TURBOSPRĘŻARKA – ZUŻYCIE, DIAGNOZA, REGEGENERACJA

Ceramizer® - Preparaty do regeneracji i ochrony silników spalinowych oraz układów skrzyni biegów.

Autorstwo: www.ceramizer.plDnia: 24.05.2013 r.

Wszelkie prawa zastrzeżone.

www.ceramizer.pl 1

Spis treści 1 Wstęp................................................................................................................................3 2 Objawy zużycia.................................................................................................................7 3 Przyczyny niesprawności..................................................................................................7

3.1 Przegrzanie turbosprężarki...................................................................................7 3.2 Obciążanie zimnego silnika...................................................................................8 3.3 Niskiej jakości oleje...............................................................................................8 3.4 Nieterminowo wymieniany olej..............................................................................8 3.5 Zaniżony poziom oleju...........................................................................................9 3.6 Źle zamontowany lub uszkodzony filtr powietrza..................................................9 3.7 Usterki „ze starości” – sterowanie turbosprężarki...............................................10

4 Diagnoza.........................................................................................................................11 4.1 Diagnoza „na słuch”.............................................................................................11 4.2 Diagnoza manualna ............................................................................................11

4.2.1 Przewody układu dolotowego..................................................................11 4.2.2 Diagnoza wnętrza turbosprężarki............................................................14 4.2.3 Diagnoza pomiarowa..............................................................................15

5 Naprawy..........................................................................................................................18 5.1 Naprawa – co można zrobić samemu.................................................................18 5.2 Naprawa w warsztacie – zakres i koszt..............................................................18 5.3 Zamontowanie turbosprężarki.............................................................................19

6 Rozwiązania alternatywne..............................................................................................21 6.1 Wymiana silnika...................................................................................................21 6.2 Zastosowanie preparatu Ceramizer®.................................................................21

7 Na przyszłość - Profilaktyka............................................................................................22

Czego dowiesz się po przeczytaniu poradnika?

W poradniku w sposób prosty i zrozumiały starano się przekazać:

• jak działa turbosprężarka?• jakie są przyczyny i objawy zużycia turbosprężarki?• jak zdiagnozować swoją turbosprężarkę?• na czym polega i ile kosztuje naprawa turbosprężarki?• jakie są alternatywne rozwiązania do naprawy?• działania profilaktyczne – jak dbać o turbosprężarkę?

www.ceramizer.pl 2

1 Wstęp

Nastały czasy w których do dużego i ciężkiego VW Passata niemiecki producent montuje silniki o pojemności 1,4 litra a Ford wyposaża Focusa w silniki 1.0. Co powoduje że tak małe silniki sprawnie napędzają te auta? Pozwalają na to turbosprężarki. Obecnie coraz powszechniej występują one w silnikach benzynowych wpisując się w ideę tzw. „downsizingu”. Idea ta polega na zmniejszania pojemności silnika i na dodaniu turbosprężarki, która rekompensuje zmniejszoną pojemność skokową silnika.

Rys. 1. Ford Focus z silnikiem 1.0 który mimo tak małej pojemności, sprawnie napędza auto dzięki turbosprężarce.

Jak się okazało takie rozwiązanie pozwala obniżyć zużycie paliwa w porównaniu do silnika o podobnej mocy, ale większej pojemności. Dla przykładu Ford Focus z doładowanym benzynowym silnikiem 1.0 (125 km) spala około 15 % mniej paliwa niż w przypadku silnika bez doładowania 1.6 (120 koni).

Przyjmuje się że turbosprężarki pozwalają na obniżenie jednostkowego zużycia paliwa w silnikach benzynowych o około 15-20%, a w silnikach z zapłonem samoczynnym nawet o około 40%. Co istotne podnosząc moc nie podnoszą znacząco wagi silnika.

Choć turbosprężarki są genialnym rozwiązaniem konstrukcyjnym, to pracują w

www.ceramizer.pl 3

ekstremalnie trudnych warunkach, gdzie występuje bardzo wysoka temperatura i zmienne obciążenia mechanizmu.

Wirnik turbosprężarki rozpędza się do aż 150 tys. obrotów na minutę. Dla porównania pralka podczas wirowania rozpędza się do około 1,2 tys. a silnik samochodu do 7 tys. obrotów na minutę. Spaliny wylatują z cylindra z prędkością około 500 metrów na sekundę - jest szybkość porównywalna z prędkością kuli z karabinu. Temperatura spalin dochodząca do 900 ° C przy długim i ciągłym obciążeniu rozgrzewa turbosprężarkę do czerwoności.

Rys. 2. Temperatura turbosprężarki może osiągać nawet 500 °C.

Tak trudne i skrajne warunki jakie musi znosić turbosprężarka, nierzadko w połączeniu z niewłaściwym jej użytkowaniem przez kierowcę powodują że jest to mechanizm niezwykle narażony na zużycie, przegrzanie i w konsekwencji uszkodzenie.

Jak działa turbosprężarka?

Turbosprężarka jest mechanizmem o stosunkowo prostej budowie. Mechanizm ten wykorzystuje dwa wirniki zamontowane na jednym wspólnym wałku. Oba wirniki kręcą się jednocześnie. Pierwszy wirnik jest osadzony w układzie wydechowym. Spaliny wydostające się z silnika zamiast marnować swoją energię, napędzają wirnik turbosprężarki, następnie przedostają się do tłumików i dopiero opuszczają układ wydechowy.

www.ceramizer.pl 4

Drugi wirnik jest osadzony w układzie dolotowym, wirnik ten spręża powietrze i wtłacza je pod ciśnieniem do silnika. Ponieważ oba wirniki są ze sobą połączone, im więcej spalin emituje silnik tym szybciej kręcą się wirniki turbiny i tym więcej powietrza jest wtłaczanego do silnika. W efekcie uzyskujemy efektywniejszą pracę jednostki napędowej.

Rys. 3. Dwa wirniki turbosprężarki są zamontowane na 1 wspólnym wałku.

Niektóre układy (szczególnie w silnikach benzynowych) mogą być dodatkowo wyposażone w intercooler. Powietrze jak każdy gaz, w trakcie sprężania mocno się rozgrzewa. Co więcej dodatkowo dogrzewa je rozgrzana od spalin obudowa turbosprężarki. Rozgrzane powietrze zmniejsza swoją gęstość i może negatywnie wpłynąć na poprawne i równomierne spalanie mieszanki paliwo-powietrznej.

Intercooler ma za zadanie schłodzić rozgrzane przez turbinę powietrze, zanim trafi do komory spalania.Schłodzone powietrze gęstnieje, dzięki czemu większa jego ilość trafia do cylindra.

www.ceramizer.pl 5

Rys. 4. Schemat działania turbosprężarki.

Turbosprężarki można podzielić na 3 grupy:

1. Standardowe – najczęściej spotykane turbiny napędzane gazami spalinowymi.2. Ze zmienną geometrią łopatek (VNT) – rozwinięcie standardowych

turbosprężarek, w których strumień spalin zanim trafi na wirnik turbiny jest odpowiednio ukierunkowany dodatkowymi łopatkami. Łopatki te, często nazywane „kierowniczką turbosprężarki” odpowiednio profilują strumień spalin, tak, aby silnik pracował efektywnie w szerokim zakresie obrotów.

3. Kompresory - napędzane przez silnik najczęściej za pomocą paska klinowego a nie strumienia spalin.

Poradnik porusza zagadnienia związane z 1 i 2 grupą turbosprężarek. Tym niemniej również dla właścicieli aut z kompresorem – czyli wirnika napędzanej za pomocą paska klinowego, poradnik może być pomocny.

www.ceramizer.pl 6

2 Objawy zużycia

Istnieje kilka wyraźnych objawów świadczących o zużyciu turbosprężarki:• Nagła utrata mocy.• Wyraźna głośniejsza praca przypominająca „gwizd”.• Dymienie z wydechu o niebieskim kolorze spalin w połączeniu z szybkim ubytkiem

oleju w układzie smarowania (powyżej 1 litr na tysiąc kilometrów).• Zaolejenia w okolicy turbosprężarki.• Bardzo wyraźnie zaolejenia wewnątrz turbosprężarki oraz wewnątrz rur dolotu

powietrza• Błąd silnika (tzw. check engine) i przejście w tryb awaryjny, który nie pozwoli

uzyskiwać silnikowi zbyt wysokich obrotów.

Im więcej objawów tym większe prawdopodobieństwo zużycia turbosprężarki. W kręgu podwyższonego ryzyka zużycia turbosprężarki są auta z przebiegiem przekraczającym 150 tys. km.

3 Przyczyny niesprawności

Około 90% uszkodzeń turbosprężarek jest spowodowana nieprawidłową eksploatacja przez użytkownika pojazdu. Jest to wynikiem lekceważenia zaleceń producenta turbosprężarki. Warto dokładnie prześledzić po kolei główne przyczyny uszkodzenia turbosprężarek.

3.1 Przegrzanie turbosprężarki

Gwałtowne wyłączenie silnika po długiej podróży lub dynamicznej jeździe jest najczęstszą przyczyną przegrzania turbosprężarki. Warto odczekać w takim przypadku około minutę zanim zgasimy silnik.

Jeśli rozgrzana turbosprężarka nie zostanie wychłodzona na wolnych obrotach, na skutek zaniku smarowania i przegrzania mechanizmu może dojść do jego szybkiego zużycia.

Przegrzanie turbiny może przyczynić się do zwęglenia oleju smarnego które tworzą osad na wałku turbosprężarki. Osad ten doprowadza do przedwczesnego zużycia łożyskowania a nawet w skrajnych przypadkach do zatykania kanałów olejowych co do zatarcia turbo­sprężarki.

www.ceramizer.pl 7

Rys. 5. Zwęglenia oleju wynikłe z przegrzania turbosprężarki mogą zatkać kanały olejo­we.

3.2 Obciążanie zimnego silnika

Ponieważ turbosprężarka jest smarowana tym samym olejem co w obiegu silnika, aby olej należycie zabezpieczał turbosprężarkę, silnik musi być w pełni rozgrzany. Nie wolno gwał­townie przyśpieszać pojazdem tuż po uruchomieniu zimnego silnika gdyż zimny olej jest gęsty i nie zabezpiecza w pełni mechanizmu. Przyczynia się to do szybkiego zużycia łoży­skowania turbosprężarki a w konsekwencji całego mechanizmu.

3.3 Niskiej jakości oleje

Tutaj nie ma miejsca na żadne eksperymenty i oszczędności. Spełnienie warunków pracy turbosprężarki wymaga użycia środków smarowych najwyższej jakości. Należy stosować rodzaj i klasę lepkości oleju, którą zaleca producent pojazdu. Najczęściej wskazany są ole­je w pełni syntetyczne które są odporne na wysokie temperatury pracy.

3.4 Nieterminowo wymieniany olej

Zabrania się przekraczania dopuszczalnych okresów wymiany oleju silnikowego.Olej silnikowy, po przejechaniu 10-25 tysięcy kilometrów (w zależności od typu i rodzaju) traci swoje właściwości smarne. Tym samym zwiększa się tarcie oraz podnosi temperatura pracy podzespołów, co powoduje szybsze zużywanie powierzchni tarcia.

www.ceramizer.pl 8

Rys. 6. Nieterminowo wymieniany olej, obciążanie zimnego silnika, przegrzanie mechani­zmu to najczęstsze przyczyny zużycia łożyskowania turbosprężarki.

3.5 Zaniżony poziom oleju

Ważną sprawą jest poziom oleju w silniku, czyli jego ilość. Pamiętaj, że olej nie tylko smaruje łożyska turbosprężarki, ale też je chłodzi. Należy unikać jazdy przy zaniżonym poziomie oleju, bo łatwo dojdzie do jego przegrzania i szybkiego zużycia zwłaszcza w obszarze łożysk turbosprężarki.

Uwaga: Gdy jeździsz „w terenie”, gdzie samochód ma duże przechyły, regularna kontrola poziomu oleju jest szczególnie istotna..

3.6 Źle zamontowany lub uszkodzony filtr powietrza

Źle zamontowany lub uszkodzony filtr powietrza nie jest w stanie wychwycić zanieczyszczeń w postaci piasku lub innych drobin znajdujących się w powietrzu.

Drobiny te uderzają z dużą prędkością w wirujące łopatki turbosprężarki, który może stopniowo stracić swoje wyważenie. Przy bardzo wysokich obrotach wirowania (nawet powyżej 150 tys. obr/min) powstają tak duże momenty gnące, że wałek wirnika turbosprężarki ulega wygięciu lub nawet pęknięciu.

www.ceramizer.pl 9

Rys. 7. Uszkodzony wałek wirnika turbosprężarki od strony układu dolotowego.

3.7 Usterki „ze starości” – sterowanie turbosprężarki

Typowe usterki "ze starości" to przerdzewiały siłownik turbosprężarki tzw. „gruszka turbosprężarki”, oraz uszkodzony zawór regulujący pracą siłownika turbosprężarki (w autach z grupy VW jest to tzw. zawór N75).Oba te elementy odpowiadają za za utrzymywanie prawidłowego poziomu doładowania turbosprężarki.

Rys. 8. Gruszka turbiny czyli siłownik regulujący poziom doładowania turbosprężarki.

www.ceramizer.pl 10

4 Diagnoza

Właściwa diagnoza jest podstawą prawidłowej naprawy. Można próbować dokonać diagnozy na 3 sposoby:

1. Diagnoza „na słuch”2. Diagnoza manualna3. Diagnoza pomiarowa (najbardziej precyzyjna i zalecana).

4.1 Diagnoza „na słuch”

W przypadku znacznego zużycia turbosprężarki niektórzy dokonują pobieżnej diagnozy na podstawie hałasu pracy mechanizmu. Ta metoda polega na wsłuchiwaniu się w pracę silnika. Głośny gwizd może świadczyć o znacznym zużyciu ułożyskowania a co za tym idzie łopatek wirnika (od strony układu dolotowego) które trą o obudowę turbosprężarki.

Nie polecamy jednakże tej metody diagnozy gdyż turbosprężarki wielu aut (np. VW, Audi, Skoda), charakteryzują się wyraźnie słyszalną pracą w postaci gwizdu i nie świadczy to o jej zużyciu. Gwizd wynika z przetaczania dużych ilości powietrza przez wirnik turbosprężarki.

Warto zwrócić uwagę że głośny gwizd może być również spowodowany zaciąganiem przed układ dolotowy „lewego powietrza”. Warto sprawdzić rury dolotowe czy nie mają pęknięcia oraz sprawdzić czy dolot powietrza nie ma innych nieszczelności (np. w postaci niedokładnie zaciśniętej obejmy zaciskowej na przewodach dolotowych).

Dla wielu kierowców może być trudne odróżnienie standardowego gwizdu sprawnej turbiny od gwizdu turbosprężarki, w której dochodzi do ocierania łopatek turbiny o jej obudowę, stąd zaleca się dokonać diagnozy manualnej i pomiarowej.

4.2 Diagnoza manualna

4.2.1 Przewody układu dolotowego

Wstępną ocenę stanu turbosprężarki zaczyna się od poszukiwania ewentualnych wycieków oleju. Pamiętajmy, że może on gromadzić się także na osłonach pod silnikiem.

www.ceramizer.pl 11

Jeżeli turbina ma wycieki oleju trzeba w pierwszej kolejności dokładnie powycierać zaolejone miejsca. Następnie pojeździć i dokonać obserwacji - sprawdzić gdzie jest źródło wycieków. Warto sprawdzić czy przyczyną wycieków nie jest np. pęknięta rura dolotowa

Kolejnym krokiem powinno być zdemontowanie rury układu dolotowego i sprawdzenie zaolejenia wewnątrz przewodu dolotowego na odcinkach:

• Filtr powietrza -> turbosprężarka.• Turbosprężarka -> intercooler (lub gdy nie ma intercoolera to na odcinku

turbosprężarka – przepustnica).

Kluczowa jest ilość oleju obecnego w tych miejscach. Gdy oleju jest mało – przewody są pokryte od wewnątrz mgłą oleju - nie ma powodów do zmartwień - świadczy to o zaciąganiu oleju z odmy. Gorzej, gdy w przewodach uzbierała się „kałuża” oleju. Może to świadczyć o uszkodzonych uszczelniaczach turbiny.

Rys. 9. Wyraźne kałuże oleju w układzie dolotowym mogą świadczyć o zużyciu turbosprężarki i niesprawności jej uszczelniaczy.

Istnieje „domowy sposób” na sprawdzenie czy uszkodzone są uszczelniacze turbosprężarki.

Zaznaczamy, że nie jest on zalecany ze względu na szkodliwe oddziaływanie na środowisko. Polega na wypuszczeniu węża odmy poza układ dolotowy np. do plastikowej

www.ceramizer.pl 12

butelki. Butelka nie może być szczelnie zamknięta, aby opary mogły się swobodnie wydostać.

Następnie należy dokładnie wyczyścić rury dolotu, przejechać około 100 km i sprawdzić czy wewnątrz przewodów dolotowych dalej będzie gromadził się olej. Jeśli tak, to przyczyną jest uszkodzenie uszczelniaczy turbiny. Jeśli oleju nie będzie po takim zabiegu to olej znalazł się w tym miejscu poprzez odpowietrzenie silnika - odmę i nie jest to zasadniczo powód do niepokoju.

Rys. 10. Uszczelniacz turbosprężarki.

Uwaga:Znane są przypadki, że uszkodzenie uszczelniaczy turbosprężarki, było przyczyną gwałtownego zniszczenia turbosprężarki. W takim przypadku, turbosprężarka oprócz tłoczenia powietrza, wysysa przez nieszczelne uszczelniacze i wtłacza do silnika olej. Turbosprężarka sama zwiększa swoje obroty na skutek spalania wysysanego oleju, który staje się swego rodzaju dodatkowym paliwem dla silnika.

Wirnik wiruje coraz szybciej wysysając coraz więcej oleju a silnik nie gaśnie mimo wyłączania go kluczykiem. Turbosprężarka w końcu niekontrolowanie wchodzi w skrajnie wysokie obroty i ulega zniszczeniu w postaci rozerwanie kół wirnika i przetarcia lub pęknięcia obudowy.

www.ceramizer.pl 13

4.2.2 Diagnoza wnętrza turbosprężarki

Warto zdjąć rury dolotowe i wydechowe przymocowane do turbosprężarki i obejrzeć wirnik. Poszczerbione, nienaturalnie wygięte lub nadłamane łopatki kwalifikują turbinę do natychmiastowej naprawy lub wymiany.

Następnym krokiem jest sprawdzenie luzów na wirniku, co da nam dodatkowy obraz w jakim stanie jest mechanizm. Luzy poprzeczne sprawdzamy ruszając wirnikiem w lewo, potem w prawo, następnie w górę i w dół, przekręcamy leciutko wirnik i sprawdzamy raz jeszcze. Dopuszczalne są tylko minimalne luzy rzędu 0.5mm - 1mm od osi wirnika.

Rys. 11. Obecność oleju tuż za wirnikiem świadczy o uszkodzeniu uszczelniacza turbosprężarki.

Następnie próbujemy wcisnąć a potem wyciągnąć wirnik sprawdzając w ten sposób luz wzdłużny. Wyczuwalny dodatkowy luz wzdłużny osi wirnika, kwalifikuje turbosprężarkę do regeneracji lub wymiany.

Sprawdź przy okazji czy nie ma oleju w okolicy wirników – od strony wydechowej oraz zwłaszcza dolotowej. Olej w tych miejscach świadczy o uszkodzeniu uszczelniaczy turbosprężarki.

www.ceramizer.pl 14

Rys. 12. Zanim uznamy uszczelniacze za uszkodzone, warto sprawdzić drożność przewodu odmy – gumowego przewodu łączącego układ dolotowy z pokrywą zaworów.

Warto przy okazji sprawdzić odmę układu dolotowego czy nie jest zatkana. Odma służy odpowietrzeniu silnika, a jej niedrożność może przyczynić się do wycieków oleju poprzez uszczelniacze turbosprężarki lub poprzez bagnet oleju.

4.2.3 Diagnoza pomiarowa

Najbardziej pewnym i polecanym sposobem diagnozy turbosprężarki jest diagnostyka pomiarowa. Taki pomiar możesz wykonać w każdym warsztacie specjalizującym się w naprawach turbosprężarek lub w serwisie naprawy samochodów wyposażonego w urządzenia diagnostyczne (np. VAG w przypadku aut z grupy VW) , na których dokonuje się badania turbosprężarki bez jej demontażu. Dzięki takim stanowiskom diagnostycznym można sprawdzić ciśnienie doładowania turbosprężarki oraz czy prawidłowo działają elektroniczne zawory upustowe turbosprężarki lub sterowanie zmienną geometrią łopatek.

Mała moc pojazdu może wynikać z uszkodzeniu elementu sterującego doładowaniem turbosprężarki lub siłownika turbosprężarki - tzw. „gruszki turbiny”. Oba te elementy regulują zaworem upustowym (tzw. wastegate) lub zmienną geometrią łopatek turbosprężarki (VNT), co pozwala kontrolować poziom doładowania turbosprężarki która nie może przekroczyć pewnego maksymalnego ciśnienia.

Zawór typu Wastegate ma za zadanie upustu nadmiaru spalin, wpadających na wirnik

www.ceramizer.pl 15

turbiny. Gdy turbosprężarka zacznie dostarczać maksymalne doładowanie, zawór ten otwiera się, w efekcie czego spaliny omijają wirnik turbiny a uciekają wprost do układu wydechowego. Ponieważ mniejsza ilość spalin trafia na wirnik turbiny, cały zespół turbosprężarki wolniej się kręci a to oznacza, że sprężarka może wytworzyć mniejsze ciśnienie doładowania. Dzięki temu, wartość doładowania nie jest przekraczana ponad maksymalną zadaną wartość.

Rys. 13. Zawór wastegate ma za zadanie upuścić nadmiar spalin omijając wirnik.

W przypadku zmiennej geometrii łopatek (VNT) kontrola nadmiaru spalin polega na odpowiednim umodelowaniu ich strumienia tak aby wpadały na wirnik turbosprężarki w sposób tłumiący prędkość obrotową wirnika turbosprężarki.

Rys. 14. Turbosprężarka z zmienną geometrią łopatek (VNT), różowym kolorem oznaczone ruchome łopatki, kierujące strumień spalin na wirnik turbiny.

www.ceramizer.pl 16

Do uszkodzenia gruszki turbiny która odpowiada za poprawną pracę zaworu upustowego (wastegate) lub zmiennych łopatek turbosprężarki (VNT) najczęściej doprowadza korozja jej elementów. Zawór blokuje się w 1 położeniu i silnik nie rozwija poprawnie mocy często jednocześnie wchodząc w tzw. tryb awaryjny. Co ciekawe do korozji gruszki turbiny dochodzi także w stosunkowo nowych autach.

Rys. 15. Zapieczona, zardzewiała gruszka turbiny często jest powodem przejścia silnika w stan awaryjny i braku mocy.

Innymi przyczynami przeładowania lub niedoładowania turbosprężarki co często powoduje przejście silnika w tryb awaryjny i brak mocy są: zawór sterujący gruszką oraz nieszczelności w układzie podciśnienia węży na których ów zawór jest zamontowany.

Rys. 16. Zawór sterowania gruszką, jest wpięty w przewód podciśnienia łączący najczęściej gruszkę turbosprężarki z kolektorem dolotowym.

www.ceramizer.pl 17

5 Naprawy

Generalna zasada jest taka, że im szybciej wykonasz naprawę, od momentu wyłapania niepokojących sygnałów, tym koszty naprawy będą niższe.

5.1 Naprawa – co można zrobić samemu

Mechaniczne uszkodzenia turbosprężarki są praktycznie niemożliwe do naprawy w warunkach domowych. Turbosprężarka jest właściwie prostym mechanizmem, ale wykonana jest z tolerancjami rzędu mikrometrów, tylko producent turbosprężarki lub autoryzowane firmy naprawcze mają narzędzia i personel wyspecjalizowany w naprawach tych urządzeń.

Samemu można podjąć się wymontowania i założenia z powrotem naprawionej turbosprężarki, dzięki czemu pozostanie w twojej kieszeni, co najmniej trzysta złotych (300 PLN).

W własnym zakresie można się również podjąć naprawy gdy przyczyną niesprawności jest uszkodzenie któregoś z czujników lub przewodów podciśnienia. W przypadku uszkodzenia elementów sterowania, wystarczy je wymienić na nowe. Należą do nich np. sterownik gruszki turbosprężarki, wymiana skorodowanej „gruszki”. W przypadku uszkodzonych przewodów podciśnienia turbosprężarki należy je wymienić na nowe.

5.2 Naprawa w warsztacie – zakres i koszt

Ponieważ nie naprawisz w warunkach domowych turbosprężarki uszkodzonej mechanicznie, przedstawiam ci zakres i koszt naprawy w zależności od stopnia zużycia mechanizmu.

Regeneracja podstawowaJeżeli regeneracja ogranicza się do czyszczenia, usunięcia nagaru, wymiany pierścieni uszczelniających, uszczelnień, łożysk ślizgowych oraz dynamicznego wyważenie całego układu taka usługa kosztuje od 700 1500 PLN. Zależy to od wyposażenia i renomy zakładu wykonującego usługę.

Regeneracja pełnaGdy uszkodzeniu uległ wałek wirnika, koła kompresji lub występują pęknięcia korpusu bądź obudowy turbosprężarki, koszt regeneracji rośnie i wynosi od 1500 PLN do ponad

www.ceramizer.pl 18

2000 PLN. W tym wypadku koszt regeneracji może być wyższy od kupienia gotowej regenerowanej turbosprężarki.

Niestety, nie wszystkie turbosprężarki nadają się do regeneracji. Niektóre serwisy nie chcą regenerować turbosprężarek o zmiennej geometrii łopatek. Preferują one kupno nowej z udzieleniem rabatu za oddaną starą turbosprężarkę.

Uwaga: Dokładnie zapoznaj się z postanowieniami gwarancji na turbosprężarkę. Jeśli zbagatelizujesz podane w niej nakazy, np. zmieniając ustawienia zaworu sterowania przepływem spalin, utracisz bezpowrotnie gwarancję. Obecnie standardowym okresem gwarancji jest 12 miesięcy.

Zakup turbosprężarki regenerowanejWarto rozważyć zakup regenerowanej turbosprężarki. Koszt takiego podzespołu jest niższy od nowego. Wiele dealerów marek posiada w ofercie turbosprężarki regenerowane. Dla przykładu nowa turbosprężarka do Forda Focusa kosztuje około 4000 zł, regenerowana od dealera około 2500 zł. Mimo niższej ceny, jakość jest równie wysoka, ponieważ to część regenerowana przez koncern, objęta pełną gwarancją. Turbosprężarki regenerowane w prywatnych zakładach można kupić już od 1400 zł.

Wyważenie turbinyNiezależnie od tego czy kupimy regenerowaną turbosprężarkę czy będziemy regenerować swoją, niezwykle ważnym etapem jest jej prawidłowe wyważenie. Trwałość turbosprężarki po regeneracji zależy w dużej mierze właśnie od jej wyważenia, bo kręci się ona nawet z prędkością kilkudziesięciu tysięcy obrotów. Nabywając nową lub regenerowaną turbosprężarkę żądaj protokołu jej wyważenia. Urządzenie bez takiego dokumentu może okazać się niskiej jakości.

Nowe turbosprężarkiKupno nowej turbosprężarki jest najdroższym rozwiązaniem, koszt całkowicie nowych turbosprężarek waha się od dwóch tysięcy (2000 PLN) do nawet ponad pięciu tysięcy złotych (5000 PLN) w dużych silnikach wysokoprężnych najnowszej generacji (np. z zmienną geometrią łopatek).

5.3 Zamontowanie turbosprężarki

Zanim zamontujesz zregenerowaną turbosprężarkę, dowiedz się od mechaników, co było bezpośrednią przyczyną jej uszkodzenia aby w przyszłości uniknąć ponownego jej zużycia lub awarii. Zwróć uwagę na kilka istotnych ale bardzo ważnych szczegółów:

www.ceramizer.pl 19

A) Sprawdź układ smarowania silnika

W oleju mogą znajdować się produkty zwęglenia powstałe w uszkodzonej turbosprężarce. Dlatego zaleca się przy jej wymianie zdjąć i dokładnie umyć miskę olejową, zalać silnik nowym olejem wymaganym przez producenta silnika, a także wymienić filtr oleju.

B) Unikaj suchego startu turbosprężarki.

Ma on miejsce wtedy, gdy uruchamiasz po raz pierwszy silnik z wymienioną turbosprężarką, a w niej brakuje oleju smarowego lub jest go niewystarczająca ilość. Montując turbosprężarkę zalej jej obwód olejenia czystym olejem silnikowym i obrócić kilka razy wirnik, aby olej dokładnie wypełnił w niej kanały.

Po zamontowaniu turbosprężarki odłącz układ zapłonowy (świece lub wtryskiwacze) i przez kilkadziesiąt sekund obracaj przy pomocy rozrusznika wałem korbowym silnika. Ponieważ odłączyłeś układ zapłonowy silnik się nie uruchomi ale przez ten czas olej silnikowy znajdzie się we wszystkich potrzebnych miejscach i powstanie należyte ciśnienie w układzie smarowania.

Następnie podłącz z powrotem układ zapłonowy i uruchom silnik, zostawiając go na biegu jałowym . Sprawdź wszystkie połączenia i pewność montażu upewniając się, że nie ma żadnych nieszczelności i przecieków.

C) Używaj nowych uszczelek

Używaj nowych uszczelek mocując turbosprężarkę do bloku silnika i rury wydechowej. Do uszczelniania połączeń zakazuje się używania silikonu. Wyciśnięty w czasie skręcania elementów nadmiar silikonu może się z czasem urwać. Oderwane kawałki silikonu mogą ograniczać drożność przepływu oleju silnikowego.

D) Wymień filtra powietrza

Przy okazji zaleca się wymienić filtr powietrza na nowy. Gdy filtr był niedawno wymieniany i jest w pełni sprawny (nie ma uszkodzeń na materiale filtrującym), można pominąć jego wymianę.

www.ceramizer.pl 20

6 Rozwiązania alternatywne

6.1 Wymiana silnika

Jeżeli Twój silnik jest mocno wyeksploatowany i zachodzi konieczność wymiany nie tylko turbosprężarki ale także wielu jego podzespołów (np. pierścieni tłokowych), warto przekalkulować, czy tańszym rozwiązaniem nie będzie kupno używanego silnik. Jest to kusząca alternatywa zwłaszcza wtedy, gdy sam możesz wykonać taką wymianę. Jeśli wymieniany silnik jest takiej samej pojemności jak był w Twoim samochodzie, nie musisz wymieniać dowodu rejestracyjnego.

6.2 Zastosowanie preparatu Ceramizer®

Na wielu samochodach z turbodoładowaniem sprawdzono działanie preparatu CERAMIZER. Po jego zastosowaniu poprawiła się jakość łożyskowania, bo zmniejszyły się występujące luzy, które powodowały bicie osiowe wirnika i wywoływały niepokojące dźwięki wydobywające się z turbosprężarki.

Po dodaniu go do oleju silnikowego rozpoczyna się proces odbudowania wytartych powierzchni metalowych które mają kontakt z olejem i tarciem. Będą to w przypadku turbosprężarki czopy wałka wirnika oraz łożyska.

Rys. 17. Preparat Ceramizer ma właściwości regenerujące i zabezpieczające turbosprężarki

www.ceramizer.pl 21

Preparat CERAMIZER w wielu przypadkach zregeneruje wytarte powierzchnie, o ile zużycie nie jest już graniczne.

Dodatkowym i równie ważnym aspektem jest funkcja zabezpieczająca przed zużyciem. Odbudowana powierzchnia ma postać „nadlewki” ceramiczno-metalowej, która to warstwa jest o wiele twardsza od metalu, na którym narasta. Dzięki czemu zabezpiecza trące się elementy przed zużyciem co jest szczególnie istotne w przypadku turbosprężarki tak bardzo narażonej na wysokie temperatury i tarcie.

Rys. 18. Proces tworzenia warstwy ceramiczno-metalowej

Już jedna dawka preparatu CERAMIZER wlana do oleju silnikowego daje pozytywne rezultaty. Utworzona warstewka ceramiczna na trących powierzchniach pary metal-metal ma istotne znaczenie dla trwałości i niezawodności działania turbosprężarki.

Biorąc pod uwagę niewielki koszt preparatu CERAMIZER w stosunki do kosztu naprawy lub wymiany uszkodzonej turbosprężarki, warto go zastosować zarówno w celach regeneracyjnych jak i profilaktycznych aby w pełni sprawną turbosprężarkę zabezpieczyć w przyszłości przed zużyciem.

7 Na przyszłość - Profilaktyka

Współczesne silniki samochodowe, zarówno benzynowe jak i wysokoprężne, są skomplikowanymi urządzeniami. Jeśli samochód ma być eksploatowany przez długie lata, należy nabrać pewnych nawyków i skupić się na prostych działaniach profilaktycznych. Dotyczy to w szczególności samochodów turbodoładowanych, gdzie istotną rolę odgrywa układ smarowania.

Przy prawidłowej eksploatacji silnika można przyjąć, że trwałość turbosprężarki powinna wynieść tyle, co silnika, a więc 150-200 tysięcy przejechanych kilometrów. Nierzadko ten przebieg jest

www.ceramizer.pl 22

nawet dwa razy dłuższy, gdy użytkownik dba o swój silnik. Na drugim biegunie są pojazdy, w których na skutek złej eksploatacji turbosprężarki nie wytrzymują nawet pięćdziesięciu tysięcy przejechanych kilometrów. Widać więc, jak dużo zależy od sposobu użytkowania pojazdu oraz od zabiegów profilaktycznych związanych z wymianą oleju.

Oto 7 zasad długowieczności turbosprężarki:

1. Po dłuższej lub dynamicznej jeździe, odczekaj kilkadziesiąt sekund zanim wyłączysz silnik.

Unikaj nagłego gaszenia samochodu zaraz po długiej lub dynamicznej jeździe. Podobna sytuacja dotyczy holowaniu przyczepy.

Odczekaj 1-2 minuty zanim wyłączysz silnik w takim przypadku. Rozpędzony wirnik turbiny wyhamuje swoje obroty, a sama turbina nieco się schłodzi. Pamiętaj że po zgaszeniu silnika przestaje pracować pompa oleju, a więc rozpędzony wirnik kręci się dalej bez pełnego smarowania. Skutkiem może być przedwczesne zużycie łożysk i ich bieżni a także zwęglanie oleju.

Niby prawie wszyscy o tym wiemy, ale jakże często zapominamy o tym, zatrzymując się przed przejazdem kolejowym albo wjeżdżając na stację benzynową. Czasem właściciele aut montują sterownik, który po wyjęciu kluczyka z stacyjki pozwala na pracę silnika jeszcze przez 2-3 minuty.

2. Nie korzystaj z pełnej mocy silnika zaraz po jego uruchomieniu.

Ułożyskowanie wałka turbosprężarki jest smarowane olejem silnikowym pod ciśnieniem wytwarzanym przez pompę oleju. Jeżeli olej jest gęsty i zimny, smarowanie nie będzie pełne i gwałtowne dodawanie gazu oraz „wkręcanie” zimnego silnika na wyższe obroty przyczyni się do szybszego zużycia łożyska turbosprężarki.

3. Stosuj oleje polecane przez producenta pojazdu.

Turbosprężarka wymaga oleju o bardzo dobrych parametrach pracy, zwłaszcza odpornego na wysokie temperatury i zwęglanie. Zaleca się stosowanie olei w pełni syntetycznych. Jeśli kupując używany samochód masz wątpliwości, czy w silniku jest odpowiedni olej, wymień go na olej zalecany przez producenta silnika.

4. Wymieniaj olej częściej niż zaleca producent

www.ceramizer.pl 23

Jeśli chcemy przedłużyć okres żywotności naszej turbosprężarki, powinniśmy wymieniać olej częściej, niż zaleca producent. Jeśli według instrukcji taki zabieg zalecany jest po 30 000 km, zróbmy to przy 20 000 km. Przy wymianie oleju zaleca się każdorazowo wymieniać filtr oleju,

Na skutek eksploatacji silnika olej ulega ciągłym zmianom (rozcieńczenie paliwem, utlenianie, zawartość nagaru, zwęglanie) i pogarszają się jego właściwości smarne, więc należy ściśle przestrzegać okresów wymiany. Jeżeli znacząco przegapiłeś termin wymiany, Twój olej nie spełnia parametrów wymaganych przez poszczególne mechanizmy silnika, w tym turbosprężarkę.

5. Regularnie sprawdzaj poziom oleju

Aby nie dopuścić do przegrzania turbosprężarki należy regularnie kontrolować poziom oleju w silniku. Jego zbyt niski poziom może zmniejszyć skuteczność chłodzenia turbosprężarki. Jednocześnie jest sygnałem wskazującym na wycieki lub branie oleju przez silnik co warto dokładniej zdiagnozować.

6. Wymieniaj regularnie filtr powietrza

Systematyczna wymiana filtrów powietrza, i to najlepiej renomowanych firm, uchroni precyzyjny wirnik sprężarki przed dostaniem się ciał obcych do układu dolotowego wraz z napływającym powietrzem.

7. Stosuj preparat Ceramizer

Dodatkowym sposobem zabezpieczenia ułożyskowania turbosprężarki jest zastosowanie preparatu CERAMIZER. Zabezpieczy on utwardzoną powierzchnią współpracujące ze sobą bieżnie wałka, pierścienie dociskowe i tuleje. Dodatkowo jego obecność w oleju silnikowym wpłynie pozytywnie na pracę innych elementów silnika. Więcej o preparacie Ceramizer dowiesz się na www.ceramizer.pl

www.ceramizer.pl 24