UKŁAD SŁONECZNY

81
UKŁAD SŁONECZNY

description

UKŁAD SŁONECZNY. Układ Słoneczny. UKŁAD SŁONECZNY. Spis Treści: STRUKTURA I POCHODZENIE U.S. SŁOŃCE PLANETY KSIĘŻYCE PLANETOIDY KOMETY koniec. STRUKTURA I POCHODZENIE UKŁADU SŁONECZNEGO. - PowerPoint PPT Presentation

Transcript of UKŁAD SŁONECZNY

Page 1: UKŁAD SŁONECZNY

UKŁAD SŁONECZNY

Page 2: UKŁAD SŁONECZNY

Układ Słoneczny

Page 3: UKŁAD SŁONECZNY

UKŁAD SŁONECZNY

Spis Treści:• STRUKTURA I POCHODZENIE U.S.• SŁOŃCE• PLANETY• KSIĘŻYCE• PLANETOIDY• KOMETY• koniec

Page 4: UKŁAD SŁONECZNY

STRUKTURA I POCHODZENIE UKŁADU

SŁONECZNEGOUkład Słoneczny jest układem ciał astronomicznych znajdujących się pod dominującym wpływem pola grawitacyjnego Słońca, związanych wspólnym pochodzeniem. Składa się ze Słońca, dziewięciu planet, naturalnych satelitów (księżyców) planet, planetoid, komet, ciał meteorowych oraz pyłu i gazu międzyplanetarnego. Słońce zawiera w sobie 99,866% masy zawartej w ciałach Układu Słonecznego (bez gazu i pyłu międzygwiezdnego). Układ planetarny uformował się przed około pięcioma miliardami lat, najprawdopodobniej z tego samego obłoku gazowo -pyłowego, z którego powstało Słońce, w procesie tzw. akrecji. Polegał on na tym, że pośrodku obłoku gaz kurczył się szybciej niż w jego zewnętrznych warstwach, dzięki czemu doszło do utworzenia się ciała centralnego (proto-Słońca), otoczonego gazowo -pyłowym dyskiem. Kurczenie się praobłoku nastąpiło prawdopodobnie na skutek wybuchu w bezpośrednim sąsiedztwie gwiazdy Supernowej. Stopniowo w dysku gazowo -pyłowym tworzyły się tzw. agregaty, wychwytujące i przyłączające do siebie coraz więcej cząstek, aż wreszcie doszło do fragmentacji zewnętrznej części obłoku oraz kondensacji materii wokół tzw. planetozymali, wskutek czego wykształciły się oddzielne planety. Różne warunki powstawania sprawiły, że obecnie mamy dwie wyraźnie różne grupy planet: zewnętrzne - typu jowiszowego i wewnętrzne - typu ziemskiego.

dalej Spis treści

Page 5: UKŁAD SŁONECZNY

Struktura i pochodzenie układu słonecznego

Promień Układu Słonecznego, łącznie z tzw. obłokiem Oorta (hipotetyczną otoczką Układu zawierającą setki miliardów lodowo -kamiennych obiektów) wynosi ok. 200 000 jednostek astronomicznych (średnich odległości Ziemi do Słońca), to jest około 29.92 biliona kilometrów. Dostępna dotychczasowym obserwacjom część Układu (tj. do orbity Plutona) ma promień około 40 j.a. Orbity planet są praktycznie współpłaszczyznowe (najsilniej, o 17°08' względem płaszczyzny orbity Ziemi, nachylona jest orbita Plutona, pozostałe nachylenia wynoszą od 0°46' dla Urana do nieco ponad 7° dla Merkurego) i tylko nieznacznie odbiegają od orbit kolistych (najsilniej ekscentryczne są orbity Merkurego i Plutona).Orbity planetoid, a szczególnie komet, są bardziej zróżnicowane. Planetoidy poruszają się po orbitach eliptycznych wokół Słońca, głównie w pasie leżącym pomiędzy orbitami Marsa i Jowisza. Komety, których źródłem jest prawdopodobnie wspomniany obłok Orta, poruszają się po wydłużonych elipsach, czasem nieodróżnialnych od parabol.

Spis treści powrót

Page 6: UKŁAD SŁONECZNY

SŁOŃCE

Słońce jest ogromną, w porównaniu z rozmiarami planet, kulą zjonizowanych gazów o średnicy 1 392 000 km, a więc jest ono ponad 109 razy większe od Ziemi. Powierzchnia Słońca wynosi 6 087 miliardów km2, a objętość - 1 412 000 bilionów km3. Masa Słońca jest równa 1.989x1030kg, czyli 332 952 razy więcej od masy Ziemi. Słońce powoli wiruje wokół własnej osi wykonując jeden obrót w ciągu 25.38 dnia (dla punktu znajdującego się na równiku słonecznym).

Jest ono normalną gwiazdą tzw. Ciągu Głównego. Jako kula gazowa nie ma właściwie wyraźnie zarysowanej zewnętrznej granicy. Z Ziemi widzimy właściwie jedynie atmosferę słoneczną, której najgłębiej położona warstwa - fotosfera - ma grubość rzędu kilkuset kilometrów. Poniżej fotosfery gęstość gazów stopniowo wzrasta, powyżej fotosfery natomiast rozciąga się do wysokości około 12 000 km chromosfera - warstwa bardzo rozrzedzonego gazu, który możemy obserwować tylko podczas całkowitych zaćmień jako czerwoną obwódkę o nieregularnym kształcie. Dalej rozpościera się tzw. korona słoneczna, którą tworzy niezwykle rozrzedzony gaz o temperaturze około 2 000 000 K. Kształt korony jest nieregularny i bardzo zmienny.

Część dalsza opisu Słońca Spis treści

Page 7: UKŁAD SŁONECZNY

SŁOŃCE W 1919 roku Jean-Baptiste Perrin stwierdził, że źródłem energii

słonecznej są reakcje termojądrowe, prowadzące do przemiany wodoru w hel. Słońce składa się w 70% z wodoru, w około 28% z helu, zaś na pozostałe 2% składają się m.in. takie cząstki, jak CN, C2, CH, NH, NO2, i inne. Synteza helu z wodoru we wnętrzu Słońca sprawia, że helu tam przybywa, a wodoru ubywa. W miarę powstawania wewnątrz Słońca jądra helowego będzie ono wykazywało tendencję do kurczenia się. Po wyczerpaniu zasobów wodoru jądro helowe będzie się kurczyło nadal, bardzo silnie się rozgrzewając, przez co naruszona zostanie równowaga promienista. Na skutek tego otoczka jądra rozszerzy się, a jej temperatura spadnie i Słońce stanie się czerwonym olbrzymem. Kiedy w jądrze helowym temperatura przekroczy 100 000 000 K, zostanie zainicjowana przemiana helu w węgiel. Następnie prawdopodobnie dojdzie do tzw. rozbłysku helowego w otoczce jądra, po czym Słońce ponownie stanie się czerwonym olbrzymem, o rozmiarach sięgającym poza orbitę Ziemi. Jego otoczka rozproszy się w przestrzeni, a jądro stanie się kulą zdegenerowanego gazu czyli tzw. białym karłem, który będzie stygł powoli, póki całkiem nie zgaśnie.

Spis treści zdjęcie 1 zdjęcie 2 zdjęcie 3 powrót

Page 8: UKŁAD SŁONECZNY

Słońce

Opis SłońcaZdjęcie 2Zdjęcie 3

Spis treści

Page 9: UKŁAD SŁONECZNY

Słońce

Opis SłońcaZdjęcie 1Zdjęcie 3

Spis treści

Page 10: UKŁAD SŁONECZNY

Słońce

Opis SłońcaZdjęcie 2Zdjęcie 1

Spis treści

Page 11: UKŁAD SŁONECZNY

PLANETY• MERKURY• WENUS• ZIEMIA• MARS• JOWISZ• SATURN• URAN• NEPTUN• PLUTON

Spis treści

Page 12: UKŁAD SŁONECZNY

MERKURY

Merkury jest planetą krążącą najbliżej Słońca. Ze względu na znaczny mimośród (spłaszczenie) orbity, w peryhelium znajduje się półtorakrotnie bliżej Słońca niż w aphelium. Średnia gęstość Merkurego jest w przybliżeniu równa gęstości Ziemi, przy czym około 80% jego masy przypada na żelazne jądro.Powierzchnię pokrywają kratery i strome skarpy skalne, które utworzyły się w przeszłości, gdy jądro planety ochładzało się i kurczyło, powodując naprężenia skorupy. Ze względu na słabą grawitację Merkury pozbawiony jest prawie całkowicie atmosfery. Krążąc tak blisko Słońca i nie posiadając atmosfery, która zachowałaby ciepło w nocy, Merkury odznacza się dużymi wahaniami temperatury na powierzchni: od -180 do +430 °C.

Spis treści zdjęcie 1 zdjęcie 2 zdjęcie 3

Page 13: UKŁAD SŁONECZNY

Merkury

Opis planetyZdjęcie 2Zdjęcie 3

Spis treści

Page 14: UKŁAD SŁONECZNY

Merkury

Opis planetyZdjęcie 1Zdjęcie 3

Spis treści

Page 15: UKŁAD SŁONECZNY

Merkury

Opis planetyZdjęcie 1Zdjęcie 2

Spis treści

Page 16: UKŁAD SŁONECZNY

WENUS

Wenus, krążąca po niemal kołowej orbicie druga planeta od Słońca, jest otulonym gęstymi chmurami skalnym globem. Chmury te odbijają większość światła słonecznego, przez co Wenus jest najjaśniejszym po Słońcu i Księżycu ciałem na naszym niebie.Temperatury powierzchniowe dochodzą do 480°C, a ciśnienie atmosferyczne 90 razy przewyższa ciśnienie ziemskie. 97% objętości atmosfery wenusjańskiej to dwutlenek węgla, zaś na resztę składają się m.in. azot, chlorowodór i tlen. Żółtawy kolor chmur pochodzi od kwasu siarkowego. Jego zawartość ulega jednak znacznym zmianom, co nasuwa podejrzenia, że na Wenus występują czynne wulkany.

Spis treści planety zdjęcie 1 i 2 zdjęcie 3

Page 17: UKŁAD SŁONECZNY

Wenus

Opis WenusZdjęcie 3

Spis treści

Page 18: UKŁAD SŁONECZNY

Wenus

Opis WenusZdjęcie 1 i 2

Spis treści

Page 19: UKŁAD SŁONECZNY

ZIEMIA

Ziemia jest trzecią planetą od Słońca, największą z 4 planet wewnętrznych. Pod względem budowy przypomina inne planety tej grupy. Metaliczne, stałe jądro otoczone jest przez jądro zewnętrzne z metalu płynnego, po którym następują warstwy płynnych, półpłynnych i stałych skał. Natomiast pod względem warunków panujących na powierzchni Ziemia różni się od tych planet diametralnie: tylko na Ziemi występuje woda w stanie płynnym, bogata w tlen atmosfera oraz inne warunki sprzyjające życiu. Trwająca od 4,5 miliarda lat ewolucja Ziemi zachodzi nadal, zarówno w sposób naturalny, jak i w wyniku działań człowieka. Do najbliższego otoczenia Ziemi należy jej jedyny naturalny satelita - Księżyc.

Spis treści planety zdjęcie 1 i 2 zdjęcie 3

Page 20: UKŁAD SŁONECZNY

Ziemia

Opis Ziemi zdjęcie 3 spis treści

Page 21: UKŁAD SŁONECZNY

Ziemia

Opis ZiemiZdjęcie 1 i 2

Spis treści

Page 22: UKŁAD SŁONECZNY

MARS

Mars, czwarta planeta od Słońca, pod wieloma względami przypomina Ziemię. Doba marsjańska jest tylko nieznacznie dłuższa od ziemskiej. Podobnie zmieniają się pory roku, jakkolwiek rok jest dwa razy dłuższy. Występują tu chmury, wulkany, wąwozy, góry, pustynie i wykazujące sezonową zmienność, białe czapy polarne. Powierzchnię Marsa pokrywają odłamki skał oraz czerwonawy pył (stąd określenie: Czerwona Planeta).Atmosfera marsjańska składa się głównie z dwutlenku węgla, który stanowi blisko 95% jej składu. Temperatura latem w Słońcu wynosi do +30°C, zaś zimą przed świtem spada nawet do -100°C. Mars ma dwa małe księżyce - Phobosa i Deimosa.

Spis treści planety zdjęcie 1 i 2 zdjęcie 3

Page 23: UKŁAD SŁONECZNY

Mars

Powrót zdjęcie 3 spis treści

Page 24: UKŁAD SŁONECZNY

Mars

Zdjęcie 1 i 2Opis MarsaSpis treści

Page 25: UKŁAD SŁONECZNY

JOWISZ Jowisz, piąta planeta od Słońca, jest pierwszą z czterech

gazowych planet-olbrzymów. Ma największe rozmiary i masę wśród planet Układu Słonecznego: jego objętość jest 1300 razy większa od objętości Ziemi, a masa przewyższa dwuipółkrotnie łączną masę pozostałych planet. Chmury Jowisza składają się głównie z wodoru i helu. Wnętrze planety zaczyna się na głębokości 1000 km, gdzie wodór przechodzi w stan ciekły. Jeszcze głębiej tworzy się wodór metaliczny. W centrum Jowisza znajduje się jądro o temperaturze około 35000 C. Najbardziej znany obiekt na tarczy Jowisza, Wielka Czerwona Plama, okazała się ostatecznie olbrzymim wirem w atmosferze planety, wznoszącym się kilka kilometrów ponad najwyższą warstwę chmur. Jowisz posiada co najmniej 16 księżyców.

Spis treści planety zdjęcie 1 zdjęcie 2 zdjęcie 3

Page 26: UKŁAD SŁONECZNY

Jowisz

Opis JowiszaZdjęcie 2Zdjęcie 3

Spis treści

Page 27: UKŁAD SŁONECZNY

Jowisz

Opis JowiszaZdjęcie 1Zdjęcie 3

Spis treści

Page 28: UKŁAD SŁONECZNY

Jowisz

Opis JowiszaZdjęcie 1Zdjęcie 2

Spis treści

Page 29: UKŁAD SŁONECZNY

SATURN Saturn jest szóstą planetą od Słońca, drugą z czterech

gazowych planet-olbrzymów. Posiada co najmniej 18 księżyców i imponujący układ pierścieni. Pierścienie znajdują się wewnątrz tzw. granicy Roche'a. W obszarze tym nie mogą się znajdować żadne ciała o znacznych rozmiarach, ponieważ zostałyby rozerwane siłami przypływowymi planety. Największe fragmenty pierścieni mają rozmiary najwyżej 10 m, zaś grubość pierścieni nie przekracza 10 km. Bardzo szybka, podobnie jak u innych planet tej grupy, rotacja Saturna powoduje wybrzuszenie obszarów równikowych oraz ułożenie rozmytych żółtawych chmur w poziome, równolegle do równika pasma. Saturn to jedyna planeta o średniej gęstości mniejszej od gęstości wody. Z tego powodu jego masa nie przekracza jednej trzeciej masy Jowisza, mimo iż średnice obu planet niewiele się różnią.

Spis treści planety zdjęcie 1 zdjęcie 2 zdjęcie 3

Page 30: UKŁAD SŁONECZNY

Saturn

Opis SaturnaZdjęcie 2Zdjęcie 3

Spis treści

Page 31: UKŁAD SŁONECZNY

Saturn

Opis SaturnaZdjęcie 1Zdjęcie 3

Spis treści

Page 32: UKŁAD SŁONECZNY

Saturn

Opis planetyZdjęcie 1Zdjęcie 2

Spis treści

Page 33: UKŁAD SŁONECZNY

URANUran, siódma planeta od Słońca, jest trzecią z czterech gazowych planet-olbrzymów. Jej kamienne jądro otacza płaszcz gazowo-lodowy. Wokół płaszcza rozciąga się atmosfera zawierająca metan, który nadaje Uranowi niebiesko-zieloną barwę. Ze względu na usytuowanie planety w zewnętrznych rejonach Układu Słonecznego, temperatura górnej powierzchni chmur wynosi zaledwie -210 oC. Uran posiada 15 księżyców i układ pierścieni, ale na samej planecie nie dostrzeżono nic godnego uwagi. Sonda Voyager 2, przelatując obok Urana w 1986 roku, sfotografowała tylko kilka chmur metanowych. Najdziwniejszy jest natomiast charakter ruch wirowego planety. Ponieważ kąt nachylenia równika Urana do płaszczyzny orbity wynosi 98o, więc glob ten jak gdyby "toczy" się po swojej orbicie. Wiąże się z tym także szczególny sposób zmiany pór roku.

Spis treści planety zdjęcie 1 zdjęcie 2

Page 34: UKŁAD SŁONECZNY

Uran

Opis UranaZdjęcie 2

Spis treści

Page 35: UKŁAD SŁONECZNY

Uran

Opis UranaZdjęcie 1

Spis treści

Page 36: UKŁAD SŁONECZNY

NEPTUNNeptun jest ósmą planetą od Słońca, czwartą z gazowych planet-olbrzymów. Wielkością i budową przypomina swego sąsiada - Urana. Masa Neptuna jest 17,25 razy większa od masy Ziemi. Jaskrawo błękitny kolor jego atmosfery pochodzi od metanu. Na Neptunie wieją najszybsze wichry Układu Słonecznego - ich prędkość dochodzi do 2200 km/godz. W warstwie chmur występuje kilka formacji, z których najwyraźniejsza jest Wielka Ciemna Plama, olbrzymi huragan wielkości Ziemi. Pod pokrywą chmur znajduje się płaszcz lodowo-gazowy oraz niewielkie skalne jądro. Neptun ma 8 znanych księżyców, z których 7 to ciała bardzo drobne.

Spis treści planety zdjęcie 1 zdjęcie 2

Page 37: UKŁAD SŁONECZNY

Neptun

Opis NeptunaZdjęcie 2

Spis treści

Page 38: UKŁAD SŁONECZNY

Neptun

Opis NeptunaZdjęcie 1

Spis treści

Page 39: UKŁAD SŁONECZNY

PLUTON

Pluton - dziewiąta planeta od Słońca, jest zimnym, ciemnym globem, dla którego Słońce stanowi jedynie jasną gwiazdę na niebie. Pluton jest mniejszy od Księżyca. Ma rzadką atmosferę, która tworzy się, gdy planeta zbliży się do Słońca, i zamarza, gdy planeta się od niego oddala. Pluton krąży po mocno wydłużonej orbicie; jej kąt nachylenia do ekliptyki jest większy niż w przypadku innych planet. Jedno okrążenie Słońca trwa 248,5 roku i w ciągu 20 lat z tego okresu Pluton znajduje się bliżej Słońca niż Neptun. Te cechy zdają się sugerować, że Pluton może być w rzeczywistości dużą planetoidą. Dokoła Plutona krąży księżyc, o rozmiarach znacznych w porównaniu z rozmiarami planety.

Spis treści planety zdjęcie 1 zdjęcie 2

Page 40: UKŁAD SŁONECZNY

Pluton

Opis PlutonaOpis księżyca

Zdjęcie 2Spis treści

Page 41: UKŁAD SŁONECZNY

Pluton

Opis PlutonaZdjęcie 1

Spis treści

Page 42: UKŁAD SŁONECZNY

KSIĘŻYCE

• ZIEMI• MARSA• JOWISZA• SATURNA• URANA• NEPTUNA• PLUTONA

Spis treści

Page 43: UKŁAD SŁONECZNY

KSIĘŻYC ZIEMIKsiężyc jest jedynym naturalnym satelitą Ziemi. Jego odległość od środka Ziemi zmienia się i wynosi od 356 000 km do 407 000 km (średnio 384 400 km, tj. 60.3 promienia Ziemi). Przyspieszenie grawitacyjne na Księżycu jest około sześciokrotnie mniejsze od ziemskiego. Temperatura jego powierzchni zmienia się w zakresie od +140°C do -190°C, ale 1 m pod powierzchnią jest w przybliżeniu stała i wynosi -30°C. Powierzchnia Księżyca pokryta jest kraterami o silnie zróżnicowanych rozmiarach. Materiał pokrywający powierzchnię (warstwa ok. 4 m) stanowi drobny, lekki (1 g/cm3) pył zbudowany z SiO2 (50-70%), Al2O3, FeO, CaO, TiO2. Jego średni wiek wynosi 3.7 mld lat (najstarsze fragmenty skał mają około 4.6 mld lat). Księżyc posiada resztkową atmosferę o gęstości mniejszej niż jedna bilionowa gęstości atmosfery ziemskiej. Dzienne przemieszczenie się Księżyca na ziemskiej sferze niebieskiej względem gwiazd wynosi około 13°. W zależności od położenia względem Słońca Księżyc jest różnie oświetlony. Czas upływający pomiędzy dwiema identycznymi fazami wynosi 29.5306 dnia (tzw. miesiąc synodyczny). W wyniku wzajemnych oddziaływań pływowych czas obrotu Księżyca wokół swojej osi uległ synchronizacji z okresem obiegu wokół Ziemi. W jej kierunku Księżyc zwraca stale jedną swoją stronę, ale istnienie tzw. libracji powoduje, że możliwe jest z Ziemi obserwowanie łącznie (lecz nie jednocześnie) 59% powierzchni Księżyca.

Spis treści księżyce zdjęcie 1 zdjęcie 2

Page 44: UKŁAD SŁONECZNY

Księżyc

Opis księżycaZdjęcie 2Księżyce

Spis treści

Page 45: UKŁAD SŁONECZNY

Księżyc

Opis księżycaZdjęcie 1Księżyce

Spis treści

Page 46: UKŁAD SŁONECZNY

KSIĘŻYCE MARSA

• Phobos zdjęcia

• Deimos zdjęcia

Spis treściMars

Księżyce

Page 47: UKŁAD SŁONECZNY

PHOBOSPhobos to większy i bliższy planecie spośród dwóch księżyców Marsa, odkrytych w 1877 przez amerykańskiego astronoma A. Halla. Średni promień orbity Phobosa wynosi 9323 km, zaś okres obiegu dokoła planety - 7 godzin 39 min (jest on mniejszy od okresu obrotu Marsa wokół własnej osi, przez co dla obserwatora z Marsa wschodzi na tamtejszym zachodzie, a zachodzi na wschodzie). Bryła Phobosa jest w przybliżeniu elipsoidą o długościach osi równych: 27, 12 i 11 km oraz masie 11 900 mld ton. Albedo wynosi 6% a pokryta pyłem powierzchnia posiada widoczne rysy i kratery, z których największy ma średnicę 10 km. Średnia gęstość Phobosa wynosi około 2 g/cm3, a przyspieszenie grawitacyjne na jego powierzchni równe jest 0.0063 m/s2. Phobos jest najprawdopodobniej przechwyconą przez Marsa planetoidą, która spadnie na jego powierzchnię za około 100 mln lat.

Spis treści księżyce Księżyce Marsa zdjęcia Doimis

Page 48: UKŁAD SŁONECZNY

Phobos

Opis księżycaSpis treści

księżyce

Księżyce Marsa

Page 49: UKŁAD SŁONECZNY

DEIMOS

Deimos jest drugim, licząc od powierzchni planety, satelitą Marsa. Jego średnia odległość od planety wynosi 23 460 km. Wymiary Deimosa to 11x12x15 km, pokryty jest on licznymi kraterami. Podobnie jak Phobos, jest prawdopodobnie przechwyconą przez pole grawitacyjne Marsa planetoidą. Odkryty został w 1877 przez A. Halla.

Spis treści księżyce Księżyce Marsa zdjęcia Phobos

Page 50: UKŁAD SŁONECZNY

Deimos

Opis księżycaSpis treści

księżyceKsiężyce Marsa

Page 51: UKŁAD SŁONECZNY

KSIĘŻYCE JOWISZA

• Metis (1979J3) • Adrastea (1979J1) • Amaltea • Thebe (1979J2) • Io • Europa • Ganimedes • Callisto • Leda

• Himalia • Lysithea • Elara • Ananke • Carme • Pasiphae • Sinope • Himalia

Księżyce spis treści Jowisz

Page 52: UKŁAD SŁONECZNY

KSIĘŻYCE SATURNA

• Pan (1990S18, 1981S13) • Atlas (Telesto• 1980S28) • Pandora (1980S26) • Prometheus (1980S27) • Epimetheus (1980S3) • Janus (1980S1) • Mimas • Enceladus • Tethys

• Dione • Helena (1980S6, Dione B) • Rhea • Tytan • Hyperion • Japetus • Phoebe • Calypso• Nowe księżyce Saturna

Księżyce spis treści Saturn

Page 53: UKŁAD SŁONECZNY

KSIĘŻYCE URANA

• Kordelia (1986U7) • Ofelia (1986U8) • Bianka (1986U9) • Kressida (1986U3) • Desdemona (1986U6) • Julia (1986U2) • Porcja (1986U1) • Rozalinda (1986U4) • Belinda (1986U5) • Puk (1985U1)

• Titania • Oberon • Umbriel• Ariel• Miranda

Księżyce spis treści Uran

Page 54: UKŁAD SŁONECZNY

KSIĘŻYCE NEPTUNA

• Najada (1989N6) • Talassa (1989N5) • Despina (1989N3) • Galatea (1989N4) • Larissa (1989N2,

1981N1)

• Tryton • Nereida • Proteus (1989N1)

Księżyce Neptun spis treści

Page 55: UKŁAD SŁONECZNY

KSIĘŻYC PLUTONA

Charon -satelita Plutona, odkryty został w 1978 przez amerykańskiego astronoma J. Christy. Średnica Charona wynosi około 1200 km, zaś jego średnia odległość od środka planety - około 19 000 km. Okres obiegu Charona dokoła Plutona równy okresowi obrotu planety wokół własnej osi i wynosi około 6 dni i 9 godzin. Powierzchnia Charona pokryta jest prawdopodobnie lodem wodnym.

Księżyce spis treści zdjęcie

Page 56: UKŁAD SŁONECZNY

PLANETOIDYW XVIII wieku zauważono, że odległości planet od Słońca wzrastają w sposób dość regularny i tylko między orbitą Marsa i Jowisza daje się zaobserwować raptowne zwiększenie odległości. W latach 1766 -1772 dwaj astronomowie niemieccy, Johann D. Titius i Johann E. Bode, znaleźli empiryczny wzór opisujący odległości planet od Słońca. Zgodnie z nim odległość planety od Słońca, wyrażona w jednostkach astronomicznych jest równa

An=0.4+0.3*2n gdzie n=0,1,2,... .W 1801 roku włoski astronom z Palermo, G.Piazzi, odkrył małę planetkę, mającą wygląd gwiazdy 7-8 wielkości, której nadano nazwę Ceres. Dość dobrze spełniała ona regułę Titiusa -Bodego. Kolejne lata przyniosły odkrycia następnych planetoid, w większości krążących w odległości od 2.17 do 3.64 jednostek asronomicznych od Słońca, tworząc tzw. pas asteroid.Niegdyś sądzono, że planetoidy powstały z rozpadu planety krążącej w odległości około 2.8 j.a. od Słońca. Obecnie jednak uważa się, że ze względu na olbrzymie zakłócenia ze strony Jowisza powstanie w tym miejscu planety nie było możliwe i planetoidy stanowią najdrobniejszy, pierwotny materiał, podobny do tego, z którego niegdyś uformowały się planety Układu Słonecznego. Pod względem składu, 93% planetoid to twory kamienne, prawie 6% składa się z żelaza i niklu, zaś reszta - z mieszaniny tych trzech składników.

Spis treści wybrane planetoidy

Page 57: UKŁAD SŁONECZNY

Wybrane Planetoidy

• Vesta • Gaspra • Castalia • Ida • Toutatis • Geographos

Spis treściPlanetoidy

Page 58: UKŁAD SŁONECZNY

VestaVesta odkryta została w 1807 roku przez H.Olbersa. Ma średnicę ponad 530 km i raz na 5.34 godziny wykonuje pełny obrót dokoła swojej osi. Między 28 listopada a 1 grudnia 1994, przebywając około 251 milionów kilometrów od Ziemi, planetoida ta obserwowana była przez Kosmiczny Teleskop Hubble'a. Przekazane na Ziemię obrazy ujawniły urozmaiconą powierzchnię, z zastygłymi strumieniami lawy i głębokimi kraterami uderzeniowymi. Pod względem geologicznym Vesta jest podobna do naszego Księżyca. Zdjęcia Vesty dostarczyły sporo informacji, ale także wiele nowych zagadek związanych z początkami istnienia Układu Słonecznego.W październiku 1960 roku, w pobliżu miejscowości Millbillillie (Australia Zachodnia), spadł na Ziemię meteoryt, który, jak się okazało, oderwany został z powierzchni Vesty.

Planetoidy spis treści

Page 59: UKŁAD SŁONECZNY

GaspraGaspra (planetoida 951) odkryta została przez G.N. Neujamina w roku 1916. Jest to zwykła, jedna z wielu małych planetoid, na którą nie zwracano zbytniej uwagi aż do czasu, kiedy znalazła się na trasie przelotu sondy kosmicznej Galileo. 29 października 1991 roku sonda zbliżyła się 1600 kilometrów od jej powierzchni, mijając się z nią z prędkością 8 km/s. Okazało się że jest to nieregularne ciało o wymiarach około 35x20 km, odbijające około 20% światła słonecznego, pokryte niewielkimi kraterami. Nieregularność kształtu Gaspry jak i brak większych kraterów sugerują, że powstała ona stosunkowo niedawno, bo około 300 - 500 milionów lat temu w wyniku rozpadu większego ciała podczas kosmicznej kolizji.

Planetoidy spis treści zdjęcie

Page 60: UKŁAD SŁONECZNY

Gaspra

PowrótSpis treściPlanetoidy

Page 61: UKŁAD SŁONECZNY

Castalia

Planetoida 4769 - Castalia odkryta została 9 sierpnia 1989 roku przez E.F. Helina. Obraz Castalii wygenerowany został komputerowo w oparciu o dane uzyskane z radioteleskopu Arecibo w Puerto Rico w czasie, gdy planetoida była około 5.6 miliona kilometrów od Ziemi. Castalia składa się z dwóch "skrzydeł", z których każde ma około 750 metrów szerokości, łącznie zaś cała planetoida w najszerszym miejscu ma 1.8 kilometra. Obydwa składniki były prawdopodobnie oddzielnymi obiektami, które połączyły się w wyniku kolizji.

Planetoidy spis treści

Page 62: UKŁAD SŁONECZNY

IdaIda jest 243 w kolejności odkrycia planetoidą Układu Słonecznego, jej wymiary wynoszą około 116x46x40 kilometrów. Powierzchnia Idy jest usiana licznymi kraterami, co sugeruje, że istnieje w swej obecnej formie od co najmniej miliarda lat. Najciekawszą jednak cechą tej planetoidy jest fakt, że posiada ona swego satelitę, okrążającego ją w odległości około 100 kilometrów. Odkrycia Daktyla, bo tak nazwano towarzysza Idy, dokonała sonda kosmiczna Galileo w 1993 roku. Rozmiary Daktyla wynoszą 1.2x1.4x1.6 km, zaś pod względem składu, podobnie jak Ida, kwalifikuje się do grupy planetoid krzemianowych. Istnieje teoria, że Daktyl odłączył się od Idy w wyniku zderzenia dwóch planetoid.

Planetoidy spis treści zdjęcie 1 zdjęcie 2 zdjęcie 3

Page 63: UKŁAD SŁONECZNY

Ida

Zdjęcie 1Zdjęcie 2

Opis planetoidyPlanetoidySpis treści

Page 64: UKŁAD SŁONECZNY

Ida

Zdjęcie 1Zdjęcie 3

Opis planetoidyPlanetoidySpis treści

Page 65: UKŁAD SŁONECZNY

Ida

Zdjęcie 2 zdjęcie 3 opis planetoidy spis treści

Page 66: UKŁAD SŁONECZNY

Toutatis

Toutatis, czyli planetoida numer 4179, odkryta została w roku 1989 przez astronomów francuskich. Obrazy planetoidy uzyskane przy pomocy radioteleskopu, ukazały nieregularną, dwuczęściową bryłę o wymiarach około 4x2.5 km, co być może jest typową strukturą wśród planetoid, biorąc pod uwagę zbliżony wygląd innej z nich, Castalii. Inną charakterystyczną cechą Toutatis jest jej chaotyczny ruch obrotowy.29 września 2004 roku Toutatis zbliży się do Ziemi na czterokrotną odległość Księżyca, co stanowić będzie największe zbliżenie znanego ciała niebieskiego do roku 2060.

Planetoidy spis treści zdjęcie

Page 67: UKŁAD SŁONECZNY

Toutatis

Opis planetoidySpis treściPlanetoidy

Page 68: UKŁAD SŁONECZNY

GeographosGeographos należy do grupy planetoid, których orbity mogą w niedalekiej przyszłości przeciąć orbitę Ziemi. Jest jednym z najbardziej nieregularnych pod względem rozmiarów ciał w Układzie Słonecznym, jego wymiary to 5.1x1.8 km, choć nie jest do końca rzeczą pewną, czy stanowi spójną bryłę, czy też składa się z kilku części. Zamieszczona ilustracja przedstawia wygląd Geographosa uzyskany 30 sierpnia 1994 roku na podstawie obserwacji radioteleskopowych. Planetoida znajdowała się wówczas ok. 7.2 miliona kilometrów od Ziemi.

Spis treści Planetoidy

Page 69: UKŁAD SŁONECZNY

KOMETYNiezwykły wygląd komet już od najdawniejszych czasów wywoływał u ludzi zabobonny strach, widziano w nich zapowiedź zbliżających się klęsk i wojen. Obecnie wiemy, że komety są nieregularnymi bryłami materii, składającymi się ze skalnego rdzenia oraz zestalonych cieczy i gazów, takich jak woda, amoniak, metan, cyjan i innych, tworzących tzw. jądro komety. Rozmiary jądra wynoszą od kilku do kilkudziesięciu kilometrów. Jednak widowiskowość komet związana jest z istnieniem takich jej elementów jak coma, głowa oraz warkocz. Coma jest okrągłą lub owalną mgiełką unoszącą się wokół jądra, powstałą wskutek ulatniania się gazów, a następnie cieczy z jądra komety przy zbliżaniu się do Słońca. Coma w przypadku jasnych komet rozrasta się w głowę, mającą średnicę od 50 000 do ponad 250 000 km. W przypadku komety z roku 1811 średnica głowy wynosiła około półtora miliona kilometrów, a więc była większa od średnicy Słońca. Przy zbliżeniu się komety na odległość około 1.5 - 2 j.a. od Słońca pojawia się warkocz, skierowany zawsze od Słońca, rozciągający się na odległość od 10 do 100 milionów km. W przypadku niektórych komet długość ta osiągała nawet ponad 300 milionów km. Przeważająca liczba komet biegnie po orbitach zbliżonych do parabol, przy czym przeważnie są to elipsy o mimośrodzie bardzo zbliżonym do jedności. Ich orbity mają wszelkie możliwe nachylenia do ekliptyki od 0o do 180o, co świadczy, że mogą one przebiegać przez układ planetarny we wszystkich możliwych kierunkach. Istnieje wiele teorii tłumaczących powstawanie komet. Najnowsze badania, a zwłaszcza modelowanie ewolucji Układu Słonecznego przy pomocy komputerów przemawiają za słusznością hipotezy holenderskiego astronoma, J.H. Oorta. Wyraził on przypuszczenie, że komety są ściśle związane ze Słońcem, tworząc dokoła niego chmurę o promieniu około 150 000 j.a., wędrującą wraz ze Słońcem w przestrzeni międzygwiazdowej.

Spis treści wybrane komety

Page 70: UKŁAD SŁONECZNY

Komety

• Kometa Halleya • Kometa Kohoutka • Kometa Westa• Kometa Hyakutake• Kometa Hale-Bopp

Opis KometySpis treści

Page 71: UKŁAD SŁONECZNY

Kometa Halleya Najsłynniejszą z jasnych komet jest eliptyczna (okresowa) kometa Halleya, obiegająca Słońce raz na 76 lat. W 1705 Edmund Halley, wyznaczając orbity komet, powiązał ze sobą cztery pojawienia się tej komety (w latach 1456, 1531, 1607, 1682), odkrywając w ten sposób istnienie komet okresowych. Jądro komety Halleya jest wydłużoną bryłą o rozmiarach 16x8x8 km, ma niejednolity skład, zawiera więcej węgla, wodoru, tlenu i azotu niż przeciętnie meteoryty. W momencie badania rotowało z okresem ok. 54 godzin. Podobnie jak w przypadku innych komet, jądro to jest otoczone (w czasie zbliżania się do Słońca) rozległą chmurą gazowo-pyłową tworzącą warkocz. Ostatnie jej przejście w pobliżu Ziemi miało miejsce w roku 1986, została wówczas szczegółowo zbadana przez sondy Giotto oraz Vega 1 i 2. Zamieszczona fotografia jądra komety wykonana została przez sondę Giotto.

Komety spis treści zdjęcie

Page 72: UKŁAD SŁONECZNY

Kometa Halleya

powrót

Page 73: UKŁAD SŁONECZNY

Kometa Kohoutka

Kometa Kohoutka była pierwszą kometą obserwowaną spoza atmosfery ziemskiej. Obserwacje te wykonała załoga amerykańskiej stacji orbitalnej Skylab. Po jej jawieniu się w 1973 roku towarzyszyło ogromne zainteresowanie, podsycane rewelacjami prasowymi na temat jej przewidywanej znacznej jasności. Kometa Kohoutka okazała się jednak niezbyt jasna, a dodatkowo po przejściu przez peryhelium jej jasność jeszcze się zmniejszyła.

Komety spis treści zdjęcie

Page 74: UKŁAD SŁONECZNY

Kometa Kohoutka

KometySpis treści

Opis komety

Page 75: UKŁAD SŁONECZNY

Kometa Westa

Kometa Westa, podobnie jak kometa Kohoutka, odkryta została nie w wyniku obserwacji wizualnych, lecz na kliszy fotograficznej. Jednak w przeciwieństwie do komety Kohoutka była obiektem bardzo jasnym, osiągając w peryhelium jasność około -3 do potęgi m.W marcu 1976 roku zaobserwowano rozpad jej jądra na dwie, a następnie na cztery części. Na zaprezentowanej fotografii wyraźnie widać dwa oddzielne warkocze. Cieńki, niebieski warkocz składa się z gazów, a szeroki biały - z mikroskopijnych cząteczek pyłu.

Komety spis treści zdjęcie

Page 76: UKŁAD SŁONECZNY

KometaWesta

Opis kometyspis treści

komety

Page 77: UKŁAD SŁONECZNY

Kometa Hyakutake

Kometa Hyakutake odkryta została w styczniu 1996 roku przez japońskiego obserwatora - amatora. W marcu tego samego roku minęła Ziemię w odległości ok. 0.1 j.a. Należy do najjaśniejszych komet, jakie pojawiły się w okresie ostatnich kilkudziesięciu lat. Zaprezentowana fotografia wykonana została 25 marca 1996 przez Kosmiczny Teleskop Hubble'a, kiedy kometa była

około 15 milionów km od Ziemi.

Komety spis treści zdjęcie

Page 78: UKŁAD SŁONECZNY

KometaHyakutake

Opis planetyKomety

Spis treści

Page 79: UKŁAD SŁONECZNY

Kometa Hale-Bopp

Kometa Hale-Bopp odkryta została 23 lipca 1995 roku niezależnie przez dwóch miłośników astronomii A. Hale'a i T.Boppa. 1 kwietnia 1997 roku kometa przeszła przez peryhelium w odległości nieco mniejszej niż 1 j.a., ale aż 1.3 j.a. od Ziemi. Kometa porusza się po orbicie prostopadłej do płaszczyzny ekliptyki, w aphelium oddalając się na odległość 10-krotnie przekraczającą odległość Plutona od Słońca. Zaprezentowana fotografia komety na tle gwiazd konstelacji Strzelca wykonana została przez Kosmiczny Teleskop Hubble'a.

Komety spis treści zdjęcie

Page 80: UKŁAD SŁONECZNY

Kometa Hale-Bopp

Opis planetykomety

Spis treści

Page 81: UKŁAD SŁONECZNY

KONIEC