11

Polityka regionalna Polityka regionalna i mechanizmy wsparcia zrównoważonego i mechanizmy wsparcia zrównoważonego

rozwojurozwoju

URZĄD MARSZAŁKOWSKI WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO URZĄD MARSZAŁKOWSKI WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO w Katowicachw Katowicach

Częstochowa, 12 maja 2007 r.Częstochowa, 12 maja 2007 r.

22

POLITYKA ENERGETYCZNA POLSKI

DO 2025 ROKU Cele strategiczne

- zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego kraju,

- wzrost konkurencyjności gospodarki i jej efektywności energetycznej,

- ochrona środowiska.

33

Zrównoważony rozwój energetyczny………..Zrównoważony rozwój energetyczny………..

Bezpiecze-ństwo Energety

-czne

Konkure-

ncyjność

/koszty

Ochrona Środowi

-ska

44

Strategia Rozwoju Województwa Strategia Rozwoju Województwa

ŚląskiegoŚląskiego na lata 2000-2020na lata 2000-2020

Cel strategiczny IICel strategiczny IIRozbudowa oraz unowocześnienie infrastruktury technicznejRozbudowa oraz unowocześnienie infrastruktury technicznejKierunek działań 2Kierunek działań 2Rozbudowa i unowocześnienie systemów energetycznychRozbudowa i unowocześnienie systemów energetycznych

Cel strategiczny IIICel strategiczny IIIWzrost innowacyjności i konkurencyjności gospodarkiWzrost innowacyjności i konkurencyjności gospodarkiKierunek działań 2Kierunek działań 2Wspieranie sektora B+R i wdrożeń nowych technologiiWspieranie sektora B+R i wdrożeń nowych technologii

Cel strategiczny IVCel strategiczny IVPoprawa jakości środowiska naturalnego i kulturowego oraz Poprawa jakości środowiska naturalnego i kulturowego oraz

zwiększenie atrakcyjności przestrzenizwiększenie atrakcyjności przestrzeniKierunek działań 7Kierunek działań 7Polepszenie jakości powietrzaPolepszenie jakości powietrza

55

Regionalny Program Operacyjny Regionalny Program Operacyjny Województwa Śląskiego Województwa Śląskiego na lata 2007-2013na lata 2007-2013

Priorytet I. Badania i rozwój technologiczny, innowacje i Priorytet I. Badania i rozwój technologiczny, innowacje i przedsiębiorczośćprzedsiębiorczość

PW:PW: Działanie 1.1 Wzmocnienie atrakcyjności inwestycyjnej regionuDziałanie 1.1 Wzmocnienie atrakcyjności inwestycyjnej regionu

Poddziałanie 1.1.1. Infrastruktura rozwoju gospodarczegoPoddziałanie 1.1.1. Infrastruktura rozwoju gospodarczego Wspieranie aktywności w zakresie kompleksowego przygotowania parków Wspieranie aktywności w zakresie kompleksowego przygotowania parków

przemysłowych przemysłowych i technologicznych…….i technologicznych…….

Priorytet 5. ŚrodowiskoPriorytet 5. Środowisko

PW:PW: Działanie 5.3 Czyste powietrze i odnawialne źródła energiiDziałanie 5.3 Czyste powietrze i odnawialne źródła energii Wsparcie inicjatyw eliminujących lub ograniczających ilość Wsparcie inicjatyw eliminujących lub ograniczających ilość

wprowadzanych do powietrza substancji zanieczyszczających a także wprowadzanych do powietrza substancji zanieczyszczających a także projekty zwiększające udział alternatywnych źródeł energii, projekty zwiększające udział alternatywnych źródeł energii, zapobiegające powstawaniu zanieczyszczeń powietrza zapobiegające powstawaniu zanieczyszczeń powietrza

Działanie 5.4 Zarządzanie środowiskiemDziałanie 5.4 Zarządzanie środowiskiem Tworzenie i rozwój regionalnych systemów informacji i baz danych dotyczących Tworzenie i rozwój regionalnych systemów informacji i baz danych dotyczących

stanu środowiska, pod warunkiem powszechnego do nich dostępustanu środowiska, pod warunkiem powszechnego do nich dostępu

66

Działanie 5.3 Czyste powietrze i odnawialne Działanie 5.3 Czyste powietrze i odnawialne źródła energiiźródła energii

Typy projektówTypy projektów

• Budowa (w tym rozbudowa, odbudowa), przebudowa i remont systemów Budowa (w tym rozbudowa, odbudowa), przebudowa i remont systemów ciepłowniczych ( z likwidacją systemów indywidualnych) a także wyposażenie ciepłowniczych ( z likwidacją systemów indywidualnych) a także wyposażenie systemów ciepłowniczych w instalacje ograniczające emisję zanieczyszczeń systemów ciepłowniczych w instalacje ograniczające emisję zanieczyszczeń pyłowych i gazowych do powietrza,pyłowych i gazowych do powietrza,

• Przekształcanie istniejących systemów ogrzewania obiektów użyteczności Przekształcanie istniejących systemów ogrzewania obiektów użyteczności publicznej w systemy bardziej przyjazne środowisku, w szczególności publicznej w systemy bardziej przyjazne środowisku, w szczególności ograniczenie „niskiej emisji”,ograniczenie „niskiej emisji”,

• Budowa infrastruktury służącej do produkcji i przesyłu energii pochodzącej ze Budowa infrastruktury służącej do produkcji i przesyłu energii pochodzącej ze źródeł odnawialnychźródeł odnawialnych

- energia wiatrowa- energia wiatrowa

- energia słoneczna- energia słoneczna

- energia z biomasy - energia z biomasy

- pozostałe- pozostałe

77

C.DC.D

Typy beneficjentówTypy beneficjentów

• JST, ich związki i stowarzyszenia,JST, ich związki i stowarzyszenia,

• Podmioty w których większość udziałów lub akcji posiadają JST lu ich Podmioty w których większość udziałów lub akcji posiadają JST lu ich związki i stowarzyszenia,związki i stowarzyszenia,

• Podmioty działające na zlecenie JST, wybrane zgodnie z prawem Podmioty działające na zlecenie JST, wybrane zgodnie z prawem zamówień publicznych,zamówień publicznych,

• Jednostki zaliczane do sektora finansów publicznych,Jednostki zaliczane do sektora finansów publicznych,

• Porozumienia podmiotów wymienionych w pkt 1-4 reprezentowane przez Porozumienia podmiotów wymienionych w pkt 1-4 reprezentowane przez lidera,lidera,

• Podmioty działające w oparciu o umowę/porozumienie zgodnie z zapisami Podmioty działające w oparciu o umowę/porozumienie zgodnie z zapisami Ustawy o partnerstwie publiczno-prywatnymUstawy o partnerstwie publiczno-prywatnym

88

Program Ochrony Środowiska Województwa Program Ochrony Środowiska Województwa Śląskiego do 2004 rokuŚląskiego do 2004 roku

oraz cele długoterminowe do roku 2015oraz cele długoterminowe do roku 2015

Cel długoterminowy do 2015 rokuCel długoterminowy do 2015 roku

• Polepszenie jakości powietrza atmosferycznegoPolepszenie jakości powietrza atmosferycznego

99

Chcąc dostosować się do wymagań w zakresie stężeń podstawowych Chcąc dostosować się do wymagań w zakresie stężeń podstawowych zanieczyszczeń w powietrzu uznano, że największy efekt możnazanieczyszczeń w powietrzu uznano, że największy efekt można uzyskać ukierunkowując działania na: uzyskać ukierunkowując działania na:• - gospodarkę cieplną (optymalizację gospodarki cieplnej): modernizacja i rozbudowa - gospodarkę cieplną (optymalizację gospodarki cieplnej): modernizacja i rozbudowa

miejskich systemów ciepłowniczych (źródeł, sieci) połączona z likwidacją niskiej emisji" miejskich systemów ciepłowniczych (źródeł, sieci) połączona z likwidacją niskiej emisji" (systemowa konwersja palenisk domowych na rozwiązania bardziej ekologiczne) i (systemowa konwersja palenisk domowych na rozwiązania bardziej ekologiczne) i termorenowacją obiektów.termorenowacją obiektów.

• - system transportowy (ograniczenie emisji ze źródeł komunikacyjnych): proekologiczne - system transportowy (ograniczenie emisji ze źródeł komunikacyjnych): proekologiczne inwestycje - modernizacja taboru, budowa obwodnic drogowych miast, eliminacja inwestycje - modernizacja taboru, budowa obwodnic drogowych miast, eliminacja benzyny zawierającej ołów, rygorystyczne przestrzeganie wymagań co do stanu benzyny zawierającej ołów, rygorystyczne przestrzeganie wymagań co do stanu technicznego pojazdów.technicznego pojazdów.

• - przemysł; redukcję wytwarzania zanieczyszczeń (czystsza produkcja w połączeniu z - przemysł; redukcję wytwarzania zanieczyszczeń (czystsza produkcja w połączeniu z restrukturyzacją przemysłu), ograniczenie emisji przemysłowej ze źródeł technologicznych restrukturyzacją przemysłu), ograniczenie emisji przemysłowej ze źródeł technologicznych na drodze tzw. działań "na końcu rury", instalacje do redukcji zanieczyszczeń w na drodze tzw. działań "na końcu rury", instalacje do redukcji zanieczyszczeń w zakładach energetycznego spalania paliw (odsiarczanie spalin odlotowych).zakładach energetycznego spalania paliw (odsiarczanie spalin odlotowych).

• - edukację ekologiczną poprzez promowanie właściwych zachowań społeczeństwa - edukację ekologiczną poprzez promowanie właściwych zachowań społeczeństwa (oszczędność energii cieplnej i elektrycznej, używanie węgla dobrej jakości, wiedza nt. (oszczędność energii cieplnej i elektrycznej, używanie węgla dobrej jakości, wiedza nt. zanieczyszczeń powietrza substancjami powstającymi podczas spalania butelek zanieczyszczeń powietrza substancjami powstającymi podczas spalania butelek plastikowych, opon, itp. w piecach domowych).plastikowych, opon, itp. w piecach domowych).

1010

DZIOENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO DZIOENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO Nr 23, 1 kwietnia 2004 r.Nr 23, 1 kwietnia 2004 r.

— Rozporządzenie Nr 1 5/2004 Wojewody Śląskiego z dnia 24 — Rozporządzenie Nr 1 5/2004 Wojewody Śląskiego z dnia 24 marca 2004 r. w sprawie określenia programu ochrony marca 2004 r. w sprawie określenia programu ochrony powietrza dla strefy p/n Aglomeracja Częstochowska powietrza dla strefy p/n Aglomeracja Częstochowska

1111

• § 2§ 2

• W strefie objętej Programem naruszone zostały następujące standardy jakości powietrza dla pyłu W strefie objętej Programem naruszone zostały następujące standardy jakości powietrza dla pyłu zawieszonego PM10:zawieszonego PM10:

• 1.1. Dopuszczalny poziom o okresie uśredniania wynikówpomiarów 24 godziny, wynoszący Dopuszczalny poziom o okresie uśredniania wynikówpomiarów 24 godziny, wynoszący wraz z marginesemtolerancji 65 µg/m3, z dopuszczalną częstością przekraczania tej wartości 35 wraz z marginesemtolerancji 65 µg/m3, z dopuszczalną częstością przekraczania tej wartości 35 raz w ciągu roku:raz w ciągu roku:

• w punkcie pomiarowym na Placu Biegańskiegow Częstochowie poziom ten został w punkcie pomiarowym na Placu Biegańskiegow Częstochowie poziom ten został przekroczony 89razy, czyli o 54 razy więcej niż dopuszcza norma;przekroczony 89razy, czyli o 54 razy więcej niż dopuszcza norma;

• w punkcie pomiarowym przy ul. Baczyńskiegow Częstochowie poziom ten został w punkcie pomiarowym przy ul. Baczyńskiegow Częstochowie poziom ten został przekroczony 45razy, czyli o 10 razy więcej niż dopuszcza norma;przekroczony 45razy, czyli o 10 razy więcej niż dopuszcza norma;

• 2.2. Dopuszczalny poziom o okresie uśredniania wynikówpomiarów rok kalendarzowy, Dopuszczalny poziom o okresie uśredniania wynikówpomiarów rok kalendarzowy, wynoszący wraz z marginesem tolerancji 44,8 µg/m3:wynoszący wraz z marginesem tolerancji 44,8 µg/m3:

• w punkcie pomiarowym na Placu Biegańskiegow Częstochowie wartość średnia roczna w punkcie pomiarowym na Placu Biegańskiegow Częstochowie wartość średnia roczna wynosiławynosiła53 µg/m3 i przekroczyła poziom dopuszczalny powiększony o margines tolerancji o 8,2 53 µg/m3 i przekroczyła poziom dopuszczalny powiększony o margines tolerancji o 8,2 µg/m3.µg/m3.

• w punkcie pomiarowym przy ul. Baczyńskiegow Częstochowie wartość średnia roczna w punkcie pomiarowym przy ul. Baczyńskiegow Częstochowie wartość średnia roczna wyniosławyniosła58 µg/m3 i przekroczyła poziom dopuszczalny powiększony o margines tolerancji o 13,2 µg/m3.58 µg/m3 i przekroczyła poziom dopuszczalny powiększony o margines tolerancji o 13,2 µg/m3.

1212

• § 3§ 3

• Program określany jest ze względu na stwierdzone prze Program określany jest ze względu na stwierdzone prze kroczenia poziomów dopuszczalnych pyłu zawieszonegokroczenia poziomów dopuszczalnych pyłu zawieszonegoPM10, powiększonych o margines tolerancji.PM10, powiększonych o margines tolerancji.

• Pył zawieszony PM10 pochodzi ze źródeł:Pył zawieszony PM10 pochodzi ze źródeł:

• powierzchniowych i linowych związanych z ruchempowierzchniowych i linowych związanych z ruchemsamochodowym (w tym wtórny unoś pyłu);samochodowym (w tym wtórny unoś pyłu);

• związanych ze zużyciem paliw na cele grzewczezwiązanych ze zużyciem paliw na cele grzewczei bytowe;i bytowe;

• technologicznych;technologicznych;

• energetycznego spalania paliw w scentralizowanychenergetycznego spalania paliw w scentralizowanychsystemach grzewczych.systemach grzewczych.

1313

• Dokumentację realizacji Programu stanowią: 1. Decyzje, których ustalenia zmierzają do osiągnięcia Dokumentację realizacji Programu stanowią: 1. Decyzje, których ustalenia zmierzają do osiągnięcia celów programu, w szczególności:celów programu, w szczególności:

• decyzje dotyczące planowanych działań wynikają cych z określonych w programie kierunków działań decyzje dotyczące planowanych działań wynikają cych z określonych w programie kierunków działań zmierzających do przywracania dopuszczalnych poziomów pyłu zawieszonego PM10 określonych w zmierzających do przywracania dopuszczalnych poziomów pyłu zawieszonego PM10 określonych w załączniku 1.załączniku 1.

• pozwolenia na budowę lub rozbiórkę oraz zmianę sposo bu użytkowania obiektu budowlanego lub jego pozwolenia na budowę lub rozbiórkę oraz zmianę sposo bu użytkowania obiektu budowlanego lub jego części,części,

• pozwolenia na użytkowanie obiektów,pozwolenia na użytkowanie obiektów,

• decyzje nakładające obowiązek rekultywacji,decyzje nakładające obowiązek rekultywacji,

• decyzje dla instalacji nie wymagających pozwolenia na wprowadzanie płyłów lub gazów do powietrza,decyzje dla instalacji nie wymagających pozwolenia na wprowadzanie płyłów lub gazów do powietrza,

• decyzje dotyczące zobowiązania do pomiarów emisji,decyzje dotyczące zobowiązania do pomiarów emisji,

• decyzje wydane w drodze postępowań kompensacyjnych w zakresie emisji pyłu PM10, dla inwestycji decyzje wydane w drodze postępowań kompensacyjnych w zakresie emisji pyłu PM10, dla inwestycji realizowanych na obszarze strefy.realizowanych na obszarze strefy.

• Zgłoszenia instalacji, z których emisja nie wymaga pozwolenia, lecz ich funkcjonowanie związane jest z Zgłoszenia instalacji, z których emisja nie wymaga pozwolenia, lecz ich funkcjonowanie związane jest z

emisją pyłu PM10.emisją pyłu PM10.

• Programy związane z ograniczeniem emisji pyłu PM10 tworzone w gminie.Programy związane z ograniczeniem emisji pyłu PM10 tworzone w gminie.

• Program przeciwdziałania wtórnej emisji Program przeciwdziałania wtórnej emisji z z dróg (ulic).dróg (ulic).

• Protokoły z kontroli realizacji zadań ujętych w załączniku nr 2 i uzyskanego efektu ekologicznego.Protokoły z kontroli realizacji zadań ujętych w załączniku nr 2 i uzyskanego efektu ekologicznego.

1414

Podstawowe kierunki działań Podstawowe kierunki działań zmierzających do przywracania poziomów zmierzających do przywracania poziomów dopuszczalnych pyłu zawieszonego PM10:dopuszczalnych pyłu zawieszonego PM10:

P1. Ograniczenie emisji pyłu PM10 związanej z wytwarza niem energii cieplnej dla P1. Ograniczenie emisji pyłu PM10 związanej z wytwarza niem energii cieplnej dla celów bytowo gospodarczych:celów bytowo gospodarczych:

• podłączenie do sieci ciepłowniczych,podłączenie do sieci ciepłowniczych,

• zwiększenie wykorzystania energii elektrycznej i gazu dla celów grzewczych oraz podgrzewaniazwiększenie wykorzystania energii elektrycznej i gazu dla celów grzewczych oraz podgrzewaniawody na cele bytowo gospodarcze.wody na cele bytowo gospodarcze.

• wprowadzanie do eksploatacji instalacji opartych o niskoemisyjne techniki spalania paliw, budowęwprowadzanie do eksploatacji instalacji opartych o niskoemisyjne techniki spalania paliw, budowęlokalnych systemów pracujących w układach kogeneracji z wykorzystaniem energii odnawialnej,lokalnych systemów pracujących w układach kogeneracji z wykorzystaniem energii odnawialnej,

• wprowadzenie mechanizmów stymulujących stosowanie niskopopiołowych i niskoemisyjnych paliwwprowadzenie mechanizmów stymulujących stosowanie niskopopiołowych i niskoemisyjnych paliww gospodarstwach domowych, gospodarce komunalnej i w małych instalacjach spalania.w gospodarstwach domowych, gospodarce komunalnej i w małych instalacjach spalania.

• termomodernizacja budynków użytkowanych przez spółdzielnie mieszkaniowe, wspólnoty mieszkanio termomodernizacja budynków użytkowanych przez spółdzielnie mieszkaniowe, wspólnoty mieszkanio we, w zasobach komunalnych i indywidualnych budynkach zlokalizowanych w strefie, w szczegól we, w zasobach komunalnych i indywidualnych budynkach zlokalizowanych w strefie, w szczegól ności w obszarach o podwyższonym poziomie stężeń pyłu PM10,ności w obszarach o podwyższonym poziomie stężeń pyłu PM10,

• rozwój budownictwa komunalnego, spełniającego standardy energooszczędności, rozwój budownictwa komunalnego, spełniającego standardy energooszczędności, zapewniającegozapewniającegostopniową likwidację emisji niskiej oraz podniesienie standardów jakości życia mieszkańców stopniową likwidację emisji niskiej oraz podniesienie standardów jakości życia mieszkańców aglomeracjiaglomeracji

1515

??

1616

.

Polutant Słomażółta*

Słomaszara*

Drewno* Węgielkamienny[1]

Olejopałowylekki[2]

Gazziemnysieciowy[3]

Sieciowaenergiaelektr.[4]

B(a)P b.d. b.d. b.d. 0,001 5,340·10-8 0,000 5,288·10-5

Sadza b.d. b.d b.d. 0,514 0,000 0,000 0,005

Pył 0,148 0,147 0,143 2,057 0,053 0,000 0,106

CO2[5] 128,079 119,816[6] 123,81 105,714 48,954 60,475 290,851

CO 2,463 0,249 0,295 5,714 0,018 0,011 0,661

NO2[7] 0,591 0,599 0,524 0,057 0,148 0,039 0,529

SO2 0,128 0,129 0,095 0,731 0,113 0,000 1,798

WWAlif 0,128 0,120 0,142 0,286 0,007 0,003 0,033

WWArom. 0.1280.128 0,1200,120 0,1420,142 0,286 0,003 0,001 0,033

.

Wskaźniki emisji głównych składników Wskaźniki emisji głównych składników zanieczyszczającychzanieczyszczających atmosferę powstających wytwarzania energii cieplnej [kg/GJ] atmosferę powstających wytwarzania energii cieplnej [kg/GJ]

1717

0

1000

2000

3000

4000

5000

6000

7000

Ko

szt

y o

grz

ew

an

ia -

zł /

ro

k

Energ

ia e

lektr

yczn

a

Gaz

ziem

ny

Nośniki energii i technologie spalania

Roczne koszty ogrzewania pomieszczenia o powierzchni 100 m2

1818

Gminne programy ograniczenia niskiej Gminne programy ograniczenia niskiej emisjiemisji

Preferencje:Preferencje:

• WęgielWęgiel

• GazGaz

• Olej, energia elektryczna – sporadycznieOlej, energia elektryczna – sporadycznie

• Energia odnawialna (kolektory słoneczne) – wspomagającoEnergia odnawialna (kolektory słoneczne) – wspomagająco

• Termomodernizacja – zmniejszenie zapotrzebowania – unikanie emisji !Termomodernizacja – zmniejszenie zapotrzebowania – unikanie emisji !

Czy gminne programy ograniczenia niskiej emisji rozwiązują „całość zagadnienia”?Czy gminne programy ograniczenia niskiej emisji rozwiązują „całość zagadnienia”?

1919

Co jeszcze spalamy?•odpady komunalne

•odpady węglowe (muły, inne),

•odpady drzewne zanieczyszczone,

•?

Czy biomasa stała jest paliwem „ekologicznym”?

2020

Jak ograniczyć/zlikwidować zjawisko spalania Jak ograniczyć/zlikwidować zjawisko spalania odpadów w piecach i kotłach domowych ?odpadów w piecach i kotłach domowych ?

• Edukować !!!Edukować !!!

• Wprowadzić opłatę odpadowąWprowadzić opłatę odpadową

• Wprowadzić technologie termicznego Wprowadzić technologie termicznego przekształcania odpadów – przekształcania odpadów – we współpracy z we współpracy z energetykąenergetyką

2121

Jak ograniczyć zjawisko spalania Jak ograniczyć zjawisko spalania odpadów i mułów węglowych ?odpadów i mułów węglowych ?

„„Zebrać i spalić” w specjalnie do tego celu Zebrać i spalić” w specjalnie do tego celu przystosowanych instalacjach energetycznychprzystosowanych instalacjach energetycznych

2222

Jakie działania są konieczne dla Jakie działania są konieczne dla osiągnięcia efektu w postaci czystego osiągnięcia efektu w postaci czystego powietrza?powietrza?

. Oszczędzanie energii,

. Wykorzystanie energii cieplnej odpadowej oraz energii wytwarzanej w skojarzeniu, . Pierwszeństwo sieciowego zaopatrzenia w energię cieplną – tam gdzie jest to możliwe oraz technicznie i ekonomicznie uzasadnione, . Zastępowanie spalania biomasy nowoczesnymi technologiami jej zgazowania i upłynniania, . Eliminowanie wszelkich patologii : spalania wszelkich odpadów, eksploatacji urządzeń o małej sprawności energetycznej i ekologicznej, . Właściwe wykorzystanie węgla w energetyce komunalnej, . Wykorzystanie lokalnego potencjału energii odnawialnej

Edukacja !!!

*

2323

Kto powinien uczestniczyć w tych Kto powinien uczestniczyć w tych działaniach ?działaniach ?

• Samorządy gminneSamorządy gminne

• Samorząd województwaSamorząd województwa

• Energetyka komunalnaEnergetyka komunalna

• Energetyka zawodowaEnergetyka zawodowa

• GórnictwoGórnictwo

2424

Czy wszystkie problemy można rozwiązać na Czy wszystkie problemy można rozwiązać na poziomie gmin ?poziomie gmin ?

Czy powinien powstać wojewódzki program Czy powinien powstać wojewódzki program ograniczenia emisji/niskiej emisji ?ograniczenia emisji/niskiej emisji ?

2525

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ

Jerzy Ziora

Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego w Katowicach

Wydział Polityki Gospodarczej