W ASPEKCIE ICH ROZWOJU FIZYCZNEGO, POZNAWCZEGO i EMOCJONALNO - SPOŁECZNEGO
description
Transcript of W ASPEKCIE ICH ROZWOJU FIZYCZNEGO, POZNAWCZEGO i EMOCJONALNO - SPOŁECZNEGO
W ASPEKCIE ICH ROZWOJU FIZYCZNEGO,
POZNAWCZEGO i EMOCJONALNO - SPOŁECZNEGO
autor: mgr Joanna Matanowskakonsultacja: mgr Renata Omiecińska - StanPoradnia Psychologiczno – Pedagogiczna nr 21ul. Marywilska 44, Warszawa
TRUD ROZWOJU
Od pierwszych chwil życia dziecko podejmuje wysiłek związany z rozwojem.
Wyrusza w długą drogę, na której w pewnymmomencie napotka SZKOŁĘ.
Aby szkoła stała się wspaniałą przygodą i pomocą w dążeniu do samorealizacji,
musi pojawić się w odpowiednim momencie - momencie, który nazywamy
DZIECKO JAKO CAŁOŚĆ
Na przestrzeni lat rozumienie terminu „gotowość (dojrzałość) szkolna”
zmieniało się. Liczne badania i obserwacje doprowadziły specjalistów do wniosku, że pomyślny start dziecka w szkole
zależy od jego dojrzałości w ujęciu całościowym,
we wszystkich aspektach rozwoju.
ROZWÓJ FIZYCZNY
ASPEKTY ROZWOJU DZIECIISTOTNE DLA OSIĄGNIĘCIAGOTOWOŚCI SZKOLNEJ
ROZWÓJPERCEPCYJNO-MOTORYCZNY
ROZWÓJEMOCJONALNO - MOTYWACYJNY
ROZWÓJSPOŁECZNY
ROZWÓJ UMYSŁOWY
FUNKCJONOWANIE W SZKOLE
nauka czytania
nauka pisania
nauka matematyki
naby-waniewiedzy
relacje rówieśnicze
relacje z dorosłymi
komunikacja
oceny
GOTOWOŚĆ SZKOLNA 6-latka
W związku z reformą oświatową i obniżeniem wieku szkolnego
zmieniły się kryteria dojrzałości szkolnej.
Przy ocenie tej dojrzałości punktem odniesienia są w tej chwili
osiągnięcia rozwojowe normalnie rozwijającego się 6-latka.
WPŁYW ROZWOJU FIZYCZNEGO NAFUNKCJONOWANIE DZIECKA W
SZKOLE
odporność na choroby izmęczenie
sprawność narządówzmysłów
sprawnośćnarządów
artykulacyjnych
koordynacja i
sprawnośćruchowa
sprawnośćmanualna
funkcjonowanie w szkole
Na co warto zwrócić uwagę?
• Czy dziecko lubi zabawy ruchowe?
• Czy chętnie uczestniczy w zespołowych grach ruchowych?
• Czy jest w stanie zachować określoną pozycję przez jakiś czas (spokojnie stać, siedzieć)?
• Czy dziecko dobrze widzi i słyszy?
• Czy męczy się szybciej niż rówieśnicy?
Jak rodzic może wspierać rozwój fizyczny dziecka?
• Zapewnić dziecku odpowiednią ilość ruchu, najlepiej na świeżym powietrzu.
• Stwarzać okazje do spotkań z rówieśnikami, gier i zabaw zespołowych.
• Nie lekceważyć sygnałów, które mogą świadczyć o tym, że dziecko źle widzi lub słyszy.
ROZWÓJ PERCEPCYJNO - MOTORYCZNY
Wskazuje na ścisły związek między rozwojem ruchowym
a rozwojem poznawczym dziecka.
Dotyczy tego, w jaki sposób mózg odbiera, selekcjonuje i interpretuje docierające do niego bodźce oraz jak na te bodźce reaguje zachowaniem.
ELEMENTY ROZWOJU PERCEPCYJNO –
MOTORYCZNEGO ISTOTNE DLA DOJRZAŁOŚCI SZKOLNEJorientacja
przestrzenno -
kierunkowa
ruchy narzędzio
we (praksje)
funkcjonowanie w szkole
analiza i synteza wzrokowa
analiza i synteza słuchowa
aspekty sprawnościmanualnej
ORIENTACJA PRZESTRZENNO - KIERUNKOWA
czyli zdolność odróżniania strony lewej od prawej oraz określania
relacji przestrzennych typu nad, pod, za.
Dlaczego jest ważna?
Umożliwia piszącemu dziecku orientację
na kartce papieru oraz podjęcie decyzji,
jak ułożyć elementy graficzne pisma, które jest
przecież zestawem kresek i kółek położonych względem siebie
w różnych relacjach przestrzennych.
ZNACZENIE ORIENTACJI KIERUNKOWO – PRZESTRZENNEJ
DLA NAUKI PISANIA I CZYTANIA
ZNACZENIE ORIENTACJI KIERUNKOWO –
PRZESTRZENNEJ DLA NAUKI MATEMATYKI
• Nauka geometrii• Orientacja w układzie współrzędnych
• Rozwiązywanie grafów
ASPEKTY SPRAWNOŚCI MANUALNEJ
• Umiejętność odpowiedniego dostosowania siły nacisku mięśni dłoni podczas pisania/rysowania.
• Zręczność, sprawność ruchów rąk.
• Wykonywanie ruchów ciągłych (pisanie).
• Zdolność do utrzymania kierunku ruchu.
RUCHY NARZĘDZIOWE (PRAKSJE)
Zdolność posługiwania się narzędziami takimi jak przybory pisarskie oraz
plastyczne (ołówki, kredki, nożyczki),
związana z ich właściwym chwytem oraz skutecznym stosowaniem.
PRAWIDŁOWY CHWYT PISARSKI
Umożliwia długotrwałe i efektywne pisanie/rysowanie
Ćwiczenia orientacjiprzestrzenno – kierunkowej oraz sprawności manualnej
• Zabawy/polecenia angażujące orientację kierunkowo – przestrzenną (połóż to na półce po lewej... itp.).
• Pytanie dziecka, w której ręce trzyma określony przedmiot.
• Proponowanie dziecku różnych form aktywności plastycznej (np. malowanie palcami, szerokimi pędzlami na dużych arkuszach papieru).
• Zwracanie uwagi na prawidłowe trzymanie przyborów piśmienniczych.
ANALIZA I SYNTEZA WZROKOWA I SŁUCHOWAKompetencja umysłu, polegająca
na rozkładaniu na podstawowe elementydocierających do mózgu wrażeń słuchowych
(wszelkich odgłosów, dźwięków mowy) i wrażeń wzrokowych
(obrazów otoczenia, figur złożonych, pisma)
oraz ponownym ich syntetyzowaniu i interpretowaniu,
warunkująca opanowanie umiejętności czytania i pisania.
Ćwiczenia analizy i syntezy wzrokowej i słuchowej
• Rozpoznawanie odgłosów (np. głosy zwierząt, czynności).
• Dziecko ma powiedzieć, jaką głoskę słyszy na początku i na końcu wyrazu.
• Dzielenie wyrazów na głoski, sylaby oraz składanie wyrazów z usłyszanych głosek/sylab.
• Szukanie różnic/podobieństw w obrazkach.
• Układanie według wzoru.
• Rysowanie według wzoru.
ASPEKTY ROZWOJU UMYSŁOWEGO ISTOTNE DLA DOJRZAŁOŚCI SZKOLNEJ
uwaga
pamięć mowa
myślenie
funkcjonowaniew szkole
UWAGA
Zdolność kierowania uwagi na wybrany obiekt (zgodny z poleceniem nauczyciela) – uwaga dowolna
i skupiania jej przez określony czas – trwałość uwagi
to kompetencje niezbędne dla funkcjonowania dziecka podczas zajęć w szkole i nauki.
PAMIĘĆ
• Pamięć wzrokowa – zapamiętywanie wzorów graficznych (litery,cyfry, symbole).
• Pamięć słuchowa – zapamiętywanie dźwięków mowy oraz usłyszanych informacji.
• Pamięć sekwencyjna – zapamiętywanie materiału ułożonego w sekwencje (dni tygodnia, pory roku, miesiące).
Ćwiczenia doskonalące uwagę i pamięć dziecka
• Nauka wierszyków, piosenek.
• Gry typu MEMO.
• Zabawy polegające na zapamiętywaniu układu przedmiotów, następnie odgadywanie, co się zmieniło.
• Nauka kolejności dni tygodnia, pór roku itp.
• Zagadki, zawierające w treści dwie lub więcej wskazówek.
MYŚLENIE
Myślenie dziecka przekraczającego próg szkołypowinno charakteryzować się możliwościąoperowania informacjami tak, aby rozumiałoproste pojęcia, zasady, reguły i
prawidłowości.Powinny pojawić się także początkiumiejętności wnioskowania. Niezbędny jest również pewien zakres wiedzyo otaczającym dziecko środowisku – rodzinie, relacjach czasowych itp.
Jak wspierać rozwój myślenia u dziecka?
• Proponować dziecku gry planszowe.
• Nie wyręczać, dać dziecku szansę, aby samo znalazło rozwiązanie problemu.
• Proponować gry/zabawy, polegające na tworzeniu klas (np. dzielenie zbioru obrazków na grupy: zwierzęta, rośliny itp.)
• Bawić się z dzieckiem w porównywanie obiektów pod względem wielkości, liczebności itp.
MOWA
Mowa czynna: - dziecko powinno posługiwać się mową wiązaną,dysponować odpowiednim zasobem słów i pojęć, mówić poprawnie pod względem artykulacyjnym i
gramatycznym,
formułować komunikaty tak, aby mogło zostać zrozumiane.
Mowa bierna:- dziecko powinno posiadać odpowiedni
zasób słów i pojęć, a także poziom rozumienia mowy,który pozwalać będzie dziecku
odbierać i właściwie interpretowaćkomunikaty nadawane przez innych.
Jak wspierać rozwój mowy u dziecka?
• Jak najwięcej rozmawiać z dzieckiem.
• Słuchać tego, co dziecko ma do powiedzenia.
• Czytać dziecku książki.
• Zachęcać dziecko do opowiadania o tym, co usłyszało, co je zainteresowało.
• Zwracać uwagę na poprawność artykulacyjną mowy dziecka.
ELEMENTY ROZWOJU EMOCJONALNO – MOTYWACYJNEGO
ISTOTNE DLA DOJRZAŁOŚCI SZKOLNEJ
panowanie nad
emocjami
poczucie obowiązku
umiejętnośćpokonywania
trudności
motywacja poznawcza
empatia
funkcjonowanie w szkole
PANOWANIE NAD EMOCJAMI
Dziecko rozpoczynające naukę w szkolezaczyna panować nad swoimi
uczuciami, stopniowo uczy się radzić sobie emocjonalnie z sytuacją oceny,
adekwatnie, dojrzale reagowaćna sukcesy i porażki
– zarówno własne, jak i rówieśników.
POCZUCIE OBOWIĄZKU
np.:• pamięta o konieczności odrobienia
lekcji, przygotowania do kolejnego dnia w szkole,
• ćwiczy czytanie, mimo, że wolałoby się bawić
Dziecko, przekraczające próg szkołyrozumie w pewnym zakresie znaczenie
obowiązku i odpowiedzialności za siebie.
UMIEJĘTNOŚĆ POKONYWANIA TRUDNOŚCI
• podejmuje wysiłek, mimo niechęci,• szuka rozwiązania zadania, nawet
jeśli nie domyśli się go w pierwszej chwili,• niezadowolone z efektów swojej pracy,
nie zniechęca się, podejmuje kolejne próby.
Dziecko dojrzałe do szkoły próbuje pokonywać trudności:
MOTYWACJA POZNAWCZA
Dziecko gotowe do rozpoczęcia nauki w szkole jest dociekliwe,
zainteresowane poznawaniem świata,nabywaniem wiedzy,
potrafi na dłużej zainteresować się określoną treścią, pragnie pogłębiać swoją wiedzę w danej dziedzinie.
Na tym etapie pojawiają się pierwszesprecyzowane zainteresowania.
EMPATIA
Dziecko zaczyna uświadamiać sobie uczucia innych
osób, co z kolei stanowi podstawę
dla kształtowania się dojrzałych uczuć i relacji
społecznych, takich jak współczucie, przyjaźń.Dlatego należy podkreślić,
iż rozwój emocjonalno – motywacyjny
ma bardzo istotny wpływ na funkcjonowanie społeczne dziecka.
JAK WSPIERAĆ ROZWÓJ EMOCJONALNO – MOTYWACYJNY
DZIECKA?• Mieć czas dla dziecka. • Rozmawiać z nim o uczuciach.
• Uwrażliwiać dziecko na potrzeby i uczucia innych osób poprzez rozmowy oraz prezentowanie właściwych postaw społecznych.
• Powierzać dziecku obowiązki i odpowiedzialne zadania (dostosowane do wieku).
• Rozbudzać w dziecku ciekawość poznawczą poprzez bogactwo doświadczeń intelektualnych i kulturalnych... (książki, wystawy, kino, teatr i in.).
ASPEKTY ROZWOJU SPOŁECZNEGOISTOTNE DLA DOJRZAŁOŚCI SZKOLNEJ
poczucieprzynależności
do grupy
rozumienie zasad i normspołecznych
motywy prospołeczne
porównywanie siebie z innymi
funkcjonowanie w szkole
POCZUCIEPRZYNALEŻNOŚCI DO GRUPY
Dziecko uświadamia sobie, że jest częścią grupy/klasy,
dzięki temu komunikaty kierowane przez nauczyciela do klasy
odbiera jako skierowane
także do siebie.
ROZUMIENIE ZASAD I NORM SPOŁECZNYCH
Dziecko dojrzałe do szkoły zaczyna rozumieć zasady i normy
społeczne oraz staje się zdolne do ich przyswajania i przestrzegania,
co stanowi istotny aspekt funkcjonowania szkole.
MOTYWY PROSPOŁECZNE
Dziecko kieruje się nie tylko własnym dobrem,
ale także dobrem drugiej osoby/grupy,
staje się zdolne do działania na rzecz drugiej osoby/grupy.
PORÓWNYWANIESIEBIE Z INNYMI
Zdolność do porównywania siebie z innymi stanowi podstawę
dla określania siebie na tle grupy oraz
kształtowania się samooceny dziecka.
Jak wspierać rozwój społeczny dziecka?
• Dawać dziecku jak najwięcej okazji do kontaktów z rówieśnikami.
• Stwarzać dziecku okazje do radzenia sobie w różnych sytuacjach społecznych.
• Inspirować dziecko do do zachowań prospołecznych (działania na rzecz innych).
• Rozmawiać z dzieckiem o jego uczuciach związanych z przeżytymi sukcesami oraz porażkami.
Życzymy wszystkim przyszłym Uczniom i ich Rodzicom, aby szkoła stała się dla Was przygodą,
radością i ważnym,
ubogacającym etapem życia -
pomyślnym startem w przyszłość.
Pracownicy Poradni Psychologiczno – Pedagogicznej nr 21