UKŁAD TRAWIENY

109
FIZJOLOGIA CZŁOWIEKA

description

UKŁAD TRAWIENY. FIZJOLOGIA CZŁOWIEKA. BUDOWA UKŁADU TRAWIENNEGO. Układ trawienny. ROLA:. - PowerPoint PPT Presentation

Transcript of UKŁAD TRAWIENY

  • UKAD TRAWIENYFIZJOLOGIA CZOWIEKA

  • BUDOWA UKADU TRAWIENNEGO

  • Ukadtrawienny.

  • ROLA:Dostarczenie organizmowi materiau do budowy i odnowy wasnych tkanek oraz substancji energetycznych sucych do podtrzymania wszelkich procesw yciowych.

  • SCHEMAT BUDOWY UKADU POKARMOWEGO

  • ODYWIANIE TO:przyjmowanie pokarmw,trawienie pokarmw,wchanianie skadnikw pokarmowych i wody,przyswajanie skadnikw pokarmowych.

  • UKAD TRAWIENNY:

  • Substancje doprowadzane w postaci pokarmu:WGLOWODANY,TUSZCZE, BIAKA,WITAMINY,SOLE MINERALNE,WODA.

  • Rola substancji pokarmowych:Wglowodany i tuszcze- rdo energii,Biaka-rdo aminokwasw- materiau niezbdnego do budowy tkanek i narzdw,

  • Rola substancji pokarmowych: Przy nadmiarze pokarmu biakowego lub przy braku wglowodanw i tuszczw aminokwasy ulegaj dezaminacji i mog by zuyte do celw energetycznych!

  • TRAWIENIEZesp procesw zachodzcych w przewodzie pokarmowym , ktrym zostaje poddany pokarm pobierany przez czowieka z otoczenia w postaci pierwotnej nie pozwalajcej na bezporednie wykorzystanie go przez ustrj.

  • Trawienie skada si z:Procesw mechanicznych (ucie, poykanie, ruchy robaczkowe przeyku, ruchy odka i jelit, oddawanie stolca).

  • Trawienie skada si z:Procesw chemicznych polegajcych na przeksztacaniu duych czstek zoonych substancji organicznych na zwizki proste mogce przenika przez bony komrkowe i ktre organizm moe uy do budowy wasnych tkanek oraz podtrzymania procesw yciowych zwizanych z wydatkowaniem energii.

  • PRZYJMOWANIE POKARMW:Kontrol nad przyjmowaniem pokarmw tj. nad iloci wprowadzonej do organizmu energii maj ORODKI POKARMOWE W PODWZGRZU.

  • ORODKI POKARMOWEORODEK GODU wyzwala mechanizm poszukiwania, zdobywania i przyjmowania pokarmw,ORODEK SYTOCI hamuje apetyt.

  • LEPTYNA to hormon biakowy wydzielany przez komrki tkanki tuszczowej dziaa jak czynnik sytoci wpywa na pobudliwo orodkw pokarmowych.

  • NEUROPEPTYD Y( NPY) pobudza ,, ORODEK GODU,, i moe by uwaany za ,, czynnik godu,,

  • Trawienie pokarmu w jamie ustnej:Pokarmy o staej konsystencji wprowadzone do jamy ustnej s rozdrabniane i mieszane ze lin w procesie ucia.

  • UCIE:Polega na mechanicznym rozdrabnianiu pokarmu, mieszaniu go ze lin i formowaniu ksa pokarmowego ktry nastpnie zostaje poknity .

  • UCIE:Jest wynikiem skurczu mini szkieletowych, powodujcych naprzemienne otwieranie i zamykanie szczk, poczone z niewielkimi ruchami uchwy ku przodowi, do tyu i boku.

  • Fazy ,,cyklu ucia:przygotowawcza,zetknicie szczk z ksem pokarmowym,miadenie pokarmu,zetknicie zbw obu szczk, rozcieranie pokarmu midzy szczkami.kocowe centralne zamknicie szczk.

  • UCIE Jest regulowane odruchowo, orodek integracyjny znajduje si w pniu mzgu.Receptory znajduj si w miniach i bonie luzowej jamy ustnej.

  • LINAWydziela si na drodze odruchu bezwarunkowego w wyniku zetknicia si pokarmu z powierzchni bony luzowej jamy ustnej.Wydziela si na drodze odruchu warunkowego ( nabytego) w odpowiedzi na sam widok i zapach pokarmu.

  • LINA W iloci 1,5 L\ dob, pH 7,O jest wydzielana do jamy ustnej przez trzy parzyste gruczoy unerwiane wydzielniczo przez wkna przywspczulne. S to:linianka poduchwowa,linianka przyuszna,linianka podjzykowa.

  • LINAlinianki poduchwowe (wydziela ok.60% liny) w tym najwicej liny surowiczo-luzowej,linianki przyuszne (wydzielaj26%liny) w tym w mniejszych ilociach lin surowicz,linianki podjzykowe (wytwarzaj ok.5%) w tym najmniej liny luzowej.

  • LINASurowicza zawiera enzym trawicy wielocukry ALPHA AMYLAZ LINOW.luzowa zawiera MUCYNY GLIKOPROTEIDY uatwiajce poykanie uformowanego ksa.

  • skad liny: Inne skadnikiWap,Magnez,fosfor

    SKADNIKISTENIEwoda994mLPok.suchy6-7g/Lbiako3000mg/Lmucyna2000mg/Lmocznik100mg/LKw, mocz.20mg/LCholest.70mg/LSub.nieorg2800mg/Lsd600mg/Lpotas400mg/Lchlor600mg/L

  • POYKANIE dzieli si na trzy fazy:Ustnogardowa ( dowolna ), polega na przesuniciu ksa z jamy ustnej do garda, w czym uczestnicz minie jzyka i policzkw.

  • POYKANIE dzieli si na trzy fazy:Gardowo-przeykowa (odruchowa): misie zwieracz grny garda pocztkowo rozkurcza si, przepuszczajc ks a nastpnie kurczy si i rozpoczyna fal perystaltyczn przesuwajc ks wzdu garda i przeyku.

  • POYKANIE dzieli si na trzy fazy:Przeykowo -odkowa ( odruchowa): ks przesuwany przez fal perystaltyczn zblia si do jamy odka.

  • Poykanie ksa pokarmowego (wg. Vandera)

  • POYKANIE

  • BUDOWA ODKAODEK

  • FUNKCJE ODKA:Gromadzenie i przechowywanie pokarmw,Trawienie pokarmw,Wyjaawianie pokarmw.

  • Trawienie pokarmw w odku:Pokarmy wypeniajce cz rodkow odka, niestykajca si z bon luzow, s pocztkowo trawione przez ALPHA AMYLAZ LINOW.Waciwe trawienie pokarmw rozpoczyna si po zmieszaniu pokarmw z sokiem odkowym.

  • odek:

  • SOK ODKOWY Jest mieszanin 3 wydzielin wytwarzanych oddzielnie przez rne komrki gruczoowe bony luzowej:kom. okadzinowe - HCL, H2O, czynnik wicy wit. B12,kom. gwne pepsynogen,kom. dodatkowe (odwiernikowe) luz.

  • Trawienie pokarmw w odku:Sok odkowy jest wydzielany przez gruczoy bony luzowej odka w iloci ok. 3L/ dob,pH ok. 1,0,Sok odkowy zawiera: kwas solny, enzymy trawienne, luz, sole mineralne i wod.

  • Trawienie pokarmw w odku:Kwas solny (HCL) powstaje w kanalikach wewntrz KOMREK OKADZINOWYCH -gruczow bony luzowej pod wpywem histaminy dziaajcej na receptory H2.

  • Trawienie pokarmw w odku:W komrkach gwnych gruczow bony luzowej odka znajduj si w ziarnistoci zawierajce PEPSYNOGEN (nieczynny enzym proteolityczny). Wydzielony do wiata gruczow bony luzowej zmienia si pod wpywem kwasu solnego w aktywny enzym PEPSYN.

  • PEPSYNOGEN Wydziela si stale w niewielkich ilociach w warunkach podstawowych.

  • PEPSYNOGEN Wydzielanie nasilone powoduje : gd, miejscowe pobudzanie odka wywoane rozciganiem cian, zakwaszenie bony luzowej, hormony jelitowe.

  • Trawienie pokarmw w odku:Pepsyna rozkada due czsteczki biaek na mniejsze czsteczki polipeptydw.

  • WARSTWA GRUCZOOWA ODKA ZAWIERA:*gruczoy wpustowe- cz wpustowa odka,*gruczoy waciwe- (gwne,okadzinowe, szyjkowe,niezrnicowane)- dno i trzon,*gruczoy odwiernikowe-odwiernik

  • Motoryka odka:

  • Rodzaje aktywnoci bony luzowej odka:Nasilenie i osabienie napicia miniwki odka wystpujce naprzemiennie z czym wi si wahania RR w jamie odka,Skurcze perystaltyczne- rozpoczynajce si w czci wpustowej i przesuwajce si wzdu cian odka a do odwiernika.

  • Wypenianie odka

  • Pompa odwiernikowa Powtarzajce si w cigu kilku godzin trawienia w odku cofanie si treci staej do jamy odka powodujce jej mieszanie, rozdrabnianie i stopniow zamian na tre pynn- wyciskanie treci pynnej do dwunastnicy i cofanie si do odka treci staej.

  • BER-podstawowy rytm biologiczny:Regularne wystpowanie skurczw perystaltycznych wyzwalane jest przez rozrusznik utworzony przez komrki miniowe gadkie warstwy podunej bony miniowej odka w okolicy krzywizny wikszej.

  • BER-podstawowy rytm biologiczny:W komrkach rozrusznika regularnie i spontanicznie wystpuje stan czynny, ktry rozprzestrzenia si na ca bon miniow.Pokarmy pynne szybko przechodz przez odek, wglowodany pozostaj w odku kilka godzin, biaka duej a tuszcze- najduej.

  • Dziaanie pompy odwiernikowej.

  • Kontrola motoryki odka:Nerw bdny (n.X) i gastryna- nasila skurcze i pobudza perystaltyk.Nerwy wspczulne i sekretyna- zwalniaj perystaltyk.

  • Kontrola motoryki odka:Rozcignicie dwunastnicy przez pokarm, zawarto kwasw tuszczowych, czciowo strawionych biaek i wglowodanw w pokarmie, sekretyna i cholecystokinina powstajce w dwunastnicy oraz wysokie RR osmotyczne treci dostajcej si do dwunastnicy to czynniki hamujce na drodze odruchowej i humoralnej perystaltyk odka.

  • W regulacji wydzielania odkowego wyrniamy trzy fazy:Faza psychiczna nerwowa-godowa,Faza odkowa,Faza jelitowa.

  • Faza psychiczna wydzielania:Wydzielanie odbywa si na zasadzie odruchu warunkowego(nabytego)- na bodce uwarunkowane spoywaniem pokarmu oraz odruchu bezwarunkowego (wrodzonego)- zapach, smak pokarmu.Na zakoczeniach nerwu bdnego wydziela si acetylocholina- pobudza komrki okadzinowe i gwne do wydzielania HCL i enzymw oraz w mechanizmie humoralnym wydziela si gastryna i histamina.

  • Faza odkowa wydzielania Rozpoczyna si, gdy pokarm znajdzie si w odku i moe trwa kilka godzin. Pozostaje pod kontrol wielu czynnikw: acetylocholina uwalniana z zakocze nerwu bdnego, sploty nerwowe rdcienne reagujce na rozciganie cian odka, histamina, gastryna.

  • Jelito- schemat budowyJelito grube

  • Faza jelitowa wydzielaniaBodce powstaj w dwunastnicy gdzie dostaje si pokarm nie nasiknity kwasem - w przypadku pokarmu kwanego wydzielanie odkowe zmniejsza si. Powoduje to sekretyna - antagonista gastryny.Silnie hamuje wydzielanie pokarm tuszczowy nadchodzcy do dwunastnicy.

  • Jelito cienkie- motorykaPrzemieszanie miazgi pokarmowej z sokami trawiennymi i zetknicie strawionego pokarmu z powierzchni chonn jelita.Przesuwanie z odpowiedni szybkoci miazgi pokarmowej w kierunku odbytu.

  • Jelito cienkie- motoryka Czynniki pobudzajce bon miniow:Mechaniczne podranienie rozciganie przez pokarm,Podranienie chemiczne bony luzowej przez soki trawienne i substancje pokarmowe (sabe kwasy, ugi, sole, myda- wzmagaj, silne kwasy- zwalniaj i hamuj ruchy jelit.

  • Jelito cienkie- motorykaCzynniki pobudzajce bon miniow cd.:Bodce nerwowe nadchodzce do jelit drog n. bdnego( pobudza ruchy jelit i zwiksza napicie bony miniowej) i n.wspczulnego (dranienie nerww trzewnych zwalnia ruchy jelitowe i zmniejsza napicie ich ciany.

  • Trzy rodzaje ruchw jelit:Ruchy wahadowe (okresowe zmiany napicia,Ruchy robaczkowe (perystaltyczne),Ruchy rozdzielcze (segmentacyjne, odcinkowe)

  • Ruchy wahadowePolegaj na rytmicznym wyduaniu si i kurczeniu lub skrcaniu odcinka jelita wskutek przesuwania si (2,5cm/s) agodnej fali skurczu wzdu jelita na krtkim odcinku 10-20 razy na minut.

  • Ruch robaczkowyW miejscu pooonym za mas pokarmow, nastpuje skurcz b. miniowej podunej wywoujcy skrcenie i rozszerzenie danego odcinka jelita. Natychmiast po tym skurczu w odcinku przed mas pokarmow nastpuje skurcz b. miniowej okrnej ktry wyciska tre w kierunku odbytu.

  • Ruchy rozdzielczePolegaj na silnych skurczach bony miniowej okrnej w rnych odcinkach jelita przy biernym rozlunieniu bony podunej. Nastpnie skurczone odcinki ulegaj rozlunieniu a skurcze pojawiaj si w innych miejscach.

  • Trawienie chemiczne w jelicie cienkimW trawieniu treci jelita cienkiego bior udzia:Sok jelitowy,Sok trzustkowy,

  • Sok jelitowyMa odczyn zasadowy,Wydziela si w iloci ok. 3-6 L/dob,Zawiera luz chronicy bon luzow dwunastnicy przed dziaaniem kwanej treci odkowej,Wydziela si pod wpywem mechanicznego podranienia bony luzowej przez przesuwajc si tre jelitow i porednio przez pobudzajce dziaanie hormonw odkowo-jelitowych.

  • Sok jelitowy zawiera:Aminopeptydazy rozkadajce peptydy do aminokwasw,Enzymy rozkadajce kwasy nukleinowe do pentozy, zasad purynowych i pirymidynowych oraz kwasu fosforowego,Enzymy rozkadajce wielocukry i dwucukry do jednocukrw,Lipaza hydrolizujca tuszcze obojtne do kwasw tuszczowych i glicerolu.

  • Sok trzustkowyDostaje si do dwunastnicy przez przewd trzustkowy i bak wtrobowo-trzustkow,Wydziela si ok.2L/dob,pH: 7.1-8.4 zasadowy,Jest bogaty w wodorowglany.

  • Sok trzustkowy zawiera:Trypsynogen i chymotrypsynogen nieaktywne enzymy >enterokinaza (wydzielana przez bon luzow dwunastnicy)> trypsyna i chymotrypsyna trawi biaka do aminokwasw.

  • Sok trzustkowy zawiera:Rybonukleaz i deoksyrybonukleaz enzymy trawice kw. rybonukleinowy i deoksyrybonukleinowy,Amylaz i diastaz- rozkadajce wielocukry do dwucukrw,Lipaz rozkadajc tuszcze do kw. tuszczowych i glicerolu.

  • Sok trzustkowy jest bogaty w wodorowglany i dlatego pod jego wpywem kwana tre odka dostajca si do dwunastnicy zostaje szybko zobojtniona!

  • Kontrola wydzielania soku trzustkowego: Trzustka wydziela sok pod wpywem impulsw nerwowych i czynnikw humoralnych.

  • Fazy wydzielania soku trzustkowego:Gowowa (droga odruchowa gdy pokarm znajduje si w jamie ustnej- n.wydzielniczy to n. bdny),odkowa (cholecystokinina-pobudza kom. trzustki do wydzielania),Jelitowa (sekretyna)

  • Udzia ci w trawieniu: jest wytwarzana przez komrki wtrobowe i wydzielana do wiata kanalikw.Kanaliki cz si w przewody wtrobowe.

  • Udzia ci w trawieniu: jest zocistym pynem, o odczynie lekko alkalicznym (pH 7,8-8,6) produkowanym nieustannie w iloci ok.0,5-11L/dob.Pcherzyk ciowy moe zagci 5-10 krotnie tj. do ok.50ml.

  • Schemat budowy drg ciowych

  • Skad ci:sole kwasw ciowych,bilirubina,cholesterol,kwasy tuszczowe,lecytyna.

  • Sole kwasw ciowych: To: cholowy i chenodezoksycholowy. S one wydzielane w poczeniu z glicyn i turyn jako glikocholan sodu i taurocholan potasu w stosunku 3 do1.

  • Sole kwasw ciowych:Okoo 90-95%kwasw ciowych ulega w jelicie grubym reabsorpcji i powraca przez naczynia ukadu wrotnego do wtroby.Barwnikiem ci jest bilirubina.

  • Kontrola wydzielania ci:Sekretyna zwiksza wydzielanie ci,Cholecystokinina powoduje rwnoczesne obkurczanie pcherzyka ciowego i rozlunienie zwieracza baki co powoduje wycinicie ci do dwunastnicy.

  • Rola ci w procesach trawieniaAktywowanie enzymw trzustkowych, przede wszystkim lipazy,Emulgowanie tuszczw kwasy ciowe zmniejszaj napicie powierzchniowe tuszczw, wskutek czego rozbijaj si one na drobne kuleczki, co uatwia dziaanie lipazy,

  • Rola ci w procesach trawieniaRozpuszczanie kwasw tuszczowych,Wzmaganie perystaltyki jelit. Najwaniejsze zadanie to: udzia w trawieniu tuszczw!

  • Schemat budowy jelita grubego

  • Rola jelita grubegoWoda zawarta w treci jelita jest zwrotnie wchaniana,Wchaniane s : elektrolity, witaminy, sole mineralne,Niestrawione pokarmy s w nim czasowo magazynowane i formowany jest ka,Drobnoustroje stale si mno, wytwarzajc zwizki niezbdne (witaminy), jak i toksyczne (tyramin, amoniak)

  • Jelito grube Gruczoy bony luzowej jelita grubego nie wytwarzaj enzymw trawiennych. Jedyn ich wydzielin jest luz!

  • Tre jelita cienkiego przedostaje si do jelita lepego w momencie otwierania si zastawki krtniczo - ktniczej. Zastawka otwiera si gdy przechodzi przez ni fala perystaltyczna (odruch odkowo-krtniczy) w czasie oprniania odka.

  • Motoryka jelita grubego:Bona miniowa jelita grubego wykazuje okresowe zmiany napicia, skurcze odcinkowe i skurcze perystaltyczne.2-3 razy na dob, na skutek rozcignicia si jelita przez tre dochodzi do silnych skurczw perystaltycznych-ruchw masowych, ktre pojawiaj si w pierwszej godzinie po spoyciu pokarmw na drodze odruchu odkowo-okrniczego.

  • Jelito grube:

  • ka- skad:Woda i chlesterol,nie strawione i nie dajce si strawi resztki pokarmw,barwniki pochodzce z nie strawionego pokarmu oraz barwniki ciowe,due iloci drobnoustrojw(E.coli),Produkty fermentacji bakterii (kw. mlekowy, octowy, alkohol, CO2, indol, skatol)Sole mineralne Na, K, Ca, Mg, Fe.

  • defekacjaRozpoczyna si parciem na stolec wywoanym przez rozcignicie cian odbytnicy masami kaowymi.Do wydalania kau przyczynia si tocznia brzuszna tj. wzrost RR w jamie brzusznej.

  • defekacjaOrodki nerwowe, kierujce odruchem defekacji, mieszcz si w w odcinku krzyowym rdzenia krgowego.Zniszczenie tego orodka prowadzi do rozlunienia mini zwieraczy odbytu i nie trzymania kau.

  • UKAD TRAWIENNY

  • BUDOWA WTROBYWtroba

  • ODEK:odek - gaster sive ventriculus. Stanowi poszerzon cz przewodu pokarmowego midzy przeykiem a dwunastnic. Spenia dwa zadania : 1.Stanowi zbiornik pokarmu 2. Jest narzdem wydzielniczym wytwarzajcym kwas solny i enzymy. Pod wpywem tych enzymw pokarm zostaje zmieniony na pynn miazg.

  • ODEKW odku wyrniamy: wpust (cardia) stanowicy poczenie z czci brzuszna przeyku. Dno ( fundus)-zaokrglona, obszerna cz odka pooona na lewo i ku grze od wpustu

  • ODEKW odku rozrnia si dwie ciany- przedni i tyln. ciany te cz si ze sob u gry wzdu tzw. krzywizny mniejszej i u dou wzdu krzywizny wikszej W grnej czci krzywizny mniejszej odek czy si z przeykiem.

  • ODEKUjcie odka do dwunastnicy nazywa si odwiernikiem (pylorus). Odwiernik zaopatrzony jest w gruby piercie bony miniowej okrnej, tworzcy misie zwieracz odwiernika , ktrego skurcz oddziela wiato odka od dalszej czci przewodu pokarmowego.

  • ODEKodek cdCz odka ssiadujca z odwiernikiem nosi nazw czci odwiernikowej. Pomidzy czci odwiernikow a dnem znajduje si trzon odka ( corpus ventriculi).

  • CIANA ODKA

    ciana odka skada si z czterech warstw: 1/. Bona surowicza2/. Bona miniowa3/. Tkanka podluzowa4/. Bona luzowa.

  • BUDOWA CIANY ODKAAd 1- (surowicza) jest czci otrzewnej, ktra pokrywa cay odek z wyjtkiem wskiego paska wzdu obu krzywizn.Ad 2-(miniowa) zbudowana z pczkw mini gadkich skada si z trzech warstw.

  • BONA MINIOWA

    Bona miniowa odka skada si z warstwy zewntrznej podunej, rodkowej okrnej i wewntrznej skonej.

  • BUDOWA CIANY ODKA

    Ad 3(podluzowa) jest do grub warstw tkanki cznej wiotkiej, zawierajcej liczne naczynia i nerwy.Ad4(luzowa) stanowi wewntrzn warstw odka. W pustym odku jest bona luzowa jest mocno pofadowana.

  • Gruczoy odkoweGruczoy odkowe waciwe wystpuj w wielkiej iloci ( ok. 100 na 1 mm kwadratowy) w okolicy dna i trzonu odka. S to gruczoy cewkowe proste, zawierajce dwa rodzaje komrek nabonkowych: komrki gwne wycielajce wiato gruczou, oraz komrki okadzinowe.

  • Gruczoy odkowe Pierwsze (komrki gwne wycielajce) wytwarzaj pepsynogen, drugie (okadzinowe) kwas solny. Pepsynogen w obecnoci kwasu solnego zmienia si w pepsyn, ktra jest enzymem proteolitycznym odka

  • Gruczoy odwiernikowe

    Wystpuj w czci odwiernikowej odka. S to proste lub zoone gruczoy cewkowo-pcherzykowe, zbudowane z komrek nabonka walcowatego. Wydzielaj one prawie wycznie luz. luz ten tworzy na powierzchni bony luzowej warstw gruboci ok. 1 mm, chronic j przed strawieniem przez enzymy odkowe oraz zmniejsza tarcie przy przechodzeniu pokarmu.