Warszawa 8 marca 2018

Stowarzyszenie Stop Bankowemu Bezprawiu Ul. Marszałkowska 21/35 m. 35 00-628 Warszawa Warszawa, dnia 28 lutego 2018

Związek Banków Polskich

ul. Z. Herberta 8

00-380 Warszawa

Wysłano: Listem poleconym na powyższy adres Mailem na adres: przemyslaw.barbrich@zbp.pl

WEZWANIE DO USUNIĘCIA NARUSZEŃ PRAWA

Działając w imieniu własnym oraz osób pokrzywdzonych przez instytucje finansowe w Polsce, w

związku z rozpowszechnianiem na stronie Związku Banków Polskich w prezentacji “FAKTY NA

TEMAT KREDYTÓW FRANKOWYCH”1 treści naruszających dobra Stowarzyszenia oraz obywateli

polskich pokrzywdzonych przez niezgodne z prawem działania banków, wzywamy do usunięcia w

terminie 24 godzin od chwili otrzymania niniejszego wezwania wspomnianego materiału.

Publikacja ta rozpowszechnia nieprawdziwe informacje i wnioski powstałe na podstawie

wykonanych z nienależytą starannością analiz finansowych opartych o fałszywe założenia, które

zostaną wskazane w dalszej części niniejszego pisma. Przekazywane opinii publicznej nieprawdziwe

informacje budują fałszywy obraz stanu materialnego osób pokrzywdzonych przez działania

banków i w ten sposób naruszają ich dobra osobiste. Przekazanie we wspomnianej publikacji

informacji nieprawdziwych jest celowym działaniem wprowadzającym w błąd opinię publiczną i

mającym m.in. wpływ na orzekanie w sprawach o unieważnienie niezgodnych z prawem umów

kredytowych oraz działanie ciał ustawodawczych pracujących w Sejmie RP nad regulacjami

prawnymi.

Stowarzyszenie zwraca uwagę, że nieprawdziwe informacje jakoby kredytobiorcy “frankowi” płacili

niższe raty niż kredytobiorcy “złotowi” zostały już zdementowane przez Urząd Komisji Nadzoru

Finansowego2. Trudno zatem zrozumieć, że dezinformacja ta pojawia się po raz kolejny w

przestrzeni publicznej za sprawą nieprawdziwych publikacji na stronach ZBP.

Stowarzyszenie wzywa także do zamieszczenia serii trzech artykułów w wysokonakładowych

dziennikach mających na celu sprostowanie fałszywych informacji, zamieszczonych we

wspomnianej prezentacji. Szczegóły treści sprostowania znajdują się w dalszej części niniejszego

pisma.

Wezwanie to odbywa się pod rygorem odpowiedzialności za rozpowszechnianie materiałów

bezprawnych, naruszających dobra osobiste Stowarzyszenia oraz osób pokrzywdzonych przez

1 https://zbp.pl/wydarzenia/archiwum/konferencje-prasowe/2018/styczen/raport-netb-nk-liczba-umow-

bankowosci-internetowej-przekroczyla-35-mln 2 http://www.odfrankujkredyt.info/?knf-czyli-bajki-dyrektora-banasiaka

bezprawne działania banków w oparciu o przepisy art. 23, 24 w zw. art. 43 i art. 448 Kodeksu

Cywilnego. Wezwanie odbywa się także w związku z naruszeniem artykułu 212 Kodeksu Karnego w

zw. z par. § 1 i 2.

Jednocześnie informuję, że w przypadku niezastosowania się do naszych żądań we wskazanym

terminie Stowarzyszenie podejmie dalsze kroki prawne w celu ochrony swych dóbr osobistych,

interesów osób poszkodowanych przez bezprawne działania banków oraz pozostałych praw i

interesów.

Wskazanie informacji nieprawdziwych

We wspomnianej prezentacji pojawia się nieprawidłowa, wprowadzająca w błąd symulacja

dotychczasowych kosztów kredytu ponoszonych przez kredytobiorcę „złotowego” i „walutowego”, w

szczególności dotyczą one analizy wykonanej w Związku Banków Polskich i symulacji dla kredytów z

roku 2006. Analiza ta zawiera niezgodne z rzeczywistością założenia i ma na celu wprowadzenie w

błąd opinii publicznej, co narusza dobra osobiste Stowarzyszenia reprezentującego interesy osób

pokrzywdzonych przez instytucje finansowe w Polsce oraz osób pokrzywdzonych.

Aby skonfrontować podane we wspomnianej prezentacji dane ZBP z rzeczywistością Stowarzyszenie

przeprowadziło własne obliczenia weryfikujące wyniki uzyskane przez ZBP. W symulacji

weryfikacyjnej przyjęto marżę kredytu 2.0 p.p. dla kredytu „frankowego” oraz 1.5 p.p. dla kredytu

„złotowego”. Założenia te wynikają wprost z tabel marży z marca 2006.3 W wynikach uzyskanych w

symulacji opartej na rzeczywistych marżach praktycznie nie ma różnicy w 12-to letniej obsłudze obu

typów kredytu (różnica za 12 letni okres wpłaconych rat, to 2.670,75 zł - patrz wykres nr 2), jednak w

przypadku przedwczesnego rozwiązania umowy z dniem 1 marca 2018 roku całkowity koszt obsługi

kredytu indeksowanego („frankowego”) byłby o blisko 91 tys. złotych wyższy od tego bez indeksacji

(„złotowego”).

Bieżąca różnica w wysokości raty, to blisko 270 zł na korzyść kredytu „złotowego”. Nie należy w tym

miejscu tracić z horyzontu faktu, iż kredyty odnoszące się do walut obcych, pomimo wielu lat spłaty,

ciągle mają saldo wyższe od kwoty wypłaconej. Kredytobiorca „złotówkowy” miał również możliwość

refinansowania kredytu na znacznie korzystniejszych warunkach w trakcie wykonywania umowy (np.

zmiana marży do poziomu nawet 0,7 p.p.), czy też sprzedaży, zamiany kredytowanej nieruchomości.

Takich możliwości kredytobiorca „walutowy” został całkowicie pozbawiony.

Analitycy ZBP przyjęli także w swoich założeniach nierealny kurs średni (zbliżony do średniego kursu

NBP), zamiast odnieść się do rzeczywistych tabel kursów kupna/sprzedaży wybranego banku. Poprzez

tę manipulację na wykresach ZBP ukryty został mechanizm spreadowy, którym już w dniu

3Źródło: https://prnews.pl/ranking-kredytow-mieszkaniowych-expandera-marzec-2006-r-74641)

Marża dla kredytów CHF: około 2.04 p.p. a dla kredytów złotowych: 1,55 p.p. Jeśli przyjmiemy

metodę liczenia średniej odrzucając wartości skrajne marż, to średnia wartość marży PLN wyniesie

1,5 p.p. a dla indeksowanego CHF 1,97 p.p.

uruchomienia kredytu banki przyznawały sobie kilkanaście tysięcy złotych lub więcej ukrytego

wzrostu zadłużenia – banki przeliczały nieistniejące waluty na złotówki nawet nie wg kursu

rynkowego czy NBP, a wg własnych, oderwanych od warunków rynkowych, kursów.

Należy w tym miejscu podkreślić rażącą manipulację danymi w symulacji przeprowadzonej przez ZBP.

Kurs, po którym przeliczony został kredyt w tej symulacji to 2,4308 PLN/CHF (300.000 PLN / 123.417

CHF), a nie jak podaje ZBP 2,47 PLN/CHF, co wpływa na ostateczny wynik symulacji ukrywając część

kosztów ponoszonych przez kredytobiorców „frankowych”. Manipulacja ta ma na celu wprowadzenie

czytelnika w błąd, co do rzeczywistych kosztów tych kredytów.

W symulacji porównawczej prowadzonej przez Stowarzyszenie kursy przyjęte do obliczeń pochodzą z

rzeczywistych tabel wykorzystywanych do obsługi kredytów przez Polbank EFG. Wartość spreadu

walutowego z dnia uruchomienia kredytu wynosi 5,13% osiągając w okresie dotychczasowych spłat

poziomy rzędu 10,6 % (w okresie 12 lat przekraczając średni poziom 7,5%). Wg symulacji ZBP wartość

spreadu przyjęta została w oderwaniu od wartości rzeczywistych na poziomie 3%, co po raz kolejny

zaniża rzeczywiste koszty ponoszone przez kredytobiorców „frankowych”.

Przy wspomnianych już założeniach, wykres nr 1 przedstawia porównanie wartości salda obu

kredytów udzielonych w kwocie 300.000 PLN w okresie od marca 2006 do marca 2018 roku.

Kredytobiorca powiązany z walutą, po 12 latach spłaty ma do zwrotu 107,4% kwoty udzielonego

kredytu, podwyższając swoje zadłużenie z początkowych 300.000 PLN do 322.220 PLN. W tym samym

czasie „złotówkowicz” spłacił 23,8% kapitału początkowego swojego kredytu i ma obecnie do spłaty

o blisko 94 tys. PLN mniej wypłaconego w 2006 roku kapitału, niż kredytobiorca powiązany z

walutą.

Należy podkreślić, że wbrew twierdzeniom ZBP, kredytobiorcy obu typów produktów finansowych

mieli udostępniony (jak również zapisany w treści umowy) kapitał w PLN a nie, jak sugeruje w swoich

materiałach Związek - w CHF. Nierzetelnym jest więc podawana informacja, iż spłacony kapitał

“frankowicza” uległ zmniejszeniu. Według wyliczeń opartych o bankowe zasady wyznaczania kapitału

pozostałego do spłaty jest wręcz przeciwnie. W naszym odczuciu żądanie zwrotu kwoty wyższej, niż

udostępniona jest wprost niezgodne z Prawem Bankowym , które mówi że “bank zobowiązuje się

oddać do dyspozycji kredytobiorcy (...) kwotę środków pieniężnych (...), a kredytobiorca zobowiązuje

się do (...) zwrotu kwoty wykorzystanego kredyt wraz z odsetkami (...) ”.

Jak widać na wykresie nr 3 - nawet dla kredytobiorców, którzy zaciągnęli swoje zobowiązanie w roku

2006, porównanie łącznych kosztów obsługi kredytu (przy założeniu niezmienności warunków

oprocentowania oraz jednakowego kursu do końca 30-to letniego kredytu) wypada zdecydowanie

niekorzystnie dla kredytobiorców „walutowych”.

Wykres nr 4 przedstawia to, czego „zabrakło” w informacji przekazanej przez ZBP, czyli porównanie

kredytów udzielonych w roku 2008 (czyli z czasu kiedy podpisano najwięcej takich umów).

Za podstawę do obliczeń posłużyły w tej symulacji średnie marże z kwietnia 2008 roku, które

kształtowały się na poziomie 1,41% dla kredytu indeksowanego do CHF oraz 1,22 % dla kredytu bez

indeksacji (na podstawie danych z 20 banków - cytując za portalem Comperia4) z pozostałymi,

niezmienionymi założeniami przyjętymi do analizy.

Wykres nr 4 przedstawia przedterminową spłatę kredytu w dniu 1 marca 2018 roku. Jak można

zauważyć, tym razem kredytobiorca „frankowy” wpłacił do banku przez 10 lat blisko 11.100 PLN

więcej, niż kredytobiorca „złotówkowy”. Przy przedterminowej spłacie to już różnica bliska 140.000

PLN. Kwota bieżącego zadłużenia kredytobiorcy „frankowego” jest wg. wyliczeń stosowanych przez

banki do ustalania zadłużenia wyższa o 128.000 zł w porównaniu do zobowiązania kredytobiorcy

„złotówkowego”. Wzrosła więc po 10 latach spłaty w stosunku do pierwotnego poziomu udzielonego

kredytu o 22,9% przy równoczesnym spadku zadłużenia „złotówkowicza” o ponad 19,8%.

Uśredniona wysokość raty „frankowicza” z okresu 10 lat spłaty to kwota 1.673,62 zł, przy racie

„złotówkowicza” niższej średnio o ponad 92 zł (średnia wartości raty „złotówkowicza” to w

analogicznym okresie 1.581,26 zł) przy czym na dzień 1 marca 2018 roku rata wpłacona do banku

przez „złotówkowicza” była niższa o ponad 311 zł od raty kredytu indeksowanego do waluty CHF.

4 https://www.comperia.pl/marze-kredytow-hipotecznych-kwiecien-2008.html

Wezwanie do zadośćuczynienia powstałym szkodom Stowarzyszenie wzywa do zamieszczenia w wysokonakładowych dziennikach trzech artykułów

sponsorowanych przez Związek Banków Polskich, które zadośćuczynią szkodom dokonanym przez

omawianą publikację zawierającą nieprawdziwe informacje. Ich treść musi być skonsultowana ze

Stowarzyszeniem i zamieszczona dopiero po akceptacji ich wersji finalnej przez Stowarzyszenie w

osobie jej prezesa.

Artykuł 1: Niebezpieczny produkt Związek Banków Polskich przyzna w tym artykule, że sprzedawany przez banki produkt był

produktem niebezpiecznym dla konsumentów. Związek Banków Polskich uzna także zgodnie z

prawdą, że całą winę za spowodowanie niebezpieczeństwa dla konsumentów ponoszą instytucje

finansowe.

By przekonać się jak niebezpieczny był produkt sprzedawany przez banki w Polsce pod nazwą

„kredytu frankowego” wystarczy przytoczyć głośną ostatnio sprawę prowadzoną na podstawie

Bankowego Tytułu Egzekucyjnego wystawionego przez Deutsche Bank Polska. Bank ten za

kredytowane mieszkanie o wartości ok. 300 tys. złotych oczekuje obecnie spłaty ok. 1 400 000

złotych5. Stworzony w księgach banku dług jest praktycznie nie do spłacenia dla kredytobiorcy. Warto

wiedzieć, że o ile kredytobiorcy złotowi, którzy po kilku latach regularnych spłat popadną w kłopoty

mogą ratować się sprzedażą nieruchomości, dzięki czemu unikną losu zlicytowanych rodzin

„frankowych”, o tyle ci drudzy nie mają takiej możliwości, bo wartość kapitału pozostałego do spłaty

nie tylko przekracza wartość wypłaconego kredytu, ale także wartość nieruchomości. Z danych

posiadanych przez BIK nie da się stwierdzić jak duża jest skala strat społecznych spowodowanych już

5 Źródło: https://www.bankowebezprawie.pl/apel-w-sprawie-powstrzymania-eksmisji/

zakończonymi licytacjami majątku pokrzywdzonych przez banki. Dane o umowach wypowiedzianych

z powodu zaległości w spłatach rat nie są bowiem raportowane do Biura Informacji Kredytowej.

Dane, na które powoływało się ZBP o rzekomej dobrej spłacalności kredytów „frankowych” dotyczą

jedynie pewnej części zlicytowanych dłużników, których umowy pomimo zaległości przekraczających

90 dni nie zostały jeszcze zamknięte. Natomiast bank ma możliwość zamknięcia takiej umowy już od

pierwszego dnia od powstania zaległości i z niej korzysta. Często też taki dług sprzedany zostaje do

firm windykacyjnych. W ostatnich latach liczba ogłaszanych upadłości konsumenckich wzrosła z 3.6

tys. w 2011 roku do 10 tys. w 2015 i blisko 12 tys6 w 2016. Banki solidnie się przyłożyły do

wypracowania tego wyniku, co Związek Banków Polskich stwierdzi w sponsorowanym przez siebie

artykule.

Artykuł 2: Abuzywność umów zwiększa dług W tym artykule Związek Banków Polskich przyzna, że abuzywność w umowach kredytowych powinna

być przez sądy rozpoznawana i usuwana zgodnie z dyrektywą 93/13.

Związek Banków Polskich poda w tym artykule powody społeczne, dla których sądy powinny usuwać

z umów zapisy abuzywne. Klauzule abuzywne wskazane przez UOKiK pozwalają bankowi stosować

własne, nierynkowe kursy wypłaty kredytu i jego spłaty. Do rejestru UOKiK wpisywane zostały

postanowienia umowne uznane za niedozwolone prawomocnym wyrokiem Sądu Ochrony

Konkurencji i Konsumentów (SOKiK). Reprezentanci banków często skarżą się na sądy, które zgodnie z

dyrektywą UE 93/13 nakazują wykreślenie z umowy zapisów niezgodnych z prawem. Wskazują oni na

fakt zaakceptowania przez klientów własnoręcznym podpisem krzywdzących ich warunków umowy.

Co by się jednak stało, jeżeli banki faktycznie mogły korzystać z każdej okazji „przemycenia” do

umowy zapisów krzywdzących konsumenta? Prześledźmy to na przykładzie. Każdy, kto posiada

rachunek bankowy ma umowę pozwalającą bankowi zmieniać tabelę opłat i prowizji. Co

powstrzymuje bank przez zmianami kosztów przelewu z 1 złotego do nawet tysiąca złotych i

skorzystania z nieuwagi klienta, który nieopatrznie zaakceptuje tak krzywdzącą go zmianę? Tylko i

wyłącznie wolne sądy oraz UOKiK, które nie pozwolą bankowi bogacić się w tak krzywdzący dla

konsumenta sposób. Jeżeli zatem wszyscy, jako właściciele rachunków bankowych korzystamy z

komfortu, jaki daje nam możliwość usunięcia klauzul niedozwolonych z umów, regulaminów i tabel

opłat, dzięki czemu możemy spać spokojnie, to dlaczego mielibyśmy ograniczyć to prawo

kredytobiorcom? Obowiązkiem sądu jest w przypadku znalezienia w umowie klauzuli niedozwolonej

jej usunięcie z umowy. Obowiązująca dyrektywa 93/13 nakazująca usunięcie klauzul niedozwolonych

z umów konsumenckich ma z jednej strony chronić konsumenta przed nieuczciwym

przedsiębiorcami, a z drugiej strony uczyć przedsiębiorców uczciwości.

Artykuł 3: Niewłaściwa informacja o produkcie W tym artykule Związek Banków Polskich przyzna, że banki niewłaściwie informowały o

sprzedawanym przez siebie produkcie oraz o wiążącym się z nim ryzyku.

6 Źródło: „Ewidencja spraw upadłościowych”, Informator Statystyczny Wymiaru Sprawiedliwości isws.ms.gov.pl

Istotną przyczyną problemów z produktem „frankowym” jest zastosowana przez banki konstrukcja

finansowa. Jak wykazują dokumenty KNF7 oraz sprawozdania z działalności banków do

zabezpieczania ryzyka walutowego banki stosowały mechanizmy CIRS/FX SWAP. W przypadku

kredytów „frankowych” nie mieliśmy do czynienia z zakupem przez banki franków na rynku

walutowym. Klient mógł odnieść mylne wrażenie, że transakcje kupna, a potem sprzedaży waluty

były prowadzone, bo bank doliczał sobie spread walutowy mający swoje zastosowanie przy

transakcjach kupna i sprzedaży waluty8. W rzeczywistości jednak dochodziło do zgoła odmiennej

operacji finansowej. Kredyty indeksowane i denominowane we franku były połączone poprzez FX

SWAP z transakcją, jaką bank przeprowadzał z dużymi instytucjami finansowymi zarabiającymi na

spekulacji walutowej. Bank w ten sposób redukował do zera ponoszone przez siebie ryzyko walutowe

i zarabiał na oprocentowaniu identycznie jak na zwykłym kredycie złotowym oraz na zupełnie

nieuzasadnionym w tej sytuacji spreadzie walutowym. Zupełnie nieświadomi tego faktu konsumenci

uwikłani zostali w wojnę walutową z dużym, silniejszym od siebie przeciwnikiem, mającym przewagę

informacyjną, kapitałową oraz dysponującym możliwościami wpływania na kursy walut poprzez

mechanizm zamykania i odnawiania transakcji z bankiem. W dokumencie z 2010 roku,

opublikowanym przez Międzynarodowy Fundusz Walutowy pt. „FX Swaps: Implications for Financial

and Economic Stability” czytamy: „Jednak te transakcje wymiany walutowej [FX SWAP] mogą

potencjalnie oddziaływać na zwiększanie niestabilności na niedostatecznie płynnym rynku lub w

okresach kiedy rynek ten poddawany jest stresowi. (…) w kilku krajach Europy Środkowo-Wschodniej

firmy i gospodarstwa domowe wzięły kredyty w walutach obcych bezpośrednio przed wybuchem

kryzysu finansowego, aby skorzystać z niższych stóp procentowych w porównaniu z kredytami

krajowymi. Jeśli towarzyszą temu wstrząsy gospodarcze deprecjacji kursu walutowego kredytobiorcy

będą zmuszeni do obsługi długów rosnących w walucie obcej.”9 W sposób bardziej dosadny fakt

nieinformowania konsumentów o istocie produktu określił w wywiadzie dla Gazety Prawnej z 2015

roku były prezes BZ WBK Jacek Kseń, który zakazał w prowadzonym przez siebie banku ich sprzedaży:

>gdyby klienci wiedzieli, jakim ryzykiem obciążone są ich kredyty, „puknęli by się w głowę i nigdy nie

weszli w taki interes”<. Na fakt niewłaściwej informacji o istocie produktu wskazują wyroki

zagranicznych sądów, m.in. w Słowenii10, gdzie także sprzedawano kredyty zabezpieczane przez banki

w ten sam sposób. W rozmowie z portalem BankoweBezprawie.pl Andrzej Sadowski, prezydent

Centrum im. Adama Smitha, zauważa: „Zwrócono się do kilku banków o udostępnienie prezentacji

marketingowych produktów finansowych denominowanych w innych walutach, które pokazywano

klientom przed podpisywaniem umów. Banki twierdzą, że prezentacje marketingowe z tamtego

okresu zaginęły. Trudno uwierzyć, że cała dokumentacja marketingowa, która służyła do pozyskania

7 KNF, „INFORMACJA w zakresie skutków projektu ustawy o sposobach przywrócenia równości stron niektórych

umów kredytu i umów pożyczki Wpływ na instytucje kredytowe” https://www.knf.gov.pl/knf/pl/komponenty/img/Skutki_finansowe_projektu_58134.pdf 8 „Wyrażony procentowo spread walutowy to różnica pomiędzy kursem sprzedaży i kursem kupna dewiz w

banku do kursu kupna.” - definicja spreadu walutowego podanego na portalu edukacyjnym NBP https://www.nbportal.pl/slownik/pozycje-slownika/spread 9 Bergljot B. Barkbu and Li Lian Ong „FX Swaps: Implications for Financial and Economic Stability”,

https://www.imf.org/external/pubs/ft/wp/2010/wp1055.pdf 10

Źródło: http://www.rmf24.pl/fakty/swiat/news-slowenia-sad-uniewaznil-kredyt-we-frankach-szwajcarskich-

to-,nId,2510834

klientów, przepadła. Może wzbudzić to uzasadnione wątpliwości co do zgodności przekazywanych

treści z rzeczywistością.”11

Opisane wyżej artykuły mają ukazać się zarówno w wersji elektronicznej jak i papierowej do końca

marca 2018 roku. W przypadku niezastosowania się do naszych żądań we wskazanym terminie

Stowarzyszenie podejmie dalsze kroki prawne w celu ochrony swych dóbr osobistych oraz

interesów osób poszkodowanych przez bezprawne działania banków.

Marek Rzewuski, Wojciech Żołądek,

Stowarzyszenie Stop Bankowemu Bezprawiu

11

Wywiad z Andrzejem Sadowskim „Każdy powinien ponosić ryzyko swojej działalności”

https://www.bankowebezprawie.pl/kazdy-ponosic-ryzyko-swojej-dzialalnosci/