tygodnik podatkowy z 5 stycznia 09 (nr 2)

Jak rozliczyć zakup i amortyzację kasfiskalnych w 2009 roku

Przewodnik

✆ DYŻUR EKSPERTAJak rozliczyć zakup i amortyzację kas fiskalnych w 2009 roku

Wtorek w godz. 9.00–10.00, tel. (0 22) 531 49 69

SPIS TREŚCI

KOMENTARZ DO USTAWYTrudna interpretacja ulgi odsetkowej strona B2

ORZECZNICTWOOrgan musi informować o zmianie przepisów strona B3

INTERPRETACJENie można odliczyć VAT przy działalności zwolnionej strona B4

PODATKI NA ŚWIECIEWe Włoszech można odliczyć VAT, gdy wydatki wiążą się z działalnością opodatkowaną

strona B9

RACHUNKOWOŚĆW sprawozdaniu nie można zawyżać przychodu strona B10

PROCEDURYOd stycznia 2009 r. nowe formularze e-deklaracji strona B12

Rozliczamy PIT-36 i PIT-36L

Za tydzień

nr 2 (2378) PONIEDZIAŁEK, 5 stycznia 2009

P O D A T K I R A C H U N K O W O Ś Ć A U D Y TB

Tygodnik Podatkowy

Podatnicy dokonujący sprzedaży na rzecz osób fizycznychnieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowychmuszą prowadzić ewidencję obrotu i kwot podatku należnego za pomocąkas rejestrujących. Obowiązek taki nakłada na nich ustawa z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług. Z przepisów możewynikać, że obecnie każda sprzedaż na rzecz osób nieprowadzącychdziałalności gospodarczej powoduje obowiązek zainstalowania kasyrejestrującej. W praktyce jednak tak nie jest. Ogólne zasady dotyczącezakresu stosowania kas fiskalnych regulują przepisy wydane na podstawieart. 111 ust. 7 pkt 3 ustawy o VAT przez ministra właściwego do sprawfinansów publicznych, czyli obecnie przez ministra finansów.Od 1 stycznia 2009 r. przepisy te zawarte są w rozporządzeniu ministrafinansów z 19 grudnia 2008 r. w sprawie zwolnień z obowiązkuprowadzenia ewidencji za pomocą kas rejestrujących. W dzisiejszym Przewodniku wyjaśniamy zasady stosowania kas fiskalnychoraz sposoby rozliczania ich zakupu. strony B5–B8

Dziś CD Podatki 2009 Płyta dostępna w punktach sprzedaży oraz dla prenumer

ator

ów w

ersj

i Pre

miu

m

Przed 10 stycznia rozliczający sięprzez płatnika powinni złożyć PIT-12

Ważna data

Przed 10 stycznia podatnicy, którzychcą, aby rozliczenia rocznegodokonał za nich płatnik, powinni

złożyć PIT-12. Dotyczy to podatników,którzy poza dochodami uzyskanymi odpłatnika nie uzyskali innych dochodów,nie korzystają z odliczeń od dochodui podatku, jak też nie korzystają z możli-wości wspólnego rozliczania się z mał-żonkiem bądź w sposób przewidzianydla osób samotnie wychowujących dzie-ci, a także nie mają obowiązku dolicza-nia kwot uprzednio odliczonych, z wy-jątkiem składki na ubezpieczenie zdro-wotne, otrzymanej za pośrednictwempłatnika.

W PIT-12 podatnik, który chceskorzystać z ulgi prorodzinnej, stwierdza,że spełnia warunki określone w art. 27fustawy o PIT, wskazuje liczbę dzieci, naktóre przysługuje odliczenie, oraz kwotęodliczenia. Odliczeniu od podatku podle-ga kwota stanowiąca iloczyn liczby wy-chowywanych dzieci i dwukrotności kwo-ty zmniejszającej podatek określonejw pierwszym przedziale skali podatko-wej. W 2008 roku wysokość ulgiprorodzinnej to 1173,7 zł.

Podatnicy odliczą ulgę prorodzinną nawłasne lub przysposobione dzieci mało-letnie; bez względu na wiek, które otrzy-mywały zasiłek (dodatek) pielęgnacyjnylub rentę socjalną; do ukończenia 25 ro-ku życia uczące się w szkołach, o którychmowa w przepisach o systemie oświaty,

przepisach o szkolnictwie wyższym lubprzepisach regulujących system oświato-wy lub szkolnictwo wyższe obowiązują-cych w innym niż Polska państwie, jeżeliw roku podatkowym nie uzyskały docho-dów podlegających opodatkowaniu we-dług skali lub ze zbycia papierów warto-ściowych w łącznej wysokości przekra-czających kwotę stanowiącą iloraz kwotyzmniejszającej podatek oraz stawki po-datku, określonych w pierwszym prze-dziale skali podatkowej, z wyjątkiem ren-ty rodzinnej. W 2008 roku kwota ta wy-nosi 3091 zł.

Odliczenie powyższej kwoty dotyczyłącznie obojga rodziców. Kwotę tę odli-cza się od podatku jednego z rodzicówlub od podatku obojga. W przypadku ro-dziców, w stosunku do których orzeczo-ne zostały rozwód albo separacja, odli-czenie przysługuje jednemu z nich, u któ-rego dzieci faktycznie zamieszkują.

W rozliczeniu za 2008 rok płatnicy poraz ostatni będą rozliczać dochody po-datników korzystających z ulgi proro-dzinnej. W kolejnych latach osoby korzy-stające z tej preferencji będą musiały sa-me obliczyć wysokość ulgi i rozliczyć siębez pośrednictwa płatnika. ■ (EC)

PODSTAWA PRAWNA■ Art. 37 ust. 1 i 1a ustawy z 26 lipca 1991 r.o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.).

B2

T Y G O D N I K P O D A T K O W Y nr 163T Y G O D N I K P O D A T K O W Y nr 220T Y G O D N I K P O D A T K O W Y nr 163

komentarze – opinie

T Y G O D N I K P O D A T K O W Y nr 2

Organy podatkowe kwestionują możliwośćskorzystania z tzw. ulgi odsetkowej, gdy spłataodsetek i kredytu nie jest dokonywana z własnegorachunku bankowego.

Niedochowanie wymogów formalnych związanych z ulgąodsetkową, która funkcjonuje na zasadzie praw nabytych dlaosób, które w latach 2002–2006 zaciągnęły kredyt służący sfi-nansowaniu inwestycji mającej na celu zaspokojenie potrzebmieszkaniowych podatnika (wybudowanie domu, zakupmieszkania), może powodować niemożność skorzystania z tej-że ulgi. Organy podatkowe podchodzą bowiem bardzo restryk-cyjnie do wypełniania warunków formalnych w tym zakresie.Pośród wielu warunków, których spełnienie umożliwia skorzy-stanie z omawianej ulgi, znajduje się wymóg udokumentowaniaponiesienia wydatków z tytułu odsetek od kredytu. Wymóg tenzawarty jest w art. 26b ust. 2 pkt 6 lit. a) ustawy o podatku do-chodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z tym przepisem odliczeniu od dochodu podlegająwyłącznie takie odsetki, które zostały faktycznie zapłacone,a ich wysokość i termin zapłaty zostały udokumentowane do-wodem wystawionym przez np. bank. Właśnie sposób doku-mentowania takiej spłaty powoduje wątpliwości interpretacyj-ne. Zdarzyć się może bowiem taka sytuacja, w której kredyto-biorca nie ma możliwości zaciągnięcia kredytu samodzielnie,w związku z czym korzysta z pomocy współkredytobiorcyw tym zakresie (najczęściej w sytuacji gdy podatnik ma zbytmałą zdolność kredytową). Zdarza się często, że w takiej sytu-acji banki udzielają kredytu, wymagając jednocześnie od kredy-tobiorców założenia u nich rachunku bankowego, z którego do-konywana jest spłata (rachunek w innym banku może nie wcho-dzić w grę ze względu na koszty prowizji, przelewów itp.). W sy-tuacji gdy rachunek taki prowadzony jest na rzeczwspółkredytobiorcy, który nie zaspokaja swoich potrzeb miesz-

kaniowych, możliwość odliczenia odsetekmoże być przez organy podatkowe kwe-stionowana, przy argumentacji, że podat-nik w takiej sytuacji nie może właściwieudokumentować faktu dokonania spłatytych odsetek, ponieważ na dokumencie niefiguruje jego nazwisko. Jednak biorąc poduwagę zarówno literalną jak i celowościo-wą wykładnię przepisów ustawy o podatkudochodowym od osób fizycznych, a takżefakt, że ekonomiczny ciężar faktycznie po-noszony jest przez podatnika, należy uznaćtaką argumentację za chybioną. Z ustawyo podatku dochodowym od osób fizycz-nych wynika bowiem, że odsetki takie ma-ją być faktycznie zapłacone, ich wysokośći termin zapłaty potwierdzony przez banki są to jedyne wymogi, do których wypeł-nienia zobligowany jest podatnik, aby mócskorzystać z prawa do ulgi odsetkowej.

Celem regulacji prawnych w tym zakre-sie jest umożliwienie podatnikom zaspokojenia potrzeb miesz-kaniowych. Zbytni formalizm i rygoryzm jest w takiej sytuacjizbędny. W związku z czym wykładnia przepisów określającychmożliwość odliczenia odsetek podlega pewnej uznaniowości.Biorąc więc pod uwagę cel samej ulgi, czyli dokonując wykład-ni celowościowej przepisów w tym zakresie, nie powinny byćone interpretowane w tym zakresie wąsko, w sytuacji gdy cało-kształt stanu faktycznego wskazuje jednoznacznie, że realizo-wane są przez podatnika jego cele mieszkaniowe. Chociaż zasa-dą jest niewątpliwie, że wszelkie ulgi i zwolnienia powinny byćinterpretowane wąsko, to jednak nie należy zapominać, o tymże przepis w zakresie ulg stworzony był, aby ułatwić zaspokaja-nie potrzeb mieszkaniowych.■ (EM)

KOMENTARZ DO USTAWY

Trudna interpretacja ulgi odsetkowej

PAWEŁ JABŁONOWSKIdoradca podatkowy

w Kancelarii PrawnejChałas i Wspólnicy

RReeddaakkttoorr pprroowwaaddzząąccyy:: Krzysztof Koślicki, tel. (022) 531 49 69, [email protected] SSeekkrreettaarrzz rreeddaakkccjjii:: Ewa Ciechanowska, tel. (022) 530 40 44, [email protected],, kkssiieeggoowwoosscc@@iinnffoorr..ppll

INFOR Biznes Sp. z o.o. 01-042 Warszawa, ul. Okopowa 58/72,tel. (022) 530 40 35, (022) 530 40 40, fax (022) 530 40 39BBiiuurroo RReekkllaammyy:: tel. (022) 530 44 61, (022) 530 40 26 29, fax (022) 530 40 25DDrruukk:: AGORA SA Drukarnia, ul. Daniszewska 27, 03-230 Warszawa

Tygodnik Podatkowy

Jeszcze możesz składać zamówienia na 2009 rok

Sprawdź wszystkie przywileje >> www.gazetaprawna.pl/prenumerata Dodatkowe informacje: (0 22) 761 31 27, 0 801 626 666Więcej informacji str. B12

Sprawdź, czy Twoja firma zamówiła dla Ciebie prenumeratę Gazety Prawnej

Wiele zmian w zakresie wykonalności decyzji podatkowychwprowadziła ostatnia nowelizacja Ordynacji podatkowej

z 7 listopada 2008 r. Od 1 stycznia 2009 r. decyzje podatkowemające charakter nieostateczny nie będą podlegały wykonaniu.Wyjątek stanowić będą przypadki, kiedy organ I instancji nadatym decyzjom rygor natychmiastowej wykonalności. Może taksię zdarzyć, jeśli organ podatkowy posiada informacje, z któ-rych wynika, że wobec podatnika toczy się postępowanie egze-kucyjne w zakresie innych należności pieniężnych; podatniknie posiada majątku o wartości odpowiadającej zaległości po-datkowej wraz z odsetkami za zwłokę, na którym można usta-nowić hipotekę przymusową lub zastaw skarbowy, które korzy-stałyby z pierwszeństwa zaspokojenia; gdy podatnik pozbywasię majątku znacznej wartości, a także kiedy okres do upływuterminu przedawnienia zobowiązania podatkowego jest krót-szy niż trzy miesiące. Zatem podatnik, który otrzyma od orga-nu nieostateczną decyzję podatkową, z którą się nie zgadza, niebędzie już musiał płacić (tak było do końca 2008 roku) i wnosićodwołania do wyższej instancji.

To na pewno korzystna dla podatników zmiana. Jednak jejskutkiem jest to, że podatnik, który wniósł odwołanie od decy-

zji organu podatkowego i czeka na jego rozpatrzenie, nie uzy-ska do czasu wydania decyzji w sprawie zaświadczenia o nie-zaleganiu w podatkach.

Natomiast rygor natychmiastowej wykonalności z mocyprawa będą miały decyzje o zabezpieczeniu, chyba że zabez-pieczenie zostanie przyjęte.

Z kolei decyzje ostateczne będą, co do zasady, podlegać wy-konaniu. Jednak na wniosek podatnika wstrzymanie wykona-nia decyzji po wniesieniu skargi do sądu administracyjnego bę-dzie możliwe po przedłożeniu zabezpieczenia dobrowolnego.W takim przypadku wstrzymanie wykonania decyzji nastąpi dowysokości i na czas trwania zabezpieczenia. Inną możliwościąwstrzymania wykonania decyzji ostatecznej zaskarżonej do są-du administracyjnego jest ustanowienie hipoteki przymusowejlub zastawu skarbowego. W takiej sytuacji wstrzymanie wyko-nania decyzji będzie następowało z urzędu.■ (EC)

PODSTAWA PRAWNA■ Ustawa z 7 listopada 2008 r. o zmianie ustawy – Ordynacja po-datkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. nr 209, poz. 1318).

NOWE PRAWO

Nieostateczne decyzje wydane przez organpodatkowy nie podlegają wykonaniu

B3orzecznictwo...

nr 2 T Y G O D N I K P O D A T K O W Y

TEZA: Zasada ochrony zaufa-nia obywatela do państwajest zasadą prawnokonstytu-cyjną, która rodzi określoneobowiązki w sferze działal-ności państwa. Organy po-datkowe zatem obowiązanebyły pouczyć stronę o możli-wości rozpatrzenia wnioskuo udzielenie ulg na zasadachwynikających z rozdziału 7aOrdynacji podatkowej i prze-pisów obowiązujących od1 stycznia 2008 r.

STAN FAKTYCZNY: Podatnikw grudniu 2007 r. wystąpiło ulgi w spłacie zobowiązańz tytułu VAT za kilka miesięcy2002 roku i za lata 2003 –2004 oraz w podatku docho-dowym od osób fizycznych za

lata 2002–2004. Jako podsta-wę wskazał art. 67b Ordynacjipodatkowej oraz rozporządze-nie Rady Ministrów z 11 wrze-śnia 2007 r. w sprawie szcze-gółowych warunków udziela-nia niektórych ulg w spłaciezobowiązań podatkowych sta-nowiących pomoc publicznąna restrukturyzację (Dz.U. nr179, poz. 1266). Organy po-datkowe odmówiły wszczęciapostępowania. Podkreśliły, żewnioski o udzielenie ulgiwpłynęły do organu podatko-wego I instancji w styczniu2008 r. Zgodnie z rozporzą-dzeniem pomoc na restruktu-ryzację, na warunkach w nimokreślonych, mogła być udzie-lana do końca 2007 r. W dniuwpływu wniosków rozporzą-

dzenie już nie obowiązywało,a to skutkowało koniecznościąodmowy wszczęcia postępo-wania.

Z UZASADNIENIA: Spór oprzyznanie ulg w spłacie po-datków ostatecznie trafił dosądu administracyjnego, któ-ry uwzględnił skargę podat-nika. Co prawda, wojewódz-ki sąd administracyjny po-dzielił pogląd organuw przedmiocie daty wszczę-cia postępowania na wniosekstrony skarżącej. W jego oce-nie datą jest dzień doręcze-nia wniosku organowi, a niedzień nadania na poczcie.

W sprawie nie ma zastoso-wania zasada, że terminuważa się za zachowany, je-

żeli przed jego upływem pi-smo zostało nadane w pol-skiej placówce pocztowejoperatora publicznego albozłożone w polskim urzędziekonsularnym. Przepisu tegobowiem nie stosuje się do da-ty wszczęcia postępowania.Sąd przypomniał, że przyustalaniu daty wszczęcia po-stępowania na żądanie stro-ny należy zwrócić uwagę narozróżnienie daty wszczęciapostępowania od zachowa-nia przez stronę terminu dodokonania czynności.

Sąd uznał też, że organ po-datkowy nie był uprawnionypo tej dacie do stosowania ulgna podstawie rozporządzeniawskazanego przez podatnika.Przepisy wyznaczały końcową

datę, do której można byłoudzielać pomocy w oparciuo to rozporządzenie i określo-ne w nim warunki. Termin tenjest niewątpliwie terminemprawa materialnego. Terminmaterialny wiąże zarówno or-gany podatkowe, jak i podat-nika. Jako taki nie podlegawięc przywróceniu, a jegoupływ skutkuje utratą możli-wości ukształtowania treścistosunku prawnego w oparciuo przepisy prawa materialne-go, tj. przepisy przedmiotowe-go rozporządzenia.

Jednak, jak zauważył sąd,wraz z wygaśnięciem możli-wości udzielenia ulgi na pod-stawie rozporządzenia nadalpodstawą prawną udzielaniaulg pozostały przepisy Ordy-

nacji podatkowej. Organypodatkowe zatem obowiąza-ne były pouczyć stronęo możliwości rozpatrzeniawniosku o udzielenie ulg nazasadach wynikających zrozdziału 7a Ordynacji po-datkowej i przepisów obo-wiązujących od 1 stycznia2008 r. Zasada ochrony za-ufania obywatela do państwajest zasadą prawnokonstytu-cyjną, która rodzi określoneobowiązki w sferze działal-ności państwa. Postępowaniepodatkowe powinno być pro-wadzone w sposób budzącyzaufanie do organów podat-kowych – przypomniał sąd.■

WWyyrrookk WWSSAA ww KKrraakkoowwiieezz 55 lliissttooppaaddaa 22000088 rr..,, II SSAA//KKrr11006655//0088,, nniieeppuubblliikkoowwaannyy

W O J E W Ó D Z K I S Ą D A D M I N I S T R A C Y J N Y W K R A K O W I E o postępowaniu podatkowym

Organ musi informować o zmianie przepisów

TEZA: Kwestia wykonanialub niewykonania umowyjest istotna dla uznania po-niesionego wydatku za kosztuzyskania przychodu wzwiązku z umową o usługidoradcze. Nie ma zaś decy-dującego znaczenia w przy-padku odpowiedzialnościpłatnika za niepobranie po-datku u źródła.

STAN FAKTYCZNY: W styczniu2005 r. spółka z ograniczonąodpowiedzialnością zawarłaumowę na usługi doradczez firmą z siedzibą w Monako.Z tego tytułu firma z Monakowystawiła dla polskiej spółkidwie faktury: z 25 maja i 2 li-stopada 2005 r. na kwoty po40 tys. euro. Firma zapłaciłaza te faktury za pośrednic-twem banku.

Organ kontroli wskazał,że między RzeczypospolitąPolską i Księstwem Monako

nie została podpisana umo-wa o unikaniu podwójnegoopodatkowania. W związkuz tym podatek od usług do-radczych wynosi 20 proc.przychodów. To polska spół-ka jako płatnik była obowią-zana, w dniu dokonania wy-płaty kwot z tytułu umowy,do pobrania i odprowadze-nia zryczałtowanego podat-ku dochodowego w wysoko-ści 20 proc. przychodów orazprzekazania kwoty podatkudo właściwego urzędu skar-bowego.

Z UZASADNIENIA: Spółkanie chciała zgodzić się z roz-strzygnięciem organów po-datkowych. Jednak woje-wódzki sąd administracyjnyoddalił jej skargę.

Sąd zauważył, że należ-ność z tytułu przedmiotowejumowy została wypłacona.Świadczą o tym niezbicie fak-

tury, na podstawie którychstrona skarżąca przelała narzecz jej kontrahenta gospo-darczego stosowne kwotywynikające z umowy. W oce-nie sądu skarżąca zdaje siędowodzić, że przedmiotowaumowa była wykonana przezstronę monakijską. Jednaksąd zauważył, że rozstrzy-gnięcie sporu co do wykona-nia przedmiotowej umowybędącego osnową decyzjiw przedmiocie podatku do-chodowego od osób praw-nych za rok 2005 w stosunkudo spółki nie jest najistotniej-sze. Z punktu widzenia odpo-wiedzialności płatnika niejest istotne, czy świadczeniena rzecz wykonawcy było wy-płacone należnie.

Jak wyjaśnił sąd, wypłatanależności z tytułu umowyoznacza spełnienie jednejz przesłanek art. 26 ust.1 ustawy o podatku docho-

dowym od osób pranych sta-nowiącego podstawę prawnąpoboru podatku u źródła.Zgodnie bowiem z przywoła-nym przepisem osoby praw-ne i jednostki organizacyjneniemające osobowości praw-nej oraz będące przedsiębior-cami osoby fizyczne, któredokonują wypłat należnościz tytułów wymienionychw art. 21 ust. 1 są obowiąza-ne, jako płatnicy, pobierać,w dniu dokonania wypłaty,zryczałtowany podatek do-chodowy od tych wypłat. De-cydujące jest zatem dokona-nie wypłaty należności z ty-tułu usług świadczonych narzecz podatnika.

Zdaniem sądu nie ma teżpodstaw, aby uznać, że usłu-gi wymienione w spornymkontrakcie nie są usługamidoradczymi. Przede wszyst-kim umowa o ich świadcze-nie jest nazwana umową

o usługi doradcze. W uza-sadnieniu wskazano, żewprawdzie o stosunku praw-nym nie świadczy nazwa, ja-ką nadały mu strony w umo-wie, lecz jego treść. Jednakw ocenie sądu w treści umo-wy podmiot mający świad-czyć usługi nazwany zostałna jej potrzeby doradcą,spółka korzysta z usług do-radczych dla najlepszej reali-zacji zadań własnych. Po-nadto zgodnie z jej treściąprzedmiotem umowy jestw istocie doradzanie w za-rządzaniu spółką.

Tak więc czynności, doktórych zobowiązał sięw przedmiotowej umowiepodmiot monakijski, miesz-czą się w całości w pojęciuusług doradczych. Wynikiwykładni językowej sąw tym zakresie jednoznacz-ne i wskazują wprost, że do-radzanie jest pomocą w pro-

wadzeniu (zarządzaniu)spółką. Sąd nie zgodził się,że usługa świadczona napodstawie przedmiotowejumowy miała charakter sto-sunku agencji.

Kwestia wykonania lubniewykonania umowy jestistotna dla uznania poniesio-nego w związku z umowąo usługi doradcze wydatkuza koszt uzyskania przycho-du. Nie ma zaś decydującegoznaczenia w przypadku od-powiedzialności płatnikaopartej na art. 26 ust.1 usta-wy. Dla przypisania tej odpo-wiedzialności wystarczającejest ustalenie istnienia tytułuprawnego, o którym mowamiędzy innymi w art. 21 ust.1 punkt 2a i stwierdzenie, żenastąpiła wypłata należnościz tego tytułu.■

WWyyrrookk WWSSAA ww ŁŁooddzzii zz 44 llii--ssttooppaaddaa 22000088 rr..,, II SSAA//ŁŁdd444422//0088,, nniieeppuubblliikkoowwaannyy

W O J E W Ó D Z K I S Ą D A D M I N I S T R A C Y J N Y W Ł O D Z I o podatku u źródła

O obowiązkach płatnika przesądza zawarcie umowy

TEZA: Zobowiązanie podat-kowe, które wygasło na sku-tek zapłaty, nie może wyga-snąć po raz drugi wskutekprzedawnienia. Samo zaś po-wołanie się na zasadę równe-go traktowania podatników,bez wsparcia tego spostrze-żenia wskazaniem naruszo-nego przepisu prawa, niestwarza podstaw do jego roz-patrzenia.

STAN FAKTYCZNY: Organy po-datkowe zarzuciły, że spółkabłędnie rozliczyła podatekdochodowy od osób praw-nych za 1996 rok. Przyczynąbyło podwyższenie przycho-dów o kwotę stanowiącą war-

tość otrzymanych nieodpłat-nych świadczeń z tytułu ko-rzystania z cudzego kapitału,tj. niewypłaconej udziałow-com spółki dywidendy za lata1992-1995. Organy podatko-we wyrzuciły też z kosztówuzyskania przychodów kwo-ty zawyżonej wartości odpi-sów amortyzacyjnych nali-czonych od wykazanychw ewidencji środków trwa-łych według nieprawidłowejstawki amortyzacyjnej.

Spółka wniosła skargę dowojewódzkiego sądu admi-nistracyjnego, który uchyliłzaskarżoną decyzję. Organodwoławczy ponownie roz-poznając sprawę wskazał, że

spółka w latach 1992–1995uzyskiwała dodatni wynik fi-nansowy w postaci zyskunetto. Zysk ten zgromadze-nie wspólników w drodzecorocznej uchwały przekazy-wało jako fundusz rezerwo-wy na powiększenie środ-ków obrotowych. Jednakumowa spółki nie wyłączyłazysku od podziału ani nie za-strzegła w uchwale wspólni-ków rozporządzania czy-stym zyskiem. Dopiero w ak-cie notarialnym w 1999 rokuzmieniono umowę spółki. Pozmianie wspólnicy moglipodjąć uchwałę o przekaza-niu zysku w całości lub czę-ści na fundusz rezerwowy,

zapasowy oraz inne fundu-sze celowe. Dlatego organpodatkowy podtrzymał swo-je stanowisko, że spółkaotrzymała w 1996 roku przy-chód z tytułu nieodpłatnegoświadczenia.

Z UZASADNIENIA: Sprawaznów trafiła do sądu I instan-cji. Ale tym razem sąd oddaliłskargę spółki. Racji podatnicz-ce nie przyznał też NaczelnySąd Administracyjny. Sąd niezgodził się z autorką skargi ka-sacyjnej, która wskazywała naprzedawnienie zobowiązania.W jej ocenie sprzeczny z zasa-dą równego traktowania i zezdrowym rozsądkiem jest po-

gląd, że zapłata należnościwskazanej w nieostatecznejdecyzji wymiarowej organu I instancji wyklucza możliwośćprzedawnienia zobowiązaniapodatkowego w toku postępo-wania odwoławczego. NSA za-uważył, że taki punkt widze-nia abstrahuje od ugruntowa-nej już linii orzeczniczej. Pomi-ja on również treść uchwałyskładu siedmiu sędziów Na-czelnego Sądu Administracyj-nego z 8 października 2007 r.(I FPS 4/07). Zgodnie z jej tre-ścią zapłata zaległości podat-kowej w VAT powoduje wyga-śnięcie zobowiązania podatko-wego także wówczas, gdy na-stępuje w wyniku wykonania

nieostatecznej decyzji organuI instancji określającej wyso-kość zobowiązania podatko-wego. Zobowiązanie podatko-we, które wygasło na skutekzapłaty, nie może wygasnąć poraz drugi wskutek przedaw-nienia. Samo zaś powołaniesię na zasadę równego trakto-wania podatników, bez wspar-cia tego spostrzeżenia wskaza-niem naruszonego przepisuprawa, nie stwarza podstawdo jego rozpatrzenia.■

WWyyrrookk NNSSAA zz 1177 ggrruuddnniiaa22000088 rr..,, IIII FFSSKK 11228866//0077,, nniiee--ppuubblliikkoowwaannyy

OpracowałaALEKSANDRA [email protected]

N A C Z E L N Y S Ą D A D M I N I S T R A C Y J N Y o CIT

Zobowiązanie podatkowe wygasa tylko raz

B4

T Y G O D N I K P O D A T K O W Y nr 163T Y G O D N I K P O D A T K O W Y nr 220

interpretacje


JAKI PROBLEM ROZSTRZY-GNĘŁA IZBA: W ramach Zin-tegrowanego Programu Ope-racyjnego Rozwoju Regional-nego (ZPORR) 2004–2006Samodzielny Publiczny Za-kład Opieki Zdrowotnej pod-pisał umowy: ■ o dofinansowanie Projektu

Modernizacja i doposaże-nie bloku operacyjnegoszpitala SP ZOZ w ramachPriorytetu 3 – Rozwój lo-kalny (z wyłączeniemDziałania 3.4 – Mikro-przedsiębiorstwa) 30grudnia 2004 r. z wojewo-dą jako instytucją pośred-niczącą,

■ o dofinansowanie ProjektuWymiana aparatów RTGSzpitala i Przychodni Spe-cjalistycznej SP ZOZ w ra-

mach Priorytetu 1 – Roz-budowa 1 – Rozbudowai modernizacja infrastruk-tury służącej wzmacnianiukonkurencyjności regio-nów, Działanie 1.3, z woje-wodą jako instytucją po-średniczącą.W związku z tym, że re-

mont i zakup aparatury spe-cjalistycznej na blok opera-cyjny oraz wymiana apara-tów RTG dotyczył działańzwiązanych ze sprzedażązwolnioną od podatku od to-warów i usług, czy SP ZOZmiał prawo do odliczeniaVAT od zakupów związanychz wymienionymi na wstępieprojektami?

ODPOWIEDŹ IZBY: Zgodniez art. 86 ust. 1 ustawy z 11

marca 2004 r. o podatku odtowarów i usług (Dz.U. nr 54,poz. 535 z późn. zm.) w za-kresie, w jakim towary i usłu-gi są wykorzystywane do wy-konywania czynności opo-datkowanych, podatnikowiVAT przysługuje prawo doobniżenia kwoty podatku na-leżnego o kwotę podatku na-liczonego, z zastrzeżeniemart. 114, art. 119 ust. 4, art.120 ust. 17 i 19 oraz art. 124ustawy o VAT.

Podatnik w omawianymprzypadku opisuje, że ra-mach projektów współfinan-sowanych ze środków EFRR,przeprowadzono niezbędneremonty pomieszczeń blokuoperacyjnego, pracowni i za-plecza RTG w szpitalu SP ZOZ oraz dokonano zaku-pu wyposażenia, tj. aparatówdo znieczulania, aparatówRTG oraz sterylizatora gazo-wego i stołu operacyjnego.

Świadczone przez podatnikausługi na tych urządzeniachmedycznych w wyremonto-wanych pomieszczeniachbloku operacyjnego oraz pra-cowni RTG wraz z zapleczemstanowią usługi w zakresieochrony zdrowia i opieki spo-łecznej (PKWiU 85.1), wy-mienione z załączniku nr 4,poz. 9, w związku z czym namocy art. 43 ust. 1 pkt 1ustawy o VAT podlegajązwolnieniu z podatku od to-warów i usług.

Zatem na podstawie art.86 ust. 1 ustawy o VAT po-datnikowi nie będzie przy-sługiwało prawo do odlicze-nia podatku od towarówi usług z tytułu wydatkówponiesionych na remont i za-kup aparatury specjalistycz-nej na blok operacyjny orazwymiany aparatów RTGw szpitalu SP ZOZ, z uwagina fakt, że związane będą

one ze świadczeniem usługochrony zdrowia ludzkiego(PKWiU 85.1), a więc czyn-nościami korzystającymi zezwolnienia od podatku od to-warów i usług, zatem nie bę-dą wykorzystywane do czyn-ności opodatkowanych.■

IInntteerrpprreettaaccjjaa iinnddyywwiidduuaall--nnaa ddyyrreekkttoorraa IIzzbbyy SSkkaarrbboowweejjww WWaarrsszzaawwiiee zz 2200 lliissttooppaaddaa22000088 rr.. ((nnrr IIPPPPPP11//444433--11991111//0088--22//PPRR))

Opracowała EWA MATYSZEWSKA

[email protected]

JAKI PROBLEM ROZSTRZY-GNĘŁA IZBA: Bank zamierzaoferować swoim klientomusługi cash poolingu rzeczy-wistego. W cash poolingu bę-dą brały udział podmioty po-siadające rachunki bankowew banku. Jeden z podmiotówuczestników cash poolingu bę-dzie dodatkowo pełnił funkcjęagenta. Agent otworzy w ban-ku dodatkowy rachunek, któ-ry będzie wykorzystywany doprzeprowadzania rozliczeńzwiązanych z umową. Czy za-warcie i realizacja umowypodlegają podatkowi od czyn-ności cywilnoprawnych?

ODPOWIEDŹ IZBY: Cash po-oling jest kompleksowąusługą zarządzania płynno-ścią finansową grupy pod-miotów, polegającą na kon-centrowaniu środków z jed-nostkowych rachunków(sald) poszczególnych jed-nostek (rachunki uczestni-ków) i zarządzaniu zgroma-dzoną w ten sposób kwotąprzy wykorzystaniu korzyściskali. Usługa cash poolinguoferowana przez bank ma nacelu optymalizację zarzą-dzania środkami finansowy-mi uczestników danej umo-wy cash poolingu dzięki od-powiedniemu wykorzysta-niu sumy dziennych sald(dodatnich i ujemnych) narachunkach bankowych każ-dego uczestnika. Konstruk-cja umowy cash pooling mo-

że przyjąć zarówno formęfaktycznego transferu środ-ków, jak też potrącania saldbez fizycznego przelewuśrodków pieniężnych pomię-dzy rachunkami uczestni-ków umowy cash poolingu(tzw. notional cash po-oling). W analizowanymprzypadku bilansowaniesald w ramach cash poolin-gu opiera się na faktycznymtransferze środków pomię-dzy rachunkami.

Z punktu widzenia bankucash pooling jest produktembankowym oferowanymklientom w celu podniesieniaatrakcyjności propozycji ofer-towej i stanowi (korzystniej-szą dla klienta, a więc chętniejkupowaną) alternatywę dlasystemu rachunków banko-wych prowadzonych oddziel-nie dla niektórych podmiotówz obsługiwanej grupy finanso-wej spółek – klientów.

Usługi cash poolingu wy-konywane przez bank w ra-mach umowy korzystają zezwolnienia z VAT jako usługipośrednictwa finansowego.W związku z tym czynnościte nie podlegają opodatko-waniu podatkiem od czynno-ści cywilnoprawnych.

Na podstawie umowyo świadczenie usług cash po-olingu pomiędzy bankiemi agentem dochodzi do prze-niesienia występujących nakoniec każdego dnia robo-czego wierzytelności i/lub

zobowiązań banku wobecposzczególnych uczestnikówcash poolingu oraz dokony-wania transferów odwrot-nych na początku następne-go dnia roboczego. Te trans-fery wykonywane pomiędzybankiem i agentem, zmierza-jące do zbilansowania saldna rachunkach bieżącychwszystkich uczestników cashpoolingu i zgromadzeniadziennych nadwyżek finan-sowych na rachunku agenta,jak również późniejszy roz-dział odsetek pomiędzy po-szczególne strony umowycash poolingu składają się nazłożoną usługę świadczonąna podstawie umowy nieure-gulowanej w przepisach ko-deksu cywilnego ani innychprzepisach prawa stanowio-nego (tzw. umowa niena-zwana), określaną jako usłu-ga cash poolingu.

Ustawa o podatku odczynności cywilnoprawnychzawiera natomiast w art. 1zamknięty katalog czynnościpodlegających opodatkowa-niu tym podatkiem, którywśród czynności podlegają-cych opodatkowaniu tym po-datkiem nie wymienia umo-wy cash poolingu. W związ-ku ze świadczeniem przezbank usług cash poolingu,nie powstanie obowiązek po-datkowy w podatku od czyn-ności cywilnoprawnych.■

IInntteerrpprreettaaccjjaa iinnddyywwiidduuaall--nnaa ddyyrreekkttoorraa IIzzbbyy SSkkaarrbboowweejjww WWaarrsszzaawwiiee zz 99 ggrruuddnniiaa22000088 rr.. ((nnrr IIPPPPBB22//443366--339933//0088--22//MMZZ))

Opracowała EWA MATYSZEWSKA

[email protected]

I Z B A S K A R B O W A W W A R S Z A W I E o wysokości opodatkowania

Nie można odliczyć VAT przy działalności zwolnionej

I Z B A S K A R B O W A W W A R S Z A W I E o rozliczeniach umów

Cash pooling wolny od PCC

Podatnik nie może odliczyć VAT od zakupów, które służądziałalności gospodarczej objętej zwolnieniem z VAT.

Usługi cash poolingu korzystają ze zwolnienia z VATjako usługi pośrednictwa finansowego.W konsekwencji nie są też objęte podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Budynki mieszkalne lublokale mieszkalne służąceprowadzonej działalnościgospodarczej lub wydzierża-wiane albo wynajmowanena podstawie umowy podle-gają amortyzacji, jeżeli po-datnik podejmie decyzjęo ich amortyzowaniu. War-tość początkową tych skład-ników majątku podatnicymogą ustalać zgodnie z za-sadami ogólnymi albow sposób uproszczony.

Za wartość początkowąśrodków trwałych oraz war-tości niematerialnych i praw-nych uważa się m.in.:■ w razie nabycia w drodze

kupna – cenę ich nabycia,■ w razie wytworzenia we

własnym zakresie – kosztwytworzenia,

■ w razie nabycia w drodzespadku, darowizny lubw inny nieodpłatny sposób– wartość rynkową z dnianabycia, chyba że umowadarowizny albo umowao nieodpłatnym przekaza-niu określa tę wartośćw niższej wysokości.Ustaloną w ten sposób

wartość początkową po-większa się o sumę wydat-ków na ich ulepszenie.

Ministerstwo Finansóww odpowiedzi na interpelację

poselską (nr 6090) wypowie-działo się w sprawie brakuwaloryzacji kwoty przyjmo-wanej przez podatników doustalenia w sposób uprosz-czony wartości początkowejbudynków mieszkalnych lublokali mieszkalnych. Zasadyustalania wartości początko-wej w sposób uproszczony re-guluje art. 22g ust. 10 ustawyo podatku dochodowym odosób fizycznych. Jest to war-tość stanowiąca iloczyn me-trów kwadratowych wynaj-mowanej, wydzierżawianejlub używanej przez właścicie-la powierzchni użytkowej te-go budynku lub lokalu i kwo-ty 988 zł, przy czym za po-wierzchnię użytkową uważasię powierzchnię przyjętą dlacelów podatku od nierucho-mości.

MF wyjaśniło, że wartośćjednego metra kwadratowe-go do ustalenia wartości po-czątkowej była waloryzowa-na do kwoty 988 zł w 1997 r.Wcześniej wynosiła 681 zł.Resort zwrócił uwagę, żew ustawie o PIT unormowa-no zasady aktualizacji zarów-no wyceny środków trwa-łych, dokonywanej na ogól-nych zasadach, jak i kwotysłużącej do obliczenia warto-ści początkowej budynków

mieszkalnych i lokali miesz-kalnych w sposób uproszczo-ny. Zgodnie z art. 22o ustawyo PIT obowiązującym od1 stycznia 2001 r. aktualizacjidokonuje się wówczas, gdywskaźnik wzrostu cen nakła-dów inwestycyjnych ogłoszo-ny przez prezesa GUS w okre-sie trzech kwartałów w rokupoprzedzającym rok podat-kowy w stosunku do analo-gicznego okresu roku ubie-głego przekroczy 10 proc.Tryb i terminy aktualizacjiokreśla minister finansóww drodze rozporządzenia.

Jak wskazało MF, w okre-sie obowiązywania powyż-szego przepisu w żadnymokresie wskaźnik wzrostu cennakładów inwestycyjnych zatrzy kwartały roku w stosun-ku do trzech kwartałów rokupoprzedniego nie osiągnąłpoziomu 10 proc. W kolej-nych latach począwszy od2001 r. wskaźnik ten wynosiłodpowiednio: 0,8; 0,0; 2,5;2,3; 0,9; 0,9; 2,6 – w 2007 r.Nie było zatem podstaw dozarządzania aktualizacji za-równo wyceny środków trwa-łych, jak i kwoty do ustalaniawartości początkowej budyn-ków i lokali mieszkalnychw sposób uproszczony.Wskaźnik cen nakładów in-westycyjnych za trzy kwartały2008 r. w stosunku do trzechkwartałów 2007 r. wyniósł99,7, co oznacza spadek ceno 0,3 proc. (przyp. red.).■

OpracowałaMAGDALENA [email protected]

M F o zasadach uproszczonych ustalania wartości początkowej

Nie trzeba waloryzowaćwartości lokali

Szpital otrzymał dofinansowanie na rozbudowę blokuoperacyjnego oraz wymianę aparatury. Szpital świadczyusługi w zakresie ochrony zdrowia ludzkiego. Usługi te sązwolnione z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 1 ustawyo VAT oraz załącznika nr 4. Jak wynika ze stanu faktyczne-go przedstawionego we wniosku, szpital nie wykonujeżadnych czynności opodatkowanych.Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT podatnik ma pra-wo do odliczenia podatku naliczonego w zakresie, w ja-kim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywaniaczynności opodatkowanych. Ten przepis umożliwia od-liczenie podatku naliczonego podatnikom, którzy wy-konują czynności opodatkowane (w całości lub w czę-ści). W omawianej sytuacji szpital nie wykonuje czynno-ści opodatkowanych, zatem nie może korzystać z prawado odliczenia. Stanowisko przyjęte w interpretacji przezdyrektora izby skarbowej należy uznać za prawidłowe.Podmioty, które aplikują o dofinansowanie unijne, wyka-zują we wniosku o dotację koszty projektu, w tym kosztykwalifikowane. U podatnika wykonującego czynności nie-opodatkowane podatek naliczony, który nie podlega od-liczeniu, również może być kosztem kwalifikowanym.W takiej sytuacji można uznać, że podatek naliczony, któ-ry nie podlega odliczeniu, zostanie proporcjonalnie (zgod-nie z intensywnością pomocy) sfinansowany przez dota-cję. W konsekwencji podatnik poniesie jedynie część fi-nansowego ciężaru nieodliczalnego podatku. Not. EM

WOJCIECHSAWICKI

starszykonsultant

w AccreoTaxand

OPINIA

Począwszy od 2001 roku wskaźnik wzrostu cennakładów inwestycyjnych za trzy kwartały rokuw stosunku do trzech kwartałów roku poprzedniego nie osiągnął poziomu 10 proc., zatem nie byłopodstaw do aktualizacji kwoty do ustalania wartościpoczątkowej lokali.


Jak rozliczyć zakup i amortyzacjękas fiskalnych w 2009 roku

Podatnicy dokonujący sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolnikówryczałtowych są obowiązani prowadzić ewidencję obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących.Obowiązek taki nakłada na nich ustawa z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług. Z przepisów może wynikać, że obecnie każda sprzedaż na rzecz osób nieprowadzących działalności gospodarczej powoduje obowiązek zainstalowaniakasy rejestrującej. W praktyce jednak tak nie jest. Ogólnie sformułowane w ustawie o VAT zasady dotyczące zakresustosowania kas fiskalnych (czyli właśnie rejestrujących) regulują przepisy wydane na podstawie art. 111 ust. 7 pkt 3ustawy o VAT przez ministra właściwego do spraw finansów publicznych, czyli obecnie przez ministra finansów.Od 1 stycznia 2009 r. przepisy te zawarte są w rozporządzeniu ministra finansów z 19 grudnia 2008 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących. Regulacje te uzupełnione są przepisami dwóchinnych rozporządzeń, tj. obowiązującego od 1 stycznia 2009 r. rozporządzenia ministra finansów z 19 grudnia 2008 r. w sprawie odliczania i zwrotu kwot wydatkowanych na zakup kas rejestrujących oraz obowiązującego od 1 grudnia 2008 r.rozporządzenia ministra finansów z 28 listopada 2008 r. w sprawie kryteriów i warunków technicznych, którym musząodpowiadać kasy rejestrujące oraz warunków ich stosowania.W dzisiejszym Przewodniku wyjaśniamy zasady stosowania kas fiskalnych oraz sposoby rozliczania ich zakupu.

KRYSTYNA GÓ[email protected]

Obowiązek stosowania kas rejestrujących wynikawprost z ustawy o podatku od towarów i usług. Zakrestego obowiązku precyzowany jest jednak w rozporzą-

dzeniu w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewi-dencji przy zastosowaniu kas rejestrujących. W rozporządze-niu tym zdefiniowano listę zwolnień z obowiązku ewidencjo-nowania. Co istotne, nowe rozporządzenie, które zaczęło obo-wiązywać 1 stycznia 2009 r., nie przynosi w tym zakresieżadnych zmian. I tak przedłużono do 31 grudnia 2009 r. zwol-nienie z obowiązku ewidencjonowania m.in.:■ podatników dokonujących sprzedaży towarów i usług wy-

mienionych w poz. 1–33 załącznika do rozporządzeniaw sprawie kas rejestrujących, jeżeli w pierwszym półroczu2008 r. udział obrotów z tytułu tej sprzedaży w obrotachogółem podatnika z działalności opodatkowanej był wyż-szy niż 70 proc.,

■ podatników, u których kwota obrotu z działalności opodat-kowanej nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowymkwoty 40 tys. zł i jeżeli wcześniej nie powstał wobec nichobowiązek ewidencjonowania,

■ podatników rozpoczynających sprzedaż w 2009 roku, z tymże w przypadku przekroczenia kwoty obrotów w wysokości20 tys. zł z działalności opodatkowanej zwolnienie obowią-zuje do dnia przekroczenia tej kwoty,

■ licząc od 31 grudnia 2009 r. – w przypadku podatników roz-poczynających działalność w drugim półroczu 2009 r.,u których udział obrotów ze sprzedaży zwolnionej z obo-wiązku ewidencjonowania, której dotyczą poz. 1–33 za-łącznika do rozporządzenia, w obrotach ogółem z działal-ności opodatkowanej ustawy będzie, co do zasady, do koń-ca 2009 r. równy lub niższy niż 70 proc.To oczywiście tylko część zwolnień. Po szczegóły trzeba za-

tem sięgnąć do rozporządzenia.

Sankcja za brak kasyJeśli podatnik mimo obowiązku nie rozpocznie ewidencjo-

nowania sprzedaży za pomocą kasy fiskalnej, zostanie ukara-ny 30-proc. dodatkowym zobowiązaniem VAT.

Przepisy ustawy o VAT przewidują, że podatnicy dokonują-cy sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących dzia-łalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych muszą pro-wadzić ewidencję obrotu i kwot podatku należnego przy za-stosowaniu kas rejestrujących.

W przypadku stwierdzenia, że podatnik narusza ten obo-wiązek, naczelnik urzędu skarbowego lub organ kontroli skar-bowej ustala za okres do momentu rozpoczęcia prowadzeniatakiej ewidencji dodatkowe zobowiązanie podatkowe w wyso-kości odpowiadającej 30 proc. kwoty podatku naliczonegoprzy nabyciu towarów i usług. Wobec osób fizycznych, któreza ten sam czyn ponoszą odpowiedzialność za wykroczenie

skarbowe albo za przestępstwo skarbowe, dodatkowego zo-bowiązania podatkowego nie ustala się.

Taka kara obowiązuje już 1 grudnia 2008 r. Wprowadziła jąuchwalona 7 listopada nowelizacja ustawy o VAT.

W rzeczywistości zmienia się jedynie nazwa i charakterprawny kary za niezaewidencjonowanie sprzedaży na kasiefiskalnej. W sensie ekonomicznym nic się nie zmieniło. Rów-nież poprzednio za brak ewidencji podatnicy karani byli sank-cją, która powodowała utratę 30 proc. kwoty podatku naliczo-nego. Podatnicy naruszający obowiązek prowadzenia ewiden-cji za pośrednictwem kasy do czasu rozpoczęcia prowadzeniaewidencji obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowa-niu kas tracili prawo do obniżenia kwoty podatku należnegoo kwotę stanowiącą równowartość 30 proc. kwoty podatkunaliczonego przy nabyciu towarów i usług.

Kłopot w tym, że prawo do odliczenia podatku naliczonegojest jednym z podstawowych uprawnień podatnika VAT w UniiEuropejskiej. Dlatego każdy przypadek ograniczania takiegoprawa jest uznawany przez Europejski Trybunał Sprawiedli-wości za niezgodny z prawem unijnym. Dlatego polski usta-wodawca postanowił zastąpić sankcję dodatkowym zobowią-zaniem podatkowym.

Podobnie jak poprzednio obowiązujące przepisy równieżnowe regulacje nie precyzują, czy podstawą naliczania wspo-mnianych wcześniej 30 proc. podatku naliczonego przy naby-ciu towarów i usług dotyczy całości podatku naliczonego, czytylko tej jego części, która związana jest z obrotem niezaewi-dencjonowanym za pośrednictwem kasy. Wydaje się, że po-dobnie jak w przypadku poprzednio obowiązującej sankcjirównież nowa kara naliczana powinna być od tej części po-datku naliczonego, który wiąże się ze sprzedażą niezaewiden-cjonowaną na kasie rejestrującej. Nie powinna zatem obejmo-wać np. tej części podatku naliczonego, który dotyczy wpraw-dzie okresu, w którym nie była prowadzona ewidencja za po-średnictwem kasy, mimo że obowiązek taki podatnik miał, alezostała udokumentowana np. fakturami VAT.

Ewidencja zakupuNabycie kasy fiskalnej przez podatnika wymaga w pierw-

szej kolejności dokonania jej fiskalizacji, przez co rozumiesię jednokrotną i niepowtarzalną czynność inicjującą pracęmodułu fiskalnego kasy z pamięcią fiskalną kasy, zakończo-ną wydrukiem dobowego raportu fiskalnego. Od tego mo-mentu podatnik ma siedem dni na zgłoszenie kasy do na-czelnika urzędu skarbowego w celu otrzymania numeru ewi-dencyjnego kasy. Do każdej kasy fiskalnej dołączana jesttzw. książka kasy rejestrującej, która zawiera m.in. informa-cje o kasie (numer ewidencyjny), jej sprzedawcy, podmiociedokonującym czynności serwisowych, miejscu używania ka-sy oraz samym podatniku. W przypadku utraty tej książkipodatnik jest zobowiązany niezwłocznie zwrócić się do ser-wisu o wydanie duplikatu oraz powiadomić o tym fakcie na-czelnika urzędu skarbowego.

Kasy rejestrujące spełniają zarówno kryteria określone dlaśrodków trwałych w ustawie rachunkowości, jak i w przepi-sach podatkowych. Oznacza to, że nabyte kasy fiskalne jed-nostka powinna zaliczyć do środków trwałych oraz odpowied-nio zaewidencjonować. W przypadku podatników prowadzą-cych księgi rachunkowe dotyczy to także kas, których podat-nik nie zaliczył na podstawie przepisów prawa podatkowegodo środków trwałych z tej przyczyny, że ich wartość początko-wa nie przekracza 3,5 tys. zł.

Zaewidencjonowanie w księgach rachunkowych zakupukas rejestrujących dokonywane jest według zasad obowiązują-cych przy ewidencjonowaniu środków trwałych. Oznacza to,że zakup kasy rejestrującej oraz wprowadzenie jej do ewiden-cji bilansowej składników majątku trwałego jednostki ujmujesię w księgach rachunkowych w sposób następujący:1. Zaksięgowanie faktury VAT wystawionej dla jednostki

przez sprzedawcę w związku z zakupem kasy rejestrującej:■ Wartość zakupu brutto (cena obejmująca VAT)

– Wn Rozliczenie zakupu (konto 300)– Ma Rozrachunki z dostawcami (konto 201)

■ Wartość zakupu netto (cena kasy bez VAT)– Wn Inwestycje (konto 080)– Ma Rozliczenie zakupu (konto 300)

■ VAT naliczony podlegający odliczeniu od podatku należnego– Wn Rozliczenie naliczonego VAT (konto 223)– Ma Rozliczenie zakupu (konto 300).


Przewodnik

Porównanie nowej i starej ulgi na zakup kas

Cena zakupu Nowa ulga Stara ulga Zysk/Strata(netto)

500 450 250 200600 540 300 240700 630 350 280800 700 400 300900 700 450 250

1000 700 500 2001100 700 550 1501200 700 600 1001300 700 650 501400 700 700 01500 700 750 -501600 700 800 -1001700 700 850 -1501800 700 900 -2001900 700 950 -2502000 700 1000 -300

B6


2. Przyjęcie zakupionej kasy rejestrującej do używania wg war-tości w cenie zakupu netto wynikającej z faktury VAT (rozli-czenie kosztów zwiększających wartość początkową kasy re-jestrującej związanych z instalacją kasy oraz przystosowa-niem jej do używania, w tym m.in. kosztów transportu, przyzałożeniu, że jednostce przysługuje prawo odliczenia podat-ku naliczonego przy zakupie):

■ Wartość usług obcych w cenie zakupu brutto (łącznie z VAT)– Wn Rozliczenie zakupu (konto 300) – Ma Rozrachunki z dostawcami (konto 201)

■ VAT naliczony podlegający odliczeniu od podatku należnego– Wn Rozliczenie naliczonego VAT (konto 223)– Ma Rozliczenie zakupu (konto 300)

■ Wartość usług obcych w cenie zakupu netto (bez VAT)– Wn Inwestycje (konto 080)– Ma Rozliczenie zakupu (konto 300)

■ Przyjęcie zakupionej kasy do używania (kwota zwiększającawartość początkową środka trwałego – wartość usług ob-cych w cenie zakupu netto + cena zakupu netto kasy)– Wn Środki trwałe (konto 010)– Ma Inwestycje (konto 080)

■ Zapłata kwoty należności wynikającej z faktur wystawio-nych w związku z zakupem kasy rejestrującej (w cenach za-kupu brutto zaksięgowanych uprzednio na koncie Rozra-chunki z dostawcami)– Wn Rozrachunki z dostawcami (konto 201)– Ma w zależności od formy płatności Kasa (konto 100) lub

Rachunek bankowy (konto 130).

Nowe limity ulgiPodatnicy, którzy rozpoczną ewidencjonowanie obrotu

i kwot podatku należnego w obowiązujących terminach,mogą odliczyć od tego podatku kwotę wydatkowaną na za-kup każdej z kas rejestrujących zgłoszonych na dzień rozpo-częcia (powstania obowiązku) ewidencjonowania w wyso-kości 90 proc. jej ceny zakupu (bez podatku), nie więcej jed-nak niż 700 zł. Takie zasady odliczania ulgi na zakup kas re-

jestrujących obowiązują od 1 grudnia 2008 r. na podstawieustawy z 7 listopada 2008 r. o zmianie ustawy o podatku odtowarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. nr209, poz. 1320).

Nowe przepisy przewidują, że w przypadku gdy podatnikrozpoczął ewidencjonowanie obrotu w obowiązujących ter-minach i wykonuje wyłącznie czynności zwolnione od po-datku lub jest podatnikiem zwolnionym od podatku (tzw.zwolnienie podmiotowe, przysługujące wszystkim podatni-kom, których obrót nie przekracza 50 tys. zł rocznie, lub od-powiednią do okresu prowadzenia działalności część tego li-mitu, jeśli działalność prowadzona jest krócej niż rok),urząd skarbowy dokonuje zwrotu kwoty odliczenia z tytułuzakupu kasy na rachunek bankowy podatnika w banku ma-jącym siedzibę na terytorium kraju lub na rachunek podatni-ka w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, którejjest członkiem, w terminie do 25. dnia od daty złożeniawniosku przez podatnika.

Ulga za zakup kasy rejestrującej dotyczy nabycia tzw. pierw-szych kas, to jest wyłącznie kas zgłoszonych na dzień rozpo-częcia ewidencjonowania. Wszystkie inne kasy, np. wymienia-ne z uwagi na zużycie, z powodu awarii lub innych powodów,nie dają już prawa do takiego odliczenia.

Do końca listopada 2008 roku obowiązywał inny limit.Podatnicy, którzy rozpoczęli ewidencjonowanie obrotui kwot podatku należnego w obowiązujących terminach,mogli odliczyć od tego podatku kwotę wydatkowaną na za-kup każdej z kas rejestrujących zgłoszonych na dzień rozpo-częcia (powstania obowiązku) ewidencjonowania w wyso-kości 50 proc. jej ceny zakupu (bez podatku), nie więcej jed-nak niż 2500 zł.

Jak łatwo można zauważyć, nowe przepisy zwiększająkwotę odliczenia w przypadku tanich kas. Na nowych zasa-dach tracą natomiast podatnicy zmuszeni do zakupu droż-szych modeli. Aby w pełni wykorzystać nową ulgę, koszt za-kupu kasy nie może przekraczać 778 zł. Kupując taką kasę,uda nam się odliczyć 90 proc. tego, co na taki zakup musimywydać (kwota netto), czyli odliczymy 700 zł. Później bezwzględu na to, ile kasa kosztuje, odliczona kwota nie będziesię już zmieniać, i czy kasa będzie kosztować 1 tys., czy 5 tys. zł, z kwoty wydanej na jej zakup odliczymy tylko 700 zł. Należyjednak pamiętać, że zgodnie z poprzednio obowiązującymizasadami osoba kupująca kasę rejestrującą za 778 zł odliczy-łaby tylko 387,50 zł, a nie 700 zł, jak ma to miejsce po 1 grud-nia. Zysk dla takich osób jest zatem oczywisty. Odwrotniejest w przypadku osoby kupującej kasę za 2,5 tys. zł. Według

dziś obowiązujących zasad odliczyłaby ona 1250 zł. Od1 grudnia 2008 r. już tylko 700 zł.

Zasady korzystania z ulgiOdliczenia mogą dokonać podatnicy, którzy łącznie spełnią

następujące warunki:■ złożą do właściwego naczelnika urzędu skarbowego przed

terminem rozpoczęcia ewidencjonowania pisemne zgłosze-nie o liczbie kas, które podatnik zamierza stosować do ewi-dencjonowania oraz miejscu (adresie) ich używania,

■ posiadają dowód zapłaty całej należności za kasę rejestru-jącą,

■ rozpoczną ewidencjonowanie w obowiązujących ich termi-nach przy użyciu kas rejestrujących,

■ w terminie siedmiu dni od dnia fiskalizacji kasy dokonają jejzgłoszenia do właściwego naczelnika urzędu skarbowego.Jeżeli podatnik zamierza stosować więcej niż jedną kasę

(np. ma kilka solariów), musi zawiadomić, ile tych kas bę-dzie. W takim przypadku podatnicy muszą rozpocząć ewi-dencjonowanie przy zastosowaniu co najmniej 1/5 (w za-okrągleniu w górę do liczb całkowitych) liczby kas rejestru-jących, która została zgłoszona przez podatnika do naczel-nika właściwego urzędu skarbowego do prowadzeniaewidencji we wszystkich miejscach prowadzenia sprzeda-ży, na dzień rozpoczęcia ewidencjonowania. Od pierwsze-

przewodnik


PRZYKŁAD EWIDENCJA ZAKUPU W KSIĘGACH RACHUNKOWYCH

Spółka ta zakupiła sześć kas rejestrujących o wartości brutto 7320 zł każda.W związku z dokonaniem takiego zakupu spółka nabyła prawo do dokonania odliczenia od podatku należnego kwoty stanowiącej 90 proc.wartości netto (ceny kasy bez podatku od towarów i usług) każdej z tych kas, jednak nie więcej niż 700 zł za każdą kasę. W sumie dokonaneprzez spółkę odliczenie od podatku należnego wyniosło 4200 zł. Wartość netto zakupionych kas wyniosła 36 000 zł, a koszt ich instalacji2440 zł. Wartość podatku naliczonego w cenie każdej z zakupionych przez spółkę kas wyniosła 1320 zł (razem za sześć kas – 7920 zł).Sposób zaksięgowania powyższego przykładu można przedstawić za pomocą następującego schematu, przy czym poszczególne księgowaniaodnoszą się do:

■ księgowanie nr 1 – zaksięgowanie faktury VAT wystawionej dla jednostki przez sprzedawcę w związku z zakupem kasy rejestrującej (księgo-wanie 1a – wartość zakupu brutto: 43 920 zł, księgowanie 1b – wartość zakupu netto: 36 000 zł, księgowanie 1c – VAT naliczony podlegają-cy odliczeniu od podatku należnego: 7920 zł),

■ księgowanie nr 2 – przyjęcie zakupionej kasy rejestrującej do używania wg wartości w cenie zakupu netto wynikającej z faktury VAT (rozlicze-nie kosztów zwiększających wartość początkową kasy rejestrującej związanych z instalacją kasy oraz przystosowaniem jej do używania,w tym m.in. kosztów transportu, przy założeniu, że podatnikowi przysługuje prawo odliczenia podatku naliczonego przy zakupie):

– 2a – wartość usług obcych w cenie zakupu brutto (łącznie z VAT) – 2440 zł

– 2b – VAT naliczony z tytułu tych usług podlegający odliczeniu od podatku należnego – 440 zł

– 2c – wartość usług obcych w cenie zakupu netto (bez VAT) – 2000 zł

– 2d – przyjęcie zakupionej kasy do używania (kwota zwiększając wartość początkową środka trwałego – wartość usług obcych w cenie zaku-pu netto + cena zakupu netto kas) – 38 000 zł

– 2e – zapłata kwoty należności wynikającej z faktur wystawionych w związku z zakupem kasy rejestrującej (w cenach zakupu brutto zaksię-gowanych uprzednio na koncie Rozrachunki z dostawcami) – 46 360 zł.

Schemat

300 Rozliczenie zakupu 201 Rozrachunki z dostawcami

1a) 43 920 36 000 1b) 2e) 46 360 43 920 1a)2a) 2440 7920 1c) 2440 2a)

440 2b)2000 2c)

080 Inwestycje 223 Rozliczenie naliczonego VAT

1b) 36 000 38 000 2d) 1c) 79202c) 2000 2b) 440

010 Środki trwałe 130 Rachunek bankowy

2d) 38 000 46 360 2e)

Wydatki do odliczenia

Tak było Tak jestOdliczenie lub zwrot obejmuje Odliczenie lub zwrot obejmuje50 proc. ceny netto kasy, 90 proc. ceny netto kasy,nie więcej jednak niż 2,5 tys. zł nie więcej jednak niż 700 zł

PRZYKŁAD DODATKOWE ZOBOWIĄZANIE VAT

W ramach działalności gospodarczej podatnik prowadzi sklepwielobranżowy. W grudniu 2008 r. dokonał sprzedaży różnych to-warów opodatkowanych według stawki 22 proc. na rzecz klientówindywidualnych (osób fizycznych nieprowadzących działalnościgospodarczej) w łącznej wysokości 14 735,16 zł. Podatek należnywyniósł 2657,16 zł. Kwota podatku naliczonego związanego z tąsprzedażą wyniosła 1980 zł (cena zakupu brutto sprzedanych to-warów wynosiła 10 980 zł, co przy założeniu, że podatnik stosujena sprzedawane towary 10-proc. marżę handlową, po uwzględ-nieniu VAT należnego według stawki 22 proc., daje właśnie 14 736,16 zł).W miesiącu tym podatnik dokonał także sprzedaży na rzecz kontra-henta będącego spółką z o.o. różnego rodzaju materiałów biuro-wych. Obrót z tego tytułu wyniósł 12 200 zł, zaś podatek należny2200 zł. W pierwszych dniach marca 2009 r. urząd skarbowy prze-prowadza w firmie podatnika kontrolę, w wyniku której stwierdza, żemimo iż miał on obowiązek rozpoczęcia od 1 grudnia 2008 r. pro-wadzenia ewidencji za pomocą kasy fiskalnej, z obowiązku tego niewywiązał się.W konsekwencji naczelnik urzędu skarbowego ustala dodatkowezobowiązanie VAT, czyli faktycznie karny podatek, w wysokości sta-nowiącej 30 proc. podatku naliczonego przy nabyciu towarówi usług związanego ze sprzedażą niezaewidencjonowaną za pośred-nictwem kasy rejestrującej, tj. w przypadku podatnika w kwocie594 zł (1980 zł x 30 proc.).

PRZYKŁAD PRZEKROCZENIE LIMITU 90 PROC.

Podatniczka prowadzi solarium, w związku z tym zobowiązana jestrozpocząć ewidencjonowanie sprzedaży za pośrednictwem kasy re-jestrującej. Aby z obowiązku tego wywiązać się w należyty sposób,nabyła kasę. Cena brutto kasy wyniosła 3050 zł. Cena netto 2500 zł.W związku z tym zakupem podatniczka może odliczyć 90 proc. cenynetto kasy, jednak nie więcej niż 700 zł, a więc 2500 zł x 90 proc. =2250 zł. Jednak z uwagi na limit odliczy tylko 700 zł.

PRZYKŁAD ODLICZENIE W RAMACH LIMITU

Podatnik prowadzi salon masażu, w związku z tym zobowiązany jestrozpocząć ewidencjonowanie sprzedaży za pośrednictwem kasy re-jestrującej. Aby z obowiązku tego wywiązać się w należyty sposób,nabył kasę. Cena brutto kasy wyniosła 610 zł. Cena netto 500 zł.W związku z tym zakupem podatnik może odliczyć 90 proc. cenynetto kasy, jednak nie więcej niż 700 zł, a więc 500 zł x 90 proc. =450 zł. Kwota ta mieści się w limicie 700 zł, a zatem podatnik odli-czy całe 450 zł.

PRZYKŁAD ZAKUP WIĘCEJ NIŻ JEDNEJ KASY

Podatnik nabył dwie kasy rejestrujące. Cena brutto każdej z kas wy-niosła 7320 zł, zaś cena netto 6000 zł. Z tytułu zakupu każdejz tych kas podatnik może odliczyć od podatku 90 proc. ceny nettokasy, jednak nie więcej niż 700 zł, a zatem 6000 zł x 90 proc. =5400 zł. Ze względu jednak na to, że przepis ustawy o VAT stanowi,że kwota odliczenia nie może być wyższa niż 700 zł, zamiast odli-czyć 10 800 zł (2 x 5400 zł, co stanowi 90 proc. ceny kas) odliczytylko 1400 zł (2 x 700 zł, ta część ceny kas, która mieści się w ra-mach limitu).

B7


go dnia każdego następnego miesiąca podatnicy są zobo-wiązani zastosować do ewidencjonowania kolejne kasy re-jestrujące, w liczbie nie mniejszej niż liczba kas rejestrują-cych przypadająca do ewidencjonowania w pierwszym mie-siącu ewidencjonowania wynikająca z dokonanego przezpodatnika zgłoszenia.

Prawo do odliczenia ulgiPodatnicy VAT mogą dokonać odliczenia kwoty wydatko-

wanej na zakup kas rejestrujących w składanej deklaracji dlapodatku od towarów i usług za okres rozliczeniowy (miesiąc/kwartał), w którym rozpoczęli ewidencjonowanie, lub za okre-sy rozliczeniowe następujące po tym okresie.

W przypadku gdy w deklaracji kwota podatku należnegojest wyższa od kwoty podatku naliczonego, podatnicy mogądokonać odliczenia do wysokości kwoty różnicy między po-datkiem należnym a naliczonym.

W przypadku gdy w deklaracji kwota podatku naliczonegojest większa lub równa kwocie podatku należnego, podatnicymogą odliczyć:■ 25 proc. kwoty przysługującej do odliczenia przed jego

pierwszym dokonaniem – jeżeli składają deklaracje mie-sięcznie,

■ 50 proc. kwoty przysługującej do odliczenia przed jego pierw-szym dokonaniem – jeżeli składają deklaracje kwartalne.

Podatnicy zwolnieni podmiotowo lub przedmiotowo odVAT w celu otrzymania zwrotu kwoty wydatkowanej na zakupkas rejestrujących składają do właściwego naczelnika urzęduskarbowego wniosek, do którego należy dołączyć:■ dane określające imię i nazwisko lub nazwę podmiotu

świadczącego usługi serwisowe, który dokonał fiskalizacjikasy rejestrującej;

■ oryginał faktury potwierdzającej zakup kasy wraz z dowo-dem zapłaty,

■ informację o numerze rachunku bankowego, na który nale-ży dokonać zwrotu,

■ informację o numerze licencji, numerze rejestracyjnymi bocznym taksówki oraz fotokopię świadectwa przeprowa-dzonej legalizacji ponownej taksometru (w przypadku po-datników świadczących usługi przewozu osób i ładunkówtaksówkami osobowymi i bagażowymi).

Utrata prawa do ulgiPodatnicy zobowiązani są do zwrotu odliczonych lub zwró-

conych im kwot, jakie wydali na zakup kas rejestrujących,w przypadku gdy w okresie trzech lat od dnia rozpoczęcia ewi-dencjonowania:■ zaprzestaną działalności,■ nastąpi otwarcie likwidacji,■ zostanie ogłoszona upadłość,■ nastąpi sprzedaż przedsiębiorstwa lub zakładu (oddziału), ■ dokonają odliczenia z naruszeniem warunków wymienio-

nych w par. 2 i 3 rozporządzenia z 19 grudnia 2008 r.w sprawie odliczania i zwrotu kwot wydatkowanych na za-kup kas rejestrujących.Obowiązek zwrotu kwot odliczonych lub zwróconych po-

datnikom dotyczy tylko tych kas, których dotyczą wymienionezdarzenia. Obowiązek taki powstaje z upływem ostatniegodnia miesiąca lub kwartału, w którym powstały okolicznościuzasadniające dokonanie zwrotu. Samego zwrotu należy nato-miast dokonać nie później niż w terminie rozliczenia podatkuza miesiąc lub kwartał, w którym powstały okoliczności uza-sadniające dokonanie zwrotu. W przypadku natomiast podat-ników korzystających ze zwolnienia podmiotowego zwrot po-winien nastąpić nie później niż do końca miesiąca następujące-go po miesiącu, w którym powstały okoliczności uzasadniają-ce dokonanie zwrotu.

Ewidencjonowanie ulgiZarówno opodatkowani na zasadach ogólnych (zgodnie ze

skalą podatkową lub liniową stawką PIT) podatnicy podatkudochodowego od osób fizycznych prowadzący na podstawieprzepisów rozporządzenia ministra finansów podatkową księ-gę przychodów i rozchodów, jak i podatnicy ryczałtu od przy-chodów ewidencjonowanych prowadzący na podstawie usta-wy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórychprzychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz.U. nr 144,poz. 930 z późn.zm.) ewidencję przychodów, nie mają obo-wiązku zaewidencjonowania w wymienionych urządzeniachksięgowych ani samego faktu dokonania odliczenia związane-go z zakupem kasy (kas) rejestrującej, ani też jego wysokości.Dotyczy także ewidencji prowadzonej dla potrzeb podatku odtowarów i usług. Kwota ta podlega natomiast wykazaniu w de-klaracji VAT-7 lub VAT-7K.

Obowiązek zaewidencjonowania takiego odliczenia mająnatomiast podatnicy podatku dochodowego od osób prawnychoraz ci podatnicy podatku dochodowego od osób fizycznychktórzy zgodnie z art. ustawy z 29 września 1994 r. o rachunko-

wości (Dz.U. nr 121, poz. 591 z późn. zm.) zobowiązani są doprowadzenia ksiąg rachunkowych (nazywanych również księ-gami handlowymi). Jest to tzw. pełna rachunkowość, nazywa-na w ten sposób dla odróżnienia jej od rachunkowości uprosz-czonej obejmującej wymienioną wyżej podatkową księgę przy-chodów i rozchodów oraz ewidencję przychodów prowadzonaprzez podatników ryczałtu ewidencjonowanego.

Odliczenie od należnego VAT kwot wydatkowanych na za-kup kas rejestrujących powinno ujmować się w księgach ra-chunkowych w następujący sposób:■ po stronie Wn konta 222 Rozliczenie należnego VAT, ■ po stronie Ma konta 845 Przychody przyszłych okresów.

Taki sposób zaksięgowania odliczenia od podatku należ-nego części kwoty wydatkowanej na zakup kas rejestrującychwynika z faktu, że dla celów rachunkowych odliczenie totraktowane jest jako dopłata na cele inwestycyjne. Rozlicze-nia międzyokresowe przychodów (dokonywane z zachowa-niem zasady ostrożności) obejmują w szczególności środkipieniężne otrzymane na sfinansowanie nabycia lub wytwo-rzenia środków trwałych, w tym także środków trwałychw budowie oraz prac rozwojowych, jeżeli stosownie do in-nych ustaw nie zwiększają one kapitałów (funduszy) wła-snych. Zaliczone do rozliczeń międzyokresowych przycho-dów kwoty zwiększają stopniowo pozostałe przychody ope-racyjne, równolegle do odpisów amortyzacyjnych lub umo-rzeniowych od środków trwałych lub kosztów pracrozwojowych sfinansowanych z tych źródeł.

Amortyzacja kasyOdpisy amortyzacyjne dokonywane są zgodnie z przepisa-

mi ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osóbfizycznych. Kosztem uzyskania przychodów dla celów podatkudochodowego są odpisy amortyzacyjne dokonywane zgodniez przepisami tej ustawy. Podobne regulacje zawiera także usta-wa o podatku dochodowym od osób prawnych.

Zarówno ustawa z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodo-wym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176z późn. zm.), jak i ustawa z 15 lutego 1992 r. o podatku do-chodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 54, poz.654) przewidują, że środkami trwałymi są stanowiące wła-sność lub współwłasność podatnika, nabyte lub wytworzonewe własnym zakresie, kompletne i zdatne do użytku w dniuprzyjęcia do używania: budowle, budynki oraz lokale będąceodrębną własnością, maszyny, urządzenia i środki transpor-tu, inne przedmioty o przewidywanym okresie używaniadłuższym niż rok, wykorzystywane przez podatnika na po-trzeby związane z prowadzoną przez niego działalnością go-spodarczą albo oddane do używania na podstawie umowynajmu, dzierżawy lub umowy o podobnym charakterze. Jakz tego wynika, podstawowym kryterium decydującym o tym,czy dany składnik majątku należy, czy też nie należy uzna-wać za środek trwały, jest poza kryterium własności, okresprzewidywanego przez podatnika używania tego składnika.Jeśli jest dłuższy niż rok, to taki składnik majątku powinienbyć zaliczony do środków trwałych.

Co do zasady, przy kwalifikowaniu czy dany składnik jest,czy nie jest środkiem trwałym, znaczenia nie ma natomiast je-go wartość. Z uwagi jednak na pewne specyficzne rozwiązaniaprzyjęte zarówno w ustawie o PIT, jak i w ustawie o CIT moż-na przyjąć, że od zasady tej istnieją pewne wyjątki (dotycząskładników o wartości początkowej nie wyższej niż 3500 zł).Niemniej nawet wówczas trudno uznać, by wartość początko-wa składnika była elementem definicji pojęcia środek trwały.

przewodnik


PRZYKŁAD EWIDENCJA ULGI NA KASY

Spółka z o.o. zakupiła sześć kas rejestrujących o wartości brutto 7320 zł. każda. W związku z dokonaniem takiego zakupu spółka nabyła prawodo dokonania odliczenia od podatku należnego kwoty stanowiącej 90 proc. wartości netto (ceny kasy bez podatku od towarów i usług) każdejz tych kas. Równocześnie spółka pamiętała o obowiązującym w tym zakresie ograniczeniu kwoty odliczenia do 700 zł na każdą kasę. W sumiedokonane przez spółkę odliczenie od podatku należnego wyniosło 4200 zł (700 zł x 6 szt. = 4200 zł). Wartość początkowa zakupionych kaswyniosła 36 000 zł (wartość netto, cena bez VAT pojedynczej kasy wynosi 6000 zł, a zatem 6000 zł x 6 szt. = 36 000 zł)

Dokonanie odliczenia ujęte zostało w księgach spółki w sposób następujący:

■ stronie Wn konta 222 Rozliczenie należnego VAT – 4200 zł (księgowanie 1),

■ po stronie Ma konta 845 Przychody przyszłych okresów – 4200 zł (księgowanie 1)

Rozliczenie przychodów przyszłych okresów w wysokości dokonanych odpisów amortyzacyjnych równolegle do tych odpisów, przy założeniu, że stawka odpisów wynosi 20 proc. (miesięczny amortyzacyjny od wszystkich zakupionych i wprowadzonych przez jednostkę do używania kaswynosi [36 000 zł x 20 proc.]: 12 = 600 zł):

■ po stronie Wn konta 845 Przychody przyszłych okresów – 600 zł (księgowanie 2)

■ po stronie Ma konta 760 Pozostałe przychody operacyjne – 600 zł (księgowanie 2)

Schemat

222 Rozliczenie należnego VAT 845 Przychody przyszłych okresów

1) 4200 2) 600 4200 1)

760 Pozostałe przychody operacyjne

600 2)

PRZYKŁAD PODATNIK ZWOLNIONY Z VAT

Podatniczka prowadzi nieduży kiosk Ruchu i korzysta od począt-ku swojej działalności ze zwolnienia podmiotowego. W 2008 ro-ku uzyskany przez podatniczkę obrót wyniósł 40 800 zł.W związku z tym podatniczka rozpoczęła 1 stycznia 2009 r. ewidencjonowanie sprzedaży z zastosowaniem kasy rejestrują-cej. W tym celu nabyła kasę, za którą zapłaciła 1220 zł. Cenanetto kasy wyniosła 1000 zł. Tym samym podatniczka nabyłaprawo do odliczenia kwoty 900 zł (1000 zł x 90 proc. = 900 zł).Ze względu jednak na to, że przepis ustawy o VAT stanowi, żekwota odliczenia nie może być wyższa niż 700 zł, zamiast odli-czyć 900 zł, ma w rzeczywistości prawo do odliczenia 700 zł.U podatniczki nie występuje jednak podatek należny. Podat-niczka nie ma więc możliwości odliczenia. W takiej sytuacji po-datniczka może złożyć wniosek o zwrot kwoty związanej z odli-czeniem z tytułu zakupu kasy.

PRZYKŁAD USTALANIE LICZBY UŻYWANYCH KAS

Podatnik zobowiązany jest do rozpoczęcia ewidencjonowania zapomocą kas rejestrujących 1 października. Zgłoszona przez niegodo urzędu skarbowego liczba kas rejestrujących we wszystkichpunktach sprzedaży wynosi pięć. Dlatego zgodnie z przepisami maon obowiązek 1 października uruchomić jedną kasę. W każdym ko-lejnym miesiącu podatnik musi uruchomić co najmniej jedną kasęrejestrującą. W kolejnych miesiącach podatnik może również wpro-wadzić więcej niż jedną kasę. Nie może natomiast stosować ichw kolejnych miesiącach mniej.

PRZYKŁAD UTRATA PRAWA DO ULGI

Podatnik od 2007 roku rozpoczął ewidencjonowanie sprzedażyza pośrednictwem kas rejestrujących. W związku z ich zakupemodliczył 7500 zł. W wyniku niepowodzeń, jakie spotkały podat-nika w połowie 2008 r., podatnik zlikwidował prowadzonąprzez siebie działalność 1 stycznia 2009 r. W związku z tym, że likwidacja nastąpiła przed upływem trzech lat od rozpoczę-cia ewidencjonowania, podatnik zobowiązany jest do zwrotuodliczonej kwoty. Zwrot powinien nastąpić najpóźniej 31 stycz-nia 2009 r.

PRZYKŁAD CZĘŚCIOWA UTRATA PRAWA DO ULGI

Podatnik od 2007 roku rozpoczął ewidencjonowanie sprzedażyza pośrednictwem dwóch kas rejestrujących. W związku z ich za-kupem odliczył 5000 zł. Jedna z kas zainstalowana zostaław punkcie handlowym (sklepiku z częściami zamiennymi doADG). Druga w otwartym tuż obok kiosku z artykułami papierni-czymi. W wyniku niepowodzeń, jakie spotkały podatnika w poło-wie 2008 r., podatnik zlikwidował kiosk z artykułami papierni-czymi 1 stycznia 2009 r. Nadal funkcjonuje natomiast drugi punkt handlowy. W związkuz tym, że likwidacja kiosku z artykułami papierniczymi nastąpiłaprzed upływem trzech lat od rozpoczęcia ewidencjonowania,podatnik zobowiązany jest do zwrotu odliczonej kwoty, czyli 2500 zł. Zwrot powinien nastąpić najpóźniej 31 stycznia2009 r. Nie musi natomiast zwracać pozostałych 2500 zł, któreodliczył w związku z zakupem drugiej kasy. Ta nadal bowiem jestużywana.

B8


Mimo że przepisy obydwu wspomnianych na wstępieustaw, a więc zarówno ustawy o PIT, jak i ustawy o CIT, w przy-padku składników majątku przedsiębiorstwa uznawanych zaśrodki trwałe, co do zasady uniemożliwiają jednorazowe zali-czenie wydatków na ich zakup do kosztów uzyskania przycho-dów, to jednak od zasady tej istnieją pewne wyjątki. Wyjątki,które koniecznie trzeba brać pod uwagę, planując amortyzacjędopiero co zakupionego środka trwałego. Od razu wyjaśnijmysobie jednak, że dotyczy to środków trwałych o stosunkowoniskiej wartości początkowej, bo takiej, która nie przekracza3500 zł. Dotyczy to także kas rejestrujących.

Po pierwsze, podatnicy mogą nie dokonywać odpisówamortyzacyjnych od składników majątku, których wartość po-czątkowa nie przekracza 3500 zł. Wydatki poniesione na ichnabycie stanowią wówczas koszty uzyskania przychodóww miesiącu oddania ich do używania. Oznacza to, że możnauznać, że taki składnika majątku, mimo że spełnia wszystkiewarunki określone w definicji środków trwałych, środkiem ta-kim jednak nie jest. Trzeba tylko pamiętać, że mimo to, jeżelijego wartość jest wyższa niż 1500 zł, a podatnik prowadzi po-datkową księgę przychodów i rozchodów, składnik ten trzebawykazać w ewidencji wyposażenia.

Po drugie, można też uznać składnik majątku o wartości niewyższej niż 3500 zł za środek trwały i dokonać amortyzacjijednorazowej. Przepisy przewidują bowiem, że w przypadkugdy wartość początkowa jest równa lub niższa niż 3500 zł, po-datnicy mogą dokonywać odpisów amortyzacyjnych jednora-zowo w miesiącu oddania do używania tego środka trwałegolub wartości niematerialnej i prawnej albo w miesiącu następ-nym.

W istocie efekt ekonomiczny zaliczenia bezpośrednio dokosztów i dokonania jednorazowego odpisu amortyzacyjnegojest taki sam. Różna może być tylko data wpisania wydatkówdo kosztów.

Trzeba też zwrócić uwagę na to, że zgodnie z art. 23 ust.1 pkt 45 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznychoraz art. 16 ust. 1 pkt 48 ustawy o podatku dochodowym odosób prawnych, nie są kosztem uzyskania przychodów odpisyamortyzacyjne dokonywane od tej części wartości środkatrwałego, która odpowiada wydatkom poniesionym na naby-cie lub wytworzenie środka trwałego, odliczonym od podsta-wy opodatkowania podatkiem dochodowym albo zwróconympodatnikowi w jakiejkolwiek formie.

Postanowienia cytowanych przepisów nie mają moim zda-niem zastosowania do odpisów amortyzacyjnych dokonywa-nych od tej części wartości zakupionej kasy rejestrującej, którazostała odliczona od VAT należnego. Skoro odliczenie to macharakter ulgi w podatku od towarów i usług (por. art. 3 pkt6 Ordynacji podatkowej), to w sensie prawnym jego wartośćnie stanowi ani odliczenia od podstawy opodatkowania podat-kiem dochodowym, ani też zwrotu poniesionych wydatków.

Amortyzacji kas rejestrujących dokonuje się na zasadachogólnych. Podstawą naliczania odpisów amortyzacyjnych jestwartość początkowa kas.

W przypadku odpłatnego nabycia kas rejestrujących – cow praktyce prawie zawsze następuje w drodze kupna – ichwartość początkową stanowi kwota należna sprzedającemupowiększona o koszty związane z zakupem naliczone do dniaprzekazania środka trwałego do używania i pomniejszonao podatek od towarów i usług, jeżeli nabywcy przysługuje pra-wo odliczenia VAT naliczonego przy zakupie lub prawo dozwrotu różnicy VAT.

Wysokość rocznej stawki amortyzacji uzależniona jest odrodzaju zakupionych przez jednostkę kas rejestrujących. Jeże-li zakupiono komputerowy system kasowy, który spełnia

wszystkie wymogi umożliwiające zaliczenie go do zespołukomputerowego, stawka ta wynosi 30 proc. w skali roku.W stosunku do pozostałych kas rejestrujących stawka ta wy-nosi 20 proc.

Podatnicy mogą dokonywać odpisów amortyzacyjnychw równych ratach co miesiąc albo w równych ratach co kwar-tał, albo jednorazowo na koniec roku podatkowego. Suma od-pisów amortyzacyjnych od środków trwałych oraz wartościniematerialnych i prawnych dokonanych w pierwszym rokupodatkowym, w którym środki te zostały wprowadzone doewidencji, nie może przekroczyć wartości tych odpisów przy-padających za okres od wprowadzenia ich do ewidencji (wyka-zu) do końca tego roku podatkowego.

Jeżeli zatem podatnik odpisów amortyzacyjnych dokonujesię w równych ratach co miesiąc, robi to począwszy od pierw-szego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym ka-sy rejestrujące zostały przyjęte do używania, do końca tegomiesiąca, w którym następuje zrównanie sumy odpisów amor-tyzacyjnych z wartością początkową kasy.

Ewidencjonowanie amortyzacjiW przypadku podatników rozliczających się z podatku do-

chodowego na podstawie podatkowej księgi przychodów i roz-chodów wprowadzenie kasy do ewidencji księgowej polega nawpisaniu jej ewidencji środków trwałych. Dokonywane od na-stępnego miesiąca następującego po miesiącu wprowadzeniakasy do używania odpisy amortyzacyjne (miesięczne) księgu-je się w księdze w kolumnie 13 – pozostałe wydatki.

Podatnicy opodatkowani zryczałtowanym podatkiem do-chodowym od przychodów ewidencjonowanych wprowadzająkasy do ewidencji księgowej wpisując je do wykazu środkówtrwałych. Podatnicy tacy nie księgują (nie wpisują) odpisówamortyzacyjnych do ewidencji przychodów.

Inaczej wygląda to w przypadku ksiąg rachunkowych. Przepis art. 40 ustawy o rachunkowości stanowi, że ujęta

na koncie Przychody przyszłych okresów kwota odliczeniazwiększa stopniowo, równolegle do dokonywanych odpisówamortyzacyjnych, wysokość pozostałych przychodów opera-cyjnych (konto 760). Poza tym sposób ewidencjonowaniaw księgach rachunkowych odpisów amortyzacyjnych od war-tości początkowej kasy rejestrującej nie odbiega od zasad obo-wiązujących przy amortyzacji innych środków trwałych. Ozna-cza to, że w okresie użytkowania kasy jednostka księguje:■ amortyzacja kasy fiskalnej według obowiązującej stawki

20,0 proc. lub w przypadku zestawu komputerowego 30proc. według wykazu rocznych stawek amortyzacyjnych.– po stronie Wn konta 406 Amortyzacja – po stronie Ma konta 070 Umorzenie środków trwałych

■ rozliczenie przychodów przyszłych okresów w wysokościdokonanych odpisów amortyzacyjnych równolegle do tychodpisów:– po stronie Wn konta 845 Przychody przyszłych okresów – po stronie Ma konta 760 Pozostałe przychody operacyjne.

Odroczenie terminu instalacjiPodatnicy mogą uniknąć przykrych konsekwencji uchybie-

nia terminom wynikającym z przepisów rozporządzeniaw sprawie kas rejestrujących dzięki przepisom Ordynacji po-datkowej dotyczącym odroczenia terminu.

Podatnicy dokonujący sprzedaży na rzecz osób fizycznychnieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ry-czałtowych są obowiązani prowadzić ewidencję obrotu i kwotpodatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących. Ter-miny, w których należy rozpocząć ewidencjonowanie, precy-zyjnie określają przepisy rozporządzenia ministra finansów

z 27 czerwca 2008 r. w sprawie kas rejestrujących (Dz.U. nr113, poz. 720).

Terminy te ustalone są na dwa sposoby. Część podatni-ków ma ściśle określony termin utraty zwolnienia z obo-wiązku instalacji kas, np. 1 listopada 2008 r. musieli takąewidencję rozpocząć podatnicy sprzedający wyroby tytonio-we. Część podatników, np. rozpoczynających dopiero sprze-daż, traci prawo do zwolnienia z obowiązku instalacji kasypo przekroczeniu określonego limitu obrotów, np. gdysprzedaż na rzecz osób fizycznych przekroczy 40 tys. zł. Nie-zależnie jednak od tego, w jaki sposób termin ten został dladanej grupy podatników określony, wszystkie terminy mająjedną cechę wspólną.

Terminy określone w rozporządzeniu w sprawie kas mającharakter tzw. terminów zawitych, a więc nie podlegają przy-wróceniu na podstawie art. 162-164 Ordynacji podatkowej.Oznacza to, że podatnik, który uchybił temu terminowi, podle-ga odpowiedzialności określonej w przepisach o VAT orazprzepisach kodeksu karnego skarbowego. Dziś jest to utrataprawa do odliczenia 30 proc. podatku naliczonego od tego, copowinno być w kasie zaewidencjonowane. Po 1 grudnia bę-dzie to dodatkowe zobowiązanie podatkowe wymierzane do-kładnie w tej samej wysokości.

Możliwe są jednak sytuacje, kiedy podatnik nie może rozpo-cząć ewidencjonowania za pośrednictwem kasy w określonymprzez przepisy terminie. Na szczęście możliwość uniknięciaprzykrych konsekwencji uchybienia tym terminom dają podat-nikom przepisy Ordynacji podatkowej.

Ordynacja podatkowa upoważnia w przepisie art. 48 par.1 pkt 3 organy podatkowe do odraczania w przypadkach uza-sadnionych ważnym interesem podatnika i na jego wyraźnywniosek, innych niż termin płatności podatku terminów prze-widzianych przez przepisy prawa podatkowego. Takim termi-nem jest właśnie termin rozpoczęcia ewidencjonowania sprze-daży za pomocą kasy fiskalnej.

Odroczenie terminu oznacza przesunięcie daty, w której po-winno nastąpić rozpoczęcie ewidencjonowania sprzedaży zapośrednictwem kas rejestrujących, na inny termin, który powi-nien być określony w decyzji organu podatkowego. Czas, na ja-ki termin rozpoczęcia ewidencjonowania może być odłożony,jest w zasadzie nieograniczony i uzależniony wyłącznie od de-cyzji organu.

Odroczenie terminu możliwe jest tylko w stosunku do tychterminów, które jeszcze nie minęły. Po upływie terminu zapro-wadzenia ewidencji za pośrednictwem kas nie będzie już moż-liwe ani odroczenie tego terminu, ani jego przywrócenie. Obo-wiązuje w tym przypadku zasada, że odracza się terminy, któ-re jeszcze nie upłynęły, a przywraca terminy, które już upłynę-ły. Tym samym nie jest możliwe ani przywrócenie terminu,który nie upłynął, ani też odroczenie terminu, który już upły-nął. Jeśli zatem podatnik miał obowiązek rozpocząć ewidencję1 listopada 2008 roku, a wniosku takiego nie złożył do końcapaździernika, o odroczeniu terminu instalacji kasy mowy byćnie może.

Określając warunki odroczenia terminu, ustawodawca użyłzwrotu niedookreślonego. Organ podatkowy (w tym przypad-ku jest nim naczelnik urzędu skarbowego) może na wniosekpodatnika odroczyć termin wynikający z prawa podatkowego,jeżeli jest to uzasadnione ważnym interesem podatnika.

Co do zasady, udzielenie tego rodzaju ulgi będzie zasadnewówczas, gdy w wyniku postępowania dowodowego organ po-datkowy stwierdzi, że w danym przypadku, ze względu naważny interes podatnika, należy takiemu podatnikowi daćwięcej czasu na wywiązanie się z obowiązku wprowadzeniaewidencjonowania za pośrednictwem kas (gdy np. ze względuna trudną sytuację ekonomiczną nie może jednorazowo zaku-pić wymaganej liczby kas rejestrujących).■

PODSTAWA PRAWNA■ Art. 111 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług(Dz.U. nr 54, poz. 535 z późn. zm.).■ Rozporządzenie ministra finansów z 19 grudnia 2008 r. w spra-wie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniukas rejestrujących (Dz.U. nr 228, poz. 1510).■ Rozporządzenie ministra finansów z 19 grudnia 2008 r. w spra-wie odliczania i zwrotu kwot wydatkowanych na zakup kas rejestru-jących (Dz.U. nr 228, poz. 1509).■ Rozporządzenie ministra finansów z 28 listopada 2008 r. w spra-wie kryteriów i warunków technicznych, którym muszą odpowiadaćkasy rejestrujące oraz warunków ich stosowania (Dz.U. nr 212, poz. 1338).

przewodnik


DYŻUR EKSPERTAwtorek, 6 stycznia

Jak rozliczyć zakup i amortyzacjękas fiskalnych w 2009 rokuna państwa pytania odpowiada KRZYSZTOF KOŚLICKI

DZWOŃ od 9.00 do 10.00tel. (0 22) 531 49 69

PRZYKŁAD AMORTYZACJA KASY W KSIĘGACH RACHUNKOWYCH

Spółka zakupiła sześć kas rejestrujących o wartości brutto 7320 zł każda. Wartość netto zakupionych kas wyniosła 36 000 zł, a koszt ich instalacji 2440 zł. Wartość podatku naliczonego w cenie każdej z zakupionychprzez spółkę kas wyniosła 1320 zł (razem za sześć kas – 7920 zł). Zakupione przez spółkę kasy zaliczane są zgodnie z Klasyfikacją ŚrodkówTrwałych do rodzaju 669. Stawka amortyzacji wynosi zatem 20 proc. Roczny odpis amortyzacyjny od wszystkich kas wynosi 36 000 zł x 20proc. = 7200 zł. Odpis miesięczny odpowiednio: 7200 zł: 12 = 600 zł.

Sposób zaksięgowania powyższego przykładu można przedstawić za pomocą następującego schematu, przy czym poszczególne księgowaniaodnoszą się do:

■ księgowanie 1 – amortyzacja kasy fiskalnej według obowiązującej stawki (20,0 proc.) – 600

■ księgowanie 2 – rozliczenie przychodów przyszłych okresów w wysokości dokonanych odpisów amortyzacyjnych równolegle do tychodpisów.

Schemat

406 Amortyzacja 070 Umorzenie środków trwałych

1) 600 600 1)

845 Przychody przyszłych okresów 760 Pozostałe przychody operacyjne

2) 600 600 2)

W podatkowej księdze przychodów i rozchodów odpisy amortyzacyjne ewidencjonuje się w kolumnie 13.

B9


podatki na świecie


EWA [email protected]

Korzenie włoskiego ustawo-dawstwa w zakresie VAT, zwa-nego tam Imposta sul ValoreAggiunto (IVA), sięgają 1 stycz-nia 1973 r. Wówczas moc obo-wiązującą zyskały postanowie-nia dekretu prezydenckiego nr633 z 26 października 1972 r.w sprawie wprowadzenia i im-plementacji podatku od warto-ści dodanej.

Jak podaje nam JoannaCiołko, konsultant w dzialedoradztwa podatkowego Pri-cewaterhouseCoopers, to wła-śnie ten akt oraz liczne regula-cje prawa wspólnotowegow zakresie VAT implemento-wane do włoskiego porządkuprawnego stanowią o obec-nym charakterze włoskiegoImposta sul Valore Aggiunto.

Zakres opodatkowaniaWłoskie ustawodawstwo

przewiduje, że opodatkowa-niu VAT podlega:■ dostawa towarów oraz

świadczenie usług na tery-torium Włoch dokonywa-ne przez podatnika w ra-mach prowadzonej dzia-łalności gospodarczej,w tym działalności arty-stycznej oraz w zakresiewolnych zawodów;

■ import towarów;■ wewnątrzwspólnotowe

nabycie towarów dokona-ne na terytorium Włochprzez podatnika VAT dzia-

łającego w takim charakte-rze lub niebędącą podatni-kiem osobę prawną, dlaktórej dostawcą jest podat-nik działający w takimcharakterze;

■ wewnątrzwspólnotowenabycie nowych środkówtransportu.

Stawki włoskiego VATZ informacji Joanny Cioł-

ko wynika, że opodatkowa-nie wskazanych czynnościjest możliwe przy zastosowa-niu jednej z trzech stawekVAT. Włoskie regulacje prze-widują możliwość zastoso-wania podstawowej 20-proc.stawki VAT oraz dwóch sta-wek zredukowanych, odpo-wiednio 10 i 4-proc.

Zredukowana 10-proc.stawka VAT jest stosowanaw stosunku do katalogu to-warów i usług obejmującegom.in.: niektóre produktyspożywcze, krajowe paliwooraz energię elektryczną,transport publiczny, niektóre

produkty farmaceutyczne,określone gatunki zwierzątczy niektóre produkty rolne.

Z kolei stawka 4-proc. VATjest stosowana w szczególno-ści do: podstawowych arty-kułów spożywczych, niektó-rych produktów rolnych,określonego sprzętu medycz-nego czy wybranych produk-tów wydawniczych.

Ponadto zgodnie z włoski-mi przepisami istnieje możli-wość zastosowania 0-proc.stawki VAT oraz zwolnieniaz podatku w odniesieniu dookreślonych czynności.

– Jako przykład czynnościopodatkowanych 0-proc.stawką VAT może posłużyć:eksport, usługi związane bez-pośrednio z eksportem bądźimportem czy określone usługizwiązane z transportem mię-dzynarodowym. Natomiast ja-ko czynności zwolnione trak-tuje się m.in. usługi finansowe,ubezpieczeniowe, kulturalneczy niektóre transakcje zwią-zane z nieruchomościami –tłumaczy Joanna Ciołko.

Rejestracja dla potrzeb VATOdnosząc się do zagad-

nień dotyczących rejestracjido celów VAT, warto podkre-ślić, że zgodnie z włoskimiregulacjami w niniejszym za-kresie wymóg rejestracji wią-że się bezpośrednio z faktemwykonywania działalnościgospodarczej na terenieWłoch i nie zależy od wyso-kości obrotu osiąganego z ni-niejszego tytułu. Jak podkre-śla Joanna Ciołko, każdy re-zydent rozpoczynający wy-konywanie działalnościgospodarczej, działalnościartystycznej bądź wolnegozawodu jest zobowiązanyjednocześnie do rejestracjido celów VAT poprzez złoże-

nie odpowiedniego formula-rza w ciągu 30 dni od rozpo-częcia działalności.

– Jeśli chodzi o rejestracjępodatników o statusie niere-zydenta, należy podkreślić,że zasadniczo rejestracjatych podmiotów ma charak-ter fakultatywny. Wyjątek odniniejszej zasady stanowim.in. obowiązek rejestracjido celów VAT w sytuacjiustanowienia na terytoriumWłoch oddziału przedsię-biorstwa – argumentuje na-sza rozmówczyni z Pricewa-terhouseCoopers.

Dodaje też, że zgodniez generalną zasadą dotyczą-ca prawa do odliczania po-datku naliczonego, włoskieprzepisy umożliwiają odli-czenie podatku naliczonegowynikającego z transakcjiopodatkowanych VAT. Zakazodliczania podatku naliczo-nego obowiązuje w odniesie-niu do transakcji zwolnio-nych z podatku oraz czynno-ści pozostających poza zakre-sem opodatkowania VAT.

Ponadto podobnie jakw przypadku polskich regu-lacji w zakresie VAT, włoskieprzepisy wprowadzają kata-log określonych towarówi usług objętych zakazem od-liczania VAT. W skład tegokatalogu wchodzą m.in.:■ koszty transportu pasażer-

skiego (bilety kolejowe,taksówki itp.)

■ koszty związane z usługa-mi o charakterze rozryw-kowym.

Rozliczenia podatkuPewną ciekawostką może

być fakt, że we Włoszech de-klaracje VAT składane sąw okresie rocznym orazw formie elektronicznej. Ist-nieje możliwość łącznego zło-

żenia rocznej deklaracji VAToraz deklaracji CIT w termi-nie do 31 lipca. Niemniej na-leży podkreślić, że zgodniez włoskimi regulacjami płat-ności z tytułu VAT należnegodokonywane są (zaliczkowo)w okresach miesięcznych do16 dnia następnego miesiącabądź przy spełnieniu określo-nych warunków w okresachkwartalnych.

Ważna liczba

20 proc. wynosipodstawowa stawka VAT we Włoszech

– Dodatkowo, do 29kwietnia każdego roku wło-scy podatnicy VAT realizująwymóg składania specjal-nych rocznych form zawiera-jących pełną listę dostawcówi nabywców uczestniczącychw transakcjach dokonywa-nych przez podatnika w mi-nionym roku – podaje Joan-na Ciołko.

Wskazuje jednocześnie, żew zakresie włoskich przepi-sów o VAT uwagę przykuwaniewątpliwie regulacja doty-cząca sankcji za nietermino-we złożenie wspomnianej de-

klaracji VAT czy nietermino-we uregulowanie zobowią-zań podatkowych. Zgodniez tamtejszymi regulacjami,grozi to wysokimi sankcjamipieniężnymi w wysokości do240 proc. kwoty zadeklaro-wanej przez podatnika.

Odnosząc się do rocznegoterminu składania deklaracjiVAT trzeba wiedzieć, że znaj-duje on również zastosowa-nie w odniesieniu do zwro-tów VAT dokonywanychprzez włoskie urzędy skarbo-we. Włoscy podatnicy mogąwystąpić o zwrot nadwyżkipodatku wykazanej w rocz-nej deklaracji podatkowej,poprzez wypełnienie odpo-wiedniego formularza tzw.VR i przedłożenie go we wła-ściwym urzędzie skarbowymw terminie od 1 lutego doostatecznego terminu złoże-nia rocznej deklaracji VAT.

Zwroty VAT na rzecz nie-rezydentów posiadającychswoją siedzibę na terenieUnii Europejskiej dokonywa-ne są po przedłożeniu odpo-wiedniego wniosku oraz do-kumentacji w niniejszym za-kresie do 30 czerwca. Urzę-dem właściwym do zwrotuVAT podmiotom zagranicz-nym jest urząd skarbowyw Peskarze.■

R O Z L I C Z E N I A V A T W U E

We Włoszech można odliczyć VAT, gdy wydatki wiążą się z działalnością opodatkowanąPodobnie jak w Polsce, we Włoszech podatnicy mająprawo do odliczania VAT naliczonego od zakupów, jeśli są one związane z opodatkowaną działalnościąpodatnika. Zakaz odliczania podatku naliczonegoobowiązuje w odniesieniu do transakcji zwolnionychz podatku oraz czynności pozostających poza zakresemopodatkowania VAT.

runków. Włoskie regulacje dotyczące re-fundacji nadwyżki VAT naliczonego byływ przeszłości przedmiotem rozstrzy-gnięć Europejskiego Trybunału Spra-wiedliwości. Przykładowo, w wyrokuz 25 października 2001 r. (sprawa C-78/00 Komisja Europejska przeciwkoRepublice Włoskiej) ETS wskazał, że zewzględu na to, że zwrot nadwyżki VATjest jednym z najważniejszych czynni-ków gwarantujących zachowanie zasa-dy neutralności wspólnego systemuVAT, warunki określone przez państwaczłonkowskie nie mogą podważać tej za-sady poprzez zmuszenie podatnika doponoszenia całościowego lub częściowe-go ciężaru VAT.

Obecnie przedmiotem postępowaniaprzed ETS (sprawa C-244/08 – w toku,postępowanie wszczęte z inicjatywy Ko-misji Europejskiej) jest inna włoska re-gulacja, zgodnie z którą w określonychprzypadkach podatnicy, którzy: posia-dają na terytorium tego państwa stałemiejsce prowadzenia działalności i do-

konują sprzedaży opodatkowanej VAT,ale ich siedziba znajduje się w innymkraju UE lub poza jej terytorium, niemają prawa do uwzględniania wartościwłoskiego VAT naliczonego wynikające-go z dokonanych zakupów w standardo-wych rozliczeniach VAT dokonywanychna podstawie przepisów włoskiego pra-wa. W celu odzyskania dyskutowanychkwot podmioty te zobowiązane są doskładania wniosków na zasadach opar-tych na przepisach VIII i XIII DyrektywyVAT UE (określających konstrukcję tzw.zwrotu VAT dla podmiotów zagranicz-nych).

Zgodność takiego mechanizmuz podstawowymi zasadami wspólnoto-wego systemu podatku od wartości do-danej może budzić uzasadnione wątpli-wości.

Na tle zaprezentowanych rozwiązańwłoskich polskie regulacje dotyczące za-sad występowania o bezpośredni zwrotnadwyżki podatku naliczonego nad na-leżnym prezentują się zdecydowanie ko-

rzystnie. W tym zakresie należy mocnozaakcentować zmiany przepisów art. 87ustawy o VAT, wprowadzone ustawąz 7 listopada 2008r. (obowiązujące od1 stycznia 2008 r.). W szczególności ta-kie rozwiązania jak:■ skrócenie terminu zwrotu VAT do 60

dni,■ nieznaczne, aczkolwiek istotne

z praktycznego punktu widzenia,zmodyfikowanie warunków ubiega-nia się o zwrot VAT w przyspieszonymterminie 25 dni, oraz

■ wyraźne przyznanie podatnikowi pra-wa do uzyskania zwrotu w przypad-ku niedokonania w danym okresierozliczeniowym czynności opodatko-wanych.Powodują one, że polskie rozwiąza-

nia w omawianym zakresie, pod wzglę-dem ich przyjazności dla podatników,jeżeli nawet nie plasują się obecniew czołówce europejskiej, to jednak zo-stawiają w tyle rozwiązania państw ta-kich jak Włochy.■ (EM)

TOMASZ PABIAŃSKIstarszy konsultant

w dziale doradztwapodatkowego

Pricewaterhouse-Coopers

E K S P E R T W Y J A Ś N I A

Czy włoski VAT jest neutralny dla podatnikówFundamentalna zasada neutralności VATjest realizowana m.in. za pomocąnierozerwalnie z nią związanego prawado odliczenia podatku naliczonego.Bezsprzecznie obejmuje ono swoimzakresem także prawo do ubiegania sięi do otrzymania zwrotu nadwyżkipodatku naliczonego nad należnym, jeżelitakowa wynika z rozliczeń dokonywanychprzez podatników. Jak te zasady sąrealizowane we Włoszech?

Włoski system podatku od wartościdodanej jest pod tym względem od latuznawany za niedoskonały i mało przy-jazny dla przedsiębiorców. Przedewszystkim, obowiązujące we Włoszechprzepisy jako regułę ogólną wskazujązasadę przenoszenia nadwyżki podatkunaliczonego do następnych okresówrozliczeniowych. Podatnicy mogą, coprawda, wystąpić o bezpośredni zwrotomawianej kwoty, niemniej jednakuprawnienie to jest uzależnione od speł-nienia przez przedsiębiorcę wielu wa-

Elektroniczne faktury

Włoskie ustawodawstwo w zakresie VAT przewiduje możliwość wy-stawiania faktur w formie elektronicznej, w sytuacji gdy podatnikposiada zgodę klienta na wystawianie dokumentacji w takiej for-mie oraz spełnia wszystkie wymogi techniczne przewidziane dlaprowadzenia dokumentacji w niniejszej formie, w szczególnościkorzysta z podpisu elektronicznego lub z systemu elektronicznejwymiany danych tzw. EDI.Od 1 stycznia 2008 r. wystawianie faktur elektronicznych stało sięobowiązkowe w przypadku dostaw do organów władz publicznychi administracji.

Ważne

Podatnik jest uprawniony doodliczenia 40 proc. podatkunaliczonego związanego z na-byciem samochodów osobo-wych, niewykorzystywanychw całości do celów prowadzo-nej działalności gospodar-czej, oraz wydatków związa-nych z takim nabyciem

B10


rachunkowość


AGNIESZKA [email protected]

W tworzonym na koniecroku sprawozdaniu finanso-wym spółki powinny pamię-tać o odpowiednim ujęciuprzychodów i kosztów. Ozna-cza to, że dla celów rachun-kowych powinny one zostaćprzyporządkowane do okre-sów, których dotyczą.W praktyce może się zda-rzać, że przychody ujmowa-ne są we wcześniejszymokresie. Może to prowadzićdo zawyżenia wyniku finan-sowego, który podlega po-działowi.

Przekazanie towaruRadosław Świderski, bie-

gły rewident, dyrektor MACAuditor, wyjaśnia, że wa-runkiem uznania przychoduze sprzedaży dóbr jest wy-danie towaru lub wyrobunabywcy. W tym momencienastępuje zazwyczaj ustaniekontroli sprzedającego nad

rzeczą oraz przekazanie na-bywcy znaczącego ryzykai korzyści związanych z wła-snością rzeczy.

– Aby poprawić wynik,spółki często dokonują sprze-daży w ostatnim kwartale ro-ku z opcją odkupu w ciągupierwszych miesięcy następ-nego roku lub na korzystnychdla nabywcy warunkach, np.wysokich rabatach, długichterminach płatności – twierdzinasz rozmówca. Wyjaśnia, żetaki sposób kreowania wynikupotwierdzają niskie przycho-dy ze sprzedaży w I kwartaleroku następnego oraz zwrotysprzedanych produktów i ko-rekty faktur sprzedaży.

Radosław Świderski wska-zuje również na sytuację,w której moment przekaza-nia ryzyka i korzyści związa-nych ze sprzedawaną rzecząnie pokrywa się z momentemprzekazania prawa własnoścido niej. Według ekspertaprzykładem takiej sytuacjijest transakcja obejmująca

dostarczenie rzeczy i jej insta-lację. Jeśli z umowy wynika,że dobra uznaje się za dostar-czone pod warunkiem ich za-instalowania, a instalacja sta-nowi istotną część umowy, toprzychód można uznać do-piero w momencie zakończe-nia instalacji. Zdarzają sięw praktyce przypadki zalicze-nia do okresu sprawozdaw-czego przychodów ze sprze-daży bez względu na to, czyinstalacja nastąpiła, czy nie.

Kontrakty długoterminoweZ kolei Szczepan Borow-

ski, biegły rewident z MACAuditor, jako problematycz-ny przypadek podaje usługirealizowane w ramach umo-wy, której moment rozpoczę-cia i zakończenia przypadająw różnych okresach spra-wozdawczych (kontraktydługoterminowe). Poważ-nym błędem przy umowieryczałtowej jest uznanieprzychodu w momencie i nakwotę odpowiadającą wysta-wionej fakturze. Za przykładkontraktów długotermino-wych mogą służyć usługi bu-dowlano-montażowe, wdro-żeniowe (informatyczne, sys-temów zarządzania), usługiszkolnictwa czy długookre-

sowe dzierżawy. Przynaj-mniej na jeden dzień bilanso-wy kontrakt długoterminowyjest w toku realizacji i przy-chód powinien zostać uzna-ny bez względu na stan roz-rachunków i płatności z na-bywcą.

– Ustawa o rachunkowo-ści przewiduje dwie metodyustalania przychodów i kosz-tów z kontraktów długoter-minowych – twierdzi naszrozmówca.

Dodaje, że wybór jednejz nich jest uzależniony od istnienia lub braku możliwo-ści wiarygodnego szacunkustopnia zaawansowania prac

związanych z realizacją usłu-gi. Pomiar wielkości przycho-dów przypadających na koń-czący się okres stwarza poku-sę kreowania wyniku. Nie-prawidłowe ustalenie stopniazaawansowania prac powo-duje zarachowanie zbyt wy-sokich przychodów do okresusprawozdawczego. Częstorównież przewidywane stra-ty na kontrakcie nie są ujmo-wane odpowiednio szybko,tj. w okresie, w którymstwierdzone zostanie ich wy-stąpienie.

Subiektywne szacunkiJak wyjaśnia Szczepan Bo-

rowski, istotnym obszaremmożliwości kreowania wyni-ku finansowego w jednost-kach są coraz powszechniejwykorzystywane w rachun-kowości szacunki. Przykłada-mi takich działań może byćzaniżanie wartości rezerw czyodpisów aktualizujących war-tość aktywów (np. zapasówczy należności) lub wręcz ichrozwiązywanie, co powodujeujęcie zbyt niskich pozosta-łych kosztów operacyjnychlub ujęcie pozostałych przy-chodów operacyjnych.

– Podobne problemyzwiązane są z instrumenta-

mi finansowymi. W szcze-gólności dotyczy to wycenyw wartości godziwej, któranie jest ustalana na podsta-wie cen rynkowych, leczz wykorzystaniem alterna-tywnych metod wyceny –uważa biegły rewidentz MAC Auditor.

Problem dotyczy też ob-szaru ustalania wartości od-pisów aktualizujących war-tość udziałów i akcji spółeknienotowanych na aktyw-nych rynkach wycenianychw cenie nabycia. Wszystkiete sytuacje cechuje duża za-leżność uzyskiwanych wyni-ków wyceny od subiektyw-nych założeń przyjętychprzez zarządzających. Infor-macje prezentowane w spra-wozdaniach finansowych,w szczególności sporządza-nych zgodnie z ustawą o ra-chunkowości, często nie po-zwalają użytkownikowiw pełni ocenić prawidłowo-ści założeń będących podsta-wą szacunków.■

PODSTAWA PRAWNA■ Art. 3 ust. 1 pkt 30 ustawyz 29 września 1994 r. o rachun-kowości (t.j. Dz.U. z 2002 r. nr76, poz. 694 z późn. zm.).

E K S P E R T W Y J A Ś N I A

Jak wykazać w bilansiezaliczkę na dywidendęGdzie w bilansie spółki jawnej powinny być ujęte wypłatyzaliczki na poczet zysku z 2008 roku?

Obowiązujące przepisy dotyczące spółekjawnych z jednej strony nie regulują możli-wości wypłaty zaliczek na poczet zysku,z drugiej strony również takiej możliwościnie ograniczają. Wobec tego w umowie spół-ki wspólnicy mają prawo zawrzeć postano-wienie o dokonywaniu w ciągu roku zalicz-kowych wypłat. Zgodnie z art. 52 par. 1 ko-deksu spółek handlowych wspólnik może żądać podziału i wypłaty całości zysku z koń-cem każdego roku obrotowego. Wspólnikspółki jawnej ma także prawo żądać corocz-nie wypłacenia odsetek w wysokości 5 proc. od swojego udziałukapitałowego, nawet gdy spółka poniosła stratę (art. 53 k.s.h.).Przepisy te mają zastosowanie, jeżeli umowa spółki nie stanowiinaczej (art. 37 par. 1 k.s.h.). Jeżeli spółka jawna jest zobowiąza-na do prowadzenia ksiąg rachunkowych, wszelkie operacje zwią-zane z wpłatami i wypłatami środków pieniężnych z kasy lub ra-chunku bankowego przez wspólników powinny być ujmowanena koncie rozrachunkowym (np. konto 24 – Pozostałe rozrachun-ki). W bilansie pobrane przez wspólników spółki jawnej w ciąguroku obrotowego zaliczki na poczet przewidywanego zysku wy-kazuje się po stronie pasywów w pozycji A.IX jako – Odpisy zyskunetto w ciągu roku obrotowego. W przypadku gdy wartość wy-płaconych wspólnikom spółki jawnej zaliczek na poczet osiągnię-tego zysku przewyższa kwotę zysku faktycznie wypłaconego, po-wstała nadwyżka może zostać pokryta z kapitału zapasowego napodstawie uchwały wspólników. Wypłata zaliczek dla wspólni-ków na poczet zysku nie rodzi skutków podatkowych. Stosowniedo przepisów art. 8 ust. 1 i 2 oraz art. 24a PIT, ustalenie dochodudo opodatkowania następuje u wspólnika spółki jawnej na pod-stawie zapisów dokonanych w prowadzonej przez spółkę księ-gach rachunkowych, odpowiednio do przysługującego wspólni-kowi prawa w udziale w zysku.■ (AP)

PODSTAWA PRAWNA■ Ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2002 r. nr 76, poz. 694 z późn. zm.).

ANNA KUZAbiegły rewident,

Auxilium

S P R A W O Z D A N I E F I N A N S O W E Z A 2 0 0 8 R O K

W sprawozdaniu nie można zawyżać przychoduUmowa między kontrahentami może zakładać, że środek trwały będzie uznany za dostarczony po instalacji. W takim przypadku przychód ze sprzedażymożna zaewidencjonować dopiero w momenciezakończenia instalacji.

BEATA [email protected]

Jednostki prowadząceksięgi rachunkowe są zobo-wiązane do prowadzenia ichw sposób określony ustawąo rachunkowości, zapewnia-jąc rzetelne i jasne przedsta-wienie sytuacji majątkoweji finansowej oraz wyniku fi-nansowego

Możliwość stosowaniauproszczeń w ramach zasadrachunkowości ma dużeznaczenie zwłaszcza dla jed-nostek, które prowadządziałalność na niewielkąskalę, stosunkowo jednorod-ną, stanowiących indywidu-alną własność osób fizycz-nych, np. firmy prowadzonejprzez właściciela w oparciuo wpis do ewidencji gospo-darczej, spółki cywilnejutworzonej na podstawieumowy wspólników. Doty-czy to przede wszystkim ta-kich jednostek, w którychwłaściciele jednostki podej-mują ważniejsze decyzje,aktywnie uczestniczą wewszystkich sferach działal-

ności oraz sprawują bieżącąkontrolę nad prawidłowo-ścią jej przebiegu – osobiścielub przy udziale członkówich rodzin.

Ustawa o rachunkowościzawiera w niektórych miej-scach wyłącznie ogólne wska-zania i nie określa szczegóło-wo sposobu czy techniki ichwykonania. Wówczas jed-nostka może przyjąć rozwią-zania, mając na uwadze roz-miar i specyfikę prowadzonejdziałalności albo może sko-rzystać z rozwiązań ogólniestosowanych w praktyce.

Ponadto zawiera kwestie,przy których sposób uprosz-czenia jest dokładnie sprecy-zowany albo jednostka mo-że dokonać wyboru spośródmetod uproszczenia przed-stawionych w ustawie.

Należy pamiętać jednak,że rozwiązania te nie mogązniekształcać jasnego i rze-telnego obrazu jednostki.

Uproszczenie może doty-czyć wyboru metody ewi-dencji spośród przewidzia-nych przepisami, w tym sto-sowane w praktyce odpisy-

wanie w koszty wartościmateriałów i towarów nadzień ich zakupu, połączonez obowiązkiem ustalaniastanu tych składników akty-wów i jego wyceny oraz ko-rekty kosztów o wartość te-go stanu, nie później niż nadzień bilansowy.

Tę metodę stosuje sięw jednostkach prowadzącychdziałalność w niewielkim za-kresie, a zapasy i ich zużycieoraz rozchody z innych tytu-łów są kontrolowane przezwłaściciela firmy. W innychjednostkach metodę tę stosu-je się do materiałów nabywa-nych z przeznaczeniem na ce-le ogólnogospodarcze i biuro-we, do paliwa w transporciegospodarczym oraz w innychprzypadkach, jeżeli zużycieich jest kontrolowane za po-mocą norm zakładowychprzed wydaniem następnejpartii. Warunkiem stosowa-nia tej metody jest możliwośćsprawowania w inny sposób(pozaksięgowo) kontroli roz-

chodu z tytułu zużycia, utratywartości i z innych tytułów.

Uproszczenia, które możezastosować jednostka, pole-gają na możliwości ujmowa-nia materiałów i towaróww cenach zakupu, zamiastw cenach nabycia lub wyka-zywania zapasów tychskładników majątkowychw księgach rachunkowychna dzień ich nabycia lub wy-tworzenia w cenach przyję-tych do ewidencji.

Jeżeli koszty związanez nabyciem materiałów i to-warów danego asortymentusą tak znaczne, że będąw sposób istotny wpływać nawartość zapasów tych skład-ników i zarazem zniekształ-cać wynik finansowy, wów-czas wycena tych zapasówpowinna następować w ce-nach nabycia, tj. cenach zaku-pu powiększonych o kosztybezpośrednio związane z za-kupem i przystosowaniemskładnika aktywów do stanuzdatnego do używania lubwprowadzenia do obrotu.■

PODSTAWA PRAWNA■ Art. 4 ust. 1, art. 17 ust. 2pkt 4, art. 34 ustawy z 29września 1994 r. o rachunko-wości (t.j. Dz. U. z 2002 r. nr76, poz. 694 z późn. zm.).

E W I D E N C J O N O W A N I E M A T E R I A Ł Ó W I T O W A R Ó W

W ewidencjach księgowych można stosować uproszczeniaIstnieje możliwość stosowania uproszczeń, jeżeli nie wywiera to istotnie ujemnego wpływu narzetelne i jasne przedstawienie sytuacji majątkowej i finansowej jednostki oraz jej wyniku finansowego.

Ważne

Przychody, zgodnie z ustawąo rachunkowości, są touprawdopodobnione korzyściekonomiczne powstałew okresie sprawozdawczym.Przychody powinny być ujmo-wane w księgach rachunko-wych w momencie, gdy zna-czące ryzyko i korzyści wyni-kające z prawa własności to-warów bądź produktówzostały przekazane nabywcy

Ważne

Uproszczenia nie mogąwpływać na rzetelne przed-stawienie sytuacji majątko-wej i finansowej firmy

B11interwencja


W praktyce często sięzdarza, że podatnicy wyko-rzystują w prowadzonejprzez siebie działalnościgospodarczej rzeczy rucho-me (np. samochód) czy teżnieruchomości (np. lokal)– podobnie jak w przedsta-wionym w zapytaniu staniefaktycznym – oddane im doużywania przez członkówrodziny na podstawie umo-wy użyczenia. Cechą cha-rakterystyczną tej umowyjest jej nieodpłatność.Wskazać należy, że nagruncie ustawy o podatkudochodowym od osób fi-zycznych umowa użycze-nia, co do zasady, wywołu-je określone konsekwencjepodatkowe zarówno u bio-rącego, jak i użyczającegodaną rzecz ruchomą czynieruchomość.

I tak, stosownie do prze-pisu art. 14 ust. 2 pkt 8 usta-wy o podatku dochodowymod osób fizycznych, za przy-chód z działalności gospo-

darczej uważa się równieżwartość otrzymanych świad-czeń w naturze i innych nie-odpłatnych świadczeń, któ-rych wysokość oblicza sięzgodnie z art. 11 ust. 2-2bustawy. Powołany przepiswyłącza jednak (z zastrzeże-niem niemającym zastoso-wania w przedstawionymstanie faktycznym) z opo-datkowania wartość świad-czeń w naturze i innych nie-odpłatnych świadczeń otrzy-manych od osób zaliczonychdo I i II grupy podatkowejw rozumieniu przepisówo podatku od spadków i da-rowizn (art. 21 ust. 1 pkt 125ustawy). Mając to na uwa-dze, u podatników używają-cych rzeczy w prowadzonejdziałalności na podstawieumowy użyczenia zawartejz członkami rodziny zali-czonymi do I lub II grupypodatkowej, powstanieprzychód wolny od podat-ku dochodowego. Zgodniez art. 14 ust. 3 ustawy z 28

lipca 1983 r. o podatku odspadków i darowizn rodzicepodatnika zaliczani są doI grupy podatkowej.

Jak już wyżej wskazano,co do zasady na gruncieustawy o podatku docho-dowym od osób fizycznychprzychód powstaje równieżpo stronie użyczającegonieruchomość. Ustawo-dawca w treści art. 16 ust.1 ustawy wprowadził bo-wiem swego rodzaju fikcjęprawną, uznając, że właści-ciel oddający nierucho-mość w używanie uzyskujehipotetyczny przychód wpostaci tzw. wartości czyn-szowej. Przychód nie po-wstaje jednak m.in. w razieoddania nieruchomości napotrzeby własne albo po-trzeby członków rodziny,o czym stanowi ust. 2 prze-pisu. Zatem gdy właścicielnieruchomości używa jejna własne potrzeby lubużycza na potrzeby człon-ków rodziny, nie ustala się

wartości czynszowej tejnieruchomości lub jej czę-ści.

Podsumowując, należyzauważyć, iż wyżej omó-wiona regulacja prawnaobowiązuje jedynie dokońca 2008 r., bowiem namocy ustawy z 6 listopada2008 r. zmieniającej m.in.ustawę o podatku docho-dowym od osób fizycznychprzepis art. 16 ustawyo podatku dochodowymzostaje 1 stycznia 2009 r.uchylony, co będzie skut-kować brakiem opodatko-wania użyczenia nieod-płatnego nieruchomościpo stronie użyczającego.

Powyższa zmiana nie rzu-tuje jednak na sytuacjęprawnopodatkową podatni-ka, jak również osoby uży-czającej lokal, zatem nagruncie opisanego stanufaktycznego bez znaczeniajest to, czy przedmiotowaumowa zostanie podpisanaprzed, czy po Nowym Roku.

Czy od użyczonego lokalu trzeba zapłacić podatekPodatnik prowadzi działalność gospodarczą w zakresie sprzedaży części komputerowych, komputerów,monitorów i akcesoriów. Obecnie prowadzi tę działalność w wynajmowanym biurze. Zamierza jednak spisać z rodzicami umowę o użyczenie lokalu na cele prowadzenia działalności gospodarczej. W domu rodziców na parterze jest bowiem pokój, który można przerobić na biuro. Podatnik nie wie jednak, czy umowę z rodzicami korzystniej było podpisać przed, czy dokonać tego po Nowym Roku. Czy powinien w tym wypadkuodprowadzać podatek dochodowy w związku z uzyskiwaniem świadczeń nieodpłatnych? Jeśli tak, to jak wtakim razie obliczyć wartość tego użyczenia i według jakich zasad naliczyć podatek? O rozwiązanie problemupodatnika poprosiliśmy Izbę Skarbową w Szczecinie oraz Dominika Szczygła, doradcę podatkowego z MSDSKancelaria Radców Prawnych M. Szczotka D. Szczygieł.

W świetle przepisów obowiązują-cych do 31 grudnia 2008 r., przycho-dem z działalności gospodarczej jestm.in. wartość otrzymanych świadczeńi innych nieodpłatnych świadczeń, ob-liczonych zgodnie z art. 11 ust. 2-2bustawy o podatku dochodowym odosób fizycznych (art. 14 ust. 2 pkt 8).Jednakże w art. 21 ust. 1 pkt 125 usta-wy o PIT ustawodawca zawarł zwol-nienie dotyczące wartości świadczeńw naturze i innych nieodpłatnychświadczeń, obliczonych zgodnie z art.11 ust. 2-2b ustawy, otrzymanych odosób zaliczonych do I i II grupy podat-kowej w rozumieniu przepisów o po-datku od spadków i darowizn. Zatemw przypadku nieodpłatnego udostęp-nienia lokum w kręgu osób należącychdo I grupy podatkowej według ustawyo podatku od spadków i darowizn(m.in. w kręgu rodzice–dzieci), tegotypu świadczenie jest zwolnionez opodatkowania podatkiem dochodo-wym nawet przed 1 stycznia 2009 r.I to nawet w przypadku, gdy lokal udostępniany jest napotrzeby prowadzonej działalności gospodarczej. Zatemdata 1 stycznia 2009 r. nie wyznacza tutaj żadnej istotnejpodatkowo cezury.

Również dla rodziców pytającego data 1 stycznia 2009 r.nie wyznacza nowych zasad. Faktem jest, że z tym dniemuchylone zostają przepisy art. 10 ust. 1 pkt 5 i art. 16 ustawyPIT i tym samym bezpłatne udostępnienie nieruchomościlub jej części do używania innym osobom fizycznym nie bę-dzie już rodziło konieczności ustalenia przychodu do celówpodatkowych, w postaci wartości czynszowej. Jednakże na-wet obecnie nie ustala się wartości czynszowej lokali lub bu-dynków mieszkalnych oddanych do używania m.in. na po-trzeby członków rodziny. Pojęcie członka rodziny nie zosta-ło zdefiniowane w tej ustawie o podatku dochodowym odosób fizycznych, lecz posiłkując się definicją zawartą w art.111 par. 3 Ordynacji podatkowej, za członka rodziny należyuznać zstępnych, wstępnych, rodzeństwo, małżonków zstęp-nych, osobę pozostającą w stosunku przysposobienia orazpozostającą z podatnikiem w faktycznym pożyciu.

Zatem zarówno przed, jak i po 1 stycznia 2009 r. podpi-sanie umowy użyczenia lokalu pomiędzy rodzicami a dziec-kiem – nawet na potrzeby prowadzonej przez dziecko dzia-łalności gospodarczej – jest neutralne podatkowo dla obustron.■

PODSTAWA PRAWNA■ Art. 14 ust. 2 pkt 8, art. 21 ust. 1 pkt 125 ustawy z 26 lipca1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U.z 2000 r. nr 14, poz. 176 ze zm. od 1 stycznia 2009 r.).

Opracował ŁUKASZ [email protected]

DOMINIK SZCZYGIEŁdoradca podatkowy,

radca prawny, MSDS KancelariaRadców Prawnych

M. Szczotka D. Szczygieł

IZBA SKARBOWA W SZCZECINIE ODPOWIEDZIAŁA GP

EKSPERT WYJAŚNIA

■ Czy można skorzystać ze wspólnego roz-liczenia, jeśli małżonek jest obcokrajow-cem, ale pracuje w Polsce?

Dzięki nowelizacji ustawy o podatku do-chodowym od osób fizycznych preferencyj-ne zasady rozliczania podatku przewidzia-ne dla małżeństw lub osób samotnie wy-chowujących dzieci obejmą także nierezy-dentów. Wprowadzone zmiany dotycząpodatników, których miejsce zamieszkaniaznajduje się w innym państwie członkow-skim Unii Europejskiej lub EuropejskiegoObszaru Gospodarczego (Islandia, Norwe-gia i Liechtenstein) oraz obywateli Konfe-deracji Szwajcarskiej. Jeśli podatnicy ciuzyskali dochody wyłącznie lub prawie wy-łącznie z pracy wykonywanej w Polsce, mo-gą stosować takie same zasady rozliczeńjak obywatele polscy. Zatem małżonkowie,którzy są nierezydentami lub tylko jeden z małżonków jest nie-rezydentem, osiągający w Polsce co najmniej 75 proc. wszyst-kich uzyskanych w roku podatkowym opodatkowanych przy-chodów, mogą określić podatek w podwójnej wysokości obli-czony od połowy łącznych dochodów, jakie uzyskali. Ze wspól-nego rozliczenia dochodów mogą także skorzystać owdowialimałżonkowie będący nierezydentami. Omówione zasady doty-czą już rozliczenia podatkowego za 2008 rok.

■ Jakie zasady obowiązują teraz przy przeprowadzaniu kontro-li podatkowej?

Znowelizowane przepisy Ordynacji podatkowej wprowadzi-ły instytucję zawiadomień o zamiarze wszczęcia kontroli po-datkowej. Przedsiębiorca, u którego planowana jest kontrola,będzie o tym fakcie informowany wcześniej. Kontrolę będziemożna przeprowadzić nie wcześniej niż po siedmiu dniachi nie później niż przed upływem 30 dni od doręczenia zawiado-mienia o zamiarze kontroli. Jeśli kontrola nie zostanie wszczę-ta w tym terminie, konieczne jest ponowne zawiadomienie po-datnika. Z kolei wszczęcie czynności kontrolnych przed upły-wem siedmiu dni od dnia doręczenia zawiadomienia wymagazgody kontrolowanego.

Znowelizowane przepisy dopuszczają także przeprowadze-nie kontroli bez zawiadomienia, ale tylko w ściśle określonychprzypadkach, np. jeśli będzie ona dotyczyć zasadności zwrotupodatku, niezgłoszonej do opodatkowania działalności gospo-darczej czy nieewidencjonowania obrotów za pomocą kasy fi-skalnej.

Przedstawione zasady zawiadamiania o zamiarze wszczę-cia kontroli mają także zastosowanie w odniesieniu do kontro-li prowadzonej przez organy kontroli skarbowej.

■ Czy kupujący od przedsiębiorcy składniki majątku związanez prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą nadal bę-dzie odpowiadał za długi sprzedającego?

Nie. Z Ordynacji podatkowej wykreślony został art. 112 par.1 pkt 3, który stanowił o odpowiedzialności kupującego skład-niki majątku związane z prowadzoną działalnością gospodar-czą. Do końca 2008 roku nabywca, który nabył od przedsiębior-cy składniki majątku związane z prowadzoną działalnością go-spodarczą o wartości powyżej 16,1 tys. zł, odpowiadał całymswoim majątkiem solidarnie z przedsiębiorcą za powstałe dodnia zakupu zaległości podatkowe do wysokości kwoty zakupu.Obecnie odpowiedzialność ta została zniesiona.

■ Czy wprowadzono jakieś ułatwienia dla podatników dokonu-jących darowizn artykułów spożywczych?

Nowelizacja ustaw o podatkach dochodowych zakłada, żeprzedsiębiorca, który przekaże artykuły spożywcze organiza-cjom pożytku publicznego, może zaliczyć do kosztów uzyskaniaprzychodów koszty wytworzenia lub cenę nabycia tych produk-tów. Dotyczy to produktów spożywczych z wyjątkiem napojówalkoholowych o zawartości alkoholu powyżej 1,2 proc. oraz na-pojów alkoholowych będących mieszaniną piwa i napojów bezal-koholowych, w których zawartość alkoholu przekracza 0,5 proc.

Także od 1 stycznia obowiązują preferencje w zakresie VATdla podatników przekazujących bezpłatnie żywność. Ustawo-dawca wprowadził zwolnienie z podatku oraz możliwość obni-żenia podatku należnego od przekazywanych produktów spo-żywczych.■ Not. EC

Co zmieniło sięw podatkachod 2009 rokuOd 1 stycznia zaczęła obowiązywać większość zmianwprowadzona nowelizacjami poszczególnych ustawpodatkowych. Wiele z nich jest dla podatnikówkorzystnych. Czytelnicy najczęściej pytali:

KRZYSZTOF KOŚLICKIekspert GP

JUTRO w Gazecie Prawnej

Jak uniknąć w 2009 roku podatku przy sprzedaży domu lub mieszkania

B12 procedury


ŁUKASZ [email protected]

Poszerzenie liczby formu-larzy przesyłanych drogąelektroniczną zostało zapla-nowane przez resort finan-sów już ponad rok wcześniej.W trakcie roku podatnicymieli możliwość przesyłaniakolejnych rodzajów e-dekla-racji (od 1 kwietnia, 1 lipca).Od 2009 r. do katalogu dekla-racji zostały dołączone nowe.

Nowe e-deklaracjeOd nowego roku elektro-

nicznie można przesyłać de-klaracje PIT: PIT-40, PIT-8C,PIT-16, PIT-16A, PIT-19A, PIT-28, PIT-28/A, PIT-28/B, PIT-39, CIT: CIT-6R, CIT-6AR,CIT-9R, CIT-10R, CIT-11R,CIT-8A, CIT-8B, CIT-ST, CIT-ST/A, VAT: VAT-7D, a takżedeklaracje na formularzachSSE/A, SSE-R, SSE-R/A.Wszystkie rodzaje deklaracji,zeznań i informacji, któremożna przesyłać za pomocąsystemu e-deklaracje, wymie-niamy w ramce.

Ministerstwo Finansówopublikowało również projek-ty rozporządzeń dotyczące

nowych struktur logicznych.Określenie struktur logicz-nych jest niezbędne do prze-syłania deklaracji drogą elek-troniczną. Rozporządzeniadostosowują także formula-rze do nowych wymogówustawowych. Chodzi przykła-dowo o struktury logiczne ze-znań rocznych PIT-36 i PIT-37. Jak uzasadnia resort fi-nansów, wzór obu tych for-mularzy jest taki sam jak narok 2008 (rozliczenie za 2007rok), jednak struktura logicz-na musi zostać dostosowanado wymogów kontrolnych.

Zmiany zachodzą takżew przypadku zgłoszenia aktu-alizacyjnego NIP-3. Równieżw tym przypadku nie chodzio sam wygląd formularza czyposzczególne jego elementy,ale o to, że zmienia się pod-stawa prawna do określeniastruktury logicznej.

Przepisy przejścioweOsoby, które już obecnie

rozliczają się z fiskusem drogąelektroniczną, powinny zwró-cić także uwagę na przepisyprzejściowe do projektowane-go rozporządzenia. Określoneformularze będą bowiem sto-

sowane do rozliczeń za różneokresy. Chodzi głównie o uzy-skane dochody lub poniesionestraty za rok 2008, ale w roz-porządzeniu określono takżestruktury logiczne formularzy,które mają zastosowanie dorozliczeń przychodów, docho-dów (strat) uzyskanych albood 1 stycznia 2007 r., albo od1 stycznia 2009 r. Oznacza to,że wprowadzenie kolejnegorodzaju e-deklaracji nie powo-duje, że od 1 stycznia podatni-cy z tej możliwości skorzystają.

Przesłanie e-deklaracjiW 2009 roku po raz pierw-

szy urzędy skarbowe będąprzyjmowały zeznania roczneod podatników podatku do-chodowego od osób fizycz-nych. Co prawda formularzeumożliwiające przesłanie de-klaracji elektronicznej PIT-36 i PIT-37 zostały wprowadzo-ne od 1 kwietnia 2008 r., jed-nak swój PIT za 2007 rok roz-liczyła w ten sposób garstkapodatników. A zatem dopierorozliczenie za rok 2008 bę-dzie pierwszym rozliczeniemelektronicznym.

Podatnicy muszą dopełnićdwie formalności. Po pierw-sze należy kupić zestaw dopodpisu elektronicznegoz kwalifikowanym certyfika-tem. Zestawy takie sprzeda-ją obecnie trzy certyfikowa-ne centra: Polska Wytwórnia

Papierów Wartościowych,Powszechne Centrum Certy-fikacji CERTUM oraz Krajo-wa Izba Rozliczeniowa.Koszt bezpiecznego e-pod-pisu to ok. 200–300 zł w za-leżności od centrum i zesta-wu. E-podpis jest wystawia-ny na jedną osobę i zacho-wuje ważność przez rok. Poupływie terminu ważnościpodpis elektroniczny trzebauaktualnić za dodatkowąopłatą. Nie ma jednak możli-wości zakupu podpisu dlafirmy czy dla rodziny. Drugąformalnością jest zaświad-czenie od naczelnika urzęduskarbowego umożliwiająceprzesyłanie e-deklaracji.Chodzi o zaświadczenie nadruku ZAS-E. Aby je uzyskać,podatnik musi złożyć zawia-domienie ZAW-E1, a następ-nie ZAW-E2. Procedura uzy-skania zaświadczenia trwaok. 3–4 tygodni, a zatemwarto złożyć odpowiedniwniosek do naczelnika swo-jego urzędu wcześniej.

Jeśli podatnik załatwiwszystkie formalności, możeprzystąpić do wypełnianiazeznania podatkowego lubdeklaracji w drodze elektro-nicznej. Obecnie istniejądwa sposoby przesyłania e-deklaracji. Pierwszy – zapomocą formularzy interak-tywnych – jest polecany oso-bom fizycznym składającym

zeznania roczne. Ze stronyMinisterstwa Finansów nale-ży pobrać interaktywny drukzeznania PIT-36 lub PIT-37,wypełnić go, podpisać e-pod-pisem i wysłać do urzędu.Drugi sposób polecany jestfirmom. Jeśli dostawcaoprogramowania finanso-

wo-księgowego włączył mo-duł do przesyłania e-dekla-racji, firma może wysyłaćswoje zeznania bezpośred-nio z systemu. Jest to ła-twiejszy sposób przesłania e-deklaracji, ale wymagaprogramu, w którym istniejemoduł do e-deklaracji.■

R O Z L I C Z E N I A E L E K T R O N I C Z N E

Od stycznia 2009 r. nowe formularze e-deklaracjiOd początku stycznia podatnicy mogą przesyłać już 22 rodzaje deklaracji elektronicznych. Część z nich po raz pierwszy. Zmieniły się także struktury niektórychdotychczasowych formularzy.

Jakie e-deklaracje można przesyłaćod 1 stycznia 2009 r.

■ PITPIT-4R, PIT-6, PIT-8AR, PIT-8C, PIT-8S, PIT-11, PIT-14, PIT-16, PIT-16A, PIT-19A, PIT-23, PIT-28, PIT-28/A, PIT-28/B, PIT-36, PIT-36L,PIT-37, PIT-38, PIT-39, PIT-40, PIT/O, PIT/D, PIT-2K, PIT/M, PIT/B,PIT/Z, PIT/ZG, PIT-R

■ CITCIT-6R, CIT-6AR, CIT-8, CIT-8A, CIT-8B, CIT-8/O, CIT-9R, CIT-10R,CIT-11R, CIT-ST, CIT-ST/A, CIT-D

■ VATVAT-7D, VAT: VAT-7, VAT-7K, VAT-8, VAT-9, VAT-10, VAT-11, VAT-12,VAT-21, VAT-23, VAT-24, VAT-UE, VAT-UE/A, VAT-UE/B, VAT-UEK,VAT-R, VATR/UE, VAT-Z

■ PCCPCC-2, PCC-3, PCC-3A

■ SDSD-2, SD-Z2, SD-3

■ InneSSE/A, SSE-R, SSE-R/A, POG-3C, POG-3D POG-R, WZP-1M, WZP-1K, WZP-1R, WZS-1M, WZS-1K, WZS-1R, POG-3A, ORD-U,ORD-TK, ORD-W1, IFT-1, IFT-1R, IFT-2, IFT-2R, IFT-3, IFT-3R, IFT/A,ORD-ZU, NIP-3

małego przedsiębiorcyNowa encyklopedia

Korzystnie rozliczamy koszty

Partner strategiczny

Rozliczanie wydatków przedsiębiorców Co jest, a co nie jest kosztem Jakie są zasady księgowania kosztów Jakich wydatków nie zaliczamy do kosztów

Jak korzystnie dokonywać odpisów Co podlega, a co nie podlega amortyzacji Jak rozliczać samochód w firmie Wydatki na siedzibę firmy

Jak rozliczyć koszty finansowe Rozliczanie wynagrodzeń Wydatki na reprezentację i reklamę Rozliczanie podróży służbowych Wydatki na dokształcanie, zakup literatury i inne

W następnym zeszycie 16 października 2008 r.Zatrudniamy pracowników

eeggggggoo gg przedsiyklopppeeddiaa

KKKoKooorrzystnieKorroooozzzliczamy koszt

RRRooozzliczanie wydatków przedsiębioCo jest, a co nie jest kosztemJakie są zasady księgowania kosztówJakich wydatków nie zaliczamy do kosztów

JJaakkk kkorzystnie dokonywać odpisówCo podlega, a co nie podlega amortyzacjiJak rozliczać samochód w firmieWydatki na siedzibę firmy

JJaakk rrozliczyć koszty finansoweRozliczanie wynagrodzeńWydatki na reprezentację i reklamęRozliczanie podróży służbowychWydatki na dokształcanie, zakup literatury

nasttęęępppnnyym zeszycie 16 październatruuddnnniiaammy pracowników

+

+

+

+

+

+

+

++

++

+

Partner strategiczny

+

+

+

>> Wersja Standard

>> Wersja Premium

Jeszcze możesz składać zamówienia na 2009 rok. Wybierz odpowiednią dla siebie wersję prenumeraty. Tylko wersja Premium zapewni Ci komplet płyt i książek, które będą dołączane do Gazety Prawnej

* różnica wynikająca z zamówienia rocznej prenumeraty GAZETY PRAWNEJ i rocznej prenumeraty DZIENNIKA w ofercie zwykłej (cena GAZETY PRAWNEJ w wersji Standard wynosi 897,60 zł, w wersji Premium 979,20 zł, cena DZIENNIKA wynosi 549,00 zł)

>> Oferta specjalna. Teraz możesz mieć dwa razy więcej. Kup ofertę specjalną prenumeraty rocznej Gazety Prawnej i prenumeraty rocznej DZIENNIKA i zapłać o 547,80 zł mniej*. Kupując ofertę specjalną prenumeraty na I kwartał, zapłacisz o 136,50 zł mniej.

Sprawdź wszystkie przywileje >> www.gazetaprawna.pl/prenumerata Dodatkowe informacje: (0 22) 761 31 27, 0 801 626 666

eGP – internetowe wydanie Gazety Prawnej

eGP – internetowe wydanie Gazety Prawnej

>> codziennie – egzemplarz gazety na Twoim biurku>> specjalne dodatki tylko dla prenumeratorów: Nowe prawo

– Praktyka, Nowe prawo – Przepisy>> w ramach prenumeraty rocznej dostęp do eGP –

internetowego wydania Gazety Prawnej, a w nim obszerne archiwum, baza aktów prawnych i inne dodatki

>> codziennie – egzemplarz gazety ze wszystkimi dodatkami specjalnymi: płytami, książkami, broszurami, segregatorami, zarówno związanymi z tematyką gazety, jak i służącymi rozwojowi osobistemu

>> specjalne dodatki tylko dla prenumeratorów: Nowe prawo – Praktyka, Nowe prawo – Przepisy

>> w ramach prenumeraty rocznej dostęp do eGP – internetowego wydania Gazety Prawnej,a w nim obszerne archiwum, baza aktów prawnych i inne dodatki

Sprawdź, czy Twoja firma zamówiła dla Ciebie prenumeratę Gazety Prawnej

tygodnik podatkowy z 5 stycznia 09 (nr 2)

Documents

Transcript of tygodnik podatkowy z 5 stycznia 09 (nr 2)