UCZYMY GRYW PIK RCZNPORADNIK DLA NAUCZYCIELI

UCZYMY GRY W

PIK RCZN

ISBN: 978-83-928221-5-8

Stefan Wrzeniewski

UCZYMY GRYUCZYMY GRYW PIK RCZNW PIK RCZNPORADNIK DLA NAUCZYCIELIPORADNIK DLA NAUCZYCIELIPORADNIK DLA NAUCZYCIELI

UCZYMY GRY W

PIK RCZN

UCZYMY GRYW PIK RCZN

UCZYMY GRYW PIK RCZNPORADNIK DLA NAUCZYCIELI

Stefan Wrzeniew

skiUCZYMY GRY W

PIK RCZN

UCZYMY GRY W

PIK RCZN

UCZYMY GRY W

PIK RCZN

6

1Stefan Wrzeniewski

UCZYMY GRY W PIK RCZNPORADNIK DLA NAUCZYCIELI I MODZIEY

Wydawnictwo nansowane ze rodkw Ministerstwa Sportu i Turystykioraz Zwizku Piki Rcznej w Polsce

R PR

PS4 56

12

2Recenzent: dr hab. prof. AWF Henryk Norkowski

Ilustracje: Grzegorz Hirszfeld

Fotogra e: Sebastian Siwek

Projekt okadki: Janusz Pdowski

Copyright by Zwizek Piki Rcznej w Polsce, Warszawa 2010

ISBN 978-83-928221-6-5

Skad komputerowy i druk: Centrum Poligra i Sp. z o.o. 02-232 Warszawaul. opuszaska 53www.jakubiccy.pl

3Spis treci

Sowo wstpne ...................................................................................................5I. CHARAKTERYSTYKA GRY W PIK RCZN ............................................7II. METODYCZNE ASPEKTY NAUCZANIA GRY ...............................................9III. TERMINOLOGIA PIKI RCZNEJ I LEGENDA ZNAKW STOSOWA-NYCH W OPISIE WICZE ............................................................................. 11IV. PRZYGOTOWUJEMY SI DO GRY. ...........................................................17

1. Ksztatowanie sprawnoci najmodszych z ukierunkowaniem na gr. ......171.1. Zabawy biene ...................................................................................171.2. Zabawy skocznociowe ......................................................................181.3. Zabawy ksztatujce si .....................................................................191.4. Zabawy zrcznociowe. .....................................................................20

2. Nauczanie podstaw techniki gry ...............................................................212.1. Podania i chwyty. Rzuty biene .........................................................212.2. Rzut w wyskoku ..................................................................................242.3. Rzut z przeskokiem ............................................................................262.4. Rzut z padem .....................................................................................292.5. Zwody i rzuty. .....................................................................................312.6. Poruszanie w obronie .........................................................................34

3. Przygotowanie i organizacja gry ..............................................................373.1. Gry przygotowawcze. ........................................................................383.2. Gry wedug okrelonych zasad. ........................................................38

V. UCZYMY ATAKOWANIA I OBRONY ............................................................411. Atak szybki ...............................................................................................412. Atak pozycyjny ..........................................................................................43

2.1.Gra skrzydowego ...............................................................................432.2. Gra obrotowego .................................................................................472.3.Gra rozgrywajcego ............................................................................50

3. Indywidualne zasady gry w ataku. ............................................................534. Zmiany pozycji. .........................................................................................555. Atakowanie pozycyjne w pasach dziaania. ..............................................606. Indywidualne zasady postpowania w obronie. .......................................637. Elementy techniki gry bramkarza ............................................................67

47.1. Postawa .............................................................................................687.2. Poruszanie si w bramce ..................................................................687.3. Interwencje ........................................................................................68

8. Podstawowe dziaania w obronie strefowej 3:3. .....................................729. Organizacja ataku szybkiego z obrony strefowej 3:3. ..............................75

VI. DOSKONALIMY TAKTYK GRY ...............................................................791.Organizacja ataku szybkiego w drugie tempo ..........................................792. Szybkie wznowienie po straconej bramce. ...............................................803. Atakowanie wielopozycyjne. .....................................................................814. Gra w przewadze liczebnej i osabieniu w ataku. Atak 6x5, 5x6. .............835. Obrona strefowa 3:2:1, 5:1, 6:0. ..............................................................866. Obrona kombinowana. .............................................................................917. Gra w przewadze liczebnej i osabieniu w obronie. ..................................928. Taktyczne sytuacje wsppracy bramkarza z obron. ..............................94

VII. METODYCZNE I ORGANIZACYJNE ASPEKTY TRENINGU ..................971. Zasady treningu sportowego ....................................................................972. Metody treningu sportowego stosowane w pice rcznej .........................983. rodki treningowe .....................................................................................994.Organizacja szkolenia ...............................................................................995. Kontrola sprawnoci oglnej i specjalnej. ...............................................1006.Zadania selekcyjne ..................................................................................100

VIII. PRAKTYCZNE PORADY W PRACY Z ZESPOEM ..............................103

IX. KOMENTARZ DO PRZEPISW GRY .......................................................105

PIMIENNICTWO ...........................................................................................107

5Sowo wstpneSowo wstpne

Pika rczna, gra zespoowa, ktr uprawia w wiecie prawie 40 milionw osb (dane IHF) jest atwa w nauczaniu gdy jej podstawy motoryczne oparte s o czynnoci czsto wykonywane w codziennym dziaaniu kadego z nas. Bieg, skok i rzut to umiejtnoci czsto niezbdne do wykonania koniecznej czynnoci w rnych sytuacjach yciowych.

Podobnie jak kada aktywno ma korzystny wpyw na rozwj zyczny i psy-chiczny, a tym samym na nasze zdrowie. Poniewa gra wymaga wspdziaania w zespole w szczeglnoci ma wielkie oddziaywanie wychowawcze. Gra z po-szanowaniem partnerw, przeciwnikw, sdziw i obowizujcych przepisw uczy, wychowuje, ksztatuje wszechstronny rozwj.

Wieloletni proces nabywania coraz wyszych umiejtnoci wie si zawsze z cigym doskonaleniem indywidualnych moliwoci technicznych, wspdziaania grupowego i zespoowego na bazie posiadanego potencjau technicznego i spraw-nociowego. Ten wieloletni proces musi by podzielony na etapy rnice si sta-wianymi celami. Na etapie treningu wstpnego i podstawowego do priorytetowych zada naley dbao o wszechstronny rozwj zyczny, nabywanie poprawnych nawykw ruchowych niezbdnych w grze, nabywanie specy cznych umiejtnoci do coraz skuteczniejszego dziaania indywidualnego i wspdziaania grupowego w zakresie gry pozycyjnej w ataku i obronie. Jeli chodzi o kierunek oddziaywania naley pamita , i na poziomie podstawowego szkolenia jest to przede wszyst-kim wychowanie i trening, a nie wspzawodnictwo.

Realizacja powyej przedstawionych oglnie zada wymaga znajomoci pod-staw gry. Prezentowany nauczycielom podrcznik ma za zadanie wspomaga proces wanego podstawowego szkolenia. Zawarte w nim treci maj wspoma-ga prowadzcych w realizacji konkretnych zada szkoleniowych wedug obo-wizujcych zasad. Podstawowym przesaniem jest metodyczne przedstawienie koncepcji nauczania gry.

Uzupenieniem podrcznika jest lm szkoleniowy zawierajcy praktyczne wyko-nanie podstawowych elementw techniki i taktyki piki rcznej.

6

7I. CHARAKTERYSTYKA GRY W PIK RCZNI. CHARAKTERYSTYKA GRY W PIK RCZN

Pika rczna to gra sportowa z prawem bezporedniego kontaktu z przeciwnikiem. Podczas gry odbywa si wiele pojedynkw o pik, o pole gry. Rnorodno tych dziaa spowodowaa podzia funkcji w zalenoci od realizowanych zada. Zgodnie z obowizujcym nazewnictwem moemy wyrni:

w obronie: w ataku: - bramkarz, - skrzydowy, - obroca zewntrzny - obrotowy, - obroca wewntrzny - rozgrywajcy, - obroca wysunity.

Obecnie podczas meczu przeprowadza si okoo 60-70 akcji, podczas ktrych wykonuje si rednio okoo 800 poda, w zdecydowanej wikszoci wykonywa-nych sposobem pgrnym. Na okoo 50-60 rzutw w grze, rednio 30 koczy si zdobyciem bramki, a ich wikszo wykonana jest w wyskoku. Podczas prowa-dzenia gry wykonuje si okoo 80 zwodw z wyran dominacj pojedynczego przodem.

W dziaaniach zespoowych 20-30% akcji koczy si atakiem szyb-kim, a pozostae 70-80 % atakiem pozycyjnym. W trakcie gry zawodnicy( w zalenoci od pozycji w grze) przebiegaj okoo 4-5 km.

Wysokie tempo gry, zmienno akcji (atak-obrona) powoduj due obcienie zjologiczne organizmu. Ttno w czasie gry osiga czsto warto 200 uderze na minut, a zatem przygotowanie specjalne do realizacji zada w grze jest ko-nieczne.

Tendencje rozwojowe wskazuj na coraz wysze tempo gry i jej efektywno. Okrelaj one dynamiczny kierunek nauczania gry od podstaw.

8

9II. METODYCZNE ASPEKTY NAUCZANIA GRYII. METODYCZNE ASPEKTY NAUCZANIA GRY

Wieloletni proces szkolenia pod kontrol instruktora czy nauczyciela musi swym zakresem obejmowa caoksztat rozwoju wychowankw w sensie zycz-nym, psychicznym i spoecznym i naley podzieli go na odpowiednie etapy.

Etap wstpny, ktrego zadaniem jest;

wywoanie zainteresowania aktywnoci zyczn i stymulowanie wszech-stronnego rozwoju zycznego,

wybr dyscypliny uwzgldniajcy uzdolnienia ruchowe Gwnymi kierunkami oddziaywania na tym etapie jest wychowanie

i praca szkoleniowa.

Na etapie szkolenia podstawowego gwnymi zadaniami s; ksztatowanie umiejtnoci technicznych i podstaw taktyki niezbdnych do

prowadzenia gry oraz ukierunkowanie na specy czne elementy zwizane z okrelon pozycj.

ksztatowanie istotnych dla gry cech motorycznych i psychicznych. Kierunki oddziaywania na tym etapie daj pierwszestwo zadaniom szkoleniowym i wspzawodnictwu.

Na etapie mistrzostwa sportowego gwnymi zadaniami s; wykorzystanie posiadanego potencjau motorycznego, psychicznego

i techniczno-taktycznego dla osignicia najwyszego wyniku sportowego utrzymanie maksymalnego poziomu gry i istotnych dla gry cech motorycz-

nych. Wspzawodnictwo i szkolenie wyznaczaj kierunki oddziaywania na tym etapie rozwoju sportowego.

Na etapie szkolenia podstawowego nauczanie i doskonalenie techniki i taktyki gry naley uzna za nadrzdne. W lekcji treningowej, w ktrej realizowane s treci nauczania okrelonego elementu, metodyczny sposb realizacji zadania jest bardzo wany.

Znajomo i umiejtno korzystania z praktycznych metod, form i zasad na-uczania wspomaga proces szkolenia i czyni go skutecznym i jasnym.

10

Metody, ktre wykorzystujemy w nauczaniu ruchu, elementu technicznego czy taktycznego to:

analityczna stosowana w nauczaniu trudniejszych koordynacyjnie wicze, syntetyczna wykorzystywana w nauczaniu atwych elementw lub ju

opanowanych, kompleksowa, czca nauczanie analityczne i syntetyczne np. w zoonych

z kilku, kolejnych dziaa gry na pozycjach.

Formy stosowane w nauczaniu gry i jej skadowych elementw to: zadaniowa, cisa, fragmentw gry, w ktrych wystpuje atakujcy i obroca, gra uproszczona, gra szkolna, gra waciwa.

Zasady dydaktyczne, ktre adaptowano do sportowych celw szkoleniowych to: pogldowoci, wiadomoci i aktywnoci, stopniowania trudnoci, utrwalania umiejtnoci, indywidualizacji nauczania. W organizacji wicze moemy korzysta z formy; frontalnej, strumieniowej, obwodowej, grupowej, indywidualnej, swobodnej (z zaawansowanymi).

11

III. TERMINOLOGIA PIKI RCZNEJ I LEGENDA ZNA-III. TERMINOLOGIA PIKI RCZNEJ I LEGENDA ZNA-KW STOSOWANYCH W OPISIE WICZEKW STOSOWANYCH W OPISIE WICZE

Przedstawiona poniej terminologia obliguje prowadzcych i wiczcych do jej penej znajomoci by wiczenia czy zadania zalecone do wykonania byy zro-zumiae i precyzyjnie wykonywane.

I. TECHNIKA GRY

1. Postawa ( w obronie w ataku)

2. Poruszanie si A. w obronie: - bieg przodem i tyem w rnych kierunkach - krok dostawny ( w rnych kierunkach) - zatrzymanie si - odskok - doskok, wyskok do bloku

B. w atakowaniu: - starty w rnych kierunkach - bieg ze zmian tempa - bieg ze zmian kierunku - skoki w przd, w gr, - obroty

3. Chwyty i podania A. chwyty: - grny ( dosiny, doskoczny) - pgrny - na wysokoci bioder - dolny - z podoa - jednorcz - sytuacyjny ( z dochwytem, gaszenie piki, na klatk piersiow)

B. podania: - grne, - pgrne

12

- dolne - sytuacyjne ( oburcz, z biodra, tyem, z nadgarstka, kozem, z rotacj)

4. Rzuty - w miejscu - biene - w wyskoku w przd i w gr - z przeskokiem (pogrny, z biodra) - z odchyleniem - sytuacyjny ( przerzutka, dobitka, tyem, z rotacj)

5. Kozowanie: - pojedyncze - cige

6. Zwody A. bez piki i z pik: - pojedynczy przodem i tyem, - podwjny przodem i tyem, - z obrotem

B. z pik: - zamierzonym rzutem - zamierzonym podaniem

7. Technika gry bramkarza- postawa - poruszanie si ( krok dostawny, poskoki obun, wyjcie, wybiegniecie) - obrona piki: - rkami ( jednorcz, oburcz) - nogami ( pwypad, wypad, szpagat) - rwnoczesna obrona rk i nog - wyskokiem rozkrocznym ( ramiona w gr lub w bok) - chwyty (gaszenie piki) - odbicia - podania

8.Okrelenie miejsca w bramce: - krtki dolny rg bramki

13

- krtki grny rg bramki - dugi dolny rg bramki - dugi grny rg bramki

II. TAKTYKA ATAKOWANIA

1. Systemy atakowania: A. Atakowanie szybkie - niezorganizowane (po przechwycie, po bdzie, wykorzystanie wolnej przestrzeni ) - zorganizowane (wiczone wedug okrelonych zasad postpowania) - bezporednie (jedno podanie) - porednie (kilka poda)Fazy atakowania szybkiego: - wejcie w posiadanie piki i pierwsze podanie - uzyskanie przewagi biegowej - uzyskanie przewagi liczebnej - zakoczenie ataku Podstawowe sytuacje: 1x0, 2x0, 1x1, 2x1, 2x2, 3x2, 3x3 Sposoby atakowania szybkiego: - w pasach dziaania w przewadze liczebnej, - ze zmiana pasw dziaania w rwnowadze liczebnej, - z zason

B. Atakowanie pozycyjne. Rodzaje atakowania: - bezpozycyjne (przy kryciu ,,kady swego) - jednopozycyjne - wielopozycyjne (ze zmianami pozycji) Sposoby atakowania: - gra wedug zasad - gra umowna - improwizacja

Fazy atakowania: - wstpna - przygotowawcza - waciwa

14

Ustawienia: 0x0x6, 2x1x3, 2x2x2, 0x2x4, 2x0x4, 0x1x5

Fragmenty atakowania: - zmiany bez piki, - zmiany z pik - zmiany od piki - zasony: statyczne-dynamiczne, bez piki i z pik, z boku, przodu, z tyu - atak prostopady w kierunku bramki (pojedynczy i wielokrotny) - atak prostopady midzy dwch obrocw wicy (pojedynczy i wielokrotny) Stae fragmenty gry: - rzut wolny, rzut karny, rzut z linii bocznej Pozycje w grze: - skrzydowy lewy i prawy - obrotowy (jeden, dwch) - rozgrywajcy (lewy, rodkowy i prawy) Formacje: - I linia (skrzydowi, obrotowi) - II linia rozgrywajcy

III. TAKTYKA OBRONY

1.Systemy A. Krycie kady swego - krycie dalekie (lune) - krycie krtkie (aktywne) B. Obrona strefowa ustawienia/sposb dziaania - 6:0 jednoliniowa-aktywna / pasywna - 5:1 dwuliniowa - aktywna / pasywna - 4:2 dwuliniowa - aktywna - 3:3 dwuliniowa -aktywna - 3:2:1 trzyliniowa - aktywna C.Obrona kombinowana - 5:0+1 - 4:0+2 - 3:0+3 - +1:5:0 - 4:1+1 - 3:2+1

15

2.Fragmenty obrony - dziaania w sytuacji rzutu wolnego (mur) - dziaania przy rzucie karnym 9 (asekuracja) - dziaania w sytuacji rwnowagi liczebnej (system/ustawienie /sposb dziaania) - dziaania w sytuacji osabienia liczebnego (system/ustawienie/sposb dziaania) - dziaania w sytuacji przewagi liczebnej (system/ustawienie/sposb dziaania) - dziaania taktyczne w sytuacjach specjalnych

IV. TAKTYKA GRY BRAMKARZA

1.Ustawienie w czasie gry-wsppraca z obron 2. Ustawienie, wybr interwencji w sytuacji rzutu z pozycji skrzydowego, ob-

rotowego, rozgrywajcego 3.Ustawienie i wybr interwencji w sytuacji rzutu karnego 4. Ustawienie i wsppraca z obron w sytuacji rzutu wolnego

Legenda znakw stosowanych w opisie wicze

1. wiczcy bez piki , z pik

2. obroca, atakujcy z pik

3. droga poruszania si zawodnika

4. wielokrotne poruszanie si zawodnika

5. podania piki

6. wielokrotne podania

16

7. kozowanie

8. rzut do bramki

9. zwd pojedynczy

10. zwd podwjny

11. zwd z obrotem

12. zwd zamierzonym podaniem

13. zwd zamierzonym rzutem

14. zasona

15. przybory (piki, stojaki)

16. instruktor, wspwiczcy

Skrty stosowane w opisie wicze:

BR. - bramkarz LS - lewy skrzydowy PS - prawy skrzydowy OB. - obrotowy LR - lewy rozgrywajcy

R - rodkowy rozgrywajcy PR - prawy rozgrywajcy

17

IV. PRZYGOTOWUJEMY SI DO GRY.IV. PRZYGOTOWUJEMY SI DO GRY.

1. Ksztatowanie sprawnoci najmodszych z ukierunkowaniem na gr.

W przygotowaniu do gry najmodszych naley korzysta z gier i zabaw przygo-towujcych do piki rcznej, ktre w treci zawieraj elementy sprawnoci oglnej, a przede wszystkim szybkoci, siy, skocznoci, zrcznoci gibkoci i koordynacji. Gry i zabawy przygotowujce do gry speniaj wan rol ksztatujc wszech-stronnie sprawno i osobowo. Rozwijaj szybko postrzegania zmiennych sy-tuacji, niezbdnych w grze, ucz wspdziaania w grupie z poszanowaniem rywali i partnerw.

Przykadowe zabawy ukierunkowane na przygotowanie do gry.

1.1. Zabawy biene

1.Wycig wahadowy w zespoach 3 - osobowych na szerokoci pola gry. Ustawienie; z jednej strony boiska dwch wiczcych, z drugiej jeden wiczcy. Wygrywa zesp, ktry przebiegnie np. 6 lub 9 odcinkw.

Liczba przebiegnitych odcinkw zaley od wieku wiczcych. rys. 1

1

2

3

2. Wycig w trjkach. Dwch wiczcych z pik ustawionych na linii bocz-nej, trzeci 2 m.za nimi. Na sygna dwjka ucieka prowadzc pik, trzeci goni i prbuje przechwyci podanie. Wygrywa ten wiczcy ktry przechwyci najwi-cej piek np. w 6 wycigach.

18

3.Wycigi w 4 zespoach ustawionych za stojakami. Sposb wykonania okre-la nauczyciel. Stosowa rne formy poruszania si i kierunki np. po linii prostej, krzywej, po trjkcie. rys. 2

PRZODEMTYEM

1234

1 2 3 4123

4

1 2 3 4PRZODEMTYEM

PRZODEMTYEM PRZODEM

TYEM

4.Wycigi z wahadowym prowadzeniem piki w dwjkach w zespoach 6-o-sobowych na szerokoci boiska. Ustawienie; z jednej strony pola dwie pary wi-czcych z drugiej jedna para. Zadaniem jest wahadowe przeprowadzenie piki np. 9 lub 12 razy w jednej serii by kada dwjka przebiega 3 lub 4 odcinki. rys. 3

12

3

4

5.Wcigi z wahadowym prowadzeniem w trjkach w zespoach 9 osobowych. Przebieg wiczenia jak w wiczeniu 4.

1.2. Zabawy skocznociowe

1.W zespoach 3-osobwych. dwch wiczcych prowadzi skakank, trzeci wiczcy wykonuje 10 podskokw nad skakank. Kady wiczcy ma wykona 10 przeskokw. Wygrywa zesp ktry najszybciej wykona 30 przeskokw.

2. Wahadowy wycig ze skakank. Organizacja jak w 1-ej zabawie bienej.

3. Wycig skokami obun. Ustawienie; trzech wiczcych w klku podpartym w odlegoci ok.1,5m. Na sygna pierwszy wiczcy wykonuje 2 przeskoki nad

19

klczcymi partnerami i ponownie klk za ostatnim wiczcym. Wygrywa zesp, ktry najszybciej pokona skokami dugo boiska. rys. 4

12

3

1,5 m

4. Wahadowy wycig wieloskokami na szerokoci boiska. Ustawienie jak w 1 zabawie bienej. Zespoy 3-osobowe. Kady wiczcy rozpoczyna na sygna i odlicza gono kolejne skoki. Po kadej serii nastpuje kontrola liczby skokw. Wygrywa zesp, ktry wykona najmniejsz ich liczb w jednej, dwch lub trzech seriach.

5.W zespoach 3-osobowych wahadowy wycig z 10 przeskokami nad od-wrcon aweczk. rys. 5

1.3. Zabawy ksztatujce si

1. dwch wiczcych ustawionych na linii rodkowej trzymaj mocno pik oburcz i na sygna prbuj przecign partnera 2 m na swoj stron. Wygry-wajcy zalicza sobie 1pkt. i zmienia przeciwnika. Wygrywa ten wiczcy , ktry uzyska najwicej punktw. rys. 6

20

2.J/w ale ustawienie tyem do siebie. Przeciganie partnera na swoj stron. Zasady jak w zabawie 1.

3.Wycig w parach z partnerem na plecach. Po pokonaniu jednej szerokoci boiska nastpuje zmiana rl. Wygrywa ta para, ktra najszybciej wykona zadanie.

4.Przeciganie liny w zespoach 3-6 osobowych.

5.Wycig na materacu. dwch wiczcych cignie trzeciego wiczcego na materacu przez szeroko boiska, a nastpnie zmieniaj si miejscami by kady wiczcy by raz na materacu. Wygrywa zesp, ktry najszybciej pokona trzy-krotnie szeroko boiska. rys.7

1.4. Zabawy zrcznociowe.

1. Wycig wahadowy slalomem w zespoach 3-osobowych. Na sygna start i bieg slalomem midzy 4 stojakami ustawionymi co 3m. na szerokoci boiska. Wygrywa zesp, ktry pokona najszybciej 9 lub 12 razy szeroko boiska.

2. Wycig wahadowy w zespoach 3-osobowych z kozowaniem na szero-koci boiska i przewrotem w przd na materacu w poowie dystansu. Wygrywa zesp, ktry najszybciej pokona 6-9 szerokoci boiska.

3. Wycig wahadowy na szerokoci boiska w zespoach 3-osobowych z przekadaniem piki pod kolanem w czasie biegu.

21

4. Wycig w zespoach 3-osobowych po kopercie o wymiarach 3m x 2m. Usta-wienie 2 zespow po przektnych koperty. rys. 8

3 m 2 m

5. Wycig po kopercie w zespoach 3-osobowych j/w z kozowaniem piki.

2. Nauczanie podstaw techniki gry

2.1. Podania i chwyty. Rzuty biene

Na podstawowym etapie nauczania zwrci szczegln uwag na podanie pgrne. Prawidowo wykonane powinno spenia dwa kryteria, ktre odnosz si wpierw do dokadnoci, a nastpnie szyb-koci podania. Dokadne podanie do partnera musi by skierowane w zasig jego postawy, a najlepiej kierowa je na wysoko gowy i klatki piersiowej.

1 fot. chwyt piki w biegu, 2 fot. pgrne uoenie rki z pik, ramiona lekko ugite,

22

3 fot. moment podania, prowadzenie rki

wiczenia w formie cisej.

1. Podania w dwjkach w ustawieniu frontalnym w odl. 5-10-15 m.2. Podania w dwjkach na czas 20-30 sek. i ilo wykonanych poda.3. Podania w trjkach. wiczcy w rodku z pik podaje w biegu do ze-

wntrznego i startujc w przeciwnym kierunku chwyta pik podan z tyu. rys. 9

1

2

3

4

4.Szeciu wiczcych ustawionych w prostokcie, 2 piki u rodkowych, kt-rzy wykonuj jednoczesne podanie w jednym kierunku do zewntrznych i zmian miejsc. Po kadym kolejnympodaniu obu piek nastpuje zmiana miejsc bez piki. rys. 9a

1-2

3-4

3-4

1-2

23

5. Ustawienie j/w ale z 1 pik. wiczcy wykonuj zmiany z pik i podanie do nastpnej pary. rys. 9b

1

2 3

4 5

6. Prowadzenie piki w 2-ach w rnej odlegoci od siebie. rys. 10

12

34

5

6

7

8

7.wiczcych w dwch rzdach. Rwnoczesne podanie po prostej do dwch staych i zmiana miejsc, chwyt piki i ponowne podanie do staych po prostej ze zmian miejsc, a po chwycie piki powrt na pozycj wyjciow z kozowaniem. rys. 11

1

1

2

2

3

3

4

4

8. J/w ale wiczenie koczy si jednoczesnymi rzutami bienymi w le-ce i zawieszone w czterech rogach bramki piki lekarskie. rys. 12 Uwaga na bezpieczestwo!

1

12

2

3

3

4

4

24

9. Ustawienie w 2 rzdach z pikami. Podanie do staego, chwyt w biegu i rzut bieny na bramk. rys. 13

1

1

2

2

10. Ustawienie w dwjkach z pikami po obu stronach boiska Prowadzenie wahadowe w dwjkach zakoczone rzutem bienym.

Uwagi metodyczne. Zwraca uwag na prawidow prac rki pod-czas poda i rzutw, ktre nakazuje utrzymanie ramienia na wyso-koci barku, a przedramienia i rki z pik minimum pod ktem pro-stym do ramienia . Obnienie ramienia i zmniejszenie kta powoduje znaczne ograniczenie moliwoci kierunku podania i jego dokadno-ci. Podczas rzutw bienych bardzo wanym jest koordynacja pra-cy ng i rki rzutnej. W tej fazie nauczania wymaga rzutu np. praw rk w momencie fazy podporowej nogi prawej.

2.2. Rzut w wyskoku

Rzut w wyskoku jest najczciej wykonywanym w grze. W zalenoci od sytuacji i miejsca rni si techni-

k wykonania. Sposoby jego wykonania to: rzut w wyskoku w gr, rzut w wyskoku w gr w przd, rzut w wyskoku w gr w przd zakoczony padem. Przy rzutach oddawanych sprzed obrocy zwrci uwag na grne prowadzenie rki z pi-k, uoenie tuowia i nogi wymachowej oraz kierunek odbicia w gr.

25

4 fot. faza odbicia i zamachu rki do rzutu, 5 fot. faza wyskoku i uoenia rki rzutnej,

6 fot. faza rzutu w najwyszym 7 fot. faza ldowaniapooeniu rki .

wiczenia przygotowawcze i w formie cisej

1.Wyskok z odbicia jednon z markowaniem rzutu po 1 kroku. 2. j/w po 2 krokach. 3. j/w po 3 krokach. 4. Markowanie rzutu po wyskoku nad wspwiczcym w klku podpartym.

Zmiana po 5-6 prbach. 5. Podania w wyskoku w dwjkach po 1,2,3 krokach. Ustawienie frontalne 10-15m.6. Rzuty do bramki w wyskoku w gr w przd po kozowaniu w oznaczone

pikami lek. cztery rogi bramki. rys. 14WYSKOKW GR

W PRZD

26

7. Rzuty do bramki w wyskoku nad pik lekarsk po podaniu do staego wspwiczcego.

8.Rzuty do bramki w wyskoku po zmianie miejsca. wiczcy nr 1 po podaniu do staego przyjmuje podanie od wiczcego nr 2 i rzuca w wyskoku do bramki, a nastpnie wiczcy nr 2 przyjmuje podanie od staego i koczy rzutem do bramki. rys. 15

11357

2468 2

3RZUT

WWYSKOKU

Uwagi metodyczne. W nauczaniu najmodszych trudnym do wyko-nania jest rzut z odbicia z prawej nogi dla praworcznych /prawa-pra-wa/ i podobnie dla leworcznych /lewa-lewa/. Naley wykaza wicej cierpliwoci w nauczaniu i przestrzega zasady stopniowania trud-noci wicze.

2.3. Rzut z przeskokiem

Rzut z przeskokiem naley do podstawowych w grze szczeglnie dla zawodnikw rozgrywajcych. Dojcie do pozycji rzutowej poprze-dzone jest dynamiczn prac ng z odpowiedni prac tuowia i rki. Prawidowe wykonanie rzutu pozwala na nadanie pice duej prdko-ci lotu, a umiejtno precyzyjnego kierowania w okrelone miejsce bramki zapewnia wysok skuteczno.

27

8 fot. chwyt piki na nog wykroczn 9 fot. skrzyny przeskok z faz niskiego lotu nad podoem,

10 fot. prowadzenie rki z pik, 11 fot. faza rzutu z kontrol kierunku

wiczenia przygotowawcze i w formie cisej.

1. W ustawieniu frontalnym z miejsca w wykroku na lew nog przeskok w dwch krokach i podanie piki do partnera na odlego 6-8-10m.

2. J/w ale z pozycji wykroku na praw nog podanie piki po przeskoku w trzech krokach.

3. Ustawienie czterech wiczcych w kwadracie w odlegoci 10m. Jednocze-sne podania po przeskoku dwch piek, raz po prostej, raz po przektnej.

4. Ustawienie w dwch rzdach, kady w kierunku jednej bramki na poowie boiska. Kozowanie piki midzy 3-ma stojakami ustawionymi co 3 m. zakoczo-ne rzutem z przeskokiem w zawieszone piki w czterech rogach bramki.

28

5. Ustawienie w rzdach j/w. Podanie do staego z przeskokiem, chwyt w bie-gu i rzut z przeskokiem do bramki.

6. Podania w dwjkach z przeskokiem z kierunkiem ataku na bramk zako-czone rzutem z przeskokiem. rys. 16

1-2

3-4

7. Ustawienie: dwa rzdy rozgrywajcych z pikami i dwch staych skrzy-dowych. Jednoczesne podanie z przeskokiem rozgrywajcych do staych wi-czcych na pozycjach skrzydowego, zmiana miejsc, przyjcie piki w biegu i z pozycji PR rzut do bramki, a z pozycji LR wymiana dwch poda z LS i rzut z przeskokiem. rys. 17

1

1

2

2-3-

4 2 TEMPO

1 TEMPO

Uwagi metodyczne. Rzut z przeskokiem naley do trud-nych pod wzgldem koordynacji. Utrudnieniem jest moment przyjcia piki. Jeli przyjcie piki w biegu jest przykado-wo na praw nog (dla praworcznych) to rzut naley wykona w 3 krokach, a w sytuacji przyjcia piki na nog lew rzut wykonu-jemy w 2 krokach. Te sytuacje naley stale doskonali i stara si wykonanie skrzynej pracy ng i rzutu przyspiesza.

29

2.4. Rzut z padem

Rzut z padem jest wykonywany najczciej przez obroto-wego. W nauczaniu wymagamy wysokiej poprawnoci jego wykonania w pozycji zachwianej, w szczeglnoci pgr-nego uoenia rki rzutnej, ktra pozwala ukierunkowa rzut i kontrolowa pozycj bramkarza.

12 fot. chwyt piki w pozycji lekko obnionej,

13 fot. faza rzutu, prowadzenie rki z pik 14 fot. faza ldowania po rzucie i asekurujcej upadek i amortyzacji upadku.

30

wiczenia przygotowawcze i w formie cisej

1.W podporze przodem przeskoki na rkach w rnych kierunkach.

2. W klku na materacu podania piki z prawidowym przejciem do padu rys. 18.

3. J/w z pozycji pprzysiadu, przejcie do podania z padem.

4. Po chwycie piki w ustawieniu bokiem do bramki rzut z padem w okrelone miejsce w bramce /w czterech rogach zawieszone piki/.

5. Po chwycie piki w pozycji j/w, kozio piki midzy nogami, chwyt i rzut z padem.

6.W pozycji bokiem do bramki, chwyt podanej piki niskim kozem i rzut z padem.

7.W pozycji j/w, chwyt podania pgrnego jednorcz z dochwytem i rzut z padem.

8.W pozycji j/w chwyt piki jednorcz i rzut na bramk.

9. Chwyt piki podanej w rny sposb zza materaca i natychmiastowy rzut z padem. rys. 18a

10. Chwyt piki podanej kozem od bramkarza i rzut na bramk lub dobitka.

31

Uwagi metodyczne. W nauczaniu rzutu z padem bardzo istotna jest umiejtno upadku ktry jest amortyzowany przez woln rk i nog. W nauczaniu stosowa wiczenia chwytu i rzutu w ustawieniu lewym i prawym bokiem do bramki.

2.5. Zwody i rzuty.

Dynamicznie, sugestywnie i w optymalnej odlegoci od prze-ciwnika wykonany zwd pozwala na uwolnienie si od przeciwnika w celu zdobycia dogodnej pozycji do przyjcia piki lub wykonania rzu-tu. Do najczciej stosownych zaliczamy zwd pojedynczy przodem i tyem, podwjny przodem i tyem, z obrotem, zamierzonym rzutem.

W poprawnie wykonanym zwodzie moemy wyrni dwie fazy; 1- dojcia do pozycji zwodu np. z miejsca, z biegu, po naskoku, po przeskoku itp. i wykonanie ruchu zwodzcego wraz z kontrol reakcji przeciwnika, 2- wyjcia ze zwodu, ktre musi by wykonane z wysz dynamik ni faza 1 i zakoczenie akcji rzutem lub podaniem. Opty-malna odlego od przeciwnika /poza zasigiem rk/ oraz sugestyw-no wykonania zwodu ma duy wpyw na jego skuteczno.

A-zwd w dwch krokach;

15 fot. zwd pojedynczy przodem w prawo 16 fot. minicie i wyjscie na pozycj rzutu,z sugestywnym balansem ciaa,

32

B- zwd w trzech krokach;

17 fot. zwd pojedynczy w lewo, 18 fot. minicie,

19 fot. wyjcie na pozycj

wiczenia przygotowawcze i w formie cisej.

1. W biegu markowanie zwodu i przyspieszenie ze zmian kierunku.

2. W kwadracie ustawione s 4 stojaki. wiczcy kolejno wykonuj zwd po-jedynczy przodem w lewo, pojedynczy przodem w prawo podwjny przodem, z obrotem itd. rys. 19

PODWJNY W LEWO

Z OBROTEM POJ. W PRAWO

POJ. W LEWO

33

3. Dwa szeregi wiczcych biegn do siebie i w odlegoci 1 metra wyko-nuj jednoczenie zwdy; pojedynczy przodem, podwjny przodem, z obrotem. rys. 20

POJ. W LEWO

Z OBROTEM

PODWJNY W PRAWO

POJ. W PRAWO

4. Podania w trjkach po zwodzie na rodkowym wiczcym i zmian miejsc. rys. 21

1

2

5. Ustawienie w rzdach z pikami. Po podaniu w biegu do staego wiczcego i chwycie piki, wiczcy wykonuj jeden ze zwodw zakoczony rzutem do bramki.

6. Ustawienie w rzdzie z pikami. Po podaniu z miejsca do staego i chwy-cie, wykonanie zwodu zamierzonym rzutem po przeskoku, minicia statycznego obrocy /stay podajcy/ z kozem i rzut w wyskoku.

7. Po podaniu do staego wiczcego (statyczny obroca) i chwycie piki zwd z obrotem zakoczony rzutem.

8.Ustawienie w 2 rzdach z pikami, 4 staych wiczcych 4 stojaki. wiczcy wykonuj jednoczenie;

1 - zwd pojedynczy, podanie biene po prostej zmiana miejsc po przektnej,

2 - chwyt piki w biegu i podanie po prostej oraz ponowna zmiana miejsc po przektnej,

34

3 - chwyt piki zwd podwjny i rzut w wyskoku w cztery rogi bramki rys. 22

1

1

2

2

3

3

4

4

ZWDPOJEDYNCZY

ZWDPODWJNY

CELUJ W PIK

9. Ustawienie: dwa rzdy z pikami po przektnej boiska, 3 stojaki przed ka-dym rzdem. Po dugim podaniu do staego wicz. wykonujemy zwd pojedyn-czy, podwjny, z obrotem w dowolnej kolejnoci, chwyt piki zakoczony rzutem do bramki. rys 23

1

1

2

2

POJEDYNCZY

PODWJNY

Z OBROTEM

10. J/w ale zamiast stojakw obrocy bronicy bez uycia rk.

Uwagi metodyczne. czenie zwodu z rzutem jest trudnym i zoo-nym elementem techniki gry. Czsto wymaga / by nie popeni bdu krokw/ wykonania kozowania co przy bliskoci dziaania przeciwni-ka powoduje zagroenie utraty piki. Dlatego wykonanie koza wyko-nuje si zawsze rk dalsz od przeciwnika.

2.6. Poruszanie w obronie

Swoboda , szybko poruszania si pikarza rcznego ma olbrzy-mi wpyw na efekt wykonywanych elementw gry.

Gra w obronie wymaga bardzo szybkiego przemieszczania si w rnych kierunkach, najczciej na krtkich odcinkach w biegu , krokiem dostawnym, doskokiem i odskokiem. Umiejtno pynnego i szybkiego przechodzenia z jednej formy poruszania si w inn jest wysoko cenion umiejtnoci obrocy.

35

20 fot. prawidowa pozycja w obronie, 21 fot. wyjcie obrocy do rki z pik.

Przykadowe wiczenia nauczania i doskonalenia poruszania si w obronie.

1. czenie rnych form biegu; przodem, tyem, krokiem dostawnym.

2. W dwjkach, w ustawieniu jeden obok drugiego, prowadzcy wiczenie wykonuje starty i zatrzymania, a wspwiczcy stara si wykona natychmiast ten sam element.

3. W miejscu skipping 3-4 sek., nastpnie szybkie doskoki i odskoki 3-4 sek. oraz krok dostawny w rnych kierunkach 3-4 sek.

5. Poruszanie si jak najszybciej po kopercie przodem , tyem, krokiem do-stawnym. rys. 24

4 m 3 m

TYEM

TYEM

START

START

DOSTAWNY DOSTAWNY

6. Rne formy pracy ng na drabince poziomej. rys. 24a

36

7. W dwch trjktach wpisanych w kwadrat poruszanie si z zastosowaniem rnych form. rys. 25

TYEM

TYEM START

START

DOSTAWNY

DOSTAWNY

8. wiczenie w 4. Ustawienie w odl. 3m. Doskoki i krok dostawny ze zmian miejsca. rys. 26

DOSKOK

DOSKOK

DOSTAWNY

DOSTAWNY

9. Ustawienie; dwch staych podajcych w odlegoci 5 m, dwa rzdy obro-cw ustawionych na 6m., dwa stojaki na 8m.

1- wyjcie doskokiem w przd do atakujcego, 2- przesunicie za podaniem, 3-powrt tyem na koniec swojego rzdu, 4- start do przeciwnego rzdu. rys. 27

DOSKOK TY

EM

DOSTAWNY

START

37

10. Trzech wiczcych ustawionych w trjkcie podaj pik midzy sob, 2 obrocw wewntrz wykonuj naprzemiennie doskoki do posiadajcego pik i odskoki do rodka trjkta. rys. 28

Uwaga na pozycj ciaa w biegu tyem, ktra musi by obniona z pochyleniem tuowia w przeciwnym kierunku do biegu.

Uwagi metodyczne. Naley natychmiast korygowa bdy w po-stawie i technice poruszania si w obronie. Zbyt wysoka pozycja nie sprzyja gotowoci do szybkiego reagowania, a z kolei zbyt niska jest wysoce nieekonomiczna.

3. Przygotowanie i organizacja gry

W metodyce nauczania stosujemy gr uproszczon, szkoln i wa-ciw. W grze uproszczonej, stosowanej z najmodszymi uatwiamy kontynuacje gry poprzez moliwo wykonania wikszej liczby kro-kw z pik, podwjnego kozowania, czy bdnego chwytu.

Emocje wywoane gr s utrudnieniem w nauczaniu. Charak-terystyczne bieganie wszystkich uczestnikw gry za pik naley prbowa znacznie ogranicza i wskazywa poprawne zachowania ukierunkowane na szukanie wolnej przestrzeni boiska i moliwo bezpiecznego podania i chwytu, a wic elementw pozwalajcych na cigo gry.

38

3.1. Gry przygotowawcze.

1. Gra do 10 poda na ograniczonej przestrzeni. W zalenoci od liczebnoci uczestnikw i zespow wyznaczamy pole gry. Im mniejsze zespoy tym mniejsze pole. Poza brakiem rzutu gra spenia wszystkie warunki gry w pik rczn. Uczy szybkiej orientacji i dziaania zarwno atakujcych jak bronicych. Zadaniem na-uczyciela jest motywowanie w szczeglnoci bronicych gdy zbyt atwe zdoby-wanie punktw przez atakujcych nie spenia wymogw przyszej gry.

2.Gra z kryciem kady swego na poowie boiska. Gr rozpoczyna zawsze n-ciel ustawiony na linii rodkowej boiska podaniem piki do zespou atakujcego, ustawionego w pobliu linii, ktry po zdobyciu bramki kontynuuje nastpny atak od rodka boiska, a w sytuacji straty piki lub nieskutecznego rzutu nastpuje zmiana zespou atakujcego. Zesp bronicy stosuje krycie ,,kady swego bez przekazywania, ktre uczy dyscypliny i odpowiedzialnoci za przeciwnika. Gr mona prowadzi na dwie strony boiska, a zatem jednoczenie mog wiczy 4 zespoy.

3.2. Gry wedug okrelonych zasad.

3. Gra szkolna z kryciem ,,kady swego bez przekazywania w obronie i sto-sowania w ataku wycznie podania pgrnego. Gra wymusza na uczestnikach koncentracj i prawidowe wykonanie okrelonego elementu technicznego i tak-tycznego zachowania si wobec aktywnego przeciwnika.

4. Gra szkolna wedug zasad. Zasad musi by pocztkowe ustawienie zespow w dwch liniach, zarwno bronicego jak i atakujcego. Pierwsza linia bronicych ustawia si ok. 4-5 m. od linii rodkowej, druga linia na wysokoci 8-9 m od bramki. Atakujcy pierwszej linii wykorzystuj pole gry w pobliu bramki, a drugiej linii w dalszej odlegoci od bramki. Na-ley wprowadzi zasady prowadzenia gry w ataku polegajce na ograniczeniu dowolno wykonywania zmian pozycji. Ten element wymaga precyzyjnego okrelenia ich wykona-nia. Na tym etapie uczymy zasady zajmowania opuszczonej, ssiedniej pozycji lub wymu-szania zmiany pozycji. Np. rodkowy rozgrywajcy wbieg w stref dziaania obrotowego to obowizkiem obrotowego jest zajcie pozycji rodkowego rozgrywajcego. Jeli obrotowy wbieg na pozycj skrzydowego to skrzydowy zajmuje pozycje obrotowego. Odnosi si to zarwno do sytuacji z pik jak i bez piki. Zwraca uwag by nie wszyscy zawodnicy doko-nywali zmian pozycji w tym samym momencie. Prowadzenie gry wedug proponowanych

39

zasad zmusza do zdyscyplinowanego i zorganizowanego dziaania wobec przeciwnika Natomiast w obronie doskonalimy dziaania indywidualne kryjc bez przekazywania lub wspdziaanie w sytuacji zmian pozycji atakujcych polegajce na przekazywaniu w kry-ciu. rys. 29

LS

R

LROB

PR

PS

1

1

1

1

44

4

6

5

3

3

3222

Uwagi metodyczne. Organizacja gry wedug zasad ma za zadanie wprowadzi wiksz dyscyplin w dziaaniach atakujcego zespou kosztem nieprzewidywalnej spontanicznoci i improwizacji.

Wprowadzanie okrelonych dziaa opartych o proste, jasne zasa-dy na tym etapie nauczania gry zarwno w ataku jak i w obronie jest uzasadnione.

40

41

V. UCZYMY ATAKOWANIA I OBRONYV. UCZYMY ATAKOWANIA I OBRONY

W pice rcznej obserwujemy atakowanie szybkie i pozycyjne. Celem pierw-szego jest jak najszybsze zdobycie bramki w sytuacji niezorganizowanej obrony, celem drugiego jest jak najdogodniejsze przygotowanie pozycji rzutowej wobec zorganizowanego w obronie przeciwnika.

1. Atak szybki

W metodyce nauczania atakowania szybkiego naley przestrzega od pocztku nastpujcych zasad;

- w kadym momencie gry w obronie by gotowym do organizacji ataku szybkiego,

- by zawsze gotowym do przyjcia i podania piki w biegu, - podczas ataku szybkiego stara si gra pik, a kozowanie stosowa wycznie w sytuacjach koniecznych.

wiczenia przygotowawcze i w formie cisej.

1. Start 5-10-15 m z rnych pozycji wyjciowych np. z siadu, klku leenia itp.

2. Rne formy poruszania si w obronie i starty 5-10-15 m.

3.wiczenie w dwjkach. Po kilku podaniach w odlegoci 3-4 m, wiczcy nr 2 startuje i przyjmuje podanie z tyu od wiczcego nr 1 rys. 30

12

PODANIEBIENE

START

42

4. Ustawienie w dwch rzdach po przektnej boiska. Jednoczesny start, przyjcie piki od bramkarza w rodkowej stre e boiska i podanie w biegu do bramkarza w przeciwnej bramce. rys. 31

1

1

2

2

5. Ustawienie w dwjkach z obu stron boiska ale w rnej odlegoci 4-10m. Jed-noczesne prowadzenie zakoczone rzutem w wyskoku. rys. 32

1

1

2

23

3

45

6. Ustawienie w dwjkach z pik z obu stron boiska, po przektnej. Na sy-gna, podanie do bramkarza, start, przyjcie w biegu podania od bramkarza i pro-wadzenie piki zakoczone rzutem. Zadanie, ktra dwjka poprowadzi szybciej i zdobdzie bramk. rys. 33

1

1

2

2

33

4

4

5

5

6

6

7. J/w ale prowadzenie utrudnione postawionymi stojakami.

8. J/w ale prowadzenie piki midzy 2 statycznymi obrocami ( broni tylko w zasigu postawy) zakoczone rzutem.

9. Ustawienie w trjkach z obu stron boiska. Wahadowe prowadzenie z szyb-k wymian 4-5 poda.

43

10. Wahadowe prowadzenie piki w trjkach (z aktywnymi 2 obrocami w rodkowej stre- e boiska), zakoczone rzutem. Stosowa krtkie podania. rys. 34

1

234

Uwagi metodyczne. wiczenia atakowania szybkiego musz by realizowane zawsze z wysok dynamik. W nauczaniu bez przeciw-nika doskonali podania krtkie i dugie, natomiast w wiczeniach z przeciwnikiem bezwzgldnie przestrzega bezpieczestwa piki wy-bierajc bliej i lepiej ustawionego partnera.

2. Atak pozycyjny

Atakowanie pozycyjne realizowane jest w oparciu o specy czne pod wzgldem charakterystyki gry pozycje. Wyrniamy w nim skrzy-dowych, obrotowych i rozgrywajcych. Kada z tych pozycji rni si pod wzgldem charakteru wykonywanych elementw techniki i taktyki gry. Na etapie podstawowego nauczania gwnym zadaniem jest opanowanie indywidualnych umiejtnoci gry na w/w pozycjach oraz wspdziaania na najbliszych pozycjach w grze.

2.1.Gra skrzydowego

Ograniczone pole gry, bliskie ustawienie obrocw s powanym utrudnieniem w realizacji zada techniczno-taktycznych dla skrzy-dowych, szczeglnie w utrzymaniu cigoci ataku i wykonywaniu rzutw z trudnych pozycji.

Dlatego predyspozycje motoryczne do gry na tej pozycji tj. szyb-ko, zrczno, skoczno oraz wysoki poziom umiejtnoci tech-nicznych s istotnymi czynnikami wpywajcym na jej efekt.

44

Do podstawowych umiejtnoci techniczno-taktycznych naley zaliczy:

swobod i szybko poruszania si, rnorodne podania, rzuty do bramki w sytuacji ograniczonego pola, skutecznie wykonywane zwody, wspdziaanie z ssiednimi pozycjami w grze.

22 fot. faza odbicia do rzutu w wyskoku

23 fot. faza wyskoku z grnym uoeniem 24 fot. Faza zwikszenia kta rzuturki rzutnej przez obnienie i wyprost rki.,

wiczenia przygotowawcze i w formie cisej.

1.Starty ze zmian kierunku na krtkich odcinkach 3-5 m.

2. Przeskoki wykroczno- zakroczne i wyskok jednon jak najwyej w gr z markowaniem rzutu.

45

3. Podrzut piki w gr w przd chwyt i natychmiastowy wyskok z markowaniem rzutu.

4. Start i bieg slalomem (3stojaki co 2 m.)wymiana podania z rozgrywajcym i powrt tyem na pozycj gboko ustawionego skrzydowego. rys. 35

TYEM

START

5. Z pozycji skrzydowego. Po podrzucie w gr w przd i chwycie piki w wy-skoku nad polem bramkowym, rzut do bramki, ktry jest utrudniony wysuniciem bliszego supka bramki ok. 0,5m-1m-1,5m. rys.36

1m

6. Wymiana 4 poda skrzydowego z rozgrywajcym, zwd pojedynczy i atak ze zwodem do wewntrz pola zakoczony rzutem. rys. 37

4

1-2-

3

7. J/w ale po zwodzie do wewntrz pola minicie na zewntrz i rzut do bramki.

8. J/w z obroc bronicym bez uycia rk. Zwody wykonywane w obie strony.

9.J/w z obroc bronicym bez faulu

10. J/w ale wykonanie tych samych elementw z drugiego skrzyda. Umie-jtno wykonania podstawowych elementw gry na pozycji lewego i prawego skrzydowego jest obowizkowa.

46

W nauczaniu techniki gry na pozycji ze szczegln uwa-g traktowa rzuty do bramki, ktre musz by wykonywane z odbicia lew i praw nog w sytuacji ataku od linii koco-wej pola gry i ataku do wewntrz pola gry oraz z pola gry w kie-runku linii kocowej boiska. Zwraca uwag na ustawienie sto-py w momencie rzutu, ktre musi by minimum prostopade do linii pola bramkowego lub rwnolege w kierunku pola gry, a nigdy w kierunku linii kocowej.

rys. 38 prawidowe uoenie stopy

rys. 39 prawidowe uoenie stopy

rys. 40 nieprawidowe uoenie stopy

47

Uwagi metodyczne. Do typowych bdw w grze skrzydowego na-ley zaliczy:

zbyt wskie utrzymywanie pozycji i zawanie pola gry, zbyt bliskie ustawianie si obrocy i wyczenie z gry, brak umiejtnoci uwalniania si od przeciwnika, le wykonywane rzuty z nieprzygotowanych pozycji, brak zrozumienia z partnerami na najbliszych pozycjach.

2.2. Gra obrotowego

Gra na pozycji obrotowego charakteryzuje si najwyszym stop-niem trudnoci. Ograniczona swoboda poruszania si, stay kontakt z przeciwnikiem, bardzo utrudniony kontakt z pik powoduj, i na tej pozycji wymaga si specy cznych walorw zycznych, umiejt-noci techniczno-taktycznych i psychicznych.

Do podstawowych umiejtnoci gry naley zliczy; poruszanie si, ktre jest utrudnione bliskoci linii pola bram-

kowego i obrocw chwyty piek oburcz i jednorcz na rnej wysokoci

i sytuacji w grze, rzuty z padem z rnych pozycji wyjciowych, wykonywanie prawidowych zason, umiejtno wspdziaania z innymi pozycjami.

wiczenia przygotowawcze i w formie cisej

1. Ustawienie frontalne w dwjkach w odlegoci 4m.Bardzo szybkie prze-mieszczanie si w lewo i w prawo na odcinku 3 m. czc krok dostawny z kro-kiem biegowym oraz podania pgrne i chwyty.

2. W dwjkach w odlegoci 4-5 m podania piki na rnych wysokociach. Chwyty oburcz, jednorcz z dochwytem i jednorcz na rnych wysokociach.

3. J/w ale po podaniu szybka zmiana pozycji wyjciowej / siad, leenie przo-dem, tyem/,

48

4. W dwjkach przed cian w odl.2-3 m. podania i chwyty piki odbitej od ciany, rys 41

5. wiczenie w czwrkach. Ustawienie; dwch wiczcych zewntrznych, dwch obrotowych wewntrz tyem do siebie. Po chwycie piki przez obrotowych, zwd pojedynczy tyem i podanie z padem. rys 42

1-2

1-2

6.Dwch obrotowych porusza si midzy stojakami wykonujc chwyty i poda-nia piki oraz zasony, rys 43

7.Dwch obrotowych wykonuje chwyty i podania, zasony oraz zmian miej-sca. Po kilku podaniach wykonuj rzut do bramki z padem starajc si tra w jedn z czterech piek w rogach bramki, rys 44

49

8.Obrotowy wykonuje chwyty i podania , zabiegnicie i rzut z padem do bram-ki. rys 45

56

3-4

1-2

9.Obrotowi z pikami ustawieni przed polem bramkowym podaj do staego, a po chwycie wykonuj rzut z padem do bramki rys 46

10. Dwch staych skrzydowych i rozgrywajcych , dwch obrotowych. Obro-towi poruszaj si przed polem bramkowym midzy stojakami ze zmian miejsc wymieniajc 3-4 podania z rozgrywajcymi i skrzydowymi i kocz wiczenie rzutem z padem. rys 47

Uwagi metodyczne. Wykonywanie zason statycznych i dynamicz-nych przez obrotowego naley do jego podstawowych umiejtnoci. Prawidowa zasona winna by wykonana na przewidywanej drodze poruszania si obrocy bez uycia rk, popychania, odpychania i chwytania za koszulk.

Zwraca uwag na typowe bdy obrotowego tj. brak koncentracji na chwycie piki, zbyt statyczna gra pozwalajca obrocom na wyczenie go z gry,

50

brak czucia pola gry i czsto popeniany bd przekroczenia linii pola bramkowego,

nieprzepisowo wykonywane zasony, zbyt szybko wykonywane rzuty poniewa ,,samoasekuracja

podczas rzutu z padem jest niedostatecznie opanowana.

2.3.Gra rozgrywajcego

Pozycja rozgrywajcego w grze charakteryzuje si znacznie wik-sz swobod poruszania si po boisku i operowania pik. W zaleno-ci od preferowanego wyjciowego ustawienia w ataku mamy dwch (rzadko obserwowane) lub trzech rozgrywajcych, ktre obecnie jest powszechnie stosowane. Zawodnicy wystpujcy na tych pozycjach speniaj w ataku kluczow rol.

Gwnym zadaniem jest prowadzenie gry, przygotowanie sytuacji do rzutu i rzuty z dalszych odlegoci. Precyzujc zadania, najczciej obserwowane jest kierowanie gr przez rodkowego rozgrywajcego i silnie wykonywane rzuty lewego i prawego rozgrywajcego.

Powysze uwarunkowania obliguj do kompleksowego przygotowa-nia zawodnikw do gry. Rozgrywajcy to zawodnicy o duym potencjale motorycznym i wysokich umiejtnociach techniczno-taktycznych.

Do podstawowych umiejtnoci rozgrywajcego naley; swobodne, szybkie poruszanie si, dokadne i szybkie podania piki we wszystkich kierunkach, skutecznie wykonywane zwody, rzuty bez kontaktu i w kontakcie

z przeciwnikiem, wspdziaanie ze wszystkimi pozycjami w grze, umiejtno zachowania si na innych pozycjach gry.

wiczenia przygotowawcze i w formie scisej.

1. Po zwodzie pojedynczym jak najwyszy wyskok w gr z markowaniem rzutu.

2. Po wyskoku w gr jak najmocniejszy rzut w podoe z najwyszego poo-enia, z prostej rki.

51

3. Podrzut piki w gr w przd, przejcie do podporu przodem, chwyt piki z powietrza i rzut w wyskoku na bramk. rys 48

PODPR PRZODEM

CHWYT Z POWIETRZA

RZUT

4. Z 9 m. potoczy pik 3m. w kierunku linii rodkowej, start za pik, chwyt piki toczcej si i rzut z przeskokiem na bramk.

5. Od linii rodkowej, wieloskoki jednon lewa, prawa zakoczone wysko-kiem i rzutem na bramk.

6. Po podaniu do staego, chwyt i rzut w wyskoku nad siatk oraz z przeskokiem pod siatk. rys49

1 2

Z PRZESKOKIEMPOD SIATK

W WYSKOKUNAD SIATK

7. Podania piki z atakiem prostopadym midzy rozgrywajcymi i zmian pozycji. R zmieniaj na pozycj PR i LR, natomiast boczni rozgrywajcy na pozycj R. rys 50

8. Ustawienie rozgrywajcych na pozycjach LR i PR. Podania piki po ataku prostopadym i zmiany pozycji. Stosowa blisze i dalsze ustawienie. rys 51

52

9. Rzuty na bramk LR i PR po wymianie poda z R . rys 52

12

3

4

10. J/w ale z obroc, ktry reaguje na dwa sposoby: 1- ramiona do gry (jak do bloku), wtedy rozgrywajcy wykonuje rzut z przeskokiem obok obrocy, 2- ramiona w bok, wtedy rozgrywajcy rzuca w wyskoku. rys 53

12

3

4

RZUT Z PRZESKOKIEM

RZUT W WYSKOKU

Rzuty wykonywane przez rozgrywajcych zza obrocy s bardzo trudne do obro-ny dla bramkarza. Do takich zaliczamy rzut z biodra i z odchylenia.

25 fot.- rzut z biodra, 26 fot. - rzut z odchylenia.

Uwagi metodyczne. W indywidualnym przygotowaniu techniczno-tak-tycznym rozgrywajcego naley pamita o jego wszechstronnym przy-gotowaniu do gry. Umiejtno prowadzenia gry na kadej pozycji roz-grywajcego jest konieczna, a poprawne zachowanie si na kadej innej pozycji s powanym atutem w grze.

Najczciej popeniane bdy rozgrywajcego to:

53

bliskie ustawienie powodujce zawenie pola gry i koncentracj obrocw,

jednostronno techniczna, ktra powoduje gr rozgrywajcego czy-teln dla obrocw,

brak pynnoci w prowadzeniu gry z powodu zbyt maego dystan-su wzgldem obrocy powodujc jego faule i zatrzymanie akcji,

naduywanie kozowania w czasie prowadzenia akcji, gra z przyruchami ( zamachy, zbdne zwody z pik, przetrzymywa-

nie piki), ktre s powanym utrudnieniem dla partnera, wykonywanie rzutw ze zych, nieprzygotowanych pozycji szcze-

glnie w sytuacji budowania akcji, wykonywanie rzutw zawsze w pierwsze tempo i w zasigu po-

stawy bramkarza, brak umiejtnoci gry w sytuacji 1x1, szczeglnie w atwych

sytuacjach.

3. Indywidualne zasady gry w ataku.

Postpowanie wzgldem ustawionego obrocy i najbliszego partnera wymaga szybkiej oceny sytuacji i natychmiastowego wy-boru najbardziej korzystnego dziaania. Okrelamy je jako sposoby uwalniania si od przeciwnika, a wykonane z wysok dynamik po-zwalaj na kontynuacj gry oraz uzyskanie korzystnej sytuacji rzuto-wej. Nale do nich:

wyjcie rys.54

54

odejcie rys 55

wyminicie blisze rys 56

1

2

wyminicie dalsze rys 57

1

2

przebiegnicie rys 58

1

2

obiegnicie rys 59

12

55

zabiegnicie. rys 60

W nauczaniu powyszych dziaa stosujemy form cis. W do-skonaleniu stosujemy fragmenty gry 2 x 2, wpierw z pasywnym, a nastpnie z aktywnym obroc. Przykadowe dziaania w dwjkach maj na celu metodyczne uporzdkowanie wspdziaania grupowe-go w ataku. Zarwno nauczyciel jak i wiczcy powinni je zna by zalecane dziaania byy natychmiast wykonywane.

4. Zmiany pozycji.

Zmiany pozycji w grze s wykonywane w celu dezorganizacji dzia-a obrony. Mog by stosowane przeciwko kadej obronie. S to dziaania grupowe, ktre dynamicznie wykonane pozwalaj na wy-pracowanie dogodnej pozycji do rzutu

W metodycznym nauczaniu podstaw indywidualnej taktyki gry s kontynuacj poznanych wczeniej sposobw uwalniania si od prze-ciwnika. Bardzo czsto w grze zapocztkowane dziaanie uwolnienia si s czone ze zmianami pozycji, ktre skutecznie dezorganizuj gr obrocw

W podstawowych sytuacjach dwjkowych stosujemy:

a - zmian z pik, w ktrej dziaanie rozpoczyna zawodnik z pikrys.61

1

1

2

56

b zmian bez piki, w ktrej dziaanie rozpoczyna zawodnik bez piki. rys 62

11

2

2

W sytuacjach trjkowych stosujemy:

a zmian z pik rys 63

11

2

23

LR

R

PR

b zmian bez piki rys 64

LR

RPR

1 1

22

33

c zmian od piki rys 65

LR

RPR

1

1 22

3

W sytuacjach grupowych i zespoowych moemy stosowa zmia-n pojedyncz, podwjn oraz czy kolejne zmiany w celu dezorga-nizacji dziaa obrony. Warunkiem skutecznoci dziaa opartych na zmianach pozycji jest ich wysokie tempo wykonania.

57

wiczenia nauczania i doskonalenia zmian pozycji.

1. Czterech wiczcych ustawionych w kwadracie o boku 5 m. wykonuje po-dania w jednym kierunku i zmiany z pik i od piki. rys66

11

2

2

33

4

4

2. Czterech wiczcych ustawionych w trjkcie wykonuj zmiany miejsca za pik i od piki wedug ustalonej kolejnoci. rys 67

1

1-2

2

3

4

5

3.Wahadowe prowadzenie piki w dwjkach (na szerokoci boiska) ze zmian miejsc. rys 68

1

2

3

4.Prowadzenie piki w dwjkach ze zmianami z pik zakoczone rzutem do bramki.

5. Trzech rozgrywajcych po 4 podaniach wykonuj a- pojedyncze zmiany z pik R-LR i R-PR rys.69

1-22

1

2

3

58

b - pojedyncze zmiany od piki rys. 70

1-2

1

2

c - dwie zmiany czone, rys.71

1 2

d - wymian bocznych rozgrywajcych. rys 72

1

2

3

6. Wahadowe prowadzenie piki w trjkach na dugoci boiska ze zmianami pomidzy stojakami zakoczone rzutem.

7. Rozgrywajcy ustawieni w dwch rzdach wykonuj jednoczenie podanie po przektnej do obrotowych i zmian za podaniem, a obrotowi po podaniu do bliszych rozgrywajcych zmieniaj miejsce za podaniem. rys 73.

11

1

12

2

2

2

59

8. wiczcy ustawieni na pozycjach skrzydowych i rozgrywajcych. Rozgry-wajcy jednoczenie podaj do bliszych skrzydowych i wykonuj zmian za podaniem, a skrzydowi podaj po przektnej do rozgrywajcych i te zmieniaj pozycje za podaniem. rys 74.

1

1

1

1

2 2

2

2

9. Po podaniu piki staego R do bocznego rozgrywajcego nastpuje zmia-na z pik LR/LS i powrotne podanie do R. To samo wykonuj PR/PS. rys 75

1

12

2

33

4

4

65

10 Fragment gry 2x2 z zastosowaniem; a indywidualnego uwolnienia si np. wyminicia bliszego lub dalszego,

obiegnicia czy zabiegnicia, b zmiany pozycji bez piki, c poczenia uwolnienia si ze zmian np. wyminicia bliszego i zmiany

bez piki. Obrocy ustawieni na 9m.wpierw broni bez pomocy rk, nastpnie

z pen aktywnoci.

Uwagi metodyczne. W kadym momencie wykonywania zmiany pozycji atakujcy musz by zwrceni w kierunku bramki i obser-wowa ustawienie i reakcje obrocw. Ich skuteczno zaley od bardzo szybkiego postrzegania sytuacji na boisku, wyboru odpo-wiedniego dziaania i natychmiastowego zastosowania przy penym zrozumieniu wzajemnych intencji.

60

5. Atakowanie pozycyjne w pasach dziaania.

Wysze indywidualne umiejtnoci techniczne w ataku i obronie pozwalaj na prowadzenie gry z coraz wysz dynamik. Dziaania in-dywidualne w ataku, obliguj do cigej kreatywnoci w grze i wyma-gaj postpowania adekwatnego do sytuacji na boisku. Od poczt-kowego etapu nauczania wymagana jest umiejtno prostopadego atakowania bramki na kadej pozycji w sytuacji ku temu dogodnej. Metodycznie prawidowym nastpstwem jest skuteczne stosowanie atakowania wicego, ktre pozwala na korzystne rozwizania za-rwno indywidualne jak i grupowe. Te dwa podstawowe dziaania, specy czne dla ataku pozycyjnego musz by stale doskonalone.

Jednak oparcie gry tylko o w/w dziaania indywidualne jest zbyt a-twe dla dobrze zorganizowanej obrony i koniecznym jest posiadanie umiejtnoci wspdziaania grupowego, ktre jest najbardziej sku-tecznym elementem taktyki ataku.

Na etapie nauczania taktyki gry bardzo wanym zadaniem jest nabycie umiejtnoci wspdziaania zawodnikw na ssiednich pozycjach. W metody-ce nauczania ataku pozycyjnego okrelamy to zadanie jako tzw. gr w pasach dziaania, w ktrych nauczamy i doskonalimy gr skrzydowych i bocznych roz-grywajcych oraz obrotowego i rodkowego rozgrywajcego. rys.76

LS

R

LR OB

PR

PS

1

4

5

6

32

61

Wspdziaanie w przedstawionych powyej pasach dziaania wymaga me-todycznego postpowania w oparciu o wczeniej poznane indywidualne sposo-by uwalniania si od przeciwnika i zmiany pozycji. Takie postpowanie w pod-stawowych sytuacjach 2x2, pozwala na pene zrozumienie sytuacji boiskowych i odpowiednich, adekwatnych do tych sytuacji dziaa. Przykadowe rozwizania w trzech pasach dziaania przedstawiono poniej. Wspdziaanie LS- LR przed-stawia zabiegniecie LS, rys.77

LS

LR

1

2

1

2

wspdziaanie OB-R - wyjcie do piki OB i wyminicie dalsze R, rys.78

1

2

R

OB

3

4

wspdziaanie PR-PS atak wicy PR i obiegnicie PS rys.79

PR

PS6

5

1122

Nastpnym etapem jest organizacja gry w dwch pasach, ktra przewiduje np. w lewym pasie wspdziaanie LS-OB-LR, rys.80

LS

LR

OB

1

2

1

23

62

- atak R, obiegniecie OB i podanie do LS w sytuacji zamknicia strefy przez ostatniego obroc.

w prawym pasie dziaania PS-PR-R

R PR

PS4 56

12

rys.81- zmiana z pik PR- R i po ataku wicym ostatniego obroc podanie do PS

Innym przykadem jest doskonalenie dziaa grupowych w lewym pasie na pozycjach LS-OB-LR-R, a w prawym na pozycjach PR-PS. Naley zauway zgrupowanie 4 atakujcych i 4 obrocw w lewym pasie. Jeeli nie udaj si zdo-by pozycji do rzutu naley kontynuowa gr podaniem w prawy pas dziaania, w ktrym 2 obrocw ma do krycia due pole obrony. Atak indywidualny lub dwj-kowy PR i PS moe okaza si skuteczny. Przykadowe sytuacje przedstawiaj rysunki poniej. rys. 82

LS

R

LR

OB

1

2

3

4

3

1-2

4

po podaniu R do PR i zasonie OB, zabiegnicie R

6

5 PS

PR

1

rys.83 atak PR i rzut po zasonie PS na 6 obrocy lub podanie do PS na pozycji OB.

63

Metodyczne postpowanie w nauczaniu ataku pozycyjnego wy-maga opanowania wszystkich moliwych sytuacji we wsppracy dwch, trzech, czterech zawodnikw na ssiednich pozycjach. Bar-dzo pomocnym w zrozumieniu i systematycznym postpowaniu s wiczenia w pasach dziaania. Wszelkie moliwe sytuacje w dwjkach, trjkach, czwrkach na ssiednich pozycjach w grze naley meto-dycznie, zgodnie z zasad stopniowania trudnoci realizowa pod-czas szkolenia modziey. W nauczaniu naley stosowa wiczenia w formie cisej, w ktrych dynamika wykonania okrelonego dziaa-nia musi by bardzo wysoka. Natomiast w doskonaleniu tych dziaa stosowa naley form fragmentw gry wpierw z pasywnym a na-stpnie aktywnym obroc, w ktrych ksztatowana jest kreatywno co do wyboru odpowiedniego dziaania, jego realizacji oraz dyscypli-na taktyczna.

6. Indywidualne zasady postpowania w obronie.

Poziom indywidualnego wyszkolenia w dziaaniach obronnych ma bardzo znaczny wpyw na oglny efekt gry. Piki zdobyte przez obrocw pozwalaj na natychmiastowy atak szybki, ktry jest naj-bardziej efektywnym dziaaniem w pice rcznej. A zatem nauczanie gry w obronie jest bardzo istotnym zadaniem szkoleniowym.

Do indywidualnych umiejtnoci technicznych naley : postawa w lekko obnionej pozycji wykroczno zakrocznej i odpo-

wiednim uoeniem rk na wysokoci gowy, zawsze w gotowoci do interwencji.

szybkie poruszanie si najczciej krokiem biegowym i dostaw-nym, doskokiem i odskokiem,

wygarnianie piki w sytuacji bliskiego kozowania piki przez przeciwnika,

przechwytywanie poda przeciwnika, blokowanie piki w sytuacji rzutu na bramk, zmuszanie przeciwnika do gry na zewntrz bronionego pola,

64

W indywidualnym postpowaniu w grze wyrniamy sytuacje: Przeciwnik bez piki. Zadaniem obrocy jest : zajcie pozycji midzy przeciwnikiem, a bronion bramk, utrudnianie zajcia dogodnej pozycji, przechwytywanie poda do niego kierowanych, staa kontrola atakujcego i lepsza pozycja wzgldem piki, ,,przekazywanie w obronie jeli atakujcy zmieniaj miejsca i jest to dziaa-

nie uzasadnione, asekuracja ssiednich pozycji w obronie, natychmiastowa pomoc (podwajanie) w sytuacjach zagroenia ssiedniej

pozycji w obronie.

Przeciwnik z pik. Zadaniem obrocy jest: ustawienie si zawsze na wysokoci rki z pik przeciwnika, bardzo aktywne krycie przeciwnika w celu ograniczenia mu swobody dziaa-

nia i staa gotowo do przechwytu piki, zatrzymanie go w sytuacji prby ataku w kierunku bramki, blokowanie rzutw jednorcz i oburcz, umiejtne reagowanie na zwody odskokiem i ponownym atakiem przeciwnika, zmuszenie przeciwnika do wycofania si na pozycje mniejszego zagroenia, ,,przekazywanie atakujcych w ssiednich strefach obrony w sytuacjach

uzasadnionych. ciga gotowo do reagowania w zmieniajcej si sytuacji,

Przykadowe wiczenia w formie cisej i fragmentach gry

1. Doskoki i odskoki w przd, w ty, w lewo, w prawo. rys.84

65

2.Doskoki i odskoki w trjkach. Jeli jeden wykonuje doskok w przd, dwch przesuwa do asekuracji. rys. 85

3.wiczcy ustawieni w dwch rzdach na pozycji skrzydowego wykonuj rne formy poruszania si w obronie, start do ataku szybkiego i po-wrt na pozycj wyjciow. rys 86

TYEM

START DOSKOKI

DOSTAWNY

4. wiczenie wspdziaania dwjkowego tj. tempa wyjcia do rozgrywajce-go i powrotu do krycia obrotowego. rys.87

5. wiczenie wspdziaania trjkowego tj. wyjcia w tempo podania do roz-grywajcego i krycia obrotowego. rys.88

6. Nauczanie przekazywania. Ustawienie: dwch staych rozgrywa-jcych, szeciu skrzydowych i czterech obrocw. Jednoczesne wyj-

66

cie skrzydowych (8-9m) ze zmian miejsc. Obrocy kryj skrzydowych z przekazaniem. Po akcji zmiana obrocw. rys. 89

1

1

22

7.Doskonalenie przekazywania w rodkowej stre e obrony. Ustawienie: Dwch staych skrzydowych, czterech, rozgrywajcych i czterech obrocw.

Po przyjciu podania od skrzydowego, rozgrywajcy wykonuj zmian pozy-cji, a obrocy przekazanie. Po podaniu rozgrywajcego do skrzydowego nast-puje wymiana obrocw i rozgrywajcych. rys 90

1

2 3

4

8.Doskonalenie przekazywania w obronie w sytuacji zmiany pozycji rozgrywa-jcyskrzydowy. rys. 91

1

2

3

4

65

9.Doskonalenie przesunicia grupowego i wyjcia we fragmencie 4x4.Obro-cy trzymaj si za rce rys.92

67

10.Fragment gry 6x6. Ustawienie obrony strefowej 3:3, a w ataku 2:1:3. Ata-kujcy wykonuj podania i zmiany pozycji w I linii i II linii, obrocy przekazywanie. rys.93

LS

R

LROB

PR

PS

1

2 34

65

7. Elementy techniki gry bramkarza

Gra na pozycji bramkarza naley do najtrudniejszych w nauczaniu. Wymaga w sytuacji interwencji specy cznych dziaa, ktre rni si od tych wykonywanych przez zawodnikw z pola gry. Pole bramkowe tylko pozornie izoluje bramkarza z bezporedniej walki sportowej.

Jest on w staej gotowoci do odpowiedniej interwencji. Prba obrony okoo 60 rzutw w meczu, poprzedzona dziaaniami wymaga-jcymi wysokiej koncentracji psychicznej, szybkiej analizy sytuacji i adekwatnej do niej interwencji stanowi o duej skali trudnoci.

W okresie podstawowego szkolenia gwnym zadaniem jest selek-cja zawodnika o odpowiednich predyspozycjach zycznych, technicz-nych i psychicznych, do ktrych naley zaliczy:

wysoki poziom sprawnoci zycznej ze szczeglnym uwzgld-nieniem szybkoci ruchu, gibkoci, koordynacji,

zdolno do szybkiego uczenia si specy cznej techniki inter-wencji bramkarskich,

odpowiednie predyspozycje psychiczne tj. odwaga w sytuacji rzutw wykonywanych na wprost bramkarza.

Do podstawowych elementw techniki gry zaliczamy: postaw, poruszanie si w bramce, obron piek grnych, pgrnych, dolnych, podanie piki.

68

7.1. Postawa

Prawidowa postawa jest bardzo wanym elementem techniki. Ma olbrzymi wpyw na wykonywane interwencje i ich skuteczno. Charakteryzuje si prostym tuowiem z ugi-tymi ramionami (,, litera W) i domi na wysokoci gowy oraz rwnolegym ustawieniem koczyn dolnych na szeroko bioder z lekkim ugiciem w stawach kolanowych oraz rod-kiem cikoci padajcym midzy rdstopie

fot. 27 Bramkarz ; postawa , strefy, techniki interwencji.

7.2. Poruszanie si w bramce

W omwionej powyej postawie bramkarz przemieszcza si maymi krokami od-stawno dostawnymi lub niskimi podskokami obun po maym uku od jednego supka bramki do drugiego obserwujc uwanie gr i w kadym momencie stara si zachowa prostopade ustawienie wzgldem piki.

7.3. Interwencje

W zalenoci od miejsca rzutu w bramce, bramkarz wybiera odpowiedni sposb jego obrony. Musi uwzgldni jego wysoko i swoj pozycj wzgldem toru lotu piki. W za-lenoci od wysokoci rzutu (grny, pgrny, dolny) i kierunku bramkarz wybiera odpo-wiedni technik interwencji, ktra moe by;

69

- w zasigu postawy, gdy kierunek lotu piki jest blisko bramkarza,- z przemieszczeniem - poza zasigiem postawy, gdy kierunek lotu piki jest dalej od

bramkarza, blisko jednego ze supkw lub dalszego rogu bramki. Poniej przedstawiono przykadowe, prawidowe interwencje bramkarza w zasigu postawy i poza zasigiem.

fot.28 obrona rzutu dolnego fot.29 obrona rzutu dolnego nog przez zamknicie stp w zasigu postawy,

fot.30 obrona rzutu dolnego nog fot.31 obrona rzutu pogrnego nogi rk poza zasigiem postawy, i rk w zasigu postawy,

fot.32 obrona rzutu pgrnego fot.33 obrona rzutu pgrnego jednorcz w zasigu postawy oburcz w zasigu postawy,

70

fot.34 obrona rzutu pgrnego fot.35 obrona rzutu pgrnegona twarz - oburcz, na twarz - jednorcz,

fot.36 obrona rzutu pgrnego nog fot.37 obrona rzutu grnego rk z odbiciai rk poza zasigiem postawy nog dalsz poza zasigiem postawy

fot.38 obrona rzutu pgrnego nog i rk po wyskoku rozkrocznym

obun, /,,pajacem/.

71

wiczenia przygotowawcze ksztatujce postaw, szybko ruchu i interwencji.

1. Szybkie wymachy ramion w d i w gr,

2. Dwch wiczcych ustawionych twarz do siebie. Jeden wykonuje rne marko-wane interwencje rkami i nogami, a drugi natychmiast powtarza,

3. Wykonanie 6 kolejnych interwencji np. 2 wymachy ramion z pozycji w d, dwa pwypady, i dwa wyskoki rozkroczne.

4. W postawie bramkarskiej szybkie zamknicie stp do wewntrz przy odci-onych pitach z wymachem rk nad gow,

5. W bramce wykonujemy kolejno pwypad w prawo i lewo, dwie interwencj jednorcz do grnego rogu i start 6 m.

Uwagi metodyczne. wiczenia ksztatujce szybko ruchu mu-sz wy wykonywane z maksymaln intensywnoci i techniczn po-prawnoci. Czas trwania wiczenia nie powinien przekracza 5 sek.

wiczenia nauczania i doskonalenia interwencji.

W nauczaniu techniki gry naley stosowa tzw. rzuty kierowane, w ktrych bramkarz wie gdzie bdzie wykonany rzut i koncentruje si wycznie na prawidowym wykonaniu odpowiedniej interwencji. W jednej serii naley sto-sowa 4-8 rzutw.

1. Bramkarz z pik trzyman przed sob, podrzuca j na wysoko 1 m. na-stpnie wykonuje jedn, okrelon interwencj i chwyta spadajc pik.

2. Z postawy 6 kolejnych interwencji w zasigu postawy np.-rzut midzy nogi, -rzut nad gow.

3. Z postawy 8 kolejnych interwencji pgrnych jednorcz z przemieszcze-niem si w lewo i prawo.

72

4. Z siadu skrzynego przejcie do postawy, obrona 4 rzutw kierowanych w kady rg bramki i powrt do siadu.

5. Z postawy obrona 4 rzutw kierowanych i podanie piki w okrelone miejsce.

6.Seria 8-10 rzutw z pozycji LR w krtki dolny rg i dugi, grny rg bramki.

7. Seria 6-8 rzutw ze skrzyda po dugim dolnym rogu bramki.

8. Seria 8-10 rzutw z pozycji LR i PR w krtki dolny rg bramki.

9. Seria 8 rzutw kierowanych np. z pozycji LS przerzutka, PS midzy nogi, LR - w krtki d, PR krtka gra.

10. Seria 6 rzutw kierowanych z pozycji w ustalonej kolejnoci np. LS-R-PS-LR-PR-OB. i podanie piki przez bramkarza w okrelone miejsce.

Uwagi metodyczne. W wiczeniach doskonalcych inter-wencje bramkarza wymaga poprawnoci i szybkoci wy-konania. Zwraca uwag by obrona rzutw nie odbywaa si w dowolny sposb ale wymaga zastosowania odpowiedniej i po-prawnej technicznie interwencji.

8. Podstawowe dziaania w obronie strefowej 3:3.

Przejcie z obrony ,,kady swego do obrony strefowej wymaga metodyczne-go postpowania, ktre nakazuje konieczno stosowania w pierwszej kolejnoci tzw. wysokich ustawie w obronie. Z bardzo wysokiego ustawienia w dwch li-niach, ktre pozwalao na krycie duego pola gry w poprzednim etapie nauczania nastpuje zdecydowane obnienie pozycji obrocw i znaczne zmniejszenie pola obrony. Z sytuacji, w ktrych indywidualne dziaania byy najistotniejsze, nast-puje przejcie do ustawienia gdzie poza odpowiedzialnoci indywidualn due znaczenie ma umiejtno wspdziaania na ssiednich pozycjach pierwszej i drugiej linii oraz jasnego i zdecydowanego postpowania w sytuacji koniecznoci dziaania obrocw obu linii.

73

W metodycznym postrzeganiu zasad dziaania obrony 3:3 i nastpstwa, kt-rym winno by przejcie do ataku szybkiego w momencie zdobycia piki, jest ustawienie zawodnikw na okrelonych pozycjach. Najbardziej korzystnym ustawieniem w I linii obrony s zawodnicy I linii ataku tj. skrzydowi i obrotowy, a w II linii obrony, zawodnicy II linii ataku tj. rozgrywajcy, poniewa w organizacji szybkiego ataku ich drogi poruszania si z pozycji obrony do pozycji ataku s najkrtsze. rys.94

1

2

PS

PRR

LR

LS

OB

3

46

5

Skuteczno dziaa w obronie strefowej 3:3 wymaga okrelenia zasad wsp-pracy w sytuacjach zmian pozycji atakujcych, zmiany ustawienia ataku pozycyj-nego oraz tzw. zbiegnicia na pozycje drugiego obrotowego przez rozgrywajcego czy skrzydowego. W sytuacji zmian pozycji zawodnikw II linii jedynym kryterium krycia jest wysoko ustawienia obrocw I linii. Jeeli s oni na zblionej wysoko-ci to naley zastosowa przekazanie, natomiast jeli s na rnej wysokoci nale-y kry przeciwnika bez przekazywania. Te dwie sytuacje przedstawiono poniej;

1

24

3

65

LS

R

LR OB

PR

PS

rys.95 obrocy 2 i 4 przekazuj atakujcych ze zmian LR i R

1

2 4 3

6

5

LS

R

LROB

PR

PS

rys 95a obroca 2 kryje LR, a obroca 4 - R bez przekazania.

74

Szczeglnie trudnym zadaniem jest umiejtno skutecznego dzia-ania obrocw w sytuacji dynamicznych zmian pozycji atakujcych z wbiegniciem na pozycj drugiego obrotowego, ktre nakazuje natychmiasto-we przeciwdziaanie i zmian ustawienia z obrony strefowej 3:3 na 4:2 poczone czsto z przekazaniem i zmian pozycji obrocw. Takie przykady przedstawio-no poniej. wbieg R na pozycj obrotowego; obroca 4 odprowadza ataku-jcego R rys.96

1LS

LR

R

OB

PR

PS2

3

46

5

a obrocy 2 i 6 utrzymuj wysokie ustawienie przeciwko LR i PR rys. 96a

1LS

LR ROB

PR

PS

23

4

6

5

- wbieg LR na pozycj obrotowego; obroca 2 odprowadza atakujcego LR i przejmuje krycie OB, obroca 3 przejmuje krycie wbiegajcego LR rys.97

1LS

LR

R

OB

PR

PS2 3

4 6

5

obrocy 4 i 6 utrzymuj wysokie ustawienie przeciwko R i PR rys.97a

4

1LS

LR

R

PS2

35

6

OB

PR

75

-wbieg PS i zmiana pozycji R i PR; obroca 5 odprowadza PS i przejmuje krycie OB, obroca 3 przejmuje krycie wbiegajcego PS, rys.98

1LS

LR

R

OB

PR

PS2

34

6

5

obroca 6 kryje PR, ktry przeszed na pozycj PS, a obrocy 2 i 4 utrzymuj wysokie ustawienie przeciwko LR i R rys 98a

1LS

PS

LR

R

OB PR2

35

4

6

9. Organizacja ataku szybkiego z obrony strefowej 3:3.

Atakowanie szybkie jest najlepszym i najszybszym sposobem na zdobycie bramki. Wymaga przede wszystkim szybkoci poruszania si, celnych poda i skutecznych rzutw. W sytuacjach atwych, bez udziau obrocw sprowadza si do pojedynku atakujcego z bramkarzem, natomiast przy zorganizowanej obro-nie doprowadzenie do sytuacji pewnej do zdobycia bramki stanowi o wysokim poziomie gry.

Oglne zasady organizacji szybkiego ataku mwi o kilku fazach, w ktrych realizowane s okrelone czynnoci. Nale do nich:

wejcie w posiadanie piki, ktre moe by wskutek dziaania obrocw, bramkarza lub bdu atakujcych. W kadym momen-cie gry obrocy s gotowi do organizacji ataku szybkiego,

zdobycie przewagi biegowej, zdobycie przewagi liczebnej,

76

rozegranie sytuacji bez przeciwnika 1x0, 2x0, w przewadze liczebnej 2x1, 3x2 i w rwnowadze liczebnej 1x1, 2x2, 3x3 z za-chowaniem bezpieczestwa piki,

zakoczenie szybkiego ataku z pozycji pewnej do zdobycia bram-ki precyzyjnym rzutem w rne tempo.

Organizacja szybkiego ataku z obrony strefowej 3:3, a take z innych usta-wie zakada ustalone z gry dziaania w okrelonych sytuacjach.

Do najczciej spotykanych naley atak szybki tzw. ,,tradycyjny, w ktrym za organizacj odpowiadaj zawodnicy ustawieni w obronie po prze-ciwnej stronie rzutu. Poniej przedstawiona sytuacja zakada bezporednie, du-gie podanie bramkarza do obrocy 6 / LS w ataku/ . rys.99

OB

1

2 3 5

4 6

LS

R

LR

PR

PS

W innej sytuacji organizatorem szybkiego ataku moe by obroca I linii-2 , sprzed ktrego oddany by rzut. rys.100

1

23 5

4 6

LS

R

LR

PR

PSOB

Przedstawione powyej dwie sytuacje odnosz si do tzw. bezporedniego atakowania szybkiego, w ktrym zdobycie przewagi biegowej skutkowao zdo-byciem korzystnej pozycji. Trudniejsze sytuacje obserwujemy gdy napotykamy zorganizowany powrt obrocw. W sytuacji 1x1 atakujcy jest zawsze w pozycji uprzywilejowanej i powinien kontynuowa atak szybki z kozowaniem wykorzy-stujc wolne pole boiska. W sytuacji przewagi liczebnej 2x1, czy 3x2 naley sto-sowa rozegranie porednie w pasach dziaania.

77

Tak sytuacj przedstawiono poniej. Atak szybki poredni zorganizowany jest przez obrocw 6 i 4 . rys.101

LS

PSLR

R

OB

PR

1

2 35

4 61

2

3

4

Natomiast w sytuacji rwnowagi liczebnej 2x2 czy 3x3 naley wpierw podj prb uwolnienia si jednego z atakujcych, a jeli nie przyniesie ona efektu, zmian pozycji, ktra moe zdezorganizowa dziaania obrocw i pozwoli na skuteczne zakoczenie ataku. rysunek poniej przedstawia atak szybki organizo-wany przez zawodnikw 6 i 4. Prb wyminicia bliszego podejmuje zawodnik 4, a kontynuacj ataku ze zmian pozycji zawodnik 6. rys.102

LS

PS

LR

R

OB

PR

1

1

23

2 3

6

4

5

Przykadowe sytuacje organizacji ataku szybkiego, poredniego z obrony strefowej 3:3 w rnych sytuacjach zdobycia piki przedstawiono poniej.

po rzucie z lewego skrzyda, rys.103 LS

LR PS

R

OB

PR

1

1

2

3

23

64

5

1 podanie BR do obrocy 5, 2 podanie 5 do 4, 3 podanie 4 do 2/PS/, ktry koczy atak.

78

po rzucie rodkowego rozgrywajcego, rys 104

1

1

2

3

6

2

345

LS

PSLR

R

OB

PR

1 podanie BR do 1 obrocy, 2 podanie 1 do 4, 3 podanie 4do 6.

po przechwycie 2 obrocy rys 105 LS

PS

LR

R

OB

PR

1

1

2

2 3

64

5

1 podanie do 4 obrocy , 2 podanie 4 do 6.

W nowoczesnej pice rcznej atak szybki naley inicjowa w ka-dej moliwej sytuacji. Gotowo do realizacji ataku szybkiego obo-wizuje wszystkich zawodnikw w kadym momencie gry w obronie. Podstawowe zasady dziaania podczas ataku szybkiego mwi, e:

wszyscy zawodnicy musz by w ruchu, naley stosowa krtkie, bezpieczne podania, nie pozwoli zatrzyma ataku szybkiego faulem przeciwnika, szuka wolnych pozycji, nie pozwoli wyczy si przeciwniko-

wi z gry, zachowa zrnicowane ustawienie na dugoci i szerokoci boiska, nie lekceway pozornie atwej sytuacji ,,sam na sam z bramkarzem.

Rzut w drugie tempo jest taktycznie uzasadniony.

79

VI. DOSKONALIMY TAKTYK GRY VI. DOSKONALIMY TAKTYK GRY

1.Organizacja ataku szybkiego w drugie tempo

Atak szybki organizowany i kontynuowany w sytuacji aktywnie dziaajcej obrony jest czsto obserwowany w zespoach o wysokich umiejtnociach.

Do najczciej spotykanych naley kontynuacja ataku szybkiego gdy zesp bronicy aktywnie wraca na swoje pozycje obronne lub jest ju w stre e obrony wasnej bramki ale czsto jeszcze nie na swoich pozycjach, doko-nuje zmiany atakujcego na obroc, nie jest w penej gotowoci i koncentracji na zadaniach defensywnych. Warunkiem pomylnego zakoczenia ataku jest udzia w nim wszystkich zawodnikw. Poniej przedstawiono dwa przykady kontynuacji ataku szybkiego w drugie tempo. Pierwszy wariant zakada kontynuacj przeciwko obronie 5:1. rys.106

OB

1

1

2

3

45

67

2

354

6

LS

PSLR

RPR

1 podanie od bramkarza do obrocy po przeciwnej stronie rzutu, 2-3 podanie, krtkie i bezpieczne midzy LR i R,4 i 5 podanie LR-LS-LR, atak na 4 obroc i 6 podanie do R,Kontynuacja ataku wicego 5 obroc przez R i 7 podanie do PR, ktry koczy

atak lub w sytuacji zamknicia strefy przez 6 obroc podaje do PS.

Drugi wariant przedstawia rozwizanie przeciwko obronie 6:0. rys.107

LS

PSLR

R

OB

PR

1

1

2

3

4

23

54 6

1 podanie od BR do wewntrznego obrocy po przeciwnej stronie rzutu, 2 podanie do R,

80

3 podanie R-PR i zbiegnicie R na pozycj II OB., 4 podanie PR do LR, ktry moe zakoczy akcj rzutem lub poda do jedne-

go z dwch zawodnikw na pozycji obrotowego.

Uwagi metodyczne. Umiejtno szybkiego znalezienia si po zdobyciu piki na swoich miejscach w ataku pozycyjnym jest bar-dzo istotna poniewa pozwala na dynamiczn kontynuacj w uzgod-niony sposb. Bezporednie wejcie z ataku szybkiego / podczas, ktrego przeciwnik nie pozwoli na jego skuteczne zakoczenie/ w zorganizowany atak pozycyjny /bez zwalniania gry/ stwarza due moliwoci uzyskania dogodnej pozycji rzutowej. Wymaga od wszystkich atakujcych szybkiego dziaania, ktre ma za zadanie wy-muszenie bdnego postpowania obrocw. Nakazuje take kontro-l sytuacji i zachowanie penego bezpieczestwa piki gdy jej strata w takiej sytuacji skutkuje zazwyczaj utrat bramki.

2. Szybkie wznowienie po straconej bramce.

Zmiana przepisw gry pozwolia na przyspieszenie jej wznowienia po straconej bramce. Ten element ataku jest obecnie powszechnie stosowany i realizowany jako atak szybki od rodka boiska. Istotnym jest by zawodnik z pik rozpoczynajcy gr po utracie bramki spenia wymogi regulaminowe tj. sta jedn stop na linii rodkowej bo-iska, a jego partnerzy byli na wasnej poowie. Rozpoczcie moe nastpi po gwizdku sdziego na wznowienie gry. Obrocy, szczeglnie ci, ktrzy w momencie zdobycia bramki przez przeciwnika s w dogodnej pozycji wyjciowej organizuj natychmiast kontratak od rodka boiska. Bardzo wanym elementem wspdziaania jest umiejt-no dokadnego podania bramkarza do zawodnika, ktry ma rozpocz gr od rod-ka boiska oraz wsparcie w pierwsze tempo jednego lub wicej partnerw w realizacji ataku. wiczenie przygotowawcze do tego zadania przedstawia rys. 108

11

81

W wiczeniu naley zwrci uwag na start po stracie bramki wszystkich za-wodnikw i podanie od bramkarza do zawodnika rozpoczynajcego wznowienie od rodka boiska, ktre musi by bardzo szybkie i celne. W tym wiczeniu rol t spenia czwarty zawodnik w ataku, ktry wbiega do rodka pola ze strefy zmian.

Organizacj szybkiego wznowienia po stracie bramki z obrony 3:3 przedsta-wia rysunek rys.109

OB

1

2 3

645

1

2

LS

PSLR

RPR

Zwrci uwag na ustalon drog poruszanie si kadego zawodnika, ktre zakada zrnicowane ustawienie zawodnikw I i II linii i umoliwia porednie i bezpieczne prowadzenie ataku.

3. Atakowanie wielopozycyjne.

Kolejnym etapem nauczania atakowania pozycyjnego jest wspdziaanie w liniach. Zawodnicy I linii (LS-OB-PS) wykonujc zmiany pozycji wymuszaj bdy w grze obrocw i nabywaj umiejtnoci zachowania si na innej pozycji. Podobne dziaania wykonuj zawodnicy II linii (LR-R-PR). Na etapie nauczania naley wymaga by zmiany pozycji nie byy wykonywane jednoczenie.

Przykadowo jedn zmian wykonuje I linia, drug zmian II linia. Po opanowa-niu dziaa w liniach moemy realizowa jednoczesn zmian obu linii. Przykad, w ktrym rozgrywajcy II linii R-LR wykonuj zmian pozycji z pik, a zawodnicy I linii OB - PS zmian bez piki przedstawia rysunek rys. 110

1

23

64

5

1

2

LS

PSLR

ROB

PR

82

Uwagi metodyczne. Zmiany pozycji z pik zawodnikw I linii ze wzgldu na bliski kontakt z obrocami wymagaj wysokich umiejt-noci technicznych i bezpieczestwa piki. Natomiast podczas wyko-nania tych dziaa przez zawodnikw I i II linii wymagamy wysokiej koncentracji i kontroli pozycji obrocw i partnerw.

Atak pozycyjny z zastosowaniem zmian pozycji pomidzy zawodnikami I i II linii wymaga od kadego zawodnika wszechstronnych umiejtnoci technicz-nych. Obliguje do taktycznie poprawnego zachowania si na kadej innej pozycji w grze. Najczciej obserwujemy wbieg skrzydowego lub rozgrywajcego na pozycj drugiego obrotowego.

wiczenie przygotowawcze do atakowania wielopozycyjnego ze staym rod-kowym rozgrywajcym przedstawia rysunek rys.111

1-2

3-4

Przykadowy atak wielopozycyjny, w ktrym obserwujemy R kolejno na po-zycjach OB- LS -LR przedstawiono poniej; rys.112

LS

R

LR

PR

PSOB1

1

2

1

2 364

5

-1 faza R po podaniu do PR zbiega na pozycj OB, a nastpnie LS. LR zaj-muje opuszczon pozycj R, a LS zajmuje pozycj LR.

83

Nastpne dziaania; rys.112a-2 faza

R

LS

LR

OB

PR

PS

23

4

5

1

23

64

5

PR podaje do LR /na rodku rozegrania/, LR podaje do LS /na lewym rozegra-niu/. LS atakuje midzy 2 i 1 obroc i wyprowadza na obiegniecie R na lewym skrzydle, ktry ogrywa zabiegajcego obrotowego. Gra na innych pozycjach wy-maga od kadego zawodnika podstawowych umiejtnoci techniczno-taktycz-nych odnoszcych si do tych pozycji i poprawnego zachowania si.

4. Gra w przewadze liczebnej i osabieniu w ataku.

Atak 6x5.

Obserwacje wanych imprez wiatowych wskazuj, e przy bardzo wyrwnanym poziomie skutecznie realizowane sytuacje przewagi liczebnej w ataku stanowi o koco-wym sukcesie. Niestety, pozorna atwo sytuacji w prowadzeniu i przygotowaniu pozycji rzutowej dekoncentruje zesp co skutkuje czsto nieskutecznym rzutem czy bdem.

Podstawowe zasady gry w przewadze liczebnej w ataku mwi e naley:

utrzyma szerokie ustawienie na pozycjach, realizowa dziaania z wysok dyscyplin taktyczn, dy do zakoczenia ataku z najdogodniejszych pozycji i przez

najskuteczniejszych zawodnikw, nie podejmowa zbyt ryzykownych, improwizowanych dziaa.

Przykadowe sytuacje gry w przewadze liczebnej przedstawiono na kolejnych rysunkach. rys. 113

1-2

34

1

23 5

4

LS

PSLR

R

OBPR

84

1-2 podanie LR-LS-LR, 3 podanie LR-R, ktry przyjmuje podanie w ataku wicym midzy 2 i 3 obro-

c, a w tym samym tempie OB wykonuje zason /dzieli stref/ na 3 obrocy,

R kontynuuje atak wykorzystujc zason i w zalenoci od sytuacji moe:a- zakoczy akcj rzutem, b- zagra pik do PR.

1

2

3

3

1

2

3 54

LS

PSLR

R

OB

PR

rys.114 1 podanie R-PR i wbieg R na pozycj II OB z taktycznym ustawie-niem si do kierunku piki,

2 podanie PR-LR, ktry atakuje rzutem rodkow stref na 3 obroc i moe: a zakoczy akcj rzutem, b poda do jednego z dwch dobrze ustawionych obrotowych.

Atak 5x6

Gra w osabieniu liczebnym w ataku jest jednym z najtrudniejszych ele-mentw taktyki gry. Obowizek atakowania bramki przeciwnika przy jego dobrze zorganizowanej obronie wymaga bardzo wysokich umiejtno-ci indywidualnych jak i zespoowych. Wybr postpowania taktycznego i organizacja dziaa uzalenione s w pierwszej kolejnoci od moliwoci tech-niczno taktycznych wasnego zespou i sposobu gry przeciwnika w obronie. Je-eli jest to zorganizowana obrona strefowa w pobliu pola bramkowego, ktra pozwala prowadzi atak pozycyjny bez jednej pozycji to tak sytuacj mona uzna za atwiejsz. Organizacja gry bez obrotowego, ktrego rol przejmuj rozgrywajcy lub skrzydowy i przez aktywn penetracj strefy prowokuj po-penienie bdu obrocw skutkujc zdobyciem korzystnej pozycji rzutowej jest czsto obserwowana.

85

Takie rozwizanie przedstawia rys.115

5

LS

PSLR

R

PR

1-2

3

4

1

23

65

4

1-2 podanie LR-LS-LR i zbiegnicie R na pozycj OB, ktre angauje obro-cw 4 i 3, 3 podanie LR- PR /szybkie przeniesienie gry w prawy pas dziaania, w ktrym jest chwilowa rwnowaga/ i prba wygrania sytuacji 1x1 przez PR na 6 obrocy lub po zamkniciu strefy przez 5 obroc podanie do PS.

Jeeli dziaania obrony jest bardzo aktywne i wysokie to decydujcym czynni-kiem dla atakujcych w osabieniu liczebnym s wysokie umiejtnoci indywidual-ne przynajmniej dwch atakujcych. Ich dziaania uzgodnione lub improwizowane, prowadzone z najwysz dynamik mog skutkowa nieprawidowymi reakcjami obrocw (faule) co powoduje moliwo utrzymania si duej w ataku lub pro-wokuj kar wykluczenia jednego nich. Taki wariant gry bardzo czsto prezentuje zesp Francji.

Bardzo trudnym zadaniem jest gra w podwjnym osabieniu tj.4x6. Moliwoci organizacji gry s bardzo ograniczone ale moliwe. Perfekcyjne i z najwysz dynamik prowadzenie gry ( czsto przy pasywnej postawie obrocw) opartej na zmianach pozycji pozwala zdoby pozycj rzutow.

Naley take wzi pod uwag przygotowanie bramkarza do udziau w grze jako 5 zawodnika w polu gry operujcego w rodkowej stre e bo-iska. Podstawowe elementy gry powinny by przez bramkarza opanowane. Dokadne i szybkie podania w rodkowej stre e boiska pozwol na dusz i bezpieczniejsz organizacj gry. A w sytuacji straty piki droga powrotu do bramki z tej pozycji jest najkrtsza.

***