KWARTALNIK(marzec, kwiecień, maj)Gazetka PrzedszkolnaRedaktorzy gazetki: mgr Aleksandra Sapich-Kocur mgr Urszula Błaszczyk

UROCZY ZAKĄTEK GAZETKA PRZEDSZKOLA NR 14 W DĄBROWIE GÓRNICZEJ

1

,,Pierwszy dzień wiosny''

Pierwszy dzień kalendarzowej wiosny przypada 21 marca a pierwszy dzień astronomicznej wiosnyw 2019 r. przypada 20 marca.Kiedy za oknem staje się cieplej, a słońce zaczyna mocniej świecić to znak, że czas na zmianę poryroku z zimy na wiosnę.Pierwszy dzień wiosny kalendarzowej to też dzień gdy topi się Marzannę, boginię zimy i śmierci.Ten dzień to też sygnał, że zmiany pogody już na horyzoncie. W niektórych rejonach naszego krajupojawiają się wtedy przebiśniegi, krokusy, pierwiosnki i zawilce, kwiaty zwiastujące nadejściewiosny. TOPIENIE MARZANNY

Topienie marzanny to jeden z niewielu starosłowiańskich obrzędów, który do dziś jestkultywowany, choć w zależności od rejonu – w różny sposób. Marzanna to według ludowych podańsłowiańska bogini, która symbolizowała śmierć. Niektórzy uważali ja wręcz za demona.Gdy pojesieni obumierała natura, wierzono, że to przez marzannę – stąd utożsamianie jej z zimą. Śmierćmarzanny zgodnie z ludowymi wierzeniami oznaczała budzenie się przyrody do życia, a więcpoczątek wiosny. W tym dniu boginię zastępowało inne słowiańskie bóstwo – Jaryła, któresymbolizowało zieloną porę roku.Zgodnie z podaniami, by nastała wiosna, należało uśmiercićmarzannę. Symbolem marzanny była kukła, którą starosłowiańskim zwyczajem palono lub topiono.Wierzono, że obrzęd ten to pewnego rodzaju ofiara mająca zapewnić przyszły urodzaj. Kukłamarzanny wykonywana była ze słomy, płótna i licznych ozdób (korali i wstążek). Najpierw kukłępo wszystkich domach na wsi obnosiły dzieci, które dodatkowo trzymały w rękach gałązki jałowca.W trakcie tego obrzędu marzanna była wkładana do każdego mijanego zbiornika z wodą, co miałosymbolizować jej podtapianie.Pod koniec dnia kukłę zabierali starsi mieszkańcy wioskii wyprowadzali poza granicę wsi, a następnie podpalali i wrzucali do wody. Zwyczaj

2

symbolicznego uśmiercania marzanny był przez długi czas uznawany za pogański i nawetkrytykowany przez kościół katolicki. Mimo tego, tradycja przetrwała i do dziś jest kultywowana wrożnych rejonach Polski. Symboliczne uśmiercanie marzanny odbywa się w pierwszymkalendarzowym dniu wiosny, czyli 21 marca. Najczęściej w obrzędach topienia marzannyuczestniczą dzieci i młodzież szkolna lub ludowe lokalne zespoły. W niektórych regionach krajumarzannę się topi, w innych najpierw pali. Jak wygląda marzanna?Wszędzie marzanna wygląda podobnie – jest kukłą ze słomy ubraną w łachmany lub lokalny strójludowy. Najczęściej kukła nadziana jest na kij, dzięki czemu łatwiej ją trzymać w górze.Ciekawostką jest fakt, że w niektórych miejscowościach marzannę zastępuje jej męski odpowiednik– marzaniok. Topienie marzanny to dziś bardziej zabawa niż obrzęd. Jest jednym ze sposobów świętowanianadejścia wiosny. W większości miejsc w Polsce przygotowaną własnoręcznie kukłę marzannyniesie się w grupie nad najbliższy zbiornik wody, tam ewentualnie podpala lub rozbiera ze szmati przy tradycyjnych pieśniach wrzuca do wodnej toni.

Zmieniamy zegarki !

Wraz z nadejściem wiosny, kilka dni po pierwszym dniu wiosny czeka nas zmiana czasuz zimowego na letni. W tym roku 30 marca przesuwamy zegarki z 2.00 na 3.00.

Poznaj przysłowia związane z miesiącem marcem:

• Czasem i w marcu, zetnie wodę w garncu.

• Kiedy w marcu plucha, to w maju posucha.

• W marcu, choć słota, rzucaj zboże do błota.

• Gdy marzec mglisty, w lecie czas dżdżysty.

• Gdy w marcu mgły bywają, w lecie burze przeszkadzają.

3

• Marzec, co z deszczem chadza, mokry czerwiec sprowadza.

• Gdy mróz w marcu dnia dziesiątego, jeszcze czterdzieści dni mrozu takiego .

POLSKIE TRADYCJE I ZWYCZAJE SWIĄT WIELKANOCNYCH

Dla jednych to święto, które przynosi wiosenne odprężenie, jest powodem by posprzątać dom,udekorować go radosnymi kolorami i ugotować coś dobrego. Dla innych to okazja aby zauważyć,że już przyszła do nas wiosna, poświęcić trochę czasu swoim bliskim i uporządkować swojesprawy.

W natłoku spraw i obowiązków, gubi nam się gdzieś urok prawdziwych tradycyjnych świąt. Nawetjeśli obchodzimy święta po świecku, ale warto żeby pewne obrzędy nie zaniknęły. Stanowiąw końcu część naszej bogatej kultury i jako takie, warto je sobie odświeżyć, może nawet ponowniewprowadzić w życie, ku uciesze dzieci i reszty rodziny.W tradycje wielkanocne wpisuje się Palmowa Niedziela. Przygotowanie na ponowne narodzinyChrystusa, zaczyna się tak naprawdę już wcześniej, bo Środą Popielcową, jednak bardziejwyraźnym sygnałem zbliżającego się odnowienia jest Palmowa Niedziela. Święto to obchodzi sięw Polsce od średniowiecza, a zostało ono ustanowione na pamiątkę przybycia Chrystusa doJerozolimy. Kiedyś w Polsce nazywa „Wierzbną”, ponieważ gałązki wierzby zastępowały palmy.Rozpoczyna okres przygotowania duchowego do świąt, będącego wyciszeniem, skupieniemi przeżywaniem męki Chrystusa. Tego dnia wierni zanoszą do kościoła palemkę, która jestsymbolem odradzającego się życia. Dawniej już w Popielec wstawiano do wazonów gałązki abypokryły się liśćmi do Niedzieli Palmowej. Poświęcone palemki wracają potem do domów i zdobiąje przez całe święta. Kiedyś jednak miały one dodatkową moc, bo postawione w czasie burzyw oknie miały zapewnić bezpieczeństwo. Z kolei oderwane z palemek bazie mieszano z ziarnemprzed siewem, by zapewnić sobie urodzaj. Natomiast połykanie bazi miało zabezpieczyć przezbólami i przeziębieniami. Same palemki to też osobny obrządek. Najczęściej spotyka się stromebukiety z gałązek wierzbowych z „kotkami”, bukszpanu i suszonych kwiatów, albo palmywileńskie. Mają one kształt pałek różnej wielkości i grubości, a sporządza się je z ułożonychw misterne wzory zasuszonych kwiatów małych i większych. Palma jest zakończona kitąz farbowanych kwiatostanów rozmaitych traw. Niegdyś takie palmy występowały głównie na

4

Wileńszczyznie, a obecnie spotyka się je w całej Polsce. Dziś jeszcze na Kurpiach czyw Małopolsce pielęgnuje się konkursy na przyszykowanie najpiękniejszej i najdłuższej palmywielkanocnej. Rekordziści przygotowują takie kilkumetrowej długości, które samodzielnie stojąwykonane z giętkiej wikliny.

W Wielką Sobotę, naturalne z samego rana idzie się do kościoła z koszyczkiem. Pięknieprzystrojona święconka musi być ozdobiona haftowaną serwetką i zawierać w sobie smakołyki,które znajdą się potem na wielkanocnym stole. Nie może w niej zabraknąć baranka (symboluChrystusa Zmartwychwstałego), mięsa i wędlin (na znak, że kończy się post). Święcono też chrzan,- bo „gorycz męki Pańskiej i śmierci została zwyciężona przez słodycz zmartwychwstania”, masło -oznakę dobrobytu – i jajka - symbol narodzenia. Święconkę jadło się następnego dnia, porezurekcji. Tego dnia święcono też wodę, przydatną potem na Lany Poniedziałek. Tradycja mówi,że po powrocie z kościoła ze święconym pokarmem należało trzykrotnie obejść dom aby zapewnićurodzaj i powodzenie. Poświęcone pisanki zakopywano także pod progiem domostw abyzagradzały dostęp siłom nieczystym. Obowiązkowa obecność jajek w te Święta jest sprawąniepodlegającą dyskusji. Wielkanoc bez nich to jak Boże Narodzenie bez choinki, są pierwszymsymbolem Wielkanocy, który przychodzi na myśl. Jajko jest oznaką wieczności, nieśmiertelnościi nieprzemijalności człowieka. To także początek nowego życia, zgodnie z pewnym obyczajem dokołyski nowo narodzonego dziecka wkładało się jajko. Jajko jest też symbolem wiosennegoprzebudzenia się przyrody.W tradycyjnym polskim domu zużywa się dwa mendle jajek podczas świąt. Na wszelakie ciasta,jaja faszerowane, jaja w majonezie czy w sosie, jaja dekorowane czy po prostu zabawy z jajkami.Warto zwrócić uwagę na popularną kiedyś zabawę w turlanie jajek, i odciągnąć swoje dzieciaki odkomputera. Turlanie jaj po pochyłej powierzchni, najlepiej na łące, znane było na wschodzie Polski.Pomalowane jajka turla się kolejno, a które zostanie trafione, jego właściciel wygrywa to jajko,monetę lub cukierka. Zwyczaj ten miał odwrócić od chłopów nieurodzaj i wspomóc wzrost trawy.Inną zabawą związaną z jajkami jest stukanie się pisankami. Czyja skorupka pęknie, ta osobanaturalnie przegrywa. A stawka jest wysoka, bowiem idzie o szczęśliwy rok do kolejnejWielkanocy! Kolejną wielkanocną rozrywką może być również zakopywanie jajek przez dorosłychw okolicy domu. Dzieci muszą odszukać ukryte jaja, a potem wymienić je na słodycze

5

Zanim jednak nastaną święta, jajka trzeba ustroić i pomalować. Dziś jakże często idziemy nałatwiznę, naklejając plastikowe naklejki, lub wkładając jajka do specjalnych haftowanych ubranek,kiedyś jednak farbowanie ich w naturalnych barwikach a potem oskrobywanie według wzoru byłofantastycznym sposobem by zgromadzić na opowieści kobiety z całej rodziny. Jak na to wskazująmateriały archeologiczne, pisanka posiadała w przeszłości wyraźne powiązania z magią orazpierwotnymi wierzeniami Słowian. Odgrywała znaczną rolę jako symbol płodności, symbolutajonego i odradzającego się życia, dlatego właśnie to kobiety zajmowały się ich przygotowaniem.Jajka zafarbowane na bordowo, w łupinach cebuli, jaja białe pomalowane specjalnymi gęstymifarbkami czekają potem do poświęcenia a zjadane są w drugi dzień świąt. Nazwy ich są różne,w zależności od techniki wykonania.

Jajka malowane na jeden kolor (zazwyczaj czerwony) to: kraszanki, malowanki lub byczki. Jajkaozdobione jedno-lub wielobarwnym deseniem, naniesionym na jednolite tło, nazywa się pisankami.Znane są jeszcze rysowanki, skrobanki, nalepianki i wyklejanki, jednak przyjęło się mówić pisankana każde zdobione jajko, bez względu na rodzaj zastosowanej techniki.Zapomnianą już tradycją jest tzw. Pogrzeb żuru, który tradycyjnie spożywano przez cały okrespostu, od Środy Popielcowej. W ostatnie dwa dni postu wylewano demonstracyjnie garnek z żurem,aby przygotować się na specjały gospodyń. W niepamięć odeszło też widowiskowe wieszanieśledzia, czyli kolejnej bardzo często spożywanej potrawy zamiast mięsa w okresie postu. Śledziaprzybijano do drzewa za karę iż tak długo gościł na talerzach domowników.

Jak każde polskie święta, Wielkanoc poprzedzona jest starannymi przygotowaniami do ucztysmaków. Po długim okresie postu, oczyszczony człowiek może liczyć na bogactwo dań na polskimstole. Kołacze i mazurki oraz baby, tradycyjnie piecze się już na kilka dni przed świętami,odkładając je potem do zamkniętej na klucz spiżarni. Ozdobione migdałami, bakaliami keksy,marcepanowe słodkie ciasta i baby wielkanocne definitywnie kończą wspomnienia o diecie.Najważniejszym posiłkiem podczas Wielkanocy jest naturalnie śniadanie, gdzie spożywa siępoświęcone potrawy. Posiłek rozpoczyna zwyczaj dzielenia się poświęconym jajkiem, podobnyw swej formie i symbolice do bożonarodzeniowego łamania się opłatkiem. Na stole kiedyś gościłzimny bufet - jajka, galarety z mięsa i warzyw, wędliny. Obok tych specjałów często znajdowało siępieczone prosię z pisanką w pysku, półmiski z mięsiwem, szynką, kiełbasą białą parzonąi pieczonym drobiem.

6

Dziś nie kultywujemy już tak pilnie kulinarnych tradycji, jednak żur dalej gości na wielu stołach(wymiennie z białym barszczem), jako że dziś nie je się go już w okresie postnym. Pozostały za tojaja we wszelakiej postacioraz licznie obecne na naszym stole wędliny.Zgodnie z tradycją na stole nie powinno też zabraknąć soli, pieprzu i chrzanu. Również chleb jakokwintesencja życia podkreśla jego prostotę, bo wciąż jest niezbędnym składnikiem naszegopokarmu. Kiedyś gospodynie same piekły chleb na Wielkanoc. Aby zapewnić urodzaj - wychodziłydo sadu obejmowały drzewa rękami oblepionymi ciastem, dziś raczej kupujemy gotowe chleby,choć wyraźnie widać powrót do domowego pieczenia chleba, na zakwasie, z mąki orkiszowej,dawniej częściej obecnej w polskich domach.Przygotowanie stołu nie musi być nadto wymyślne. Wystarczy biały, wykrochmalony obrus,przybrany bukszpanem i baziami, jak robiono to przez dziesiątki lat. Specjalne miejsce na stolepowinien zajmować baranek wielkanocny, który przypomina o tym, że Chrystus odkupił winyczłowieka, a także o dramatycznym wydarzeniu ze Starego Testamentu, kiedy to anioł śmierciprzeszedł przez ziemię egipską, uśmiercając pierworodnych synów. Ominął tylko te żydowskiedomy, których odrzwia naznaczone były krwią baranka, zabitego z Bożego nakazu.Przypomina również o uroczystym posiłku paschalnym, który o tej samej godzinie spożywała każdarodzina żydowska, tworząc z rozproszonego ludu jednolity religijnie naród, modlący się w tymsamym języku. Baranki wielkanocne obecne na naszych stołach dziś są zrobione najczęściej z masycukrowej. Coraz rzadsze są te upieczone w domu z ciasta włożonego do żeliwnej foremki, a jeszczerzadsze są te wyciśnięte z masła (z drewnianej formy). Niektórzy stawiają na stole barankiwielkanocne gipsowe, porcelanowe, szklane, gliniane, plastikowe, a nawet zrobione z owczejwełny.Czyli Lany Poniedziałek, to zawsze ten najbardziej wyczekiwany przez najmłodszych momentświąt. Już od rana maluchy z zakupionymi wcześniej śmingusówkami czają się na swe ofiary -najpierw naturalnie na rodziców, potem dalszą rodzinę, a w końcu na sąsiadów i Bogu duchawinnych przechodniów. Choć dziś, zwyczaj ten przybrał niestety formy raczej barbarzyńskie,kiedyś jego piękną ideą było obmycie się z grzechu i odrodzenie do nowego życia.

Zwyczaj ten przyszedł do nas z Jerozolimy, gdzie przeciwnicy chrześcijaństwa mieli jakoby przypomocy wody rozpędzać wiernych, zbierających się w celu rozpamiętywania zmartwychwstania

7

Chrystusa. Polewanie wodą nawiązuje też do dawnych praktyk pogańskich, łączących sięz symbolicznym budzeniem się przyrody do życia i co rok odnawialnej zdolności ziemi dorodzenia. W swej tradycyjnej formie - polewania dziewcząt z drewnianych wiader, czy smagania połydkach witkami brzozowymi - zwyczaj przetrwał chyba tylko na wsiach, bo w miastach wśródrodziny praktykuje się dziś raczej kropienie wodą święconą czy polanie za uchemperfumami,według tradycji.

TELEWIZJA

– WRÓG CZY PRZYJACIEL DZIECKA

W WIEKU PRZEDSZKOLNYM Niepokojące jest, że dzieci od najmłodzszych lat spędzają dużo czasu przed ekranem telewizoraczy komputera .Siedzenie przed telewizorem nie jest dla naszego malucha zdrowe bo wymuszanieruchmą postawę ciała, ogranicza jego zakres ruchu. Korzystanie przez dzieci częste z telewizjiwzbudza wśród naukowców więc sporo emocji. Przeciwnicy oglądania telewizji przez małe dziecisą przekonani, że telewizja szkodzi i ogłupia.

Obserwując zabawy dzieci w przedszkolu zauważyliśmy jaki duży wpływ na zachowaniesię dzieci mają oglądane bajki w telewizji. Powracają one w swoich zabawach do motywówznanych z kreskówek dla dzieci.

Należałoby się zastanowić nad treścią telewizyjnych kreskówek dla dzieci, czy wszystkiez nich nadają się do oglądania przez dzieci w wieku przedszkolnym. W swojej treści zawierają zbytdużo przemocy fizycznej i psychicznej, ukazują wiele złych wzorców do naśladowania pozbawiająctym samym wartości wychowawczych. Oglądanie agresji na ekranie jest dla nich sygnałem, że jestona aprobowana przez ogół ludzi. Naszym zdaniem zachęca dzieci do wyładowania swojej agresji,którą dotychczas tłumiły.

Oglądanie scen, w których na przykład zrzucony kot z dachu wstaje nie odczuwając bólui goni znowu myszkę, powoduje u dzieci przekonanie, że robienie komuś krzywdy nie sprawia bóluosobie krzywdzonej. Dzieci nie są na takich przykładach uczone empatii czyli współodczuwaniaemocji innego człowieka. Zachowania agresywne oglądane na ekranie telewizji zostająprzeniesione na realne sytuacje życiowe co powoduje wzrost tolerancji wobec przemocy. Dzieckow wieku przedszkolnym nie potrafi jeszcze rozróżnić świata realnego od świata fikcji.

Sposób wykorzystania przez dzieci tego, co widzą na ekranie zależy przede wszystkim od

8

nas dorosłych rodziców i nauczycieli. To rodzice powinni decydować ile czasu dziecko spędzaprzed telewizorem, jakie programy ogląda i o jakiej porze. Telewizja dostarcza na pewno równieżwiele pożytecznych informacji i dlatego też nie można pozbawić dziecka jej oglądania. Chodzijednak o to by w tych programach przez dziecko oglądanych przekazywane były wiadomości, którestwarzają pozytywne emocje, atmosferę dobrej zabawy i radości. A w ten sposób równocześniezapewniamy dziecku w wieku przedszkolnym kształtowanie wielu pozytywnych nastawieńi pokazanie wartościowych społecznie pożądanych postaw.

Dlatego dużą rolę widzimy w tym aby zachęcać dzieci i ich rodziców do oglądania tylkotych programów, które będą pozytywnie oddziaływały na dzieci. W naszej pracy wychowawczo-dydaktycznej chcemy także zachęcać dzieci do korzystania z innych form spędzania wolnego czasu.Zwrócimy także uwagę na zainteresowanie dzieci naszą piękną literaturą dziecięcą. Sądzimy,że każdy komu leży dobro dziecka na sercu, po przeczytaniu tego artykułu, będzie zwracał od tejpory uwagę na to co jego dziecko ogląda w telewizji i ile czasu spędza przed ekranem.

Z A L E C E N I A D L A R O D Z I C Ó W D O T Y C Z Ą C E R O Z W O J UM O W Y U M A Ł E G O D Z I E C K A

SZANOWNI RODZICE!

Poniższe ćwiczenia i zabawy mają na celu stymulowanie i wspomaganie prawidłowegorozwoju mowy małego dziecka.

1. Ćwiczenia usprawniające narządy mowy (język, wargi, podniebienie miękkie) – wszystkiećwiczenia wykonujemy z dzieckiem w formie zabawy, w wolnym tempie z twarzą zwróconą wkierunku dziecka. ćwiczenia warg

szerokie otwieranie i zamykanie buzi – zabawa „ziewający hipopotam” nadymanie policzków – zabawa w nadmuchiwanie baloników cmokanie – zabawa w posyłanie buziaków parskanie wargami – zabawa w motor wyraźne wymawianie samogłosek: aaa (zabawa w usypianie lalki), uuu (zabawa

w lecący samolot), eee (zabawa w naśladowanie płaczu dziecka), e-o (naśladowanie

9

samochodu policyjnego, i-u (naśladowanie karetki pogotowia, e-u (naśladowaniestraży pożarnej.

ćwiczenia językao wysuwanie języka na brodę – zabawa „zmęczony pies”o oblizywanie językiem warg (usta szeroko otwarte, można je obsmarować miodem

lub kremem czekoladowym) – zabawa „głodny miś”o wysuwanie języka do przodu i cofanie w głąb jamy ustnej – zabawa „kukułka

wylatuje z dziupli”o układanie języka w kąciki ust – zabawa „tykający zegar”o klaskanie językiem – zabawa w naśladowanie chodu konia

2. Ćwiczenia oddechoweNależy zwrócić uwagę dziecka na prawidłowy sposób oddychania: powietrze nabieramynosem przy zamkniętych ustach, wydech ustami.

wdech przez nos, wydech ustami dmuchanie na kolorowe przedmioty zawieszone na nitkach zdmuchiwanie wacików lub skrawków papieru z gładkiej powierzchni np. stołu zabawa w wąchanie kwiatków (wdech nosem, wydech ustami) przenoszenie za pomocą rureczki skrawków papieru zdmuchiwanie płomienia zapalonej świecy dmuchanie na kolorowe kartki papieru trzymane przed ustami.

3. Ćwiczenia i zabawy dźwiękonaśladowczea) naśladowanie odgłosów wydawanych przez zwierzęta, pojazdy, przedmioty z bliskiego

otoczenia dziecka. Do zabawy należy użyć zabawek lub ilustracji przedstawiającychprzedmioty, zwierzęta.Polecenie: Pokazujemy dziecku zabawkę lub ilustrację np. kotka i mówimy:

To jest kot – kot miauczy miau, miau, miau (następnie zachęcamy by dzieckopróbowało powtórzyć tak jak robi kotek)To jest pies – pies szczeka hau, hau, hauTo jest krowa – krowa muczy mu, mu, muTo jest kura – kura gdacze ko, ko, koTo jest piłka – piłka skacze hop, hop, hopTo jest auto – auto jedzie brum, brum, brum

b) wierszyki dźwiękonaśladowcze – czytamy dziecku wierszyki i zachęcamy by próbowałonaśladować słyszane w wierszu odgłosy

Co kotek miał?Mały Jasio kotka

przy kominku spotkał.Ukłonił się kapeluszem

- porozmawiać z kotkiem muszę:- miał kotek siostrę?

- Miau!...- Miał kotek pazurki ostre?

- Miau!...

10

- Miał kotek mamę i tatę?- Miau!...

- Miał kotek na grzbiecie łatę?- Miau!...

I tak sobie przez godzinkęrozmawiali przed kominkiem!

(Maria Kownacka)

Co słychać na wsi?Na łące słychać: kle, kle!

Na stawie: kwa, kwa!Na polu: kra, kra!

Przed kurnikiem: kukuryku!Kokoko w kurniku.

Koło budy słychać: hau!Na progu: miau!

A co słychać w domu,Nie powiem nikomu.(Wanda Chotomska)

OdgłosyJedzie pociąg – fu, fu, fu

Trąbi trąbka – tru, tru, truA bębenek – bum, bum, bumNa to żabki – kum, kum, kum

Konik człapie – człap, człap, człapWoda z kranu – kap, kap, kapMucha bzyczy – bzy,bzy, bzy

A wąż syczy – sy, sy, syA owieczki – me, me, me

4. Rozwijanie zasobu słownictwa biernego i czynnego u dziecka.a) wskazujemy i nazywamy w obecności dziecka różne przedmioty

z najbliższego otoczenia np. ubrania, zabawki, zwierzęta, pokarmyb) obdarzamy komentarzem słownym każdą czynność wykonywaną razem

z dzieckiem i w obecności dziecka np.: w trakcie ubierania dziecka nazywamy części garderoby: bluzka, rajstopy, sukienka,

spodnie, buty, pantofle, czapka, kurtka itp. w trakcie kąpieli nazywamy części ciała np. myjemy nóżki, brzuszek, rączki, buzię,

uszka itp. W trakcie pobytu z dzieckiem w kuchni nazywamy pokarmy orazprzedmioty używane podczas jedzenia np. „Biorę kubek, wlewam mleko, mleko jestsmaczne, Ania będzie pić mleko” itp.

w trakcie zabawy z dzieckiem nazywamy przedmioty, którymi bawi się dziecko: np.bawimy się klockami, zbudujemy dom, dom będzie duży itp.

11

zachęcamy dziecko do nazywania przedmiotów i czynności z życia codziennegozwiązanych z jedzeniem, zabawą, myciem, ubieraniem się

czytamy dziecku krótkie ilustrowane bajki a następnie zachęcamy dziecko donazywania obrazków

oglądamy z dzieckiem zdjęcia rodzinne i zachęcamy do wskazywaniai nazywania osób znajdujących się na zdjęciach oraz czynności wykonywanychprzez dziecko

ćwiczenie rozumienia – zachęcanie dziecka so rozpoznawaniai wskazywania części ciała, przedmiotów, osób i czynności znanych dzieckuz codziennego funkcjonowania np.

pokaż gdzie jest … tata ………..podaj mamie ……. buty ……….weź do rączki …….piłkę ………

rysujemy wspólnie z dzieckiem przedmioty znane z najbliższego otoczenia – rysującmówimy: „Teraz rysuję dom. Dom ma okna, drzwi, dach i komin itp”. Następniezachęcamy dziecko do wskazywania i nazywania tego co zostało narysowane.

U WA G A :

Wypowiedzi osób z najbliższego otoczenia powinny być poprawne językowo.Do dziecka należy mówić powoli i wyraźnie. Mówiąc budujemy krótkie zdania, używamyprostych i zrozumiałych dla dziecka zwrotów. Mówiąc do małego dziecka unikamy zdrobnieńi mowy dziecięcej.

ŻELAZNE REGUŁY WYCHOWAWCZE DLA MŁODYCH RODZICÓW

Nigdy przy dzieciach nie kłóćcie się. Jeżeli zaistnieją nieporozumienia, załatwiajcie to między sobą, bez świadków.

Nigdy przy dzieciach nie róbcie wymówek i nie sprzeczajcie się, zwłaszcza na ich temat.

Nigdy nie pozwalajcie dzieciom na rzeczy zabronione przez drugie z rodziców.

Nigdy nie zwierzajcie się dziecku z wzajemnych żalów.

12

Nigdy w obecności dzieci nie wypominajcie sobie wad ani przewinień.

Nigdy nie podważajcie szacunku ani nie osłabiajcie miłości dziecka do drugiego z rodziców.

Nigdy nie mówcie dziecku: “Tylko nie mów tego mamie”, albo “Nic nie mów tacie”.

Nigdy nie mówcie dziecku: “Powiem tatusiowi, jaki byłeś dziś niegrzeczny”. Jeżeli dziecistraszy się ojcem, to jak mogą go kochać i mieć do niego zaufanie?

Nigdy nie wydawajcie dzieciom nieprzemyślanych poleceń. Nie wolno ich też co chwilazmieniać, aby dziecko nie spostrzegło, że nakazy i zakazy zależą wyłącznie od chwilowychhumorów czy nastrojów.

Nigdy nie wyróżniajcie żadnych z dzieci, lecz wszystkie traktujcie sprawiedliwie.

Nie bądźcie rodzicami, którzy wszystko wykonują za dzieci, ale stawiajcie im słusznewymagania i powoli wdrażajcie do samodzielnej pracy.

Bądźcie tacy, jakimi chcielibyście widzieć wasze dzieci.

Rozwój emocjonalny dzieci w wieku przedszkolnym

Rozwój emocjonalny dzieci w wieku przedszkolnym w stosunku do wcześniejszych fazrozwojowych, cechuje się wzbogaceniem i zróżnicowaniem życia uczuciowego. Związane jest tozarówno z dojrzewaniem układu nerwowego, jak i z wpływem oddziaływań środowiskowych. Aczkolwiek już w okresach poprzednich możnazaobserwować wyodrębnienie pierwszych uczuć dziecka, to jednak prawdziwy rozkwit uczuć ichbogactwo przypada na okres przedszkolny. W tym wieku dziecko przeżywa takie uczucia jakzazdrość, gniew, strach, lęk, radość, przyjemność, sympatię, zmartwienie, ciekawość. Zaczynajątakże kształtować się uczucia społeczne, moralne, estetyczne i intelektualne.

13

Cechy charakterystyczne rozwoju emocjonalnego dzieci 3, 4, 5, 6 letnich

Dziecko trzyletnie

Jest towarzyskie, kochające, przyjazne, ugodowe i łatwo ulega sugestiom innych.Z łatwością przyjmuje relacje i cechy charakteru osób dorosłych. Przed ukończeniem czterech latobjawia wstydem, brak pewności siebie, okazuje nieśmiałość, obraźliwość i nerwowość.

Dziecko czteroletnie

Jest ufne, demonstruje duże poczucie pewności siebie, wykazuje ciekawość, skutecznośći wytrwałość w działaniu. Dość dobrze panuje nad własnymi emocjami. Traktowane poważnie,rozwiązuje problemy, kierując się rozsądkiem. Posiada utrwalone standardy zachowań przyjętychod rodziców i bliskich.

Dziecko pięcioletnie

Demonstruje pewność siebie, bywa zarozumiałe, lubi się popisywać, niekiedy stosujegroźby, ale także okazuje przyjacielskość i wspaniałomyślność. Z determinacją dąży do tego by być najlepszym i z wytrwałością ćwiczy nowe umiejętności. Potrafidość dobrze panować nad emocjami, jest bardziej zrównoważone.

Dziecko sześcioletnie

Mniej stabilne emocjonalnie niż w wieku pięciu lat. Bardzo szybko zmienia uczuciaprzyjaźni na wrogość. Wykazuje skłonności do egocentryzmu, skrupulatnego przestrzeganiarytuałów, agresji, buntu i drażliwości. Potrafi być kochające przyjazne i z entuzjazmemwspółpracuje z innymi. Ciekawe wszystkiego, co je otacza. Z trudem akceptuje brak własnego sukcesu i niełatwo pokonuje frustracje.

Edukacja emocjonalna dzieci w wieku przedszkolnym

Z uwagi na fakt, iż w okresie przedszkolnym dziecko styka się z wieloma nowymiemocjami, jawi się znamienna rola dorosłych w edukacji emocjonalnej dzieci, uczenie nazywania,

14

rozpoznawania i radzenia sobie z emocjami, czyli wprowadzenie do umiejętności, jaką jestinteligencja emocjonalna.

Zadaniem przedszkola jest przygotowanie dziecka do podjęcia nauki w szkole. Przejściez przedszkola do szkoły jest dla dziecka bardzo ważnym krokiem. To przekroczenie pierwszego progu edukacyjnego. Wychowując dzieci przedszkolne zgodniez zasadą i regułami inteligencji emocjonalnej możemy w znacznym stopniu wpłynąć na przyszłeosiągnięcia dzieci w szkole.

Najnowsze badania jednoznacznie stwierdzają, że o sukcesie dziecka w szkole decyduje nietyle nadzwyczajna umiejętność czytania czy znajomość faktów, ile zbiór cech emocjonalnychi społecznych takich jak: pewność siebie i ciekawość, wiedza o tym, jakiego zachowania oczekujesię od niego i jak ma powściągnąć impuls, aby nie zachować się źle, umiejętność czekania,stosowanie się do wskazówek i zwracanie się do nauczycieli po pomoc oraz zdolność wyrażaniaswoich potrzeb w kontaktach z innymi dziećmi. Prawie wszystkim uczniom, którzy nie radzą sobiew szkole – donoszą badania - brakuje, co najmniej jednego z tych elementów inteligencjiemocjonalnej (bez względu na to, czy mają także trudności, takie jak brak zdolności do jakiegośprzedmiotu).

Inteligencja emocjonalna nie jest cechą wrodzoną. Należy kształtować ją odnajmłodszych lat, dlatego bardzo ważne jest, aby zarówno rodzice jak i nauczyciele posiadaliwiedzę w tym zakresie, a także posiadali ową umiejętność.

Przygotowanie dzieci do przyszłego życia wymaga od nas, abyśmy pomagali im rozwijaćsilne, pozytywne poczucie własnej wartości wraz z zaufaniem do swoich możliwości orazsamodyscyplinę, a także umiejętności z zakresu inteligencji emocjonalnej, społecznej i poczuciaodpowiedzialności, które pozwoli im wzmacniać wszystkie te cechy.

Bibliografia:

Krystyna Datkun-Czerniak, „Logopedia. Poradnik dla nauczycieli i rodziców. Jak usprawniaćmowę dziecka”, MAC Edukacja.

Bożena Dittfeld, „Spróbujmy mówić razem”, Impuls. Genowefa Demel, „Minimum logopedyczne nauczyciela przedszkola”, WSiP. Ewa Małgorzata Skorek, „Z logopedią na Ty Podręczny słownik logopedyczny”, Impuls https://miastodzieci.pl/kolorowanki

15

16

17

18