Układ rozrodczy samicy - ESPZiWPespz.pl/kynologia/ukladrozrodczy2.pdf · 1 Układ rozrodczy samicy...

download Układ rozrodczy samicy - ESPZiWPespz.pl/kynologia/ukladrozrodczy2.pdf · 1 Układ rozrodczy samicy ESPZiWP układ rozrodczy samicy jajniki, jajowody, macica, pochwa, srom

If you can't read please download the document

Transcript of Układ rozrodczy samicy - ESPZiWPespz.pl/kynologia/ukladrozrodczy2.pdf · 1 Układ rozrodczy samicy...

  • 1

    Ukad rozrodczy samicy

    ESPZiWP

    ukad rozrodczy samicy

    jajniki,jajowody,macica, pochwa, srom

  • 2

    Jajniki

    Jajniki peni funkcje wewntrzwydzielnicz(hormonaln) i rozrodcz, ktre s ze sob cile powizane. Hormony gonadotropowe produkowane przez przedni pat przysadki mzgowej (tj. hormon pcherzykowy - FSH i hormon luteinizujcy- LH ) dziaajc na jajnik, steruj szeregiem przemian zachodzcych cyklicznie i okrelanych cyklem pciowym.

    jajnikiskadaj si z rdzenia i kory; w czci korowej znajduj si: pcherzyki jajnikowe ciaka te ciaka biaawe komrki rdmiszoweJajnik od zewntrz pokrywa torebka cznotkankowa

    bona biaawa, pokryta nabonkiem mezodermalnym.

  • 3

    jajowody

    odpowiedzialne s za transport komrek jajowych w kierunku macicy,

    umoliwiaj penetracj plemnikw w kierunku przeciwnym, stanowic jednoczenie miejsce zapodnienia i wstpnego rozwoju zarodka.

    macica skada si z szyjki,

    trzonu i dwch rogw; ma ksztat litery Y

  • 4

    cykl pciowy suki

    Suki s sezonowo monoestralne (jeden cykl jajnikowy w sezonie). Okres midzyrujowy trwa okoo 5-8 miesicy, czasem duej;

    Faza pcherzykowa: proestrus przedrujowy oestrus rujaFaza ciaka tego (lutealna): metoestrus (dioestrus) - porujowyFaza spokoju anoestrus okres midzyrujowy

    cykl pciowy regulacja hormonalna Rozwj pcherzyka jajnikowego jest inicjowany przez

    produkcj hormonu uwalniajcego gonadotropin (GnRH), ktry wzbudza uwalnianie hormonu pcherzykowego (FSH) i hormonu luteinizujcego (LH).

    Stenie estradiolu osiga maksymalne wartoci w pnymproestrus, na okoo dwa dni przed przedowulacyjnym wylewem LH i spada po wylewie LH przez wiksz czoestrus.

    Podczas proestrus, stenie progesteronu jest niskie, ale stopniowo ronie podczas przedowulacyjnego wylewu LH i wci wzrasta podczas oestrus, a do osignicia wartoci maksymalnych na 15 do 30 dni po szczycie LH. Podczasproestrus i oestrus stenia LH s zmniejszone w porwnaniu z pnym anoestrus.

  • 5

    proestrus

    trwa 5-10 dni (due wahania) Dua ilo ciemnoczerwonej wydzieliny Obrzk sromu i bony luzowej pochwy i

    macicy Brak akceptacji samca, obecno

    feromonw w wydzielinie zwiksza zainteresowanie samcw

    oestrus trwa okoo 9 dni (zmienna dugo) Akceptacja samca zmniejszenie wycieku Stopniowe zmniejszenie obrzku bony

    luzowej pochwy Wzrost poziomu progesteronu Owulacja i ewentualne zapodnienie

    komrek jajowych

  • 6

    metoestrus faza lutealna rozpoczyna si w momencie, gdy suka

    przestaje akceptowa samca, trwa ok..60 dni;

    stopniowe zmniejszenie obrzku sromu i zanik wypywu z drg rodnych;

    koniec wie si ze spadkiem stenia progesteronu do wartoci minimalnych;

    anoestrus

    okres spokoju, brak aktywnoci jajnikw trwa od zakoczenia metoestrus (lub

    porodu) do pocztku proestrus

  • 7

    optymalny czas krycia

    Najlepszy moment krycia midzy 2 a 6 dniem po owulacji;

    wczesne krycie moe take by skuteczne gdy plemniki s w stanie przetrwa w drogach rodnych do 7 dni;

    Stenie progesteronu Stenie progesteronu w osoczu wzrasta przed

    owulacj. Niezwyke zjawisko przedowulacyjnejluteinizacji u suk moe by uyteczne w celu okrelania czasu owulacji. Stenie progesteronu w osoczu zaczyna wzrasta na okoo dwa dni przed owulacj. Stae monitorowanie stenia progesteronu w osoczu pozwala na przewidywanie owulacji, jej potwierdzenie i wykrycie okresu podnego. Poniewa wstpny wzrost stenia progesteronu jest stopniowy, konieczne jest pobieranie krwi tylko co dwa-trzy dni.

  • 8

    Badanie cytologiczne pochwy

    przy ustalaniu optymalnego dnia krycia pomocne jest pomocne jest zbadanie pod mikroskopem wymazu pobranego ze luzwki pochwy; badanie pozwala wyznaczy okres podny, ale nie zapodnieniowy;

    pierwszy wymaz najlepiej pobra po 5 dniach od rozpoczcia proestrus, a kolejne w odstpach co 2 dni.

    cytologia

    pobieramy wymaz na szkieko, suszymy, barwimy np.barwnikiem Giemsy, spukujemy wod destylowan, ogldamy pod mikroskopem

  • 9

    wczesny i pny proestrus

    wczesny proestrus

    przypadek*: 1 dzieProgesteron = 0.5 ng/ml*podawane wartoci progesteronu we krwi i czasu dla konkretnego przypadku

  • 10

    proestrus redni

    przypadek: 4 dzieProgesteron = 0.6 ng/ml

    proestrus pny

    przypadek: 6 dzieProgesteron = 0.5 ng/ml

    przypadek: 8 dzieProgesteron = 2.1 ng/ml

  • 11

    oestrus

    oestrus

    przypadek: 10 dzie

    Progesteron = 9.9 ng/ml

    owulacja

    przypadek: 13 dzieProgesteron = 15.6 ng/ml

  • 12

    oestrus

    przypadek: 15 dzieProgesteron = 29.0 ng/ml

    metoestrus

  • 13

    metoestrus

    16 dzieProgesterone = 32.3 ng/ml

    kopulacja

  • 14

    kopulacja

    inseminacja pobieranie nasienia

    http://www.vetmed.lsu.edu/Eilts/Multimediafiles/Sound/Video/Canine%20semen%20collection%20with%20audio.wmv

  • 15

    inseminacja

    http://www.vetmed.lsu.edu/eilts/Multimediafiles/Sound/Video/canineAI2.wmv

    zaburzenia ukadu rozrodczego suki wpywajce na podno

    - zaburzenia rozwoju poszczeglnych czci narzdw- dziedziczne lub niedziedziczne

    - stany zapalne pochwy bakteryjne, wirusowe

    - nowotwory- choroby zakane o charakterze oglnym

    (toksoplazmoza, herpeswiroza, etc.)

  • 16

    stany zapalne pochwy

    mog by przyczyn problemw z zajciem w ci, dlatego w przypadku nieudanego krycia, warto zbada wymaz z pochwy suki na obecno bakterii;

    ropomacicze

  • 17

    ropomacicze

    - problem dotyczy w szczeglnoci suk, u ktrych wystpuje rozrost gruczoowo-torbielowy bony luzowej macicy, a wic suk starszych, ktrych organizm nie jest w stanie wyeliminowa bakterii bytujcych w pynie cyst;

    - namnaanie bakterii doprowadza do nagromadzenia wysiku ropnego

    - najczciej s to bakterie Escherichia coli, streptokoki, czasem inne;

    ropomacicze - objawy-podwyszona temperatura, osowiao

    -czasem ropny wyciek ze szpary sromowej (nie zawsze, przy zamknitym ropomaciczu nie ma)

    -toksemia powoduje brak apetytu, wymioty, wzmoone pragnienie, temperatura jest normalna lub zbyt niska

    -najczciej ropny wyciek pojawia si midzy 4 a 6 tygodniem od zakoczenia rui

    -terapia: chirurgicznie, ewentualnie farmakologicznie (prostaglandyny, tylko przy ropomaciczu otwartym)

  • 18

    zaburzenia czynnociowe

    opnione dojrzewanie pciowe i przeduony okres braku rui

    ruja przeduona pozorny cykl jajnikowy cicha ruja niezakane ronienie i resorpcja podw torbiele jajnikw wypadnicie pochwy

    cia urojona (rzekoma)

    czsto wystpuje i jest zjawiskiem fizjologicznym

    dochodzi do niej na skutek wysokiego stenia prolaktyny we krwi

    objawy podobne do tych, ktre wystpuj w czasie ciy;

  • 19

    antykoncepcja

    antykoncepcja hormonalnastosowanie gestagenw - dziaania niepodane

    przerywanie niepodanej ciy (estrogeny) sterylizacja i kastracja