Ustrój sądownictwa w państwach skandynawskich

Estonia

System sądownictwa administracyjnego

• Trójinstancyjny system

Sądy administracyjne pierwszej instancji

Sądy okręgowe

Sąd Najwyższy

System sądownictwa administracyjnego

• Działają:

- 4 sądy administracyjne

- 3 sądy okręgowe, rozpatrujące środki odwoławcze od orzeczeń wydanych przez sądy I instancji

- Izba Administracyjna Sądu Najwyższego w Tartu

Kognicja sądów

• Akty administracyjne (zdef. jako nakazy, dyrektywy, decyzje, postanowienia i inne akty prawne, które kształtują indywidualne sytuacje w stosunkach prawa publicznego, wydawane przez agencje, organy lub inne osoby wykonujące zadania z zakresu administracji publicznej)

• Umowy publicznoprawne – uznawane na gruncie tej ustawy jako akty administracyjne

• Czynności faktyczne (działanie, zaniechanie lub zwłoka w stosunkach prawa publicznego organu administracji, urzędnika lub jakiegokolwiek podmiotu, któremu powierzono wykonywanie zadań z zakresu prawa publicznego)

• Inne akty i czynności wynikające z przepisów szczególnych

Środki prawne

Przed sądami I instancji jako środki prawne służą:

- Skarga (kaebus)

- Protest (protest)

Skarga i protest

• O stwierdzenie nieważności aktu administracyjnego w całości lub w części

• O wydanie aktu administracyjnego (w przypadku bezczynności)• Na odmowę wydania aktu (w przypadku podjęcia przez organ aktu

odmownego)• O stwierdzenie niezgodności z prawem aktu administracyjnego• Na zaniechanie czynności faktycznej• Na odmowę dokonania czynności faktycznej• O stwierdzenie niezgodności czynności faktycznej z prawem• O wynagrodzenie szkody w stosunkach publicznoprawnych• O stwierdzenie istnienia lub nieistnienia stosunku

publicznoprawnego

Legitymacja do wniesienia skargi

• Osoba, która twierdzi, że jej prawa i wlności zostały naruszone przez akt administracyjny lub czynność faktyczną

Finlandia

Odwołanie

• Od decyzji Rady Stanu, ministrów i organów równorzędnych przysługuje odwołanie do Najwyższego Sądu Administracyjnego – może być ono oparte wyłącznie na zarzucie niezgodności decyzji z prawem

Odwołanie

• Decyzje organów niższego szczebla podlegają zaskarżeniu do jednego z 12 okręgowych sądów administracyjnych

• Jego orzeczenia mogą być zaskarżone do Najwyższego Sądu Administracyjnego

Skarga procesowa

• Ostateczna decyzja administracyjna może stać się przedmiotem nadzwyczajnego odwołania, przez które rozumie się skargę procesową, wniosek o przywrócenie terminu albo o unieważnienie decyzji

Skarga procesowa

• Skarga procesowa dopuszczalna jest wyłącznie z przyczyn następujących:

- Naruszono prawo zainteresowanego do udziału w postępowaniu, nie zapewniając mu możliwości wyrażenia swojego stanowiska

- Dopuszczono się innego błędu procesowego o podobnych skutkach dla treści decyzji

- Decyzja jest na tyle niejasna lub ułomna, iż nie wynika z niej, jak rozstrzygnięto sprawę

Skarga procesowa

• Wnosi się do organu umocowanego przez ustawę bądź dekret do rozpatrzenia odwołania – a w przypadku braku do NSA

• Skargę wnosi się w terminie 6 miesięcy liczonym od dnia powzięcia wiadomości o decyzji lub dnia, z którym stała się ona ostateczna

Wniosek o przywrócenie terminu

• Jeśli strona nie była w stanie dochować terminu (np.. Do wniesienia odwołania od decyzji) z powodu przeszkody prawnej lub innej szczególnie ważnej przyczyny może wnosić o przywrócenie uchybionego terminu

• Wniosek składa się do NSA, w ciągu 30 dni od przyczyny uchybienia

Szwecja

Ustrój sądownictwa administracyjnego

okręgowe sądy administracyjne (länsrätt)

apelacyjne sądy administracyjne (kammarrätt)

Naczelny Sąd Administracyjny (Regeringsrätten)

Sąd okręgowy

• Sąd okręgowy jest sądem pierwszej instancji.

• W każdym regionie (län) jest przynajmniej jeden sąd okręgowy.

Sąd apelacyjny

• Apelacyjny sąd administracyjny jest sądem drugiej instancji.

• Są cztery takie sądy.

• W przypadku większości rodzajów orzeczeń wymagane jest zezwolenie na przeprowadzenie pełnej kontroli przez apelacyjny sąd administracyjny.

NSA

• Najwyższą instancją jest Naczelny Sąd Administracyjny.• Składa się co najmniej z 17 sędziów.• Jego głównym zadaniem, podobnie jak Sądu

Najwyższego, jest ustanawianie precedensów. • Dla większości spraw wymagane jest pozwolenie.

Przeprowadzając kontrolę, Sąd zadecyduje, czy w orzeczeniu są jakieś kwestie, które mogą być przydatne w kontekście ustanowienia precedensu.

• W przypadku udzielenia pozwolenia, sprawa podlega zwykle kontroli przez pięciu sędziów.

•