo-wych określonych w części II załącznika Nr 4 do Rozporządzenia MZ.

§ 24.Normy dotyczące liczby świadczenio-

biorcówZalecana liczba uczniów przypadająca na

jedną pielęgniarkę szkolną traktowana jako wartość dla jednego etatu przeliczeniowego zależna jest od typu szkoły, w której realizo-wane są świadczenia i ustalana według za-sad określonych dla wymaganej dostępności personelu w części III pkt 2 załącznika Nr 4 do Rozporządzenia MZ.

§ 25.Organizacja, dostępność do świadczeń

pielęgniarki szkolnejoraz zasady tworzenia listy uczniów

1. Pielęgniarka szkolna zapewnia dostępność do świadczeń w wymiarze czasu pracy pro-porcjonalnym do liczby uczniów objętych opieką, z uwzględnieniem zasad określo-nych w §24 oraz planu godzin lekcyjnych, zgodnie z harmonogramem pracy stano-wiącym integralną część umowy.

2. Świadczeniodawca ubiegający się o zawar-cie umowy o udzielanie świadczeń pielę-gniarki szkolnej, przedkłada Funduszowi aktualną na dzień złożenia wniosku infor-mację o szkołach, z którymi zawarł poro-zumienie o współpracy i charakterystyce populacji uczniów, która w tych szkołach zostanie objęta opieką świadczeniodawcy na podstawie zawartej umowy.

3. Informację, o której mowa w ust. 2, sporzą-

Page 11: W CIENIU CIENIU MMIESIĘCZNIK IESIĘCZNIK NIIEZALEŻNY ...doipip.wroc.pl/download/pl/import/biuletyn_XII__091.pdf · w cieniu cieniu cczepkazepka niiezaleŻny ezaleŻny mmiesiĘcznik

912 (218) 2009

Informacje - NFZInformacje - NFZ

dza się zgodnie ze wzorem stanowiącym załącznik nr 7 do zarządzenia. Zawarte porozumienia, o których mowa w ust. 2, w formie kserokopii potwierdzonych za zgodność z oryginałem, dołącza się do tej Informacji.

4. Przypisania uczniów do poszczególnych grup (A, B lub C) w szkołach typu III, z wyłą-czeniem szkół specjalnych dla dzieci i mło-dzieży niedostosowanej społecznie, należy dokonywać na podstawie wydanych orze-czeń o niepełnosprawności, które znajdują się w dokumentacji szkoły lub będących

L.p. Nazwa świadczenia

Jedn

ostk

a ro

zlic

zeni

owa

War

tość

rocz

nej s

taw

ki

kapi

tacy

jnej

, cen

y je

dnos

t-ko

wej

jedn

oste

k ro

zlic

ze-

niow

ych

(w P

LN)

2.1 Świadczenia pielęgniarki poz Stawka kapitacyjna 24,24

2.2 Świadczenia pielęgniarki poz w ramach realizacji profilaktyki gruźlicy Porada 4,00

2.3Świadczenia pielęgniarki poz udzielane w stanach nagłych zachorowań ubezpieczonym spoza OW oraz z terenu OW ale spoza gminy własnej i sąsiadujących i spoza listy zadeklarowanych pacjentów

Porada 12,00

2.4

Świadczenia pielęgniarki poz udzielane w stanach nagłych zachorowań osobom spoza listy świadczeniobior-ców innym niż ubezpieczone uprawnionym do świadczeń zgodnie z treścią art. 2 ust. 1 pkt. 2 i 3 ustawy, osobom uprawnionym jedynie na podstawie ,,Karty Polaka” oraz obcokrajowcom posiadającym ubezpieczenie zdrowotne na podstawie zgłoszenia, w związku z czasowym zatrudnieniem na terytorium RP

Porada 12,00

2.5Świadczenia pielęgniarki poz udzielane w stanach zachorowań osobom uprawnionym na podstawie przepisów o koordynacji (EKUZ, Certyfikat)

Porada 12,00

3.1 Świadczenia położnej poz Stawka kapitacyjna 13,56

3.2 Wizyta położnej poz w edukacji przedporodowej Porada 31,00

3.3 Wizyta patronażowa położnej poz Porada 26,00

3.4Wizyta położnej poz w opiece pooperacyjnej nad kobietami po operacjach ginekologicznych i onkologiczno-gi-nekologicznych

Porada 15,00

3.5Świadczenia położnej poz udzielane w stanach nagłych zachorowań świadczeniobiorcom spoza OW oraz z terenu OW ale spoza gminy własnej i sąsiadujących i spoza listy zadeklarowanych pacjentów

Porada 12,00

3.6Świadczenia położnej poz udzielane w stanach nagłych zachorowań osobom spoza listy świadczeniobiorców in-nym niż ubezpieczone uprawnionym do świadczeń zgodnie z treścią art. 2 ust. 1 pkt. 2 i 3 ustawy, osobom upraw-nionym jedynie na podstawie ,,Karty Polaka” oraz obcokrajowcom posiadającym ubezpieczenie zdrowotne na podstawie zgłoszenia, w związku z czasowym zatrudnieniem na terytorium RP

Porada 12,00

3.7Świadczenia położnej poz udzielane w stanach zachorowań osobom uprawnionym na podstawie przepisów o ko-ordynacji (EKUZ, Certyfikat)

Porada 12,00

4.1 Świadczenia pielęgniarki szkolnej Stawka kapitacyjna 38,40

4.2 Świadczenia pielęgniarki szkolnej udzielane w ramach grupowej profilaktyki fluorkowej Stawka kapitacyjna 3,60

w posiadaniu ucznia.§ 26.

Finansowanie świadczeń pielęgniarki szkolnej1. Finansowanie świadczeń pielęgniarki szkol-

nej realizowane jest: zgodnie z określoną w załączniku nr 1 do zarządzenia roczną stawką kapitacyjną.

2. W stosunku do konkretnego ucznia, stawka kapitacyjna korygowana jest współczynni-kiem odpowiednim dla typu szkoły, do któ-rej uczęszcza uczeń i jego charakterystyki zdrowotnej:

1) uczniowie szkół typu I.1 – współczynni-kiem 1,0;

2) uczniowie klas integracyjnych i sporto-wych w szkołach typu I.2 – współczyn-nikiem 1,7;

3) uczniowie szkół typu II – współczynni-kiem 1,7;

4) uczniowie typu A w szkołach typu III – współczynnikiem 5,0;

5) uczniowie typu B w szkołach typu III – współczynnikiem 9,4;

6) uczniowie typu C w szkołach typu III – współczynnikiem 25,0.

Załącznik nr 1 do zarządzenia Nr 72/2009/DSOZ Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia z dnia 3 listopada 2009 r.

WARTOŚCI STAWEK KAPITACYJNYCH, PORAD I RYCZAŁTÓW W POZ od 1 stycznia do 31 grudnia 2010 r.

Page 12: W CIENIU CIENIU MMIESIĘCZNIK IESIĘCZNIK NIIEZALEŻNY ...doipip.wroc.pl/download/pl/import/biuletyn_XII__091.pdf · w cieniu cieniu cczepkazepka niiezaleŻny ezaleŻny mmiesiĘcznik

10 W CIENIU CZEPKA

InformacjeInformacje

W związku u zwiększającą się liczbą zachorowań na zakażenia górnych dróg oddechowych, w tym na grypę A (H1N1) zaleca się co następuje:

OBJAWYW większości przypadków choroba przebiega łagodnie. Podstawowy

zestaw leków obniżających gorączkę i zmniejszających dolegliwości ze strony układu mięśniowego jest wystarczający. Nie zaleca się stosowa-nia aspiryny.

Nieskomplikowane przypadki grypy mogą być diagnozowane na pod-stawie objawów klinicznych.

Następujące objawy sugerującą cięższy przebieg choroby:

1. Wysoka gorączka trwająca dłużej niż 3 dni 2. Spłycenie oddechu lub uczucie duszności 3. Obecność krwi w plwocinie 4. Obniżenie ciśnienia krwi 5. Znaczne osłabienie, zawroty głowy 6. Odwodnienie, które może prowadzić do skąpomoczu

i zapaści

Leczenia antywirusowe Leczenie antywirusowe jest zalecane:

– Osobom, które maja większe ryzyko ciężkiego przebiegu choroby (np. kobiety w ciąży, noworodki i dzieci do 2 roku życia oraz pacjenci z prze-

wlekłymi chorobami płuc, przewlekłej sterydoterapii i innych przewle-kłych chorób) - należy stosować leczenie antywirusowe bezzwłocznie w przypadku umiarkowanego przebiegu choroby.

– Osobom, u których stwierdza się ciężki lub pogarszający przebieg cho-roby Kobietom w ciąży zaleca się jak najszybciej kurację lekami antywi-

rusowymi, niezależnie od przebiegu choroby (Uwaga – ostrożnie należy podawać do 3 miesiąca ciąży) .

Należy również leczyć lekami antywirusowymi niemowlęta i dzie-ci do drugiego roku życia, zwłaszcza jeśli mają inne choroby, a objawy grypowe narastają.

Osoby z podejrzeniem zapalenia płuc winny być niezwłocznie leczo-ne antybiotykami i lekami antywirusowymi.

Leczenie antywirusowe nie jest zalecane osobom, które mają niepo-wikłany lub łagodny przebieg i nie są w żadnych z powyżej wymienio-nych grup wysokiego ryzyka.

DiagnostykaDostępne paskowe testy przesiewowe charakteryzują bardzo niską

swoistością (10-70 % z zależności od producenta), dlatego tez ich wyniki należy traktować z nieufnością .

Osoby z cięższym przebiegiem infekcji grypopodobnej należy pod-dać diagnostyce genetycznej, a leczenie wdrożyć nie czekając na wyni-ki testów.

Minister Zdrowia Krajowy Konsultant Ewa Kopacz w dziedzinie chorób zakaźnych Andrzej Horban

UWAGA! GRYPA AH1N1Przypomnienie o sposobie postępowania wobec chorych dotkniętych ciężką sepsą

lub wstrząsem septycznym w tym również w przebiegu zakażenia wirusem A(H1-N1) dla Ordynatorów Oddziałów Anestezjologii i Intensywnej Terapii w Polsce

o obowiązujących w tym zakresie wytycznych i zaleceniach Konsultanta Krajowego w dziedzinie Anestezjologii i Intensywnej Terapii.

całkowicie zgodnych z międzynarodowymi wytycznymi opublikowanymi pod postacią Survaving Sepsis Cam-paign Guidelines (SSC) i opublikowanych w czasopiśmie Medycyna Praktyczna 2008/03 oraz przyjętych w cało-ści przez Nadzór Krajowy w dziedzinie Anestezjologii i Intensywnej Terapii, także z rekomendacji Polskiej Gru-py Sepsy, do których dostęp można uzyskać poprzez stronę internetową Konsultanta Krajowego www.aneste-zjologia.bydgoszcz.pl.

Minister Zdrowia Konsultant Krajowy w dziedzinie Anestezjologii i Intensywnej Terapii Ewa Kopacz dr hab. n. med. Krzysztof Kusza

Informacja dla lekarzy w sprawie postępowania w związku z przypadkami grypy A(H1-N1)

Page 13: W CIENIU CIENIU MMIESIĘCZNIK IESIĘCZNIK NIIEZALEŻNY ...doipip.wroc.pl/download/pl/import/biuletyn_XII__091.pdf · w cieniu cieniu cczepkazepka niiezaleŻny ezaleŻny mmiesiĘcznik

1112 (218) 2009

PrewencjaPrewencja

Jedną z metod leczenia niewy-dolności nerek jest hemodializa. Jednak warunkiem jej skutecznego przeprowadzenia jest uzyskanie do-stępu naczyniowego pozwalającego na dostateczną podaż krwi.

Rodzaje dostępu naczyniowego można po-dzielić na trzy zasadnicze grupy:− przetoki tętniczo-żylne z naczyń własnych,− przetoki tętniczo-żylne z wykorzystaniem

protez z materiałów syntetycznych,− cewniki w dużych naczyniach krwiono-

śnych.

Przetoki tętniczo-żylne z naczyń własnych

W zdrowym organizmie nie występują na-turalne i bezpośrednie połączenia między dużą tętnicą a dużą żyłą, krew musi przepłynąć przez tkanki w celu ich odżywienia. Przetoka dializa-cyjna jest to wytwarzane przez chirurga sztuczne połączenie tętnicy z żyłą, najczęściej na przed-ramieniu lub ramieniu (rys. 1).

Zabieg przeprowadza się w znieczuleniu miejscowym. Połączenie takie powoduje wzrost ilości krwi płynącej w żyle.

Pierwszą przetokę wykonuje się zwykle w okolicy nadgarstka dłoni niedominującej (tzn. u osób praworęcznych w okolicy lewego nad-garstka, a u osób leworęcznych w okolicy pra-wego nadgarstka). Chirurg wykonuje kilkucen-tymetrowe nacięcie skóry, odsłania naczynia krwionośne i łączy przebiegającą w okolicy nad-garstka tętnicę promieniową z żyłą odpromie-niową. Następnie skóra zostaje zszyta i zakła-

dany jest sterylny opatrunek. Szwy usuwane są zwykle po 7-10 dniach. Cały zabieg trwa około 30-45 min; jego długość zależy przede wszyst-kim od stanu tętnicy i żyły. Zniszczone naczy-nia krwionośne, np. przez proces cukrzycowy, utrudniają zabieg.

W momencie wykonywania przetoki żyła i tętnica są wąskie. Np. w pierwszej przetoce po-łożonej w okolicy nadgarstka naczynia te mają średnicę ok. 2 mm. Po połączeniu tętnicy z ży-łą krew przepływa przez żyłę w dużej ilości, co doprowadza w krótkim czasie do jej poszerzenia. Przeciętnie po 6 tygodniach od zabiegu wytwo-rzenia przetoki żyła powiększa swoją średnicę do 4-6 mm, a tętnienie jest łatwo wyczuwalne na całej długości jej przebiegu. Dodatkowo nad przetoką słyszalny jest charakterystyczny szum, zgodny z rytmem serca pacjenta. Często, zwłasz-cza na początku do jego wysłuchania potrzebny jest stetoskop. W przypadku dojrzałej przetoki, z bardzo dużym przepływem krwi wystarczy przyłożyć ucho. Dla specjalisty charakter tego dźwięku wiele mówi o jakości i ewentualnej pa-tologii zespolenia. Ponadto ściana naczynia ule-ga znacznemu pogrubieniu, dzięki czemu toleru-je zwiększony przepływ krwi i późniejsze częste nakłucia igłą. Po okresie dojrzewania możliwe są pierwsze nakłucia żyły.

Często taka żyła położona jest płytko pod skórą, aby była widoczna lub bardzo łatwo wy-czuwalna po przyłożeniu dłoni do skóry przedra-mienia lub ramienia. W trakcie hemodializy żyłę nakłuwa się dwoma igłami. Jedna z igieł wkłu-wana jest w środek położony bliżej dłoni i słu-ży do pobierania krwi, która przekazywana jest do aparatu potocznie zwanego sztuczną nerką, gdzie jest oczyszczana, druga wkłuwana w żyłę bliżej ramienia, służy do oddawania krwi po jej oczyszczeniu (rys. 2)

Niestety, przetoka dializacyjna zazwy-czaj nie działa w należyty, właściwy spo-sób przez całe życie. U niektórych chorych przetoki funkcjonują prawidłowo przez kilkanaście lat (nawet do 25), u innych (a takich jest większość) czas ten ograni-czony bywa do lat kilku lub nawet kilku

miesięcy. Średnia długość korzystania z jednej przetoki wynosi 2-3 lata, przy czym przetoki wy-konane z własnych naczyń krwionośnych dzia-łają dłużej od przetok wykonanych ze sztucz-nych protez. Jeśli przetoka nie działa prawidło-wo i nie jest właściwie leczona, dochodzi do jej zamknięcia, czemu towarzyszy ustanie tętnienia nad miejscem połączenia z tętnicą i nad żyłą na całej jej długości.

Aby chory mógł być nadal dializowany, na-leży wówczas wytworzyć kolejną przetokę dia-lizacyjną. Kolejno wybieranymi miejscami są: okolica nadgarstka dłoni dominującej, przedra-miona i ramiona obu kończyn górnych. W wy-jątkowych przypadkach chirurg jest zmuszony do wytworzenia przetoki w nietypowej lokali-zacji (tzw. przetoki egzotyczne) – na udzie, na ścianie klatki piersiowej (pomiędzy żyłą pod-obojczykową jednej strony, np. prawej, a tętni-cą podobojczykową drugiej strony, np. lewej), na klatce piersiowej i jamie brzusznej (od tętni-cy podobojczykowej do żyły biodrowej). Chi-rurg stara się wykorzystać wszystkie dostępne miejsca do wytworzenia przetoki dializacyjnej, pamiętając, że okres jej funkcjonowania wyno-si ok. 2-3 lat, a spotyka się już chorych dializo-wanych 30 lat i okres ten będzie się wydłużał. Jednocześnie liczba miejsc odpowiednich do wytworzenia przetoki jest ograniczona. Każde miejsce, w którym można ją wykonać, jest za-tem na wagę złota.

Należy o tym pamiętać nawet w okresie znacznie poprzedzającym konieczność leczenia nerkozastępczego. Wszelkie zabiegi mogące spo-wodować stan zapalny żyły (wenflony, drażniące leki podawane dożylnie), a w konsekwencji jej

mgr piel. Ewa Potężna-Rutkowska

DOSTĘP NACZYNIOWY DO HEMODIALIZY. PRZETOKA TĘTNICZOŻYLNA.

rys. 1rys. 1

rys.2rys.2

Page 14: W CIENIU CIENIU MMIESIĘCZNIK IESIĘCZNIK NIIEZALEŻNY ...doipip.wroc.pl/download/pl/import/biuletyn_XII__091.pdf · w cieniu cieniu cczepkazepka niiezaleŻny ezaleŻny mmiesiĘcznik

12 W CIENIU CZEPKA

PrewencjaPrewencja

zbliznowacenie lub niedrożność należy ograni-czyć do minimum. Dotyczy to zwłaszcza osób u których istnieje duże prawdopodobieństwo wystąpienia niewydolności nerek, np. cukrzy-ków, chorych z nadciśnieniem, przewlekłymi chorobami nerek, z wielotorbielowatością nerek w rodzinie. Jeśli procedury wcześniej wymienio-ne są koniecznością to w miarę możliwości żyłę należy nakłuwać jak najbliżej dłoni, a nie zaczy-nać od zgięcia łokciowego.

Chory posiadający prawidłowo wykonaną, dojrzałą, gotową do użytkowania przetokę po-winien pamiętać, że jest ona niezbędna do czysz-czenia organizmu, a czas jej działania zwykle ograniczony. Żywotność w dużym stopniu za-leży od jej wykorzystywania. Nie należy nakłu-wać żyły w okolicy jej bezpośredniego połącze-nia z tętnicą. Ochroną objęte jest około 5 cm ży-ły w okolicach blizny na skórze. Igły powinny być zawsze wkłuwane ostrzem w kierunku prze-pływu krwi (najczęściej kierunku stawu ramien-nego). Żyłę należy nakłuwać w taki sposób, aby przebita została tylko jedna, bliższa skóry, ścia-na naczynia (a nie „na wylot”). Istotne jest też, by nie rozpoczynać nakłuwania żyły przed za-kończeniem jej dojrzewania i nie nakłuwać jej w innym niż hemodializa celu, np. pobrania krwi czy podania leków. W miejscach wielokrotnych nakłuć ściana ulega stopniowemu zniszczeniu co zmniejsza jej wytrzymałość mechaniczną. Pod wpływem dużego przepływu krwi i zwią-zanego z tym wysokiego ciśnienia dochodzi do uwypuklenia ściany żyły, a tym samym do jej poszerzenia. Poszerzenia te w miejscach nakłuć mogą osiągać znaczne rozmiary (do 3 cm śred-nicy), co zagraża pęknięciem naczynia i inten-sywnym krwawieniem.

Inną częstą przyczyną utraty funkcji zespo-lenia jest infekcja. Każda procedura związana z zespoleniem (zmiana opatrunku, nakłuwanie do hemodializy) musi być wykonana z zachowa-niem zasad aseptyki i antyseptyki. Także pacjent każdorazowo przed dializą powinien kończynę z zespoleniem umyć ciepłą wodą z mydłem, a po osuszeniu skóry dodatkowo zastosować preparat dezynfekujący. Rolą personelu pielęgniarskie-go jest przede wszystkim edukować chorych, zwłaszcza tych rozpoczynających leczenie ner-kozastępcze. Wtedy jest szansa na wytworzenie prawidłowych nawyków procentujących w przy-szłości dłuższym funkcjonowaniem dostępu na-czyniowego.

Personel medyczny, świadomy znaczenia, ja-kie posiada prawidłowo działająca przetoka dia-lizacyjna, powinien roztoczyć nad nią szczegól-

nie troskliwą opiekę. Jednak nikt tak nie zna cia-ła chorego jak on sam i nikt tak szybko nie za-uważa zmian w przetoce jak jej właściciel. Z te-go też względu chory powinien sam nauczyć się podstawowych zasad opieki i badania przetoki dializacyjnej. Kluczową kwestią jest codzien-ne, samodzielne badanie przetoki. Ocena żyły na całej długości zajmuje nie więcej niż minu-tę i należy ją przeprowadzać kilka razy dzien-

nie (co najmniej trzy: po przebudzeniu, około południa i przed zaśnięciem). Podczas badania należy sprawdzać nie tylko tętno nad żyłą, ale i pojawienie się zaczerwienienia na skórze lub owalnych pogrubień w okolicy żyły. Mogą być to objawy wielu patologicznych zmian. Wcze-sne ich zaobserwowanie i zgłoszenie lekarzowi prowadzącemu pozwoli wdrożyć właściwe me-tody diagnostyczne (USG) i określić charak-ter patologii. W przypadku stwierdzenia braku tętna nad jakimkolwiek odcinkiem żyły nale-ży ten fakt niezwłocznie zgłosić lekarzowi pro-wadzącemu.

Także przed zaśnięciem, poza opisanym wy-żej badaniem przetoki, chory powinien pamiętać o takim ułożeniu ręki z przetoką, aby nie spowo-dować uciśnięcia żyły, które prowadzi do jej za-krzepnięcia. Każdy ucisk trwający kilka minut zatrzymuje przepływ krwi i może powodować jej zakrzepnięcie, a w konsekwencji unierucho-mienie (zatrzymanie działania) przetoki. Dlate-go też nie dozwolone jest zakładanie mankie-tu ciśnieniomierza na kończynę z zespoleniem i pomiar RR. Dotyczy to także każdego innego

długotrwałego ucisku spowodowanego np. za-łożeniem stazy czy nieprawidłowo założonym opatrunkiem gipsowym.

Przetoka tętniczo-żylna z wykorzy-staniem materiałów syntetycznych

Czasami po wyczerpaniu wszystkich możli-wości wytworzenia dostępu naczyniowego z na-czyń własnych wtórnym sposobem może być wykorzystanie protez naczyniowych, najczęściej z politetrafluoroetylenu (PTFE) popularnie na-zywanych „goreteksami”, najczęściej o średni-cy 6mm.(rys. 3) Lokalizacja i sposób wykona-nia tego typu dostępu jest podobna jak przeto-ki z naczyń własnych (przedramię, ramię, udo, klatka piersiowa)

Zaletą tego typu protez jest możliwość ich wcześniejszego nakłuwania (po ok. 2 tygo-dniach). Wadą natomiast krótszy okres użyt-kowania, skłonność do zwężeń w okolicy ze-spolenia z naczyniem własnym, większe ryzy-ko zakażenia.

Podsumowując:− przetoka dializacyjna służy tylko i wyłącz-

nie do przeprowadzenia hemodializy, a nie do pobierania krwi czy podawania leków!

− długotrwały ucisk na przetokę może spowo-dować jej uszkodzenie, dlatego nie należy mierzyć ciśnienia tętniczego na kończynie z czynnym zespoleniem.

− stan naczyń krwionośnych, a co za tym idzie potencjalna możliwość wykonania przetoki tętniczo-żylnej w dużym stopniu zależy od postępowania personelu pielęgniarskie-go w okresie nawet znacznie poprzedza-jącym konieczność leczenia nerkozastęp-czego (wenflony!!!).

− wszelkie procedury medyczne związane z przetoką dializacyjną muszą odbywać się z zachowaniem zasad aseptyki i antyseptyki.

− rolą personelu pielęgniarskiego jest także edukować chorych w zakresie zapobiegania infekcji, funkcjonowania w życiu codzien-nym z przetoką i zgłaszania wszelkich nie-prawidłowości w jej funkcjonowaniu.

Literatura:– „Przetoka dializacyjna 10 pytań głównych” Poradnik

dla personelu medycznego Stacji Dializ; R. Pietura– „Dostępy naczyniowe do dializ”; red. P. Chęciński,

S. Czekalski, G. Oszkins, S. Zapalski; wyd. Urban&Part-ner; Wrocław 2001

– „Nefrologia, skrypt dla studentów i lekarzy”; red. Z. Szewczyk; wyd. Akademia Medyczna we Wrocławiu; Wrocław 1996

– „Dializoterapia w codziennej praktyce”; red. B. Rut-kowski; wyd. MAKmed; Gdańsk 1994

rys.3

Page 15: W CIENIU CIENIU MMIESIĘCZNIK IESIĘCZNIK NIIEZALEŻNY ...doipip.wroc.pl/download/pl/import/biuletyn_XII__091.pdf · w cieniu cieniu cczepkazepka niiezaleŻny ezaleŻny mmiesiĘcznik

1312 (218) 2009

PTPPTP

Dolnośląska Okręgowa Rada Pielęgniarek i Położnych we Wrocławiu z radością przyjęła informa-cję o ponownym wyborze na stanowisko Przewodniczącej Polskiego Towarzystwa Pielęgniarskiego Oddział we Wrocławiu Pani mgr Teresy Fichtner-Jeruzel.

Serdecznie gratulujemy i mamy nadzieję na dalszą współpracę.mgr Urszula Olechowska

Przewodnicząca Dolnośląskiej Okręgowej Rady Pielęgniarek i Położnych we Wrocławiu.

Wszystkiego najlepszego z okazji Świąt Bożego Narodzenia oraz Nowego Roku

wszystkim koleżankom pielęgniarkom i położnym życzy

Zarząd Oddziału Polskiego Towarzystwa Pielęgniarskiego we Wrocławiu

GRATULACJEWarszawa, 27.10. 2009 r.

Pani mgr Teresa Fichtner -Jeruzel Przewodnicząca Oddziału PTP we Wrocławiu

Szanowna Pani Przewodnicząca!W imieniu Zarządu Głównego Polskiego To-

warzystwa Pielęgniarskiego serdecznie gratu-luję wyboru na kadencję 2009 — 2013 i jedno-cześnie dziękuję za poprzedni okres pracy spo-łecznej na rzecz Towarzystwa, jako Przewodni-cząca Oddziału.

Czas od ostatnich wyborów szybko przemi-nął. Zdajemy sobie sprawę, iż bez Pani pracy w terenie, Towarzystwo nie mogłoby istnieć. Dla każdej organizacji najważniejsze są jej filary członkowie kół/oddziałów, którzy swoim zaan-gażowaniem i wiarą w przyszłość pielęgniarstwa czynią wiele dobrych rzeczy dla przyszłości To-warzystwa a tym samym dla naszej profesji. In-westowanie w pielęgniarstwo to inwestowanie w pacjenta, bez tego nie można mówić o dobrej praktyce, etyce, a przede wszystkim o tożsamo-ści zawodowej. Przez lata swojej działalności swoim zaangażowaniem kształtowała Pani Toż-samość Zawodową koleżanek i kolegów, a swo-ją postawą wskazywała Pani młodym ludziom kierunek, w którym należy podążać. Bycie Li-derem jest wielką umiejętnością. Niewiele osób może poszczycić się uznaniem i zaufaniem swo-ich koleżanek i kolegów.

Jeszcze raz bardzo dziękuję za czteroletnie towarzyszenie Zarządowi Głównemu w trud-nej drodze poszukiwania wspólnych ścieżek dla obecnych i przyszłych pokoleń i kreowa-niu twórczej przyszłości. Na ręce Pani składam Gratulacje dla całego Zarządu Oddziału i pozo-stałych Organów.

Licząc na dalszą współpracę, Z poważaniem

Dorota KilańskaPrzewodnicząca Zarządu Głównego

Polskiego Towarzystwa Pielęgniarskiego

KOMUNIKAT NR 1 Zarząd Główny Polskiego Towarzystwa Pielęgniarskiego

Koło Liderów Pielęgniarstwa przy ZG PTP

serdecznie zapraszają do udziałuw V Ogólnopolskim Konkursie

„PIELĘGNIARKA ROKU 2009”

Celem Konkursu jest wyłonienie i nagrodzenie pielęgniarek liderów, osób o najlepszym przygotowaniu zawodowym, etycznym i zaangażowaniu na rzecz środowiska pielęgniarskiego.

Zapraszamy do udziału w KonkursieLiczymy na rozpropagowanie informacji we wszystkich zakładach opieki

zdrowotnej na terenie działania Oddziałów PTP.

Konkurs odbywać się będzie w trzech etapach według następującego harmonogramu;• wyłonienie uczestników Konkursu w poszczególnych ZOZ - ach do dn. 31.01.2010 r.• eliminacje w Oddziałach Wojewódzkich PTP dn. 5.03.2010r godz.12.oo• III etap – prezentacja własna (szczegóły Komunikat nr 2, strona www.ptp.na1.pl)

Dodatkowe informacje: Dorota Jacyna, tel. (0-22) 861-02-46, kom. 0-509-759-219, e-mail: [email protected]

Uwaga!Regulamin Konkursu i Karta Zgłoszenia Uczestnictwa Konkursu są dostęp-ne na stronie internetowej naszej Izby www.doipip.wroc.pl

Serdecznie zapraszamy na posiedzenia naukowe Serdecznie zapraszamy na posiedzenia naukowe Polskiego Towarzystwa PielPolskiego Towarzystwa Pielęęgniarskiego, ktgniarskiego, któóre organizowane sre organizowane są ą

w Sali Konferencyjnej Okrw Sali Konferencyjnej Okręęgowego Szpitala Kolejowego gowego Szpitala Kolejowego we Wrocwe Wrocłławiu przy ul. Wiawiu przy ul. Wiśśniowej 36.niowej 36.

21.01.2010 g. 1300 – dr A. Szeląg Nowoczesne standardy przetaczania krwi

i preparatów krwiopochodnych

18.02.2010 g. 1300 – dr D. Wyśko Profilaktyka pierwotna i wtórna choroby niedokrwiennej serca

18.03.2010 g. 1300 – dr hab. I. Całkosiński Wpływ środowiska i stresu na wskaźniki diagnostyczne

15.04.2010 g. 1300 – mgr Teresa Fichtner-Jeruzel Etos pielęgniarski

Page 16: W CIENIU CIENIU MMIESIĘCZNIK IESIĘCZNIK NIIEZALEŻNY ...doipip.wroc.pl/download/pl/import/biuletyn_XII__091.pdf · w cieniu cieniu cczepkazepka niiezaleŻny ezaleŻny mmiesiĘcznik

14 W CIENIU CZEPKA

PielęgniarstwoPielęgniarstwo

1 grudnia – ŚWIATOWY DZIEŃ WALKI Z AIDS

Dwadzieścia osiem lat temu zostały opisane w Stanach Zjednoczonych pierwsze przypadki AIDS. Mimo niespotykanego w historii medy-cyny postępu w zakresie wiedzy na temat natu-ralnego przebiegu zakażenia HIV, patogenezy AIDS, metod diagnostyki, profilaktyki i terapii, a także upowszechnienia dostępności do terapii antyretrowirusowej, epidemia HIV/AIDS wciąż ewoluuje i wymyka się spod kontroli. Praktycz-nie jedyną nadzieję na jej opanowanie stanowi profesjonalny nadzór epidemiologiczny i zaan-gażowanie całego społeczeństwa w edukację i przestrzeganie zasad profilaktyki. Jest to dzia-łanie szczególnie istotne, bowiem problem zaka-żenia HIV nie dotyczy już wyłącznie wybranych grup (nazywanych w przeszłości „grupami ryzy-ka”) lecz każdej osoby podejmującej ryzykowne zachowania, albo seksualne albo związane z do-żylnym przyjmowaniem narkotyków.

Sytuacja epidemiologicznaW Europie, w tym również w krajach Unii

Europejskiej, odnotowuje się ogromny wzrost liczby nowych zakażeń HIV. Poważnym pro-blemem jest również bardzo późne wykrywa-nie zakażenia HIV – dopiero w stadium AIDS – co dotyczy przede wszystkim osób zakażo-nych drogą kontaktów heteroseksualnych i nar-komanów. Osoby uzależnione od narkotyków oraz imigranci, mimo ogromnych nakładów fi-nansowych i reform systemów opieki zdrowot-nej, wciąż mają trudności z dostępem do opieki medycznej i terapii. Po początkowej ogólnoświa-towej mobilizacji, akcjach edukacyjnych i wy-kształceniu dużych grup społecznych w zakresie profilaktyki zakażenia HIV, u schyłku lat dzie-więćdziesiątych XX wieku osiągnęliśmy znacz-ny spadek liczby nowych zakażeń. Ten pozorny sukces i szeroka dostępność coraz bardziej sku-tecznego leczenia antyretrowirusowego uśpi-ły czujność wielu osób i dały epidemii czas na zmianę oblicza. „Staliśmy się ofiarami własne-go sukcesu”.

W Afryce, od początku epidemii, do zaka-żenia HIV dochodzi przede wszystkim pod-czas kontaktów heteroseksualnych. Natomiast w USA i Europie w początkach epidemii do za-

każeń dochodziło przede wszystkim drogą kon-taktów homoseksualnych (MSM – men having sex with men czyli mężczyźni odbywający kon-takty seksualne z mężczyznami) i dożylnego sto-sowania narkotyków. Edukacja w zakresie pro-filaktyki zakażenia HIV kierowana głównie do tych dwóch grup doprowadziła do sytuacji, że były to grupy najlepiej wyedukowane i stosujące się do zaleceń. Z chwilą, gdy zakażenie HIV sta-ło się zakażeniem przewlekłym, które nie musi bezwzględnie prowadzić do rozwoju AIDS, za-nikł wszechogarniający lęk przed zakażeniem. W tym czasie dorastały również nowe pokolenia, które nie wychowywały się w początkach epi-demii HIV/AIDS, a więc nie miały możliwości doświadczenia alarmujących raportów medial-nych i edukacji społecznej na szeroką skalę. Lu-ki nie wypełniła również szkoła, która podeszła do zagadnienia w sposób zachowawczy.

W Europie wyróżnia się trzy rejony o od-miennej epidemiologii: kraje Europy Zachodniej, Europę Środkową i kraje nadbałtyckie.

W krajach Europy Zachodniej do zakaże-nia HIV najczęściej dochodzi drogą seksual-ną, głównie heteroseksualną, a także coraz czę-ściej homoseksualną. Dominująca droga w du-żym stopniu zależy od konkretnego kraju, i tak na przykład w Wielkiej Brytanii czy Niemczech nieco ponad 50% nowych zakażeń odnotowywa-nych jest w grupie MSM, natomiast we Francji czy Hiszpanii podczas kontaktów heteroseksu-alnych. Co bardziej niepokojące, ogromna liczba nowych zakażeń podczas kontaktów heterosek-sualnych, a zatem wśród osób, które często nie uznają swoich zachowań seksualnych za obar-czonych ryzykiem zakażenia HIV, wykrywana jest późno, niejednokrotnie już w stadium AIDS. Taką niepokojącą sytuację obserwuje się nieza-leżnie od stopnia rozwoju ekonomicznego kraju, również w krajach tak bogatych jak Wielka Bry-tania, Stany Zjednoczone i w wielu innych. Po-winno to wzbudzać duży niepokój, gdyż późne wykrycie zakażenia wiąże się z wysokim ryzy-kiem zgonu (4-20 krotnie wyższym niż w przy-padku wczesnej diagnozy). Jednocześnie osoba nieświadoma zakażenia przez wiele lat może za-

każać kolejnych partnerów. Według danych ame-rykańskich (CDC – Centers for Disease Control) za 75% nowych zakażeń „odpowiadają” osoby nieświadome swego zakażenia!

Problem zakażeń HIV nabywanych drogą he-teroseksualną dotyczy wszystkich krajów Euro-py Zachodniej i Środkowej, podobnie jak zaka-żenia nabywane drogą kontaktów homoseksual-nych. W większości krajów rozwiniętych kon-takty MSM ponownie stały się częstą przyczy-ną zakażeń HIV. Brak akceptacji dla tego ro-dzaju związków, samotność i brak edukacji no-wych pokoleń, a także korzystne rokowanie dla osób żyjących z HIV przyczyniło się do spad-ku częstości stosowania prezerwatyw również w tej grupie osób, co wtórnie doprowadziło do wzrostu częstości zakażeń krętkiem kiły, które, wraz z coraz częściej stosowaną metamfetaminą (również popularna ecstasy), zwiększają ryzyko zakażenia HIV. Problem braku akceptacji kon-taktów homoseksualnych nie stanowi wyłącznie problemu etycznego i światopoglądowego. Brak możliwości normalnego prowadzenia otwartych związków, odczuwania wsparcia ze strony bli-skich i rodziny, a także brak wzorców w litera-turze i w mediach przyczyniają się do wzrostu liczby przygodnych, nieprzemyślanych czysto fizycznych kontaktów, obarczonych szczegól-nie wysokim ryzykiem nabycia zakażeń prze-noszonych drogą płciową.

W krajach Europy Środkowej, w tym w Pol-sce, dominuje seksualna droga nabywania za-każenia HIV, przede wszystkim heteroseksu-alna, ale coraz częściej również homoseksual-na. W dużej mierze sytuacja epidemiologicz-na jest podobna do sytuacji w krajach Europy Zachodniej.

Z kolei w krajach Europy Wschodniej i w Azji, z powodu całkowitego braku lub ograniczonego zasięgu programów redukcji szkód m.in. progra-mów wymiany igieł i strzykawek lub substytu-cji metadonowej, do zakażenia HIV dochodzi głównie podczas dożylnego stosowania narkoty-ków i podczas kontaktów seksualnych z osobami uzależnionymi. Stygmatyzacja kontaktów homo-seksualnych leży u podstaw braku jakichkolwiek

Bartosz SzetelaKlinika i Katedra Chorób Zakaźnych, Chorób Wątroby i Nabytych Niedoborów Odporności Akademii Medycznej we Wrocławiu

ZAKAŻENIE HIV I AIDS PROBLEM PRZESZŁOŚCI?

Page 17: W CIENIU CIENIU MMIESIĘCZNIK IESIĘCZNIK NIIEZALEŻNY ...doipip.wroc.pl/download/pl/import/biuletyn_XII__091.pdf · w cieniu cieniu cczepkazepka niiezaleŻny ezaleŻny mmiesiĘcznik

1512 (218) 2009

PielęgniarstwoPielęgniarstwo

akcji profilaktycznych kierowanych do tej gru-py i jest jedną z przyczyn coraz częstszych za-każeń HIV nabywanych tą drogą. Niektóre kra-je ze względów światopoglądowych starają się ukryć problem zakażeń HIV wśród MSM.

Z kolei w krajach nadbałtyckich, ze względu na późne wdrożenie programów redukcji szkód lub ich braku, do większości zakażeń docho-dzi podczas dożylnego stosowania narkotyków. W ostatnich latach liczba ta zaczęła się powo-li zmniejszać. Brak dostępu do terapii substy-tucyjnej stwarza ogromne trudności w opiece nad narkomanami żyjącymi z HIV, bowiem bez stabilizacji w programach terapeutycznych, na przykład metadonowych, nie można objąć ich profesjonalną opieką medyczną, a tym samym rozpocząć leczenia antyretrowirusowego. Pro-blem mógłby wydawać się błahy, przynajmniej z epidemiologicznego punktu widzenia, gdyby nie fakt, że osoby stosujące narkotyki to nie tylko tzw. osoby społecznie wykluczone, ale również uczestnicy dyskotek i prywatek, podczas których może dochodzić do przenoszenia zakażenia HIV, również drogą kontaktów seksualnych.

ProfilaktykaNajtańszym a zarazem najbardziej skutecz-

nym sposobem na odwrócenie trendów epide-miologicznych jest bez wątpienia stała promocja i stosowanie profilaktyki. W początkowej fazie epidemii HIV/AIDS niewiele było wiadomo na temat samego zakażenia, a leki hamujące repli-kację HIV były kwestią przyszłości. Wówczas jedynym dostępnym narzędziem była profilak-tyka i edukacja. Rządy wielu krajów zaangażo-wały ogromne środki finansowe i ludzkie w upo-wszechnienie wiedzy o HIV, a przede wszystkim na temat metod zapobiegania zakażeniu. W mia-rę poznawania zagadnienia, zarówno rządy, jak i społeczeństwa przestały się interesować HIV, a akcje edukacyjne straciły na sile.

Cele w zakresie profilaktyki niezbędne do pilnej realizacji można przedstawić zasadniczo w dwóch punktach:

1) zwiększenie liczby badań przesiewowych anty-HIV poprzez zwiększenie ich dostępności, zmniejszenie stygmatyzacji osób, które się im poddają, a także przedstawienie społeczeństwu korzyści z wykonania badania,

2) umieszczenie problematyki HIV/AIDS na pierwszym miejscu w agendzie politycznej Unii Europejskiej i prowadzenie ciągłej edukacji w mediach i szkołach. Edukacja, niezależnie od wsparcia ze strony Państwa, aby odniosła suk-ces, musi być prowadzone na każdym szczeblu opieki zdrowotnej przez lekarzy i pielęgniarki

w każdego rodzaju poradni poprzez aktywne promowanie informacji o miejscach gdzie można poddać się badaniu w kierunku zakażenia HIV i z czym wiąże się fakt ewentualnego zakażenia. Należy zacząć traktować problem HIV i promo-cję zdrowia z nim związaną podobnie jak pro-blem cukrzycy i nadciśnienia, wyzbyć się nie-potrzebnej ideologizacji i lęków. Tylko wówczas mamy szansę osiągnąć sukces.

Edukacja była nieprzerwanie kontynuowana wśród osób stosujących dożylnie narkotyki. Po-wstały liczne programy redukcji szkód obejmu-jące wymianę igieł i strzykawek, a także eduka-cję na temat bezpieczniejszego stosowania nar-kotyków. W krajach, gdzie wdrożono takie pro-gramy (w pewnym zakresie również w Polsce) odnotowuje się znaczący spadek liczby zakażeń HIV wśród narkomanów, a od lat 2000-2002 za-notowano mniej nowych zakażeń HIV nabytych drogą dożylnego stosowania narkotyków niż dro-gą seksualną (również w Polsce).

Profilaktyka i edukacja okazują się być zupeł-nie nieskuteczne, jeśli osoby narażone na zaka-żenie HIV nie postrzegają siebie jako zagrożo-ne zakażeniem. Edukacja musi zlikwidować ist-niejący wciąż stereotyp, że problem HIV/AIDS dotyczy tylko narkomanów i homoseksualistów. Stereotyp ten nie tylko zdejmuje odium z przy-godnych kontaktów heteroseksualnych bez pre-zerwatywy, ale, co gorsza, pozwala żyć wiele lat w nieświadomości. Spośród wszystkich kra-jów europejskich najwięcej osób nieświadomych zakażenia HIV żyje w Polsce, gdzie ponad 60% osób zakażonych HIV jest tego nieświadoma. Bezpośrednio za Polską plasują się Litwa (50%) i Holandia (40%). Średni wskaźnik dla Europy wynosi około 30%.

Przyczyny braku wiedzy o fakcie zakażenia są zwykle złożone, jednak w przypadku Polski i Litwy na pewno zasadniczą przyczyną jest zni-koma w stosunku do krajów Europy Zachodniej liczba wykonywanych badań przesiewowych. Duża ich liczba jest skutecznym sposobem na zwiększenie wykrywalności zakażenia HIV. W poszczególnych krajach Europy Zachodniej i Środkowej liczba wykonywanych badań prze-siewowych jest zmienna i waha się między 10 a 80 testów na tysiąc mieszkańców. W ostatnich 10 latach Portugalia i Turcja, dzięki zmianom w polityce zdrowotnej, odnotowały 20-40-krot-ny przyrost liczby wykonywanych badań prze-siewowych. W Polsce liczba ta od kilkunastu lat utrzymuje się niezmiennie na poziomie 4-5 badań na 1000 mieszkańców. O zakażeniu HIV jako lekarze i pielęgniarki należy myśleć często,

rozmawiać z pacjentami i zachęcać do podda-wania się badaniom przesiewowym. Nawet jeśli dane schorzenie nie jest związane z zakażeniem HIV, nie możemy wykluczyć, że pacjent lub pa-cjentka są zakażeni HIV gdyż mogli mieć wcze-śniejsze kontakty seksualne bez prezerwatywy (nawet w stałych związkach – współpartner/ka nie zawsze jest wierny/a lub mógł/a zakazić się przed obecnym związkiem), o których nie ko-niecznie będą chcieli rozmawiać, lub przyjmo-wali w przeszłości narkotyki (nawet bez uzależ-nienia). W Polsce nie wprowadzono dotychczas zalecenia przesiewowego testowania wszystkich pacjentów (oczywiście zawsze za ich zgodą), jed-nak w krajach gdzie sytuacja epidemiologiczna wydaje się być znacznie gorsza wprowadzono tak zwaną zasadę opt-out. W Stanach Zjedno-czonych, Wielkiej Brytanii, Niemczech, Francji i Czechach każdy pacjent zgłaszający się do leka-rza musi mieć zaproponowane badanie w kierun-ku zakażenia HIV i tylko od jego decyzji zależy czy będzie ono wykonano. W Polsce taką grupą, w której obowiązkowo należy proponować bada-nie w kierunku zakażenia HIV są ciężarne. Tak duży nacisk został położony na tę właśnie gru-pę, gdyż dostępna profilaktyka zmniejsza ryzy-ko zakażenia dziecka, jeśli matka jest zakażona HIV, praktycznie do zera (0,8-1%). Nie wszyscy ginekolodzy jednak o tym pamiętają. I tu poja-wia się dodatkowa rola pielęgniarek i położnych, zwłaszcza jeśli pamiętamy, że to właśnie wśród kobiet zakażenie HIV wykrywane jest bardzo późno, w jeszcze większym stopniu zwiększa-jąc ryzyko zakażenia dziecka.

Sytuacja w Europie wygląda podobnie, jed-nak dotychczas w wielu krajach nadal promo-wane są przede wszystkim punkty konsultacyj-no-diagnostyczne oferujące zainteresowanym możliwość bezpłatnego i anonimowego badania w kierunku zakażenia HIV (lista takich punk-tów z aktualnymi godzinami pracy dostępna jest na stronie Krajowego Centrum ds. AIDS www.aids.gov.pl). Konieczne jest jednak odnalezienie zachęt do poddawania się testom kierunku za-każenia HIV. Nie ustalono idealnego rozwiąza-nia, zależy ono bowiem zarówno od grupy do-celowej jak i od prawdziwych przyczyn zniechę-cających do poddania się badaniu. Wśród argu-mentów, które można użyć jako zachęty do wy-konania badania, wspomina się między innymi o następujących: nie zakażę innych, mogę się le-czyć, nie zakażę dziecka, mogę pozostać zdro-wy. Jednocześnie akcentuje się potrzebę walki z przeszkodami związanymi z testowaniem jak i z życiem z HIV: mogę zostać wykluczony z ży-

Page 18: W CIENIU CIENIU MMIESIĘCZNIK IESIĘCZNIK NIIEZALEŻNY ...doipip.wroc.pl/download/pl/import/biuletyn_XII__091.pdf · w cieniu cieniu cczepkazepka niiezaleŻny ezaleŻny mmiesiĘcznik

16 W CIENIU CZEPKA

PielęgniarstwoPielęgniarstwo

cia rodzinnego i społecznego, mogę stracić pracę jeśli ktoś się dowie, mogę być deportowany. Mi-mo tych działań wciąż istnieją trudności w za-warciu kontraktu terapeutycznego z mężczyzna-mi mającymi kontakty seksualne z mężczyzna-mi MSM, w tym z gejami, a niekiedy również z osobami heteroseksualnymi. Kontakty sek-sualne między mężczyznami, niezależnie czy przygodne czy w trwałych związkach, w wielu środowiskach wciąż nie są akceptowane. Trud-ności w zachęceniu MSM do wykonania bada-nia polegają przede wszystkim na zlikwidowa-niu postrzeganych barier. Jest ich wiele, choćby obawa przed ujawnieniem swojej orientacji sek-sualnej, rodzaju ryzykownych zachowań, a tak-że potencjalne utrudnienie w dostępie do opieki

medycznej, a także obawa przed brakiem pouf-ności i anonimowości. Dominującą rolę wyda-je się odgrywać jednak obawa przed wyklucze-niem z grupy, w której się przebywa, gdyż nie-zależnie od braku akceptacji ze strony tej gru-py, daje ona ciepło i wsparcie niezbędne w co-dziennym życiu.

Podsumowanie:Mimo wielu lat trwania epidemii HIV/AIDS

i akcji profilaktycznych w Europie, jej problem jest daleki od rozwiązania. W wiek dojrzewa-nia wchodzą kolejne pokolenia całkowicie nie-przygotowane do profilaktyki zakażenia HIV, a stygmatyzacja sfery seksualnej zamiast ma-leć, ulega zwiększeniu, prowadząc do unikania

odpowiedzialności za swoje zachowania. Jedy-nie osoby uzależnione od narkotyków, w kra-jach, w których nieprzerwanie prowadzone by-ły programy redukcji szkód, przestają stanowić dominującą grupę wśród osób ze świeżym za-każeniem HIV nabytym drogą dożylną, zakaża-ją się jednak drogą seksualną, o czym również należy pamiętać.

Epidemia HIV/AIDS wymknęła się spod kontroli, tym razem dzięki błędnemu wraże-niu opanowania sytuacji. Jej nowe oblicze po-winno skłonić wszystkie osoby zajmujące się zdrowiem publicznym do modyfikacji i inten-syfikacji działań.

Małgorzata SzczotkaStudia Pielęgniarstwo Pomostowe, Semestr II, TokA, Rok 2009

PRACA SAMOKSZTAŁCENIOWA ZA ZAKRESU POZ TEMAT:

ZACHOWANIA ZDROWOTNE I WYBRANE ELEMENTY STYLU ŻYCIA W RODZINIE

Zdrowie stanowiło i stanowi zawsze podsta-wową wartość w życiu człowieka. Jest warun-kiem rodzinnego szczęścia, życia zawodowego, społecznego, wpływa na każdą sferę jego zacho-wań. Przez długi okres czasu nie funkcjonowa-ła jakaś szczególnie złożona definicja zdrowia. W szerokim rozumieniu zdrowym był ten, kto nie był chory i nie był inwalidą. Pierwszą defi-nicją zdrowia zmieniającą jej rozumowanie by-ła definicja ogłoszona przez Światową Organi-zację Zdrowia w 1948 r. Zgodnie z nią „zdrowie jest to nie tylko brak choroby lub ułomności, lecz dobre, pełne samopoczucie fizyczne, psychicz-ne i społeczne”. Czynniki, które decydują o zdrowiu można podzielić na:- czynniki genetyczne- czynniki środowiskowe- tryb życia (praca, nauka, wypoczynek, spo-

sób żywienia)- kultura zdrowotna (poziom wiedzy o zdrowiu

i praktyczne jej wykorzystanie). Ze zdrowiem człowieka wiąże się nieroze-

rwalnie styl życia czyli specyficzne zachowania dla danej jednostki lub zbiorowości. Zdetermino-wany on jest warunkami życia, indywidualnymi

wzorami zachowań, na który wpływają czynni-ki kulturowe i osobowość jednostek, jej potrze-by, wartości, przekonania. Na styl życia wpły-wa również sytuacja ekonomiczno-polityczna państwa. Styl życia zmienia się w ciągu całego życia. Kształtują go różne czynniki. W dzieciń-stwie i młodości kształtowany jest przez wzorce przekazywane przez rodziców, szkołę, rówieśni-ków, środki masowego przekazu, później wpły-wają na niego własne przyzwyczajenia, praca, środowisko, w którym funkcjonuje. Sposób ży-cia ma ogromny wpływ na nasze zdrowie tak samo jak na zachowania zdrowotne człowieka. Zachowania zdrowotne mogą sprzyjają naszemu zdrowiu a zachowania szkodliwe nie.Do zachowań pro zdrowotnych można zaliczyć:- racjonalne odżywianie,- utrzymywanie czystości ciała i otoczenia- aktywność fizyczna- utrzymanie dobrych relacji między ludźmi- radzenie sobie ze stresem- zachowanie bezpieczeństwaDo zachowań antyzdrowotnych zaliczamy:

- palenie tytoniu

- nadużywanie alkoholu i leków- nadużywanie środków uzależniających.

Jednym z najważniejszych działań pro zdro-wotnych jest racjonalne odżywianie. Prawidło-we odżywianie się polegające na maksymalnym wyeliminowaniu z diety tłuszczów zwierzęcych, cukru, spożywanie dużych ilości owoców i wa-rzyw, ograniczanie spożycia potrawo dużej za-wartości cholesterolu sprzyja naszemu zdrowiu. Jeżeli nie przestrzegamy pewnych zasad w jedze-niu, tyjemy. Zadbaliśmy o to, żeby jedzenie było wygodne i przyjemne i do tego dostosował się przemysł wybielając mąkę, szlifując ryż, sma-żąc wszystko w głębokim tłuszczu. Wszystko to oznacza jedno – zwiększenie kaloryczności te-go, co jemy. Nawet jeżeli staramy się zastosować do zasady: warzywa i owoce 5 razy dziennie, to bez zmiany stylu życia kilogramów nie ubędzie. Jeden gram węglowodanów to 4 kilokalorie a je-den gram tłuszczów to aż dziesięć 10 kilokalorii. Nawet jedząc same owoce nie schudniemy jeżeli nie będziemy się ruszać. Zazwyczaj podejmuje-my decyzje o odchudzaniu, aby poprawić sobie wygląd. Częściej robią to kobiety niż mężczyź-ni, którzy podejmują taką decyzję wtedy, kiedy zbyt duża waga zagraża ich zdrowiu. Większość

Page 19: W CIENIU CIENIU MMIESIĘCZNIK IESIĘCZNIK NIIEZALEŻNY ...doipip.wroc.pl/download/pl/import/biuletyn_XII__091.pdf · w cieniu cieniu cczepkazepka niiezaleŻny ezaleŻny mmiesiĘcznik

1712 (218) 2009

PielęgniarstwoPielęgniarstwo

z nas nie myśli o tym, jak pracuje organizm czło-wieka, który za dużo waży. Zapał odchudzania szybko jednak mija, jeżeli nie widzimy szybkich efektów. Należy wykazać cierpliwość i po pro-stu się ruszać. Najkorzystniejsze efekty zdro-wotne osiągniemy jeżeli potrafimy spalić 2000 kcal co tydzień. Ta prosta prawda nie przeko-nuje zbyt wiele osób, które w walce z otyłością sięgają po modne aktualnie diety, zażywają pi-gułki, piją ziółka i nie mogą zrozumieć dlaczego nie chudną. Grecki filozof Sokrates wierzył, że można schudnąć tańcząc. Było w tym wiele ra-cji. Walcząc z nadwagą należy zmienić styl ży-cia i spożycia. Dużo, tłusto, słodko i przy stole — tak wielu spędza święta i wolne dni. Nadal brakuje w naszym społeczeństwie mody na ak-tywne spędzanie czasu. Nie wszystko da się wy-tłumaczyć „brakiem czasu” „funduszy czy sła-bą bazą rekreacyjną. Wystarczy szybki spacer, wchodzenie po schodach, a nie jeżdżenie windą, ograniczenie używania samochodu, co w połą-czeniu z dietą da dobre efekty i posłuży zacho-waniu i pomnażaniu zdrowia. W większości ro-dzin przekazuje się dzieciom złe wzorce zacho-wań w sferze aktywności fizycznej, odżywiania, czy też nałogów. Niepokoi to, że aktywność fi-zyczna staje się mało popularną formą spędzania wolnego czasu wśród dzieci i młodzieży. Rodzi-ce nie zawsze dostarczają właściwych wzorców zachowań w tym zakresie. Sami najczęściej wolą „odpoczywać” przed telewizorem, zapominając, że wspólne, aktywne spędzanie czasu z rodziną nie tylko sprzyja dbaniu o zdrowie i aktywnemu wypoczynkowi, ale również umacnia więzi ro-dzinne. Buduje poczucie wspólnoty, wdraża na-wyk odpowiedzialności, uczy wykonywania za-dań w zespole, daje możliwość częstych wielo-płaszczyznowych kontaktów z dziećmi i owocuje lepszym poznaniem i zrozumieniem pomiędzy wszystkimi członkami rodziny. Równie ważne jest aktywne uczestnictwo dzieci i młodzieży w lekcjach wychowania fizycznego. Promowa-nie ruchu i ocenianie włożonego wysiłku może w przyszłości zaowocować aktywną postawą tych osób i tym samym sprzyjać zmianie stylu życia w społeczeństwie i w efekcie pozwolić za-chować zdrowy styl życia.

Psychiatrzy potwierdzają potoczne doświad-czenie: żyjemy w bardzo nerwowych czasach. Nie ma ludzi odpornych na stres, wszyscy chwie-jemy się emocjonalnie. Stres wywołuje różne reakcje psychiczne, inne u każdego z nas. Waż-ne jest to, czy potrafimy wrócić do równowa-gi. Ponad 80 proc. ludzi się to udaje. Mniejsze i większe nieszczęścia wywołują u większości

z nas zaburzenia psychiczne, jednak zwykle są one nieznaczne i przemijają. Umiejętność radze-nia sobie ze stresem jest jednym z zachowań pro zdrowotnych. Może nam w tym pomóc nie tyl-ko pozytywne nastawienie do świata, które po-winniśmy w sobie budować, lecz także kontak-ty z ludźmi, przyjaźń, zdrowy tryb życia pole-gający na zdrowych odruchach żywieniowych i sporej dawce ruchu. Duża aktywność życiowa, zainteresowania, pasje sprzyjają dobrej kondy-cji psychicznej.

Negatywne zachowania zdrowotne.Wciąż groźnym i negatywnym zachowa-

niem zdrowotnym jest palenia tytoniu. Prowa-dzone badania wskazują, że coraz młodsi sięga-ją po papierosy.

W wieku 15 lat ponad 60% młodzieży ma za sobą pierwsze próby palenia. Spora grupa osób pali już często i dużo. Generalnie częściej sięgają po papierosy chłopcy niż dziewczynki. Im szyb-ciej młody organizm styka się z nikotyną tym większe szkody wyrządza w organizmie. Tok-syczne działanie tytoniu może powodować:- zmniejszenie odporności organizmu- zmniejszenie wydolności fizycznej- uczucia znużenia, złego samopoczucia- zwiększenia zachorowalności na nowotwo-

ry płuc, pęcherza, żołądka, choroby układu krążenia i przewlekłe choroby układu odde-chowego.Prowadzone badania wskazują na negatyw-

ny wpływ nikotyny na funkcjonowanie organi-zmu człowieka. Palenie tytoniu odczuwają tak-że „bierni palacze”. Często są nimi dzieci. Pa-lenie tytoniu jest szczególnie groźne dla kobiet w ciąży. Może być przyczyną przedwczesnych porodów. Dzieci rodzą się też z małą masą uro-dzeniową.

Negatywnym zachowaniem zdrowotny jest nadużywanie alkoholu. To bardzo rozpowszech-niony środek i powszechnie dostępny. Upojenie alkoholem powoduje:- niedostosowane zachowania- obniżenie funkcji intelektualnych- zaburzenia koncentracji uwagi- prowadzi do poważnych zaburzeń w funk-

cjonowaniu społecznym, zawodowym, ro-dzinnym.Nadużywanie alkoholu wpływa też na zmia-

ny w narządach i układach jak:uszkodzenie błony śluzowej żołądka, uszko-

dzenie wątroby, zapalenie wielonerwowe, zmia-ny w układzie sercowym, zmiany osobowości. Spożywanie alkoholu przez kobiety w ciąży prowadzi do powstawania wad wrodzonych lub

dziecko rodzi się z tzw. wrodzonym zespołem alkoholowym.

Badania prowadzone wśród dzieci i młodzie-ży szkolnej wykazują, że wraz z zwiększaniem się wieku uczniów wzrasta spożycie alkoholu zarówno u chłopców jak i u dziewcząt. Bada-nia prowadzone w latach dziewięćdziesiątych pokazały „że w każdym tygodniu napoje alko-holowe piło 7% chłopców, w każdym miesiącu 20 % chłopców i 5% dziewcząt. W latach dzie-więćdziesiątych Polacy odstawiali alkohol. Ba-dania pokazywały, że spożycie alkoholu w po-pulacji wynosiło 4,5% „nadużywających”, ale w ciągu lat 2003-2005 znów nastąpił powrót do przeszło 6%. Nadal więc duża część populacji naużywa alkoholu.

Zjawisko narkomanii to jedno z najgroźniej-szych zjawisk nie tylko w skali naszego kraju, ale i świata. Wciąż rośnie liczba ludzi sięgają-cych po narkotyki i liczba uzależnionych. Pol-ska jest jednym z czołowych producentów am-fetaminy i krajem, przez który płynie narkoty-kowy szlak. Ustawa z 1985 roku określa narko-manię jako „stałe lub okresowe przyjmowanie w celach niemedycznych środków odurzających lub psychotropowych albo środków zastępczych, w wyniku czego może powstać lub powstała za-leżność”.

Środki uzależniające dzielimy na:- odurzające – morfina, przetwory z maku,

LSD- psychotropowe – nasenne, przeciwbólowe,

uspokajające, amfetamina- środki zstępcze – rozpuszczalniki, kleje itp.

Środki te powodują uzależnienia, które moż-na określić jako zmiany w reakcjach psychicz-nych i fizycznych powstałe w wyniku częstego lub systematycznego zażywania tych środków.

Wyróżniamy uzależnienia:- psychiczne – jest to potrzeba zażycia środka

uzależniającego w celu poprawy samopoczu-cia, uniknięcia dyskomfortu psychicznego lub przeżycia nowych wrażeń.

- fizyczne – organizm potrzebuje środka uzależ-nień, ponieważ się do niego przystosował. Je-go brak lub zbyt mała dawka powoduje objawy nazywane „głodem narkotycznym” Są to obja-wy zarówno psychiczne jak i somatyczne.

- społeczne – podporządkowanie się grupom młodzieżowym, w których stylu życia prefe-ruje się wspólnie zażywanie narkotyków.Przyczyn tego zjawiska należy szukać w

środowisku młodzieży, przede wszystkim w rodzinie, która jest niewydolna wychowawczo lub niepełna. Rodzice takich dzieci zazwyczaj

Page 20: W CIENIU CIENIU MMIESIĘCZNIK IESIĘCZNIK NIIEZALEŻNY ...doipip.wroc.pl/download/pl/import/biuletyn_XII__091.pdf · w cieniu cieniu cczepkazepka niiezaleŻny ezaleŻny mmiesiĘcznik

18 W CIENIU CZEPKA

PielęgniarstwoPielęgniarstwo

nie realizują zadań opiekuńczowychowawczych lub przejawiają nadopiekuńczość, zbytnią su-rowość, nastawienie na sukces zawodowy lub materialny. Powodem sięgnięcia po narkotyki wśród dzieci i młodzieży mogą być też złe kon-takty z kolegami, nauczycielami, niepowodzenia w szkole. Zjawisko uzależnienia związane jest również z właściwościami psychicznymi danej osoby np. z zaburzeniami rozwoju osobowości, brakiem umiejętności radzenia sobie w trudnych sytuacjach. Zazwyczaj powodem sięgnięcia po raz pierwszy po tego typu środki są:- ciekawość- namowa i wpływ kolegów- charakterystyczna często dla młodego wieku

postawa buntu- lekceważenie norm i wartości uznanych w ro-

dzinie i społeczeństwie- chęć uniknięcia poczucia samotności- ucieczka od trudności szkolnych czy rodzin-

nych.Środowiskiem wychowawczym oddziałują-

cym najdłużej na jednostkę jest rodzina. Ro-

dzice, dzięki długotrwałości kontaktów z dziec-kiem, mają największą możliwość kształtowa-nia m.in. jego zdrowia i sprawności fizycznej od urodzenia aż do pełnoletności. Wywiązanie się z tej roli zależy od nich samych. Wychowa-nie zdrowotne w rodzinie polegać powinno na kształtowaniu postaw pro zdrowotnych. Wpływ na ich kształtowanie mają i mody i przesądy, ale też i tradycje mi obyczaje. Współczesna rodzina nieco gubi się w swoich ponadczasowych zada-niach. Przestaje być często wzorem dla dzieci. Coraz częściej obserwujemy rozluźnienie więzi emocjonalnych. Czasy, w których żyjemy niosąc za sobą szybki postęp techniki, coraz większą alienację jednostek w społeczeństwie, natłok in-formacji, izolację człowieka od środowiska na-turalnego, powodują, że potrzeby dziecka często spychane są na dalszy plan. Nie bez znaczenia jest też zwyczajna bieda, bezrobocie, z którymi boryka się coraz więcej rodzin. Przeszkodami w przekazywaniu dzieciom wartości związa-nych ze zdrowiem są m. in.: brak własnego sys-temu norm moralnych i właściwej hierarchii ce-

lów u rodziców. Badania dowodzą że przykład domu rodzinnego jest bardzo ważny również w kwestii szerzenia się nałogów wśród dzieci i młodzieży. Papieros i alkohol jest wszechobec-ny w otoczeniu dziecka. Sam zakaz palenia bądź picia nie zadziała, jeżeli nie zostanie poparty po-stawą i przykładem rodziców. Ilu rodziców za-stanawia się nad tym jak palenie tytoniu wpły-nie na stan zdrowia ich dzieci?

Może warto zadać sobie pytania dotyczą-ce swoich zachowań zdrowotnych podejmowa-nych wobec siebie i dzieci. Powinny to być na-stępujące pytania:- w jaki sposób spędzam swój wolny czas?- jak spędza swój wolny czas moje dziecko- ile czasu spędzam wspólnie z dzieckiem?- jakie działania podejmuję w trosce o zdrowie

moje i dziecka?. Odpowiedzi uzyskane na te pytania powin-

ny zachęcić nas do zmiany stylu życia i zwięk-szenia zachowań pro zdrowotnych.

Specjaliści oceniają, że w zależności od bada-nej grupy i użytych kryteriów diagnostycznych 1-20% dzieci i młodzieży boryka się z proble-mem nadpobudliwości psychoruchowej. Dzie-dziczny zespół ADHD najmocniej daje się we znaki dzieciom, jego skutki odczuwają jednak także osoby z najbliższego otoczenia. Zaniedba-ny lub źle leczony zespół ADHD jest uciążliwym bagażem na całe życie. Fachowa pomoc specja-

listy przynosi ulgę dziecku, a rodzicom pozwa-la lepiej zrozumieć świat ich pociech.

Przyczyną nadpobudliwości psychoruchowej są zaburzenia neurologiczne. Problem pojawia się w wyniku zaburzenia równowagi między wy-twarzaniem i funkcjonowaniem dopaminy i no-radrenaliny – substancji przekaźnikowych łączą-cych komórki mózgu. Dopamina odpowiada za selekcję bodźców docierających do mózgu, po-

zwala skupiać się na jednym z nich.Osoby dotknięte ADHD mają problemy z wy-

odrębnieniem właściwych bodźców, stąd kłopo-ty z koncentracją. Lista objawów ADHD jest bar-dzo długa. Znajduje się na niej m.in.: niska kon-centracja, częste rozproszenie uwagi, złe zapa-miętywanie szczegółów, szybkie zniechęcenie, denerwowanie się, niedokańczanie rozpoczętych czynności, brak umiejętności planowania, trud-ności w zasypianiu, nieumiejętność przewidy-wania niebezpieczeństw, nadmierna ruchliwość i chęć przewodnictwa w grupie. Objawy zespo-łu ADHD specjaliści układają w trzy zasadnicze grupy. Pierwszą z nich są kłopoty z kontrolą wła-snej impulsywności, drugą nadmierna aktyw-ność ruchowa, ostatnią zaburzenia koncentracji uwagi. Jednakże kłopoty z koncentracją uwagi, nadruchliwość i nadmierna impulsywność są ce-chami, co oznacza, że występuje u wielu osób, a różnica polega na nasileniu tych cech. Jeśli ja-kaś cecha powoduj że człowiek wyraźnie różni się od innych i utrudnia mu to funkcjonowanie, zaczynamy taką cechę nazywać objawem.

SPEŁNIJMY MARZENIA O WOLNOŚCI

Anna StaniukSpecjalista pielęgniarstwa anestezjologicznego i intensywnej opiekiAkademicki Szpital Kliniczny we Wrocławiu,

Wolność jest przeciwieństwem niewoli. Wolność jest sensem życia każdego człowieka. Ja ży-ję w niewoli – nie jestem wolny. ADHD jest agresorem, który uzurpuje sobie prawo do moich uczuć i zachowań. Narzuca mi własne zdanie i żąda, bym działał pod jego dyktando. Mój wróg jest potężny, wciąż udowadnia wszystkim, że jestem nic nie wart, leniwy, niezdolny i zły. Ale wierzę, że przyjdzie kiedyś (kiedy? – nie wiem) taki dzień, który przyniesie mi wolność. Bo... – Wolność to zdolność kontrolowania własnych impulsów. Wolność, to zdolność utrzy-mania uwagi. Wolność, to możliwość panowania nad własnym ciałem. Tym właśnie dla mnie jest Wolność – to moje marzenie.

Świat istnieje po to, by spełniać dziecięce marzenia – pomyślał, zastanawiając się nad tym, co właśnie napisał.

– Wobec tego ja też mam szansę na spełnienie swoich marzeń. Tak, na pewno mam – uśmiech-nął się do siebie i swego marzenia. [...]

– Chcę być wolny – zdążył pomyśleć, zanim przyszedł sen.Iwona Górka: „Mały nieszczęśliwy człowiek z ADHD”

Page 21: W CIENIU CIENIU MMIESIĘCZNIK IESIĘCZNIK NIIEZALEŻNY ...doipip.wroc.pl/download/pl/import/biuletyn_XII__091.pdf · w cieniu cieniu cczepkazepka niiezaleŻny ezaleŻny mmiesiĘcznik

1912 (218) 2009

PielęgniarstwoPielęgniarstwo

Zachowanie dziecka dotkniętego ADHD mo-że mocno dać się we znaki rodzicom, nauczycie-lom, rówieśnikom. Brak odpowiedniej diagno-zy i właściwego postępowania może jedynie po-gorszyć stan dziecka. Nadmierna impulsywność sprawia, że dzieci z ADHD są często karane, mi-mo że nie potrafią kontrolować swojego zacho-wania. Ciągłe krytykowanie negatywnie odbija się na ich psychice. Niestety, negatywne skutki takich zachowań odczuwają również sami ro-dzice, żyjący w poczuciu winy, bo – jak sądzą – nie potrafią wpłynąć na postępowanie swoich pociech. Odpowiedniej wiedzy i reakcji często brak także nauczycielom.

Co zatem należy zrobić, by pomóc dziecku? Przede wszystkim pamiętajmy, że dziecko bo-rykające się z ADHD nie jest dzieckiem złym, złośliwym; nie jest także dzieckiem upośledzo-nym. Często osoby z nadpobudliwością psycho-

ruchową są wybitnie zdolne, inteligentne; ważne, by właściwie wykorzystać te umiejętności. Jeśli zauważymy, że wymienione wcześniej objawy występują w sposób nasilony w porównaniu do zachowań innych rówieśników, skonsultujmy się z neurologiem. Pozwoli to wykluczyć inne pod-łoże pojawiających się zaburzeń. Drugim kro-kiem jest wykonanie badania EEG głowy. Bę-dziemy potrzebować także pełnej opinii psycho-loga. Ostateczną i jednoznaczną diagnozę moż-na uzyskać u psychiatry dziecięcego, psycholo-ga lub w poradni psychologicznej. Opinia taka wydawana jest na podstawie obserwacji dziecka oraz wcześniejszych wyników badań neurologa i psychologa. Wykonanie wszystkich badań zaj-muje kilka miesięcy, czas ich trwania jest w każ-dym przypadku inny. Ważne, by przełamać wła-sne obawy, poszukać wsparcia zarówno u specja-listów, jak i u osób, które mają podobne doświad-

czenia. Właściwe leczenie i terapia dają bardzo dobre efekty, dlatego warto pomóc dziecku. Za-niechanie pomocy dziecku z zespołem ADHD, na przykład z powodu nieuzasadnionego wsty-du rodziców, to duży błąd, który będzie rzuto-wał na całe życie dziecka. Warto walczyć o to, by w przyszłości zapewnić im normalne życie. Z myślą o tym, by dać wsparcie dzieciom i ich rodzicom, chciałabym utworzyć specjalną grupę wsparcia na terenie Wrocławia dla osób z podob-nymi doświadczeniami. Być może uda się zna-leźć miejsce, gdzie możliwe będą spotkania ro-dziców i dzieci ze specjalistami.

Dlatego proszę o kontakt, ludzi zainteresowa-nych problemem pomocy dzieciom z ADHD i ich rodzicom, pielęgniarki, lekarzy, psychologów.

Pierwsza hospitalizacja pacjenta z podejrze-niem schizofrenii wiąże się z weryfikacją wstęp-nej diagnozy, a to z kolei z koniecznością uzgod-nienia dalszych planów terapeutycznych.

W diagnozie pacjenta uwzględnione zostają m.in. badanie psychologiczne, kontekst rodzin-ny (model biopsychospołeczny), zachowanie pa-cjenta w społeczności terapeutycznej.

Procesowi diagnostycznemu towarzyszą od początku działania terapeutyczne – nawiązanie kontaktu z pacjentem, którego celem jest znale-zienie oparcia i zrozumienia w drugiej osobie przez pacjenta znajdującego się często w cięż-kiej psychozie.

Nabywszy zaufania do terapeuty chory mo-że dzielić się swymi przeżyciami i stopniowo wracać do realnego świata, znajdując w nim swoje miejsce. Taki kontakt sprzyja nawiązy-waniu innych kontaktów w społeczności tera-peutycznej.

Proponowane zajęcia terapeutyczne stymu-lują pacjentów do aktywnego zaangażowania w proces przezwyciężania własnej choroby i jej negatywnych skutków oraz budowania i rozwi-jania pozytywnego obrazu samego siebie. Wy-nika to z trudności funkcjonowania intelektual-nego w schizofrenii oraz realizacji społecznych kompetencji, które przejawiają się w:

- trudnościach w sformułowaniu i realizacji planów,

- trudnościach w rozwiązywaniu problemów – jeśli sposoby rozwiązania nie są znane i oczy-wiste,

- trudnościach w zastosowaniu nowo nabywa-nych informacji do rozwiązania problemu.Deficyty te mogą być minimalizowane w dłu-

goterminowej rehabilitacji poprzez odpowied-nie ćwiczenia.

Tak więc, aby proces pielęgnowania chorego ze schizofrenią przebiegał w sposób profesjonal-ny i holistyczny należy mieć na uwadze czynni-ki ryzyka, objawy i sposoby leczenia.

Wśród najczęstszych czynników ryzyka spo-łecznego u osób chorujących na schizofrenię za-obserwować można:

1) niski status społeczny – 3%,2) wolny stan cywilny – 4%,3) stres wydarzeń życiowych – 1,5%,4) imigrację – 1,7 – 10,7%.Wśród najczęstszych biologicznych czynni-

ków ryzyka wymienia się:1) korelację pomiędzy płcią i wiekiem – męż-

czyźni chorują częściej do 35 roku życia, na-tomiast kobiety częściej po 35 r. ż.

2) obciążenie rodzinne – pojawianie się schizo-frenii w minionych pokoleniach

3) czynniki związane z ciążą i porodem4) czynniki związane z rozwojem ośrodkowego

układu nerwowegoNajczęstszymi obserwowanymi czynnikami

o charakterze nie biologicznym są:1) stan cywilny – wolny2) dryf geograficzny3) czynniki społeczne4) trudności w przystosowaniu społecznym –

ok. 30,7%Specyficznym czynnikiem o charakterze bio-

logicznym są obciążenia rodzinne.Rozpoznanie schizofrenii opiera się na wy-

wiadzie zebranym od pacjenta, a także nieprawi-dłowościach w zachowaniu dostrzeżonych przez członków rodziny, przyjaciół lub współpracow-ników oraz objawach spostrzeżonych przez psy-chiatrę, pracownika socjalnego, psychologa kli-nicznego lub innego klinicystę. Do rozpozna-nia schizofrenii muszą być spełnione określone kryteria, w których uwzględnia się obecność i długości trwania konkretnych objawów. Psy-chozy przypominające schizofrenię, lecz trwa-jące krócej noszą nazwę zaburzeń schizofreni-formicznych.

Wstępne postępowanie obejmuje zebranie wszechstronnego wywiadu oraz badanie fizy-kalne. Chociaż nie istnieją żadne badania labo-

e-mail: konradsuperop.pl

PIELĘGNOWANIE CHOREGO ZE SCHIZOFRENIĄ

mgr Ksymena Walewska-Lis – Pielęgniarka Oddziałowa Klinicznego Oddziału Psychiatrycznego i Leczenia Stresu Bojowego 4 WSKzP SP ZOZ we Wrocławiu

Page 22: W CIENIU CIENIU MMIESIĘCZNIK IESIĘCZNIK NIIEZALEŻNY ...doipip.wroc.pl/download/pl/import/biuletyn_XII__091.pdf · w cieniu cieniu cczepkazepka niiezaleŻny ezaleŻny mmiesiĘcznik

20 W CIENIU CZEPKA

PielęgniarstwoPielęgniarstwo

ratoryjne, które mogłyby potwierdzić rozpozna-nie schizofrenii, to przeprowadza się różne ba-dania celem wykluczenia innych stanów choro-bowych, które mogą dać objawy psychotyczne podobne do tych w schizofrenii.

Schizofrenia wiąże się z upośledzeniem per-cepcji, myślenia i emocji oraz zaburzeń poznaw-czych. Obecne są również zaburzenia pamięci, spłycenie afektu.

Wg ICD-10: „Zaburzenia schizofreniczne cechują się w ogólności podstawowymi i cha-rakterystycznymi zakłóceniami myślenia i spo-strzegania oraz niedostosowanym i spłyconym afektem. Jasna świadomość i sprawność intelek-tu są zwykle zachowane, choć z czasem mogą powstawać pewne deficyty poznawcze.

Najważniejsze objawy psychopatologicz-ne obejmują: echo myśli, nasyłanie oraz zabie-ranie myśli, rozgłaśnianie (odsłonięcie) myśli, spostrzeżenia urojeniowe oraz urojenia oddzia-ływania wpływu i owładnięcia, głosy omamo-we komentujące lub dyskutujące o pacjencie w trzeciej osobie, zaburzenia myślenia i obja-wy negatywne.

Przebieg schizofrenii może być albo ciągły, albo epizodyczny, z postępującym lub stabilnym deficytem, lub też może być to jeden lub więcej epizodów z pełną lub częściową remisją...”

Kryteria jakościowe diagnozowania schi-zofrenii dotyczą objawów:• pozytywnych (inaczej "wytwórczych”), czy-

li dodatkowych w stosunku do normalnego funkcjonowania): - halucynacji - urojeń - dziwacznych zachowań

• negatywnych (zmniejszających zdolności nor-malnego zachowania): - ubóstwa mowy (mutyzm) - anhedonii – niezdolność do spontanicznego

przeżywania pozytywnych uczuć (np. rado-ści, zadowolenia i optymizmu w ogóle)

- apatii - nieuwagi - zobojętnienia - zubożenie mimiki - trudności prowadzenia aktywności społecz-

nej (rodzinnej, małżeńskiej, zawodowej, czynności samoobsługowych)

- trudności w komunikacji interpersonalnej. Dodatkowym problemem jest ryzyko samo-

bójstwa w grupie pacjentów ze schizofrenią. Po-dejmując pracę z osobami chorymi psychicznie trzeba pamiętać, że ryzyko podjęcia próby tar-gnięcia się na swoje życie jest wśród nich bardzo

wysokie. Jako najczęstsze czynniki determinują-ce zamachy samobójcze wskazuje się:- wykrycie wcześniejszych stadiów rozwoju cho-

roby, gdyż może to być przyczyną mniej inten-sywnego leczenia;

- mniejsze dawki leków;- leki o mniejszym potencjale neuroleptycz-

nym;- częstsze leczenie ambulatoryjne zaostrzeń ob-

jawowych;- zaostrzenie kryteriów przyjęć do szpitali;- krótszy okres hospitalizacji;- rzadsze wizyty ambulatoryjne;- brak opieki domowej.

Rodzaje schizofrenii wg DSM-IVDla rozpoznania schizofrenii niezbędne jest

spełnienie wszystkich wymienionych kryte-riów:• obecność co najmniej jednego z poniższych

objawów czynnej fazy zaburzeń przez co naj-mniej jeden miesiąc lub krócej przy prawidło-wym leczeniu • dwa z następujących:

- urojenia - nasilone omamy - niespójność lub znaczne rozluźnienie sko-

jarzeń - zachowanie katatoniczne - płytki lub wyraźnie niedostosowany afekt

• dziwaczne urojenia • nasilone omamy w postaci głosów komentu-

jących lub dyskutujących • obniżenie poziomu funkcjonowania społecz-

nego poniżej poziomu wyjściowego • ciągłe oznaki zaburzeń przez co najmniej pół

roku. Okres ten musi zawierać fazę czynną (minimum jeden miesiąc lub krócej przy pra-widłowym leczeniu), poza tym mogą go wy-pełnić objawy fazy zwiastunowej lub rezydu-alnej

• nieobecność zespołu depresyjnego lub mania-kalnego

• brak uchwytnych czynników organicznych ini-cjujących lub podtrzymujących zaburzenia

• jeśli w wywiadzie są zaburzenia autystyczne to rozpoznanie wymaga stwierdzenia nasilo-nych urojeń lub omamów Obecnie w klasyfikacji DSM-IV wyróżnio-

no 5 rodzajów schizofrenii:• rezydualna – obraz kliniczny powstający

w wyniku wieloletniego przebiegu schizo-frenii. Objawy pozytywne są nieobecne lub występują w niewielkim natężeniu. Dominu-ją objawy negatywne oraz dziwaczność, eks-

centryczność zachowania i wypowiedzi. • paranoidalna – obecne są urojenia i omamy,

ale brak wyraźnych cech zdezorganizowane-go zachowania, myślenia i emocji.

• zdezorganizowana, dawniej hebefreniczna – dominują cechy dezintegracji poszczegól-nych funkcji psychicznych. Występuje spły-cenie afektu, zaburzenia myślenia i emocjo-nalności wyższej.

• katatoniczna – w obrazie dominują zaburze-nia psychomotoryczne; może wystąpić stupor katatoniczny i giętkość woskowa

• schizofrenia niezróżnicowana – występują mieszane objawy z wyżej wymienionych grup nie dające podstaw do zakwalifikowania schi-zofrenii jako wyłącznie rezydualnej, parano-idalnej, zdezorganizowanej i katatonicznej.

- KILKA RODZAJÓW PRZEBIEGU SCHIZOFRENII:• subchroniczny • chroniczny • subchroniczny z zaostrzeniem • chroniczny z zaostrzeniem • choroba w remisji • przebieg nieokreślony

- ORAZ 2 DODATKOWE PODTYPY:• depresja poschizofreniczna – epizod depresyj-

ny rozwijający się w następstwie schizofrenii. Niektóre niewielkie objawy schizofrenii mogą być obecne.

• schizofrenia prosta – pozornie niegroźne, lecz postępujące rozwijanie się znaczących obja-wów negatywnych przy braku epizodów psy-chotycznych.

Pielęgnowanie pacjenta wg powyższych faktów jest procesem złożonym i wymagają-cym wielokierunkowych działań.

Proces pielęgnowania w psychiatrii – jest całościowym podejściem do opieki nad psy-chicznie chorym, jego rodziną i środowiskiem, w którym żyje. Rozpoczyna się w momencie pierwszego spotkania z chorym, z jego proble-mami i oczekiwaniami.

Na uwagę zasługuje fakt, iż problemy rozpo-znawane przez pielęgniarki pracujące na oddzia-łach psychiatrii są specyficzne i w większości przypadków pacjentów, niepowtarzalne na in-nych oddziałach.

Rozpoznane problemy (potrzeby) są punktem wyjścia do ustalenia priorytetów, a następnie do wyłonienia celów opieki, planowania działań i ich realizacji. Końcowym etapem jest ocena oraz wysunięcie wniosków.

Page 23: W CIENIU CIENIU MMIESIĘCZNIK IESIĘCZNIK NIIEZALEŻNY ...doipip.wroc.pl/download/pl/import/biuletyn_XII__091.pdf · w cieniu cieniu cczepkazepka niiezaleŻny ezaleŻny mmiesiĘcznik

2112 (218) 2009

Pielęgniarstwo/ problemy prawnePielęgniarstwo/ problemy prawne

Problemy najczęściej występujące w proce-sie oddziaływań psychoedukacyjnych:1. Niezdolność pacjenta do samodzielnego

funkcjonowania2. Brak dbałości o higienę osobistą i otoczenia3. Spowolnienie psychoruchowe4. Maskowaty wyraz twarzy pacjenta5. Brak zainteresowań, wycofanie z życia spo-

łecznego6. Nieumiejętność radzenia sobie z zaspokaja-

niem podstawowych po trzeb życiowych

Opieka pielęgniarska:1. Pielęgniarka podejmuje działania zmierzające

do samodzielnego funk cjonowania pacjenta,2. Kształci umiejętności dbania o higienę oso-

bistą i otoczenia,3. Aktywizuje pacjenta poprzez wykonywanie

podstawowych czynności dnia codziennego oraz udział w zajęciach organizowanych na oddziale,

4. W kontakcie z pacjentem pielęgniarka prze-jawia empatię i autentycz ność swoich postaw uczuciowych,

5. Pielęgniarka uczy pacjenta dokonywania wy-boru i podejmowania de cyzji,

6. Pielęgniarka zachęca pacjenta do czynnego udziału w życiu społecz nym oddziału,

7. Pielęgniarka, poprzez trening werbalny i nie-werbalny, uczy pacjenta umiejętności radze-nia sobie w relacjach z innymi,

8. Podtrzymuje i wzbogaca wyuczone zacho-wania pacjenta,

9. Pielęgniarka prowadzi edukację rodziny pa-cjenta, dotyczącą sprawo wania opieki w wa-runkach domowych.

Zalecane techniki komunikowania się z pa-cjentem: (za Elżbietą Wilczek- Różycą)■ bycie otwartym, autentycznym, empatycznym

i akceptującym;■ postrzeganie pacjenta i oferowanie siebie;■ aktywne słuchanie;■ milczenie terapeutyczne,■ dostrzeganie zmian;■ skoncentrowanie się na tym, co przeżywa pa-

cjent;■ zachęcanie do opisu przeżyć;■ poświadczenie;■ klasyfikowanie -odzwierciedlenie uczuć

i emocji;■ redukcja nierealistycznych obaw,■ identyfikowanie mocnych stron;■ udzielanie informacji zwrotnych;■ wspieranie,■ budowanie nadziei.

► zachęcanie do dbania o swój wygląd ze-wnętrzny:

• mężczyźni ogoleni,• wykonywanie toalety j. ustnej,• stopniowe włączanie chorego w życie spo-

łeczności szpitalnej,• zachęcać do udziału w terapii zajęciowej,

► zapewnienie odpowiednich warunków do snu i wypoczyn ku - odnotowywać liczbę go dzin snu,

► od wracanie uwagi od przeżyć urojeniowych poprzez włączanie pacjenta w rytm pracy na oddziale- niwelowanie urojeń,

► obniżenie lęku – techniki relaksacyjne, mu-zykoterapia, tera pia zajęciowa, obecność pie-lęgniarki przy chorym, stały kontakt, co daje pacjentowi poczucie bezpieczeństwa.

► W skrajnych przypadkach pacjenta pielęgnu-jemy jak pacjenta nieprzytomnego – karmie-nie przez zgłębnik, toaleta jamy ustnej, zmia-na ułożenia, zapobieganie odleżynom, dbanie o wypróżnienia.

Literatura:• ,,Psychiatria” Podręcznik dla studentów pielęgniarstwa -

Irena Krupnik- Matuszczyk, Maciej Matuszczyk• ,,Komunikowanie się z chorym psychicznie” – Elżbieta

Wilczek- Różycka• ,,Zbiór standardów przyjęcia, opieki, socjalizacji i wy-

pisu chorego ze szpitala psychiatrycznego” - Krysty-na Kimak

Wrocław 03.11 .2009 r.

Stosownie do treści art. 67 pkt 3 ustawy z dnia 5

grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu za-

każeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz.U. Nr 234, poz.

1570 z późn. zm.) do dnia 31 grudnia 2015 r. szcze-

pienia ochronne mogą wykonywać lekarze łub fel-

czerzy, pielęgniarki, położne i higienistki szkolne,

nieposiadający kwalifikacji określonych na pod-

stawie art. 17 ust. 10 pkt 3, o ile posiadają 2,5-let-

nią praktykę w zakresie przeprowadzania szcze-

pień ochronnych.

Po tym okresie „przejściowym” obowiązkowe

i nieobowiązkowe szczepienia ochronne będą mo-

gli wykonywać wyłącznie lekarze lub felczerzy, pie-

lęgniarki, położne i higienistki szkolne, posiadający

kwalifikacje, określone na podstawie art. 17 ust. 10

pkt 3 w/w ustawy.

OPINIA PRAWNA WYKONYWANIE SZCZEPIEŃ OCHRONNYCH PRZEZ PIELĘGNIARKĘ/POŁOŻNĄ

Alicja Haczkowska radca prawny

Przepis art. 17 ust. 10 pkt 3 zawiera upoważnienie

dla ministra właściwego do spraw zdrowia do wyda-

nia rozporządzenia m. in. w sprawie kwalifikacji osób

przeprowadzających szczepienia ochronne.

Wprawdzie Minister Zdrowia nie wykonał jesz-

cze w/w upoważnienia, nie mniej jednak na pod-

stawie art. 68 w/w ustawy przez okres do dwóch

lat od dnia wejścia w życie ustawy będzie obowią-

zywało rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 19

grudnia 2002 r. w sprawie wykazu obowiązkowych

szczepień ochronnych oraz zasad przeprowadza-

nia i dokumentacji szczepień (Dz.U. Nr 237, poz.

2018 z późn.zm.).

Zgodnie z treścią §7 w/w rozporządzenia szcze-

pienia ochronne oraz badania tuberkulinowe prze-

prowadzają lekarze, felczerzy, pielęgniarki, położ-

ne i higienistki szkolne, którzy odbyli w ramach do-

skonalenia zawodowego specjalistyczny kurs w tym

zakresie. Przepis ten jest zbieżny z innym rozporzą-

dzeniem wydanym przez Ministra Zdrowia, a mia-

nowicie rozporządzeniem z dnia 7 listopada 2007 r.

w sprawie rodzaju i zakresu świadczeń zapobie-

gawczych, diagnostycznych, leczniczych i rehabili-

tacyjnych udzielanych przez pielęgniarkę albo po-

łożną samodzielnie bez zlecenia lekarskiego ( Dz.U.

Nr 210 „ poz. 1540) . Przepisy §1 ust. I pkt 1 lit.g oraz

§4 pkt I lit.j rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia,

7 listopada 2007 r. stanowią, że do kompetencji pie-

lęgniarki/położnej należy wykonywanie szczepień

ochronnych (u noworodków jeśli chodzi o położne)

w ramach kalendarza szczepień, pod warunkiem od-

bycia kursu specjalistycznego.

Powracając do przepisu art. 67 pkt 3 w/w ustawy

należy przypomnieć iż przepis ten, nie wymaga od-

bycia przez lekarzy lub felczerów, pielęgniarki, po-

łożne i higienistki szkolne szkolenia specjalistycz-

Page 24: W CIENIU CIENIU MMIESIĘCZNIK IESIĘCZNIK NIIEZALEŻNY ...doipip.wroc.pl/download/pl/import/biuletyn_XII__091.pdf · w cieniu cieniu cczepkazepka niiezaleŻny ezaleŻny mmiesiĘcznik

22 W CIENIU CZEPKA

Problemy prawneProblemy prawne

DOKPKM sp. z o. o. zaprasza – Wrocław, al. Wiśniowa 36

– Lubin, ul. Odrodzenia 18/2

Tel. 071 343 04 16 (Wrocław); 076 746 42 03 (Lubin)Kursy i szkolenia rozpoczynające się w grudniu :• Kurs kwalifikacyjny w dziedzinie pielęgniarstwa opieki paliatyw-

nej dla pielęgniarek.• Szkolenie z zakresu pierwszej pomocy przedlekarskiej dla pielę-

gniarek pracujących w środowisku nauczania i wychowania.Osoby zainteresowane prosimy o składanie zgłoszeń do dnia 10.12.2009 r.UWAGA ! Kurs kwalifikacyjny w dziedzinie pielęgniarstwa operacyj-nego dla pielęgniarek i położnych planowany na grudzień 2009 r. rozpocznie się w styczniu 2010 r.Szczegółowy plan szkolenia na I półrocze 2010 roku zamiesz-czony zostanie w styczniowym numerze biuletynu : „W cieniu czepka” oraz na stronie internetowej.www.doipip.wroc.pl

Grudzień jest miesiącem pięknych Świąt,

wszystkim czytelnikom,

w imieniu zarządu i pracowników DOKPKM sp. z o. o. życzę

aby Boże Narodzenie było czasem miłości, spokoju

i radosnych chwil spędzonych w gronie rodziny,

a Nowy Rok by przyniósł wiele szczęścia

oraz pomyślności w życiu osobistym i zawodowym

Krystyna Łukowicz Domagalska

nego natomiast wymaga posiadanie 2.5 letniego

stażu zawodowego.

W ocenie opiniującego komentowany przepis

art. 67 pkt 3 ustawy dopuszczający do wykonywa-

nia szczepień ochronnych przez pielęgniarki czy

też położne legitymujące się 2.5 letnim stażem za-

wodowym w wykonywaniu szczepień ochronnych

z pominięciem wymogu posiadania takiego kur-

su specjalizacyjnego jaki jest stawiany pielęgniar-

ce na podstawie rozporządzenia Ministra Zdrowia

z dnia 7 listopada 2007 r. w sprawie rodzaju i zakre-

su świadczeń zapobiegawczych, diagnostycznych,

leczniczych i rehabilitacyjnych udzielanych przez

pielęgniarkę albo położną samodzielnie bez zlece-

nia lekarskiego oraz na podstawie rozporządzenia 19

grudnia 2002 r. w sprawie wykazu obowiązkowych

szczepień ochronnych oraz zasad przeprowadza-

nia i dokumentacji szczepień - wydaje się być bu-

blem legislacyjnym. A to z tego powodu, że ustawa

z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwal-

czaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi nie wpro-

wadza żadnych dodatkowych wymogów kwalifika-

cyjnych, które by uzasadniały wprowadzenie okre-

su przejściowego w celu uzupełnienia kwalifikacji

przynajmniej przez pielęgniarki i położne co też

jednoznacznie wynika z treści uzasadnienia do pro-

jektu tej ustawy a ponadto zarówno rozporządzenie

19 grudnia 2002 r. wydane na podstawie poprzed-

nio obowiązującej ustawy z dnia 6 września 2001 r

o chorobach zakaźnych i zakażeniach oraz przepisy

rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecz-

nej z dnia 2 września 1997 r. oraz z dnia 7 listopada

2007 r. w sprawie zakresu i rodzaju świadczeń za-

pobiegawczych, diagnostycznych, leczniczych i re-

habilitacyjnych, wykonywanych przez pielęgniarkę

samodzielnie, bez zlecenia lekarskiego, oraz zakre-

su i rodzaju takich świadczeń wykonywanych przez

położną samodzielnie zawsze wymagały od pielę-

gniarki i położnej zamierzającej wykonywać szcze-

pienia ochronne odbycia kursu specjalistycznego.

Zatem, w stosunku do pielęgniarek i położnych nie

było potrzeby ani żadnego uzasadnienia wprowa-

dzania okresu przejściowego, który byłby potrzeb-

ny na uzupełnienie przez nie kwalifikacji.

W aktualnym stanie prawnym powstała następu-

jąca sytuacja: Ustawa z dnia 5 grudnia 2008 r. o za-

pobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaź-

nych u ludzi dopuszcza do 31 grudnia 2015 do wy-

konywania szczepień ochronnych pielęgniarki i po-

łożne posiadające ukończony kurs specjalistyczny

jak również pielęgniarki i położne nie posiadające

takiego kursu specjalistycznego ale legitymujące

się 2.5 letnią praktyką w zakresie przeprowadzania

szczepień ochronnych.

Ustawa nie precyzuje jakim dokumentem ma

być wykazana przez pielęgniarkę 2.5 letnia prakty-

ka w zakresie przeprowadzania szczepień ochron-

nych. Wobec tego, w tej kwestii musi być dopusz-

czony każdy dokument potwierdzający:

- okres wykonywania przez pielęgniarkę/położną

szczepień ochronnych z określeniem rodzaju wyko-

nywanych szczepień,

- miejsce wykonywania szczepień ochronnych

Dokument ten powinien być podpisany co naj-

mniej przez bezpośredniego przełożonego a naj-

lepiej przez osobę zarządzającą zakładem opie-

ki zdrowotnej (np. przez Dyrektora). W przypadku

gdy szczepienia ochronne pielęgniarka wykonywała

w ramach prowadzonej przez siebie indywidualnej

praktyki dokumentem potwierdzającym co najmniej

2.5 letnią praktykę będzie jej oświadczenie.

Pragnę w tym miejscu przypomnieć jedną z na-

czelnych zasad wykonywania zawodu pielęgniar-

ki/położnej, która sprowadza się do następującej

tezy: „każda pielęgniarka/położna przy podejmo-

waniu czynności związanych z samodzielnym wy-

konywaniem świadczeń leczniczych w tym szcze-

pień ochronnych nie powinna wykraczać poza swoje

umiejętności zawodowe, a w szczególności podej-

mować czynności wymagających umiejętności za-

wodowych uzyskiwanych w drodze doskonalenia

zawodowego w odpowiedniej formie kształcenia

podyplomowego„.

Należy nadmienić, iż wątpliwości na tle stosowa-

nia omawianego art. 67 pkt 3 zgłosiła Naczelna Rada

Pielęgniarek i Położnych w piśmie skierowanym do

Głównego Inspektora Sanitarnego. Jednakże jego

odpowiedź z dnia 31 .08.2009 r. skierowana na ręce

Elżbiety Garwackiej - Czachor Wiceprezes Naczelnej

Rady Pielęgniarek i Położnych nie wniosła żadnego

w tym zakresie praktycznego wyjaśnienia.

JUBILEUSZ 40-lecia OKRĘGOWEGO SZPITALA KOLEJOWEGO WE WROCŁAWIU

Serdecznie zapraszamywszystkich, którzy pracują i pracowali

w naszym Szpitalu na Jubileusz jego 40-lecia

Program obchodów:17 stycznia 2010 roku (niedziela)godz. 12:30, Msza św. w kościele p.w. św. Augustynawe Wrocławiu przy ul. Sudeckiej 90

23 stycznia 2010 roku (sobota)godz. 11:00, uroczyste spotkanie jubileuszowe w Auli Leopoldyńskiej na Uniwersytecie Wrocławskim, przy p1. Uniwersyteckimi.

W programie:— powitanie gości— wystąpienia okolicznościowe— projekcja filmu— koncert

Komitet OrganizacyjnyObchodów Jubileuszu 40-lecia OSK we Wrocławiu

Page 25: W CIENIU CIENIU MMIESIĘCZNIK IESIĘCZNIK NIIEZALEŻNY ...doipip.wroc.pl/download/pl/import/biuletyn_XII__091.pdf · w cieniu cieniu cczepkazepka niiezaleŻny ezaleŻny mmiesiĘcznik

2312 (218) 2009

Położnictwo/ogłoszeniaPołożnictwo/ogłoszenia

W Szczyrku od 18-22 października 2009 r. odbył się IX Ogólnopolski Zjazd Szkół Rodzenia „Zdrowie rodziców i dzieci w naszych rękach” pod patrona-tem honorowym Leokadii Jędrzejewskiej, krajowe-go konsultanta w dziedzinie pielęgniarstwa położ-niczego i pediatrycznego i Prof. Ryszarda Poręby, kierownika Kliniki Ginekologii i Położnictwa w Ty-chach, SUM, Prezes PTG.

Zostały poruszone następujące tematy: Pani Tyszka przedstawiła „Relacje personelu me-

dycznego z rodzicami” – Program ten wychodzi na-przeciw potrzebom młodych rodzin, wzbudza co-raz większe zainteresowanie i jest kontynuacją za-jęć prowadzonych w szkole rodzenia. Okazało się, że w naszym kraju wiele szpitali zgłosiło się do pro-gramu związanego z edukacją matek i ojców w od-działach neonatologiczno-położniczych.

Prawnik mgr R. Tymiński w swoim wystąpie-niu „Autorska umowa o dzieło czy umowa o pracę, czyli, jak kogo zatrudnić w szkole rodzenia” przed-

stawił w świetle obowiązującego prawa różne for-my zatrudnienia (umowa o pracę, kontrakt, umowa o dzieło, umowa-zlecenie). Wykład miał na celu wy-jaśnić podstawowe różnice pomiędzy różnymi for-mami zatrudnienia.

„Seksualność, ciąża i poród u kobiet po uszkodze-niu rdzenia kręgowego (URK)” Agata Bąk poruszyła problem kobiet niepełnosprawnych po URK, które mają ograniczenie w realizowaniu swoich potrzeb psychoseksualnych, które wynikają z przyczyn biolo-gicznych, psychospołecznych i kulturowych. U tych kobiet jest bardzo ważne przygotowanie do ciąży, porodu i obejmuje ono szeroką opiekę wielu specja-listów z dziedziny psychologii, ginekologii, urologii, dietetyki i rehabilitacji.

O zaletach i wartości pokarmu ludzkiego mó-wiła Prof. Katarzyna Kornacka w odczycie pt. „Bank mleka kobiecego”.

Według Prof. zw. dr hab. n. med. Ryszarda Porę-by Szkoła Rodzenia jest formą opieki przedporodo-

wej, której podstawowym celem jest przygotowa-nie kobiety do porodu, a ojca dziecka do uczestnic-twa we wspólnym porodzie. To jest miejsce, gdzie można uzyskać nie tylko wiedzę o ciąży, porodzie, okresie poporodowym, ale także przedstawić swoje oczekiwania związane ze sposobem rozwiązania cią-ży. Prof. R. Poręba w swoim wykładzie „Sposób roz-wiązywania ciąży a rola szkoły rodzenia” zaznaczył, że musi istnieć współpraca pomiędzy szkołą rodze-nia a lekarzem sprawującym opiekę przedporodo-wą nad kobietą ciężarną.

O depresji poporodowej, która jest zjawiskiem coraz bardziej powszechnym, mówiła mgr Jolanta Banasiewicz, położna, psycholog i zwróciła uwagę, że przyszłym rodzicom sama informacja o baby blu-esie wystarczy, tylko należy w szkole rodzenia zwró-cić uwagę na czynniki zmniejszające lub zwiększa-jące ryzyko wystąpienia okołoporodowych zabu-rzeń nastroju.

G.B. MANAGEMENT DZIAŁ DOSKONALENIA ŚREDNICH KADR MEDYCZNYCH

Biuro / szkoła/adres do korespondencji: 50-230 Wrocław, ul. Trzebnicka 42

tel/fax (071) 78 33 285; (071) 78 36 911

e-mail: [email protected]; www.ddskm.pl

L.p. Rodzaje szkolenia Czas trwania Termin realizacji Cena PLN

KURS DOKSZTAŁCAJĄCY

1. Ochrona zdrowia przed toksycznym działaniem cytostatyków 2 dni 14,15.XII 135zł

KURS SPECJALISTYCZNY

1. Resuscytacja krążeniowo-oddechowa dla pielęgniarek i położnych (Nr 02/07) teoria: 6 dni praktyka: 5dni 25,26,27.II; 1,12,13.III 350 zł*

2. Podstawy dializoterapii dla pielęgniarek (Nr 08/07) teoria: 4 dni praktyka:8dni 8,9, 15,16.I 350 zł*

3. Leczenie ran dla położnych teoria: 5 dni praktyka:10dni 11,12,13,25,26,27.I;8,9,10.II 350 zł*

4. Leczenie ran dla pielęgniarek teoria: 9 dni praktyka: 20 dni 11,12,13,25,26,27.I;8,9,10.II 650 zł*

5. Leczenie ran – odleżyny ( nr 11/07) dla pielęgniarek teoria: 5 dni praktyka: 10 dni 11,12,13,25,26,27.I;8,9,10.II 390 zł*

6. Leczenie ran – oparzenia ( nr 11/07) dla pielęgniarek teoria: 5 dni praktyka: 10 dni 11,12,13,25,26,27.I;8,9,10.II 390 zł*

7. Leczenie ran – owrzodzenia żylne ( nr 11/07) dla pielęgniarek teoria: 5 dni praktyka: 10 dni 11,12,13,25,26,27.I;8,9,10.II 390 zł*

KURS KWALIFIKACYJNY

1. Technologia sterylizacji i dezynfekcji dla personelu Centralnych Sterylizatornii teoria: 8 dni praktyka: 9dni 28,29,30.I; 1,2,3,4,5.II 600 zł*

KURS SPECJALIZACYJNY

1. Specjalizacja w dziedzinie pielęgniarstwa anestezjologicznego po 5 dni raz w m-cu XI/XII.2009- V.2011 4900 zł**

2. Specjalizacja w dziedzinie pielęgniarstwa pediatrycznego po 5 dni raz w m-cu XI/XII.2009- V.2011 5200 zł**

3. Specjalizacja w dziedzinie pielęgniarstwa epidemiologicznego w e-learningu po 3 dni raz w m-cu II-III.2010 4900 zł**

Plan szkoleń

(1) pozostałe terminy uczestnicy otrzymają w pierwszym dniu szkolenia• *możliwość opłaty w ratach ** rata po 300 zł /m-ąc, • Zgłoszenia należy dokonywać na załączonym formularzu listownie lub elektronicznie. O przyjęciu na dany kurs dokształcający oraz specjalistyczny decyduje kolejność zgło-

szeń. Osoby, które nie zakwalifikowały się na bieżące szkolenie będą przyjęte w kolejnym terminie.• Kandydat zakwalifikowany na kurs otrzymuje zawiadomienie w formie pisemnej. W sytuacji dużego zainteresowania danym kursem dokształcającym, może być on realizo-

wany również na życzenie w Państwa placówce, tylko dla jej pracowników. Termin, miejsce i organizacja kursu ustalone będą wówczas indywidualnie.• Zajęcia teoretyczne odbywają się w siedzibie firmy G.M. Management, przy ul. Trzebnickiej 42 we Wrocławiu• Organizator informuje, iż podane terminy rozpoczęcia i zakończenia planowanych szkoleń mogą ulec przesunięciom spowodowanym przez brak kompletu osób na dany

rodzaj kursu. więcej informacji na www.ddskm.pl

ZDROWIE RODZICÓW I DZIECI W NASZYCH RĘKACH

Opracowała mgr Bożena Górska – Uczestniczka konferencji IX Ogólnopolskiego Zjazdu Szkół Rodzenia

Page 26: W CIENIU CIENIU MMIESIĘCZNIK IESIĘCZNIK NIIEZALEŻNY ...doipip.wroc.pl/download/pl/import/biuletyn_XII__091.pdf · w cieniu cieniu cczepkazepka niiezaleŻny ezaleŻny mmiesiĘcznik

24 W CIENIU CZEPKA

OOgłoszeniagłoszenia

Szanowni Państwo! Wrocławskie Stowarzyszenia „NOVA-MED” i AVEC

w ramach swoich działalności statutowych organizują i pro-wadzą kursy nauki posługiwania się komputerem i Interne-tem dla Seniorów. Zdobyte dotychczas doświadczenia, kadra z kwalifikacjami andragogicznymi (edukacja osób starszych, m.in. Uniwersytet Trzeciego Wieku przy Uniwersytecie Wro-cławskim), pozwala nam gwarantować wysoką skuteczność szkoleń dla osób w „dojrzałych” grupach wiekowych. (w okre-sie dorosłości i późnej dorosłości )

Szkolenia są prowadzone we Wrocławskim Centrum SEK-TOR3, Wrocław ul. Legnicka 65 (teren zajezdni tramwajo-wej). Miejsce o bardzo dogodnych warunkach dojazdu, wie-lostanowiskowym parkingu oraz obiekcie w pełni przystoso-wanym dla osób niepełnosprawnych.

Standardowo zajęcia odbywają się w 10 osobowych gru-pach z indywidualnymi stanowiskami komputerowymi. Ist-nieje również możliwość edukacji z wykorzystaniem własne-go laptopa pod warunkiem zainstalowania na nim odpowied-niego oprogramowania. Każdy uczestnik otrzymuje autorski skrypt, szczegółowo wyjaśniający zagadnienia poruszane w trakcie zajęć.

Optymalny czas trwania szkolenia podstawowego (ogólne-go) dla jego założonej efektywności wynosi 30 godzin. Głów-nym celem szkolenia podstawowego są:

• Kształtowanie umiejętności w zakresie praktycznej obsłu-gi komputera na poziomie podstawowym i średniozaawan-sowanym

• Pogłębienie wiedzy na temat możliwości wykorzystania kom-putera w życiu codziennym

• Przełamanie lęku i barier osobistych związanych z użytko-waniem komputera

• Kształtowanie komunikacji użytkownika z komputerem i wzajemnych interakcji

• Kształtowanie umiejętności w zakresie korzystania z Inter-netu

• Rozbudzenie ciekawości poznawczej

Kursy są organizowany przez podmioty o charakterze non profit, koszt jednej godziny lekcyjnej na osobę przy grupie 10 osób w szkoleniu podstawowym wynosi 10 zł. brutto i za-wiera, organizację kursu, korzystanie z pomieszczeń, sprzętu komputerowego, oprogramowania oraz materiałów pomocni-czych. Wystawiamy rachunki

Istnieje możliwość przygotowania indywidualnych kur-sów dla określonych grup słuchaczy według wskazanych po-trzeb.

Więcej informacji mogą Państwo uzyskać: pod tel. 071/7117610; 605 257 600 mail: [email protected] ; www.sektor3.wroclaw.pl

KURSY NAUKI POSŁUGIWANIA SIĘ KOMPUTEREM I INTERNETEM

19 listopada 2009 r. do Ministerstwa Zdro-wia została przekazana przez Komisję Euro-pejską informacja o pomyślnym efekcie roz-mów dotyczących liczby godzin kształcenia uzupełniającego dla absolwentów liceów me-dycznych kształcących pielęgniarki i położne. Na posiedzeniu Komitetu ds. uznawania kwalifi-kacji ostatecznie podsumowano wynik uzgod-nień przyjmując polską propozycję, przygoto-waną przez resort zdrowia. Uzyskany rezultat to skrócenie kształcenia pomostowego, które obecnie będzie wynosiło 1150 godzin kształce-nia zawodowego, w ciągu dwóch semestrów.

Przed przystąpieniem Polski do Unii Europej-skiej polski system kształcenia pielęgniarek i położnych opierał się na różnych typach szkół takich jak licea medyczne i medyczne szkoły

zawodowe. Opinia ekspertów unijnych na te-mat polskiego systemu kształcenia była jed-noznaczna i wskazywała na to, że polskie pie-lęgniarki i położne nie spełniają standardów kształcenia europejskiego, gdyż liczba go-dzin kształcenia zawodowego była zbyt mała. Zgodnie z wytycznymi Komisji Europejskiej od 2004 roku kwestia kształcenia uzupełniającego pielęgniarek i położnych jest regulowana roz-porządzeniem Ministra Zdrowia. Regulacje za-warte w tym rozporządzeniu największą liczbą godzin kształcenia uzupełniającego nakładają na licealistki tj. 1633 i 3000 godz. (w zależności od czasu kiedy rozpoczęte zostało kształcenie). Wymogi zawarte w rozporządzeniu spotkały się z krytyką ze strony środowiska pielęgniarek i położnych. Minister Zdrowia Ewa Kopacz, do-strzegając ten problem, podjęła działania zmie-

rzające do ponownego ustalenia liczby godzin kształcenia uzupełniającego dla absolwentów liceów medycznych. Procedura w tej sprawie wymagała licznych uzgodnień z Komisją Euro-pejską. W dalszej kolejności sprawa została skie-rowana do rozpatrzenia przez Komitet ds. uzna-wania kwalifikacji składający z przedstawi-cieli wszystkich państw członkowskich, a na-stępnie na posiedzenia grupy koordynatorów. Mimo wątpliwości zgłaszanych przez niektóre państwa członkowskie, dzięki staraniom stro-ny polskiej Komitet ds. uznawania kwalifikacji zaakceptował regulacje przygotowane przez resort zdrowia.

/-/ Piotr Olechno Rzecznik Prasowy

Warszawa, 20.11.2009 roku

MINISTERSTWO ZDROWIA – RZECZNIK PRASOWYInformacja w sprawie skrócenia studiów pomostowych dla pielęgniarek, absolwentów liceów medycznych

Page 27: W CIENIU CIENIU MMIESIĘCZNIK IESIĘCZNIK NIIEZALEŻNY ...doipip.wroc.pl/download/pl/import/biuletyn_XII__091.pdf · w cieniu cieniu cczepkazepka niiezaleŻny ezaleŻny mmiesiĘcznik

2512 (218) 2009

Pamięć i sercePamięć i serce

Z każdym uderzeniem sercaz każdym oka mgnieniemudajemy się do celu,który jest naszym przeznaczeniem

Z głębokim żalem i smutkiem żegnamy naszą koleżankę

IZABELĘ JĘDRZEJCZAKNa zawsze pozostanie w naszej pamięci

Pracownicy WCZ. SP ZOZ Przychodni Grabiszyn

Jest taki ból, o którym lepiej nie mówić bowiem najlepiej wyraża go milczenie

Wyrazy szczerego współczucia i słowa otuchy naszej Koleżance BERNADECIE KARGOL

z powodu śmierci Mamy

składają Koleżanki z NZOZ Jelcza Laskowic

Koleżance ANIELI BINIAK wyrazy szczerego współczucia z powodu śmierci Ojca

składają Pielęgniarki i Lekarze Pracowni Hemodynamiki oraz Pracowni Elektrofizjologii

Ośrodka Chorób Serca Kliniki Kardiologii 4 WSKzP

Zamknęły się ukochane oczy,Spoczęły spracowane ręce,Przestało bić kochane serce.

Koleżance GRAŻYNIE ŚWIĄTKO wyrazy szczerego współczucia i słowa otuchy

z powodu śmierci Babci

składają koleżanki i koledzy Oddziału Intensywnej Terapii Dziecięcej

Samodzielnego Publicznego Szpitala Klinicznego nr 1

Wyrazy szczerego współczucia i słowa otuchy ANNIE ANTOLAK

z powodu śmierci Teścia składają

Przełożona Pielęgniarek, Pielęgniarka Oddziałowa oraz Pielęgniarki Kliniki Chirurgii Ogólnej, Gastroenterologicznej i Endokrynologicznej

oraz Kliniki Chirurgii Przewodu Pokarmowego SPSK nr 1 we Wrocławiu

Naszej koleżance URSZULI SZTYLCE słowa otuchy i wyrazy współczucia

z powodu śmierci Mamy

składają Pielęgniarka Oddziałowa, Pielęgniarki Operacyjne i Działu Anestezjologii Bloku Operacyjnego

Kliniki Chirurgii i Urologii Dziecięcej SPSK nr 1

Jedne drzwi otwierają się, inne zamykają, a my musimy żyć dalej

Naszej drogiej koleżance GRAŻYNIE RURARZ głębokie wyrazy współczucia i słowa otuchy

z powodu śmierci Mamy

składają pielęgniarki Oddziału Wewnętrznego Szpitala w Oławie

O Panie, Ty na niego spojrzałeś, zawołałeś, aby przyszedł do Ciebie...

Naszej koleżance ZOFII CICHOŃ słowa otuchy i wyrazy szczerego współczucia

z powodu śmierci Ojca

składają koleżanki z Działu Centralnej Sterylizatorni w SPZOZ w Lubinie

Pokolenie przychodzi i pokolenie odchodzi, a ziemia trwa po wszystkie czasy. (Koh 1,4)

JOLI WER serdeczne wyrazy współczucia z powodu śmierci Ojca

składają koleżanki z Oddziału Wewnętrznego C Okręgowego Szpitala Kolejowego we Wrocławiu

Koleżance ANECIE WŁODARCZYK, Pielęgniarce ZRM w Lubinie

wyrazy współczucia z powodu śmierci Taty

składają Przełożony Pielęgniarek, Kierownik ZRM w Lubinie oraz Koleżanki i Koledzy z pracy.

Page 28: W CIENIU CIENIU MMIESIĘCZNIK IESIĘCZNIK NIIEZALEŻNY ...doipip.wroc.pl/download/pl/import/biuletyn_XII__091.pdf · w cieniu cieniu cczepkazepka niiezaleŻny ezaleŻny mmiesiĘcznik

DOLNOŚLĄSKA OKRĘGOWA IZBA PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH WE WROCŁAWIU

SERDECZNIE ZAPRASZA DO UDZIAŁU W CYKLU WARSZTATÓW EDUKACYJNYCH DLA PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH

TEMAT SPOTKANIA:

PIELĘGNACJA PORTÓW DOSTĘPU NACZYNIOWEGO PIELĘGNACJA PORTÓW DOSTĘPU NACZYNIOWEGO NOWOCZESNE METODY PODAWANIA LEKÓWNOWOCZESNE METODY PODAWANIA LEKÓW

WYKŁAD POPROWADZI:mgr JOLANTA BORKOWSKA - Dzienny Oddział Chemioterapii Dolnośląskiego Centrum Onkologicznego

TERMIN: 19 stycznia 2010 r. GODZINA 1300 -1600

MIEJSCE: DOIPiP, UL. POWSTAŃCÓW ŚLĄSKICH 50, WROCŁAW

PONADTO: ZAŚWIADCZENIE UCZESTNICTWA W NINIEJSZYM SPOTKANIU

ZGŁOSZENIA UCZESTNICTWA PROSZĘ DOKONAĆ TELEFONICZNIE W DOIPIP POD NUMEREM

071/364-04-44, 071/333- 57-02

O UDZIALE DECYDUJE KOLEJNOŚĆ ZGŁOSZEŃ

UDZIAŁ W ZAJĘCIACH JEST BEZPŁATNY

Z POWAŻANIEM URSZULA OLECHOWSKA Przewodnicząca DORPiP we Wrocławiu