UKŁAD SZKIELETOWY

Układ ruchowy

SZKIELET MOŻE:

stanowić miejsce przyczepu mięśni nadawać ciału kształt być osłoną dla narządów. zbudowany może być z substancji nie

organicznych lub organicznych

RODZAJE SZKIELETU

ZE WZGLĘDU NA FUNKCJĘ:

szkielet właściwy – służący do poruszania się organizmu jako miejsce przyczepu i podpory mięśni (np. układ kostny).

szkielet ochronny – służący do mechanicznej ochrony organizmu lub narządu (muszla, karapaks)

szkielet ruchowo-obronny – pełniący obie ww. funkcje (pancerz stawonogów)

ZE WZGLĘDU NA POŁOŻENIE:

szkielet zewnętrzny (egzoszkielet) – na zewnątrz ciała, typowy dla bezkręgowców (stawonogi, mięczaki), u kręgowców zwany szkieletem skórnym, na który składają się płytki kostne, zęby, łuski oraz rogowe wytwory naskórka, jak włosy, dzioby, pazury, rogi

szkielet wewnętrzny (endoszkielet) – wewnątrz ciała, typowy dla strunowców, w pewnych postaciach również u bezkręgowców szkielet somatyczny

szkielet osiowy (mózgoczaszka, kręgosłup, żebra, mostek, struna grzbietowa)

szkielet kończyn i obręczy kończyn

szkielet wisceralny (trzewny) trzewioczaszka szkielet serca

BUDOWA

Szkielet kręgowców zbudowany jest z kości (różne białka i sole mineralne, np. hydroksyapatyt) i chrząstek (głównie białka) oraz różnych wytworów rogowych (keratyna). Również u głowonogów występuje wewnętrzny szkielet chrzęstny.

Szkielet stawonogów, niektórych ameb, wieloszczetów i in. zbudowany jest w dużej mierze z chityny (oskórek), czasem z udziałem substancji mineralnych, jak węglan wapnia (karapaks).

Szkielet mięczaków z konchioliny i węglanu wapnia. Szkielet niektórych innych organizmów (otwornice, koralowce sześciopromienne) niemal wyłącznie z węglanu wapnia.

Szkielet może składać się drobnych, niepołączonych elementów – sklerytów, płytek kostnych albo tworzyć układ narządów. Kościec kręgowców tworzy układ mięśniowo-szkieletowy wraz z mięśniami określanymi jako szkieletowe. Szkielet niektórych zwierząt łączy elementy o różnym pochodzeniu, np. skorupa żółwi jest zbudowana z przekształconych kości klatki piersiowej (żeber, kręgosłupa) i łusek rogowych.

SZKIELETY KRĘGOWCÓW

SZKIELET PŁAZA

SZKIELET GADA

SZKIELET RYBY

SZKIELET PTAKA