Trójca święta - mit czy rzeczywistość?

Artykuły z cyklu „Trójca Święta mit czyrzeczywistość?” A. Wiśniewskiego

(1) 1.1. Wiedza Boga, Chrystusa i Ducha Świętego a „TrójcaŚwięta mit czy rzeczywistość?”

(2) 1.2. ‘Bóg Pana’ a „Trójca Święta mit czy rzeczywistość?”(3) 1.3. ‘Głową Chrystusa - Bóg’ a „Trójca Święta mit czy

rzeczywistość?”(4) 1.4. Jezus ‘Adon Jah’ a „Trójca Święta mit czy

rzeczywistość?” (cz. I - Ewangelia Łukasza)(5) 1.5. Jezus ‘Adon Jah’ a „Trójca Święta mit czy

rzeczywistość?” (cz. II - Ewangelia Marka)(6) 1.6. Jezus ‘Adon Jah’ a „Trójca Święta mit czy

rzeczywistość?” (cz. III - Ewangelia Mateusza)(7) 1.7. 1Kor 15:24-28 a „Trójca Święta mit czy

rzeczywistość?”(8) 1.8. Inne artykuły polemizujące z A. Wiśniewskim i książką

pt. „Trójca Święta mit czy rzeczywistość?”

1.1. Wiedza Boga, Chrystusa i DuchaŚwiętego a „Trójca Święta mit czy

rzeczywistość?”

W 2004 roku wydawnictwo Kościoła Chrześcijan DniaSobotniego opublikowało w formie książki zbiór kilkunastuartykułów polemizujących z nauką o Trójcy Świętej. Autorem ichjest epifanista (były katolik i były Świadek Jehowy) ArkadiuszWiśniewski. Artykuły te kiedyś były do wglądu na jego stronach

Artykuły z cyklu "Trójca Święta mit czy rzeczywistość?" ... http://www.piotrandryszczak.pl/do_art/wisnia/WISNIAx.htm

1 of 151 02/17/2014 03:21 PM

internetowych (arekwis i thaleia). Dziś (X 2007 r.) jedynym ichśladem są polemiki z autorem zachowane na forachdyskusyjnych, artykuły adwersarzy A. Wiśniewskiego (J.Zabiełło, J. Lewandowski, G. Żebrowski), oraz właśniewspomniana książka pt. „Trójca Święta mit czy rzeczywistość?”(A. Wiśniewski, Bielsko-Biała 2004; stron 219). Czyżbyusunięcie artykułów z internetu przez A. Wiśniewskiegooznaczało ‘jakąś’ zmianę jego poglądów? Wszak nawet będąc wobozie antytrynitarzy zmienił częściowo stanowisko odchodzącod Świadków Jehowy, którzy według niego nie modlą się doJezusa, nie uważają Go za osobistego Zbawiciela i wzdrygują sięprzed nazywaniem Chrystusa Bogiem (s. 22).

Opracowanie stwarza wrażenie solidnego dzieła, choć maprzynajmniej kilka braków. Przykładowo autor nie omawiatytułów Boskich Chrystusa takich jak „Alfa i Omega”, „Pierwszyi Ostatni”, „Początek i Koniec” (jedynie o nich wspomina,odnosząc je do Boga, ale omawiając zupełnie inną kwestię; patrzs. 69-70). Swoją polemikę z osobowością Ducha Świętego zawarłon tylko na czterech stronach, choć zamieścił też dodatek pt.„Osobowość i Boskość Ducha Świętego” (s. 191-213) autorstwaRyszarda Dobrowolskiego (też epifanista), byłego pastoraadwentystów dnia siódmego (s. 191). Na dodatek autor tegorozdziału, poprzez swój tytuł, sugeruje jakby zwalczał w nim„Boskość” Ducha, a nie Jego osobowe Bóstwo. A przecież czy R.Dobrowolski chce, czy nie, Duch Święty zawsze będzie DuchemBożym i znaczy to, że jest Boski. Mankamentem książki jest teżbrak przynajmniej indeksu omówionych, czy przytaczanychwersetów biblijnych.

Dzieło A. Wiśniewskiego chce być jakby ‘ekumenicznym’ istawia on swe poglądy jakby pośrodku między zwolennikamiTrójcy Świętej, a skrajnymi unitarianami, zaprzeczającymi


2 of 151 02/17/2014 03:21 PM

preegzystencji Jezusa i Świadkami Jehowy, którzy się nie modlądo Niego i starają się nie nazywać Bogiem. Takim objawem jegoekumenizmu będą zapewne też jego słowa o 1J 5:20 (s. 141),które zacytowaliśmy poniżej.

Ponieważ moje nazwisko zostało wymienione we ‘Wstępie’książki A. Wiśniewskiego, postanowiłem napisać kilka refleksjina temat jego opracowania. Oto te charakterystyczne zdanie:

„Jako materiały trynitarne służące mi do polemiki przyjąłemapologetyczne opracowania, które ukazały się w internecie(Zabiełło, Bednarski)” (s. 9).

Choć nie zauważyłem, by moja książka czy artykuły byłycytowane w dziele A. Wiśniewskiego, to jednak zapewne, jakobyły Świadek Jehowy, konfrontował swe poglądy z moimopracowaniem, które napisałem z myślą o głosicielachTowarzystwa Strażnica. Zauważyłem też w książce A.Wiśniewskiego kilka śladów moich myśli i stwierdzeń.

Niestety brak czasu, powodowany pisaniem innych artykułów(cykl o słowniku Świadków Jehowy pt. „Wnikliwe poznawaniePism”), nie pozwala mi przeprowadzać polemiki z całą książkąnaszego antytrynitarza-epifanisty, ale przynajmniej niektóre jegotwierdzenia spotkają się tu z krytyką.

Przyznaję, że nie mam doświadczenia w dyskutowaniu zosobami, których nauki stanowią zbiór poglądów wyznawcówróżnych denominacji, czy są pewnym wolnomyślicielstwem, alezachęcony przez niektórych moich przyjaciół podjąłem sięodpowiedzieć na kilka zarzutów kierowanych jakby do mnie.

Wydaje się, że w książce A. Wiśniewskiego są zdaniaukazujące jego:

triumfalizm (np. „I takie są fakty drodzy przyjaciele trynitarze”s. 32, „Czy potrafisz wskazać choćby jeden werset z Pisma,który wskazywałby, że ojciec jakiejś osoby nie zaistniał w czasie


3 of 151 02/17/2014 03:21 PM

wcześniej niż jego syn?” s. 50);ostry krytycyzm (np. „To jest absurdalne” s. 41, „Do takich oto

absurdów prowadzi trynitaryzm” s. 49);brak wiedzy (np. „Orygenesa (...) nie zalecającego modlenia się

do Syna, tylko do Ojca” s. 18; „Niech ktoś spróbuje udowodnić zich Pism [pisarzy wczesnochrześcijańskich], że ktokolwiek -przypuśćmy do roku 250 n.e. - uznawał Jezusa za równegoOjcu!” s. 106);

wprowadzanie celowo w błąd czytelników (np. „Posiadał więc[Jezus] dwie natury, choć nikt naprawdę nie wie, co to znaczy” s.24, „Jak więc widać, wśród egzegetów katolickich panujezamieszanie co do adresata słów autora Przypowieści [dot. Prz8:22]” s. 55).

Takich fragmentów można w dziele A. Wiśniewskiego znaleźćwięcej, choć z drugiej strony przyznaje on, że jest amatorem(„Jestem amatorem. którego pasją stała się Biblia i przedstawiamtakie argumenty, na jakie stać mój niedoskonały umysł” s. 10) idlatego myślę trzeba te jego nieścisłości korygować. Chociażtematem naszym będzie tu głównie wiedza Chrystusa, to jednakprzykładowo w zamieszczonym na końcu artykułu dodatkusprostujemy powyższe dezinformacje A. Wiśniewskiego na tematmodlitwy do Jezusa i Jego równości z Ojcem (‘Dodatek omodlitwie i równości Syna z Ojcem’).

I jeszcze jedna sprawa. W sprawie autorytetów autor pisze:„Oczywiście odrzucam wszelkiego rodzaju pozabiblijne i

‘ponadbiblijne’ autorytety w rodzaju papieży, ciał kierowniczych,proroków, itp... Nie tyle w znaczeniu ich lekceważenia, co raczejich prawomocności stawiania się w pozycji nieomylnychinterpretatorów Słowa” s. 9.

Z drugiej zaś strony, kogo nam przedstawia autor jakoautorytety:


4 of 151 02/17/2014 03:21 PM

„daje się ostatnio zauważyć tendencja do wydawanianieoficjalnych pozycji antytrynitarnych przez niektórychŚwiadków Jehowy, i są to naprawdę rzetelne i dobre ujęciatematu, szczerze mówiąc, najlepsze z jakimi się zetknąłem postronie nietrynitarnej” s. 7.

Gdzie indziej, autor konfrontuje, tych których obdarzyłzaufaniem, z ich kierownictwem:

„Nie ukrywając swej sympatii do wspomnianych wyżejnieoficjalnych bardziej lub mniej niezależnych ŚwiadkówJehowy, muszę się jednak zgodzić z twierdzeniem, że woficjalnych publikacjach ‘Strażnicy’ przedstawiany jest Jezus,który wydaje mi się inny od Jezusa biblijnego” s. 8.

„Jest to w tej chwili najbardziej głośne ugrupowanie[Świadkowie Jehowy] negujące naukę o Trójcy i, niestety, zdarzasię czasami spotkać nierzetelność w ich oficjalnychpublikacjach...” s. 7.

Ciekawe z tego wszystkiego jest to, dlaczego, jeśli przytaczani‘niezależni’ Świadkowie Jehowy są tak wiarygodni i rzetelni, niesą cytowani przez oficjalną literaturę Towarzystwa Strażnica.Dlaczego ich fachowość nie została doceniona? Czyżby niewszystkie poglądy ich dawały uzgodnić się z nauką ogółuŚwiadków Jehowy? Ciekawi mnie też jakim zaufaniem A.Wiśniewski darzy inne nauki, które propagują ci ‘niezależni’badacze od Świadków Jehowy. Czy tylko kwestia ataku na TrójcęŚwiętą, jest według autora, u nich dobrze umotywowana?

I jeszcze jedno zastrzeżenie. Otóż ponieważ A. Wiśniewskiniejednokrotnie przytacza na potwierdzenie swym myśli pisarzywczesnochrześcijańskich i teksty ksiąg deuterokanonicznych,których zapewne nie uznaje jako antytrynitarz i epifanista, my teżbędziemy odwoływać się do powyższych, tym bardziej, że


5 of 151 02/17/2014 03:21 PM

akceptujemy to co oni napisali (choć nie są to myśli natchnione),a księgi deuterokanoniczne uważamy za natchnione.

Oto z jakich rozdziałów i podrozdziałów składa się naszartykuł:

1. Wiedza Ojca i Chrystusa.Wiedza Słowa przed wcieleniem.Wiedza Jezusa na ziemi.Wiedza Chrystusa zmartwychwstałego.2. Wiedza Ducha Świętego.3. Dodatek o znajomości „dnia i godziny” według epifanistów i

Świadków Jehowy.4. Dodatek o modlitwie i równości Syna z Ojcem.

1. Wiedza Ojca i Chrystusa

Aż 10 stron poświęcił A. Wiśniewski temu, by wykazać, że napodstawie słów Mt 24:36 i Mk 13:32 Jezus nie znał daty swejparuzji i przez to nie jest wszechwiedzący.

Ale nawet gdyby słowom tym poświęcił nie 10, a 110 stron, tonie wykaże, że teksty te należy odnieść do czasu przedwcieleniem Słowa i do okresu po zmartwychwstaniu Chrystusa,oraz że przedwieczny Logos i Chrystus uwielbiony nie posiadałwszechwiedzy.

Zacytujmy tu na wstępie oba wersety, które będziemyomawiać:

„Lecz o dniu owym i godzinie nikt nie wie, nawet aniołowieniebiescy, tylko sam Ojciec” Mt 24:36 BT wyd. II i III, podobnieks. Kow., ks. Dąbr. [słowa „ani Syn” zawierają: BP, ks. Rom.,kom. KUL do Mt, „Grecko-polski Nowy Testament wydanie


6 of 151 02/17/2014 03:21 PM

interlinearne z kodami gramatycznymi”]„Lecz o dniu owym lub godzinie nikt nie wie, ani aniołowie w

niebie, ani Syn, tylko Ojciec” Mk 13:32 [wszystkie rękopisy iBiblie są tu zgodne].

Aż co najmniej osiem razy A. Wiśniewski powtórzył nam, żedatę powtórnego przyjścia Chrystusa zna „tylko” czy „sam”Ojciec (s. 38-44) i zapewne tylko przez nieuwagę nie wspomniało tym, że Chrystus nazwany jest „Ojcem Odwiecznym” (Iz 9:5),podobnie jak Stary Testament określa Boga („będziesz Mnienazywał ‘Mój Ojcze!’” Jr 3:19; por. „Nazwano Go imieniem: (...)Odwieczny Ojciec” Iz 9:5). Zresztą zwraca się On do nas jakoprawdziwy Ojciec mówiąc: „dzieci” (J 13:33, 21:5; por. Hbr2:13).

Mało tego, A. Wiśniewski wytoczył przeciw nam pogrubionesłowa 1Tm 6:20 o „czczej gadaninie” (s. 40) i naszą interpretacjęMk 13:32 nazwał „jawnym przekręcaniem Słowa Bożego” (s.42).

Z tego wszystkiego nasz antytrynitarz zapomniał ukazać namna podstawie Biblii wszechwiedzę Boga, choć podrozdział swójzatytułował ‘Wiedza Boga i Jezusa’ (s. 38). Czyżbywszechwiedza Ojca polegała tylko na znajomości „dnia igodziny”?

Ale uzupełnimy tu tę lukę autora i wymienimy choć kilkatekstów, które o niej mówią. Tym bardziej, że kto wie, czywszechwiedzę Boga uznają ‘niezależni’ Świadkowie Jehowy, doktórych często odwołuje się A. Wiśniewski. Przecież wiemy, żeich Towarzystwo Strażnica o takiej wiedzy Boga nie uczy,twierdząc że ma On tak zwaną „wiedzę selektywną”.Przykładowo mówi ono, że Bóg nie wiedział, że Adam zgrzeszy(np. Strażnica Nr 8, 1998 s. 7 i art. ‘Selektywne posługiwanie się


7 of 151 02/17/2014 03:21 PM

zdolnością przewidywania” Strażnica Rok XCIII [1972] Nr 10 s.15-16 por. s. 17-22).

Oto niektóre fragmenty o wiedzy Boga: 1Sm 2:3 „Pan jestBogiem wszechwiedzącym”, Ba 3:32 („Wszechwiedzący”), Est8:12d („wszystkowiedzący Bóg”), 2Mch 6:30, 7:35, 9:5, Hi12:13, Za 4:10, Ps 139:1-6 i 16, 147:4-5, Dn 13:42, Syr 1:1-3,42:18, Rz 11:33, 1J 3:20 por. 2Krn 16:9, Ps 7:10, 17:3, 26:2,94:11, Prz 15:3, Jr 11:20, 12:3, 17:10, Łk 16:15, Dz 1:24, Rz8:27, 2Kor 5:11, Hbr 4:13.

Zauważmy też, że do niektórych z powyższych wersetówNowy Testament czyni aluzje, odnosząc je do Chrystusa (np. Ap5:6 por. Za 4:10; Ap 2:23 por. Ps 7:10; J 2:25, Mt 9:4, Mk 2:8por. Ps 94:11, Pwt 31:21).

O wszechwiedzy Boga powiedziano, że polega ona międzyinnymi na znajomości ludzkich czynów i osądzeniu ich:

„Pan jest Bogiem wszechwiedzącym: On waży uczynki” (1Sm2:3; por. „mniemają, że ujdą karzącej sprawiedliwościwszystkowiedzącego Boga ” Est 8:12d).

Natomiast o Jezusie także Biblia mówi, że osądzi ludzi napodstawie wiedzy o ich uczynkach:

„A wszystkie Kościoły poznają, że Ja jestem Ten, co przenikanerki i serca i dam każdemu z was według waszych czynów” Ap2:23 (patrz też Mt 25:31-46, 1Kor 4:5 por. Ap 2:2, 3:1, 8, 15).

O wszechwiedzy Boga również napisano, że polega ona naznajomości „drogi mądrości” („Lecz zna ją Wszechwiedzący” Ba3:32), natomiast z Nowego Testamentu wiemy, że Jezus jest samą„mądrością Bożą” (1Kor 1:24) i także zna więc jej ścieżki.

Pamiętajmy też, że całą wiedzę Boga posiada też Chrystus,chociażby z tego powodu, że jest ‘Panem i Bogiem’ J 20:28.

Nawiązując jeszcze do wiedzy Boga, by być całkiem


8 of 151 02/17/2014 03:21 PM

obiektywnym, przedstawiamy niektóre fragmenty opisujące wsposób charakterystyczny dla Biblii pewną „niewiedzę” Jahwe,choć jest On wszechwiedzący. Oto one:

„[Adamie] Gdzie jesteś?” Rdz 3:9;„Po czym Pan rzekł: ‘Skarga na Sodomę i Gomorę głośno się

rozlega, bo występki ich [mieszkańców] są bardzo ciężkie. Chcęwięc iść i zobaczyć, czy postępują tak, jak głosi oskarżenie, któredo Mnie doszło, czy nie; dowiem się’.” Rdz 18:20-21;

„[Anioł] powiedział mu: (...) Teraz poznałem, że boisz sięBoga” Rdz 22:12 (Anioł ten był wysłany przez Boga - Rdz 22:1,15-17);

„czy jest jaki Bóg oprócz Mnie? albo inna Skała? - Ja nie znamtakiego!” Iz 44:8 (por. „Ja o żadnej nie wiem” BG);

„i wyznam imię jego przed moim Ojcem” Ap 3:5 (czyżby Bógnie znał tego imienia?).

Czy w związku z powyższym, nasz antytrynitarz nie uważa zastosowne, by wiedzę Boską i ludzką Jezusa pozostawićprzynajmniej na poziomie dyskusji, a nie stwierdzać, że „To jestabsurdalne” (s. 41). Ale do tego zagadnienia powrócimy poniżej(podrozdział ‘Wiedza Jezusa na ziemi’).

A. Wiśniewski, można właściwie powiedzieć, bardzowybiórczo potraktował wiedzę Jezusa. Dlaczego?

Otóż dlatego, że na 10 stron tekstu, aż ponad dziewięćpoświęcił Chrystusowi na ziemi (s. 38-46), zero stron wiedzyLogosu przed wcieleniem (jedno dyskusyjne zdanie) i tylko jednozdanie i jeden dyskusyjny werset Jezusowi zmartwychwstałemu(s. 47). Zaznaczmy, że najkrótszemu okresowi, ledwie3-letniemu, nasz antytrynitarz nadał najważniejszą rangę. Aleponieważ on tak zrobił, my też skupimy się najbardziej na tym3-letnim czasie, by odpowiedzieć na jego zarzuty.


9 of 151 02/17/2014 03:21 PM

My dla odmiany rozbijemy działalność Jezusa na trzy etapy:1) Wiedza Słowa przed wcieleniem.2) Wiedza Jezusa na ziemi.3) Wiedza Chrystusa zmartwychwstałego.

W osobnym punkcie powiemy też o „Wiedzy DuchaŚwiętego”, bo i ją ‘zaatakował’ A. Wiśniewski.

Wiedza Słowa przed wcieleniem

Nie mamy żadnej informacji o „niewiedzy” Słowa przedwcieleniem, więc choćby sugerowanie, że tekst Mk 13:32 możnapodczepić pod ten okres czasu jest nadużyciem. Ale A.Wiśniewski tego nie czyni, choć jego wiodącym tekstem w całymrozdziale pt. ‘Wiedza Boga i Jezusa’ jest właśnie wspomnianywerset.

Wiemy, że Bóg uczynił swego Syna „dziedzicem wszystkichrzeczy, przez Niego też stworzył wszechświat” (Hbr 1:3), więczapewne Słowo musiało posiadać wszechwiedzę, którazapewniała ogarnięcie wszystkiego.

Wprawdzie nasz antytrynitarz próbuje zdaje się słowa „jakmnie mój Ojciec nauczył. A ten który mnie posłał” (J 8:28-29)odnieść do okresu „przed inkarnacją” (s. 46), ale nie wydaje sięto odpowiednie narzucenie toku myślenia. Mało tego, to że Synnauczył się czegoś od Ojca jeszcze nie świadczy o Jegoniewiedzy, raczej mając takiego Nauczyciela mógł posiąść tylkowszechwiedzę, tym bardziej (lub „nawet”) jeśli słowa z J 8:28-29byśmy odnieśli do czasu przed wcieleniem. Przecież chyba A.Wiśniewski przyzna, że nauczenie się Syna od Ojca nie jestczymś co przynosi ujmę Chrystusowi. My jednak słowa z J 8:28odnosimy do czasu po wcieleniu, a werset J 8:29 stanowi jużnową myśl.


10 of 151 02/17/2014 03:21 PM

Do osoby Mesjasza, jako mądrości Bożej (por. „[jest]Chrystusem, mocą Bożą i mądrością Bożą” 1Kor 1:24) nawiązujeteż Stary Testament (z tym zgadza się A. Wiśniewski, patrz np. s.57-65). Tuż przed narodzeniem Chrystusa, judaizm tego czasu,wierzył że „mądrość Boża” posiada przymiot wszechwiedzy. Ichoć zapewne A. Wiśniewski i przywoływani przez niego czasem‘niezależni’ Świadkowie Jehowy nie uznają cytowanej poniżejksięgi (deuterokanoniczna), to jednak jest ona świadectwemwiary Izraela u progu pojawienia się Chrystusa.

Uczeni, uważają, że powstała ona w II lub I wieku przed Chr.,choć niektórzy stwierdzają nawet, że „Data powstania Mdrzamyka się więc w latach 88-30, a dalsze rozważania nadautorstwem księgi pozwolą uściślić czas jej powstania” („KsięgaMądrości. Wstęp - Przekład z Oryginału - Komentarz” Tom VIIIczęść 3, opracował ks. doc. K. Romaniuk, Poznań-Warszawa1969, s. 21). Oto słowa z tej księgi:

„[Mądrość] obcuje z Bogiem i miłuje ją Władca wszechrzeczy,bo jest wtajemniczona w wiedzę Boga i w Jego dziełachdokonuje wyboru” Mdr 8:3-4.

„Ona bowiem wie i rozumie wszystko” Mdr 9:11.„Jest w niej [w Mądrości] duch rozumny, święty (...)

wszechmogący i wszystkowidzący, przenikający wszelkie duchyrozumne, czyste i najsubtelniejsze” Mdr 7:22-23 BT.

Biblia Poznańska powyższe słowa oddała jeszcze bardziejdosadnie:

„wszechpotężny, wszystkowiedzący...” Mdr 7:23 BP(por. „mający wszelką moc, wszystko przewidujący...” ks. Wuj.;„wszechpotężny, nad wszystkim czuwający” ks. Rom. i kom.KUL, lub „wszechpotężny, mający pieczę nad wszystkim” kom.KUL, przypis).


11 of 151 02/17/2014 03:21 PM

Dodajmy tu tylko, że gdy mu to potrzebne, A. Wiśniewskiodwołuje się też do ksiąg deuterokanonicznych w swymopracowaniu. Mało tego, przytacza kilka fragmentów z ksiągMądrości i Mądrości Syracha, mówiących właśnie o mądrościBożej (Mdr 6:22, 7:21, 25-26, 9:9-10, Syr 1:4, 9, 24:1, 8-9,25:3-12), ale powyższe pomija, czy przemilcza (s. 61-62)!

Ale i księga protokanoniczna wskazuje na wszechwiedzę Słowaprzed wcieleniem. Otóż Biblia mówi, że Bóg posiada „siedmiorooczu”, które w jej języku oznaczają wszelką wiedzę:

„Siedem owych [lamp] to oczy Pana, które przypatrują się całejziemi” Za 4:10.

Natomiast Nowy Testament także wspomina, że Jezus posiadatakowe „siedmioro oczu” (Ap 5:6). Wprawdzie mowa jest o nichpo zmartwychwstaniu Chrystusa, ale pamiętajmy, że On mówił,że Bóg przywróci Mu wszystko to, co miał zanim świat zaistniał:

„A teraz Ty, Ojcze, otocz Mnie u siebie tą chwałą, którą miałemu Ciebie pierwej, zanim świat powstał” J 17:5;

„aby widzieli chwałę moją, którą Mi dałeś, bo umiłowałeśMnie przed założeniem świata” J 17:24.

Widać więc, że wszystko co Jezus miał po zmartwychwstaniu,to również posiadał przed wcieleniem. W związku z tym dalszanasza argumentacja znajduje się poniżej w rozdziale ‘WiedzaChrystusa zmartwychwstałego’.

Jeśli człowiek Balaam, który przepowiedział wschodzącą„Gwiazdę z Jakuba” (Lb 24:17) twierdził, że „słyszy słowa Boże,(...) ogląda widzenie Wszechmocnego, a w wiedzy Najwyższegoma udział” (Lb 24:16), to cóż dopiero możemy powiedzieć owiedzy Logosa Bożego?


12 of 151 02/17/2014 03:21 PM

I jeszcze o jednym tytule Jezusa, który choć nadany został wStarym Testamencie, to można go odnieść także do Chrystusazmartwychwstałego. Otóż jeżeli jest On według Iz 9:5 „Ojcemwieczności” (BP, BG), czy „Odwiecznym Ojcem” (BT, NP), totrudno przypuszczać, by Ten który obdarzony jest takim tytułemnie posiadał pełnej wiedzy.

Na koniec narzuca się takie oto pytanie. Czy w związku z tym,że A. Wiśniewski na podstawie Mk 13:32 neguje wiedzę„drugiego przyjścia” Chrystusa, to czy również uważa, że On niemiał wiedzy co do daty swego „pierwszego przyjścia”? Czy jakoLogos wiedział kiedy stanie się człowiekiem? Nam wydaje się,że jako Mądrość Boża posiadał taką wiedzę.

Wiedza Jezusa na ziemi

Z satysfakcją trzeba stwierdzić, że A. Wiśniewski uznaje, żemy nauczamy tak samo jak on, że Jezus jako człowiek niewiedział o dniu i godzinie swej przyszłej paruzji. Jeśli chodzi oJego boską świadomość, to trudno tu o porozumienie z naszymantytrynitarzem, bo przecież autor omawianej książki nie uznaje„prawdziwego Bóstwa” Chrystusa, choć z pewnymizastrzeżeniami zgadza się, że tak można Go nazwać. Napisałbowiem:

„Nie ukrywam, że 1 Jana 5,20 nie jest tekstem łatwym, iwedług uczonych - przynajmniej z gramatycznego punktuwidzenia - istnieją przesłanki do stosowania go do Jezusa.Starałem się przedstawić argumenty tych, którzy odnoszą tenwerset do Boga Ojca. Wnioski, jak zawsze, należą do czytelnika”s. 141.


13 of 151 02/17/2014 03:21 PM

A. Wiśniewski na początku swego rozdziału kwestionuje tylkowiedzę Jezusa o „dniu i godzinie”, ale pod koniec już właściwiestwierdza, że Chrystus jakby niczego nie wiedział, bowszystkiego musiał się „nauczyć”, „wzrastać w mądrości” itd. (s.46-47). Mało tego, to wszystko ma dodatkowo świadczyć, że niejest On Bogiem, pomimo że tak nazywa Go Biblia. Pisze onpogrubiając tekst: „czy Bóg potrzebuje być przez kogokolwiek‘nauczany’” s. 46 (aż dziwne jak te słowa autor godzi z innymize s. 141 podanymi powyżej).

Otóż zgadza się, Jezus jako człowiek wszystkiego nauczył sięod Ojca, bo przecież, jak pisaliśmy powyżej, wszystko jest wJego rękach, a więc i cała wiedza. Chrystus tak samo jak zOjcowskiej „wszechmocy” (Mt 28:18), korzysta z Jego„wszechwiedzy”, bo powiedział nam: „Wszystko, co ma Ojciec,jest moje” (J 16:15), „Wszystko bowiem moje jest Twoje, aTwoje jest moje” J 17:10.

Całą dyskusję (s. 44-46) wywołał A. Wiśniewski nad brakiemsłów „ani Syn” w Mt 24:36 w niektórych Bibliach, tak jakby onebyły naszym koronnym argumentem do uznawania wiedzyJezusa o „dniu i godzinie”. Tymczasem, jak sam zauważył, słowate są zawarte w Mk 13:32 i nikt ich nie odrzuca.

Przy wymienianiu rękopisów, które nie zawierają w Mt 24:36słów „ani Syn”, zapomniał (!) nasz antytrynitarz wspomnieć ołacińskiej Wulgacie, choć napisał o syryjskiej Peszicie. Prócztego nie zawierają ich „niektóre przekłady starołacińskie (...)koptyjskie i gruzińskie oraz lekcjonarze bizantyjskie”(„Ewangelia według św. Mateusza. Wstęp - Przekład z oryginału- Komentarz” ks. J. Homerski Poznań-Warszawa 1979, s. 316).

Tym kierują się niektórzy wydawcy Biblii (przynajmniejkatoliccy), a nie rzekomą chęcią potwierdzania wszechwiedzy


14 of 151 02/17/2014 03:21 PM

Jezusa (patrz powyżej informacja o najważniejszych katolickichprzekładach, które mają lub pomijają słowa „ani Syn”).

O innowiercach, cytowany powyżej komentarz podaje:„Rozwiązania niekatolickie tego logionu idą albo w kierunku

źle zachowanego tekstu, co potwierdzają różnice zachodzące wzachowanych rękopisach, albo stwierdzenia, że chodzi tu owypowiedź wyjątkowo trudną do zrozumienia z punktu widzeniachrześcijańskiego, do przyjęcia zaś ze strony słuchaczówżydowskich. W rozumieniu katolickim wypowiedź ta nie uwłaczaJego Boskiej godności” (j/w. s. 316).

A. Wiśniewski tak zapędził się w egzegezie Mk 13:32 i Mt24:36, że zapomniał dodać, że te wersety kierowane są przeciw„fałszywym prorokom”, którzy mają rościć sobie pretensje doznajomości „dnia i godziny”, a nie przeciwko Synowi i DuchowiŚwiętemu, którego też nasz antytrynitarz wciąga w tę niewiedzę(s. 38, 41).

Należy tu stwierdzić, że wśród Apostołów była powszechnawiara w to, że Jezus „wszystko wie”. Tym bardziej, żewypowiadał On do nich takie słowa jak:

„Wszystko, co ma Ojciec, jest moje” J 16:15;„Wszystko bowiem moje jest Twoje, a Twoje jest moje” J

17:10 (por. „wiedząc, że Ojciec dał Mu wszystko w ręce” J 13:3).Jeśli więc do uczniów Chrystus powiedział „Wszystko

przekazał Mi Ojciec mój (...), ani Ojca nikt nie zna, tylko Syn iten, komu Syn zechce objawić” (Mt 11:27), to owo „wszystko”obejmowało też wszechwiedzę.

Oto przykłady tej wiary apostolskiej:„Teraz wiemy, że wszystko wiesz...” J 16:30;„Panie, Ty wszystko wiesz, Ty wiesz, że Cię kocham” J 21:17.

Te ostatnie słowa zostały wypowiedziane po


15 of 151 02/17/2014 03:21 PM

zmartwychwstaniu, ale potwierdzają, że zawsze wierzono wwszechwiedzę Syna. Ale i te, i wcześniejsze, przypominają innestwierdzenie, mówiące o Bogu, który „wie wszystko” 1J 3:20.

Zwróćmy też uwagę na to, że gdy Chrystus wybiega myślą isłowami w czas po swoim zmartwychwstaniu i uwielbieniu, aprzed swoją paruzją, to sugeruje jakby znał „dzień i godzinę”.Mówił On:

„Wy też bądźcie gotowi, gdyż o godzinie, której się niedomyślacie, Syn Człowieczy przyjdzie” Łk 12:40, por. Mt 24:44(BT ma w tym wersecie słowo „chwili”, ale jest tam w j. greckimidentyczne słowo jak w Łk 12:40).

Widać więc, że Jezus tu mówi, że „my” nie domyślimy sięczasu paruzji, ale swojej wiedzy o owej „godzinie” On tu niekwestionuje i nie ogranicza.

Wierzymy też, że Jezus, gdy jako człowiek nie wiedział oowym „dniu i godzinie”, gdyby chciał i potrzebował, mógłdowiedzieć się o tym w każdej chwili od swego Ojca. On zaś,który Go umiłował bez reszty, zapewne nie odmówiłby Muspełnienia Jego prośby („bo umiłowałeś mnie przed założeniemświata” J 17:24).

Chrystus przy innej okazji tak to wyraził: „Ja wiedziałem, żeMnie zawsze wysłuchujesz” J 11:42. Mało tego, inne słowawskazują na taką ewentualność. Jezus mówi, że gdyby chciał,mógłby Ojca poprosić o rzeczy, których by ewentualniepotrzebował: „Czy myślisz, że nie mógłbym poprosić Ojcamojego, a zaraz wystawiłby Mi więcej niż dwanaście zastępówaniołów?” Mt 26:53. I choć te fragmenty nie dotyczą wprostwiedzy Jezusa, ale za to całości relacji między Synem a Ojcem.

I choć A. Wiśniewski mówi, że Jezus „zaprzeczył faktowi” (s.


16 of 151 02/17/2014 03:21 PM

39) posiadania wszechwiedzy, to jednak nie zaprzeczył, jakwidzimy, że mógłby tę wiedzę jako człowiek posiąść od Ojca.

Na potwierdzenie tego, że Jezus przed wcieleniem posiadałwszelką wiedzę, a potem ją samoograniczył najczęściejprzytaczane są następujące słowa:

„On istniejąc w postaci Bożej nie skorzystał ze sposobności,aby na równi być z Bogiem, lecz ogołocił samego siebieprzyjąwszy postać sługi, stawszy się podobnym do ludzi (...)uniżył samego siebie, stawszy się posłusznym aż do śmierci...”Flp 2:6-8.

Znaczy to, że mając wcześniej równość z Ojcem (a więc iwszechwiedzę), dopiero w momencie wcielenia staje się Onsługą Jego, zwracającym się do Niego „Boże”. Jako człowiekwyzbywa się nawet wiedzy o „owym dniu i godzinie” Mk 13:32.Przyjęcie „postaci sługi” i „uniżenie samego siebie” powodujewłaśnie samoograniczenie wiedzy, tak samo jak odczuwaniegłodu, pragnienia, zmęczenia oraz podejmowania cierpienia ipłaczu (Mt 4:2, J 4:6n., 11:35, Dz 3:18, Mk 1:13). W ten sposóbJezus realizuje swe samouniżenie.

A. Wiśniewski zdaje się przeczyć temu, że Chrystus mógłkorzystać czasem z ludzkiej wiedzy, jak i z Boskiej. Mówi, żemusiałby „‘przełączać się’ i raz mówić jako człowiek, a raz jakoBóg” (s. 41). Ale nasz antytrynitarz już przemilcza to, że winnych kwestiach Jezus „przełącza się” (np. w kwestii swejmocy).

Przykładowo potrafił jako Bóg (bez żadnego wysiłku) uciszyć„gwałtowny wicher” (Mk 4:37), aż pytano „Kim właściwie Onjest, że nawet wicher i jezioro są Mu posłuszne?” Mk 4:41.Równocześnie jednak, tuż przedtem, zmęczony „spał” (Mk 4:38;


17 of 151 02/17/2014 03:21 PM

por. „zmęczony” J 4:6), by też później stać się bezsilnym (choćdobrowolnie) wobec nieusprawiedliwionego policzkowania (J18:23) czy biczowania.

Mało tego, mamy też przykład „przełączania” swej wiedzyprzez Jezusa. Otóż w J 11:33 pyta (‘nie wiedząc’) On o Łazarza„Gdzieście go położyli”, a za chwilę z pełną Boską wiedząstwierdza (‘wiedząc’), że wskrzesi Go i że to się stanie: „Czyżnie powiedziałem ci, że jeśli uwierzysz, ujrzysz chwałę Bożą?” (J11:40), „Łazarzu wyjdź na zewnątrz” J 11:43. Patrz też np. Mk15:34 i por. z Łk 23:46.

Jezus jako człowiek nie znał „dnia i godziny” swej paruzji, alejako Bóg, zna ten dzień i godzinę (bo one są „w Nim”), ale niekorzysta z tej wiedzy na zewnątrz, o czym upewniają nasfragmenty biblijne zamieszczone poniżej w tabeli. Nawiasemmówiąc A. Wiśniewski nie poświęca im wcale uwagi, a są towersety przytaczane już w początkach dyskusji trynitarnych np.przez znanego mu Atanazego (295-373).

Przedstawiamy tu pięć przykładowych pytań, które zadajeJezus jako człowiek innym ludziom i Bogu, oraz stwierdzeniawskazujące na Jego Boską wiedzę. Uzupełnieniem poniższejtabeli są wersety, które A. Wiśniewski przytacza (s. 46), wedługktórych Chrystus „czynił postępy w mądrości” (Łk 2:25),stwierdzał, że „Moja nauka nie jest moją, lecz Tego, który Mnieposłał” (J 7:16) i mówił, że Ojciec „ukazuje Mu wszystko (...) ijeszcze większe dzieła ukaże” J 5:20.

Wiedza Jezusa jakoczłowieka

Wiedza Jezusa jako Boga

„‘Ile macie chlebów? Idźciezobaczcie!’ Gdy się upewnili,

„Wszystko bowiem moje jestTwoje, a Twoje jest moje” J


18 of 151 02/17/2014 03:21 PM

rzekli: ‘Pięć i dwie ryby’” Mk6:38;

17:10;

„Gdzieście go położyli?” J11:33;

„wiedząc, że Ojciec dał Muwszystko w ręce” J 13:3;

„Czy to mówisz od siebie, czyteż inni powiedzieli ci oMnie?” J 18:34;

„nie potrzebował niczyjegoświadectwa o człowieku. Sambowiem wiedział, co wczłowieku się kryje” J 2:25 por.J 18:4;

„Boże mój, Boże mój, czemuśmnie opuścił?” Mk 15:34;

„Wszystko przekazał MiOjciec mój. Nikt też nie znaSyna, tylko Ojciec, ani Ojcanikt nie zna, tylko Syn i ten,komu Syn zechce objawić” Mt11:27;

„Przyjacielu, po cośprzyszedł?” Mt 26:50.

„Wszystko, co ma Ojciec, jestmoje. Dlatego powiedziałem,że [Duch] z mojego weźmie iwam objawi” J 16:15.

Zaznaczmy też, że określenie „ani Syn”, nie dość, żewypowiedziane jest przez Jezusa stojącego „na ziemi” (jakoczłowieka), to na dodatek jest On w tym fragmencie jakbyprzeciwstawiony „aniołom w niebie” Mk 13:32.

Chrystus jako człowiek, wyzbywając się w samouniżeniuwszechwiedzy, postąpił ‘podobnie’ jak Apostoł Paweł, którypowiedział: „Postanowiłem bowiem, będąc wśród was, nie znaćniczego więcej jak tylko Jezusa Chrystusa, i to ukrzyżowanego”1Kor 2:2 por. 2Kor 5:16.

Jeśli A. Wiśniewski na podstawie tekstu Mk 13:32 neguje


19 of 151 02/17/2014 03:21 PM

Boską wiedzę Chrystusa, to podobnie powinien zakwestionowaćwiedzę Boga Ojca np. przez słowa: „Podobnie i tego, co Boskie,nie zna nikt, tylko Duch Boży” 1Kor 2:11.

Dalej Ap 19:12 mówi, że Jezus „ma wypisane imię, któregonikt nie zna prócz Niego”, a Ap 2:17 dodaje, że Jezus nadazwycięzcom „imię nowe, którego nikt nie zna oprócz tego, kto[je] otrzymuje”. Czy nasz antytrynitarz będzie konsekwentny izaneguje poprzez te wersety wiedzę Boga?

Na koniec przedstawiamy słowa Atanazego, którego też naszantytrynitarz przywołał w swej książce, przynajmniej jeden raz(s. 57):

„Jeszcze inne prawidłowo sformułowane zdanie nieprawidłoworozumieją arianie. Chodzi mi o tekst następujący: ‘O dniu owymalbo o owej godzinie nikt nie wie, ani aniołowie, ani Syn’ [Mk13:32]. Sens tego zdania jest prawidłowy. Oni zaś uważają, żezwrot: ‘ani Syn’, wskazuje na Jego niewiedzę, i wyciągają stądwniosek, że Syn jest stworzeniem. Tymczasem to nie jest prawdą,uchowaj Boże! (...) Jeśli bowiem, jak jest napisane, stał sięczłowiekiem, a ludzką cechą jest niewiedza, podobnie jakodczuwanie głodu i tak dalej, - ludzie wszak wiedzą tylko to, cousłyszeli i czego się nauczyli - to dlatego właśnie ujawnia teżswoją ludzką niewiedzę, skoro stał się człowiekiem. Przedewszystkim chciał w ten sposób wskazać, że naprawdę ma ludzkieciało, po wtóre zaś nosząc w swym ciele ludzką niewiedzę chciałukazać Ojcu doskonałe i święte człowieczeństwo, całkowicieobmyte i oczyszczone. (...) Kiedy zaś mówi: ‘Ja i Ojciec jednojesteśmy’ [J 10:30], ‘Kto Mnie zobaczył, zobaczył również Ojca’[J 14:9], oraz: ‘Ja jestem w Ojcu, a Ojciec we Mnie’ [J 14:10],wskazuje, że jest wieczny i współistotny Ojcu. Podobnie, kiedymówi: ‘Nikt nie wie, nawet Syn’, przemawia jako człowiek:


20 of 151 02/17/2014 03:21 PM

niewiedza jest przecież ludzką cechą. Kiedy zaś stwierdza: ‘Niktnie zna Ojca, tylko Syn, ani Syna nikt nie zna, tylko Ojciec’ [Mt11:27], ma większą wiedzę, aniżeli byty stworzone. W EwangeliiJana uczniowie tak mówią do Pana: ‘Teraz wiemy, że wieszwszystko’ [J 16:30]. Wynika stąd jasno, że będąc Słowem, przezktóre wszystko się stało [por. J 1:3], Chrystus wie wszystko. Aponieważ ów dzień jest częścią wszystkiego, oczywiście i onnadejdzie ‘przez Niego’, choćby arianie tysiąc razy pękli naskutek swej niewiedzy” („List do Serapiona” 2:9).

Ale nie tylko Atanazy uczył za Biblią o wszechwiedzyChrystusa, ale i wcześniejsi pisarze starochrześcijańscy. O tymjednak wspomnimy w następnym rozdziale (‘Wiedza Chrystusazmartwychwstałego’).

Wiedza Chrystusa zmartwychwstałego

Wydaje się, że A. Wiśniewski nie wierzy aby Jezuszmartwychwstały znał datę swej przyszłej paruzji. Jeśli tak jest,to ciekawe jakie podstawy biblijne uprawniają go do takiegowniosku?

Pismo Święte nic nie uczy o jakiejkolwiek niewiedzy Chrystusapo zmartwychwstaniu. Wręcz przeciwnie Apostoł Piotr mówił:

„Panie, Ty wszystko wiesz, Ty wiesz, że Cię kocham” (J21:17).

Powinniśmy zadać sobie też pytanie, czy Ten który pozmartwychwstaniu powiedział: „Dana Mi jest wszelka władza wniebie i na ziemi” (Mt 28:18), mógłby o czymś nie wiedzieć? Czyjakakolwiek niewiedza nie zmniejszałaby tej nieograniczonejwładzy i działania?


21 of 151 02/17/2014 03:21 PM

Przykładem który wskazuje na znajomość „dnia i godziny”przez Chrystusa po zmartwychwstaniu są jego własne słowa.Przestrzega On w nich, że inni nie będą owej godziny znali,natomiast On sam nie zaprzecza, że jej nie zna, a raczej sugerujejej znajomość:

„Jeśli więc czuwać nie będziesz, przyjdę jak złodziej, i niepoznasz, o której godzinie przyjdę do ciebie” Ap 3:3.

Wcześniej wspomnieliśmy już, że jeszcze podczas życia naziemi, gdy Jezus wybiegał myślami i słowami w czas po swoimzmartwychwstaniu, to wskazywał jakby znał „dzień i godzinę”swej paruzji. Mówił On:

„Wy też bądźcie gotowi, gdyż o godzinie, której się niedomyślacie, Syn Człowieczy przyjdzie” Łk 12:40.

Również następujące słowa sugerują, że Jezuszmartwychwstały zna czas, o który Go pytają Apostołowie, boodpowiada następująco:

„Nie wasza to rzecz znać czasy i chwile, które Ojciec ustaliłswoją władzą” Dz 1:7.

Tu już nie mówi Chrystus, że nie zna tego czasu, jak za życiaziemskiego według Mk 13:32. Prócz tego, uczniowie pytali tuponownie, choć znali tamtą Jego odpowiedź. Ale ta obecna byłainna: „nie wasza rzecz”, a nie jak kiedyś: „nikt nie wie (...) aniSyn”. Mało tego, ‘ktoś’, kto sam nie zna tego czasu, nieodpowiada, „nie wasza rzecz”, ale nie „nasza rzecz”. Widać z tejwypowiedzi, że Jezus dystansuje się tu od wiedzy Apostołów(„nie wasza rzecz”), a w Mk 13:32 jakby się z nimi utożsamiał istawiał w jednym szeregu niewiedzących.


22 of 151 02/17/2014 03:21 PM

Nieograniczoną wiedzę Chrystusa określa też biblijny termin„siedmioro oczu” (Ap 5:6), które posiada On według opisuApokalipsy. Aby było widać, że oznacza to wszechwiedzęzdajmy sobie sprawę z tego, że również Bóg w StarymTestamencie tak jest opisany:

„Siedem owych [lamp] to oczy Pana, które przypatrują się całejziemi” Za 4:10.

Podobnie też jak Bóg, Jezus „zna” ludzkie „serca i nerki”:„A wszystkie Kościoły poznają, że Ja jestem Ten, co przenika

nerki i serca i dam każdemu z was według waszych czynów” Ap2:23.

I gdyby nie był też Bóg tak określony, może byśmy moglikwestionować to, że chodzi tu o wszechwiedzę:

„Boże sprawiedliwy, Ty, co przenikasz serca i nerki” Ps 7:10.

Kolejny fragment, który wskazuje na pełnię wiedzyzmartwychwstałego Jezusa to słowa Apostoła Pawła:

„W Nim wszystkie skarby mądrości i wiedzy są ukryte” Kol2:3.

Również te słowa są aluzją do określeń nadanych Bogu w Iz45:3 („Przekażę ci skarby schowane i bogactwa głęboko ukryte,ażebyś wiedział, że Ja jestem Pan”).

Zresztą „miłość Chrystusa [jest] przewyższającą wszelkąwiedzę” (Ef 3:19) i „W Nim bowiem mieszka cała Pełnia:Bóstwo, na sposób ciała” Kol 2:9; por. Kol 1:19, Ef 1:23.

Nawet słowa, które określają Jezusa „mądrością Bożą”,sugerują jego nieograniczoną wiedzę:

„Dla tych zaś, którzy są powołani (...) jest Chrystusem, mocąBożą i mądrością Bożą” 1Kor 1:24.

Bo czyż Boga mądrość może być z jakimkolwiek brakiem


23 of 151 02/17/2014 03:21 PM

wiedzy?

Jezus jest w posiadaniu wszechwiedzy, bowiem ma pełnięDucha („Ten, co ma Siedem Duchów Boga” Ap 3:1, 5:6), jakOjciec (Ap 4:5). A ona zawiera w sobie też „ducha mądrości” i„ducha wiedzy” Iz 11:2. Więcej o mądrości Bożej napisaliśmypowyżej w rozdziale ‘Wiedza Słowa przed wcieleniem’.

Chrystus zmartwychwstały jest „godzien wziąć (...) mądrość(...) i chwałę” (Ap 5:12), a więc zapewne całą wiedzę. Taką samąmądrość i wiedzę ma Bóg: „chwała i mądrość (...) Bogunaszemu” Ap 7:12. Te porównanie nie jest przypadkowe. Ale abybyło widać, że nie tylko mądrość posiada Syn, taką jak maOjciec, popatrzmy na pozostałe wspólne im cechy:

Baranek według Ap 5:12 Bóg według Ap 7:12„Baranek zabity jest godzienwziąć potęgę i bogactwo, imądrość, i moc, i cześć, ichwałę, i błogosławieństwo”;Baranek prócz 6 wspólnych zOjcem określeń ma dodatkowo„bogactwo”, które Bóg posiadateż np. według Flp 4:19.Patrz też wspólnie (Ojciec iSyn) dodatkowo kratos (Ap5:13) - siła, moc, potęga. Tentermin grecki nie występuje wAp 5:12 i 7:12.

„Błogosławieństwo i chwała, imądrość, i dziękczynienie, icześć, i moc, i potęga Bogunaszemu na wieki wieków!”;Bóg prócz 6 wspólnych zSynem określeń ma dodatkowo„dziękczynienie”, które Jezusotrzymuje też np. według Łk17:16.Patrz też wspólnie (Ojciec iSyn) dodatkowo kratos (Ap5:13) - siła, moc, potęga. Tentermin grecki nie występuje wAp 5:12 i 7:12.


24 of 151 02/17/2014 03:21 PM

Zmartwychwstały Jezus nazwany jest ‘Panem i Bogiem’ (J20:28), a więc jak Bóg posiada wszelką wiedzę (patrz powyżej owiedzy Boga).

Niektórzy apologeci, broniąc wszechwiedzy Jezusa, przywołująteż następujące słowa Biblii:

„On jest przed wszystkim i wszystko w Nim ma istnienie” Kol1:17.

Twierdzą oni, że „wszystko”, to i wszelka wiedza.

A. Wiśniewski próbuje wszechwiedzę Jezusa pozmartwychwstaniu zanegować cytując słowa Biblii. Raczej zaśnie neguje on tu wszelkiej wiedzy Chrystusa, lecz skupia się natym, że Syn ją otrzymał, a to już jest jakby uwłaczające Jemu (s.47). Oto te cytowane słowa:

„Objawienie Jezusa Chrystusa, które dał Mu Bóg...” Ap 1:1.Cóż powiemy o tych sugestiach naszego antytrynitarza?

Otóż po pierwsze, jak już wspomnieliśmy wcześniej, Bóguczynił Syna „dziedzicem wszystkich rzeczy” (Hbr 1:3), a więc icałego „objawienia” przed wiekami, bo „przez Niego teżstworzył wszechświat” Hbr 1:3. Mało tego, w Ap 1:1 nie piszekiedy Bóg dał te objawienie (nie stwierdza się też że nastąpiło topo zmartwychwstaniu).

Po drugie, Apostoł Paweł mówi, że rzeczywiście te„objawienie” miało miejsce poza czasem, a jedynie nam zostało‘teraz’ przekazane:

„Temu [Bogu], który ma moc utwierdzić was zgodnie zEwangelią i moim głoszeniem Jezusa Chrystusa, zgodnie zobjawioną tajemnicą, dla dawnych wieków ukrytą, terazjednak ujawnioną, a przez pisma prorockie na rozkazodwiecznego Boga wszystkim narodom obwieszczoną” Rz


25 of 151 02/17/2014 03:21 PM

16:25-26.Po trzecie, nie jest żadnym poniżeniem dla Jezusa to, że On

otrzymał ‘jakieś’ objawienie od Ojca. Obojętnie nawet kiedy jeotrzymał. Naturą Boga jest je przekazywać, bo sam to obiecał:

„Bo Pan Bóg nie uczyni niczego, jeśli nie objawi swegozamiaru sługom, swym prorokom” Am 3:7.

Jeśli Bóg już w czasach Starego Testamentu objawił prorokomwiele szczegółów odnośnie końca świata, to o ileż wcześniejmusiał to przekazać swemu umiłowanemu Synowi? Czyż nie wprzedwieczności, zamiast po zmartwychwstaniu, jak niektórymludziom się wydaje?

Mało tego, Królestwo Ojca było przygotowane dla nas „odzałożenia świata” (Mt 25:34). Czyżby więc Bóg tak długozwlekał, aż do zmartwychwstania Syna, z poinformowaniem Goo tym i o czym objawia w Apokalipsie?

Po czwarte, oto opinia z artykułu G. Żebrowskiego („WiedzaJezusa i Ducha Świętego”) pod którą ‘podpisujemy się’:

„Co więcej, w Dz 2,36 jest powiedziane, że Bóg pozmartwychwstaniu uczynił Jezusa Panem i Mesjaszem, co nieznaczy przecież, że wcześniej Jezus Panem i Mesjaszem nie był(por. J 13,13; Mat 16,16n). Jak widać, gdy Pismo mówi, że Bógprzydaje Jezusowi jakąś cechę, to wcale nie musi oznaczać, żeJezus wcześniej jej nie miał. Tak samo jest z Ap 1,1 - skoro Bógdał Jezusowi Objawienie, to wcale jeszcze nie znaczy, że Jezuswcześniej go ‘nie miał’.” (opublikowane nawww.apologetyka.info).

A teraz zobaczmy jak pojmował wiedzę Chrystusa pozmartwychwstaniu Orygenes (ur. 185), ‘ulubiony’ przez A.Wiśniewskiego pisarz wczesnochrześcijański, którego on cytujeco najmniej 6 razy, a przytacza jeszcze pewnie kilkakrotnie:


26 of 151 02/17/2014 03:21 PM

„Może słowa, iż nie zna dnia i godziny, wyrzekł przed swojąekonomią, że nikt nie zna ani aniołowie, ani Syn tylko samOjciec; po wypełnieniu zaś ekonomii żadną miarą tego niewyrzekł, gdy ‘Bóg Go nad wszystko wywyższył i darował Muimię ponad wszelkie imię’ [Flp 2:9]. Albowiem później równieżSyn poznał, otrzymując od Ojca wiedzę także o ‘dniu i godzinie’końca, tak że już nie tylko Ojciec wiedział o niej ale i Syn”(„Komentarz do Ewangelii według Mateusza” 55 - Mt 24:36).

Przed Orygenesem o wiedzy Jezusa po wniebowstąpieniuwspominali też inni pisarze wczesnochrześcijańscy:

Ignacy Antiocheński (†107) - „Godni byli również kapłani, alewiększy od nich jest Arcykapłan, któremu powierzono ŚwięteŚwiętych, Jedyny, któremu powierzono tajemnice Boże” („DoKościoła w Filadelfii” 9:1).

Klemens Aleksandryjski (ur. 150) - „A że nie mówił do ludówpogańskich więc dodaje: ‘A czy Syn Człowieczy, gdy przyjdzie,znajdzie wiarę na ziemi’ (...) Oczywiście i to powiedziane jestalegorycznie. Dlatego nie określił także dokładnie tych czasów,‘które wyznaczył Ojciec w swej własnej, niczym nieograniczonej woli’ [Dz 1:7]...” („Kobierce” III:49,5-6).

Patrz też mój artykuł „Ireneusz i Trójjedyny Bóg”(www.apologetyka.info lub www.piotrandryszczak.pl ).

Na koniec wspomnijmy, że istnieją też dwa fragmenty wedługktórych Chrystus zmartwychwstały zadaje pytania (czyżby niewiedział?), których jednak nie przytacza się jako świadczących oJego niewiedzy:

„Cóż to za rozmowy prowadzicie z sobą w drodze?” (Łk24:17), „Cóż takiego?” Łk 24:19.


27 of 151 02/17/2014 03:21 PM

2. Wiedza Ducha Świętego

Ponieważ temat wiedzy Ducha Świętego w rozdziale ‘WiedzaBoga i Jezusa’ w książce A. Wiśniewskiego jest tylkoincydentalny, więc my też tylko w ogólnym zarysie o niejpowiemy.

Na początku zdajmy sobie sprawę z tego, że wśród ludziistnieje prawie powszechna opinia o posiadaniu wszechwiedzyprzez Ducha Świętego. Bo czyż nie znamy popularnegopowiedzenia: „A co ja jestem Ducha Święty, że mam wszystko(czy to czy owo) wiedzieć?”

Wydaje się, że A. Wiśniewski tak zaangażował się wkwestionowanie wszechwiedzy Ducha Świętego, że niezauważył, że nieświadomie przyznał Mu osobowość, którąprzecież jak antytrynitarz neguje. Pisze on:

„Nie zna jej [daty] nikt prócz Ojca (‘tylko sam Ojciec’), cowyłącza z grona wiedzących również Ducha Świętego” s. 38.

„Wiedza Ojca jest większa od wszystkich innych osób (...) wewszechświecie, włączając w to Syna i Ducha Świętego (przyzałożeniu, że jest osobą)” s. 38.

„Te stwierdzenia wyłączają z grona wiedzących wszystkichinnych, oprócz Ojca! Łącznie z Synem i Duchem Świętym” s.41.

Rozpoczniemy od takiej oto uwagi. Jeśli A. Wiśniewski napodstawie Mk 13:32 neguje wiedzę Ducha Świętego, choć niejest On tam wymieniony, to podobnie powinien zakwestionowaćwiedzę Boga Ojca z powodu następujących słów: „Podobnie itego, co Boskie, nie zna nikt, tylko Duch Boży” (1Kor 2:11).

Tu też padają słowa „tylko Duch” (dosł. ‘z wyjątkiem Ducha’),


28 of 151 02/17/2014 03:21 PM

jak tam „tylko Ojciec” (dosł. ‘jeśli nie Ojciec’ Mk 13:32; ‘jeślinie Ojciec jedyny’ Mt 24:36), oraz również Ojciec nie jestwymieniony, jak w Mk 13:32 Duch (patrz „Grecko-polski NowyTestament wydanie interlinearne z kodami gramatycznymi” tłum.ks. prof. dr hab. R. Popowski SDB, dr M. Wojciechowski,Warszawa 1993).

W związku z tym pewnym ‘nadużyciem’ jest ciągłepowtarzanie (i podkreślanie) przez A. Wiśniewskiego określenia„tylko sam Ojciec”, gdy analizuje ten tekst. Uzupełniającdodajmy, że według krytycznego opracowania NowegoTestamentu (Novum Testamentum Graece Nestle-Aland, Stuttgart1979) niektóre rękopisy (np. „W” z V w.) mają w Mt 24:36dodatkowo słówko „mój”, co dałoby się odczytać jako „jeśli nieOjciec mój jedyny”.

Jeśli więc odczytamy słowa Mt 24:36 jako „jeśli nie Ojciec[mój] jedyny”, to tym bardziej brak tu zaprzeczenia dotyczącegowiedzy Ducha Świętego o „dniu i godzinie”. Ciekawe też, że takwydawałoby się skrupulatny analityk-antytrynitarz jak A.Wiśniewski, a zapomniał o tym wspomnieć? A może celowoprzemilczał to? Trzeba koniecznie zaś dodać, że A. Wiśniewskizna ten interlinearny przekład Biblii, bo z niego czasem samcytuje, czy się do niego odwołuje (np. s. 187-188, 190). Dodajmyteż, że jeżeli język grecki pozwala na tłumaczenie „Ojciec [mój]jedyny” lub „Ojciec [mój] jedynie” (Mt 24:36), to nie możnaferować zdecydowanych wyroków co do wiedzy Ducha Świętegona podstawie tych słów (patrz „Wielki Słownik Grecko-PolskiNowego Testamentu” ks. R. Popowski SDB, Warszawa 1995).Chyba, że A. Wiśniewski chce zestawić Ducha Świętego zludźmi z początku tego wersetu („nikt nie wie”). Ale tak pewnienie jest, bo zapewne wie on, że Mt 24:36 odróżnia kategorieludzkie od anielskich i Bożych (por. słowa „nikt nie wie, nawet


29 of 151 02/17/2014 03:21 PM

[ani] aniołowie...”).

Nie wiadomo dlaczego A. Wiśniewski uważa, że Mk 13:32obejmuje Ducha Świętego, skoro twierdzi, że Biblia nie uczy oJego osobowości (s. 187-190).

Tekst ten nie wymienia Parakleta, więc nie może on negowaćJego wiedzy na temat czasu paruzji Chrystusa. Fragment tenmówi o aniołach, ludziach, Synu i Ojcu. Chrystus w tej mowieprawdopodobnie celowo nie wymienia Ducha Bożego, bo niezostała wcześniej objawiona Apostołom Jego osobowość, októrej dopiero później Jezus mówił (J 14:15-16:15, por. J 7:39).

Duch Święty posiada wszechwiedzę, bo 1Kor 2:11 uczy: „Duchprzenika wszystko, nawet głębokości Boga samego (...) Podobniei tego, co Boskie, nie zna nikt, tylko Duch Boży”. W Mk 13:32określenie „nikt nie wie” nie dotyczy Ducha Świętego, tak samojak w 1Kor 2:11 słowa: „tego, co Boskie nie zna nikt tylko DuchBoży” nie obejmują Jezusa (Kol 2:3, 1Kor 1:24, Mt 11:27).

Fragmenty biblijne o „niewiedzy” Boga patrz powyżej rozdział‘Wiedza Ojca i Chrystusa’ (Rdz 3:9, 18:20-21, 22:12, Iz 44:8, Ap3:5).

Dziwne, że A. Wiśniewski kwestionuje wiedzę Ducha Świętegoo czasie paruzji, bowiem według nauki którą reprezentuje, Onwchodzi „w skład Boga” (znajduje się ‘w Bogu’; stanowi jakbyJego część), jako Jego „moc”, „wpływ” i „usposobienie” (s. 23).Widać więc, że ta wiedza zawarta w Bogu, jest też w Duchu.Chyba A. Wiśniewski wie, że „Duch przenika wszystko, nawetgłębokości Boga samego” 1Kor 2:10.

Z Duchem Świętym, już w Starym Testamencie, zawsze była


30 of 151 02/17/2014 03:21 PM

związana mądrość, wiedza i rozum. Oto dwa znane tekstymówiące o tym:

„I napełniłem go duchem Bożym, mądrością i rozumem iumiejętnością...” Wj 31:3;

„I spocznie na niej Duch Pański, duch mądrości i rozumu, duchrady i męstwa, duch wiedzy i bojaźni Pańskiej” Iz 11:2.

Tę pełnię Ducha posiada też Ojciec („siedem Duchów Boga”Ap 4:5) i Syn („Ten, co ma Siedem Duchów Boga” Ap 3:1, 5:6).Sam Duch również opisany jest jako „Siedem Duchów” (Ap 1:4)i w pozdrowieniach w Apokalipsie odróżniony jest od Ojca iSyna (Ap 1:4-5).

Księga Syracha, która została napisana po hebrajsku mniejwięcej w latach 170-200 przed Chr., a przetłumaczona na językgrecki ok. 130 roku przed Chr. (Syr prolog:20) mówi, żeDuchowi znane są „rzeczy ostateczne”, które objawia innym:

„Wielkim duchem [‘Potężnym duchem’ BP] ujrzał rzeczyostateczne (...) Objawił to, co miało przyjść, aż do końca wieków,i rzeczy zakryte wprzód, nim się stały” Syr 48:24-25.

Przypomnijmy, że A. Wiśniewski również do Księgi Syrachaodwołuje się (choć to księga deuterokanoniczna), gdy pisze oMądrości Bożej, ale tego fragmentu nie przytacza, ani wrozdziale o Mądrości, ani gdy omawia wiedzę Ducha Świętego(s. 61-62).

Właściwie wszystko co odnieśliśmy powyżej z KsięgiMądrości do Mądrości Bożej, jako zapowiedzi Mesjasza, dotyczyteż Ducha Bożego, bo na to wskazuje tekst biblijny. Tym razemzacytujemy interesujące nas słowa z Biblii Poznańskiej:

„Jest w niej [w Mądrości] duch rozumny i święty, niezwykły,różnorodny, subtelny, nieśmiertelny, przenikliwy, nieskalany,


31 of 151 02/17/2014 03:21 PM

jasny, nienaruszalny, miłujący dobro, bystry, nieskrępowany,dobroczynny, życzliwy dla ludzi, pewny, bezpieczny, beztroski,wszechpotężny, wszystkowiedzący i przenikający wszystkieduchy rozumne, czyste i najsubtelniejsze” Mdr 7:22-23.

Jeszcze tylko przypomnijmy, jak już powyżej pisaliśmy, żeuczeni uważają, że cytowana księga powstała w II lub I wiekuprzed Chr., choć niektórzy stwierdzają nawet: „Data powstaniaMdr zamyka się więc w latach 88-30...” („Księga Mądrości.Wstęp - Przekład z Oryginału - Komentarz” Tom VIII część 3,opracował ks. doc. K. Romaniuk, Poznań-Warszawa 1969, s. 21).

Dodajmy też, że A. Wiśniewski pisząc o Mądrości, też ją cytuje(choć to księga deuterokanoniczna), ale ten fragment pomija,choć zamieszcza np. tekst Mdr 7:21 i 25-26 (s. 61-62).

Uzupełnijmy to ciekawostką, że w całym fragmencie Mdr7:22-25 (nawet do 8:4) niektórzy uczeni widzą ślad objawianejstopniowo nauki o Trójcy Świętej, czy pewną jej zapowiedź,przed pełnym ukazaniem jej przez Nowy Testament. Ciekaweteż, że Duch nazwany jest tu, „jedynym, wielorakim” (Mdr 7:22).

Na wszechwiedzę Ducha Świętego może nas też naprowadzićnastępujący fragment biblijny:

„Dlatego się modliłem i dano mi zrozumienie, przyzywałem, iprzyszedł do mnie Duch Mądrości” Mdr 7:7.

Jeśli dodamy do tego, że Duch Pański jest zarazem „duchemmądrości i rozumu” oraz „duchem wiedzy” (Iz 11:2), to chybanie mamy wątpliwości, że posiada On cała wiedzę Bożą.

Po tym wszystkim poświęćmy kilka słów R. Dobrowolskiemu,który napisał dodatek do książki A. Wiśniewskiego pt.„Osobowość i Boskość Ducha Świętego” (s. 191-213). Otóż wpunkcie VII.A.2. podaje on:


32 of 151 02/17/2014 03:21 PM

„Wszechwiedza (1 Kor 2,10). Znaczenie tego tekstu i jegowartość jako argumentu zostało wcześniej przedstawione (wpunkcie VI.B. a. 5. niniejszej pracy)” s. 201.

Wszystko byłoby dobrze, gdyby choć jedno zdanie autorpoświęcił wiedzy Ducha w tym odesłanym punkcie, a on tylkozanegował w nim osobowość Jego, kończąc następująco:

„I tak jak duch świata nie jest osobą, również Duch Boży to nieosoba!” s. 195.

Zresztą trudno wymagać, by R. Dobrowolski pisał o wiedzyDucha Świętego, skoro neguje Jego osobowość. Nawet byśmydziwili się, gdyby podjął taki temat, jak to zrobił wcześniej A.Wiśniewski, który negował, nie osobowość, a wiedzę Ducha.

Wydaje się więc, że jest jakaś sprzeczność między obuantytrynitarzami. Prawdopodobnie nie uzgodnili wspólnegostanowiska, albo sądzą, że się wzajemnie uzupełniają (?). Aletrzeba przyznać, że to przynajmniej ‘trochę dziwne’, gdy jedenprzedstawia Ducha prawie jako osobę i tylko neguje Jego wiedzę,a drugi nie dopuszcza wcale do dyskusji nad Jego wiedzą,negując od początku osobowość Parakleta.

Zaznaczmy też, że nic istotnego w kwestii wiedzy Jezusa iDucha Świętego nie wnoszą artykuły z cyklu „Badanie dogmatuTrójcy” z czasopisma epifanistów pt. „Teraźniejsza Prawda iZwiastun Chrystusowej Epifanii” Nr 363/18, kwiecień 1986 i Nr365/19, czerwiec 1986 (później opublikowane w formiebroszury). Piszemy to dlatego, gdyż, jak wspomnieliśmypowyżej, i A. Wiśniewski i R. Dobrowolski są epifanistami.

3. Dodatek o znajomości „dnia i godziny” wedługepifanistów i Świadków Jehowy


33 of 151 02/17/2014 03:21 PM

Można zapytać dlaczego A. Wiśniewski słowa Mt 24:36 i Mk13:32 stosuje do powtórnego przyjścia Jezusa w przyszłości,skoro zarówno on, jako epifanista, i zapewne przytaczani czasem‘niezależni’ Świadkowie Jehowy nauczają, że Chrystus powróciłjuż niewidzialnie: epifaniści w 1874 r., Świadkowie Jehowy w1914 r.[„Nasz Pan, postanowiony Król, jest już obecnym odPaździernika R. P. 1874, według świadectwa proroków, dla tych,co mają uszy ku słuchaniu” („Walka Armagieddonu” 1919 s.767).

„Słusznie więc współwyznawcy mogą się modlić, by tacybracia na nowo rozbudzili w sobie lub utwierdzili wiarę wbiblijne dowody, że obecność Chrystusa zaczęła się w roku1914...” Strażnica Nr 2, 1999 s. 11]

Wiemy też, że Świadkowie Jehowy teksty te (Mk 13:32, Mt24:36) stosują do czasu nastania Armagedonu, a nie powtórnegoprzyjścia Jezusa. Czyżby ci ‘niezależni’ Świadkowie Jehowy, doktórych niejednokrotnie odwołuje się nasz antytrynitarz-epifanista, nauczali inaczej?[„stoimy w obliczu nadciągającej zagłady - i to nie jednegonarodu, ale całego systemu rzeczy (Objawienie 11:18; 16:14, 16).Oczywiście nie znamy dokładnie dnia ani godziny podjęcia przezJehowę tych działań (Mateusza 24:36)” Strażnica Nr 18, 2002 s.12]

Oto kolejna sprawa. Choć może to nie wiąże się z naszymrozważaniem, to nadmieńmy, że i epifaniści (za C. T. Russellem,zm. 1916) i Świadkowie Jehowy za Towarzystwem Strażnica(być może także ci częściowo ‘niezależni’) wierzą, że dziś Jezus


34 of 151 02/17/2014 03:21 PM

posiada wiedzę której nie miał na ziemi według Mk 13:32.[„Dla wielu słowa te zdają się znaczyć więcej, aniżeli onewyrażają: sądzą oni, że słowa te zamknęły na klucz wszystkieproroctwa biblijne, jak gdyby Pan nasz powiedział: ‘Nikt o temnigdy nie dowie się’. - podczas gdy Pan mówił: ‘Nikt nie wie’,odnosząc się tylko do osób, które go słuchały, - dla których niemogły być jeszcze wyjawione dokładnie czasy i chwile. Któżmoże wątpić, że ‘aniołowie niebiescy’ i ‘Syn’ nie wiedzą terazjasno o sprawach, które tak blisko są kompletnego wypełnienia?”(„Walka Armagieddonu” 1919 s. 748).

„Pan nasz jest wszystko widzącym, wszystko wiedzącym”(„Dokonana Tajemnica” 1925 s. 20).

„Czy obecnie Jezus wie, kiedy nadejdzie Armagedon? Dużoprzemawia za tym, że istotnie tak jest. Niektórzy mogą sięzastanawiać, dlaczego w ogóle zachodzi takie pytanie. Przyczynąjest zapewne wypowiedź Jezusa z Ewangelii według Mateusza24:36: ‘O dniu owym i godzinie nie wie nikt - ani aniołowieniebios, ani Syn, tylko sam Ojciec’. Zwróćmy uwagę nawyrażenie ‘ani Syn’. (...) Tak więc z wypowiedzi samego Jezusawynika, że przebywając na ziemi, nie znał dnia przyjścia ‘końcaświata’. A czy zna go obecnie? (...) rozsądny wydaje się pogląd,iż dowiedział się też od Ojca, kiedy ‘dopełni swego zwycięstwa’,to znaczy, kiedy nadejdzie koniec” Strażnica Nr 15, 1996 s.30-31.]

I na koniec jeszcze jedno ‘drobne’ zagadnienie. Ciekawe, czyponiższy pogląd Towarzystwa Strażnica podzielają przywoływaniczasem przez A. Wiśniewskiego „bardziej lub mniej niezależniŚwiadkowie Jehowy” (s. 8). Oto czego uczy podręcznikŚwiadków Jehowy o Jezusie:

„Najwyraźniej chodzi o to, że w chwili chrztu wraca mu


35 of 151 02/17/2014 03:21 PM

pamięć o jego przedludzkim istnieniu w niebie. A zatem Jezusdokładnie sobie teraz przypomina wcześniejsze życie (...) oraz towszystko, co mu wówczas mówił Bóg” („Największy zewszystkich ludzi” 1991 rozdz. 12) por. „przywrócono mu pamięćo więzi, jaka wcześniej łączyła go w niebie z Ojcem...” (j/w. wewprowadzeniu, paragraf ‘Kim właściwie był?’).

Jedynym naszym komentarzem do tych stwierdzeń są słowaBiblii, o świadomości Jezusa w wieku 12 lat:

„Lecz On im odpowiedział: ‘Czemuście Mnie szukali? Czy niewiedzieliście, że powinienem być w tym, co należy do mojegoOjca?’” Łk 2:49.

4. Dodatek o modlitwie i równości Syna z Ojcem

Modlitwa do Jezusa w pismach Orygenesa

O Orygenesie (†254) i modlitwie do Jezusa A. Wiśniewskiwspomniał:

„co w zakresie rozumienia istoty Boga możemy zaobserwowaćw wiekach III i IV, to po prostu eksplozja różnego rodzajupoglądów. Od Pawła z Samosaty odrzucającego boskość DuchaŚwiętego, po Orygenesa nazywającego Jezusa ‘drugim Bogiem’,i nawet nie zalecającego modlenia się do Syna, tylko do Ojca” s.18.

Cóż powiemy o tej opinii? Otóż autor jej jest zapewneniedoinformowany, bo nie przypuszczam, że chce świadomiewprowadzić zamieszanie u swych czytelników (a może jednak?)!Szczególnie chodzi nam o kwestię modlitwy do Jezusa.

Owszem, Orygenes nazywa Chrystusa ‘drugim Bogiem’, ale wtym samym piśmie (!) podkreśla wielokrotnie potrzebę modlitwykierowanej do Niego. I jeśli A. Wiśniewski badał kwestię


36 of 151 02/17/2014 03:21 PM

‘drugiego Boga’, to powinien i o tym wiedzieć. A może on niesprawdzał tego tylko przyjął to „na wiarę” od swych rzetelnych i‘niezależnych’ Świadków Jehowy?

Jednak, jak zauważymy, nasz antytrynitarz zna te dziełoOrygenesa („Przeciw Celsusowi”), bo do niego aż cztery razyodwołuje się (s. 101, 107). Może więc miał inne cele,przemilczając omawianą tu kwestię, czy raczej zaprzeczającmodlitwie do Jezusa.

Mało tego, na stronie 101 zacytował fragment Orygenesa odsłów „Chociaż aniołowie” do „dary Boże” („Przeciw Celsusowi”5:4), a tak się składa, że jedno zdanie dalej znajdują się takie otosłowa naszego pisarza wczesnochrześcijańskiego:

„I owszem, będziemy się modlić do tego Słowa, będziemyzanosić do Niego błagania, Jemu będziemy dziękować, do Niegokierować modły, jeżeli tylko będziemy potrafili rozróżnićwłaściwe znaczenie modlitwy od jej nadużycia” („PrzeciwCelsusowi” 5:4).

Dalsze fragmenty o modlitwie Orygenesa zamieściliśmyponiżej.

Oto słowa Orygenesa o Jezusie ‘drugim Bogu’:„I chociaż nazywamy go ‘drugim’ Bogiem, niechaj wiedzą

wszyscy, że pod nazwą ‘drugiego’ Boga nie rozumiemy nicinnego, tylko Cnotę, która obejmuje wszystkie cnoty, i Rozum,który zawiera wszelki rozum istniejący w rzeczach stworzonychzgodnie z naturą” („Przeciw Celsusowi” 5:39).

„możemy stwierdzić, że nie męczy się ani Bóg-Słowo (...) Niegodzi się też, żeby pierwszy Bóg wykonywał jakąkolwiek pracęrękami. Jeśli pojąć wyrażenie: ‘pracować rękami’, w ścisłymznaczeniu, to nie pracuje rękami również ‘drugi’ Bóg ani żadna zboskich istot” („Przeciw Celsusowi” 6:61).


37 of 151 02/17/2014 03:21 PM

Oto zaś pozostałe słowa Orygenesa o modlitwie do Jezusa, doktórej on zachęca (!) (odwrotnie niż pisze A. Wiśniewski), z tegosamego dzieła co słowa o ‘drugim Bogu’:

„jednak kimkolwiek jesteś módl się do Słowa Bożego, które cięuzdrowić może, a tym bardziej módl się do Jego Ojca, który dodawnych sprawiedliwych ‘zesłał Słowo swoje, aby ich uzdrowić,i wyrwał ich od zagłady’ [Ps 107:20]” („Przeciw Celsusowi”5:11).

„Czcimy więc Ojca Prawdy i Syna-Prawdę, którzysubstancjalnie są dwiema osobami, ale stanowią jedność widentyczności, zgodzie i tożsamości woli. Ten przeto, kto widziałSyna, który jest ‘odblaskiem chwały i odbiciem istoty’ [Hbr 1:3]Boga, w obrazie Bożym oglądał również Boga. Z tego, że narówni z Bogiem czcimy Jego Syna, wynika według Celsusawniosek, iż czcimy nie tylko Boga, lecz kłaniamy się równieżJego sługom” („Przeciw Celsusowi” 8:12-13).

„Pomińmy tę sprawę i nie słuchajmy rad Celsusa, którytwierdzi, że należy modlić się do demonów: przecież modlić siętrzeba wyłącznie do najwyższego Boga i do jego jednorodzonegoSyna, Pierworodnego wszelkiego stworzenia, Słowa Bożego;Jego powinniśmy błagać, aby docierające doń modlitwy zanosiłjako Wielki Kapłan do swego i naszego Boga, do swojego Ojca iOjca tych, którzy żyją zgodnie z nakazami Słowa Bożego”(„Przeciw Celsusowi” 8:26).

„Czego więc należałoby się spodziewać, gdyby zgodazapanowała nie tylko wśród małej garstki, jak to się dzieje teraz,ale w całym Imperium Rzymskim? Wówczas wszyscy modlilibysię do Słowa Bożego, które powiedziało kiedyś Żydomcierpiącym prześladowanie (...). Zjednoczeni we wspólnejmodlitwie mogliby pokonać większe zastępy prześladowców”


38 of 151 02/17/2014 03:21 PM

(„Przeciw Celsusowi” 8:69). Patrz też „Przeciw Celsusowi” 1:51,8:9.

I jeszcze dwa teksty z homilii i komentarza Orygenesa:„módlmy się do wszechmogącego Boga, módlmy się też do

Dziecięcia Jezus, do którego pragniemy przemawiać i któregopragniemy trzymać w ramionach [Łk 2:28-32]; ‘Jemu jest chwałai władza na wieki, wieków, amen [1P 4:11]” („Homilia oEwangelii św. Łukasza” 15:5).

„A jeśli ‘wzywać imienia Pana’ [Ps 99:6] oznacza to samo, co‘modlić się do Pana’, to Chrystusa należy wzywać tak, jakwzywany jest Bóg; jak modlimy się do Boga, tak samo mamymodlić się do Chrystusa; jak przede wszystkim zanosimymodlitwy do Boga Ojca, tak samo mamy je zanosić do JezusaChrystusa; jak zanosimy prośby do Ojca, tak samo zanosimy je ido Syna; i jak składamy dziękczynienie Bogu, tak samoskładamy je Zbawicielowi. O tym bowiem, iż tę sama cześćnależy oddawać obu, to znaczy Ojcu i Synowi, poucza nas słowoBoże stwierdzając: ‘Aby wszyscy oddawali cześć Synowi, tak jakoddają cześć Ojcu’ [J 5:23]” („Komentarz do Listu do Rzymian”8:5).

Nawet inne dzieło Orygenesa, które może znał A. Wiśniewski,albo o nim ‘coś’ słyszał, które zdaje się zaprzeczać modlitwie doJezusa, w rzeczywistości pozwala Go „błagać” i „składać Mudziękczynienie”. Oto te dwa fragmenty:

„Rozumiejąc, czym jest modlitwa, nie będziemy jej zanosić dożadnego stworzenia ani do samego Chrystusa, lecz tylko do Bogawszechrzeczy i Ojca, do którego też, jak już mówiliśmy, samnasz Zbawiciel modlił się, a i nas uczy się modlić” („Omodlitwie” 15:1).


39 of 151 02/17/2014 03:21 PM

„Jeśli powinniśmy tak postępować względem świętych ludzi, too ile bardziej winniśmy składać dzięki Chrystusowi, który z woliOjca wyświadczył nam tyle dobrodziejstw! Winniśmy Go teżbłagać, jak to uczynił Szczepan: ‘Panie, nie poczytaj im tegogrzechu’ [Dz 7:60]. Naśladując zaś ojca lunatyka, mówimy:błagam, ‘Panie, ulituj się’ [Mt 17:15]; albo nad synem, albo nademną samym, albo nad kim innym” („O modlitwie” 14:6).

Dodajmy tu, że dziełko „O modlitwie” Orygenes napisał ok.234 r., zaś „Przeciw Celsusowi” ok. 246-248 r., a więc podkoniec swego życia (†254).

Inne problemy dotyczące Jezusa - Boga u Orygenesa, któreporusza A. Wiśniewski (s. 107), omówimy w oddzielnymartykule.

Zaznaczam też, że więcej w kwestii modlitwy do Jezusa uOrygenesa zainteresowany znajdzie w następujących moichartykułach:

„Modlitwa do Jezusa i cześć dla Niego według pismwczesnochrześcijańskich”;

„Orygenes antytrynitarzem??? (część IV)”. Patrzwww.apologetyka.info lub www.piotrandryszczak.pl .

Równość Syna z Ojcem

Drugą kwestią, o której chcemy tu nadmienić, jest równośćSyna z Ojcem, której jak wspomnieliśmy A. Wiśniewskizaprzecza. Tytułem wstępu kilka słów. Otóż z niektórymiantytrynitarzami rozmowa jest następująca. Najpierw mówią,„pokaż mi, gdzie Jezus nazwany jest Bogiem”. Jak to zrobisz, tozaraz wymyślają, „a gdzie jest nazwany Bogiem prawdziwym?”.Jeśli i to im pokażesz, to znów dodają, „a gdzie jest nazywany


40 of 151 02/17/2014 03:21 PM

równym Ojcu?”. Później idą jeszcze dalej: „gdzie jest nazwanyBogiem Wszechmocnym, gdzie odwiecznym, gdzie jedynymBogiem, a gdzie Trójcą?”.

Podobną metodę zastosował A. Wiśniewski pisząc:„Gdy trynitarze rozmawiają z nami na temat wierzeń

pierwszych chrześcijan, chętnie pokazują fragmenty, w którychJezus nazywany jest Bogiem. To jednak niczego nie zmienia. Mynie mamy wątpliwości, iż Ojcowie Apostolscy i większośćApologetów nazywa Jezusa Bogiem. Jednak czynią to w zupełnieinnym znaczeniu niż dzisiejsi trynitarze! Niech ktoś spróbujeudowodnić z ich Pism, że ktokolwiek - przypuśćmy do roku 250n.e. - uznawał Jezusa za równego Ojcu!” s. 106.

Właśnie tutaj spróbujemy ‘udowodnić’, „że ktokolwiek -przypuśćmy do roku 250 n.e. - uznawał Jezusa za równegoOjcu”. Mamy nadzieję, że A. Wiśniewski nie jest takwymagającym i drobiazgowym aby interesowały go tylkofragmenty, które zawierają słowo „równy”, ale i również takie,które tą równość ukazują, a nie zawierają tego terminu. Otosłowa kilku pisarzy wczesnochrześcijańskich i nawet jednego, dlaprzykładu, heretyka Theodota (!):

Ireneusz z Lyonu (130/140-202) - „Panem jest Ojciec i Panemjest Syn, Bogiem jest Ojciec, Bogiem jest Syn, bo zrodzony zBoga jest Bogiem [por. J 1:18]. I tak według substancji, swejmocy i istoty ukazuje się jeden Bóg, zaś wedle porządku naszegozbawienia to Syn i Ojciec. Ojciec wszechrzeczy jest niewidzialnyi niedostępny, trzeba aby przez Syna mieli dostęp do Ojca ci,którzy zamierzają się zbliżyć do Ojca” („Wykład NaukiApostolskiej” 47).[Ks. M. Michalski ten sam fragment oddał następująco: „Tak to Syn jest Panemna równi z Ojcem i Bogiem na równi z Ojcem, gdyż z Boga zrodzony musi być


41 of 151 02/17/2014 03:21 PM

sam także Bogiem. Oczywiście jeśli chodzi o istotę substancji i mocy, jeden jesttylko Bóg; ale gdy chodzi o ekonomię naszego zbawienia, istnieje zarówno Ojciecjak Syn” cytat za „Antologia Literatury Patrystycznej” tłum. M. Michalski,Warszawa 1975]

Klemens Aleksandryjski (150-212) - „On wzgardzony zpowodu swego zewnętrznego objawienia, czczony ze względu naswe dzieło, oczyszczający, zbawiający i łaskawy, boski Logos,który bez najmniejszego sprzeciwu stawiany jest na równi zBogiem i Panem wszechświata, ponieważ był Jego Synem a‘Słowo było u Boga’.” („Zachęta Greków” X:110,1).

Theodot (II w.) gnostyk chrześcijański, uczeń Walentyna (I/IIw.) - „‘Początek’ [J 1:1] - mówią oni - to Jednorodzony, który jestrównież nazwany Bogiem i zgodnie z tekstem [Ewangelii]równym Ojcu. [Jan] ukazuje go jako Boga: ‘Jednorodzony Bóg,który jest w łonie Ojca, o Nim pouczył’ [J 1:18]” („Wypisy zTheodota” I:6,2 Klemensa Aleksandryjskiego [ur. 150]).

Tertulian (155-220) - „Ale gdy o dwóch będących rodzajumęskiego [Jezus] mówi przy pomocy rodzaju nijakiego, żestanowią ‘jedno’ (co nie dotyczy pojedynczości, lecz jedności,podobieństwa, łączności, miłości Ojca, który miłuje Syna orazposłuszeństwa Syna, który jest posłuszny woli Ojca), mówiącJedno jesteśmy, ja i Ojciec [J 10:30], pokazuje, że to dwie osoby,które traktuje na równi i łączy. (...) I tak przez wzgląd na dziełarozumiemy, że Ojciec i Syn, to ‘jedno’. I dlatego takkonsekwentnie głosił to wszystko, aby uwierzono w dwóchmających tę samą moc, ponieważ nie da się uwierzyć w Syna,jeśli nie uwierzy się w dwóch” („Przeciw Prakseaszowi” 22:11,13).

„lecz mimo to należy strzec tajemnicy ekonomii rozkładającej


42 of 151 02/17/2014 03:21 PM

ową jedność na Trójcę: Ojca, Syna i Ducha; trzech jednak nie codo stanu, ale co do stopnia, nie pod względem substancji, a podwzględem formy, nie co do mocy, lecz co do postaci. Są zatemjednej substancji, jednego stanu i jednej mocy” („PrzeciwPrakseaszowi” 2:4).

Hipolit (170-235) - „Chrystus nie powiedział: ‘Ja i Ojciecjestem jedno’, lecz: ‘jesteśmy jedno’. Słowo jesteśmy nie odnosisię do jednej osoby; użył tego wyrazu, aby wskazać dwie Osoby ijedną moc”(„Przeciw Noetosowi” 7).

„Nie możemy inaczej pojąć jednego Boga, jeśli nie uwierzymyprawdziwie w Ojca, Syna i Ducha Świętego. (...) Słowo Ojca,które zna jego plan zbawienia i wolę, które wie, że Ojciecwłaśnie w taki sposób chce być uwielbiany, pozmartwychwstaniu powiedziało uczniom: Idźcie i nauczajciewszystkie narody, udzielając im chrztu w imię Ojca i Syna iDucha Św. Pouczył tutaj, że kto by pominął jednego z nich, tennie okazuje prawdziwego uwielbienia Bogu. Bóg bowiemotrzymuje uwielbienie w tej Trójcy. Ojciec wyraził wolę, Syn jąwypełnił, a Duch Święty ją objawił. Wszystkie Pisma o tymmówią” („Przeciw Noetosowi” 14).

Orygenes (185-254) - „Czcimy więc Ojca Prawdy iSyna-Prawdę, którzy substancjalnie są dwiema osobami, alestanowią jedność w identyczności, zgodzie i tożsamości woli.Ten przeto, kto widział Syna, który jest ‘odblaskiem chwały iodbiciem istoty’ [Hbr 1:3] Boga, w obrazie Bożym oglądałrównież Boga. Z tego, że na równi z Bogiem czcimy Jego Syna,wynika według Celsusa wniosek, iż czcimy nie tylko Boga, leczkłaniamy się również Jego sługom” („Przeciw Celsusowi”8:12-13).


43 of 151 02/17/2014 03:21 PM

„Może mi ktoś na to powiedzieć: Zbawiciel nakazał: ‘Będzieszmiłował Pana Boga twego z całego serca swego (...) a bliźniegoswego jak siebie samego’ [Łk 10:27]. Chcę kochać równieżChrystusa: poucz mnie zatem, jak mam Go miłować. Jeślibowiem będę Go miłował ‘z całego serca...’, postąpię wbrewprzykazaniu miłując w ten sposób kogoś innego poza Bogiem.Jeśli zaś będę Go miłował mniej niż wszechmogącego Ojca,obawiam się, żebym się nie okazał niegodziwy i bezbożny wobec‘Pierworodnego wszelkiego stworzenia’. Poucz mnie, wskaż mi,jak powinienem miłować Chrystusa, postępując w sposóbpośredni między tymi dwiema możliwościami. Chcesz wiedzieć,jaką miłością należy obdarzyć Chrystusa? Posłuchaj pokrótce.Miłuj Pana Boga twojego w Chrystusie i nie sądź, że możnażywić różną miłość względem Ojca i względem Syna. Miłujrównocześnie i Boga, i Chrystusa. Miłuj Ojca w Synu i Syna wOjcu ‘z całego serca...’[Łk 10:27]” („Homilie o Ewangelii św.Łukasza” 25:7).

„Chrystus nie miał upodobania w sobie i ogołocił samegosiebie nie uznając, że pozbawia się w ten sposób równości zBogiem, lecz chcąc podobać się ludziom, to znaczy zbawić ludzi,zniósł urągania urągającym...” („Komentarz do Listu doRzymian” 10:6).

Na koniec jeszcze tylko jeden cytat z pism Orygenesa, znajbardziej znanego jego dzieła. Choć jego treść na ogół bywakwestionowana przez antytrynitarzy, ale jednak nie każdy musipodzielać ich poglądy i uprzedzenia:

„Dla osiągnięcia zbawienia człowiek potrzebuje pomocy Ojca,Syna i Ducha Świętego, i nie dostąpi zbawienia, jeśli nie będziepełnej Trójcy (...) Nie można mówić o czymś niższym i wyższymw istocie Trójcy” („O zasadach” 1:3,5-7).


44 of 151 02/17/2014 03:21 PM

Dodajmy też, że wcześniej, przed niektórymi wymienionymiautorami, pisał „o Ich potędze w jedności i Ich odrębności wzakresie funkcji” i „na czym polega ich jedność oraz odrębnośćistot zjednoczonych” Atenagoras z Aten (II w.), choć nie używałsłowa „równy” (patrz „Prośba za chrześcijanami” 10 i 12).

Jak z powyższego widać, więcej racji niż A. Wiśniewski maTowarzystwo Strażnica i być może przywoływani czasem przeznaszego antytrynitarza „bardziej lub mniej niezależniŚwiadkowie Jehowy” (jeśli podtrzymują pogląd swejorganizacji), które przedstawia następujące swe stanowisko:

„To samo można powiedzieć o innych pisarzach z II i III wieku,takich jak Ireneusz, Hipolit, Orygenes, Cyprian i Nowacjan. Coprawda ten i ów pod pewnymi względami zrównuje Ojca zSynem, ale pod innymi uważa Syna za istotę podporządkowanąBogu Ojcu” (Strażnica Nr 7, 1992 s. 29).

Szkoda tylko, że Towarzystwo Strażnica nie potrafiło napisać,co to są dla niego te „inne” i „pewne względy”. Czyżby‘zapomniało’ dodać uwagi o ludzkiej i Boskiej naturzeChrystusa?

Teksty pisarzy wczesnochrześcijańskich cytowane według:„Ojcowie Apostolscy” z serii ‘Pisma Starochrześcijańskich

Pisarzy’ Tom XLV, tłum. A. Świderkówna, Warszawa 1990;„Apologie. Oktawiusz. Minucjusz Feliks. Do Diogneta.

Zachęta Greków. Klemens Aleksandryjski” tłum. M. Szarmach,A. Świderkówna, Ks. J. Sołowianiuk, Warszawa 1988;

„Prośba za chrześcijanami. O zmartwychwstaniu umarłych.Atenagoras z Aten” tłum. S. Kalinkowski, Warszawa 1985;

„Klemens Aleksandryjski Kobierce” tłum. J. Niemirska-


45 of 151 02/17/2014 03:21 PM

Pliszczyńska, Warszawa 1994;„Klemens Aleksandryjski, Wypisy z Theodota” tłum. P.

Siejkowski, Kraków 2001;„Przeciw Celsusowi, Orygenes” przekł. S. Kalinkowski,

Warszawa 1986;„Trójca Święta. Tertulian, Przeciw Prakseaszowi. Hipolit,

Przeciw Noetosowi” tłum. E. Buszewicz i S. Kalinkowski,Kraków 1997;

„Homilie o Ewangelii św. Łukasza, Orygenes” przekł. S.Kalinkowski, Warszawa 1986;

„Komentarz do Listu świętego Pawła do Rzymian, Orygenes”przekł. S. Kalinkowski, Warszawa 1994;

„Odpowiedź na Słowo. Najstarsi mistrzowie chrześcijańskiejmodlitwy, Tertulian, Cyprian, Orygenes” H. Pietras, Kraków1993;

„O zasadach, Orygenes” przekł. S. Kalinkowski, Kraków 1996;„Komentarz do Ewangelii według Mateusza, Orygenes” (część

druga) przekł. K. Augustyniak, Kraków 2002.

1.2. ‘Bóg Pana’ a „Trójca Święta mit czyrzeczywistość?”

Arkadiusz Wiśniewski w swej książce pt. „Trójca Święta mitczy rzeczywistość?” (2004), o której kilkanaście zdań wstępunapisaliśmy w artykule pt. Wiedza Boga, Chrystusa i DuchaŚwiętego a „Trójca Święta mit czy rzeczywistość?”, bardzoekscytuje się tym, że Jezus nazywa Ojca ‘swoim Bogiem’. Piszeon np.:


46 of 151 02/17/2014 03:21 PM

„Pomimo faktu, że zarówno Syn jak i Ojciec nazwani sąBogami, w Biblii występuje kilka wersetów, w których Ojciecnazwany jest Bogiem dla Syna” s. 30;

„Fakt pozostaje faktem, iż Syn ma swojego Boga i tym Bogiemjest oczywiście Ojciec” s. 31.

Prócz tego nasz antytrynitarz-epifanista przedstawianastępujące wersety biblijne na poparcie swych dowodzeń:

Ps 45:7-8 - „twój Bóg”;Hbr 1:7-9 - „twój Bóg”;Mi 5:1-3 - „w chwale imienia Pana (hebr. - Jahwe), swojego

Boga”;Iz 49:5-6 - „Bóg mój”;J 20:17 - „do Boga mojego”;Rz 15:6 - „Boga i Ojca Pana naszego”;2Kor 1:3 - „Bóg i Ojciec Pana naszego”;Ef 1:3 - „Bóg i Ojciec Pana naszego”;Ef 1:17 - „Bóg Pana naszego Jezusa Chrystusa”;Ap 3:2 - „moim Bogiem”;Ap 3:12 - „Boga mojego (...) Boga mojego (...) Boga mojego

(...) Boga mojego”.A. Wiśniewski zacytował całe te wersety, a słowa które my za

nim przytoczyliśmy, pogrubił! Wydaje się, że zapomniałprzytoczyć też następujące fragmenty:

„Bóg i Ojciec Pana naszego Jezusa Chrystusa” 2P 1:3;„Bóg i Ojciec Pana naszego” 2Kor 11:31;„Boga i Ojca swojego” Ap 1:6.Nie wspomniał też o najbardziej znanym zwrocie:„Boże mój, Boże mój, czemuś Mnie opuścił?” Mt 27:46, Mk

15:34.Aż dziwne, że tak skrupulatny analityk, a pominął to.Trzeba tu koniecznie też dodać, że swój podrozdział w książce


47 of 151 02/17/2014 03:21 PM

A. Wiśniewski zatytułował „Poddaństwo Jezusa - Ojciec jestBogiem dla Syna” (s. 30), a zestawienia terminów „Ojciec [jest]Bogiem [dla] Jezusa” nie znajdziemy w Biblii w tej formie (patrzpowyżej). Nasz tytuł zaś (‘Bóg Pana’) nawiązuje do tekstu Ef1:17.

Cóż sądzić o tych stwierdzeniach A. Wiśniewskiego? Otóż niepostarał się on przedstawić tego, jak przez wieki interpretowanote zagadnienia, pomimo że często odwołuje się do znajomościzachodnich stron antytrynitarnych, które zachwala, gdziezapewne o tym wspominano. Pisze też w swej książce ofachowcach antytrynitarzach „bardziej lub mniej niezależnychŚwiadkach Jehowy” (s. 8). Czyżby i oni bojkotowali argumentyinnych? Wydaje się, że takiemu pasjonatowi antytrynitarnemu,jak A. Wiśniewski, powinny być też znane dyskusje z ludźmi zobozu trynitarnego. Mało tego, nie przytoczył też nic na ten tematz pism wczesnochrześcijańskich, a przecież je zna, boniejednokrotnie, kiedy mu to potrzebne, cytuje je (np. s. 102,107-108).

Nasz antytrynitarz nie zamieścił też żadnych argumentówobrońców równości Syna z Ojcem. Może było mu to nie na rękę,a może nie chciał aby jego czytelnicy mieli możność wyborumiędzy jego wnioskami, a tradycyjną wykładnią? Może niechciał wprowadzać w zakłopotanie innych początkującychantytrynitarzy, by czytając argumenty innych nie zwątpili wsłuszność tez A. Wiśniewskiego?

Dla naszego epifanisty nie ma pewnie znaczenia to, że Chrystuspomimo, że jest Bogiem (J 20:28) nadal po swoimzmartwychwstaniu pozostał człowiekiem (1Tm 2:5, Dz 7:56, Mk13:26). Właśnie dla tego człowieka Jezusa, który jest też Bogiem,Ojciec jest Bogiem, bo jest Stwórcą Jego ludzkiej natury. On zaś


48 of 151 02/17/2014 03:21 PM

woła do Niego: „Ty jesteś moim Bogiem od łona mojej matki” Ps22:11. To jest główny powód tego, dlaczego Jezus ma „swojegoBoga”, jak chce A. Wiśniewski.

Ale to nie wszystko! Nasz antytrynitarz nie wie zapewne, bojak sam pisze jest „amatorem” („Jestem amatorem, którego pasjąstała się Biblia i przedstawiam takie argumenty, na jakie stać mójniedoskonały umysł” s. 10), że termin „Bóg” jest wymienny wBiblii z określeniem „Ojciec”. Jeśli zaś to się uwzględni, to wieletez A. Wiśniewskiego ‘pryśnie’ jak przysłowiowa mydlanabańka.

Jezus stosuje oba słowa (Bóg i Ojciec) identycznie ważnie i niejest wobec żadnego z nich bardziej uniżony, jako ten któryprzyszedł służyć (Mk 10:45). Bo czy mówi „Ojciec mój”, czy„Bóg mój”, zawsze chodzi o tę samą umiłowaną przez Niegoosobę. Ciekawe jest też to, że w modlitwie Jezusa „Ojcze nasz”nie pada ani razu słowo „Bóg”, a tylko „Ojciec” i trzy razytermin „Twoje” w nawiązaniu do Ojca (Mt 6:8-13 por. 6:14-15)!

Mało tego, Syn Boży ani razu w swych modlitwach nie zwracasię do Ojca „Boże” (prócz cytatu ze ST w Mt 27:46, Mk 15:34),ale zawsze „Ojcze”: „Abba, Ojcze” (Mk 14:36), „Ojcze” (J11:41, 17:1), „Ojcze, Panie nieba i ziemi” (Mt 11:25), „OjczeŚwięty” (J 17:11), „Ty, Ojcze” (J 17:5), „Ojcze sprawiedliwy” (J17:25). To też o czymś świadczy.

Zauważmy, że A. Wiśniewskiego nie ekscytuje to, że Chrystusmówi „Ojciec mój” (wiele razy; np. J 5:17, 6:32, 8:54), a tylkoto, że kilka razy nawiązuje do „Boga swojego” (Ap 3:12). Nieinteresuje go też to, że dla ludzi Pan jest raz Ojcem, a innymrazem Bogiem.


49 of 151 02/17/2014 03:21 PM

Czy wymienność terminów „Ojciec” i „Bóg” ma rzeczywiściemiejsce w Piśmie Świętym? Odpowiedzią na to pytanie będzieprzytoczenie kilku przykładów.

Jeszcze tylko wspomnijmy, że wymienności terminów „Bóg” i„Pan” w Biblii nasz antytrynitarz zapewne nie kwestionuje, aleco do „Boga” i „Ojca” to pewnie ma inne zdanie.

Podajmy jednak choć jeden przykład w związku z „Bogiem” i„Panem”.

Oto porównanie tekstów dwóch Ewangelistów:„Wracaj do domu, do swoich, i opowiadaj im wszystko, co Pan

ci uczynił...” Mk 5:19;„Wracaj do domu i opowiadaj wszystko, co Bóg uczynił z tobą”

Łk 8:39.[Na marginesie wspomnijmy, że Świadkowie Jehowy w swejBiblii w pierwszym wersecie wstawili imię Jehowa za „Pan”, a wdrugim tego nie dokonali!]

Z powyższego przykładu widzimy, że w pierwszym wiekusłowa „Pan” i „Bóg” były synonimami.

Dodajmy też, że co do Jezusa mało kto kwestionujewymienność określeń „Syn Boży” i „Bóg”, oraz „SynCzłowieczy” i „Człowiek”. Bo czyż Chrystus nie jest nazywany„Jednorodzonym Synem Bożym” (J 3:18), ale i też„Jednorodzonym Bogiem” (J 1:18). Por. „Syn Boży” (J 20:31) i„Bóg” (J 20:28.)

Podobnie jest z terminami „Człowiek” i „Syn Człowieczy”(1Tm 2:5, J 5:27).

Jeśli więc wymiennie „Syn Boży” to „Bóg”, to może ianalogicznie „Ojciec” też jest synonimem słowa „Bóg”?

Wyniki naszych dociekań przedstawiamy w tabeli, ale tytułemwstępu do niej niech będą słowa Chrystusa, który jednym tchem


50 of 151 02/17/2014 03:21 PM

zestawia razem, jakby wymiennie, terminy „Bóg” i „Ojciec:„Wstępuję do Ojca mego i Ojca waszego oraz do Boga mego i

Boga waszego” J 20:17.

Ojciec Bóg

„nie sieją nie żną i nie zbierajądo spichlerzy, a Ojciec waszniebieski żywi je” Mt 6:26;

„nie sieją ani żną; nie mająpiwnic ani spichlerzy, a Bóg jeżywi” Łk 12:24;

„Ojciec wasz wie (...) starajciesię o Jego królestwo” Łk12:30-31;

„starajcie się naprzód okrólestwo Boga” Mt 6:33;

„A przecież żaden z nich bezwoli Ojca waszego nie spadniena ziemię” Mt 10:29;

„A przecież żaden z nich niejest zapomniany w oczachBożych” Łk 12:6;

„Bo kto pełni wolę Ojcamojego, który jest w niebie, tenMi jest bratem, siostrą i matką”Mt 12:50;

„Bo kto pełni wolę Bożą, tenMi jest bratem, siostrą i matką”Mk 3:35;

„kiedy pić go będę z waminowy, w królestwie Ojcamojego” Mt 26:29.

„kiedy pić go będę nowy, wkrólestwie Bożym” Mk 14:25.

Zauważmy też w tabeli, że ta wymienność słów dotyczyEwangelistów ‘na przemian’, a nie, że ciągle robi to tylko jeden znich.


51 of 151 02/17/2014 03:21 PM

Innym przykładem wymienności terminów „Bóg” i „Ojciec”, wustach Jezusa, są znane wszystkim Jego zawołania z krzyża:

„Boże mój, Boże mój, czemuś Mnie opuścił?” Mt 27:46 por.Mk 15:34;

„Ojcze, w Twoje ręce powierzam ducha mojego” Łk 23:46 por.Łk 23:34.

Kolejnymi przykładami synonimów są tytuły osoby Bożej,używane przez Chrystusa i Apostołów:

„Bóg mój” Mk 15:34;„Ojciec mój” J 8:54;

„Bóg chwały” Dz 7:2;„Ojciec chwały” Ef 1:17;

‘Święty Bóg’ Ap 4:8;„Ojciec Święty” J 17:11;

„I na nim imię Boga mojego napiszę” Ap 3:12;„i imię Jego Ojca wypisane na czołach” Ap 14:1.

Również dotyczy to Ducha Świętego i Jezusa:„Duch Boga” 1Kor 6:11;„Duch Ojca” Mt 10:20;

„Syn Boga” Mt 16:18;„Syn Ojca” 2J 3.

Ciekawym przykładem są też słowa J 6:27, które dosłowniewyglądają następująco:

„Tego bowiem Ojciec opieczętował, Bóg” („Grecko-polski


52 of 151 02/17/2014 03:21 PM

Nowy Testament wydanie interlinearne z kodamigramatycznymi” tłum. ks. prof. dr hab. R. Popowski SDB, dr M.Wojciechowski, Warszawa 1993).

Interesujące jest także bardzo częste używanie, jakorównorzędnych, określeń „Bóg i Ojciec” (np. Flp 4:20, Jk 3:9, 1P1:3, Flm 3) i „Bóg Ojciec” (np. 1P 1:2, 2P 1:17, 2J 3, Jud 1).

Ps 45:8, Iz 49:5, Mi 5:3, Mt 27:46, Mk 15:34, Ef1:17, Hbr 1:9, Ap 3:2, 3:12

Po powyższych przykładach, w których widzimy, że mamy doczynienia z synonimami (Bóg i Ojciec), gdy wstawimywymiennie słowa „Ojciec mój” zamiast „Bóg mój”, wktórymkolwiek z przytoczonych wersetów przez A.Wiśniewskiego, w których pada samo słowo „Bóg” (bez Ojciec),to zobaczymy jak spada ranga argumentów naszegoantytrynitarza. To pokazujemy poniżej w tabeli. W drugiejkolumnie pod ‘zmienionymi’ wersetami, zamieszczamy teżpodobne fragmenty biblijne, które zawierają słowo „Ojciec”.Biblia więc sama stosuje wymiennie omawiane terminy.

Oto nasze zestawienie:

Teksty Biblii ze słowem„Bóg”

Teksty po ‘zamianie’ słowa„Bóg” na „Ojciec”

„dlatego Bóg [‘Jahwe’ BP],twój Bóg namaścił ciebie” Ps45:8;

„dlatego Bóg [‘Jahwe’ BP],twój Ojciec namaścił ciebie”;por. „którego Ojciec poświęcił iposłał na świat” J 10:36 (też Iz63:16, 64:7);


53 of 151 02/17/2014 03:21 PM

„dlatego namaścił Cię Boże,Bóg Twój” Hbr 1:9;

„dlatego namaścił Cię Boże,Ojciec Twój”;por. „będę Mu Ojcem” Hbr 1:5;

„paść będzie mocą Jahwe,przez majestat [‘chwałę’ NP]imienia Boga swego, Jahwe”Mi 5:3;

„paść będzie mocą Jahwe,przez majestat [‘chwałę’ NP]imienia Ojca swego, Jahwe”;por. „w chwale Ojca swego”Mt 16:27; ‘Boga Ojca (...)Majestat’ 2P 1:17;

„Wsławiłem się w oczachJahwe, Bóg mój stał się mojąsiłą” Iz 49:5;

„Wsławiłem się w oczachJahwe, Ojciec mój stał się mojąsiłą”;por. „Ja żyję przez Ojca” J6:57;

„Bóg Pana naszego JezusaChrystusa, Ojciec chwały” Ef1:17;

„Ojciec Pana naszego JezusaChrystusa, Ojciec chwały”;por. „Ojciec Pana naszegoJezusa Chrystusa, Ojciecmiłosierdzia” 2Kor 1:3, gdzieteż dwa razy pada słowoOjciec;

„bo nie znalazłem twychczynów doskonałymi wobecmego Boga” Ap 3:2;

„bo nie znalazłem twychczynów doskonałymi wobecmego Ojca”;por. „bądźcie (...) doskonali,jak doskonały jest Ojciec” Mt


54 of 151 02/17/2014 03:21 PM

5:48 (też Ap 2:28);

„Zwycięzcę uczynię filaremświątyni Boga mojego (...) i nanim imię Boga mojego napiszęi imię miasta Boga mojego,Nowego Jeruzalem, co z niebazstępuje od mego Boga” Ap3:12;

„Zwycięzcę uczynię filaremświątyni Ojca mojego (...) i nanim imię Ojca mojego napiszęi imię miasta Ojca mojego,Nowego Jeruzalem, co z niebazstępuje od mego Ojca”;por. „Zwycięzcy dam zasiąść(...) na tronie (...) i zasiadłem zmym Ojcem” Ap 3:21;„wyznam imię jego przedmoim Ojcem” Ap 3:5; „i imięJego Ojca wypisane naczołach” Ap 14:1;

„Boże mój, Boże mój, czemuśMnie opuścił?” Mt 27:46, Mk15:34.

„Ojcze mój, Ojcze mój,czemuś Mnie opuścił?”;por. „I mówił: ‘Abba, Ojcze,dla Ciebie wszystko jestmożliwe, zabierz ten kielichode Mnie!’” Mk 14:36 (też Mt26:39, Łk 22:42).

Widzimy z powyższego, że jeśli zastosujemy wymiennie termin„Ojciec” zamiast „Bóg”, to siła argumentów antytrynitarzy spadabardzo mocno. Oczywiście, że zasada przedstawiona w tabelimoże być stosowana i odwrotnie (‘zamiana’ Ojciec na Bóg). Nadmieńmy, że w pobożności indywidualnej czywspólnotowej, częstokroć stosuje się ‘zamianę’ niektórych słóww Biblii. Przykładowo w Prologu Janowym (J 1:1-2, 14) zamiast


55 of 151 02/17/2014 03:21 PM

terminu „Słowo” wstawia się imię „Jezus”, czy w 1Kor 13(„Hymn o miłości”) w miejsce słowa „miłość” także to święteImię Chrystusa.

Przypomnijmy też, że A. Wiśniewski w swoim spisie wersetówpomocnych mu, nie zamieszcza Mt 27:46 i Mk 15:34.

Określenie „Bóg mój” nie zawsze musi zawierać w sobie jakąśszczególną nadrzędność Boga (choć jej nie wyklucza), wobecosoby która tak mówi. Może ono określać to, że ten Pan jestmoim osobistym, umiłowanym Bogiem. W tym znaczeniu, jaksię wydaje, wypowiada się Apostoł Paweł, gdy mówi do innychwiernych „Bóg mój” 2Kor 12:21. Może mieć on na myśli teżBoga, o którym uczy, stąd takie specyficzne określenie.

Przez dodane słowo „mój” nie zyskuje się nic dla nadrzędnościBoga, a raczej nawet zmniejsza się ją, na rzecz osobistej więzi zNim.

Niepotrzebnie więc ekscytuje się A. Wiśniewski tąterminologią biblijną (s. 32), akcentując tylko sprawę wyższości,czy niższości w relacjach między Bogiem a ludźmi. Naszantytrynitarz odsyła nas nawet do konkordancji biblijnej byśmyutwierdzili się w tym, że zawsze gdy ktoś mówi „mój Bóg”, towystępuje on jako jednostka niższa wobec nadrzędnej. A.Wiśniewski kończy ten wątek słowami: „I takie są fakty drodzyprzyjaciele trynitarze” s. 32.

J 20:17, Rz 15:6, 2Kor 1:3, 2Kor 11:31, Ef 1:3, 1P1:3, Ap 1:6

Teraz poświęcimy uwagę pozostałym wersetom biblijnym,które przytacza A. Wiśniewski. Są to fragmenty w których


56 of 151 02/17/2014 03:21 PM

występują razem słowa „Bóg” i „Ojciec”.

J 20:17„udaj się do moich braci i powiedz im: ‘Wstępuję do Ojca

mego i Ojca waszego oraz do Boga mego i Boga waszego”;W tym fragmencie widzimy, że Jezus (choć zmartwychwstały)

mówi jako „człowiek”, bo nazywa Apostołów swoimi „braćmi”.Nie występuje On tu jako ich Pan i Bóg (J 13:13, 20:28), ale jakobrat. Ma więc prawo jako człowiek nazywać Ojca swoimBogiem. To, że Chrystus czasem mówi, wie i czyni jakoczłowiek, a innym razem jako Bóg, wykazaliśmy w poprzednimartykule (Wiedza Boga, Chrystusa i Ducha Świętego a „TrójcaŚwięta mit czy rzeczywistość?” podrozdział ‘Wiedza Jezusa naziemi’).

Jeden z największych obrońców Trójcy Świętej, przed atakamiarian, Hilary z Poitiers (315-367), tak między innymiwypowiedział się o J 20:17 w swym dziele „O Trójcy Świętej”:

„Gdy chodzi o chwałę Bóstwa Chrystusa, to Bóg jest jegoOjcem, gdy zaś chodzi o Jezusa Chrystusa, jako Jezusa, to Ojciecjest jego Bogiem” (11:17; tekst za „Św. Hilary z Poitiers. OTrójcy Świętej” przekł. ks. E. Stanula CSSR, Warszawa 2005).

Mogą też te słowa („Ojca mego (...) Boga mego”) oznaczać, żewstępuje On do Boga, o którym uczył i w tym znaczeniu Ojciecjest „Jego Bogiem”, a nie Bogiem faryzeuszy („jednego mamyOjca - Boga” J 8:41).

Ale prócz tego należy zauważyć, że Jezus według J 20:17dystansuje się od Apostołów. Nie mówi On wstępuję do „Ojcanaszego (...) Boga naszego”, ale do „Ojca mego i Ojca waszegooraz do Boga mego i Boga waszego”. Wskazuje to na zupełnieinną relację między Nim a Ojcem i pomiędzy pozostałymi ludźmia Bogiem.


57 of 151 02/17/2014 03:21 PM

Rz 15:6„i zgodnie jednymi ustami wielbili Boga i Ojca Pana naszego

Jezusa Chrystusa”;2Kor 1:3„Błogosławiony Bóg i Ojciec Pana naszego Jezusa Chrystusa,

Ojciec miłosierdzia i Bóg wszelkiej pociechy”;2Kor 11:31„Bóg i Ojciec Pana naszego Jezusa Chrystusa, Ten, który jest

błogosławiony na wieki, wie, że nie kłamię”;Ef 1:3

„Niech będzie błogosławiony Bóg i Ojciec Pana naszegoJezusa Chrystusa”;

1P 1:3„Niech będzie błogosławiony Bóg i Ojciec Pana naszego

Jezusa Chrystusa”.Na początek zauważmy, że ani razu nie występuje w tych

zdaniach konstrukcja typu „Ojciec i Bóg Pana naszego”, alebardziej niekorzystna dla antytrynitarzy tzn. „Bóg i Ojciec Pananaszego” (por. „Boga i Ojca swojego” Ap 1:6). Czy nie jest toznamienne?

Jeden, jedyny raz pożądane przez nich zdanie występuje w Ef1:17 („Bóg Pana naszego Jezusa Chrystusa”), ale w nim, jakwskazaliśmy w tabeli, słowo „Bóg” może być synonimemterminu „Ojciec”. Również określenie to („Bóg Pana”) możeoznaczać Boga, którego Jezus nam głosił, o którym nauczałinaczej niż inni (np. faryzeusze), tzn. o Bogu jako swoim Ojcu.

Pamiętajmy też, jak zaznaczyliśmy powyżej, że i pozmartwychwstaniu Jezus pomimo, że jest „Bogiem” (J 20:28),nadal pozostał na zawsze „Człowiekiem” (1Tm 2:5, Dz 7:56, Mk13:26) i dla Niego w ludzkiej naturze Ojciec jest właśnie


58 of 151 02/17/2014 03:21 PM

Bogiem.

Komentarz KUL omawiając przykładowo tekst 1P 1:3 podaje:„Ogólnie używanej formule św. Piotr nadaje chrześcijańską

treść przez wzmiankę, że ten Bóg, którego czczono w StarymTestamencie dla bardzo wielu łask od Niego otrzymanych, jestOjcem Pana naszego Jezusa Chrystusa (zob. Jak 1, 1). Słowa‘Bóg i Ojciec’ mają tylko jeden rodzajnik, gdyż odnoszą się dojednej Osoby” („Listy Katolickie. Wstęp - Przekład z Oryginału -Komentarz” ks. dr F. Gryglewicz, Poznań 1959, s. 177).

Wielu więc znawców przedmiotu uważa (choć nie wszyscy), żew omawianych wersetach należy ‘oddzielić’ „Boga” od „Ojca”.Bóg jest w tych przypadkach dla ludzi i szczególnie dla autorapiszącego dany list, natomiast Ojciec dla „Pana naszego JezusaChrystusa”. Fragment taki powinno się zatem rozumiećnastępująco:

„Błogosławiony [nasz, mój (pisze to Paweł)] Bóg i OjciecPana naszego Jezusa Chrystusa, Ojciec miłosierdzia i Bógwszelkiej pociechy” 2Kor 1:3.

Co potwierdza takie rozumienie? Otóż Paweł Apostoł jedenwerset wcześniej właśnie mówi o „naszym Bogu”:

„Łaska wam i pokój od Boga, Ojca naszego...” 2Kor 1:2 por.1Kor 1:3, Ga 1:3-4, Ef 1:3, Flp 1:2, Kol 1:2, 2Tes 1:1-2, 1Tm 1:1,Flm 3.

Ciekawe, że raczej nie próbuje się wmawiać nam, że Ojciec jestBogiem dla Jezusa na podstawie poniższych słów:

„Dzięki czynimy Bogu, Ojcu Pana naszego Jezusa Chrystusa...”Kol 1:3.

Choć Biblia Świadków Jehowy zrobiła odsyłacz do tegowersetu przy J 20:17, to jednak Towarzystwo Strażnica nie


59 of 151 02/17/2014 03:21 PM

omawia tego tekstu w swych publikacjach. Natomiast wartykułach epifanistów z cyklu „Badanie dogmatu Trójcy” z ichczasopisma pt. „Teraźniejsza Prawda i Zwiastun ChrystusowejEpifanii” Nr 363/18, kwiecień 1986 i Nr 365/19, czerwiec 1986(opublikowane też w formie broszury) nie wspomina się tekstuKol 1:3. Podobnie uczynił nasz epifanista.

Dodajmy tu, że skrajni antytrynitarze nawet słowa „sługa Bogai Pana Jezusa Chrystusa” (Jk 1:1) próbują odczytać jako „Bóg iPan, Jezusa Chrystusa”. Podobnie czynią z fragmentem „Boganaszego i Zbawiciela, Jezusa Chrystusa” 2P 1:1. Ale na szczęścieA. Wiśniewski chyba nie poszedł za ich głosem i niepotrzebujemy tu odpowiadać na taki zarzut, który należy doodosobnionych.

Na zakończenie przypomnijmy, że A. Wiśniewski w swymspisie fragmentów przydatnych mu, nie zamieszcza tekstów 2Kor11:31 i 1P 1:3.

Ap 1:6„uczynił nas królestwem - kapłanami dla Boga i Ojca

swojego”.W tym fragmencie niekoniecznie słowo „Bóg” musi być

połączone z terminem „swój”. Gdyby była inna konstrukcja tegozdania, tzn. „Boga swojego i Ojca”, to by można odczytać tenwerset, tak jak sobie życzą tego antytrynitarze. Ale skoro jestinaczej, nie będziemy podejmować tu specjalnej polemiki, tymbardziej, że A. Wiśniewski nie wymienia tego fragmentu w swymspisie. Odsyłamy też zainteresowanych do poprzednioomawianych wersetów, w których mówimy o ‘oddzieleniu’terminów „Bóg” i „Ojciec”.

Prócz tego, fragment ten odnosi się do przeszłości, gdyChrystus jako Pośrednik, poprzez ofiarę na krzyżu „uczynił nas


60 of 151 02/17/2014 03:21 PM

królestwem - kapłanami”, wołając w swym uniżeniu do Ojca„Boże mój, Boże mój...” Mt 27:46.

Jakie jeszcze zarzuty stawia A. Wiśniewski w omawianympodrozdziale swej książki?

Otóż przedstawił on taką oto dywagację:„Gdyby komuś przyszło do głowy, iż Jezus nazywa Ojca

‘swoim Bogiem’ tylko w stanie nie wywyższonym (wtedy kiedybył na ziemi) to niech zwróci uwagę na fakt, iż słowa zObjawienia św. Jana i z Listu do Hebrajczyków dotyczą Jezusauwielbionego, przebywającego w niebie u boku Ojca” s. 32.

Cóż powiedzieć na te słowa? Otóż jak widzimy, naszantytrynitarz ‘pozwala’ by Jezus nazywał Ojca „swym Bogiem”w stanie uniżenia na ziemi, ale „nie pozwala” by mógł to robićpóźniej. Czyżby A. Wiśniewski zapomniał, że teologiachrześcijańska naucza na podstawie Biblii, że Jezus przyjąłczłowieczeństwo na zawsze (1Tm 2:5, Dz 7:56, Mk 13:26), a niena czas do zmartwychwstania?

Mało tego, słowa Listu do Hebrajczyków, które przywołujenasz antytrynitarz, wcale nie odnoszą się tylko do czasu pozmartwychwstaniu. Na ogół wyróżnia się w interesującym nasfragmencie trzy fazy egzystencji Chrystusa:

Przed stworzeniem świata (Hbr 1:10);Wcielenia i związanego z nim „namaszczenia” (Hbr 1:8-9),

które dokonało się wtedy (patrz np. Dz 4:27).Powrotu w chwale (Hbr 1:6), choć niektórzy uczeni uważają, że

Hbr 1:6 mówi o czasie pierwszego przyjścia na świat.Tak więc słowa „Bóg Twój” (Hbr 1:9) nie muszą dotyczyć

„Jezusa uwielbionego, przebywającego w niebie u boku Ojca”jak chce A. Wiśniewski. Tym bardziej, że „towarzyszy” z tego


61 of 151 02/17/2014 03:21 PM

wersetu identyfikuje się na ogół z „braćmi” z J 20:17.Pamiętajmy też o głównym przesłaniu omawianego fragmentu:„Ty jesteś moim Synem (...) Ja będę Mu Ojcem, a On będzie

Mi Synem” Hbr 1:5.W tym duchu należy rozumieć słowa „Bóg Twój” (Hbr 1:9),

które równie dobrze mogą oznaczać „Ojciec Twój”, jak tooddano w stosunku do ludzi (Mt 6:4, 6, 18; por J 8:19).

O wspomnianych przez A. Wiśniewskiego słowach zObjawienia św. Jana mówiliśmy powyżej, gdzie omawialiśmysynonimy i tam odsyłamy zainteresowanych.

Przypomnijmy też, że Nowy Testament wielokrotnie powracado Jezusa uniżonego, pomimo że wstąpił już On wcześniej donieba: „my głosimy Chrystusa ukrzyżowanego...” 1Kor 1:23 por.1Kor 2:2, Gal 3:1, Ap 5:6, 12. Dlatego wszelkie rozważaniadotyczące ‘niższości’ Syna od Ojca powinny to uwzględniać.

Przytoczmy też jedną bardzo dziwną wypowiedź, czy raczej‘zachciankę’ A. Wiśniewskiego:

„Trynitarze nie potrafią wskazać ani jednego wersetu Pisma, wktórym Ojciec nazywałby Jezusa ‘swoim Bogiem’.” (s. 32).

Czy rzeczywiście naszemu antytrynitarzowi zależy na takimwersecie?

Nam wystarczy to, że Ojciec nazywa Jezusa „swoim Synem”(„mój Syn” Mt 3:17, 17:5), a ten będąc „Synem Bożym” jestzarazem „Bogiem” (patrz wymienność tych terminów: J 1:18 i3:16 oraz J 20:28 i 20:31).

Wobec tego Ojciec mówiąc „mój Syn [Boży] umiłowany” (Mt3:17, 17:5), stwierdza zarazem ‘mój Bóg umiłowany’ i tak teżnazywa Go gdzie indziej „Bogiem” i „Panem”, np. w Hbr 1:8-10(w innym rozdziale A. Wiśniewski omawiając Hbr 1:9 potrafiłstwierdzić: „Jest niewątpliwie prawdą, że Ojciec nazywa Syna


62 of 151 02/17/2014 03:21 PM

Bogiem”, by jednak zaraz dodać „Czyni tak również w stosunkudo innych istot (Ps 82)” s. 149; czyżby nasz antytrynitarzzrównywał Syna z ludźmi?).

Ale porównajmy jeszcze dwa teksty, gdzie Ojciec i Synnazwani są „Panami”:

Mówi Syn: „Ojcze, Panie nieba i ziemi” Łk 10:21;Mówi Ojciec: „Do Syna (...) Tyś, Panie na początku osadził

ziemię, dziełem też rąk Twoich są niebiosa” Hbr 1:8, 10.Owszem, nie ma tekście „mój Syn [Boży] umiłowany” (Mt

3:17, 17:5) (inaczej ‘mój Bóg umiłowany’), czy w nazywaniuSyna „Bogiem” i „Panem” żadnej hierarchii, która bywskazywała na Ojca jako niższego, ale czyż główną nauką Pismajest to, kto jest wyższy, a kto niższy (por. Łk 22:24-27)?

Dla nas najważniejsze jest, że Biblia uczy o wspomnianymfragmencie (Mt 17:5) i o Ojcu i Synu następująco:

„Otrzymał bowiem od Boga Ojca cześć i chwałę, gdy taki otogłos Go doszedł od wspaniałego Majestatu: To jest mój Synumiłowany, w którym mam upodobanie” 2P 1:17.

Tu zaś A. Wiśniewski chyba nie powie, że Ojciec jest niższy odSyna składając mu „cześć i chwałę”. Woli zapewne tego wersetunie komentować.

Oto jeden z końcowych wniosków A. Wiśniewskiego:„Biblia naucza, iż Jezus ma swego Boga” s. 32.My zaś to podsumujmy słowami:„Biblia naucza, iż Jezus-Człowiek ma swego Boga”, który jest

Ojcem.„Biblia naucza, iż Syn Boży ma swego Ojca”, który jest

Bogiem.„Biblia naucza, iż Bóg ma swego Syna”, który jest Bogiem (J

20:28).


63 of 151 02/17/2014 03:21 PM

Na koniec z satysfakcją trzeba stwierdzić, że A. Wiśniewski niemówi w omawianym przez nas podrozdziale swej książki o tym,że Jahwe był „Bogiem Słowa” przed Jego wcieleniem, a toprzecież najdłuższy etap ‘bycia’ Jezusa z Nim.

Myślimy że nasz antytrynitarz, wbrew Pismu, nie użyłbytakiego określenia, nawet jeśli tylko ‘zapomniał’ wspomnieć otym okresie czasu istnienia Słowa przedwiecznego.

Zapewne zna on najczęściej przytaczane fragmenty NowegoTestamentu:

„Na początku było Słowo, a Słowo było u Boga, i Bogiem byłoSłowo. Ono było na początku u Boga” J 1:1-2;

„On istniejąc w postaci Bożej, nie skorzystał ze sposobnościaby na równi być z Bogiem, lecz ogołocił samego siebie,przyjąwszy postać sługi...” Flp 2:6-7.

Ani słowa tu o tym, że Ojciec jest „Bogiem Logosu”. Wręczprzeciwnie, podkreślona jest nawet „równość” Syna z Ojcem,który dopiero gdy stał się sługą, tylko w ludzkiej swej naturzestał się niższym od Ojca. Wtedy zapewne, jak wspomnieliśmywcześniej, zaczął do Ojca zwracać się jako do swego Boga: „Tyjesteś moim Bogiem od łona mojej matki” Ps 22:11.

Czy zatem ostatnie słowa A. Wiśniewskiego, z omawianegoprzez nas podrozdziału jego książki, są wiarygodne? Oto one:

„Biblia naucza, iż Jezus ma swego Boga. Nie może być zatemtemu Bogu równy” s. 32.

Zaznaczam, że słowa „głową Chrystusa - Bóg” (1Kor 11:3)omówimy w osobnym artykule, podobnie jak zrobił to A.Wiśniewski w osobnym podrozdziale swej książki.


64 of 151 02/17/2014 03:21 PM

1.3. ‘Głową Chrystusa - Bóg’ a „TrójcaŚwięta mit czy rzeczywistość?”

Antytrynitarz Arkadiusz Wiśniewski w książce pt. „TrójcaŚwięta mit czy rzeczywistość?” (2004), którą opisaliśmy wartykule pt. Wiedza Boga, Chrystusa i Ducha Świętego a „TrójcaŚwięta mit czy rzeczywistość?”, podjął się interpretacji słów„Chciałbym, żebyście wiedzieli, że głową każdego mężczyznyjest Chrystus, mężczyzna zaś jest głową kobiety, a głowąChrystusa - Bóg” 1Kor 11:3. Wersetowi temu poświęcił on stronę35-tą swej książki.

Prawdopodobnie zachwycony tym fragmentem NowegoTestamentu nasz antytrynitarz-epifanista napisał:

„Jest to jeden z najmocniejszych dowodów przemawiających zasubordynacjonizmem” s. 35.

Później A. Wiśniewski zacytował protestanta JoshaMcDowella, którego nazwał „znanym trynitarnym ‘ekspertem’od Trójcy”, a który o 1Kor 11:3 napisał:

„We fragmencie tym uczyniono trzy porównania: mężczyzny zChrystusem, mężczyzny z kobietą, i Chrystusa z Bogiem.Tematem dyskusji jest tu trzecie porównanie: Chrystusa zBogiem. Bóg jest głową Chrystusa. Czyż nie jest tu mowa owyższości? Należy zauważyć, że porównanie to dotyczypodporządkowania i nie zakłada niższości lub wyższości. Znaczyono, że Jezus, gdy był na Ziemi, aby utożsamić się z rodzajemludzkim z własnej woli podporządkował się zwierzchnictwuOjca” s. 35 (cytat z „Jezus - biblijna obrona boskości Jezusa”Josh McDowell, Bart Larson, Warszawa 1998 s. 89).

Na początek małe spostrzeżenie. Otóż dziwne, że A.


65 of 151 02/17/2014 03:21 PM

Wiśniewski uważający się za pasjonata antytrynitaryzmu,poświęca uwagę osobie którą nazywa, zapewne z lekkaironicznie, „‘ekspertem’ od Trójcy”. Taki specjalista z obozuantytrynitarzy, a nie mógł na zachwalanych przez siebie stronachanglojęzycznych znaleźć godnego polemiki trynitarysty? Bozapewne zachodnie witryny internetowe antytrynitarzy uczciwieprzedstawiają argumenty znanych obrońców Trójcy Świętej. Alemoże się mylimy? Jak zauważymy, w swej książce A.Wiśniewski przedstawia ‘najlepszych’ antytrynitarzy, a z obozutrynitarnego nie przywołuje światowej klasy ekspertów, a tylkokrajowych oraz Josha McDowella, który nie jest uważany zazajmującego się szczegółowo problematyką Trójcy Świętej.Publikuje on książki i artykuły na najróżniejsze tematy religijne,a przy okazji i o Chrystusie Bogu i Trójcy Świętej.

Jeszcze wracając do ekspertów z obozu antytrynitarzy, tonajwiększym szacunkiem darzy A. Wiśniewski ludzi związanychw jakiś sposób z Towarzystwem Strażnica. Pisze on o nichnastępująco:

„Nie ukrywając swej sympatii do wspomnianych wyżejnieoficjalnych bardziej lub mniej niezależnych ŚwiadkówJehowy, muszę się jednak zgodzić z twierdzeniem, że woficjalnych publikacjach ‘Strażnicy’ przedstawiany jest Jezus,który wydaje mi się inny od Jezusa biblijnego” s. 8.

Na końcu tego artykułu, w ‘Dodatku’, odniesiemy się też doopinii Towarzystwa Strażnica komentującego tekst 1Kor 11:3,które w jakiś zapewne sposób popierają ci, których A.Wiśniewski nazywa „bardziej lub mniej niezależnymi ŚwiadkamiJehowy”.

Oto jak kwituje fragment McDowella nasz antytrynitarz:„Jest to, niestety, typowa dla niektórych trynitarzy sofistyka” s.


66 of 151 02/17/2014 03:21 PM

35.Ciekawe dlaczego takiego ‘sofistę’ wziął do polemiki A.

Wiśniewski? Czemu nie poszukał rzetelnego apologety, wszakpisze sam, że ta ‘sofistyka’ jest „typowa dla niektórychtrynitarzy”. Jeśli dla ‘niektórych’, to i zapewne zna innychtrynitarystów, którzy sofistyki nie uprawiają.

W kolejnym fragmencie nasz epifanista przedstawia swojąargumentację przeciwko cytowanemu protestantowi:

„Po pierwsze - powyższe porównanie nie dotyczy sytuacji gdyJezus był na ziemi. Paweł pisał w czasie teraźniejszym, i pisał topo zmartwychwstaniu Chrystusa. Paweł nie napisał: ‘głowąChrystusa był Bóg’”.

Otóż Paweł wszystko co napisał, to uczynił pozmartwychwstaniu Pana, więc nic szczególnego nam tu naszantytrynitarz nie odkrywa. On i o uniżeniu, i o ukrzyżowaniu iinnych faktach pisał, gdy Pan był już w chwale.

Apostoł zaledwie dwa wersety wcześniej pisze, że jest„naśladowcą Chrystusa” (1Kor 11:1), a więc tego, który kroczyłjak on po ziemi, a nie tego, który jest w niebie. Wskazuje przezto, że wspomina często Syna uniżonego (Flp 2:6-7).

Również w tym samym liście Paweł pisze:„my głosimy Chrystusa ukrzyżowanego...” 1Kor 1:23;„ Postanowiłem bowiem, będąc wśród was, nie znać niczego

więcej jak tylko Jezusa Chrystusa, i to ukrzyżowanego” 1Kor 2:2por. Gal 3:1.

Czy słowa A. Wiśniewskiego „Paweł nie napisał: ‘głowąChrystusa był Bóg’” mają jakąś wartość?

Odpowiemy na to następująco. Owszem Nowy Testamentmówi „głową Chrystusa - Bóg”, ale nie mówi:


67 of 151 02/17/2014 03:21 PM

„głową Syna Bożego - Bóg”, czy „głową Syna - Ojciec”.Bóg jest „głową” Jezusa-Człowieka i Pośrednika, który jest

również Synem Bożym i Bogiem (J 20:28). Chrystusczłowiekiem i Pośrednikiem pozostał już na zawsze, jak tegouczy Biblia:

„jeden jest Bóg, jeden też pośrednik między Bogiem a ludźmi,człowiek, Chrystus Jezus” 1Tm 2:5 por. Dz 7:56, Mk 13:26.

Widać więc, że powyższe dotyczy ludzkiej natury Chrystusa, anie Boskiej. Jezus-Bóg (J 20:28) nie potrzebuje mieć nad sobą‘głowy’, bo wola Syna jest wolą Ojca (J 16:15, 17:10), a podwzględem jedności działania, mocy i Boskiej natury Ojciec i Synsą jedno (J 10:30, 17:21-22, Kol 2:9).

Paweł często (po zmartwychwstaniu!) słowo „Chrystus” łączy zludzką naturą Jezusa, np. „Chrystus według ciała” (Rz 9:5), więctak samo pewnie mówi o Nim jako Człowieku w 1Kor 11:3.Pamiętajmy także, że uczy również o Jego Boskiej naturze: „Bógbłogosławiony na wieki” Rz 9:5.

Dodajmy tu, że A. Wiśniewski nie odróżnia dwóch natur wChrystusie, jest on bowiem, jak sam powie o sobie,poszukiwaczem ‘amatorem’:

„Jestem amatorem, którego pasją stała się Biblia iprzedstawiam takie argumenty, na jakie stać mój niedoskonałyumysł” s. 10.

Zauważmy jeszcze, że Apostoł swe dowodzenie sprowadził do„kategorii ludzkich”: niewiasta, mężczyzna, Chrystus, a dopierona samym szczycie Bóg. Widać więc, że chodziło Pawłowi oJezusa-Człowieka. Apostoł pominął tu np. sprawę aniołów, októrych mówi w 1Kor 11:10 („kobieta winna mieć na głowieznak poddania, ze względu na aniołów”) i w wielu innychtekstach (np. 1Kor 4:9, Ga 3:19, Hbr 13:2).

Interpretację tego tekstu (1Kor 11:3), że dotyczy on Jezusa jako


68 of 151 02/17/2014 03:21 PM

człowieka-Pośrednika, którego głową jest Bóg, potwierdza np.dzieło Orygenesa (ur. 185) „O zasadach”, w którym napisano:

„Wypada teraz zastanowić się nad istotą pośrednią pomiędzytymi stworzeniami a Bogiem, to znaczy nad ‘Pośrednikiem’[1Tm 2:5] (...) On jest ‘głową wszystkich’, a sam jako głowę maBoga Ojca, tak jak napisano ‘Głową Chrystusa jest Bóg’; wiemyteż, że napisano iż ‘nikt nie zna Ojca tylko Syn, ani Syna nikt niezna tylko Bóg’” (II:6:1).

Choć zapewne A. Wiśniewski, jak wielu antytrynitarzy, negujeOrygenesa jako autora tych słów, to nawet jeśli pochodzą one odRufina (345-410) [tłumaczył na łacinę dzieło Orygenesa (†254)],to wiemy przynajmniej, że nasze dzisiejsze rozumienie tekstu1Kor 11:3 ma długą tradycję, sięgającą IV wieku, ale i zapewnewcześniejszych czasów, bo nie słyszeliśmy nigdzie, by on byłtym, który wymyślił taką interpretację tego tekstu.

Ale jest jeszcze jedna sprawa. Otóż nie mamy w Bibliiokreślenia typu „a głową Słowa - Bóg”. Widać z tego, że przedwcieleniem przedwiecznego Słowa Bożego nie wiemy nic o„wyższości stanowisk”, jak to określił nasz antytrynitarz (patrzponiżej), to znaczy o „górowaniu” Boga nad Logosem. Aprzecież wszyscy znamy słowa dotyczące tamtego okresu:

„Na początku było Słowo, a Słowo było u Boga, i Bogiem byłoSłowo. Ono było na początku u Boga” J 1:1-2;

„On istniejąc w postaci Bożej, nie skorzystał ze sposobnościaby na równi być z Bogiem, lecz ogołocił samego siebie,przyjąwszy postać sługi...” Flp 2:6-7.

Nie ma tu mowy o tym, że Bóg jest „głową Logosu”. Wręczprzeciwnie, podkreślona jest „równość” Syna z Ojcem, którydopiero gdy stał się sługą, tylko w ludzkiej swej naturze, stał siępodległym Ojcu.


69 of 151 02/17/2014 03:21 PM

W dalszym fragmencie nasz antytrynitarz kontynuuje swąargumentację:

„Po drugie - podporządkowanie w tym przypadku zakładawyższość stanowisk czy też zajmowanej pozycji. Najbardziejwidoczne staje się to po przeczytaniu całego wersetu. Wystarczyodpowiedzieć sobie na pytanie - w jakim sensie głową kobietyjest mężczyzna i w jakim sensie głową mężczyzny jest Chrystus?Jeśli ktoś miałby trudności z odpowiedzią, polecam przeczytanieponiższego paralelnego fragmentu napisanego ręką tego samegoPawła.

‘Żony niechaj będą poddane mężom, jak Panu, bo mąż jestgłową żony, jak i Chrystus - Głową Kościoła: On - Zbawca Ciała.Lecz jak Kościół poddany jest Chrystusowi, tak i żony mężom -we wszystkim’ (Ef 5:22-24 BT).

To w zupełności powinno wystarczyć, by zrozumieć, co miał namyśli apostoł Paweł gdy stwierdzał, że głową kobiety jestmężczyzna, a głową mężczyzny Chrystus. Bez problemupowinno się więc dostrzec w jakim znaczeniu głową Chrystusajest Bóg” s. 35.

Jak widzimy A. Wiśniewski najbardziej ekscytuje się tu„wyższością stanowisk czy też zajmowanej pozycji”. TymczasemBóg zupełnie inaczej na to patrzy. Zaglądnijmy do innego listu„napisanego ręką tego samego Pawła”, jak to pisze naszantytrynitarz:

„Nie ma już Żyda ani poganina, nie ma już niewolnika aniczłowieka wolnego, nie ma już mężczyzny ani kobiety, wszyscybowiem jesteście kimś jednym w Chrystusie Jezusie. Jeżeli zaśnależycie do Chrystusa, to jesteście też potomstwem Abrahama izgodnie z obietnicą - dziedzicami” Ga 3:28-29.


70 of 151 02/17/2014 03:21 PM

Nazwanie więc mężczyzny „głową kobiety” (1Kor 11:3) niemusi oznaczać hierarchiczności od strony Boga, bo wszyscy są‘jednym w Chrystusie’ i ‘dziedzicami’ w Królestwie.

W niebie również mężczyźni nie będą górować nad kobietami(nie będą ich głowami). Podobnie wygląda sprawa Boga Ojca iJego umiłowanego Syna. Całość ta ujęta w jednym wersecie niejest przypadkowa.

Apostoł podał nam też motywację, dlaczego mężczyzna jestgłową kobiety. Napisał on między innymi:

„To nie mężczyzna powstał z kobiety, lecz kobieta zmężczyzny. Podobnie też mężczyzna nie został stworzony dlakobiety, lecz kobieta dla mężczyzny” 1Kor 11:8-9.

Podobnie możemy napisać o Chrystusie i Bogu:‘To nie Bóg narodził się z Chrystusa, lecz Chrystus z Boga. Nie

Bóg został zrodzony dla Jezusa, lecz Jezus dla Boga’.Dlatego właśnie Paweł w tym samym liście napisał też:„wszystko jest wasze, wy zaś Chrystusa, a Chrystus - Boga”

1Kor 3:22-23.Bardzo ciekawe pozostawił nam też inne zdanie Apostoł Paweł:„I On jest Głową Ciała - Kościoła” Kol 1:18.Widzimy z tych słów, że pomimo, że Jezus jest „Głową”, to jest

„głową” swego ‘własnego ciała’, którym jest Jego Kościół. Czytu jest akcentowana hierarchiczność, czy raczej umiłowaniewłasnego ciała, jak o tym pisze gdzie indziej Apostoł:

„Przecież nigdy nikt nie odnosił się z nienawiścią do własnegociała, lecz [każdy] je żywi i pielęgnuje, jak i Chrystus - Kościół,bo jesteśmy członkami Jego Ciała” Ef 5:29-30.

Podobnie wcześniej wspomniał Apostoł o relacji międzymężczyznami i kobietami:

„Mężowie powinni miłować swoje żony, tak jak własne ciało.Kto miłuje swoją żonę, siebie samego miłuje” Ef 5:28.


71 of 151 02/17/2014 03:21 PM

Wydaje się więc, że jeśli porównywać poszczególne „głowy”,to słowa „a głową Chrystusa - Bóg”, będą najbardziejzrozumiałe, gdy je zestawimy z tymi, które mówiły, że ‘Chrystusjest głową swego Ciała (z którym jest przez to jedno) - Kościoła,który miłuje’ (por. Kol 1:18, Ef 5:28-30).

Podobnie Bóg jest jedno z Chrystusem (J 10:30), któregoumiłował, a głową Jego jest przez to, że jest Stwórcą Jezusowegociała ludzkiego.

Oto jak omawia tekst 1Kor 11:3 „Komentarz praktyczny doNowego Testamentu” (o. A. Jankowski, ks. K. Romaniuk, ks. L.Stachowiak, Poznań-Warszawa 1975):

„Powtarzający się w tym wierszu kilkakrotnie wyraz ‘głowa’wyraża ideę pewnej, nie określonej bliżej nadrzędności. Chrystusjest głową mężczyzny w tym sensie, że był mężczyzną wzorem imodelem każdego ziemskiego mężczyzny. Mężczyzna natomiastjest głową kobiety dlatego, iż według starotestamentowej nauki opoczątku człowieka - Paweł bardzo wyraźnie do tego nawiązuje -mężczyzna został stworzony pierwszy, a potem dopiero kobieta, ito w wyraźnej zależności od mężczyzny. Bóg jest głowąChrystusa chyba głównie w tym znaczeniu, że właśnie BógOjciec jest Stwórcą wszechrzeczy oraz inicjatorem całego dziełazbawienia. Chrystus jest poza tym poddany Ojcu i niższy odNiego ze względu na swą ludzka naturę” (s. 743).

I jeszcze jedna sprawa. A. Wiśniewski wiele uwagi poświęcapewnej dosłowności tekstu 1Kor 11:3. Oto jego dwa cytaty:

„Paweł nie napisał: ‘głową Chrystusa był Bóg’”;„Bez problemu powinno się więc dostrzec w jakim znaczeniu

głową Chrystusa jest Bóg” (podkreślenie moje tzn. W. B.).Otóż dziwne, że tak skrupulatny analityk, za jakiego ma go

wielu antytrynitarzy, a przegapił fakt, że w tekście greckim, we


72 of 151 02/17/2014 03:21 PM

fragmencie „głową Chrystusa - Bóg”, brak słowa „jest” (gr.estin)! Termin ten występuje tylko w pierwszej części tegowersetu: „głową, każdego mężczyzny jest Chrystus”. Choćniewiele wnosi to do naszej dyskusji, ale przynajmniej ukazujeto, że nasz antytrynitarz czasem gubi pewne fakty, skupiając siętylko na swej argumentacji.

Wspomnijmy też, że ‘targowanie się’ A. Wiśniewskiego o„wyższość stanowisk” bardzo przypomina słowa dotycząceApostołów:

„Powstał również spór między nimi o to, który z nich zdaje siębyć największy” Łk 22:24.

Jezus tę rywalizację skwitował między innymi następująco:„Otóż Ja jestem pośród was jak ten, kto służy” Łk 22:27.

Na koniec przedstawiamy chyba najstarszy ocalały fragment zdzieł pisarzy wczesnochrześcijańskich, który wymienia słowa z1Kor 11:3. Oto słowa Ireneusza z Lyonu (130-202):

„Słowo zaś niesione przez Ojca udziela Ducha wszystkim tym,którym chce dać Ojciec (...) I w ten sposób objawia się jeden BógOjciec, który jest ‘ponad wszystkim i przez wszystko, i wewszystkim’ [Ef 4:6]. Bo ponad wszystkim jest Ojciec i jest ongłową Chrystusa, przez wszystko jest Słowo i ono jest głowąKościoła, we wszystkich zaś nas jest Duch i on jest wodą żywą,którą daje Pan tym, którzy poprawnie w niego wierzą, miłują go iwiedzą, że jest Ojciec, który jest ‘ponad wszystkim i przezwszystko, i w nas wszystkich’ [Ef 4:6]” („Przeciw herezjom”5:18,2).

Antytrynitarze komentując ten fragment akcentują tylko to, żeOjciec jest „głową Chrystusa”. Tak uczyniło np. TowarzystwoStrażnica w swej publikacji (Strażnica Nr 20, 1993 s. 29), które


73 of 151 02/17/2014 03:21 PM

opuściło też wzmiankę o Duchu Świętym! A tak się składa, żefragment ten ma znaczenie trynitarne (!), jak widzimy powyżej.Ireneusz zaś poszczególne zwroty tekstu Ef 4:6 nadaje trzemOsobom Bożym (patrz też „Wykład Nauki Apostolskiej” 5).

Mało tego, pisarz ten w tym fragmencie Ojca nazywa „głowąChrystusa”, a nie „głową Słowa”, przez które według niego jest„wszystko”. Widać więc, że dla Ireneusza Słowo to Bóg [por. J1:1, 18], a Chrystus to Człowiek, którego Ojciec jest głową [por.1Kor 11:3].

Nie może być inaczej, bo gdzie indziej pisze on:„Panem jest Ojciec i Panem jest Syn, Bogiem jest Ojciec,

Bogiem jest Syn, bo zrodzony z Boga jest Bogiem [por. J 1:18]. Itak według substancji, swej mocy i istoty ukazuje się jeden Bóg,zaś wedle porządku naszego zbawienia to Syn i Ojciec”(„Wykład Nauki Apostolskiej” 47).

Oto wspomniany ‘okrojony’ fragment Ireneusza, któryzacytowało Towarzystwo Strażnica:

„‘W taki sposób oznajmiono, że jeden Bóg Ojciec jest ponadwszystkim, przez wszystkich i we wszystkich. Ojciecrzeczywiście jest ponad wszystkim i stanowi Głowę Chrystusa’(Adversus haereses, księga V, rozdział 18,2)” (Strażnica Nr 20,1993 s. 29).

Czy opuszczenie przez Towarzystwo Strażnica pozostałychsłów Ireneusza jest tu tylko przypadkowe?

Dodatek

Choć Towarzystwo Strażnica nic nowego nie wnosi dointerpretacji tekstu 1Kor 11:3, to zacytujmy tu co ma ono dopowiedzenia w jego sprawie, w znanym swoim podręczniku:


74 of 151 02/17/2014 03:21 PM

„1 Kor. 11:3 (BT): ‘Chciałbym, żebyście wiedzieli, że głowąkażdego mężczyzny jest Chrystus, mężczyzna zaś jest głowąkobiety, a głową Chrystusa - Bóg’. (Nie ulega więc wątpliwości,że Chrystus nie jest Bogiem i że Bóg jest wyższy niż Chrystus.Warto też zaznaczyć, że słowa te napisano około 55 roku n.e., toznaczy jakieś 22 lata po powrocie Jezusa do nieba. Przedstawionatu prawda dotyczy zatem relacji między Bogiem a Chrystusem wniebie)” („Prowadzenie rozmów na podstawie Pism” 2001 s.370).

Nie będziemy tu powtarzać naszej argumentacji przedstawionejpowyżej, ale zwróćmy uwagę na trzy fragmenty:

„Nie ulega więc wątpliwości, że Chrystus nie jest Bogiem”;„Bóg jest wyższy niż Chrystus”;

„Przedstawiona tu prawda dotyczy zatem relacji międzyBogiem a Chrystusem w niebie”.

Otóż Jezus wbrew powyższemu stwierdzeniu, a według Biblii,jest „Bogiem” (J 20:28, 1:18) i to niezależnie od tego, czyTowarzystwo Strażnica tego chce, czy nie! Mało tego, ten samPaweł w innym liście sugeruje Bóstwo Jezusa pisząc:„Oświadczam więc wam, bracia, że głoszona przeze mnieEwangelia nie jest wymysłem ludzkim. Nie otrzymałem jejbowiem ani nie nauczyłem się od jakiegoś człowieka, leczobjawił mi ją Jezus Chrystus” Ga 1:11-12; por. Rz 9:5 („Chrystus(...) Bóg błogosławiony na wieki”).

Nie wynika z powyższego fragmentu, że Bóg jest „wyższy” odChrystusa, ale że jest „głową” Jezusa, który nadal jest teżczłowiekiem (1Tm 2:5), prócz tego, że jest Bogiem (J 20:28). Nienapisano tu, że „Bóg jest głową Syna Bożego”.

Czyżby według Towarzystwa Strażnica, to że Ojciec jest


75 of 151 02/17/2014 03:21 PM

„głową” Jezusa dotyczyło tylko czasu, gdy ten znalazł się wniebie? Jeśli tak będziemy podchodzić do tekstów Biblii jakŚwiadkowie Jehowy, to okaże się, że przed wniebowstąpieniemBóg nie był głową Chrystusa.

1.4. Jezus ‘Adon Jah’ a „Trójca Święta mitczy rzeczywistość?” (cz. I - Ewangelia

Łukasza)

Antytrynitarz Arkadiusz Wiśniewski w swej książce pt. „TrójcaŚwięta mit czy rzeczywistość?” (Bielsko-Biała 2004) jeden zrozdziałów zatytułował ‘Jezus jako Jahwe’ (s. 142). Omawia wnim trzy fragmenty Biblii (J 8:58, Hbr 1:8-12, Za 12:10). Piszeon też, że „Dowodząc istnienia Trójcy, trynitarze często powołująsię na rzekomą tożsamość Jezusa z Bogiem Jahwe” (s. 142),która ma wynikać z tych tekstów.

Ponieważ są to wersety znane, niejednokrotnie omawiane, aniewiele możemy tu dodać do tego co inni już napisali, więcodsyłamy zainteresowanych do następujących artykułówopublikowanych na www.apologetyka.info :

„Ego Eimi - Ja Jestem, czy Ja już byłem” G. Żebrowski;„Jezus jako Jahwe w Liście do Hebrajczyków” G. Żebrowski;

„Zachariasz 12,10 pod ostrzałem antytrynitarzy” J.Lewandowski.

My zaś zajmiemy się tu innymi fragmentami Biblii, którychnasz antytrynitarz-epifanista nie komentuje.

Na początek jednak kilkanaście zdań wprowadzenia. Otóż


76 of 151 02/17/2014 03:21 PM

wielokrotnie rozmawiając w przeszłości z antytrynitarzami oBóstwie Chrystusa spotykałem się z wysuwaniem przez nichjakichś wstępnych zastrzeżeń. Tu wspomnę wydarzenie sprzedkilkunastu lat. Była to dyskusja ze znanym w środowiskugdańskim, nieżyjącym już nadzorcą, który był najbardziejwykształconym Świadkiem Jehowy w naszym regionie. Pan R.pełnił funkcję docenta na Politechnice Gdańskiej (za PRL-ustopień wyższy od doktora). Był wykładowcą fizyki(wykształcenie, stopnie i tytuły naukowe zdobył zanim stał sięŚwiadkiem Jehowy). Świadek ten, gdy rozpoczynaliśmyrozmowę o prawdziwym Bóstwie Jezusa powiedział:

„Proszę udowodnić mi Bóstwo Chrystusa, na podstawieEwangelii, z wyłączeniem Ewangelii Jana”.

Wszystko to zapewne było zgodne, według niego, ze słowami„Całe Pismo przez Boga jest natchnione i pożyteczne do nauki,do wykrywania błędów...” 2Tm 3:16 BW.

Takie wybiórcze potraktowanie tematu podpowiadało panu R.zapewne też jego wykształcenie i umysł badawczy.

Pamiętam, że wtedy prawie automatycznie wypowiedziałemsłowa:

„Łk 1:16-17. Proszę otworzyć ten tekst i przeczytać go nam!”(były przy tym obecne jeszcze trzy inne osoby).

Oto te słowa:„[Jan] Wielu spośród synów Izraela nawróci do Pana, Boga

ich; on sam pójdzie przed Nim w duchu i mocy Eliasza...” Łk1:16-17.

Po odczytaniu tego wersetu, całkiem profesora ‘zatkało’.Widocznie na ‘kursach antytrynitaryzmu’ nie nauczono gojeszcze, jak wywrócić ten tekst ‘do góry nogami’. Mało tego,publikacje Towarzystwa Strażnica też raczej nie komentują tegotekstu.


77 of 151 02/17/2014 03:21 PM

Zadane dodatkowe pytanie: „Przed kim szedł Jan?”, sprawiłotyle problemu naszemu nadzorcy, że nie odpowiedział na tękwestię.

W myślach zrozumiał on zapewne, że przecież Jan szedł przedJezusem, a w Łk 1:16-17 mowa jest o tym, że poprzedzał on„Pana Boga”. Pan R. miał wiele kłopotu z pojęciem tego, a nieistniał jeszcze wtedy polski Nowy Testament wydany w 1993 r.przez Towarzystwo Strażnica, który byłby mu pomocny.

Zamyślony wreszcie sięgnął do torby po znajdującą się w niejangielską edycję „Pisma Świętego w przekładzie NowegoŚwiata”.

Po chwili medytacji stwierdził, że trzeba w tym werseciewstawić imię Jehowa (zamiast Pan) i problem (jego) znika.

Jedna z osób (kleryk) zapytała profesora o zasadnośćwstawiania tam imienia Jehowa i wskazała mu tekst grecki, któryjego nie zawiera. Dodała również, że nie jest to nawet cytat zeStarego Testamentu, który by zawierał imię Jahwe.

Zakłopotany nadzorca zasłonił się skomplikowanymproblemem i podążył ku zmianie tematu, który sam wcześniejzainicjował i uwarunkował. Dodał też, że „Ktoś tu się myli, alezapewne nie ja”. Ponieważ jednak na poczekaniu nie potrafiłuzasadnić celowości wstawienia imienia Jehowa do tekstu Łk1:16, więc obiecał napisać do Towarzystwa Strażnica w tejsprawie, co zapewne nie nastąpiło, a bynajmniej nie zostaliśmyzawiadomieni o opinii tej organizacji.

Bardzo podobne zastrzeżenie, czy wybiórczość tekstówzastosował antytrynitarz-epifanista A. Wiśniewski w swejksiążce. Otóż napisał on między innymi:

„My nie mamy wątpliwości, iż Ojcowie Apostolscy i większośćApologetów nazywa Jezusa Bogiem. Jednak czynią to w zupełnie


78 of 151 02/17/2014 03:21 PM

innym znaczeniu niż dzisiejsi trynitarze! Niech ktoś spróbujeudowodnić z ich Pism, że ktokolwiek - przypuśćmy do roku250 n.e. - uznawał Jezusa za równego Ojcu!” („Trójca Świętamit czy rzeczywistość?” 2004, s. 106).

Powyżej pogrubiliśmy słowa zastrzeżenia A. Wiśniewskiego,by było widać o co mu chodzi. Trzeba przyznać, że choć pisze ono sobie w swej książce, że jest w sprawach teologii amatorem(„Jestem amatorem. którego pasją stała się Biblia i przedstawiamtakie argumenty, na jakie stać mój niedoskonały umysł” s. 10), tojednak tu zachował się jak ‘szczwany lis’.

Nie będziemy tutaj odpowiadać na powyższy jego problem, aleprzypomnijmy zainteresowanym, że zrobiliśmy to już wpodrozdziale ‘Równość Syna z Ojcem’ w artykule pt. „WiedzaBoga, Chrystusa i Ducha Świętego a ‘Trójca Święta mit czyrzeczywistość?’” (www.apologetyka.info lubwww.piotrandryszczak.pl ).

W tym artykule nawiążemy do wykazania Bóstwa Chrystusatylko na podstawie Ewangelii, z wyłączeniem Ewangelii Jana, jaktego sobie zażyczył kiedyś znany gdański nadzorca ŚwiadkówJehowy. Oczywiście ograniczymy się tu tylko donajważniejszych przykładów.

Prawie wszyscy bibliści uważają, że każda z Ewangeliisynoptycznych powstała dla innego środowiska:

Mateusza dla Żydów;Marka dla Rzymian;Łukasza dla Greków.

Z tego powodu autorzy ich dostosowywali treść tego conapisali do mentalności poszczególnych narodów. Widać to takżeprzy opisie Bóstwa Chrystusa, co sami zauważymy poniżej.


79 of 151 02/17/2014 03:21 PM

Ewangelia Łukasza

Ponieważ A. Wiśniewski w swej książce lubi przybliżać namosoby na które się powołuje (np. Kenneth L. McKay, J. BeDuhn;patrz s. 147), więc i my przedstawimy postać księdza AndrzejaKowalczyka (ur. 1940), na którego opracowaniu będziemy wdużej mierze bazować.

Otóż należy on do najlepszych w świecie (!) znawcówEwangelii Mateusza i zarazem jest jednym z najgorliwszychprzeciwników istnienia tak zwanego źródła „Q”, które miałobybyć trzonem dla powstania Ewangelii synoptycznych.

Ks. A. Kowalczyk jest absolwentem Papieskiego InstytutuBiblijnego oraz Uniwersytetu św. Tomasza z Akwinu w Rzymie.Prócz tego to doktor habilitowany teologii biblijnej oraz rektorGdańskiego Archidiecezjalnego Kolegium Teologicznego izarazem wykładowca teologii biblijnej w Gdańskim SeminariumDuchownym oraz Filii Uniwersytetu Kardynała StefanaWyszyńskiego w Tczewie.

„Jego specjalnością jest problem podobieństw i różnic w trzechpierwszych Ewangeliach oraz geneza Ewangelii. Jest on autoremoryginalnej teorii powstania Ewangelii według św. Mateusza wścisłej relacji z pierwszymi sześcioma księgami StaregoTestamentu” (nota biograficzna redakcji w „Geneza EwangeliiMarka”).

Owocem jego pracy naukowej są przede wszystkim trzy dzieła,które wyjaśniają problematykę powstania Ewangeliisynoptycznych oraz bronią tradycyjnego pierwszeństwanapisania Ewangelii przez Mateusza. Oto one:

„Wpływ typologii oraz tekstów Starego Testamentu na redakcjęEwangelii Mateusza” wyd. II poprawione ks. A. Kowalczyk,Pelplin 2004 (wyd. I, Gdańsk 1993);


80 of 151 02/17/2014 03:21 PM

„Geneza Ewangelii Marka” ks. A. Kowalczyk, Pelplin 2004;„Geneza Ewangelii Łukasza” ks. A. Kowalczyk, Pelplin 2006.

Ks. Kowalczyk w jednym ze swoich dzieł wskazuje, żezarówno w genealogii Jezusa w Ewangelii Mateusza, jak i wEwangelii Łukasza ‘ukryte’ są tytuły Chrystusa. O ile wpierwszej z nich jest to imię „Dawid”, to w drugiej „Adon Jah”(Jahwe Pan). Mielibyśmy tu ukazane przy okazji dwie naturyJezusa: ludzką i boską.

Oto obszerny fragment na ten temat z opracowania ks. A.Kowalczyka:

„Mateusz dzieli genealogię Jezusa na trzy części po czternaściepokoleń. Czternaście to liczbowa wartość imienia Dawid. Literyhebrajskie tego imienia mają bowiem następującą wartość: dalet(4) + waw (6) + dalet (4) = 14. Na ogół uważa się, że Mateuszdzieli genealogię na trzy części po czternaście pokoleń, abywykazać, że stoi ona pod znakiem Dawida, że Jezus jestoczekiwanym Synem Dawida, doskonałym Dawidem.

Jeśli powyższą metodę interpretacji liczb stosowaną wodniesieniu do genealogii w Ewangelii Mateusza zastosujemy dogenealogii w Ewangelii Łukasza, otrzymamy bardzo interesującywynik. Otóż, w genealogii Łukaszowej Jezusa od Adama dzieli76 pokoleń. Liczba 76 stanowi sumę dwóch liczb 61 i 15. Liczba61 jest z kolei sumą liter-liczb wyrazu ADWN (Adon - Pan): alef(1) + dalet (4) + waw (6) + nun (50) = 61. Liczba 15 jest sumąliter wyrazu IH (Jah - skrót imienia Bożego): jod (10) + he (5) =15. Adon występuje między innymi jako tytuł Boga zarówno wliczbie pojedynczej jak i mnogiej, z zaimkiem dzierżawczym ‘ai’(Adonai - mój Pan) jak i bez zaimka i jest tłumaczony na językgrecki przy pomocy kyrios; np. w liczbie pojedynczej i bezzaimka występuje w Wj 23,17 (kyriou tou theou sou), a także w


81 of 151 02/17/2014 03:21 PM

Ps 114,7; Mal 3,1; Jos 3,11. 13 itd. Jah jest skrótem imieniaBożego Jahwe i również tłumaczony jest przy pomocy kyrios;występuje w Wj 15,2; 17,16; Ps 89,9 itd. Żydzi, ze względu naskrót Jah, liczby 15 nie oznaczają przy pomocy 10 + 5, ale przypomocy liter waw (6) + teth (9). Genealogia Jezusa u Łukaszastoi więc pod znakiem Adon Jah, czyli ‘Jahwe Pan’.

Czy na pewno jednak Łukasz dzielił liczbę 76 na 61 + 15, a te zkolei na takie liczby, które dają imię Boże? Czy znał on wartośćcyfrową liter hebrajskich? Jeżeli chodzi o to ostatnie pytanie, toodpowiedź nie będzie trudna. Łukasz, zgodnie z tym co pisze wPrologu, zbierał materiały do swojej Ewangelii wśród naocznychświadków, czyli chrześcijan pochodzenia żydowskiego wPalestynie. Nie mogły więc być mu obce problemy związane zliczbową interpretacją genealogii zaprezentowaną przezMateusza. Jeżeli zaś chodziło o podział liczby 76 i dalszych, toraczej należało by przyjąć, że Łukasz nie odnajdywał imieniaprzez podział liczb, ale już wcześniej znał imię Boże i jegocyfrową wartość i po prostu odkrył je w posiadanej liczbiepokoleń. Imieniem Adon Łukasz mógł się zainteresować, gdyżono występuje w hebrajskim tekście Psalmu 110,1, który Jezusprzytacza w Ewangeliach synoptycznych stawiając problemswojej godności Syna Bożego. W Ewangelii Łukasza znajduje się

on w 20,41-44: Jak można twierdzić, że Mesjasz jest synemDawida? Przecież sam Dawid mówi w Księdze Psalmów: ‘RzekłPan (TM: Jahwe) do Pana mego (TM: Adonai): Siądź po prawicymojej, aż położę nieprzyjaciół Twoich jako podnóżek pod Twojestopy’. Do tego Psalmu Jezus czyni aluzję również w procesieprzed Sanhedrynem (por. Łk 22,69). Tytuł Adon jest więcwyjątkowy, gdyż jest to starotestamentalny tytuł Boga, któryJezus odnosi do siebie. Kiedy Łukasz (względnie ktoś inny w


82 of 151 02/17/2014 03:21 PM

środowisku żydowskim) podstawił cyfry pod litery imienia,otrzymywał liczbę 61. Liczba 15 była sumą liczb znanego Żydomskrótu imienia Bożego. Imię Jahwe odnoszą do Jezusa wszyscy

synoptycy cytując tekst Iz 40,3-5. W Łk 3,4-6 brzmi onnastępująco: Głos wołającego na pustyni: Przygotujcie drogęPanu (TM: Jahwe), prostujcie ścieżki dla Niego!...

Zresztą, jeszcze prostszą drogą do odkrycia w liczbie 76 AdonJah było odjęcie od niej liczby 15, której znaczenie Łukaszmusiał znać, a następnie podstawienie liter pod pozostałą liczbę61.

A zatem jest bardzo prawdopodobne, że Łukasz doprowadzagenealogię Jezusa do Adama, aby wykazać, że Jezus jest nietylko oczekiwanym Synem Dawida, ale również prawdziwymBogiem” („Geneza Ewangelii Marka” Pelplin 2004, s. 211-212).

Ponieważ, jak wskazuje ks. A. Kowalczyk, dla Łukasza Jezusto, ‘Adon Jah’, więc wydaje się, że Ewangelista ten nie dajeżadnych szans dzisiejszym antytrynitarzom, by mogli siędopatrzeć w jego Ewangelii czegoś, w czym Syn jest niższy odOjca.

I rzeczywiście, nie znajdziemy w niej stwierdzeń typu:„nikt nie wie (...) ani Syn” (Mk 13:32 por. Dz 1:7);„nie mógł tam zdziałać żadnego cudu” (Mk 6:5 por. Łk 5:17);

„nie do Mnie jednak należy dać miejsce po mojej stronieprawej i lewej...” (Mt 20:23 por. Łk 23:43);

„Ojciec większy jest ode Mnie” (J 14:28 por. Łk 10:22, 24:49);„Boże mój, czemuś mnie opuścił?” (Mt 27:46 por. Łk 23:46).W Ewangelii tej nie padają ze strony Jezusa słowa o Ojcu jako

„jedynym Panu” (Mk 12:29 por. Łk 1:43, 24:34), „jedynymprawdziwym Bogu” (J 17:3 por. Łk 1:16-17) czy „Bogu swoim”


83 of 151 02/17/2014 03:21 PM

(J 20:17). Jeśli Łukasz pisze, że np. grzechy może odpuszczaćtylko „jedyny czy sam [monos] Bóg” (Łk 5:21), to też zaznacza,że Chrystus także tego dokonuje (Łk 5:24). Por. też Łk 4:8 z Łk24:52.

Dodajmy na marginesie, że Mateusz we fragmencie oodpuszczaniu grzechów opuścił słowa o Bogu (Mt 9:1-8), aMarek mówi o „jednym”, a nie „jedynym” Bogu (Mk 2:7). Torównież wskazuje jak Łukaszowi zależy by pokazać, że Chrystusdokonuje tego samego co „jedyny Bóg”. Tym samym zestawiamajestat obu osób Bożych (por. J 5:19 „to samo co On czyni,podobnie i Syn czyni”).

Nawet określenie typu „posłał Mnie Ojciec” (J 6:44, 57)występuje u Łukasza niezwykle rzadko, a jak już, to zrównującSyna z Ojcem: „kto Mnie przyjmuje, przyjmuje Tego, który Mnieposłał” Łk 9:48 por. Łk 10:16, 4:43.

Mało tego, w jego Ewangelii Chrystus nie jest nazwany nigdywprost „sługą” Boga (jak np. w Mt 12:18), choć sam powiedział,że przyszedł służyć ludziom (Łk 22:27).

Także i słowa z Ogrójca „Ojcze, jeśli chcesz zabierz ode Mnieten kielich” (Łk 22:42), są mniej dosadne niż pozostałychEwangelistów: „jeśli to możliwe, niech Mnie ominie ten kielich”Mt 26:39 por. Mk 14:36.

Oczywiście Łukasz mówiąc o Jezusie Bogu, nie zapomina też oludzkiej naturze Syna, bo mówi o tym, że np. Chrystus bywałgłodny (Łk 4:4), spał (Łk 8:24), czy płakał (Łk 19:41). Ale i jakojedyny z Ewangelistów-synoptyków (Mateusz, Marek, Łukasz),podczas uroczystego wjazdu do Jerozolimy, nazwał Chrystusa„Królem” Łk 19:38. Podobnie zresztą jak Jan (J 12:13-15), któryo Bóstwie Jezusa pisał wielokrotnie (J 1:1, 18, 23, 3:31, 35, 5:18,21-23, 8:24, 28, 58, 10:18, 30, 33, 11:25, 12:39-41, 13:19,14:9-11, 16:15, 17:5, 10, 19:37, 20:28, 1J 5:20, Ap 1:17, 2:3,


84 of 151 02/17/2014 03:21 PM

5:12-14, 22:12-13).Wydaje się, że tylko od biedy mogliby antytrynitarze przeciw

Chrystusowi zacytować z Ewangelii Łukasza tekst „Nauczycieludobry (...). Czemu nazywasz Mnie dobrym? Nikt nie jest dobry,tylko sam Bóg” Łk 18:18-19.

Ale słowo „dobry” należy inaczej rozumieć, niż myślą oni,bowiem Jezus jest Bogiem (Łk 1:16-17 por. J 20:28), więc jestdobrym. Chrystus zadał tu pytanie, a nie uczynił zarzut. Prócztego sam On używał tego terminu w tej Ewangelii wobec ludzi(Łk 6:45), sługi z przypowieści (Łk 19:17), Józefa z Arymatei(Łk 23:50) i ciągle głosił „Dobrą Nowinę” (Łk 4:18, 43, 16:16,20:1). Patrz też Łukasza Dz 11:24 (o Barnabie) por. Łk 6:35 i 1P2:3.

Jest też u Łukasza podobna wypowiedź do tej z Łk 18:18 iChrystus nie ‘prostuje’ w niej wypowiadającego te słowa:„Nauczycielu! dobrze powiedziałeś” Łk 20:39 BW.[Werset powyższy szczegółowo omówiliśmy w książce pt. „Wobronie wiary” w rozdziale ‘Bóstwo Chrystusa’ (pkt 2.7.) i tamodsyłamy zainteresowanych (www.apologetyka.info lubwww.piotrandryszczak.pl )].

Jak już nie mają antytrynitarze co wyciągnąć przeciw PanuJezusowi z Ewangelii Łukasza, to nawet z Jego dzieciństwaprzytaczają fragment o tym, że On „czynił postępy w mądrości”(Łk 2:52), równocześnie nauczając też, iż Chrystus był„Mądrością” z Prz 8:22, z czasu zanim świat powstał. Problemgodzenia tego, pozostawmy jednak samym antytrynitarzom.

Może ktoś zapyta, dlaczego u Łukasza jest tak mało tekstówjakby ‘umniejszających’ Jezusa? Wydaje się, że powodem tegobyło to, że pisał on swą Ewangelię dla środowiska greckiego.Łukasz nie chciał pewnie by Chrystus, jego Bóg, był w czymś


85 of 151 02/17/2014 03:21 PM

niższy od bogów z Olimpu. Z tego też powodu zapewne nazywaOjca Jezusa „Najwyższym” (Łk 1:32) czy „BogiemNajwyższym” (Łk 8:28). Przez to też wskazał, że Chrystus będąc„Synem Najwyższego” (Łk 1:32) i „dziedzicem” (Łk 20:14 por.Hbr 1:2), jest tak jak Jego Ojciec ponad wszelkimi bogami. Przednim to, jako „Panem” (Łk 1:76) i „Panem Bogiem” (Łk 1:16-17)miał iść Jan, „prorok Najwyższego” (Łk 1:76). Patrz też Łk 1:35,6:38, Dz 7:48, 16:17, 1Kor 8:5-6.

Przejdźmy teraz do ukazania, co Łukasz w swej Ewangeliimówi o Jezusie Bogu, który według jego genealogii ma‘przypisany’ tytuł „Adon Jah”.

We wstępie tego artykułu wspomnieliśmy o jednym tekście,który teraz przypominamy:

„[Jan] Wielu spośród synów Izraela nawróci do Pana, Bogaich; on sam pójdzie przed Nim w duchu i mocy Eliasza...” Łk1:16-17.

Wiemy z innych fragmentów tej Ewangelii (Łk 1:76, 3:16), jaki z pozostałych (Mt 3:11, 11:10, Mk 1:7, J 3:28), że JanChrzciciel poprzedzał Jezusa, więc to Chrystus jest tym „PanemBogiem”, o którym mowa. Nie powinniśmy być zdziwieninazwaniem tak Syna Bożego, gdyż prawie identycznie określiłGo w swej Ewangelii Jan: „Pan mój i Bóg mój” J 20:28.

Przyjście Jezusa jako Boga jest też wypełnieniem obietnicydanej przez Jahwe:

„Będę chodził wśród was, będę waszym Bogiem, a wybędziecie moim ludem” Kpł 26:12.

Odniesienie tekstu Łk 1:16-17 do Jezusa potwierdza np.Orygenes (ur. 185) w „Komentarzu do Ewangelii wedługMateusza” XIII:2.


86 of 151 02/17/2014 03:21 PM

O kolejnym fragmencie mówiącym o prawdziwym BóstwieJezusa wspomniał cytowany ks. A. Kowalczyk:

„Imię Jahwe odnoszą do Jezusa wszyscy synoptycy cytująctekst Iz 40,3-5. W Łk 3,4-6 brzmi on następująco: Głoswołającego na pustyni: Przygotujcie drogę Panu (TM: Jahwe),prostujcie ścieżki dla Niego!... [LXX: Bogu]”.

Oto dalsze pominięte powyżej słowa Łukasza oraz komentarzdo nich:

„I wszyscy ludzie ujrzą zbawienie Boże” Łk 3:6.„To zbawienie, albo Zbawiciela ujrzy ‘każdy człowiek’.

Izajaszowe zwroty o ‘drodze Pana’ i o ‘ścieżkach’ dla Niego (w.4) odnosiły się do Boga; u Łukasza, tak samo jak u Marka iMateusza, dotyczą one Jezusa, przez co Jezus został zrównany zBogiem” („Ewangelia według św. Łukasza. Wstęp - Przekład zOryginału - Komentarz” ks. F. Gryglewicz, Poznań-Warszawa1974, s. 118).

Oto kolejne proroctwa i wypowiedzi Starego Testamentu oJahwe, które Łukasz odnosi do Jezusa. Świadczy to o równościmajestatu osób Bożych:

„Oto ja wyślę anioła mego, aby przygotował drogę przede Mną(...) mówi Jahwe Zastępów” Ml 3:1;

„On [Jan] jest tym, o którym napisano: Oto posyłam wysłańcaprzed Tobą, aby Ci przygotował drogę” Łk 7:27 por. Łk 1:16-17,76.

„Oto wasz Bóg, oto - pomsta; przychodzi Boża odpłata; Onsam przychodzi, by zbawić was. Wtedy przejrzą oczyniewidomych i uszy głuchych się otworzą. Wtedy chromywyskoczy jak jeleń i język niemych wesoło krzyknie” Iz 35:4-5por. Iz 29:18-19;


87 of 151 02/17/2014 03:21 PM

„donieście Janowi, coście widzieli i słyszeli: niewidomi wzrokodzyskują, chromi chodzą, trędowaci doznają oczyszczenia igłusi słyszą; umarli zmartwychwstają, ubogim głosi sięEwangelię. Błogosławiony jest ten, kto we Mnie nie zwątpi” Łk7:22-23.

Również tytuł „Pan”, użyty w jednym zdaniu w stosunku doOjca i Syna, ukazuje równość ich majestatu:

„Rzekł Pan do Pana mego: Siądź po prawicy mojej, aż położęnieprzyjaciół Twoich jako podnóżek pod Twoje stopy. Dawidnazywa Go Panem...” Łk 20:42-43.

To nic, że w tekście hebrajskim (w Ps 110:1) w przypadkupierwszego „Pan” pada imię „Jahwe”. To, że w EwangeliiŁukasza użyto do obu osób Bożych termin „Pan”, oznacza, że dlaJezusa i Ewangelisty słowa te (Jahwe i Pan) były synonimami.

Podobnie jest też ze słowami „Pan” i „Bóg” oraz „Bóg” i„Ojciec”. Oto przykłady:

„Wracaj do domu, do swoich, i opowiadaj im wszystko, co Panci uczynił...” Mk 5:19;

„Wracaj do domu i opowiadaj wszystko, co Bóg uczynił z tobą”Łk 8:39.

„nie sieją nie żną i nie zbierają do spichlerzy, a Ojciec waszniebieski żywi je” Mt 6:26;„nie sieją ani żną; nie mają piwnic ani spichlerzy, a Bóg je żywi”Łk 12:24.

Nawiązując do Ps 110:1 autorzy Nowego Testamentu używaliróżnych tytułów Boga zamiast Jahwe:

„po prawicy mojej [czyli Pana]” Łk 20:42, Mk 12:36, Mt22:44, Dz 2:34;


88 of 151 02/17/2014 03:21 PM

„po prawej stronie mocy Bożej [dynameos theou]” Łk 22:69;„po prawicy mocy [dynameos]” Mt 26:64, Mk 14:62;„po prawicy Majestatu” Hbr 1:3;„po prawicy tronu Majestatu” Hbr 8:1;„po prawicy tronu Boga” Hbr 12:2;„po prawicy Boga” Mk 16:19 por. Rz 8:34, Kol 3:1, Hbr 10:12.Imię Jahwe będące zamiennie używane z terminem „Pan” nie

jest więc jakimś szczególnym, które by miało jakby ‘umniejszać’Jezusa jako „Pana”.

Również stwierdzenie o „zasiadaniu po prawicy” (Łk 20:42)nie oznacza tego, że Jezus jako Pan jest niższy od Ojca, jakoPana czy Jahwe. O Chrystusie też powiedziano, że „Jahwe poTwojej prawicy” (Ps 110:5), co nie oznacza przecież, że Ojciecjest od Niego niższy, będąc po Jego prawicy. Bycie „po prawicy”Boga, to dla Jezusa współkrólowanie z Ojcem („w KrólestwieChrystusa i Boga” Ef 5:5), bo jest on „dziedzicem wszystkichrzeczy” Hbr 1:2. Tytuł Mesjasza „Pan” jest więc równorzędnym,z takim samym użytym w stosunku do Boga.

Swoją drogą dziwne, że antytrynitarze nie zauważają, że jeśli oChrystusie powiedziano „Jahwe po Twojej prawicy” (Ps 110:5),to znaczy, że jest On wyposażony we wszelką moc, a więcwszechmoc.

Ponieważ antytrynitarze lubią, powołując się na Łukasza,twierdzić że Jezus dopiero po zmartwychwstaniu stał się Panem iMesjaszem („którego wyście ukrzyżowali, uczynił Bóg i Panem iMesjaszem” Dz 2:36), to zwróćmy uwagę, że wbrew imEwangelista mówiąc o narodzeniu Chrystusa już wtedy obdzielaGo aż trzema tytułami:

„dziś w mieście Dawida narodził się wam Zbawiciel, którymjest Mesjasz, Pan” Łk 2:11.

Widać, z tego, że w Dz 2:36 przemawiający Piotr uzasadnia


89 of 151 02/17/2014 03:21 PM

„całemu domowi Izraela”, że przez wskrzeszenie Chrystusa Bógtylko ‘uwiarygodnił’ tytuły Jezusa, a nie że Go dopiero‘ustanowił’ Mesjaszem i Panem (patrz teksty, które nazywająJezusa Panem i Mesjaszem przed śmiercią: Łk 1:32-33, 43, 76,2:26, 4:41, 5:8, 12, 7:6, 9:20, 20:41, 24:46, itd.). Dla tych co niewierzyli wcześniej w Jezusa, przynajmniej moment Jegozmartwychwstania powinien być czasem („z niewzruszonąpewnością”), gdy Go „uczynił Bóg i Panem, i Mesjaszem” Dz2:36 por. 2:31-32.

W innych fragmentach Łukasz jakby celowo ‘miesza’ i łączyhołd dla Jezusa, ze czcią dla Boga. Zestawia on też częstoChrystusa ze swoim Ojcem w jednym działaniu. Trudno to uznaćza kwestię przypadku, tym bardziej, że wyróżnia się on ilościowopod tym względem spośród pozostałych Ewangelistów. Ototrzynaście takich tekstów:

„A skądże mi to, że Matka mojego Pana przychodzi do mnie.(...) Błogosławiona jesteś, któraś uwierzyła, że spełnią się słowapowiedziane Ci od Pana” Łk 1:43, 45.

„A i ty, dziecię, prorokiem Najwyższego zwać się będziesz, bopójdziesz przed Panem torując Mu drogi” Łk 1:76.

„on wziął Je [Jezusa] w objęcia, błogosławił Boga i mówił:‘Teraz o Władco pozwól odejść słudze Twemu (...) Bo moje oczyujrzały Twoje zbawienie (...) światło na oświecenie pogan’.” Łk2:28-32.

„Przyszedłszy w tej chwili [gdy przyniesiono Jezusa], sławiłaBoga i mówiła o Nim wszystkim, którzy oczekiwali wyzwoleniaJerozolimy” Łk 2:38.


90 of 151 02/17/2014 03:21 PM

Dodajmy, że powyższe cztery fragmenty zostały pominięteprzez pozostałych Ewangelistów.

„Lecz Jezus (...) rzekł (...) ‘Wstań i chodź’ (...) I natychmiastwstał wobec nich (...) wielbiąc Boga. Wtedy zdumienie ogarnęłowszystkich; wielbili Boga i pełni bojaźni mówili: ‘Przedziwnerzeczy widzieliśmy dzisiaj’” Łk 5:22, 24-26.

Dodajmy, że tylko Łukasz podał nam, że paralityk ten poszedł„wielbiąc Boga” Łk 5:25.

„A wszystkich ogarnął strach; wielbili Boga i mówili: ‘Wielkiprorok powstał wśród nas, i Bóg łaskawie nawiedził lud swój’. Irozeszła się ta wieść o Nim po całej Judei...” Łk 7:16-17.

Dodajmy, że fragment ten został pominięty przez pozostałychEwangelistów.

„Lecz [Jezus] odprawił go słowami: ‘Wracaj do domu iopowiadaj wszystko, co Bóg uczynił z tobą’. Poszedł więc igłosił po całym mieście wszystko, co Jezus mu uczynił” Łk8:38-39.

Dodajmy, że tylko Łukasz ma tu słowo „Bóg”; por. „Pan” Mk5:19.

„Jezus rozkazał surowo duchowi nieczystemu, uzdrowiłchłopca (...) A wszyscy osłupieli ze zdumienia nad wielkościąBoga” Łk 9:42-43.

Dodajmy, że tylko Łukasz przytoczył fragment o „Bogu”.

„[Samarytanin] wrócił chwaląc Boga donośnym głosem, upadłna twarz do Jego nóg i dziękował Mu (...) Jezus rzekł: (...) Żadensię nie znalazł, który by wrócił i oddał chwałę Bogu” Łk


91 of 151 02/17/2014 03:21 PM

17:15-18.Dodajmy, że fragment ten został pominięty przez pozostałych

Ewangelistów.

„Jezus mu odrzekł: ‘Przejrzyj, twoja wiara cię uzdrowiła’.Natychmiast przejrzał i szedł z Nim, wielbiąc Boga. Także całylud, który to widział, oddał chwałę Bogu” Łk 18:42-43.

Dodajmy, że tylko Łukasz przytoczył fragmenty o „Bogu”.

„całe mnóstwo uczniów poczęło wielbić radośnie Boga zawszystkie cuda, które widzieli. I wołali głośno: ‘BłogosławionyKról, który przychodzi w imię Pańskie...’.” Łk 19:37-38.

Dodajmy, że tylko Łukasz przytoczył fragment o „Bogu” itylko on spośród synoptyków nazwał tu Jezusa „Królem”.

„Jeden ze złoczyńców, (...) urągał Mu: ‘Czy Ty nie jesteśMesjaszem (...)’. Lecz drugi, karcąc go rzekł: ‘Ty nawet Boga sięnie boisz (...) ale On nic złego nie uczynił’.” Łk 23:39-41.

Dodajmy, że fragment ten został pominięty przez pozostałychEwangelistów.

„Oni zaś oddali Mu pokłon i z wielką radością wrócili doJerozolimy, gdzie stale przebywali w świątyni, (...) błogosławiącBoga” Łk 24:52-53.

Dodajmy, że Marek inaczej oddał ten fragment (Mk 16:19-20),nie wspominając pokłonu dla Jezusa i o błogosławieniu Bogu.

O równości Jezusa z Bogiem świadczy też obchodzenie Paschy.Z nakazu Jahwe była ona sprawowana na Jego „pamiątkę”, aChrystus nakazał odprawiać ją na swoją „pamiątkę”:

„Dzień ten będzie dla was dniem pamiętnym i obchodzić go


92 of 151 02/17/2014 03:21 PM

będziecie jako święto dla uczczenia Jahwe” Wj 12:14;„to czyńcie na moją pamiątkę” Łk 22:19.

Dodajmy tu, że z Ewangelistów tylko Łukasz użył słowo„pamiątka” mówiąc o tym wydarzeniu.

Chrystus też, tak jak Bóg, ma moc odpuszczania grzechów:„Któż może odpuszczać grzechy prócz samego Boga?” Łk

5:21;„Syn Człowieczy ma na ziemi władzę odpuszczania grzechów”

Łk 5:24.

Jezus, jak Bóg, określił siebie jako „Pana szabatu”:„jeśli nazwiesz szabat rozkoszą, a święty dzień Pana [Jahwe] -

czcigodnym” Iz 58:13;„Syn Człowieczy jest Panem szabatu” Łk 6:5.

Chrystus bez żadnej bezpośredniej konsultacji z Bogiem, awłaściwie jak równy Ojcu, podejmuje natychmiastowe decyzje:

„Dziś zbawienie stało się udziałem tego domu...” Łk 19:9;„Dziś ze Mną będziesz w raju” Łk 23:43;„Dziś spełniły się te słowa Pisma, któreście słyszeli” Łk 4:21.

To, że pierwsi chrześcijanie zrównywali Jezusa z Bogiem,świadczą zmodyfikowane zawołania Chrystusa do Ojca (gdyumierał) z Ewangelii Łukasza, które oni stosowali do SynaBożego:

„Ojcze, w Twoje ręce powierzam ducha mojego” Łk 23:46;„Panie Jezu, przyjmij ducha mego!” Dz 7:59.

„Ojcze, przebacz im, bo nie wiedzą co czynią” Łk 23:34;„Panie, nie poczytaj im tego grzechu!” Dz 7:60.


93 of 151 02/17/2014 03:21 PM

Łukasz wskazuje też na wszechmoc Syna Bożego. Mówi oJezusie, że „była w Nim moc Pańska” (Łk 5:17), a tę chybakażdy uzna za „wszechmocną” (jedynie on zastosował zwrot„moc Pańska”). Chrystus nawet tego nie ukrywa, a raczejpotwierdza to mówiąc:

„Ojciec mój przekazał Mi wszystko. Nikt też nie wie, kim jestSyn, tylko Ojciec; ani kim jest Ojciec, tylko Syn...” Łk 10:22.

„Wtedy ujrzą Syna Człowieczego, nadchodzącego w obłoku zwielką mocą i chwałą” Łk 21:27.

Ta moc z Niego emanuje:„moc wychodziła od Niego” Łk 6:19;„moc wyszła ode Mnie” Łk 8:46.

Nawet Jego słowo jest napełnione mocą:„Zdumiewali się Jego nauką, gdyż słowo jego było pełne

mocy” Łk 4:32;„Cóż to za słowo? Z władzą i mocą rozkazuje nawet duchom

nieczystym, i wychodzą” Łk 4:36;

Chrystus, tak jak Bóg, kieruje zjawiskami atmosferycznymi:„Lecz ja jestem Jahwe, twój Bóg, który gromi morze, tak iż się

burzą jego odmęty” Iz 51:15 por. Ps 65:8, 89:10, 107:25-30;„Lecz On wstał, rozkazał wichrowi i wzburzonej fali: uspokoiły

się, i nastała cisza” Łk 8:24.Po tym wydarzeniu właśnie Apostołowie pytali: „Kim

właściwie On jest, że nawet wichrom i wodzie rozkazuje a są Muposłuszne?” Zapewne widzieli w Jezusie osobę dysponującą, jakBóg, „wszechmocą”. Dodajmy tu, że w Ewangelii Łukasza Bógnie jest nazwany nigdzie wprost Wszechmogącym (w tekściegreckim w Łk 22:69 pada wbrew BT termin dynameos - „po


94 of 151 02/17/2014 03:21 PM

prawicy mocy Boga”; podobnie w Łk 1:49 występuje słowodynatos - Mocny).

Zauważmy też, że działanie Jezusa nie następuje np. pomodlitwie do Ojca, ale natychmiast po wybudzeniu Go ze snu(Łk 8:23-24), z własnej woli i mocy. Apostołowie też nieoczekiwali pomocy od Boga ale od Jezusa! Ich pytanie „kim Onjest” też, wskazuje na to, że sam tytuł „Syn Boży” im niewystarczał, bo wcześniej go już znali (J 1:49).

Charakterystyczne jest też to, że jeden raz w stosunku do Bogai jeden raz w stosunku do Syna Bożego zastosował Łukaszpewien grecki termin związany z mocą tzn. dynatos:

„wielkie rzeczy uczynił mi Wszechmocny [dosł. potężny,dynatos]” Łk 1:49;

„był prorokiem potężnym [dynatos] w czynie i słowie wobecBoga” Łk 24:19.

Podobnie jest z terminem greckim dynamai, dotyczącymmożliwości mocy Ojca i Syna:

„może [mocen jest - dynatai] Bóg wzbudzić dzieciAbrahamowi” Łk 3:8;

„Panie jeśli chcesz, możesz [mocen jesteś - dynasai] mnieoczyścić” Łk 5:12.

Kolejne słowo to eksousia, które mówi o mocy Jezusa i Ojca.W stosunku do Chrystusa zastosował je Łukasz w Łk 4:32 i 36(też 5:24, 20:2, 8), a dla Ojca użył je tylko jeden raz w Łk 12:5(por. Dz 1:7).

Wspomnijmy jeszcze grecki termin dynamis związany z mocąosób Bożych:


95 of 151 02/17/2014 03:21 PM

Ojciec - Łk 1:35, 22:69;Syn - Łk 4:14, 36, 5:17, 6:19, 8:46, 21:27.

Również jeden raz w stosunku do Boga i jeden raz w stosunkudo Chrystusa zastosował Łukasz w swej Ewangelii tytułZbawiciel czy Zbawca (gr. Soter):

„raduje się duch mój w Bogu, moim Zbawcy” Łk 1:47;„narodził się wam Zbawiciel, którym jest Mesjasz, Pan” Łk

2:11 por. Dz 5:31, 13:23.Pamiętajmy zaś, że Iz 43:11 mówił o Bogu „poza Mną nie ma

żadnego zbawcy”, przez co ten tytuł też czyni Jezusa Bogiem.

Mówiąc o królowaniu Jezusa Łukasz przyznaje Mu, jak Bogu,wieczne rządy:

„będzie panował nad domem Jakuba na wieki, a Jegopanowaniu nie będzie końca” Łk 1:33.

Choć nie nazywa Go w swej Ewangelii, jak Boga (Łk 2:29),„Władcą” (gr. despotes), to nadaje Synowi tytuł „Króla” (Łk19:38), tak jak Ojcu (1Tm 1:17, Ap 15:3 por. Mt 5:35). Jednak winnych pismach Nowego Testamentu Chrystusowi też przypisanyjest grecki termin despotes - Władca (2P 2:1, Jud 4).

Oto kolejne określenie: „światło”, które nadaje Łukasz SynowiBożemu, którym nazywa się w Starym Testamencie Boga:

„moje oczy ujrzały Twoje zbawienie (...) światło na oświeceniepogan” Łk 2:32;

„Jahwe światłem i zbawieniem moim” Ps 27:1.

„z wysoka Wschodzące Słońce nas nawiedzi” Łk 1:78 por. Ml3:20 („wzejdzie słońce sprawiedliwości”);

„Bo Jahwe Bóg jest słońcem i tarczą” Ps 84:12.


96 of 151 02/17/2014 03:21 PM

Na koniec w tabeli przedstawiamy kilka cech i określeń SynaBożego z Ewangelii Łukasza, podobnych czy wspólnych zBogiem.

Syn Boży Bóg„Odejdź ode nie, Panie, bo jestemgrzeszny” Łk 5:8;

„Grzech mój wyznałem Tobie (...)Wyznaje nieprawość moją wobecJahwe” Ps 32:5

„rozchodziła się Jego sława” Łk 5:15; „Twoja jest Jahwe (...) sława” 1Krn29:11;

„wybrał z pośród nich dwunastu” Łk6:13;

„wybrał was Bóg do zbawienia” 2Tes2:13; „Jego wybrańcy” 1Krn 16:13;

„[Jezus] rzekł głośno: ‘Dziewczynkowstań!’ Duch jej powrócił, i zarazwstała” Łk 8:54-55 por. Łk 7:14-15 [tuzauważmy, że Jezus sam swoją mocą,jak Bóg, wskrzesza, natomiast Eliaszprosi Jahwe o działanie];

„O Jahwe, Boże mój! Błagam cię,niech dusza tego dziecka wróci doniego! Jahwe zaś wysłuchał wołaniaEliasza, gdyż dusza dziecka powróciłado niego, a ono ożyło” 1Krl 17:21-22;

„a tych, którzy leczenia potrzebowali,uzdrawiał” Łk 9:11;

„On leczy wszystkie twe niemoce” Ps103:3; „On też uleczy (...) On ranęzawiąże” Oz 6:3;

„Jeśli kto chce iść za Mną, (...) niechMnie naśladuje” Łk 9:23;

„Bądźcie więc naśladowcami Boga,jako dzieci umiłowane” Ef 5:1;

„a Jego odzienie stało się lśniącobiałe” Łk 9:29;

„Szata Jego była biała jak śnieg...” Dn7:9;

„To jest Syn mój, Wybrany, Jegosłuchajcie!” Łk 9:35;

„Trzeba bardziej słuchać Boga niżludzi” Dz 5:29 por. Ez 6:3, Za 6:15;

„Lecz Jezus, znając myśli ich serca...”Łk 9:47;

„bo Ty znasz jego serce, bo jedynie Tyznasz serca ludzi” 2Krn 6:30;

„Nauczycielu, co mam czynić, abyosiągnąć życie wieczne” Łk 10:25;

„twój Nauczyciel już nie odstąpi” Iz30:20;

„Przyszedłem rzucić ogień na ziemię ijakże bardzo pragnę, żeby on jużzapłonął” Łk 12:49;

„Czy moje słowo nie jest jak ogień -wyrocznia Jahwe” Jr 23:29;


97 of 151 02/17/2014 03:21 PM

„słusznie mówisz i uczysz, i nie maszwzględu na osobę” Łk 20:21;

„Bóg naprawdę nie ma względu naosoby” Dz 10:34;

„Jezu, wspomnij na mnie, gdyprzyjdziesz do swego królestwa” Łk23:42 por. Łk 22:29-30;

„Niech mówią o chwale Twojegokrólestwa” Ps 145:11;

„w imię Jego głoszone będzienawrócenie i odpuszczenie grzechówwszystkim narodom, począwszy odJerozolimy” Łk 24:47.

„wzywa Bóg teraz wszędzie iwszystkich do nawrócenia” Dz 17:30;„Lud, który mieszka w Jeruzalem,dostąpi odpuszczenia swoichnieprawości” Iz 33:21 por. 1Krl 8:33.

Uzupełnieniem tego tematu, dotyczącego Chrystusa i Boga, sąmoje artykuły: Modlitwa do Chrystusa i „Wnikliwe poznawanie Pism”; Cześć dla Jezusa, Hbr 1:6 i „Wnikliwe poznawanie Pism” (www.apologetyka.info lub www.piotrandryszczak.pl ).

Jak z powyższego widać, Ewangelia Łukasza zawiera nie tylkonajmniej tekstów jakby ‘umniejszających’ chwałę Jezusa, doktórych mogliby się odwoływać antytrynitarze, ale i sporofragmentów mówiących o Jego prawdziwym Bóstwie. Są tonajczęściej wersety, które w Starym Testamencie odniesione sądo Jahwe, a w Nowym Testamencie Jezusa, lub takie, którezrównują majestat Syna i Ojca. W części drugiej tego artykułu wskażemy, co o Bóstwie Jezusamówi Ewangelista Marek.

Składam też podziękowanie życzliwej mi osobie, dzięki którejopracowaniu mogłem uzupełnić artykuł o powyższą tabelę ipodobne zestawienia w kolejnych częściach II i III.


98 of 151 02/17/2014 03:21 PM

1.5. Jezus ‘Adon Jah’ a „Trójca Święta mitczy rzeczywistość?” (cz. II - Ewangelia

Marka)

W pierwszej części tego artykułu wspomnieliśmy międzyinnymi o zastrzeżeniach antytrynitarza ArkadiuszaWiśniewskiego, jakie kieruje on do nas w swej książce pt.„Trójca Święta mit czy rzeczywistość?” (Bielsko-Biała 2004), wsprawie „rzekomej tożsamości Jezusa z Bogiem Jahwe” (s. 142).

Opisaliśmy na przykładzie nadzorcy Świadków Jehowydocenta R. i epifanisty A. Wiśniewskiego, jakie często warunkiwstępne wysuwają antytrynitarze, gdy dyskutują z nami oBóstwie Jezusa.

Wreszcie w części głównej naszego artykułu omówiliśmysprawę Bóstwa Chrystusa.

Wskazaliśmy tam, na podstawie opracowania ks. A.Kowalczyka, na genealogię Jezusa według Łukasza, któraukazuje ‘ukryty’ w niej Jego tytuł „Adon Jah” (Jahwe Pan).

Uzmysłowiliśmy sobie, że w Ewangelii Łukaszowej prawiebrak jest tekstów, które jakby ‘umniejszają’ chwałę Syna Bożego.

Wymieniliśmy również wersety biblijne ze Starego Testamentu,które nadają Jezusowi imię Jahwe, oraz te z Nowego Testamentu,w których jakby celowo Łukasz ‘miesza’ czy łączy Chrystusa zBogiem.

Powiedzieliśmy też o fragmentach, które wskazują na mocSyna Bożego, taką jak ma Jego Ojciec, tak jak On będący Panem,Zbawicielem i „światłem”. Mówiliśmy także o tym, że Syn Boży,jak „jedyny Bóg”, może odpuszczać grzechy, a Paschę nakazałsprawować na swoją „pamiątkę”, pomimo że odprawiano ją


99 of 151 02/17/2014 03:21 PM

wcześniej dla Jahwe. Ukazaliśmy również w tabeli innepodobieństwa między Bogiem, a Chrystusem.

W dalszej części tego artykułu będziemy kontynuowaćrozpoczęty temat, uzupełniając go o Ewangelię Marka.Przypomnijmy tu zastrzeżenie wspomnianego nadzorcyŚwiadków Jehowy:


Kierując się tym warunkiem będziemy starali się ukazać to, żeEwangeliści odnosząc do Jezusa wypowiedzi StaregoTestamentu, dotyczące Jahwe, zrównują Go z Jego Ojcem.

Ewangelia Marka

Ks. A. Kowalczyk w swej genezie Ewangelii Marka wskazuje,że Marek jako jedyny z autorów już w pierwszym zdaniu nadałswemu dziełu nazwę „Ewangelia”:

„Aby określić koncepcję dzieła Marka i jego rodzaj literacki,należy zacząć od tytułu. Marek jako jedyny z ewangelistównazywa swe dzieło Ewangelią: arche tou euangeliou IesouChristou [hyiou theou] (Mk 1,1)” („Geneza Ewangelii Marka”Pelplin 2004, s. 130).

Dalej ks. A. Kowalczyk dowodzi, że na powstanie tejEwangelii i koncepcję redakcyjną Marka miały wpływ (próczEwangelii Mateusza i przepowiadania Piotra) szczególnieproroctwa Starego Testamentu (j/w. s. 99-151).

Do nich zalicza on głównie trzy fragmenty: Iz 40:1-11, 52:7-12i Ps 96:2-3. Wskazuje on, że wersety te są tak ważne, gdyżwystępuje w nich słowo „ewangelia” (Iz 40:9-10, 52:7, Ps 96:2por. Na 2:1), a zarazem mówią one o działaniu „Boga w mocy”.


100 of 151 02/17/2014 03:21 PM

Z fragmentów tych, jako zapowiedzi dla wypełnienianowotestamentalnego wynika też, że Jezus jest Bogiem, któryrealizuje to, co było zarezerwowane według Starego Testamentudla Jahwe.

Oto po kilka zdań ks. A. Kowalczyka o wspomnianychproroctwach i ich spełnieniu na Jezusie według Ewangelii Marka.

„O głoszeniu dobrej nowiny czytamy także w Ps 96 (95):Ps 96,2 Śpiewajcie Panu [hebr. Jahwe], błogosławcie Jego imięz dnia na dzień głoście (euangelidzesthe) Jego zbawienie!96,3 Rozgłaszajcie Jego chwałę wśród wszystkich narodów,Jego cuda - wśród wszystkich ludów!W Psalmie tym dobra nowina jest nowiną o zbawieniu i wiąże

się z głoszeniem cudów Boga wszystkim ludom. Marek bardzomocno podkreśla, że cuda towarzyszyły głoszeniu Ewangeliiprzez apostołów. Tylko w Ewangelii Marka Jezus mówi: Tym zaś,którzy wierzą, te znaki towarzyszyć będą: w imię moje złe duchybędą wyrzucać... (16,17). Dzieło swoje Marek kończy słowami: aPan współdziałał z nimi i potwierdzał naukę znakami (16,20). Wperykopie paralelnej Mateusz w ogóle o cudach nie pisze.

Przyjęcie przez Marka koncepcji dzieła o Jezusie jako‘Ewangelii’ i ustanowienie go w perspektywiestarotestamentalnych proroctw o głoszeniu dobrej nowiny orazPsalmu 96 (95) pociągnęło za sobą konieczność przeredagowaniapodstawowego źródła Markowego, jakim była EwangeliaMateusza. Marka mniej interesuje wypełnienie się Pisma naJezusie [Mk 16 razy cytuje ST, Mt 41 razy; j/w. s. 151], natomiastdużą wagę przykłada do objawienia się bóstwa w Jego czynach,bowiem treścią proroctw o dobrej nowinie było przedewszystkim objawienie się Boga, który zbawia” („GenezaEwangelii Marka” Pelplin 2004, s. 148).


101 of 151 02/17/2014 03:21 PM

Jak widzimy z powyższego, Jezus wypełnia proroczezapowiedzi cytowanego Psalmu, według którego Jahwe miał byćtym, który sam miał czynić cuda. Psalm ten też mówił o„śpiewaniu Jahwe”, a nawet „śpiewaniu Jahwe pieśni nowej”(Ps 96:1), co też realizuje się na Chrystusie, przed którym „nowąpieśń śpiewają...” Ap 5:9.

Oto kolejne proroctwo o Jahwe, które według ks. A.Kowalczyka realizuje się na Jezusie.

„Uzdrowienie opętanego w synagodze w Kafarnaum jestpierwszym cudem opisanym przez Marka (1,21-28), Mateusz niema tego opowiadania (...). Zwróćmy uwagę na pytanie, jakie -według Marka - stawiają świadkowie tego cudu: Co to jest?Nowa jakaś nauka z mocą... (Mk 1,27). Otóż, o przyjściu Boga zmocą czytamy w proroctwie o Ewangelii w Iz 40,9b-10:

Iz 40,9b Podnieś mocno twój głos, zwiastunko dobrej nowiny wSyjonie!

Powiedz miastom judzkim: ‘Oto wasz Bóg!’40,10 Oto Pan Bóg [hebr. Jahwe] przychodzi z mocą...

A zatem, jeżeli Marek znał starotestamentalne proroctwa oEwangelii i nawet brał je pod uwagę w redakcji pewnychtekstów, to czy nie należy wpływu tych proroctw doszukiwać siętakże w doborze perykop przez Marka i w kompozycjiEwangelii? (...) Temat ‘nadejście Boga z mocą’ utożsamia się zorędziem o Jezusie jako Panu w mowie Piotra w domuKorneliusza [Dz 10:34-42] i występuje w bardzo dużej liczbieperykop Ewangelii Marka, przede wszystkim w opowiadaniach ocudach i egzorcyzmach Jezusa” („Geneza Ewangelii Marka”Pelplin 2004, s. 135-136).

Tu tylko możemy dodać dalsze słowa Izajasza o Bogu Jahwe,które wypełniły się na Jezusie:


102 of 151 02/17/2014 03:21 PM

„Oto jego nagroda z Nim idzie i przed Nim Jego zapłata.Podobnie jak pasterz pasie On swą trzodę, gromadzi [ją] swoimramieniem, jagnięta nosi na swej piersi, owce karmiące prowadziłagodnie” Iz 40:10-11. Por. Ap 2:23, 22:12, J 10:1-16, Łk 18:15,Mt 21:16.

Poniżej cytujemy ostatni fragment, dotyczący trzeciego zproroctw o Jahwe, które według ks. A. Kowalczyka znajdujewypełnienie w Jezusie jako Bogu.

„W proroctwie Iz 52,7-12 dobra nowina to głoszenie pokoju,szczęścia, zbawienia i królowania Boga:

Iz 52,7 O jakże pełne wdzięku na górach nogi zwiastunaradosnej nowiny, który ogłasza pokój zwiastuje szczęście(euaggelidzomenos agatha), który obwieszcza zbawienie(soterian), który mówi do Syjonu: Twój Bóg zaczął królować.

52,10 Pan [hebr. Jahwe] obnażył już swe ramię na oczachwszystkich narodów; i wszystkie krańce ziemi zobaczą zbawienienaszego Boga.

52,12 Bo wyjdziecie nie jakby w nagłym pośpiechu ani niepójdziecie jakby w ucieczce. Raczej Pan [hebr. Jahwe] pójdzieprzed wami. I Bóg Izraela zamknie wasz pochód.

Starotestamentalne proroctwa o Ewangelii sugerowałyMarkowi następujące tematy jako przewodnie: (1) nadejścieBoga z mocą, (2) inauguracja królowania Boga, (3) dar pokoju,szczęścia i zbawienia” („Geneza Ewangelii Marka” Pelplin 2004,s. 136).

Tu tylko dodajmy, że ks. A. Kowalczyk omawiając trzy punkty,z ostatniego cytowanego jego zdania, przedstawia po kilkanaścieprzykładów z Ewangelii Marka na potwierdzenie swej tezy (j/w.s. 136-144). Wspomina też proroctwo Iz 40:3, którym zajmiemysię poniżej.


103 of 151 02/17/2014 03:21 PM

Omówimy teraz bezpośrednie odniesienie cytatów StaregoTestamentu o Jahwe do Jezusa w Ewangelii Marka. Poniżejprzedstawiamy kolejną wypowiedź ks. A. Kowalczyka o słowachz Mk 1:2, które są cytatem z Iz 40:3.

„Imię Jahwe odnoszą do Jezusa wszyscy synoptycy cytująctekst Iz 40,3-5. W Łk 3,4-6 brzmi on następująco: Głoswołającego na pustyni: Przygotujcie drogę Panu (TM: Jahwe),prostujcie ścieżki dla Niego!... [LXX: Bogu]” („GenezaEwangelii Marka” Pelplin 2004, s. 212).

Inny komentarz, omawiający słowa Iz 40:3, wspominającymiędzy innymi Ewangelię Marka, uzupełnia to następująco:

„Izajaszowe zwroty o ‘drodze Pana’ i o ‘ścieżkach’ dla Niego(w. 4) odnosiły się do Boga; u Łukasza, tak samo jak u Marka iMateusza, dotyczą one Jezusa, przez co Jezus został zrównany zBogiem” („Ewangelia według św. Łukasza. Wstęp - Przekład zOryginału - Komentarz” ks. F. Gryglewicz, Poznań-Warszawa1974, s. 118).

Drugim fragmentem Starego Testamentu, który przytaczaEwangelia Marka, są słowa z Ml 3:1. Wynika z nich, że SynBoży wypełnia proroctwo o Jahwe, stając się przez to Murównym:


„Początek Ewangelii o Jezusie Chrystusie, Synu Bożym. jakjest napisane (...): Oto Ja posyłam wysłańca mego przed Tobą; onprzygotuje drogę Twoją” Mk 1:1-2.

Trzecim fragmentem są słowa Jahwe z Iz 6:9-10, któreprzytacza Jezus mówiący z takim samym autorytetem:


104 of 151 02/17/2014 03:21 PM

„I usłyszałem głos Pana mówiącego (...) I rzekł [mi]: ‘Idź imów do tego ludu: Słuchajcie pilnie, lecz bez zrozumienia,patrzcie uważnie, lecz bez rozeznania! (...) iżby oczami niewidział ani uszami nie słyszał, i serce jego by nie pojęło, żeby sięnie nawrócił i nie był uzdrowiony’.” Iz 6:8-10.

„On im odrzekł: ‘Wam dana jest tajemnica królestwa Bożego,dla tych zaś, którzy są poza wami, dzieje się w przypowieściach,aby patrzyli oczami, a nie widzieli, słuchali uszami, a nierozumieli, żeby się nie nawrócili i nie była im wydana[tajemnica]’.” Mk 4:11-12.

Teraz przedstawimy inne fragmenty z Ewangelii Marka,dotyczące Bóstwa Chrystusa i Jego równości z Ojcem.

Choć Marek nie używa, jak Jan, w stosunku do Jezusawymiennie słów „Bóg” i „Syn Boży” (patrz J 20:28 i 20:31; J1:18 i 3:18), to jednak taka była, jak widać u Jana, praktykaKościoła pierwszego wieku. Nie powinno nas dziwić to, żeMarek choć w pierwszym zdaniu swej Ewangelii użył określenia„Syn Boży”, to nie stosuje wprost terminu „Bóg” do Jezusa(warto jednak zwrócić uwagę na połączenie tekstu Iz 40:3 zimieniem Jahwe z Synem Bożym w Mk 1:1-2). Dlaczego takjest?

Otóż Ewangelista ten, kierując się swymi celami redakcyjnymii związanym z nimi tak zwanym „sekretem mesjańskim”, niewkłada w usta Jezusa i Apostołów nawet tytułu „Syn Boży”!Tego określenia używają w jego Ewangelii tylko duchy nieczyste(Mk 3:11), opętany (Mk 5:7) i poganin setnik (Mk 15:39) orazarcykapłan, nazywając Go „Synem Błogosławionego” Mk 14:61.Zrozumiały jest więc też brak bezpośredniego tytułu „Bóg” dlaChrystusa w Ewangelii Marka. W związku z tym wydaje się, żeMarek celowo opuszcza tytuł „Syn Boży”, nawet tam, gdzie on


105 of 151 02/17/2014 03:21 PM

występuje u Mateusza:„Ty jesteś Mesjasz” Mk 8:29;„Ty jesteś Mesjasz, Syn Boga żywego” Mt 16:16.Oto inne przykłady takich opuszczeń, czy zmian w tekście:Mk 1:12-13 i Mt 4:3, 6, Łk 4:3, 9;Mk 6:61 i Mt 14:33;Mk 14:61 i Mt 26:63, Łk 22:70;Mk 15:29, 32 i Mt 27:40, 43.Pomimo to Marek, poprzez przypowieść Jezusa, sugeruje że

Syn Boży jest „dziedzicem”, tego co posiada Ojciec (Mk 12:7por. Hbr 1:2) i zapewne chce byśmy Bóstwo Chrystusa samiodkrywali z Jego czynów.

Tytuł „Pan”, użyty w jednym zdaniu w stosunku do Ojca iSyna, ukazuje równość ich majestatu:

„Rzekł Pan do Pana mego: Siądź po prawicy mojej, aż położęnieprzyjaciół Twoich pod stopy Twoje. Sam Dawid nazywa GoPanem...” Mk 12:36-37.

To, że w tekście hebrajskim w Ps 110:1 w miejscu pierwszego„Pan” pada imię „Jahwe” o niczym szczególnym nie świadczy.Natomiast to, że w Ewangelii Marka użyto dla obu osób Bożychterminu „Pan”, oznacza, że dla Jezusa i Ewangelisty słowa te(Jahwe i Pan) były synonimami.

Podobnie jest ze słowami „Pan” i „Bóg” oraz „Bóg” i „Ojciec”.Oto biblijne przykłady:

Imię Jahwe, Pan i Bóg Imię Pan, Bóg i Ojciec„Wyrocznia Jahwe dla Pana mego:Siądź po mojej prawicy...” Ps 110:1;

„Rzekł Pan do Pana mego: Siądź poprawicy mojej...” Mk 12:36;

„Wracaj do domu, do swoich, iopowiadaj im wszystko, co Pan ciuczynił...” Mk 5:19;

„Wracaj do domu i opowiadajwszystko, co Bóg uczynił z tobą” Łk8:39;


106 of 151 02/17/2014 03:21 PM

„Bo kto pełni wolę Bożą, ten Mi jestbratem, siostrą i matką” Mk 3:35 por.też Mk 14:25 z Mt 26:29.

„Bo kto pełni wolę Ojca mojego, któryjest w niebie, ten Mi jest bratem, siostrąi matką” Mt 12:50.

Nawiązując do Ps 110:1 autorzy Nowego Testamentu (równieżMarek) używali różnych tytułów Boga zamiast Jahwe. Oto takiezestawienie:

Psalm 110:1 Teksty Nowego Testamentu„Wyrocznia Jahwe dla Pana mego:Siądź po mojej prawicy, aż Twychwrogów położę jako podnóżek podTwoje stopy” Ps 110:1;

„Rzekł Pan do Pana mego: Siądź poprawicy mojej” Mk 12:36, Mt 22:44,Łk 20:42, Dz 2:34;„po prawicy mocy [dynameos]” Mk14:62, Mt 26:64;„po prawicy Boga” Mk 16:19 por. Rz8:34, Kol 3:1, Hbr 10:12;„po prawej stronie mocy Bożej[dynameos theou]” Łk 22:69;„po prawicy Majestatu” Hbr 1:3;„po prawicy tronu Boga” Hbr 12:2;„po prawicy tronu Majestatu” Hbr8:1;

Imię Jahwe, będące zamiennie używane z terminem „Pan” iinnymi określeniami, nie jest więc tytułem, który by miał‘umniejszać’ Jezusa jako „Pana”.

Tak na marginesie zauważmy, że w 1Kor 15:25 Paweł słowa„Trzeba bowiem, ażeby królował, aż położy wszystkichnieprzyjaciół pod swoje stopy” przypisał Jezusowi, a nie Boguzgodnie Ps 110:1. To też świadczy o tym, że zrównywano osobyBoże. Świadkom Jehowy wydawało się to nie do pomyślenia, dotego stopnia, że dodali w swej Biblii tytuł „Bóg” po słówku „aż”.

Również stwierdzenie o „zasiadaniu po prawicy” (Mk 12:36)nie oznacza tego, że Jezus jako Pan jest niższy od Ojca, jako


107 of 151 02/17/2014 03:21 PM

Pana czy Jahwe. O Chrystusie też powiedziano, że „Jahwe poTwojej prawicy” (Ps 110:5), co nie oznacza przecież, że Bóg jestod Niego niższy, będąc po prawicy Mesjasza. Bycie „po prawicy”Ojca, to dla Jezusa współkrólowanie z Bogiem („w KrólestwieChrystusa i Boga” Ef 5:5), bo jest on „dziedzicem wszystkichrzeczy” Hbr 1:2. Tytuł Jezusa „Pan” jest więc równorzędnym, ztakim samym użytym w stosunku do Boga.

A tak na marginesie to dziwne, że antytrynitarze nie wiedzą, żejeśli o Jezusie Ps 110:5 mówi „Jahwe po Twojej prawicy”, toznaczy, że On dysponuje wszelką mocą, a więc jestwszechmocny.

Wielu biblistów dopatruje się boskiego tytułu Jezusa „JaJestem” w Jego słowach: „Odwagi, Ja jestem, nie bójcie się!” Mk6:50. Przy okazji podobnego zdarzenia padają słowa „Kimwłaściwie On jest, że nawet wicher i jezioro są Mu posłuszne?”Mk 4:41. W tym pytaniu zauważalne jest podobieństwo doinnego zapytania po którym Chrystus objawił bezsprzecznie swójtytuł „Ja Jestem”: „‘Tak, jeżeli nie uwierzycie, że JA JESTEM,pomrzecie w grzechach swoich’. Powiedzieli do Niego: ‘KimżeTy jesteś?‘” (J 8:24-25 por. w. 28).

Jezus, tak jak Bóg, określił siebie „Panem szabatu”:„jeśli nazwiesz szabat rozkoszą, a święty dzień Pana [Jahwe] -

czcigodnym” Iz 58:13;„Zatem Syn Człowieczy jest Panem szabatu” Mk 2:28.

Marek w swej Ewangelii zrównuje Jezusa z „jednym Bogiem”pod względem odpuszczania grzechów:

„któż może odpuszczać grzechy, prócz jednego Boga?” Mk 2:7;„żebyście wiedzieli, iż Syn Człowieczy ma na ziemi władzę


108 of 151 02/17/2014 03:21 PM

odpuszczania grzechów” Mk 2:10.

A co można powiedzieć o mocy Chrystusa? Otóż Apostołowieprawdopodobnie od początku wiedzieli, że Jezus jest SynemBożym (Mk 1:1, 11, 3:13, 5:7 por. J 1:34, 49), a jednak im to niewystarczało i ciągle pytali: „Kim właściwie On jest, że nawetwicher i jezioro są Mu posłuszne?” Mk 4:41. Widać więc, że tymsamym widzieli w Jezusie osobę posiadającą wszechmoc.


burzą jego odmęty” Iz 51:15 por. Ps 65:8, 89:10, 107:25-30;„On wstał, rozkazał wichrowi i rzekł do jeziora: ‘Milcz, ucisz

się!’. Wicher się uspokoił i nastała głęboka cisza” Mk 4:39.Po tym wydarzeniu właśnie Apostołowie pytali: „Kim

właściwie On jest, że nawet wicher i jezioro są Mu posłuszne?”Mk 4:41.

Zauważmy też, że działanie Jezusa nie następuje po prośbiemodlitewnej do Boga, ale natychmiast po zbudzeniu Go ze snu(Mk 4:38) i z własnej woli i mocy. Apostołowie też nieoczekiwali pomocy od Boga, ale od Jezusa!

Analogicznie jak moc Ojca, nazwana „mocą Bożą” (Mk 12:24),jest „wszechmocą”, tak też „moc” Syna (Mk 1:27, 5:30, 13:26)jest taką. Dodajmy tu, że w Ewangelii Marka Bóg nie jestnazwany nigdzie wprost Wszechmogącym (w tekście greckim wMk 14:62 pada wbrew BT termin dynameos - „po prawicymocy”).

Jeśli nawet nie dostrzeżemy w określeniu „Ja jestem” (Mk6:50) Boskiego tytułu Jezusa, to warto zauważyć, że jest to


109 of 151 02/17/2014 03:21 PM

prawie identyczny zwrot jaki stosował Bóg:„Nie bójcie się go - wyrocznia Pana [hebr. Jahwe] - bo Ja

jestem z wami” Jr 42:11;„Odwagi, Ja jestem, nie bójcie się!” Mk 6:50.

U Marka określenie typu „posłał Mnie Ojciec” (J 6:44, 57)występuje niezwykle rzadko, a jak już, to zrównując Syna zOjcem: „kto Mnie przyjmuje, nie przyjmuje Mnie, lecz Tego,który Mnie posłał” Mk 9:37. U niego ta równość Syna z Ojcemjest nawet bardziej zaakcentowana niż, u Łukasza, który napisał:„kto Mnie przyjmuje, przyjmuje Tego, który Mnie posłał” Łk9:48.

Mało tego, w jego Ewangelii Chrystus nie jest nazwany wprost„sługą” Boga (jak np. w Mt 12:18), choć sam powiedział, żeprzyszedł służyć ludziom (Mk 10:45).

Nigdy też Marek nie nadaje ani Jezusowi, ani Bogu, tytułów„Władca”, „Sędzia” czy „Zbawca”, choć nazywa wielokrotnie„Panem” i Ojca i Syna (Mk 5:19, 7:28, 11:3, 12:36-37, 16:19).

Ciekawe jest też zestawienie Ojca i Syna w działaniu:„opowiadaj im wszystko, co Pan ci uczynił (...) Poszedł więc i

zaczął rozgłaszać w Dekapolu wszystko, co Jezus z nimuczynił” Mk 5:19-20.

Przedstawiamy także w tabeli kilka cech i określeń SynaBożego z Ewangelii Marka, podobnych czy wspólnych zBogiem.

Syn Boży Bóg„Zaraz ich powołał (...) i poszli zaNim” Mk 1:20;

„kto jest powołany przez Boga jakAaron” Hbr 5:4 por. Rz 8:30;

„zdjęty litością, wyciągnął rękę,dotknął go...” Mk 1:41;

„Pan pełen jest litości i miłosierdzia”Jk 5:1; „Bóg (...) litujący się nad


110 of 151 02/17/2014 03:21 PM

niedolą” Jon 4:2;„Jezus poznał zaraz w swym duchu, żetak myślą (...) ‘Czemu nurtują te myśliw waszych sercach?...’” Mk 2:8;


„Nauczycielu, nic Cię nie obchodzi, żeginiemy?” Mk 4:38;

„twój Nauczyciel już nie odstąpi” Iz30:20;

„[Jezus] rzekł do niej: (...)‘Dziewczynko wstań!’ Dziewczynkanatychmiast wstała” Mk 5:41-42 [tuzauważmy, że Jezus sam swoją mocą,jak Bóg, wskrzesza, natomiast Eliaszprosi Jahwe o działanie];


„Słuchajcie Mnie, wszyscy, izrozumiejcie!” Mk 7:14;


„Jeśli kto chce pójść za Mną, (...) niechMnie naśladuje” Mk 8:34;


„Jego odzienie stało się lśniąco białe,tak jak żaden folusznik na ziemiwybielić nie zdoła” Mk 9:3;


„wiemy, że jesteś prawdomówny...”Mk 12:14.

„Bóg jest prawdomówny” J 3:33 por.Tt 1:2.

Uzupełnieniem tego tematu, dotyczącego Chrystusa i Boga, sąmoje artykuły: Modlitwa do Chrystusa i „Wnikliwe poznawanie Pism”; Cześć dla Jezusa, Hbr 1:6 i „Wnikliwe poznawanie Pism”(www.apologetyka.info lub www.piotrandryszczak.pl ).

Pomimo tak wielu tekstów, które wskazują na BóstwoChrystusa, są jednak w Ewangelii Marka fragmenty, któreantytrynitarze wykorzystują by je podważać. Omówimy tu tenajważniejsze: Mk 10:17-18, 10:40, 12:29, 13:32.

Mk 10:17-18


111 of 151 02/17/2014 03:21 PM

„Nauczycieli dobry (...). Jezus mu rzekł: ‘Czemu nazywaszMnie dobrym? Nikt nie jest dobry, tylko sam Bóg’”.

Werset ten szczegółowo omówiliśmy w książce pt. „W obroniewiary” w rozdziale ‘Bóstwo Chrystusa’ (pkt 2.7.) i tam odsyłamyzainteresowanych (www.apologetyka.info lubwww.piotrandryszczak.pl ). Tu powiemy tylko to, co napowyższy temat mówi Ewangelia Marka, którą zajęliśmy się(patrz też część I tego artykułu o Łk 18:18-19).

Fragment ten nie ma takiego znaczenia, jak chcielibyantytrynitarze (że Jezus zaprzeczył temu że jest dobry, mówiąc żetaki jest tylko Ojciec). Chrystus przez te słowa uzmysławiamłodzieńcowi, że nazywając go dobrym, stwierdza on JegoBóstwo (por. Mk 1:1-2). Nie powiedział, że dobry jest „tylkoOjciec” (tak jak w Mk 13:32), ale „Bóg”, a sam jest też Nim(„Pan mój i Bóg mój” J 20:28).

Jezus w tym zdaniu nie czyni zarzutu, lecz domaga się wiary istawia jakby pytanie typu „za kogo Mnie uważasz?” (por. Mk8:27, 29). To potwierdzają dalsze słowa Pana: „Potem przyjdź ichoć za Mną” Mk 10:21 por. Mk 8:34 („niech Mnie naśladuje”).Nakaz naśladowania nie wyszedłby z ust Jezusa, gdyby On samnie uważał się za dobrego, a dobry jest tylko Bóg.

Chrystus nie powiedział „naśladuj Mojego Ojca” lecz wskazałna siebie (Mk 10:21, 8:34).

Czy On nie będąc dobrym mógłby głosić Dobrą Nowinę (Mk1:14-15)?

Czy ludzie mogliby mówić „Dobrze uczynił wszystko” (Mk7:37), gdyby nie uważali Go za dobrego?

Zauważmy, młodzieniec zwrócił się do Jezusa słowami:„Nauczycielu dobry” (Mk 10:17), a Chrystus gdzie indziejpowiedział o sobie, że tylko „jeden jest wasz Nauczyciel” (Mt23:8). Musiał więc zdawać sobie sprawę z tego, że jest dobrym


112 of 151 02/17/2014 03:21 PM

Nauczycielem. Określano Go też tytułem „Mistrzu [mój]” (Mk9:5, 10:51, 11:21, 14:45).

Inny uczony w Piśmie powiedział do Jezusa:„Bardzo dobrze, Nauczycielu, słusznieś powiedział” Mk 12:32.

Czy „bardzo dobrze” mógłby powiedzieć Chrystus nie będąc„dobrym Nauczycielem”?

Chrystus nie powiedział: „Ja nie jestem dobry!” lecz „Czemunazywasz mnie dobrym?” Mk 10:18.

Jezus miał prawo też zapytać tego człowieka, czemu nazywaGo ‘Nauczycielem dobrym’, skoro ten nie był Jego uczniem.

Musiał uważać się za „dobrego”, bowiem człowiek, który Gotak nazwał, „upadł przed Nim na kolana” Mk 10:17. Gdyby nieuważał się za dobrego, zwróciłby mu uwagę, że przedewszystkim nie należy przed Nim klękać.

Chrystus jest bezgrzesznym i sam odpuszczał grzechy innym(Mk 2:5, 10), a taki stan to samo dobro, bez zła. Musi być zatem„dobrym”.

Prócz tego terminu „dobry” w Ewangelii Marka Jezus użyłwobec kobiety, „która dobry uczynek spełniła względem” Niego(Mk 14:6), a sam mówił, że w szabat należy „uczynić cośdobrego” Mk 3:4.

Mk 10:40„Nie do Mnie jednak należy dać miejsce po mojej stronie

prawej czy lewej, ale [dostanie się ono] tym, dla których zostałoprzygotowane” [Mt 20:23 ma „dla których mój Ojciec jeprzygotował”].

Poprzez ten fragment antytrynitarze twierdzą, że Jezus nie matakiej władzy, jakiej my byśmy oczekiwali. Tymczasem nieodróżniają oni widocznie Chrystusa, który uniżył samego siebie,od Jezusa w chwale. Gdy uwzględni się samouniżenie Syna z Flp


113 of 151 02/17/2014 03:21 PM

2:6-9, to zauważymy, że uwielbiony Chrystus może powiedzieć:„Zwycięzcy dam zasiąść ze Mną na moim tronie” Ap 3:21;„dam każdemu z was według waszych czynów” Ap 2:10;„Wszyscy bowiem musimy stanąć przed trybunałem Chrystusa,

aby każdy otrzymał zapłatę za uczynki dokonane w ciele, złe lubdobre” 2Kor 5:10;

„Bóg ustanowił Go sędzią żywych i umarłych” Dz 10:42 por.17:31, Rz 2:16, 1Kor 4:4-5, 2Tm 4:8, Jk 5:8-9;

Ale nawet jeszcze tuż przed śmiercią, w stanie samouniżenia,Jezus powiedział łotrowi:

„Zaprawdę powiadam ci: Dziś ze Mną będziesz w raju” Łk23:43.

Sądzenie ludzi zapowiadał też już wcześniej:„Ojciec bowiem nie sądzi nikogo, lecz cały sąd przekazał

Synowi” J 5:22;„Owce postawi po prawej, a kozły po swojej lewej stronie” Mt

25:33.Mało tego, nawet w omawianej Ewangelii Marka jest

wspomniane rozdzielanie ludzi przez Jezusa:„Wtedy pośle On aniołów i zbierze swoich wybranych z

czterech stron świata...” Mk 13:27.

Mk 12:29„Jezus odpowiedział: ‘Pierwsze jest: Słuchaj, Izraelu, Pan Bóg

nasz, Pan jest jeden [gr. heis]’.” BT wyd. III.„Jezus odpowiedział: ‘Pierwsze jest: Słuchaj, Izraelu, Pan Bóg

nasz, Pan jest jedyny [gr. heis]’.” BT wyd. II.Antytrynitarze akcentują tu, że tekst przytoczony przez Jezusa

w Pwt 6:4 wygląda następująco:„Słuchaj, Izraelu, Jahwe jest naszym Bogiem - Jahwe jedyny”.

Z tego powodu bardziej odpowiadają im słowa Mk 12:29 z


114 of 151 02/17/2014 03:21 PM

wydania II BT, choć nie są one w pełni zgodne z tekstemgreckim, bo heis najczęściej bywa tłumaczone na „jeden”, a nie„jedyny”.

Tekst Mk 12:29 przytoczony jest za grecką Septuagintą itłumacze wyd. III BT zapewne też wzięli pod uwagę to w swoimprzekładzie. Wydawcy poprzedniej edycji BT (wyd. II)prawdopodobnie bardziej skłaniali się do tekstu hebrajskiego,gdy w Mk 12:29 cytowali Pwt 6:4. Jednak oba przekłady w Mk12:32 oddały greckie słowo heis jako Jeden.

Antytrynitarze mogą mieć więc pretensje tylko do Ewangelisty,że nie poszedł za tekstem hebrajskim, lub do Pana Jezusa, że nieużył imienia Jahwe cytując Pwt 6:4.

O co im właściwie chodzi?Czy o to, że „jedynie Jahwe” jest Panem?Czy, że „jedynie Jahwe” jest Bogiem?Czy, że „jedynie Jahwe” jest Jahwe?Czy, że „jedynie Panem” jest Pan?Czy, że „Pan jest jeden”?Czy, że „Pan jest jedyny”?Czy, że Bóg „jest jeden”?Czy, że Bóg „jest jedyny”?Czy, że Pan Bóg „jest jeden”?Czy, że Pan Bóg „jest jedyny”?Itd. itp.

Ponieważ zarzutów tych jest tak wiele, jak i antytrynitarzy,więc przedstawimy tu tylko skrótowo to, co mamy dopowiedzenia na ten temat.

Otóż nie można na podstawie tego wersetu przeciwstawiaćJezusa jego Ojcu. W Biblii jest wiele wersetów, które teżnazywają Jezusa „jednym”, czy „jedynym”, a nikt, łącznie zantytrynitarzami, z tego powodu nie ustawia Chrystusa przeciw


115 of 151 02/17/2014 03:21 PM

Bogu. Dlaczego dokonuje się tego w przypadku odwrotnym?Oto najbardziej znane fragmenty:„a nawet wypierają się jedynego [gr. monos] Władcy i Pana

naszego, Jezusa Chrystusa” Jud 4;„dla nas istnieje tylko jeden [gr. heis] Bóg, Ojciec (...) oraz

jeden [gr. heis] Pan, Jezus Chrystus” 1Kor 8:6;„Jeden [gr. heis] jest Pan, jedna wiara, jeden chrzest. Jeden

[gr. heis] jest Bóg i Ojciec wszystkich...” Ef 4:5-6;„jedyny [gr. monos] Władca, Król królujących i Pan

panujących, jedyny [gr. monos], mający nieśmiertelność” 1Tm6:15-16 [niektórzy bibliści odnoszą te słowa do Ojca, inni dorównego Mu w chwale Syna; patrz „Listy do Tesaloniczan iPasterskie” ks. dr hab. J. Stępień, Poznań-Warszawa 1979, s. 377;„Komentarz praktyczny do Nowego Testamentu” praca zbiorowa,Poznań-Warszawa 1975, s. 958].

Widzimy z powyższego, że pomimo, iż Jezus jest „jedynymPanem”, „jedynym Władcą” itd., czy „jednym Panem”, to nieprzeszkadza nam to w tym, by i Boga również tak określać.

Zgadzamy się też z tym, że istnieje „jeden Bóg, Ojciec”, alerównież Chrystus jest „Bogiem” (J 20:28, 1:18), pomimo, że nie„Bogiem Ojcem”, choć także posiada tytuł „Boga Mocnego [i]odwiecznego Ojca” Iz 9:5.

Oto jeszcze kilka przykładów z zagadnienia, które omawiamy:„Ja jestem dobrym pasterzem (...) nastanie jedna owczarnia,

jeden [gr. heis] pasterz” J 10:11, 16 por. „Wielki Pasterz” Hbr13:20 [ale Bóg też jest pasterzem - Ps 23:1; por. Ez 34:15 z Ap7:17, o pasieniu owiec];

„albowiem jeden [gr. heis] jest wasz Nauczyciel” Mt 23:8 [aleBóg też jest Nauczycielem - Iz 30:20, 54:13];

„bo jeden [gr. heis] jest tylko wasz Mistrz, Chrystus” Mt 23:10[ale Bóg też jest Mistrzem - Hi 36:22];


116 of 151 02/17/2014 03:21 PM

„Bogu, który jedynie [gr. mono] jest mądry” Rz 16:27 [aleJezus też jest mądrością - Kol 2:3, 1Kor 1:24];

„Bo Ty sam [gr. monos] jesteś Święty” Ap 15:4 [ale Jezus teżjest Święty - Dz 3:14, 1P 3:15, Ap 3:7];

„Ja i tylko Ja jestem Twym pocieszycielem” Iz 51:12 [ale Jezusteż jest Pocieszycielem - J 14:6].

Oczywiście podobnych wersetów w Nowym Testamencie jestwiele. Oto jeszcze kilka przykładów:

J 17:3 por. z 1J 5:20; Mt 23:9 por. z Iz 9:5; Mk 2:7 por. z Mk2:10; Łk 5:21 por. z Łk 5:24; Łk 4:8, Mt 4:10 por. z Łk 24:52, Mt28:9, J 12:26.

Na koniec, aby pokazać jak rozumiemy słowo „jedyny” wstosunku do Syna i Ojca, dokonamy ‘parafrazy’ jednego zeznanych wersetów, w którym występuje grecki termin monos,tłumaczony w nim normalnie jako „sam”:

„Ja nie jestem jedyny [gr. monos], lecz Ja i Ten, który Mnieposłał” J 8:16.

Mk 13:32„Lecz o dniu owym lub godzinie nikt nie wie, ani aniołowie w

niebie, ani Syn, tylko Ojciec”.Werset ten omówiliśmy szczegółowo w artykule Wiedza Boga,

Chrystusa i Ducha Świętego a „Trójca Święta mit czyrzeczywistość?” i tam odsyłamy zainteresowanych(www.apologetyka.info lub www.piotrandryszczak.pl ). Tudodajmy, jak napisaliśmy powyżej, że Chrystus w EwangeliiMarka nie używa wobec siebie tytułu „Syn Boży”. W związku ztym słowa „ani Syn” dotyczą Jezusa, jako „Syna Człowieczego”czyli człowieka. Tego określenia używa Jezus w swej mowieeschatologicznej: Mk 13:26, Mt 24:27, 30, 37, 39, 44, Łk 21:27,


117 of 151 02/17/2014 03:21 PM

36.

Jak z powyższego widać, choć Ewangelia Marka zawiera kilkatekstów jakby ‘umniejszających’ chwałę Jezusa, do którychodwołują się antytrynitarze, to jednak posiada wiele fragmentówmówiących o Bóstwie Chrystusa. Mamy też wersety, które wStarym Testamencie dotyczą Jahwe, a w Nowym TestamencieJezusa i takie które zrównują cześć dla Syna i Ojca.

W części trzeciej tego artykułu wskażemy, co o Bóstwie Jezusamówi Ewangelista Mateusz.

1.6. Jezus ‘Adon Jah’ a „Trójca Święta mitczy rzeczywistość?” (cz. III - Ewangelia

Mateusza)

W pierwszej części tego artykułu wspomnieliśmy międzyinnymi o zastrzeżeniach antytrynitarza ArkadiuszaWiśniewskiego, jakie kieruje on do nas w swej książce pt.„Trójca Święta mit czy rzeczywistość?” (Bielsko-Biała 2004), wsprawie „rzekomej tożsamości Jezusa z Bogiem Jahwe” (s. 142).

Opisaliśmy na przykładzie nadzorcy Świadków Jehowydocenta R. i epifanisty A. Wiśniewskiego, jakie często warunkiwstępne wysuwają antytrynitarze, gdy dyskutują z nami oBóstwie Chrystusa.

W części głównej naszego artykułu omówiliśmy sprawęBóstwa Chrystusa i Jego tytułów ‘Adon Jah’ na podstawieEwangelii Łukasza.


118 of 151 02/17/2014 03:21 PM

Druga część artykułu, to temat Bóstwa Jezusa wedługEwangelii Marka.

Wskazaliśmy w niej, na podstawie opracowania ks. A.Kowalczyka, że Marek pisząc swoją Ewangelię kierował sięmiędzy innymi słowami Starego Testamentu mówiącymi o„ewangelii” i działaniu „Boga z mocą”.

Wymieniliśmy również wersety biblijne ze Starego Testamentu,które nadają Jezusowi imię Jahwe.

Powiedzieliśmy też o fragmentach, które wskazują na mocSyna Bożego, taką jak ma Jego Ojciec, tak jak On będący Panem,„Panem szabatu”, używającym tytułu „Ja jestem”. Mówiliśmytakże o tym, że Syn Boży, jak „jeden Bóg”, może odpuszczaćgrzechy. Ukazaliśmy również w tabeli inne podobieństwa międzyBogiem a Chrystusem.

Na końcu zaś omówiliśmy fragmenty Ewangelii Marka, któreprzeciw Jezusowi najczęściej przytaczają antytrynitarze, aby‘osłabić’ Jego Bóstwo (Mk 10:17-18, 10:40, 12:29, 13:32).

W kolejnej części tego artykułu będziemy kontynuowaćrozpoczęty temat, uzupełniając go o Ewangelię Mateusza.Przypomnijmy tu zastrzeżenie wspomnianego nadzorcyŚwiadków Jehowy:


Kierując się tym warunkiem będziemy starali się ukazać to, żeEwangeliści odnosząc do Jezusa wypowiedzi StaregoTestamentu, dotyczące Jahwe, zrównują Go z Jego Ojcem.

Ewangelia Mateusza

Pisaliśmy w części I-szej tego artykułu, za ks. A.


119 of 151 02/17/2014 03:21 PM

Kowalczykiem, że w genealogii Chrystusa, w EwangeliiMateusza, ‘ukryty’ jest jego tytuł „Dawid”. Przytaczany autordowodzi też w swej książce, że Jezus to „drugi Mojżesz”, któregozapowiadał tekst Pwt 18:15 („Bóg twój, Jahwe wzbudzi ciproroka spośród braci twoich, podobnego do mnie. Jego będzieszsłuchał”). Oba te fakty wskazywały nam na ludzką naturęChrystusa.

Ks. A. Kowalczyk uważa, że Ewangelia Mateusza powstałajakby na marginesie pierwszych sześciu Ksiąg Biblii, a Mateuszopisał tylko te fakty z życia Jezusa, i tyle jego epizodów, abyodpowiadały one wydarzeniom związanym z Mojżeszem iJozuem.

Równocześnie Ewangelista ukazuje Chrystusa jako „SynaBożego” (Mt 16:16), który jest „Panem” Dawida (Mt 22:42-45).

Jednak w omawianej Ewangelii mowa jest też o tym, że Jezusjest Bogiem, wypełniającym proroctwa odnoszone w StarymTestamencie do Jahwe.

Zanim jednak zaczniemy omawiać Bóstwo Chrystusawczytajmy się w ukazaną przez ks. A. Kowalczyka w‘Zakończeniu’ genezę powstania Ewangelii Mateusza.

„Badania idei drugiego Mojżesza w Nowym Testamencieupewniły nas, że była ona w gminie jerozolimskiej bardzo żywa.Świadczą o tym cytaty o ‘proroku jak Mojżesz’ w drugimkazaniu św. Piotra (Dz 3,22-23) oraz w przemówieniu św.Szczepana przed Sanhedrynem (Dz 7,37). Zastosowanie typologiiMojżesz-Chrystus w redakcji fragmentu przemówienia św.Szczepana utwierdziło nas w przekonaniu, że typologia jestwłaściwą drogą do odnalezienia myśli przewodniej kompozycjiEwangelii Mateusza. Jeżeli autor tego przemówienia wybiera zżycia Mojżesza te wydarzenia, które upodabniają go do Jezusa,Mateusz mógł czynić podobnie: pisząc o Jezusie wybierać to, co


120 of 151 02/17/2014 03:21 PM

Go upodabniało do Mojżesza. Pewne podobieństwa międzyJezusem i Mojżeszem w Ewangelii Mateusza były przezbiblistów już podkreślane, ale stwierdziliśmy, że podobieństwtych jest o wiele więcej. Przede wszystkim doszliśmy downiosku, że Mateusz nie tylko wybierał z życia Jezusa to, co Goupodabniało do Mojżesza lub Jozuego (tego rodzajupodobieństwa nazwaliśmy rzeczowymi), ale także dostosowałliczbę wydarzeń (epizodów) do liczby podobnych wydarzeń wopowiadaniu o wyjściu z Pięcioksięgu względnie w opowiadaniuo podboju Ziemi Obiecanej w Księdze Jozuego.

Podobieństw rzeczowych Jezus-Mojżesz znaleźliśmy wEwangelii Mateusza aż trzydzieści dwa, natomiast podobieństwliczbowych ‘działalność Jezusa - wyjście’ - sześć, są to:

(1) epizody topograficzne (czterdzieści dwa miejscadziałalności Jezusa jako drugiego Mojżesza - czterdzieści dwaobozy Izraelitów w czasie wyjścia),

(2) przypadki sprzeciwu (dwanaście przypadków sprzeciwu wMateuszowej sekcji wyjścia - dwanaście przypadków buntuIzraelitów w opisie wyjścia),

(3) zwycięstwa (siedem zwycięstw Jezusa nad szatanem -siedem zwycięstw Mojżesza nad plemionami pogańskimi),

(4) epizody z górą (Jezus jako drugi Mojżesz pięć razy działana jakiejś górze - działalność Mojżesza pięciokrotnie związanajest z jakąś górą),

(5) cudowne nakarmienie ludu na pustyni (Jezus dwukrotnierozmnaża chleb i ryby - Izraelici w czasie wyjścia dwukrotnie wsposób cudowny otrzymują przepiórki),

(6) plagi (opowiadanie o męce Jezusa składa się z dziesięciuepizodów - na faraona i Egipcjan spada dziesięć plag).

Podobieństw rzeczowych Jezus-Jozue znaleźliśmy sześć,natomiast liczbowych dwa:


121 of 151 02/17/2014 03:21 PM

(1) epizody taumaturgiczne (Jezus jako drugi Jozue dokonuje 5cudów - tyle samo cudów ma miejsce w czasie podboju ZiemiObiecanej),

(2) epizody bitewne (Jezus jako drugi Jozue dwanaście razywystępuje przeciwko uczonym w Piśmie i faryzeuszom - Jozuepo przejściu Jordanu stacza dwanaście zwycięskich bitew).

Podobieństwa liczbowe występują w dwóch sekcjach: te, którenależą do typologii Mojżesz-Chrystus, występują (z jednymwyjątkiem) w części od chrztu Jezusa do wzmianki o rozpoczęciupodróży do Jerozolimy, tj. od 3,13 do 19,1. Wyjątkiem jest liczbaepizodów w opowiadaniu o męce, która jest paralelna do plagegipskich.

Podobieństwa liczbowe Jozue-Chrystus występują w części od19,1 do 27,56.

A zatem w Mt 3,13-19,1 Jezus jest drugim Mojżeszem, a wsekcji Mt 19,1-27,56 Jezus jest drugim Jozuem [typicznośćJozuego patrz Hbr 4:8].

Opowiadania o pogrzebie i zmartwychwstaniu Jezusa stojąpoza wymienionymi sekcjami, co jest zrozumiałe, ponieważpogrzeb i zmartwychwstanie trudno umieścić w ramach typologiiMojżeszowej lub Jozuego. Podobieństwa rzeczowe i liczbowe sązbyt liczne i znaczne, aby uznać je za przypadkowe.Stwierdziliśmy też, że podobieństwa liczbowe odnoszą się dowydarzeń mających szczególne znaczenie w tradycji biblijnej - topotwierdza ich charakter redakcyjny” („Wpływ typologii oraztekstów Starego Testamentu na redakcję Ewangelii Mateusza”Pelplin 2004, s. 215-216).

„Z analizy paralelizmów wynika, że Mateusz pisał perykopyjakby na marginesie Pięcioksięgu i w pewnej mierze także KsięgiJozuego, w relacji do tematów, które tam napotkał i kojarzył zżyciem i nauką Jezusa. (...) Porównanie tematów perykop w


122 of 151 02/17/2014 03:21 PM

Ewangelii Mateusza i w Pięcioksięgu doprowadziło nas downiosku, że Mateusz starał się utworzyć bloki tekstów paralelniedo tematów całych ksiąg w Heksateuchu. A zatem, możnawyróżnić w jego Ewangelii: Nową Księgę Wyjścia (1,18-9,34),Nową Księgę Kapłańską (9,35-10,42), Nową Księgę Liczb(11,1-13,53), Nową Księgę Powtórzonego Prawa (13,54-19,1) iNową Księgę Jozuego (19,1-27,56). Dla otrzymania tych pięciuksiąg Jezusa Mateusz musiał niekiedy pomijać w Heksateuchuinteresujące go tematy, a następnie do nich wracać w dalszejczęści Ewangelii. Niewątpliwie Mateusz widział swoje dziełojako nową Torę albo raczej jako nowy Heksateuch. Tekstemparalelnym do Księgi Rodzaju w strukturze Ewangelii Mateuszajest Genealogia Jezusa (Mt 1,1-17) (...) Zastosowanie typologiioraz relacje ze ST każą nam podziwiać Ewangelię Mateusza jakowspaniałe dzieło, w swoim rodzaju ‘naukowe’. W żadnymwypadku nie jest ona ‘małą literaturą’, wszystko w niej jestpodporządkowane określonym ideom teologicznym i założeniomredakcyjnym” („Wpływ typologii oraz tekstów StaregoTestamentu na redakcję Ewangelii Mateusza” Pelplin 2004, s.217-219).

Przejdźmy teraz do ukazania, co Mateusz w swej Ewangeliimówi o Jezusie Bogu i jak odnosi do Niego fragmenty StaregoTestamentu o Jahwe. Oto pierwszy tekst:

„Głos się rozlega: ‘Drogę dla Jahwe przygotujcie na pustyni,wyrównajcie na pustkowiu gościniec naszemu Bogu’!” Iz 40:3;

„Głos wołającego na pustyni: Przygotujcie drogę Panu, DlaNiego prostujcie ścieżki!” Mt 3:3 por. 3:11.

Poniżej zamieszczamy dwa komentarze do tych tekstów:„Imię Jahwe odnoszą do Jezusa wszyscy synoptycy cytując


123 of 151 02/17/2014 03:21 PM

tekst Iz 40,3-5. W Łk 3,4-6 brzmi on następująco: Głoswołającego na pustyni: Przygotujcie drogę Panu (TM: Jahwe),prostujcie ścieżki dla Niego!...” („Geneza Ewangelii Marka” ks.A. Kowalczyk, Pelplin 2004, s. 211-212).

„W taki właśnie sposób interpretuje ów tekst prorockiEwangelista, zmieniając hebrajskie oryginalne słowa proroka:drogę dla Jahwe na: drogę Pana i: ścieżki Bogu naszemu na:ścieżki Jego. Ze zmian tych wynika, że w tekście ewangelicznympodmiotem nie jest Jahwe, ale Chrystus (...[Kyrios])”(„Ewangelia według św. Mateusza. Wstęp - Przekład z Oryginału- Komentarz” ks. J. Homerski, Poznań-Warszawa 1979, s. 103).

Oto kolejne proroctwa i wypowiedzi Starego Testamentu oJahwe, które Mateusz odnosi do Jezusa. Świadczy to o równościmajestatu osób Bożych:


„On [Jan] jest tym, o którym napisano: Oto Ja posyłam megowysłańca przed Tobą, aby Ci przygotował drogę” Mt 11:10 por.3:11.

Poniżej zamieszczamy komentarz do tych tekstów:„Tekst (...) oryginalny Malachiasza zapowiada, że wysłaniec

poprzedzi Boga, cytat nowotestamentalny zaś wyraźnieskierowuje myśl na Mesjasza-Jezusa, identyfikując tym samymJego przyjście z przyjściem Boga” („Ewangelia według św.Mateusza. Wstęp - Przekład z Oryginału - Komentarz” ks. J.Homerski, Poznań-Warszawa 1979, s. 198).

„Oto wasz Bóg, oto - pomsta; przychodzi Boża odpłata; Onsam przychodzi, by zbawić was. Wtedy przejrzą oczy


124 of 151 02/17/2014 03:21 PM

niewidomych i uszy głuchych się otworzą. Wtedy chromywyskoczy jak jeleń i język niemych wesoło krzyknie” Iz 35:4-5por. Iz 29:18-19;

„Idźcie i oznajmijcie Janowi to, co słyszycie i na co patrzycie:niewidomi wzrok odzyskują, chromi chodzą, trędowaci doznająoczyszczenia, głusi słyszą; umarli zmartwychwstają, ubogimgłosi się Ewangelię. A błogosławiony jest ten, kto we Mnie niezwątpi” Mt 11:4-6.

Kolejnym fragmentem są słowa Jahwe z Iz 6:9-10, któreMateusz przytacza w odniesieniu do nauczania Jezusa, On zaś jestosuje z taka mocą jak Bóg:

„I usłyszałem głos Pana mówiącego (...) I rzekł [mi]: ‘Idź imów do tego ludu: Słuchajcie pilnie, lecz bez zrozumienia,patrzcie uważnie, lecz bez rozeznania! (...) iżby oczami niewidział ani uszami nie słyszał, i serce jego by nie pojęło, żeby sięnie nawrócił i nie był uzdrowiony’.” Iz 6:8-10.

„Dlatego mówię do nich w przypowieściach, że otwartymioczami nie widzą i otwartymi uszami nie słyszą ani nierozumieją. Tak spełnia się na nich przepowiednia Izajasza:Słuchać będziecie, a nie zrozumiecie, patrzeć będziecie, a niezobaczycie. Bo stwardniało serce tego ludu, ich uszy stępiały ioczy swe zamknęli, żeby oczami nie widzieli ani uszami niesłyszeli, ani swym sercem nie rozumieli: i nie nawrócili się, abymich uzdrowił” Mt 13:13-15.

Teraz przypatrzmy się następnym wypowiedziom EwangeliiMateusza o Jezusie-Bogu:

„Oto Dziewica pocznie i porodzi Syna, któremu nadadzą imięEmmanuel, to znaczy ‘Bóg z nami’.” Mt 1:23.

Wpierw zauważmy, że podobną myśl o „Bogu z nami” zawiera


125 of 151 02/17/2014 03:21 PM

Stary Testament:„albowiem z nami Bóg” Iz 8:10.

Chrystusowi nadano imię „Jezus” (Mt 1:21, 25), więcokreślenie „Bóg z nami” nie jest imieniem w pełnym tego słowaznaczeniu, bo przecież nikt nie zwracał się do Syna Bożego„Emmanuelu”. „Bóg z nami” to określenie Bóstwa Jezusa (jak wJ 20:28 „Bóg mój”) i zarazem Jego stałej obecności z nami („Jajestem z wami przez wszystkie dni aż do skończenia świata” Mt28:20). Prócz tego Mt 1:23 nawiązuje do Iz 7:14, a Izajasz gdzieindziej nazywa Mesjasza „Bogiem Mocnym” Iz 9:5.

U Izraelitów imię określało ‘funkcję’ osoby np. Abraham -„Ojciec mnóstwa narodów” (Rdz 17:5), którym rzeczywiście stałsię. To samo dotyczy Jezusa - „Boga z nami”.

Tak rozumieli to pisarze wczesnochrześcijańscy:Ireneusz (ur. 130-40) „Wykład Nauki Apostolskiej” 54;Tertulian (ur. 155) „Przeciw Żydom” 9;Orygenes (ur. 185) „Przeciw Celsusowi” I:34;Nowacjan (ur. 200) „O Trójcy Świętej” 12:63.W tej sprawie przytaczamy jeszcze wypowiedź cytowanego już

komentarza biblijnego:„Fakt że Ewangelista daje wyjaśnienie imienia Emmanuel: co

znaczy: Bóg z nami świadczy, że na tym imieniu spoczywaakcent proroctwa. Nie o sam akt nadania imienia mu chodziło,ani też nie o samo imię jako takie, ale o rzeczywistość, jaką kryjew sobie treść tego imienia. Tak bowiem słowo Emmanuel jak teżimię Jezus (= o Jahwe, zbaw!) z objaśnieniem: On zbawi swój ludod jego grzechów [Mt 1:21] mówią o tej samej prawdzie, że Bógjest obecny wśród swojego ludu, aby go zbawić” („Ewangeliawedług św. Mateusza. Wstęp - Przekład z Oryginału -Komentarz” ks. J. Homerski, Poznań-Warszawa 1979, s. 81).


126 of 151 02/17/2014 03:21 PM

Pośrednio nadmienia o Bóstwie Jezusa Mateusz, gdy mówi ohołdzie Mędrców. Wspomina on, że prócz pokłonów, złożyli oniChrystusowi dary: „złoto, kadzidło i mirrę” (Mt 2:11). Oto zaśkomentarz biblijny do tego fragmentu:

„Niektórzy są przekonani, iż wymienione dary mają charaktersymboliczny: dla podkreślenia godności królewskiej (złoto)Dziecięcia, Jego pochodzenia Bożego i godności arcykapłańskiej(kadzidło) oraz Jego człowieczeństwa zapowiadając swąsymboliką gorycz przyszłej męki, a przede wszystkim Jegopogrzeb (mirra)” („Ewangelia według św. Mateusza. Wstęp -Przekład z oryginału - Komentarz” ks. J. Homerski, Poznań-Warszawa 1979 s. 90).

W kolejnym fragmencie Jezus odniósł do siebie słowa, które wPsalmie 8:3 przypisane są Jahwe:

„O Jahwe, nasz Panie (...) Sprawiłeś, że [nawet] usta dzieci iniemowląt oddają Ci chwałę” Ps 8:2-3;

„uczeni w Piśmie - widząc cuda (...) i dzieci wołające wświątyni: ‘Hosanna Synowi Dawida’ - oburzyli się (...) ‘Słyszyszco one mówią?’ A Jezus im odpowiedział: ‘Tak jest. Czy nigdynie czytaliście: Z ust niemowląt i ssących zgotowałeś sobiechwałę?’ Z tym ich zostawił...” Mt 21:15-17.

Wspomnijmy też inne tytuły Chrystusa, które w swej Ewangeliiukazuje Mateusz, a które mówią nam o Jego Boskości.

Choć w Mt 21:5 Jezus nazwany jest „Królem”, to jednakantytrynitarze nie widzą tu „Boskiego Króla”. Jednak tekst Mt21:5 to cytat z Księgi Zachariasza (9:9), a w Za 9:10 mowa jest otym, że On „pokój ludom obwieści. Jego władztwo sięgać będzieod morza do morza, od brzegów Rzeki aż po krańce ziemi”.

„Obwieszczanie pokoju” w Ps 85:9 przypisano Jahwe:


127 of 151 02/17/2014 03:21 PM

„Chciałbym słuchać tego, co mówi Bóg Jahwe: oto ogłaszapokój ludowi swemu...”. Widać więc, że według Za 9:10 Jezusczyni to samo co Bóg (por. Ef 2:17).

Natomiast jeśli chodzi o „władztwo od morza do morza” (por.Ps 72:8), to te panowanie jest Boską wszechwładzą Mesjasza, boprzekazaną Mu przez Jahwe jako „dziedzictwo”: „Żądaj odeMnie, a dam Ci narody w dziedzictwo i w posiadanie Twojekrańce ziemi” Ps 2:8.

Tego Króla-Władcę zapowiadał też prorok Micheasz (M 5:1),którego słowa przytacza Ewangelia Mateusza (Mt 2:2, 4-6).Fragment, który o Nim zacytowali uczeni Herodowi, niewszystko jeszcze ukazał (Mi 5:1 por. Mt 2:6). Ale gdyprzeczytamy sobie dalsze słowa proroka Micheasza, to dopierozdamy sobie sprawę z tego, że mowa jest tu o osobie Bożej izarazem Królu Niebieskim:

„a pochodzenie Jego od początku, od dni wieczności (...) paśćbędzie mocą Jahwe, przez majestat Boga swego, Jahwe” Mi5:1-3.

Widać więc, że Król ten jest wszechmocny, bo dysponuje„mocą Jahwe”. Patrz też Mt 5:35 („wielki Król”).

Rzeczywiście inne wypowiedzi Mateusza upewniają nas o tym,że Jezus ma nieograniczoną moc. Mówił bowiem sam:

„Wszystko przekazał Mi Ojciec mój (...), ani Ojca nikt nie zna,tylko Syn i ten, komu Syn zechce objawić” Mt 11:27;

„Dana Mi jest wszelka władza w niebie i na ziemi” Mt 28:18.


burzą jego odmęty” Iz 51:15 por. Ps 65:8, 89:10, 107:25-30;


128 of 151 02/17/2014 03:21 PM

„Potem wstał, rozkazał wichrom i jezioru, i nastała głębokacisza” Mt 8:26.

Po tym wydarzeniu właśnie Apostołowie pytali: „Kim On jest,że nawet wicher i jezioro są Mu posłuszne?” Mt 8:27.

Zauważmy też, że działanie Jezusa nie następuje po prośbiemodlitewnej do Boga, ale natychmiast po zbudzeniu Go ze snu(Mt 8:25) i z własnej woli i mocy. Apostołowie też nieoczekiwali pomocy od Boga ale od Jezusa!

Ich pytanie „kim On jest”, też wskazuje na to, że sam tytuł„Syn Boży” im nie wystarczał, bo wcześniej go już znali (J 1:49).Zapewne widzieli w Jezusie osobę dysponującą, jak Bóg,„wszechmocą”. Dodajmy tu, że w Ewangelii Mateusza Bóg niejest nazwany nigdzie wprost Wszechmogącym (w tekściegreckim w Mt 26:64 pada wbrew BT termin dynameos - „poprawicy mocy”).

Jeśli chodzi o moc Jezusa to zauważmy, że po Jego działaniu„tłumy ogarnął lęk (...) wielbiły Boga, który takiej mocy udzieliłludziom” Mt 9:8.

Według Ewangelii Mateusza Jezus, jak Bóg, posiada „swoichaniołów:

„Błogosławcie Jahwe, wszyscy Jego aniołowie” Ps 103:20por. 148:2;

„Syn Człowieczy pośle aniołów swoich: ci zbiorą z Jegokrólestwa...” Mt 13:41;

„Syn Człowieczy przyjdzie w chwale Ojca swego razem zaniołami swoimi, i wtedy odda każdemu według jegopostępowania” Mt 16:27. Patrz też Mt 4:11.

Jezus posiada zbawcze imię, jak Jahwe:„Każdy jednak, który wezwie imienia Jahwe, będzie


129 of 151 02/17/2014 03:21 PM

zbawiony” Jl 3:5;„W Jego imieniu narody nadzieję pokładać będą” Mt 12:21;„On bowiem zbawi swój lud od jego grzechów” Mt 1:21.

Również słowa „gdzie dwaj albo trzej zebrani w imię moje”(Mt 18:20) wskazują, że Chrystus, jak Bóg, mówi o gromadzeniusię w „Jego imię”: „Zgromadzą się (...) w imię Jahwe” Jr 3:17.

Chrystus jak Jahwe jest wiekuisty. Ma być z nami na zawsze:„Niech będzie z nami Jahwe, nasz Bóg, jak był z naszymi

przodkami!” 1Krl 8:57; „Bo Ja jestem z wami, wyrocznia JahweZastępów” Ag 2:4; „Ja jestem z wami! - wyrocznia Jahwe” Ag1:13;

„A oto Ja jestem z wami przez wszystkie dni, aż do skończeniaświata” Mt 28:20; „Emmanuel, to znaczy ‘Bóg z nami’.” Mt1:23; „Bo gdzie są dwaj albo trzej zebrani w imię moje, tamjestem pośród nich” Mt 18:20.

Na końcu swej Ewangelii Mateusz zestawił Jezusa z JegoOjcem i Duchem Świętym, co też ukazuje Jego Bóstwo:

„Idźcie więc i nauczajcie wszystkie narody, udzielając imchrztu w imię Ojca i Syna i Ducha Świętego” Mt 28:19.

Ważne jest też to, że tytuł „Pan”, użyty w jednym zdaniu wstosunku do Ojca i Syna, ukazuje nam równość ich majestatu:

„Rzekł Pan do Pana mego: Siądź po prawicy mojej, aż położęTwoich nieprzyjaciół pod stopy Twoje. Jeśli więc Dawid nazywaGo Panem...” Mt 22:44-45.

Nie będziemy powtarzać tu tego, co powiedzieliśmy na tentemat omawiając w części pierwszej tego artykułu tekst Łk20:42-43, oraz w części drugiej pisząc o Mk 12:36-37. Tam też w


130 of 151 02/17/2014 03:21 PM

sprawie Mt 22:44-45 odsyłamy zainteresowanych, bo jak wiemyfragmenty te są prawie identyczne.

Przedstawiamy też w tabeli kilka cech i określeń Syna Bożegoz Ewangelii Mateusza, podobnych czy wspólnych z Bogiem.

Syn Boży Bóg„On bowiem zbawi swój lud od jegogrzechów” Mt 1:21;

„Jahwe jest mocą zbawczą dla swojegoludu” Ps 28:8; „On sam przychodzi, byzbawić was” Iz 35:4;

„On bowiem zbawi swój lud od jegogrzechów” Mt 1:21;

„Lud, który mieszka w Jeruzalem,dostąpi odpuszczenia swoichnieprawości” Iz 33:21;

„On was chrzcić będzie DuchemŚwiętym i ogniem” Mt 3:11;

„Czy moje słowo nie jest jak ogień -wyrocznia Jahwe” Jr 23:29;

„Nawracajcie się, albowiem bliskiejest królestwo niebieskie” Mt 4:17;

„wzywa Bóg teraz wszędzie iwszystkich do nawrócenia” Dz 17:30;

„Ich też powołał (...) i poszli za Nim”Mt 4:21-22 por. 9:13;

„kto jest powołany przez Boga jakAaron” Hbr 5:4 por. Rz 8:30;

„lecząc wszelkie choroby i wszelkiesłabości wśród ludu” Mt 4:23 por.9:35;

„On leczy wszystkie twe niemoce” Ps103:3; „On też uleczy (...) On ranęzawiąże” Oz 6:3;

„Słyszeliście, że powiedzianoprzodkom (...) A Ja wam powiadam”Mt 5:21-22;

„Jahwe naszym prawodawcą” Iz33:22;

„A Jezus, znając ich myśli, rzekł:Dlaczego złe myśli nurtują w waszychsercach” Mt 9:4;


„wszedł i ujął ją za rękę, a dziewczynkawstała” Mt 9:25 [tu zauważmy, żeJezus sam swoją mocą, jak Bóg,wskrzesza, natomiast Eliasz prosiJahwe o działanie];


„litował się nad nimi, bo byli znękani iporzuceni” Mt 9:36; „zdjęty litością”Mt 20:34;

„Pan pełen jest litości i miłosierdzia”Jk 5:1; „Bóg (...) litujący się nadniedolą” Jon 4:2;


131 of 151 02/17/2014 03:21 PM

„Przyjdźcie do Mnie wszyscy, którzyutrudzeni i obciążeni jesteście, a Ja waspokrzepię” Mt 11:28;

„Bo pokrzepię spragnionego, akażdego, co łaknie nasycę” Jr 31:25;„Jahwe go pokrzepi na łożu boleści”Ps 41:4;

„Syn Człowieczy pośle aniołówswoich: ci zbiorą z Jego królestwa...”Mt 13:41;


„Odwagi! Ja jestem, nie bójcie się!”Mt 14:27;

„Nie lękaj się, bo Ja jestem z tobą” Iz41:10 por. Jr 42:11, Pwt 31:6;

„Potem przywołał do siebie tłum i rzekłdo niego: Słuchajcie i chciejciezrozumieć...” Mt 15:10;


„zbuduję Kościół mój” Mt 16:18; „abyście kierowali Kościołem Boga”Dz 20:28 por. 1Kor 11:16;

„na tej Skale zbuduję Kościół” Mt16:18;

„budowniczym jest sam Bóg” Hbr11:10;

„Jeśli kto chce pójść za Mną, (...) niechMnie naśladuje” Mt 16:24;


„wtedy odda każdemu według jegopostępowania” Mt 16:27;

„Według czynów każdemu zapłaci,odda, kto na co zasłużył” Hi 34:11;

„ujrzą Syna Człowieczego (...) wkrólestwie swoim” Mt 16:28;


„odzienie zaś stało się białe jakświatło” Mt 17:2;


„To jest mój Syn umiłowany (...) Jegosłuchajcie!” Mt 17:5;


„wiemy, że jesteś prawdomówny...”Mt 22:16;

„Bóg jest prawdomówny” J 3:33 por.Tt 1:2;

„nie oglądasz się na osobę ludzką” Mt22:16;

„Bóg naprawdę nie ma względu naosoby” Dz 10:34;

„albowiem jeden jest waszNauczyciel” Mt 23:8;

„twój Nauczyciel już nie odstąpi” Iz30:20 por. 54:13;

„bo jeden jest tylko wasz Mistrz,Chrystus” Mt 23:10;

„twoje oczy patrzeć będą na twegoMistrza” Iz 30:20; „któż takimmistrzem jak On?” Hi 36:22;

„Czyż nie przepowiedziałem z dawnai nie oznajmiłem? Mt 24:25.

„Kto przepowiedział przyszłość odwieków i to, co ma nadejść” Iz 44:7.


132 of 151 02/17/2014 03:21 PM

Uzupełnieniem tego tematu, dotyczącego Chrystusa i Boga, sąmoje artykuły:

Modlitwa do Chrystusa i „Wnikliwe poznawanie Pism”;Cześć dla Jezusa, Hbr 1:6 i „Wnikliwe poznawanie Pism” (

www.apologetyka.info lub www.piotrandryszczak.pl ).

Pomimo tak wielu tekstów, które wskazują na BóstwoChrystusa, są jednak w Ewangelii Mateusza fragmenty, któreantytrynitarze wykorzystują by je podważać. Omówimy tu tenajważniejsze: Mt 19:16-17, 20:23, 24:36.

Mt 19:16-17„pewien człowiek zapytał: ‘Nauczycielu, co dobrego mam

czynić, aby otrzymać życie wieczne?’ Odpowiedział mu:‘Dlaczego Mnie pytasz o dobro? Jeden tylko jest Dobry’”.

Słowa te szczegółowo omówiliśmy w książce pt. „W obroniewiary” w rozdziale ‘Bóstwo Chrystusa’ (pkt 2.7.) i tam odsyłamyzainteresowanych (www.apologetyka.info lubwww.piotrandryszczak.pl ). Tu powiemy tylko to, co napowyższy temat mówi Ewangelia Mateusza, którą zajęliśmy się(patrz też część I i II tego artykułu o Łk 18:18-19 i Mk 10:17-18).

Werset ten nie ma takiego znaczenia jak sugerują antytrynitarze(że Jezus zaprzeczył temu że jest dobry, mówiąc że taki jest tylkoOjciec). Chrystus przez te słowa uzmysławia młodzieńcowi, żepytając go o dobro, zestawia Go z Bogiem, który jest Dobry.Odnosząc zaś do siebie fragmenty o Jahwe (por. powyżej Mt 3:3,11:10) wskazuje, że sam jest Bogiem (por. „Pan mój i Bóg mój” J20:28).

Gdyby Jezus nie uważał się za dobrego nie mógłby powiedziećtemu młodzieńcowi:


133 of 151 02/17/2014 03:21 PM

„Potem przyjdź i chodź za Mną!” Mt 19:21.Natomiast wszystkim ludziom Chrystus polecił:„Jeśli kto chce pójść za Mną, (...) niech Mnie naśladuje” Mt

16:24.Ponieważ powiedział również, że „jeden jest wasz Nauczyciel”

(Mt 23:8), więc musiał sobie zdawać sprawę z tego, że jestdobrym, bo kogo innego, jak nie jedynego Nauczyciela,mielibyśmy pytać o dobro?

Chrystus musi być dobry, bo tylko o innych powiedział, że sąźli: „Jeśli więc wy, choć źli jesteście, umiecie dawać dobrerzeczy...” Mt 7:11.

Jezus jest „dobrym drzewem” (Mt 12:33 por. Łk 23:31), jaksam powiedział o sobie, i wydaje „dobry owoc” Mt 12:33.

Mówiąc, „Tym, który sieje dobre nasienie, jest SynCzłowieczy” (Mt 13:37), musiał uważać się za dobrego.

Chrystus też wiele razy zastosował termin „dobry” w stosunkudo ludzi (Mt 5:45, 7:11,12:35, 13:38, 20:15, 22:10, 25:21, 23).

Mt 20:23„Nie do Mnie jednak należy dać miejsce po mojej stronie

prawej i lewej, ale [dostanie się ono] tym, dla których mój Ojciecje przygotował”.

Nie będziemy powtarzać tu treści z części II-szej tego artykułu,w której omówiliśmy tekst Mk 10:40. Tam też kierujemyzainteresowanych. Tu tylko dodajmy, że w Ewangelii Mateusza,gdy Chrystus wybiega w swej nauce w czasy sądu ostatecznego,ukazuje to, że będzie miał decydujący wpływ na stawianie ludzipo swej prawicy i lewicy. Oto Jego słowa:

„Owce postawi po prawej, a kozły po swojej lewej stronie” Mt25:33.

„Pośle On swoich aniołów (...) i zgromadzą Jego wybranych”


134 of 151 02/17/2014 03:21 PM

Mt 24:31 por. 24:40-41, 47-51, 13:41-43.

Mt 24:36„Lecz o dniu owym i godzinie nikt nie wie, nawet aniołowie

niebiescy, [ani Syn], tylko sam Ojciec” BT.Werset ten omówiliśmy szczegółowo w artykule Wiedza Boga,

Chrystusa i Ducha Świętego a „Trójca Święta mit czyrzeczywistość?” i tam odsyłamy zainteresowanych(www.apologetyka.info lub www.piotrandryszczak.pl ). Tudodajmy, że Chrystus w swej mowie eschatologicznej wEwangelii Mateusza nie używa wobec siebie tytułu „Syn Boży”.W związku z tym słowa „ani Syn” dotyczą Jezusa, jako „SynaCzłowieczego” czyli człowieka. Tego określenia używa Chrystus,gdy mówi o końcu świata: Mt 24:27, 30, 37, 39, 44 por. Mk13:26, Łk 21:27, 36.

Jak z powyższego widać, Ewangelia Mateusza pomimo żezawiera kilka tekstów jakby ‘umniejszających’ chwałę Jezusa, doktórych odwołują się antytrynitarze, to jednak posiada wielefragmentów mówiących o Bóstwie Chrystusa. Mamy też wersety,które w Starym Testamencie dotyczą Jahwe, a w NowymTestamencie Jezusa i takie które zrównują chwałę dla Syna iOjca.

1.7. 1Kor 15:24-28 a „Trójca Święta mit czyrzeczywistość?”

Antytrynitarz Arkadiusz Wiśniewski w książce pt. „Trójca


135 of 151 02/17/2014 03:21 PM

Święta mit czy rzeczywistość?” (2004), którą opisaliśmy wartykule pt. Wiedza Boga, Chrystusa i Ducha Świętego a „TrójcaŚwięta mit czy rzeczywistość?”, podjął się interpretacji słów z1Kor 15:24-28. Wersetom tym poświęcił ponad dwie strony swejksiążki (s. 35-37).

Prawdopodobnie entuzjastycznie nastawiony napisał o tymfragmencie następująco:

„Nie wiem czy można napisać to bardziej dobitnie. Są tobardzo wymowne wersety, w których wyraźnie widaćpoddaństwo Syna względem Ojca. Wydawałoby się że dlawszystkich” s. 36.

Aż dziwne, że nasz antytrynitarz tak cieszy się z poddaństwaSyna Bożego. Czyżby nie był równie zachwycony z tego, żeChrystus jest także „dziedzicem wszystkich rzeczy” (Hbr 1:2)?Czy może również uważa, że w związku z tym, iż Syn ma byćpoddany Ojcu, to należy Go mniej czcić i miłować niż Boga?

Zanim jednak rozpoczniemy polemikę z wykładnią A.Wiśniewskiego zacytujmy interesujący nas tekst Biblii:

„Wreszcie nastąpi koniec, gdy przekaże królowanie Bogu iOjcu i gdy pokona wszelką Zwierzchność, Władzę i Moc [w. 24].

Trzeba bowiem, ażeby królował, aż położy wszystkichnieprzyjaciół pod swoje stopy [w. 25].

Jako ostatni wróg, zostanie pokonana śmierć [w. 26].Wszystko bowiem rzucił [‘poddał’ BW] pod stopy Jego. Kiedy

się mówi, że wszystko jest poddane, znaczy to, że z wyjątkiemTego, który Mu wszystko poddał [w. 27].

A gdy już wszystko zostanie Mu poddane, wtedy i sam Synzostanie poddany Temu, który Synowi poddał wszystko, abyBóg był wszystkim we wszystkich [w. 28]” 1Kor 15:24-28 BT.


136 of 151 02/17/2014 03:21 PM

Na początku zweryfikujmy jednak jeden z fragmentów:„gdy przekaże królowanie Bogu” 1Kor 15:24 BT.A. Wiśniewski cytuje go za Biblią Warszawską:„gdy odda władzę królewską Bogu” 1Kor 15:24 BW.

Otóż według dosłownego tłumaczenia tekst ten wyglądanastępująco:

„kiedy przekaże królestwo Bogu” 1Kor 15:24 („Grecko-polskiNowy Testament wydanie interlinearne z kodamigramatycznymi” tłum. ks. prof. dr hab. R. Popowski SDB, dr M.Wojciechowski, Warszawa 1993).

W późniejszych rozważaniach ta korekta tekstu będzie dla nasdość istotna, dlatego ją tu zamieszczamy.

Już na początku swej polemiki A. Wiśniewski próbujerozprawić się z opinią trynitarną, którą cytuje:

„Oto co nam mówi nasz ulubiony teolog Josh McDowell.‘Występujący tu czasownik «poddać», nie oznacza nierówności

między osobami, lecz różnicę w spełnianych rolach. Poddanie siędotyczy tylko funkcji, a uległość wcale nie zakłada niższości’[„Jezus - biblijna obrona boskości Jezusa” Josh McDowell, BartLarson, Warszawa 1998, s. 89]” s. 36.

Otóż nasz antytrynitarz zarzuca cytowanemu protestantowiniekonsekwencję, że dla niego pięć „poddań” z tych wersetówoznacza nadrzędność Jezusa nad innymi, a szóste, w którym Synma być poddany Ojcu, nie oznacza nadrzędności. A. Wiśniewskikwituje to słowami:

„Taka egzegeza po prostu zapiera dech w piersiach!” s. 36.Dalej nasz antytrynitarz poucza nas:„Słowo ‘poddany’ zawsze wiąże się z nierównością pomiędzy


137 of 151 02/17/2014 03:21 PM

osobami, choć nie zawsze owa nierówność dotyczy natur” s. 36.

Cóż powiemy o tych wywodach? Otóż wydaje się, że A.Wiśniewski nie odróżnia tego, jakie mogą być rodzaje poddania.Dla niego każde poddanie jest jakby identyczne, bo użyte jest wtych wersetach, jak podkreśla on, to samo słowo greckie.

Tymczasem już na pierwszy rzut oka widać jaką formę ma miećpoddanie przeciwników Jezusa:

„Trzeba bowiem, ażeby królował, aż położy wszystkichnieprzyjaciół pod swoje stopy” 1Kor 15:25.

Czy poddanie Jezusa Ojcu nasz antytrynitarz wyobraża sobieidentycznie???

Cytowany rodzaj poddania trafnie opisuje nam Księga Jozuego:„Skoro przyprowadzono owych królów do Jozuego, Jozue

wezwał wszystkich mężów izraelskich i rzekł do dowódcówwojennych, którzy mu towarzyszyli: ‘Zbliżcie się i postawciewasze nogi na karkach tych królów’. Zbliżyli się i postawili swenogi na ich karkach” Joz 10:24.

Na usprawiedliwienie tego, że A. Wiśniewski o tym może niewiedzieć, jest tylko to, że jak sam podkreśla, jest tylko amatoremw kwestii Biblii („Jestem amatorem. którego pasją stała się Bibliai przedstawiam takie argumenty, na jakie stać mój niedoskonałyumysł” s. 10).

Zauważmy też, że w 1Kor 15:25 Paweł słowa „Trzeba bowiem,ażeby królował, aż położy wszystkich nieprzyjaciół pod swojestopy” przypisał Jezusowi, a nie Bogu zgodnie z Ps 110:1(„Wyrocznia Jahwe dla Pana mego: ‘Siądź po mojej prawicy, ażTwych wrogów położę jako podnóżek pod Twoje stopy’).

To świadczy o tym, że chrześcijanie zrównywali pod względemmajestatu osoby Boże. Świadkom Jehowy wydawało się to nie do


138 of 151 02/17/2014 03:21 PM

pomyślenia do tego stopnia, że dodali w swej Biblii tytuł „Bóg”po słówku „aż” w 1Kor 15:25.

Czy wobec tego prawdą jest to, jak napisał A. Wiśniewski, że„Słowo ‘poddany’ zawsze wiąże się z nierównością pomiędzyosobami”?

Oczywiście wśród tych ‘poddań’ Jezusowi opisanych w 1Kor15:24-28 jest też nasze ‘dobrowolne’ poddanie (1Kor 15:27),jako chrześcijan, Jemu, naszemu Mistrzowi. Wszyscy bowiemchoć jesteśmy Mu ulegli, posiadamy wolność dzieci Bożych(2Kor 3:17, Ga 5:1).

Ciekawe, że pomimo tego Chrystus wcześniej sam „poddał się”ludziom, bo przyszedł im służyć, choć nie był od nich niższy:„Syn Człowieczy nie przyszedł, aby Mu służono, lecz żebysłużyć...” Mk 10:45.

Innym przykładem dobrowolnego poddania się Chrystusa sąJego związki rodzinne. Wydaje się więc, że poddanie wkategoriach Bożych, to nie poddanie ludzkie. Zauważmy, że to iżJezus był poddany Maryi i Józefowi (Łk 2:51) nie oznacza, że byłod nich niższy. Przeciwnie, jest On już wtedy dla nich Panem (Łk1:43), Mesjaszem (Łk 2:11), Królem (Mt 2:2), Świętym (Łk1:35), Bogiem (Mt 1:23) i Synem Bożym (Łk 1:35). KrewnaElżbieta, już w łonie Maryi, nazwie Jezusa „swoim Panem” Łk1:43.

Kolejnym przykładem jest poddanie żon mężom (1P 3:1), którenie sugeruje mniejszej godności kobiet, bo „nie ma jużmężczyzny ani kobiety, wszyscy bowiem jesteście kimś jednymw Jezusie Chrystusie” Ga 3:28. Zapytajmy, czy w niebiemężowie będą panować nad niewiastami, i czy wobec tego


139 of 151 02/17/2014 03:21 PM

górowanie Ojca nad umiłowanym swym Synem nie jest tylkowymysłem antytrynitarzy?

W związku z tym, że poddanie Syna Ojcu nie będzie polegaćna staniu się Jego podnóżkiem, odpowiedzmy sobie na pytanie,jak ono ma wyglądać?

A. Wiśniewski zdaje się uciekać od tego tematu, zadawalającsię stwierdzeniem o „nadrzędności” Ojca (3 razy), czy nawet„wyraźnej nadrzędności” (s. 37). Tymczasem trudno doszukać sięw Biblii takiego słowa, podobnie jak terminu „nierówność”,który wydaje się być ulubionym jego określeniem dla relacjiOjciec - Syn (3 razy).

Prócz tego kwituje on nasz problem takim oto zdaniem:„Gdy Chrystus zniszczy wszystkich nieprzyjaciół, zostanie

poddany Ojcu (w. 28) oraz odda mu władzę królewską (w. 24a)”s. 36.

Na początek zapytajmy, gdzie to nasz antytrynitarz przeczytał,że Syn „zostanie poddany Ojcu”? Czyżby przymusem? RaczejBiblia Warszawska, którą on cytuje, podaje iż „sam Syn będziepoddany” (s. 36), a przekład 1Kor 15:28 według ks. Kowalskiegomówi, że „podda się Syn sam temu...”.

Na czym więc polegać ma to poddanie Syna Ojcu? Czy na„oddaniu władzy królewskiej”, jak pisze nasz antytrynitarz?

Otóż powracamy tu do wspomnianego powyżej fragmentu.Uważamy, że właściwszą formę wersetu 1Kor 15:24 zawieratłumaczenie dosłowne, które powtarzamy:

„kiedy przekaże królestwo Bogu” 1Kor 15:24 („Grecko-polskiNowy Testament wydanie interlinearne z kodamigramatycznymi” tłum. ks. prof. dr hab. R. Popowski SDB, dr M.Wojciechowski, Warszawa 1993).


140 of 151 02/17/2014 03:21 PM

Podobnie oddał to ks. Kowalski:„gdy przekaże swe królestwo Bogu” 1Kor 15:24 (por. BG,

KUL, BP).Widzimy z niego, że chodzi tu o „przekazanie Królestwa”, a nie

o „oddanie władzy”. Bo przecież można Królestwo przekazać,ale nadal władać razem z Ojcem, „w królestwie Chrystusa iBoga” Ef 5:5.

Podobnie Bóg przekazał panowanie Chrystusowi, a nie oznaczato, że sam nie miał udziału we władaniu: „Ojciec mój przekazałMi wszystko” (Łk 10:22 por. 22:29, Mt 11:27, J 5:22, 27).

Przekazanie królestwa Ojcu nie oznacza zaprzestaniakrólowania Chrystusa, które jest wieczne, lecz oznacza kierunekprzepływu daru (odkupienie i zbawienie ludzkości) od Syna doOjca. Oto kilka fragmentów, które to potwierdzają:

„będzie panował nad domem Jakuba na wieki, a Jegopanowaniu nie będzie końca” Łk 1:33;

„Panowanie Jego jest wiecznym panowaniem, które nieprzeminie, a Jego Królestwo nie ulegnie zagładzie” Dn 7:14;

„Do Syna zaś: Tron Twój, Boże, na wieki wieków” Hbr 1:8.Por. 2Sm 7:13, 16, Ps 21:7, 89:30, Ef 5:5, Hbr 1:11-12, 2P 1:11,

Ap 11:15.

Co począć wobec tego, ze słowami, że Syn będzie królował„aż” pokona nieprzyjaciół (1Kor 15:25)? Antytrynitarze sądzą, żeoznacza to, że będzie królował „do” pewnego momentu.Tymczasem fragment 1Kor 15:25 („Trzeba bowiem, ażebykrólował, aż położy wszystkich nieprzyjaciół...”) przezwystąpienie w nim słówka „aż” nie przeczy temu, że Chrystusbędzie zawsze królował. Odnosi się to do czasu poprzedzającegopokonanie nieprzyjaciół i nie neguje panowania w przyszłości,jak wykazaliśmy wcześniej (patrz zbiór cytatów o wiecznym


141 of 151 02/17/2014 03:21 PM

panowaniu).Podobnie jest z tekstem Mt 28:20: „Ja jestem z wami (...) aż do

skończenia świata”. Wiemy, że Jezus będzie z nami zawsze, a nietylko do skończenia świata.

Ponieważ poddanie Syna Ojcu nie jest przymusem, lecz woląChrystusa, najlepiej tekst 1Kor 15:28 oddał przekład ks.Kowalskiego:

„A kiedy wszystko będzie mu już poddane, podda się Syn samtemu, któremu wszystko poddał”.

Wydaje się, że antytrynitarze jakoś starają się nie zauważaćterminu „sam”, aby bardziej podkreślać „nadrzędność” Boga nadSynem Bożym. Tymczasem słowo to występuje w oryginalegreckim (dosł. „wtedy sam Syn”).

Poddanie więc Chrystusa Ojcu, to wyraz miłości Syna do Ojca ipolega ono, jak powiedzieliśmy wcześniej, na przekazaniu wdarze całej odkupionej i zbawionej ludzkości.

Podkreślmy tu, że 1Kor 15:28 podaje, iż Jezus sam podda sięOjcu, a nie że Ojciec podporządkuje Go sobie.

Tekst ten mówi, że Bóg będzie „wszystkim we wszystkich”, anie że Ojciec będzie panował nad Synem. Wiemy też, że będziekrólował wraz z Synem, a nie ponad Nim (teksty o wiecznymkrólowaniu patrz powyżej).

Przedstawiamy też kilka wypowiedzi pisarzywczesnochrześcijańskich na temat poddania Syna Bożego Ojcu.

Tertulian (155-220) w swej polemice z Prakseaszem, jednym zmonarchian, który uważał iż Syn i Ojciec to jedna osoba, napisał:

„Spójrz więc, czy to raczej nie ty [Prakseaszu] obalaszmonarchię, gdy niszczysz jej uporządkowanie i rozróżnienie,ustanowione pod tyloma imionami, ile Bóg zapragnął. Ona zaś


142 of 151 02/17/2014 03:21 PM

pozostaje niezmieniona (chociaż powstała Trójca), aż wreszciebędzie przywrócona Ojcu przez Syna, jak to napisał Apostoł oostatecznym końcu: gdy przekaże królowanie (...) [1Kor15:24-25] - naturalnie według Psalmu: Siądź po prawicy Mojej(...) [Ps 110:1] - gdy zaś poddane mu będzie wszystko opróczTego, który mu wszystko poddał, wtedy i sam podda się Temu,który mu poddał wszystko, aby Bóg był wszystkim we wszystkich[1Kor 15:27-28]. Widzimy zatem, że Syn nie stanowi przeszkodydla monarchii, nawet jeśli należy dziś ona do Syna, ponieważ wrękach Syna pozostaje niezmienna w swej istocie, i taka samazostanie przywrócona Ojcu przez Syna. Nikt nie mógłby jejpodważyć jedynie dlatego, że przyzwala na istnienie Syna, októrym wiadomo, że od Ojca otrzymał władzę i Ojcu ją kiedyśodda. Tylko na podstawie tego fragmentu listu apostolskiegomogliśmy już wykazać, że Ojciec i Syn to dwie osoby; a także napodstawie imion Ojca i Syna oraz faktu, że ten, który przekazujewładzę i ten, któremu ją przekazuje, jak również ten, któryoddaje władzę i ten, któremu ją oddaje, muszą być konieczniedwiema osobami” („Przeciw Prakseaszowi” 4:2-4).

Por. podobnie Hipolit (ur. przed 170), w dziele „PrzeciwNoetosowi” (6), jednemu z monarchian.

Orygenes (185-254), w komentarzu jaki pozostawił po sobie,jakby polemizował z A. Wiśniewskim:

„Tutaj [1Kor 15:28] również użyto określenia ‘poddany’ -bynajmniej nie w sensie ‘niższy’. Jakże bowiem może zwać się‘niższym’ Ten, który jest Synem i jest tym wszystkim, czym jestOjciec? Powiada przecież: ‘Ojcze, wszystko, co Twoje, jest moje’[J 17:10]” („Komentarz do Listu do Rzymian” 7:5).

Augustyn (354-430), w swym znanym opracowaniu o 1Kor


143 of 151 02/17/2014 03:21 PM

15:28 wyraził się następująco:„Wówczas już nie będzie się za nami wstawiać Pośrednik i

Kapłan nasz, Syn Boga i Syn Człowieczy. Ale - jako Kapłan, wprzyjętej ze względu na nas naturze sługi - sam podda się temu,który poddał Mu wszystko, i któremu On wszystko poddał. JestOn Bogiem, więc jako Bogu - my Jemu jesteśmy poddani - taksamo jak Ojcu. Lecz jako Kapłan On podda się Ojcu wraz z nami[1Kor 15:24-28]” („O Trójcy Świętej” I:10,20).

Hilary z Poitiers (315-367), to drugi obok Atanazego(295-373), wielki obrońca Trójcy Świętej i prawdziwego BóstwaChrystusa. Poniżej zamieszczamy jego dłuższe omówieniatekstów 1Kor 15:24 i 15:28.

1Kor 15:24Hilary wskazuje, na podstawie Pisma Świętego, że przekazanie

królowania nie oznacza zaprzestania pełnienia władzykrólewskiej.

„Obecnie rozpatrzymy, czy przekazanie królestwa należyrozumieć jako ustanie rządzenia, co miałoby oznaczać, że Synoddając Ojcu władzę sam jej już nie ma. Jeżeli przekazywaćznaczy, pozbyć się przekazywanego przedmiotu, to gdyby ktoś(...) spierał się o to, wyznawałby z konieczności, że Ojciecprzekazujący wszystko Synowi [np. J 5:22], na skutek tego aktuutracił całe panowanie nad wszechświatem. Wszak Panpowiedział: ’Wszystko przekazał mi Ojciec’ [Mt 11:27], a gdzieindziej: ‘Dana mi jest wszelka władza na niebie i na ziemi’ [Mt28:18]. Jeśli więc dać, znaczy nie mieć, to Ojciec nie ma tego, codał. Skoro Ojciec przekazując nie utracił, to i w przypadku Syna,niepodobna twierdzić, że nie ma tego, co przekazał. Zatem skoroprzekazać wszystko, nie znaczy, żeby tego nie mieć, to


144 of 151 02/17/2014 03:21 PM

powinniśmy poszukać przyczyny przekazania, dlaczegoprzekazując Ojciec nie wyzbywał się, a Syn dając niedoświadczał braku” („O Trójcy Świętej” 11:29).

1Kor 15:28Hilary pokazuje jak interpretują poddanie Syna arianie.

Omawiając powyższy werset ukazuje, czym nie jest poddanieJezusa i czym ono jest.

„Przecież liczni [heretycy] tak właśnie chcą go rozumieć: żegdy już wszystko zostanie poddane Bogu, poddany [1Kor 15:28]zostanie również [Chrystus] i ze względu na to przestanie byćBogiem albo ze względu na przekazanie królestwa już nie będziepiastował władzy, albo kiedy ‘wreszcie nastąpi koniec’ [1Kor15:24], to będzie miało miejsce Jego ustąpienie” („O TrójcyŚwiętej” 11:21).

„Nadszedł odpowiedni czas i miejsce, aby poruszyć kwestiępodporządkowania Chrystusa [Ojcu], jednak w takim sensie, byprzy tym nie przypisać Synowi niczego uwłaczającego, ponieważtakże inne teksty wspomagają naszą wiarę. Najpierw więc kierujępytanie w stronę zdrowego rozsądku, czy tutaj chodzi o takiepoddanie, jak służby wobec panów, kogoś słabszego potężnemualbo człowieka niskiego stanu komuś szacownemu mając nawzględzie cechy przeciwstawne, by zgodnie z tym Syn byłpoddany Bogu Ojcu z powodu różnicy posiadania odmiennejnatury. Przecież przyznał, że poddawszy Mu wszystko, On samzostanie poddany Temu, który Mu wszystko poddał [1Kor 15:28]i ze względu na to, że wtedy zostanie Mu poddane wszystko,wskazał, że to postanowienie odnosi się do czasu. Jeśli bowiemterminowi ‘poddanie’ nadamy inny sens i skoro wtedy nastąpipoddanie, to z pewnością aktualnie nie jest poddany. W takim


145 of 151 02/17/2014 03:21 PM

razie ukażemy Go jako zbuntowanego, ograniczonego ibezbożnego, a w dodatku jako złamanego, przymuszonegotyrańską przemocą bezbożności, zniewolonego do spóźnionegopoddaństwa! Co wtedy będą znaczyły słowa: ‘Ponieważ z niebazstąpiłem nie po to, aby czynić moją wolę, ale wolę Tego, któryMnie posłał’ [J 6:38] i dalej: ‘Dlatego miłuje Mnie Ojciec’ [J10:17], ‘bo Ja zawsze czynię to, co się Jemu podoba’ [J 8:29], jakrównież: ‘Ojcze niech się stanie Twoja wola’ [Mt 26:42], albosłowa Apostoła: ‘Uniżył samego siebie, stawszy się posłusznymaż do śmierci’ [Flp 2:8]. Ten który się uniża, z natury na tozasługuje; posłuszny, chce nim być dobrowolnie, a uniża siędlatego, żeby stać się posłusznym. Konsekwentnie, jeślijednorodzony Bóg się uniża i staje się posłuszny Ojcu aż dośmierci krzyżowej, to jakim prawem sam ma być poddany Ojcu,skoro właśnie Jemu zostało poddane wszystko? Może to miećmiejsce jedynie pod tym warunkiem, że poddanie to nie nowy aktposłuszeństwa, ale warunek spełnienia tajemnicy, żeposłuszeństwo już obowiązuje, we właściwym zaś czasie dopełnisię poddaństwo. Otóż tutaj nie chodzi o inne znaczeniepoddaństwa, ale o inne zrozumienie misterium” („O TrójcyŚwiętej” 11:30).

„Króluje w tym samym już chwalebnym ciele, pounicestwieniu zwierzchności i zwyciężeniu śmierci, ażpodporządkuje sobie nieprzyjaciół. Właśnie Apostoł ukazał całyporządek, że chodzi o unicestwienie zwierzchności i potęg, gdytymczasem dla nieprzyjaciół przeznaczone jestpodporządkowanie. Po dokonaniu tego, podda się poddającemuMu wszystko - oczywiście Bogu: ‘aby Bóg był wszystkim wewszystkich’ [1Kor 15:28]. Wówczas natura ojcowskiego Bóstwaprzeniknie naturę przybranego [przez Chrystusa] naszego ciała.


146 of 151 02/17/2014 03:21 PM

Dzięki temu bowiem Bóg będzie wszystkim we wszystkich:ponieważ na mocy postanowienia pośrednik między Bogiem aludźmi [pochodzi] z Boga i człowieka. Również na mocypostanowienia, mając w sobie to, co przysługuje ciału, ajednocześnie ze względu na uległość uzyskuje to, co należyBogu, aby Bogiem nie był częściowo, ale w całej pełności. Takwięc nie istnieje inny powód poddania się, jak ten, by Bóg byłwszystkim we wszystkich. Pod żadnym aspektem nie ostoi się wNim natura ziemskiego ciała, chociaż uprzednio miał w sobiedwie [natury], obecnie trwa wyłącznie jako Bóg. Nie występujetu całkowite odrzucenie ciała, lecz przeniesienie na zasadzieuległości, bo nie zostało unicestwione, lecz przez uwielbienieodmienione; dokonało się raczej przez przyjęcie człowieka doBóstwa niżeli przez utratę Bóstwa skutkiem przyjęciaczłowieczeństwa. Natomiast został poddany nie ze względu na to,aby nie istnieć, lecz żeby Bóg był wszystkim we wszystkich. Wtajemnicy uległości osiągnął istotę i istnienie tego, czym nie był,przez uniżenie zaś nie wystawił siebie na niebezpieczeństwo,jakoby miał utracić istnienie” („O Trójcy Świętej” 11:40).

Czy po powyższych faktach ma jakiekolwiek uzasadnienieponiższe zdanie A. Wiśniewskiego:

„trudno przypuszczać aby ktokolwiek z pierwszych uczniówChrystusa nie wierzył w wyraźną nadrzędność i zwierzchnośćOjca w stosunku do Syna” s. 37.

Widzimy też z tego, że nasz antytrynitarz, jak i wielu jegozwolenników, rozumie relacje między Synem a Ojcem wkategoriach panowania i nadrzędności nad sobą, a niecałkowitego oddania sobie i miłości.

Przypomnijmy na zakończenie tylko dwa zdania, któreobrazują nasze rozumienie sprawy:


147 of 151 02/17/2014 03:21 PM

„Ojciec miłuje Syna i wszystko oddał w Jego ręce” J 3:35;„Ale niech świat się dowie, że Ja miłuję Ojca i że tak czynię,

jak Mi Ojciec nakazał” J 14:31.

Dodatek

Niekonsekwencją A. Wiśniewskiego i innych antytrynitarzyjest to, że uczą iż dopiero po szczęśliwym, rajskim „tysiącleciu”Jezus będzie poddany Bogu według 1Kor 15:28. Otóż jeślidopiero wtedy będzie podległy Ojcu, to wychodzi na to, że terazjest Mu równy.

Jeżeli zaś antytrynitarze twierdzą, że wtedy będzie poddany, ateraz i tak jest niższy od Boga, to prawdopodobnie wynika z tego,że poddanie uczyni Go tak niskim rangą, jak przy„samouniżeniu” z Flp 2:6-8, albo jeszcze bardziej.

Dziwne to, bo Biblia mówi, że „Bóg Go nad wszystkowywyższył” Flp 2:9. Czyżby nad wszystko Go wywyższył po to,by później poniżyć? A może jednak Syn sam, aktem przekazaniaOjcu królestwa, ukaże nam kolejny stopień swej pokory.

Dalej, jeśli, jak twierdzi A. Wiśniewski, „o fakcie aktualnegopoddaństwa Jezusa dobitnie świadczą” słowa 1Kor 11:3 (s. 37) imówią one o tym, że Bóg obecnie jest głową Syna, który jest„Bogiem” (J 20:28), to jak bardzo będzie Syn poddany kiedyś?Czyżby miał stać się aż podnóżkiem Boga? A może miałby byćzrównany z innymi ludźmi?

Jeżeli zaś antytrynitarze twierdzą, że Jezus nie jest terazpoddany, to dlaczego mówią o „nadrzędności” Boga?

Na marginesie dodajmy tu, że te poddanie według nich nastąpijeszcze później niż wedle naszej nauki. My twierdzimy, żenastąpi ono po dokonaniu się sądu ostatecznego, a oni dodająChrystusowi jeszcze 1000 lat, zanim będzie poddany.


148 of 151 02/17/2014 03:21 PM

Dziwne też, że antytrynitarzy tak fascynuje sprawa poddaniaSyna, które być może nie wydarzy się za ich życia i nie wiadomokiedy nastąpi, czy za setki, czy za tysiące, czy za miliony lat.

Jest jeszcze jedna kwestia. Otóż słowo „poddany” w 1Kor15:28 jest tym samym terminem, który występuje w Rz 13:1(„Każdy niech będzie poddany władzom sprawującym rządy nadinnymi”). Z Rz 13:1 nie wynika, że władze są innej natury niżpozostali ludzie, tzn. wszyscy są jednakowej ludzkiej natury.Prócz tego wszyscy są dla Boga równi, czy władze czy pozostaliludzie. Mało tego, antytrynitarze też uważają, iż nie są niżsi odludzi sprawujących władzę, choć są im poddani. To samo możnaodnieść do Jezusa i Jego Ojca. Choć „podda” się On Jemu, tojednak pod względem boskiej natury jest Mu równy.

Pisarze wczesnochrześcijańscy cytowani według:„Komentarz do Listu świętego Pawła do Rzymian, Orygenes”

przekł. S. Kalinkowski, Warszawa 1994;„Trójca Święta. Tertulian, Przeciw Prakseaszowi. Hipolit,

Przeciw Noetosowi” tłum. E. Buszewicz i S. Kalinkowski,Kraków 1997;

„O Trójcy Świętej. Hilary z Poitiers” przekł. ks. E. StanulaCSSR, Warszawa 2005;

„O Trójcy Świętej. Augustyn” M. Stokowska, Kraków 1996.

1.8. Inne artykuły polemizujące z A. Wiśniewskim iksiążką pt. „Trójca Święta mit czy rzeczywistość?”

Arkadiusz Wiśniewski kilka lat temu usunął z internetu swój cykl artykułów


149 of 151 02/17/2014 03:21 PM

polemizujących z nauką o Trójcy Świętej. Prawdopodobnie odrzucił wyrażane wnich poglądy albo zmienił częściowo swój punkt widzenia na te sprawy (patrzpoczątek mego art. pt. Wiedza Boga, Chrystusa i Ducha Świętego a „TrójcaŚwięta mit czy rzeczywistość?”).

Ponieważ jednak ciągle w obiegu funkcjonuje jego książka pt. „Trójca Świętamit czy rzeczywistość?” (2004) postanowiłem uzupełnić zakres polemiki z nią.Nie będą to nowe artykuły, ale wskazanie na te, które zostały już napisane przezinnych. Ja właściwie dołączyłem później do grona polemizujących z A.Wiśniewskim. Pierwszymi, którzy podjęli dyskusję z nim i jego książką, byli JanLewandowski i Grzegorz Żebrowski. Moje artykuły tylko uzupełniały częściowoich opracowania. Z tego powodu warto przypomnieć ich dorobek i wskazaćmiejsce, gdzie są zawarte ich polemiki z A. Wiśniewskim.

Wszystkie artykuły tych autorów widnieją na stronie www.apologetyka.infoPrócz tych dotyczących A. Wiśniewskiego napisali oni też kilka opracowań

polemicznych ze Świadkami Jehowy i innymi antytrynitarzami (arianami). Tutajwymienimy zaś tylko te, które dotyczą wspomnianej osoby.

Artykuły Jana Lewandowskiego

Kontrowersje związane z J 5,18Zachariasz 12,10 pod obstrzałem antytrynitarzyCzego nie powiedział wam Arkadiusz WiśniewskiCzy kontekst przemawia za nietrynitarnym tłumaczeniem J 1,1?Przysłów 8:22n. w ujęciu A. Wiśniewskiego – polemikaCzy Bóg antytrynitarzy istnieje bez jakiegokolwiek początku? (2)Antytrynitarze a tekst z Ap 3,14„Zrodzony”, czyli „stworzony”?O co Arkadiusz Wiśniewski chciałby zapytać Apostołów?

Artykuły Grzegorza Żebrowskiego

Dyskusja na temat Rz 9,5 – analiza kontekstu i gramatyki (cz. 2)Syn równy Ojcu – omówienie wersetu J 5,18Bóstwo Chrystusa, czy bóstwo Ojca? (1 J 5,20)Niestwarzający StworzycielAntytrynitarianie, a reguła Colwell’aCzy Jezus jest stworzeniem?


150 of 151 02/17/2014 03:21 PM

Subordynacjonizm? - odpowiedź na argumenty antytrynitarianJezus Chrystus obok „Boga Jedynego”Wszechwiedza Jezusa i Ducha ŚwiętegoDuch Święty osobą!Osobowość i Boskość Ducha Świętego (polemika z R. Dobrowolskim, którego

opracowanie zostało zamieszczone jako Dodatek w książce A. Wiśniewskiego).

Artykuły Włodzimierza Bednarskiego

Ponieważ prócz cyklu artykułów, w których polemizuję bezpośrednio z A.Wiśniewskim, napisałem opracowania, które zawierają też przy okazji riposty dojego twierdzeń, dlatego podaję ich tytuły. Zamieszczone są one na stronach:www.apologetyka.info i www.piotrandryszczak.pl

Oto one:Jezus Wszechmogący i „Wnikliwe poznawanie Pism”Prz 8:22 i „Wnikliwe poznawanie Pism” (cz. I i II).

Oto zaś cały mój cykl dotyczący tego tematu:Wiedza Boga, Chrystusa i Ducha Świętego a „Trójca Święta mit czy

rzeczywistość?”‘Bóg Pana’ a „Trójca Święta mit czy rzeczywistość?”‘Głową Chrystusa - Bóg’ a „Trójca Święta mit czy rzeczywistość?”Jezus ‘Adon Jah’ a „Trójca Święta mit czy rzeczywistość?” (cz. I - Ewangelia

Łukasza)Jezus ‘Adon Jah’ a „Trójca Święta mit czy rzeczywistość?” (cz. II - Ewangelia

Marka)Jezus ‘Adon Jah’ a „Trójca Święta mit czy rzeczywistość?” (cz. III - Ewangelia

Mateusza)1Kor 15:24-28 a „Trójca Święta mit czy rzeczywistość?”

Wszystkich, którzy mieli styczność z opracowaniami A. Wiśniewskiego lub zjego książką, zachęcam do zapoznania się z przedstawionymi artykułami. Jeślinawet ktoś nie podziela trynitarnego punktu widzenia, warto by skonfrontowałswoją wiedzę z wywodami wymienionych autorów. Rzetelność dociekań domagasię bowiem by rozpatrywać różne punkty widzenia.


151 of 151 02/17/2014 03:21 PM

Trójca święta - mit czy rzeczywistość?

Spiritual

Transcript of Trójca święta - mit czy rzeczywistość?