1

treść w

dobrej formieo p r a c o w a l i :

J o a n n a M a r l i c k a – ( j ę z y k p o l s k i )

K r z y s z t o f D z i e r b i c k i – ( i n f o r m a t y k a )

2

DŁUTO, P IÓRO,

PRASA DRUKARSKA ,

MASZYNA DO P ISANIA

I EDYTOR TEKSTU

tak można w skrócie podsumować

dotychczasową historię utrwalania

najważniejszego nośnika informacji

naszej cywilizacji, jakim jest pismo.

3

D Z I S I A J

piszemy „na komputerze”,

drukujemy „z komputera”umożliwiają to programy komputerowe zwane

edytorami tekstunajpopularniejsze to:

1. Word – element pakietu Office firmy Microsoft

2. Writer – element pakietu OpenOffice firmy Sun

3. Pages – element pakietu iWork firmy Apple

4

Różnica między mechanicznymi

maszynami do pisania a komputerami polega na tym,

że tekst pisany na maszynie do pisania jest od razu

zamieniany na obraz, natomiast edytor tekstu przechowuje

go w pamięci komputera w postaci ciągu liter.

Obraz tych liter – wyświetlany na ekranie lub drukowany

na papierze, z podziałem na strony, łamaniem linii itp.

jest rzeczą wtórną, która może ulegać zmianie podczas

formatowania tekstu,

czyli nadawania mu stosownego wyglądu.

5

Trzeba podkreś l ić , że edytory

wykonują „czarną robotę” , rea l izując

wie le zadań dotyczących technicznej

obróbki teks tu , k tóre d la cz łowieka są

bardzo pracochłonne i t rudne do

bezbłędnego wykonania .

6

Używa n i e c zc i one k do t wor ze n i a t e k s t u m a d ł ugą , bo ponad 500 - l e t n i ą h i s t o r i ę .

Poc z ą t kowo uż ywa no c z c i one k d r e wn i anyc h , k t ó r e z c z a se m zos t a ł y z a s t ąp i one c zc i onka m i

m e t a l owym i . Sk ł a d odbywa ł s i ę w d r uka r n i be z udz i a ł u a u t o r a . Poko l en i a po l i g r a fów

wypr a cowa ł y z a sa dy „ dob re j e dyc j i ” , k t ó r e sp r a wi a ł y, ż e t e k s t by ł ł a t w i e j s z y w odb i o r z e d l a c zy t e l n i ka i zgodny z z a sa da m i e s t e t yk i . Użyc i e kom pu t e r a i z a a wa ns owa nego edy t o r a

t e k s t u um oż l i w i a t worz e n i e p r z e z a u t o r a pub l i ka c j i w os t a t e c z ne j , go t owe j do d r uku f o r m i e . J e dna k , pom i m o z m i a ny na r z ędz i a ,

z a sa dy „ dob re j e dyc j i ” poz os t a j ą na da l a k t ua l ne i d l a t e go wa r t o j e poz nać .

C Z C I O N K I

7

Podstawową zasadą obowiązującą przy

formatowaniu tekstu jest

c z y t e l n o ś ć .

Powinny jej służyć zastosowane

r o d z a j e c z c i o n e k ,

o d s t ę p y

i w y r ó ż n i e n i a .

C Z C I O N K I

8

W kom pu t e r owyc h e dy t o r ac h t e ks t u

dos t ę pnych j e s t w i e l e r odz a j ów

c z c i one k ,

m . i n . c zc i onk i :

1. s z e r y fowe i be z sz e r y fowe ,

2. c i e nk i e i gr ube ,

3. wąsk i e i s z e rok i e

4. "p i sank i " .

C Z C I O N K I

Wielkość (wysokość) czcionki określa się w punktach typograficznych

(1 punkt = 0,376 mm)

9

CZCIONKI SZERYFOWE

Cz c i onk i s ze r y f owe

( n p . T i m e s N e w R o m a n , B o o k m a n O l d S t y l e )

t o t a k i e , w k t ó r yc h wys t ę pu j ą k ró t k i e

k r e sk i

s t a nowi ą c e z a końc ze n i a l i t e r - t zw. s ze r y f y.

Zwi ę ksz a j ą one de ko r a c y j ność p i sm a o r az

u ł a t w i a j ą r oz r óż n i a n i e n i e k t ó rych z na ków.

10

Cz c i onka be z sz e ry fowa c z c i onka o p r os t ych z a końc z en i ac h

k r e se k .

P r zyk ł a de m c z c i onk i be z sz e ry fowe j j e s t A r i a l l u b Ve r d a n a .

CZCIONKI BEZSZERYFOWE

11

Cz c i onk i g rube( n p . I m p a c t )

um oż l i w i a j ą na t yc hm i a s t owe z wróce n i e uwa g i odb i o r c y,

d l a t e go c z ę s t o wykorz ys t ywa ne s ą w r ek l am i e .

Używa s i ę i ch t a kż e w t y t u ł a ch i na g ł ówka ch .

CZCIONKI CIENKIE I GRUBE

Cz c i onk i c i e nk i e t o pods t a wowy k r ó j c z c i onk i

( n p . C a l i b r i )

12

Cz c i onk i wą sk i e ( n p . A r i a l N a r r o w )

pr z yda j ą s i ę w t e dy, gdy na n i e wi e l k i e j p r z e s t r z e n i

t r z e ba z m i e śc i ć j ak na j w i ę c e j t e k s t u .

Cz c i onk i t e s ą t ypowe m . i n . d l a og ł o sz eń p r a sowych

i ha se ł encyk l ope dyc z nyc h .

CZCIONKI WĄSKIE I SZEROKIE

C z c i o n k i s z e r o k i e

( n p . A r i a l )

13

C Z C I O N K I „ P I S A N K I ”

" P i s a nk i " t o na j roz m a i t s z e k ro j e p i s m a p r z ypom i na j ą c e z wyg l ą du p i sm o od r ęc z ne

( n p . B a r m e R e c z n y, C o m i c S a n s , M o n o t y p e C o r s i v a )

" P i s a nk i " s t o su j e s i ę w t e ks t ac h o u r oc z ys t ym c ha ra k t e r z e ,

np . w z a p r osz e n i a c h , ż ycz e n i a c h , g r a t u l ac j a c h .

N i e na l e ż y i c h j edna k na dużywa ć , pon i e waż s ą m n i e j c z y t e l ne n i ż zwyk ł e c z c i onk i .

14

C Z C I O N K I

Nie należy stosować więcej

niż trzech rodzajów czcionek

na stronie.

Pr z y wybor z e okre ś l one j c z c i onk i

t r z e ba z wr óc i ć uwagę na j e j

c z y t e l ność i e s t e t ykę .

Na l e ż y równi e ż s i ę z as t anowi ć ,

c z y dany rodz a j p i sm a pomoż e

o s i ągnąć c e l wyz nac z ony t eks t owi .

15

W Y R Ó Ż N I E N I AWyróżn i e n i a um oż l i w i a j ą z wróce n i e uwa g i c z y t e l n i ka na ok r e ś l ony f r a gm e n t t e k s t u .

Trz e ba j e dna k pa m i ę t a ć , ż e na l eż y wpr owadz ać j e

z um i a r em , w s posób konse kwen t ny i j e dno l i t y.

Sposoby wyróżn i e n i a t eks tu

Pogrub i e n i e ( bo l d )

We r sa l k i

Kur sywa

Zm i a na ko l o ru c z c i onk i l ub t ł a

16

P O G R U B I E N I E ( B O L D )

Pi sm em pog r ub i onym z ap i sywa ne s ą z a zwyc z a j wyr a zy l ub wyra ż e n i a , k t ó r e

m a j ą p r zyc i ągną ć uwa gę odb i o r cynp . : nag ł ówki i t y tu ł y.

PAM IĘTAJ! ! !Pi sm o pog rub i one s t o su j t y l ko wt e dy, gdy t a k i e wyr óż n i e n i e j e s t na p r a wdę

po t r z e bne .

17

Cz c i onka o wyg l ą dz i e w i e l k i ch l i t e r

a l f a be t u .

We d ł ug po l sk i e j p i sown i s t awi a na j e s t na

pocz ą t ku naz wy wł a sne j i wyr az u

r oz poc z yna j ą c e go nowe z da n i e .

We r sa l i ka m i wyr óż n i a s i ę t a kż e n i e k t ó r e

c z ę ś c i t e k s t u ,

np . t y t u ł y .

W E R S A L K I

18

" Kur sywa ” uż ywa na j e s t na j c z ę ś c i e j do z a p i sywa n i a :

c y t a t ów, wy r az ów obc yc h , t y t u ł ów:

• u t wor ów l i t e r a c k i c h , • a r t yku ł ów, • f i l m ów, • d z i e ł s z t uk i .

Kur sywa z wana t e ż i t a l i k i e m t o sposób wyr óż n i en i a f r a gm e n t u t e ks t u po l e ga j ąc y na uż yc i u poc hy ł e j c zc i onk i .

K U R S Y WA

19

" Zm i a na ko l o ru c z c i onk i l ub t ł a " : Na j ł a t w i e j s z e w cz y t a n i u s ą c z a rne l i t e r y na

j a snym t l e . J e dnak odpowi e dn i e użyc i e ko l o r u z wr a ca

uwa gę odb i o r cy na wyr óż n i ony e l em e n t t e k s t u , podk r e ś l a j ą c j e go z na c z en i e .

k o l o r o w e c z c i o n k i l u b t ł a s p o t y k a n e n a j c z ę ś c i e j n a p l a k a t a c h , o k ł a d k a c h o r a z w r e k l a m a c h .

PAM IĘTAJ : N i e um i e sz cz a j d ł ug i c h t ek s t ów na

ko l o r owym t l e , gdyż u t r udn i a t o c z y t a n i e . P r zy s t o sowa n i u t e go wyr óż n i e n i a , z a dba j o kon t r a s t m i ę dz y ba rwą cz c i onk i a ko l o r e m

t ł a , a by z a gwa ra n t owa ć cz y t e l ność t ek s t u .

Z M I A N A K O L O R U C Z C I O N K I

20

Użyc i e odpowi e dn i c h wyr óż n i e ń m oż e

z a de cydowa ć o e s t e t yc e o r az u ł a t w i ć

c z y t e l n i kowi ko rz ys t a n i e z t e k s t u .

Wyróżn i e n i a m ogą oż ywi ć t e k s t ,

uwyda t n i ć j e go wa ż n i e j s z e pa r t i e .

W Y R Ó Ż N I E N I A

K aż de z wyr óż n i e ń m a i nne w ł aśc i wośc i uwydatn i e n i a t eks tu .

Po dobran i u odpowi e dn i e go z e s tawu

na l e ż y go kons ekwe nt n i e uż ywać w ca ł ym dokum e nc i e .

21

U K Ł A D S T R O N Y

Te ks t n i e wype ł n i a c a ł e j s t r ony i j e s t o t oc z ony m a rg i ne sa m i .

M arg i ne sy powi nny być na t y l e duże , aby pa l c e t r zym a j ą c e ka r t kę

n i e z a s ł an i a ł y t ek s t u l ub i l u s t r a c j i .

S t r ony na j c z ę śc i e j m a j ą o r i en t a c j ę p i onową ,

a l e m oż l i wa j e s t o r i e n t a c j a poz i om a .

22

U K Ł A D S T R O N Y

Na marginesach górnym i dolnym mogą występować teksty nie należące do tekstu podstawowego,

dodawane automatycznie na każdej stronie.

Są to: stopka strony na dolnym marginesie

i nagłówek na górnym. Najczęściej nagłówek

lub stopka zawierają numerację stron

i inne dodatkowe informacje powtarzające

się na każdej stronie.

23

A K A P I T

a k a p i t t o u s t ę p t e k s t u z a c z y n a j ą c y s i ę o d n o w e g o w i e r s z a ; w i e r s z p o c z ą t k o w y t a k i e g o u s t ę p u t e k s t u , z w y k l e w c i ę t y, w i e r s z a k a p i t o w y ;

( S ł o w n i k w y r a z ó w o b c y c h i z w r o t ó w o b c o j ę z y c z n y c h W ł a d y s ł a w a K o p a l i ń s k i e g o )

Pojęcie akapitu w edytorach tekstu oznacza fragment tekstu między jednym a następnym

naciśnięciem klawisza [Enter].

Na ekranie przy włączonej opcji pokazywania znaków

formatowania każde naciśniecie [Enter] jest oznaczone ¶.

Akapit może stanowić: pustą linijkę,

fragment linijki lub kilka linijek.

24

Z m i a n a o d s t ę p ó w w p i o n i e m i ę d z y w i e r s z a m i

i m i ę d z y a k a p i t a m iOdstępy między wierszami (interlinia) określają

ilość miejsca w pionie między wierszami tekstu w akapicie. Domyślnie odstępy te są pojedyncze.

Odstępy między akapitami określają ilość miejsca powyżej i poniżej akapitu. Jeśli dany akapit ma wyraźnie odstawać od

reszty tekstu na stronie lub jeśli wszystkie akapity w dokumencie mają być od siebie oddalone, można dobrać

odstęp przed akapitem, po akapicie

lub oba te rodzaje odstępów.

25

K O R E K T A

T E K S T U Korekta tekstu polega na sprawdzeniu jego formy pod względem ortograficznym, interpunkcyjnym, stylistycznym itd.

Redagując dowolny tekst, powinniśmy zadbać o poprawność: językową - gramatyka, interpunkcja, ortografia, styl edytorską - literówki, niepotrzebne spacje, porządkowanie

tekstu (rozplanowanie akapitów, tabel, rozdziałów), pojedyncze litery na końcu linii

merytoryczną - terminologia, logika, czytelność, itp. antyplagiatową

PAMIĘTAJ!!!Stosując znaki interpunkcyjne i zasady ortografii,

wyrażasz szacunek wobec czytających.

26

Z A S A D Y F O R M A T O WA N I A

K R Ó T K I C H F O R M

U Ż Y T K O W Y C HPrzy formatowaniu tekstów takich jak:

Ogłoszenie, Zaproszenie, Instrukcja , Przepis, i inne

należy przede wszystkim mieć na uwadze ich funkcjonalność.

Czcionki, wyróżnienia czy odstępy między wierszami powinny być tak dobrane, aby dany tekst jak najlepiej

służył wyznaczonemu celowi.

27

Zasady formatowania

szkolnej pracy

pisemnej

28

stopka:

układ strony: pionowo

marginesy:lewy – 3 cm

prawy – 3 cmgórny – 3 cmdolny – 3 cm

1. nazwisko i imię autora oraz klasa (po stronie lewej)

2. numer strony (po stronie prawej)

3. stopka na stronie pierwszej pusta

w dokumencie nie może być pustych wierszy

29

krój czcionki - Bookman Old Style (w całym dokumencie) kolor czcionki – czarny (w całym dokumencie) wielkość czcionki:

strona tytułowa:» tytuł pracy – 28 pt, pogrubiona

wyrównanie:w pionie –środek strony, w poziomie dowolnie

» dane autora pracy – 16 pt, pogrubiona i pochylonawyrównanie:w pionie –dół strony, w poziomie do prawego marginesu

inne elementy formatowania (np. obramowanie strony, elementy graficzne, odstęp pomiędzy

wierszami i akapitami) wg własnego uznania

reszta dokumentu – 14 pt, lista wypunktowana - dowolnie

30

P O D S T A W O W E P O J Ę C I A W E D Y C J I T E K S T U

Dokument - jest to nazwa dla całego redagowanego tekstu,Akapit - jest to część tekstu pomiędzy dwoma naciśnięciami klawisza ENTER,

Interlinia - zwiększony odstęp międzyliniowy,Wcięcie - jest to określenie odstępów dla tekstu od lewej i od prawej krawędzi kartki,

Wcięcie akapitowe - jest to wcięcie zastosowane w pierwszej linii akapitu,Margines - jest to ilość wolnego papieru dookoła tekstu.

Blok - jest to zaznaczony fragment dokumentu; może to być wyraz, fragment wiersza (akapitu), cały wiersz (akapit), i kilka akapitów lub też cały dokument,

Nagłówek - jest to krótka informacja pojawiająca się u góry strony,Stopka - podobna informacja co w nagłówku, ale występująca na dole strony,

Czcionka - jest to zestaw znaków drukarskich zapisanych w jednym pliku na dysku,Krój pisma - różne sposoby przedstawiania tej samej czcionki. Może to być pismo

grube, kursywa, podkreślone, powiększone, pomniejszone itp.,Justowanie - wyrównanie tekstu polegające na równomiernym rozłożeniu pomiędzy

lewym i prawym marginesem stronyTwarda spacja - Ctrl+Shift+Spacja - widoczna jest jako kółeczko (znaki ukryte),

wstawiana jest zazwyczaj pomiędzy „w”, „i”, „z” a następny wyrazPodział strony – aby zacząć pisanie kolejnego rozdziału od nowej strony to zamiast

wciskać klawisz Enter do chwili, kiedy kursor znajdzie się na nowej stronie, wstawmy tzw. znak podziału strony, używając kombinacji klawiszy Ctrl + Enter.

31

B I B L I O G R A F I A

1. Herman Wilga, Słowa na czasie 2, Warszawa: Nowa Era, 2009

2. Piotr J. Durka, Informatyka dla Ciebie, Warszawa: Nowa Era, 2009

32

koniec

o p r a c o w a l i :

J o a n n a M a r l i c k a – ( j ę z y k p o l s k i )

K r z y s z t o f D z i e r b i c k i – ( i n f o r m a t y k a )