Trendbook YDP 2014

LEGENDA

KSIĘGA TRENDÓW W EDUKACJI 2013/14

Coś się dzieje w edukacji. Widzisz to?

TRENDY

A. NOWE FORMY DOSTĘPU DO WIEDZY

Edukacja mobilna

Nauka oparta na danych w chmurze

Edukacja w oparciu o otwarte oprogramowanie

Indywidualne środowisko kształcenia

E. RELACJA MIĘDZY UCZNIEM A NAUCZYCIELEMA

Nauczyciel artysta

Odwrócona klasa

Wirtualny asystent

C. ORIENTACJA EDUKACYJNA

Edukacja zorientowana na ucznia

Edukacja przez całe życie

Edukacja nieformalna

Edukacja matematyczno- -przyrodnicza

Edukacja plenerowa

Powrót do edukacji

zawodowej

Nota od Wydawcy

Niniejsze opracowanie jest rezultatem współpracyZespołu Produktów i Marketingu firmy Young Digital

Planet: Aliny Guzik, Moniki Mizerskiej, Wojciecha Wiśniowskiego, Jolanty Gałeckiej, Olgi Nerc,

Magdaleny Zalewskiej.

Składem i realizacją oprawy graficznej zajmowali się Paweł Wojciechowski i Ewa Siekierska.

D. NOWE SPOSOBY ODBIORU DANYCH

Wyszukiwanie i nauka wizualna

Edukacja oparta na poznaniu mózgu

Naukana jeden kęs

Rzeczywistość rozszerzona

Nauka oparta na gestach

F. RELACJA MIĘDZY UCZNIAMI

:) !?

Edukacja wykorzystująca

media społecznościowe

Nauka w grupie Nauka w gronie rówieśników

B. DOŚWIADCZENIA EDUKACYJNE

Kształcenie adaptacyjne

Kształcenie zorientowane projektowo

Uczenie kontekstowe

Edukacja oparta na grze i grywalizacja

?Uczenie

w oparciuo problem

Opowieści z wykorzystaniem

technologii

Edurozrywka

Kiedy byliśmy dziećmi, inspirowały nas marzenia i uczucia.

Dziś tworzymy nowe ścieżki edukacyjne, biorąc pod uwagę

zmiany, jakie zachodzą we wszystkich obszarach naszego

życia. Obserwujemy rozwój cywilizacyjny i zadajemy sobie

pytanie: „Jak wpłynie on na proces zdobywania wiedzy?”.

W rzeczywistości bowiem pytanie o trendy w edukacji jest

pytaniem o jej przyszłość.

Dokąd zmierza edukacja?

Jaki jest charakter zmian zachodzących w kształceniu? Jak

proces uczenia się będzie wyglądał za rok, za pięć, a nawet

za dziesięć lat? Wśród obszarów związanych z edukacją

można wyróżnić kilka, w których właśnie teraz następują

zmiany:

1. Dynamicznie rozwijające się technologie umożliwiają

dostęp do informacji i treści edukacyjnych na niespotkaną

do tej pory skalę. Edukacja mobilna, online czy oparta

na danych w chmurze to tylko przykładowe rozwiązania,

które pozwalają, by proces nauczania wyszedł poza

szkolną klasę oraz zapewniają uczniom doświadczanie go

niezależnie od czasu i miejsca.

2. Naturalną konsekwencją rozwoju nowych technologii

i większej dostępności wiedzy są zmiany zachodzące

w relacjach uczeń – nauczyciel. Wzrost aktywności

uczniów wymaga modyfikacji roli, jaką w procesie edukacji

pełnili dotąd nauczyciele. Pedagog powinien stać się

kimś w rodzaju przewodnika dla swoich wychowanków,

obecnie bowiem to uczeń znalazł się w centrum zarówno

szkolnej klasy, jak i całego procesu edukacji (nauczanie

zorientowane na ucznia – ang. student-centred learning).

3. Nowe działania, narzędzia i role wymagają wypracowania

nowatorskich modeli pracy. Na wartości zyskują te, które

oparte są na współdziałaniu uczniów (nauka w grupie

– ang. collaborative learning, kształcenie zorientowane

projektowo – ang. project-based learning, uczenie się

w gronie rówieśników – ang. peer learning).

4. Wzrasta znaczenie platform społecznościowych, które

ułatwiają wymianę wiedzy i doświadczeń (edukacja

wykorzystująca media społecznościowe – ang. social media

learning).

5. Współcześni uczniowie należą do pokolenia cyfrowego

(ang. digital natives). Komputery, tablety i smartfony

z dostępem do Internetu są dla nich narzędziami, które

wykorzystują do codziennej komunikacji, tworzenia

własnej tożsamości oraz do zabawy i do pracy. Nasze

zadanie polega na równoległym posłużeniu się tymi

mediami w procesie uczenia. Edukacja oparta na grze

(ang. game based learning), wyszukiwanie i nauka

wizualna (ang. visual search & learning), rzeczywistość

rozszerzona (ang. augmented reality) czy edukacja oparta

na gestach (ang. gesture based learning) stwarzają ku temu

nieograniczone możliwości.

6. Zmienia się również sposób, w jaki myślimy o uczeniu się

i nauczaniu – przewartościowaniu ulega filozofia edukacji.

Pojawiają się nie tylko trendy oparte na indywidualizacji

całego procesu (kształcenie oparte o techniki adaptacyjne –

ang. adaptive learning), lecz również potrzeba uzasadnienia

celu edukacji (uczenie kontekstowe – ang. relevance-

oriented learning). Uczniowie i inne osoby, biorące udział

w procesie kształcenia, zaczynają zdawać sobie sprawę

z pełnionej w nim roli.

Nowe trendy czy stare rozwiązania?

Wiele z wyżej wymienionych trendów ma źródła

w odkrytych już niegdyś rozwiązaniach. Wtedy rynek

nie był jeszcze na nie gotowy. Obecnie jednak szybki

rozwój technologii umożliwia ich niemal natychmiastową

realizację i wprowadzenie. Wystarczy wspomnieć

WSTĘP

Jak wyglądać będzie szkoła przyszłości? Trendy, które zmieniają edukację.

o indywidualizacji procesu uczenia się. To bardzo modna

koncepcja, często przywoływana przez ekspertów

w dziedzinie edukacji, polityków czy pedagogów jako

podstawa edukacji w XXI wieku. Jeśli jednak sięgniemy

pamięcią wstecz, zobaczymy, że już na początku XX wieku

nad indywidualizacją procesu uczenia się wykonana

została ogromna praca. Helena Parkhurst – amerykańska

nauczycielka, pracująca z dziećmi o zróżnicowanym

rozwoju intelektualnym, wprowadziła innowacyjny

program oparty na indywidualnej pracy z każdym

z uczniów. Nazwała go „planem daltońskim” (od nazwy

miejsca, gdzie pracowała). Dla wielu był to rewolucyjny

i nieosiągalny system edukacyjny – aż do dzisiaj.

Kolejnym przykładem teorii, która liczy sobie już kilka

dekad i wciąż wydaje się zbyt rewolucyjna, by w pełni

zastosować ją w edukacji, jest koncepcja autorstwa

amerykańskiego psychologa Harry’ego Harlowa.

W 1949 roku przeprowadził on eksperyment

na małpach. Celem doświadczenia było sprawdzenie,

co motywuje zwierzęta do wykonania prostego zadania

– rozwiązania mechanicznej łamigłówki. Okazało się,

że najskuteczniejszej zachęty nie stanowił wcale system

nagród i kar, ale ciekawość. Małpy osiągały lepsze wyniki,

kiedy praca sprawiała im przyjemność. Harlow określił

ten stan mianem motywacji wewnętrznej. Jego teoria

musiała poczekać kilka dekad zanim znalazła praktyczne

zastosowanie. Współcześnie jej założenia leżą u podstaw

wszelakiego rodzaju gier. Nie znalazła jednak dotąd

stałego miejsca w żadnym systemie edukacyjnym.

Wreszcie, jak to się stało, że udało nam się usunąć ławki

z przedszkoli? Dzięki Friedrichowi Froebelowi –

wybitnemu pedagogowi (twórcy koncepcji ogrodu

dziecięcego) oraz Marii Montessori – lekarce, która

żyła na przełomie XIX i XX wieku, znanej ze stworzenia

rewolucyjnego, jak na jej czasy, systemu edukacji

przedszkolnej, szkolny regulamin zastąpiono nauką

przez zabawę. Niestety, takie podejście do edukacji nadal

nie zostało wdrożone w przypadku starszych uczniów.

„Księga Trendów w Edukacji” – wyjątkowa publikacja

Zebranie wszystkich trendów w edukacji jest bardzo

ważne, ponieważ umożliwia jej zmiany oraz warunkuje

to, by stała się bardziej przyjazna i uznawana przez

uczniów. Nowoczesna technologia pozwala nam

na urzeczywistnienie wszelkich teorii i pomysłów, które

postulowano w minionych dekadach. Dostęp do Internetu

sprawił, że edukacja stała się globalna i niezależna

od konkretnych instytucji.

Young Digital Planet (i inne organizacje działające

w poczuciu podobnej misji) projektuje przyszłość

nauczania. Tworzymy wyróżniające się programy

edukacyjne, z których można korzystać w dowolnym kraju.

Jest to możliwe nie tylko dzięki procesowi dostosowania

wersji językowych, ale również dlatego, że tworząc

nasze produkty rozumiemy obecne trendy i wiemy, jak je

wykorzystać.

Nie jesteśmy jednak w stanie wprowadzić tych zmian

sami. Do osiągnięcia celu potrzeba powszechnego

zrozumienia konieczności zmieniania świata na lepsze.

Bez tego nawet najlepsze produkty zaliczone zostaną

w poczet ciekawostek, odłożonych na półkę z materiałami

uzupełniającymi, podczas gdy podstawa procesu

kształcenia pozostanie niezmieniona.

Autorzy „Księgi Trendów w Edukacji” pracują na co dzień

w firmie Young Digital Planet i są prawdziwymi

pasjonatami nauczania. Ponieważ zakres tematyczny

poruszanych zagadnień jest bardzo szeroki, twórcy wybrali

materiały związane przede wszystkim z nowoczesnymi

technologiami i relacjami pomiędzy nowymi mediami

a edukacją.

Nasza niezwykła kolekcja udziela odpowiedzi na pytanie:

„Co się dzieje w edukacji?”

NO

WE

FO

RM

Y D

OST

ĘP

U D

O W

IED

ZY

NO

WE

FO

RM

Y D

OST

ĘP

U D

O W

IED

ZY

Edukacja mobilna

Nauka oparta na danych w chmurze

Edukacja w oparciu o otwarte oprogramowanie

Indywidualne środowisko kształcenia

A

A. 1 NOWE FORMY DOSTĘPU DO WIEDZY

1. EDUKACJA MOBILNA (MOBILE LEARNING)

Naukazawszeiwszędzie

Powiązane terminyurządzenia mobilne, wszechobecne uczenie się, zawsze i wszędzie, podręczna edukacja, edukacja w biegu, ubiquitous learning, handheld

learning, m-learning

CharakterystykaDla niektórych edukacja mobilna jest sposobem zdobywania

wiedzy za pomocą aplikacji zaprojektowanych na urządzenia

przenośne, takie jak tablety czy smartfony. W opinii innych –

to możliwość wykorzystywania urządzeń mobilnych do celów

edukacyjnych. Materiałów edukacyjnych dostosowanych

do urządzeń mobilnych przybywa w niezwykle szybkim tempie.

Na rynku pojawiają się między innymi podręczniki, aplikacje

do nauki języków obcych oraz mniej lub bardziej edukacyjne gry

i programy. Coraz więcej portali internetowych dostosowywanych

jest do możliwości wyświetlania ich na urządzeniach mobilnych.

Co więcej, taka kompatybilność powoli staje się nieodzownym

wymogiem. Dodatkowo tanieją urządzenia mobilne, a co za tym

idzie pojawia się coraz więcej ich użytkowników stwarzających

potrzebę dostępności w/w materiałów. Zmienia się myślenie

nauczycieli w zakresie obecności urządzeń mobilnych w szkole.

Kilka lat temu kategorycznie zakazywano używania telefonów,

teraz coraz więcej szkół chce zapewnić swoim uczniom tablety

w celach edukacyjnych i dostrzega dobrodziejstwa podążania

zgodnie „z duchem czasów”.

EDUKACJA MOBILNA

Geneza

■ Potrzeba dostępu do wiedzy zawsze i wszędzie, o każdej

porze. ■ Nieodzowność edukacji skupionej na uczniu. ■ Potrzeba nauki we własnym tempie. ■ Chęć decydowania przez ucznia o zakresie i tematyce

materiału. ■ Edukacja w plenerze. ■ Natychmiastowy dostęp do edukacji.

Korzyści i możliwości

■ Łatwość dostępu do wiedzy poprzez urządzenia mobilne. ■ Możliwość uczenia się we własnym tempie. ■ Łatwość komunikacji pomiędzy nauczycielem a uczniem

oraz pomiędzy uczniami nawzajem. ■ Indywidualizacja nauczania. ■ Dostęp do wiedzy dla uczniów ze specjalnymi potrzebami

i uwarunkowaniami. ■ Możliwość aktywnego udziału w wydarzeniach edukacyjnych,

np. konferencjach, odczytach, webinariach itp., w czasie

rzeczywistym i bez wychodzenia z domu (oszczędność

pieniędzy i czasu). ■ Wzrasta prestiż szkoły, która używając tabletów jest

postrzegana jako nowoczesna.

Potencjalne zagrożenia

■ Uwaga ucznia może zostać łatwo rozproszona i odwrócona

od celów edukacyjnych. ■ Urządzenia mobilne, tak jak każdy inny sprzęt elektroniczny,

może ulec zepsuciu. ■ W związku z szybkimi zmianami technologicznymi istnieje

częsta potrzeba wymiany sprzętu na nowsze modele, co może

być kosztowne.

Przykłady i nawiązania

■ Aplikacje na urządzenia mobilne: mSkills English – kurs

do nauki języka angielskiego dla osób dorosłych, Nicole &

Tommy Vocabulary for children – kurs języka angielskiego,

francuskiego, hiszpańskiego, chińskiego i niemieckiego

dla dzieci. ■ Ogromna ilość innych aplikacji edukacyjnych dostępnych

w AppStore, Google Play oraz Windows Market. ■ Rozwiązania do tworzenia interaktywnych podręczników:

Digital Books Solution – Bookshelf, iBook. ■ Korzystanie z urządzeń cyfrowych podczas lekcji w szkołach

na całym świecie. ■ Aplikacje do zastosowania przez nauczyciela w klasie: Groovy

Grader – aplikacja pozwalająca szybko przeliczyć wyniki

testu uczniów; iLeap Pick a student (pomaga wywoływać

do odpowiedzi i tym samym uaktywniać uczniów z danej

klasy lub kilku klas). ■ Wordpress iPhone app – dla nauczycieli, którzy prowadzą

klasowego lub szkolnego bloga. Aplikacja ta pozwala

na sprawną aktualizację treści, dodanie zdjęć i innych

multimediów, kiedy mamy tylko chwilkę. ■ BookLeveler – pomaga określić poziom trudności tekstu

zawartego w książce po kodzie ISBN, ułatwia dopasowanie

odpowiedniej treści wybranej książki do programu nauczania. ■ Teacher’s Assistant Pro – elektroniczny dziennik

na urządzenia mobilne, pozwalający na aktualizację wyników

uczniów na bieżąco, jeżeli tylko nauczyciel ma pod ręką

urządzenie z dostępem do Internetu.

NOWE FORMY DOSTĘPU DO WIEDZY A. 2E

DU

KA

CJA

MO

BIL

NA


2. NAUKA OPARTA NA DANYCH W CHMURZE (CLOUD-BASED LEARNING)

Twojawiedzawobłokach

Powiązane terminychmura, szkoła w chmurze, szkolenia w chmurze, edukacja online, edukacja webowa, e-learning

CharakterystykaJest to oprogramowanie i infrastruktura, wykorzystywana

w celach edukacyjnych, bazująca na tak zwanej „chmurze”.

Nauka w chmurze często mylona bywa z edukacją online.

Z punktu widzenia użytkownika końcowego rzeczywiście nie

ma bowiem znaczenia, czy posiada on dostęp do materiału

znajdującego się online, czy w chmurze. Różnica jest stricte

techniczna.

Lokalizacja w chmurze oznacza, że wszelkie dane utrzymywane są

na wielu serwerach, w przeciwieństwie do lokalizacji online, gdzie

całość informacji przechowuje się na jednym serwerze.

Dla użytkownika końcowego oznacza to, że może mieć on dostęp

do swoich danych z wielu urządzeń (np. z komputera, tabletu,

smartfona) – zawsze w aktualnej wersji, bez względu na to,

z jakiego urządzenia korzysta.

NAUKA OPARTA NA DANYCH W CHMURZE

NOWE FORMY DOSTĘPU DO WIEDZY A. 4N

AU

KA

OP

AR

TA

NA

DA

NY

CH

W C

HM

UR

ZE

Geneza

■ Wygoda nauki. ■ Łatwy dostęp do wiedzy. ■ Nauka w grupie. ■ Nauka metodą projektów.


Dla uczniów: ■ współpraca pomiędzy członkami zespołu, ■ dzielenie się wiedzą, ■ dostęp do informacji, materiałów edukacyjnych czy zadań

domowych – z każdego miejsca i za pośrednictwem wielu

różnych urządzeń, ■ dostęp zarówno do formalnej, jak i nieformalnej edukacji, ■ szybsza analiza i prezentacja danych.

Dla instytucji edukacyjnych: ■ niższe koszty infrastruktury, ■ niższe koszty instalacji oprogramowania i szkoleń, ■ możliwość większego skupienia się na edukacji, zamiast

na utrzymywaniu i modernizacji infrastruktury IT.

Dla nauczyciela: ■ sposobność monitorowania postępów ucznia, ■ możliwość natychmiastowej interakcji – wymiany myśli,

komentarzy, wskazówek i materiałów edukacyjnych.


■ Brak kontroli nad jakością materiałów edukacyjnych.


Rozwiązanie Microsoft 365 Office używane w: ■ Akademii Leona Koźmińskiego w Warszawie, ■ 250 placówkach edukacyjnych z Radomia i okolic, ■ Glasgow Caledonian University (Szkocja), ■ University of Texas w San Antonio (USA), ■ University of Massachusetts (USA).

Rozwiązanie Google Docs używane w: ■ Zespole Szkół Ogólnokształcących nr 10 w Gliwicach, ■ American University w Kairze (Egipt), ■ The University of Westminster (Wielka Brytania), ■ Khon Kaen University (KKU) (Tajlandia), ■ The University of Benin (Nigeria).

Inne rozwiązania: ■ Platform School Loop http://www.schoolloop.com – rozwiązanie

do administrowania szkołą osadzone w technologicznej

chmurze. ■ WizIQ – wirtualna klasa z możliwością przeprowadzania

wideokonferencji, chatów i uzupełniona o inne komunikatory. ■ TalentLMS – platforma do tworzenia kursów.


3. EDUKACJA W OPARCIU O OTWARTE OPROGRAMOWANIE (OPEN SOURCE LEARNING)

Kopiowanie,udostępnianie,ponownewykorzystywanie,czylidarmowe materiałyedukacyjne

Powiązane terminydarmowa edukacja, edukacja otwarta, nauka w grupie, kursy MOOC (massively open online courses), OER – open education resources,

open-ness, open learning, free learning, collaborative learning

CharakterystykaW przypadku kształcenia opartego o otwarte oprogramowanie

wszystkie pomoce naukowe do używania, przystosowywania,

udostępniania i ponownego wykorzystywania oferowane są

nauczycielom i uczniom za darmo. Materiały edukacyjne mogą

występować w formie dokumentów, prezentacji, filmów, animacji,

slajdów, kursów elektronicznych, plików mp3, programów

nauczania i konspektów lekcji, podręczników, danych, gier

edukacyjnych, testów, quizów itp.

Edukacja w oparciu o otwarte oprogramowanie buduje na całym

świecie uniwersalną bazę wiedzy, w której główną wartością jest

darmowy dostęp. Zastosowanie tego rodzaju rozwiązania jest

możliwe dzięki idei licencji Creative Commons.

EDUKACJA W OPARCIU O OTWARTE OPROGRAMOWANIE

NOWE FORMY DOSTĘPU DO WIEDZY A. 6E

DU

KA

CJA

W O

PA

RC

IU O

OT

WA

RT

E O

PR

OG

RA

MO

WA

NIE

Geneza

■ Potrzeba powszechnego dostępu do materiałów

dydaktycznych. ■ Zainteresowanie darmowym dostępem do wiedzy. ■ Społeczna potrzeba dzielenia się informacjami, osiągnięciami

i pomysłami.


■ Dostęp do wiedzy za darmo. ■ Wyrównanie szans edukacyjnych. ■ Dzielenie się swoją wiedzą, pracą i doświadczeniem

niekoniecznie będąc formalnie nauczycielem i nie tylko

w murach szkoły czy uczelni. ■ Dostęp do materiałów edukacyjnych w różnej formie

np. wykładu audio lub video, prezentacji, filmu, zdjęć, grafiki

lub animacji. ■ Pozwolenie na kopiowanie i edycję dostępnych zasobów. ■ Dostęp do stale aktualizowanej i rozszerzanej bazy

materiałów.


■ Brak kontroli nad jakością materiałów edukacyjnych.


■ USA – MIT OpenCourseWare http://ocw.mit.edu ■ USA – Projekt Connexions – Uniwersytet Rice

http://cnx.rice.edu ■ Japonia – Japońskie Konsorcjum http://www.jocw.jp ■ Wielka Brytania – Projekt Learning Space

http://openlearn.open.ac.uk ■ USA – http://ted.com – źródło ponad 1400 filmów wideo

z prelekcjami najbardziej fascynujących myślicieli i działaczy

z dziedziny technologii, rozrywki czy designu.


4. INDYWIDUALNE ŚRODOWISKO KSZTAŁCENIA (PERSONAL LEARNING ENVIRONMENT)

EdukacjaspecjalniedlaCiebie

Powiązane terminyedukacja osobista, nauka przez całe życie, edukacja nieformalna, personal learning, virtual learning environment (VLE), PLE, blended

learning, lifelong learning

CharakterystykaIndywidualne środowisko kształcenia to inaczej mówiąc świat

edukacyjny skomponowany przez samego uczącego się. Jest

to zbiór różnych źródeł, z których użytkownik czerpie wiedzę.

Najważniejsze w tym świecie jest to, że uczący się sam dobiera

materiały, planuje edukację, dobiera tematy i źródła. Ma całkowitą

kontrolę nad tym czego się uczy, kiedy się uczy i jak się uczy.

Żongluje wiadomościami i sam decyduje, co jest dla niego ważne,

interesujące, co zgłębi, a co pominie. Słowem – jest to doskonałe

rozwiązanie dla niezależnych.

Skąd pochodzą źródła tworzące indywidualne środowisko

kształcenia? Oto tylko kilka z nich:

■ Internet – portale informacyjne, edukacyjne, blogi, kanały

RSS, wszelkiego rodzaju media społecznościowe: Facebook,

Twitter, Google+, LinkedIn, YouTube, Vimeo, Instagram,

Flickr, newslettery, VoIP np. Skype i inne komunikatory,

a także rozwiązania typu social bookmarking, jak

np. http://www.delicious.com, gdzie zapamiętujemy ulubione strony,

do których chcemy wrócić, ■ telefon: sms, zdjęcia, nagrania video, nagrania z dyktafonu, ■ źródła „offline” – np. spotkania z ludźmi - rodziną i przyjaciółmi,

nauczycielami i innymi osobami, od których czerpie się wiedzę

i doświadczenie, ■ a także: radio i telewizja.

INDYWIDUALNE ŚRODOWISKO KSZTAŁCENIA

NOWE FORMY DOSTĘPU DO WIEDZY A. 8IN

DY

WID

UA

LNE

ŚR

OD

OW

ISK

O K

SZT

AŁC

EN

IA

Geneza

■ Zróżnicowane style uczenia się. ■ Odmienne upodobania i zwyczaje. ■ Różne potrzeby i zainteresowania uczniów. ■ Silna potrzeba spersonalizowanych interfejsów. ■ Popularność e-portfolio. ■ Potrzeba posiadania kontroli nad własnym życiem, w tym

edukacją.


■ Pomoc w przejęciu przez uczniów kontroli nad procesem

edukacyjnym. ■ Większa efektywność uczenia się – uczniowie uczą się tego,

czym są zainteresowani oraz tego, co powoduje głębsze

poznanie danego tematu.

■ Radość uczenia się.


■ Problem z zaspokojeniem potrzeb wszystkich uczniów. ■ Brak kontroli nauczyciela nad uczniem. ■ Trudności z oceną postępu. ■ Odejście ucznia od standardowego programu nauczania.


■ Projekt ROLE (ang. Responsive Open Learning Environment)

to projekt europejski i chiński badający zjawisko

indywidualnego środowiska kształcenia oraz identyfikujący

narzędzia PLE oraz możliwości jego zastosowania

http://www.role-project.eu ■ Matrix Learning (NTK) ■ Plex ■ Symbaloo EDU ■ Evernote ■ iGoogle

DO

ŚWIA

DC

ZE

NIA

ED

UK

AC

YJN

E

B

?

DO

ŚWIA

DC

ZE

NIA

ED

UK

AC

YJN

EKszta

łcenie

adap

tacyjn

eKształcenie zorientowane projektowo

Uczenie kontekstowe

Edur

ozryw

ka

Eduk

acja

opar

ta na

grze

i gryw

aliza

cja

Opowieściz wykorzystaniem technologii

Ucze

nie w

opar

ciu o

prob

lem

B. 1 DOŚWIADCZENIA EDUKACYJNE

5. KSZTAŁCENIE ADAPTACYJNE (ADAPTIVE LEARNING)

Optymalnetreścidostosowanedopotrzeb,styluirytmuprzyswajania wiedzyprzezuczniów

Powiązane terminykształcenie oparte o techniki adaptacyjne, hipermedia adaptacyjne, edukacja komputerowa, inteligentny system uczenia, komputerowy agent

pedagogiczny, edukacja spersonalizowana, modalność uczenia, adaptacyjność, indywidualne ścieżki uczenia, adaptive hypermedia, intelligent

tutoring systems, computer-based pedagogical agents

CharakterystykaKażda osoba, korzystająca z usług Google’a, otrzymuje sprofilowane

wyniki wyszukiwania i reklamy produktów. Podobna tendencja

zaczyna pojawiać się także w edukacji. U podstaw idei kształcenia

adaptacyjnego leży założenie, że komputer jest narzędziem zdolnym

poprawić wyniki procesu kształcenia uczniów. Włączenie komputera

do procesu kształcenia umożliwia dostarczenie systemu lub zestawu

narzędzi pozwalających na dostosowanie metod uczenia do odbiorcy.

Dzięki platformie, która zbiera dane dotyczące zachowań użytkownika

i jego wydajności możliwe jest zbudowanie profilu ucznia i dostarczanie

zaleceń do jego dalszej pracy oraz kolejnych, które powinien wykonać.

Dzięki zastosowaniu metody adaptacyjnej treści edukacyjne stają

się dynamiczne i prawdziwie interaktywne, a uczeń staje się

środkiem swojego własnego, indywidualnego procesu edukacyjnego.

Oprogramowanie komputerowe zbiera ogromne ilości danych,

monitorując aktywności użytkownika, dzięki którym system uczy

się, adaptując do potrzeb konkretnego człowieka. Dane dotyczące

użytkownika są generowane nie tylko podczas interakcji ucznia

z systemem czy podczas jego oddziaływania z materiałami tradycyjnymi

(podręczniki), jak i nietradycyjnymi (gry, serwisy społecznościowe),

ale także podczas kontaktów z nauczycielami i rówieśnikami. Dzięki

zebranym danym system nie tylko wie, co umie użytkownik w danym

momencie, ale przede wszystkim jest w stanie określić, jakie czynności,

w jakiej formie i w jakiej kolejności powinny zostać podjęte, aby

zwiększyć szanse na odniesienie sukcesu edukacyjnego użytkownika.

System podczas zajęć online każdego dnia zbiera szczegółowe dane

o użytkowniku, takie jak m.in. wyniki, prędkość, dokładność pracy czy

też ewentualne opóźnienia. Uczniowie uczą się we własnym tempie,

podczas gdy program adaptuje się nieustannie, stawiając im wyzwania

i zachęcając do uczenia się w optymalnym dla nich stylu. Dodatkowo

zachowanie jednego użytkownika jest zestawiane z danymi zebranymi

od setek, czy nawet tysięcy innych użytkowników, dzięki czemu

platforma do uczenia adaptacyjnego nie tylko tworzy aktualny

obraz ucznia wraz z informacjami diagnostycznymi, ale przede

wszystkim proponuje możliwości poprawy odpowiednio wcześnie.

Dzięki temu zbyteczne stają się sprawdziany po lekcji, po rozdziale,

semestrze czy roku nauki, które zresztą tylko wykrywają braki, nie

dostarczając jednak konkretnych danych czy odpowiedzi na pytanie, jak

im zaradzić. W kształceniu w oparciu o techniki adaptacyjne,

informacje o konkretnych brakach oraz propozycje poprawy

prezentowane są uczniom i nauczycielom na bieżąco, w trakcie

lekcji, dzięki czemu możliwe jest podjęcie natychmiastowych działań.

Dodatkowo zastosowanie technik adaptacyjnych w uczeniu pozwala

zaoszczędzić czas na dotarcie z wiedzą do wszystkich uczniów,

dzięki czemu można przeznaczyć go więcej na prawdziwą interakcję

z uczniem oraz podjąć działania bezpośrednio angażujące uczniów

w pracę.

KSZTAŁCENIE ADAPTACYJNE

DOŚWIADCZENIA EDUKACYJNE B. 2

KSZ

TA

ŁCE

NIE

AD

AP

TA

CY

JNE

Geneza

■ Jednym z największych wyzwań stojących przed nauczycielem we

współczesnej szkole jest żonglowanie potrzebami wielu różnych

uczniów – jedni przyswajają wiedzę bez problemu, innym z kolei

przychodzi to z dużym trudem. ■ Nie jest łatwo oceniać i pracować z uczniami o różnych

umiejętnościach i zdolnościach na lekcji w jednej klasie – jedni

będą siedzieć znudzeni, podczas gdy inni będą starali się

opanować materiał, co będzie ich to kosztowało wiele wysiłku,

a brak widocznych postępów w nauce będzie dla nich źródłem

frustracji. ■ Żeby osiągnąć zamierzony efekt edukacyjny istotne jest

odpowiednie rozłożenie treści nauczania i dostarczenie ich we

właściwym czasie. Często problem z przyswajaniem nowego

materiału wynika z tego, że uczeń ma braki w podstawowej wiedzy,

które pogłębiają się w procesie kształcenia.


■ W edukacji opartej o techniki adaptacyjne dzięki odpowiedniemu

zaprojektowaniu treści możliwa jest ocena zdolności ucznia,

tak, aby stawiać mu zadania, z jednej strony mieszczące się

w granicach jego możliwości, z drugiej zaś stanowiące dla niego

wyzwanie. ■ System pomaga nauczycielowi poznać naturalne talenty

i umiejętności ucznia, dzięki czemu łatwiej jest mu wpoić solidne

podstawy rozumienia pojęć. ■ Podczas kształcenia przy użyciu technik adaptacyjnych uczniowie

mogą przyswajać treści edukacyjne przechodząc przez nie na wiele

różnych sposobów, poprzez wiele różnych, zindywidualizowanych

ścieżek edukacyjnych. Jednakże treści dostarczane uczniowi są

zawsze zgodne z podstawą programową. Niezależnie od ścieżek,

po których poruszają się uczniowie, finalnie wszyscy będą

dysponowali taką samą wiedzą (np. będą rozumieli podstawowe

pojęcia matematyczne). ■ Zastosowanie technik adaptacyjnych w uczeniu pozwala

zarówno „podciągnąć” umiejętności słabszych uczniów, jak

i rozwinąć i wzmocnić naturalne talenty uczniów uzdolnionych.

Dzięki systemowi, który adaptuje treści do potrzeb konkretnego

ucznia, uczenie się jest łatwiejsze i bardziej intuicyjne. ■ System oparty o techniki adaptacyjne umożliwia nauczycielowi

monitorowanie postępów każdego z jego uczniów (częstokroć

w czasie rzeczywistym). Pozyskiwane na bieżąco informacje mogą

być wykorzystane, aby pomóc uczniom, którzy słabiej radzą sobie

z materiałem lub do rozwijania umiejętności uczniów, którzy

wykraczają ponad wymagania stawiane przez program nauczania. ■ Metoda uczenia oparta o techniki adaptacyjne świetnie sprawdza się

w indywidualnym uczeniu matematyki.


DOŚWIADCZENIA EDUKACYJNEB. 3

KSZ

TA

ŁCE

NIE

AD

AP

TA

CY

JNE


■ Komputer nie może nauczyć faktów i informacji, podlegających

interpretacji (na przykład powodów wybuchu pierwszej wojny

światowej). ■ Komputer nigdy nie będzie w stanie zastąpić nauczyciela. Pomaga

jednak zautomatyzować przyswajanie przez uczniów podstawowych

informacji, których brak jest np. u studentów pierwszego roku

studiów. ■ W niektórych obszarach edukacji, takich jak choćby filozofia,

techniki adaptacyjne nie znajdują zastosowania. Dotyczy to tych

obszarów, które wymagają wyraźnej i ściśle uporządkowanej

struktury, jeżeli chodzi o cele uczenia czy pojęcia. ■ Uczenie z wykorzystaniem technik adaptacyjnych oferuje uczniom

pewien zakres dowolności w obszarze kolejności zagadnień, których

będą się uczyć. Gwarantuje przy tym jednak, że dostarczone

uczniowi treści będą odpowiednie i zrozumiałe. Dlatego też

niezwykle istotne jest odpowiednie przygotowanie materiałów,

tak, aby w pełni wykorzystać potencjał, który daje technologia.

Należy przy tym pamiętać, że zastosowanie technik adaptacyjnych

nie stanowi cudownego rozwiązania problemów w edukacji

i zastosowane techniki mogą zarówno poprawić jak i pogorszyć

wyniki uczniów. ■ Treści edukacyjne powinny być napisane stylem odpowiednim

dla każdego ucznia, powinny reprezentować odpowiedni stopień

trudności, a także powinny być przekazane we właściwy sposób.

Oznacza to często konieczność przygotowania przez autora

różnych wersji materiałów, aby dopasować się do potrzeb różnych

użytkowników. Często musi on także określić kryteria, dotyczące

wersji, którą należy zaproponować danemu użytkownikowi.

Dlatego też istotne jest, aby system adaptacyjny wspierał autorów,

umożliwiając im czytelny sposób tworzenia zależności i połączeń

między zastosowanymi pojęciami i między pojęciami a materiałem.

■ Niezwykle istotnym elementem systemu kształcenia

z wykorzystaniem technik adaptacyjnych jest dostarczenie

użytkownikowi informacji, które są odpowiednie dla niego

i na które jest w danym momencie gotowy (czyli posiada odpowiednie

podstawy, aby przyswoić nowe informacje). Jeżeli uczeń dostanie

inne materiały, np. z powodu źle zaprojektowanych połączeń

między częściami materiału czy niewłaściwego ich przygotowania,

może to wyrządzić więcej szkody niż pożytku. ■ Pewien problem w zastosowaniu metod adaptacyjnych stanowić

może zmiana materiału za każdym razem, gdy użytkownik porusza

się po ścieżce edukacyjnej. Materiał może wyglądać inaczej, mogą

zostać zmienione lub usunięte fragmenty stron czy też mogą być

ukryte lub inaczej oznaczone obecne na nich linki. Te ciągłe zmiany

mogą wywoływać dezorientację u użytkowników, utrudniając

im odnalezienie się w systemie. Możliwym rozwiązaniem jest

kontrolowanie wyglądu strony i ograniczenie ilości wersji, w których

dana strona jest dostępna.



KSZ

TA

ŁCE

NIE

AD

AP

TA

CY

JNE


■ ALEKS Corporation – firma oferująca automatyczny system

do diagnozy braków w wiedzy oraz materiały do ich uzupełnienia. ■ Carnegie Learning – wydawca oferujący oprócz tradycyjnych

podręczników także adaptacyjne programy do nauki matematyki

(Cognitive Tutor) dla uczniów szkół średnich. ■ CogBooks Ltd – firma oferująca szkolenia w sektorze korporacyjnym

w oparciu o platformę adaptacyjną. ■ eSpindle Learning (learnthat.org) – organizacja non profit zajmująca

się tworzeniem i dostarczaniem oprogramowania do nauki

słownictwa i ortografii z wykorzystaniem technik adaptacyjnych. ■ Knewton – firma oferująca rozwiązanie do uczenia adaptacyjnego,

współpracująca z wieloma wydawcami i dostawcami treści

edukacyjnych. ■ McGraw-Hill Education – firma oferująca treści edukacyjne,

oprogramowanie do uczenia oraz usługi edukacyjne, która stosuje

techniki adaptacyjne w produktach dla studentów (LearnSmart)

oraz uczniów gimnazjum (Power of U). ■ Pearson – wydawca edukacyjny oferujący wśród innych swoich

produktów także program wykorzystujący techniki adaptacyjne

(Succes Maker) przeznaczony do nauki czytania i do uczenia

matematyki dla uczniów szkół podstawowych i gimnazjów. Firma

nawiązała także współpracę z Knewtonem w celu zastosowania

technik adaptacyjnych w produkcie MyLab/Mastering. ■ Sherston Software – brytyjska firma sprzedająca programy

edukacyjne, która oferuje PlanetSherston – platformę do uczenia

z wykorzystaniem technik adaptacyjnych. ■ PrepMe – firma oferująca adaptacyjny system testów dostępnych

online, po każdym z etapów edukacji K-12. ■ iKnow! – strona oferująca kursy online oraz adaptacyjny mechanizm

wspomagający uczenie się i zapamiętywanie nowo poznanego

materiału.

■ Grockit – gra online dla wielu graczy oferująca przygotowanie

do testów. Umożliwia naukę poprzez interaktywną zabawę z innymi

osobami uczącymi się do tego samego testu.


6. KSZTAŁCENIE ZORIENTOWANE PROJEKTOWO (PROJECT-BASED LEARNING)

Wyjątkowyprojektonazwie„mojeżycie”

Powiązane terminymetoda projektowa, edukacja oparta na dochodzeniu, edukacja problemowa, project work, PBL, project approach, project method, project-based

science, inquiry based learning, inquiry-based teaching strategy

CharakterystykaKształcenie zorientowane projektowo to metoda szkoleniowa,

w której uczniowie otrzymują do rozwiązania zadania lub problemy

oparte na faktach lub wyznacza im się konkretny cel do osiągnięcia.

Aby efektywnie angażować się w prowadzenie projektu uczniowie muszą

wykorzystywać informacje, umiejętności i doświadczenia, odkrywać

nowe obszary oraz przedmioty i w ten właśnie sposób zdobywają

wiedzę. Każdy członek grupy projektowej ponosi odpowiedzialność nie

tylko za własny wkład, lecz również za rezultat pracy całej grupy.

Metoda projektowa opiera się na założeniach nauki w grupie

(ang. collaborative learning). Różnice pomiędzy tymi dwoma trendami

edukacyjnymi polegają na strukturze pracy oraz jasno zdefiniowanych

zadaniach grupy uczniów zaangażowanych w projekt. W przypadku

nauki zespołowej grupa robocza powinna być mała, aby każdemu z jej

członków zapewnić bezpieczne i przyjazne środowisko kształcenia.

Jeżeli natomiast wykorzystujemy metodę projektów, nie stanowi

to warunku koniecznego.

Metoda projektowa (znana już na początku XX wieku), odgrywa istotną

rolę w zdobywaniu wiedzy oraz umiejętności poprzez stymulowanie

motywacji uczniów do pracy twórczej. Połączenie skuteczności

metody projektowej z możliwościami, jakie zapewniają technologie

teleinformatyczne pozwalające na pracę zdalną według tej metodologii,

stwarza szansę efektywnego uczenia się w dowolnym czasie i miejscu.

KSZTAŁCENIE ZORIENTOWANE PROJEKTOWO

Geneza

■ Brak umiejętności niezbędnych w życiu zawodowym: rozwiązywania

problemów, podejmowania decyzji, odpowiedzialności za siebie

oraz za grupę. ■ Wiedza interdyscyplinarna okazuje się konieczna w dzisiejszym

świecie. ■ W typowo szkolnym otoczeniu nie sposób nauczyć się myślenia

analitycznego i krytycznego.


■ Lepszy całościowy ogląd problemu, gdy nie dzieli się go sztucznie

na kwestie matematyczne, chemiczne, historyczne itp. ■ Nauka umiejętności, takich jak: myślenie krytyczne, praca

w grupie, analiza i porządkowanie informacji, komunikacja, dyskusja,

prezentacja pomysłów, dawanie i otrzymywanie informacji

zwrotnej, obrona własnych opinii itp. ■ Samodzielna praca nad rozwiązywaniem problemów prawdziwie

angażuje uczniów.


■ PBL jest nieodpowiedni dla standardowych metod pomiaru i oceny. ■ Może być trudno zachować równowagę pomiędzy nauką

i jej wynikami a rezultatem projektu.


■ Projekty włączane są do programów nauczania wielu przedmiotów

oraz wykorzystywane na różnych poziomach kształcenia. Czasem

sterują one całym programem nauczania (na przykład w szkołach

społecznych w Stanach Zjednoczonych lub innych nietradycyjnych

szkołach takich jak Khan Academy). ■ Produkt „Uczeń Zdolny” firmy Young Digital Planet. ■ Metoda WebQuest. ■ Project Foundary – Learning Management Tool oparty na metodzie

projektowej. ■ Intel® Teach Elements – metody projektowe.


KSZ

TA

ŁCE

NIE

ZO

RIE

NT

OW

AN

E P

RO

JEK

TO

WO


7. UCZENIE KONTEKSTOWE (RELEVANCE-ORIENTED LEARNING)

Pocotorobimy?

Powiązane terminyuczenie kontekstowe, edukacja zorientowana na cel, edukacja problemowa, edukacja empiryczna, wiedza i praktyka, pedagogika miejsca, pedagogika

społeczności, goal-oriented learning, experiential learning, head and hand, knowing and doing, abstract and applied, place-based education,

community-based education

CharakterystykaRozumienie celu podejmowanych działań jest najistotniejszym

czynnikiem wpływającym na motywację do ich wykonania. Warto

tutaj przywołać przykład Kopciuszka, który częstokroć był karany

wykonywaniem zupełnie bezsensownej czynności, jaką było rozdzielanie

grochu i soczewicy. Uczniowie podobnie odbierają wykonywanie

niekończących się przykładów zdań matematycznych, czytanie

rozdziałów z podręcznika, przygotowywanie plakatów i wszelkie inne

aktywności związane z nauką. Uważają je za bezsensowne, traktują

jak karę, między innymi dlatego, że nie widzą celu, do którego owe

czynności prowadzą oraz nie rozumieją, jak będą mogli wykorzystać

daną wiedzę lub umiejętność w praktyce, w życiu społecznym.

Dlatego też tak ważnym jest, żeby pomagać uczniom znaleźć praktyczne

zastosowanie dla wiedzy i umiejętności nabywanych w szkole. Odkrycie

związku między treściami edukacyjnymi a aktualnymi doświadczeniami

uczniów i uprzednio opanowanym materiałem ma zbawienny wpływ

na zainteresowanie i motywację uczniów do nauki, a tym samym

ich osiągnięcia. Metoda kontekstowa wspiera naturalny proces uczenia

się polegający na tym, że przyswojenie nowych informacji jest możliwe

tylko wtedy, gdy znajdują one odniesienie do aktualnych doświadczeń

uczniów i uprzednio zdobytej wiedzy oraz gdy możliwym jest znalezienie

połączeń między tym, co nowe, a tym co już znane.

Rolą nauczyciela pracującego metodą kontekstową jest ułatwić uczniom

znalezienie owych połączeń i odniesień tak, aby każda nowa treść była

od razu osadzana w szerszym kontekście, obejmującym układy

odniesienia znane uczniom. Można to osiągnąć na przykład

przeprowadzając proces dydaktyczny w środowisku możliwie

bliskim omawianemu zagadnieniu: w lesie, muzeum, planetarium itd.

W odpowiednim środowisku nowe informacje są szybciej przyswajane,

dzięki temu, że uczniowie sami je odkrywają, co wzmacnia procesy

pamięciowe i ułatwia kojarzenie.

UCZENIE KONTEKSTOWE

Geneza

■ Trudności ze zrozumieniem pojęć akademickich przez uczniów

(np. matematycznych). ■ Słabe wyniki nauczania, których odzwierciedleniem są choćby

wyniki standaryzowanych testów. ■ Brak płaszczyzny porozumienia uczniów i nauczycieli, którzy

mówią innym językiem i nie mają wspólnego słownika pojęć. ■ Brak możliwość dotarcia do uczniów o różnym pochodzeniu,

uzdolnieniach, predyspozycjach. ■ Trudności z utrzymaniem dyscypliny w klasie, w której większość

uczniów nie jest zainteresowana omawianymi treściami. ■ Brak sposobu na to, żeby indywidualne lekcje odbierane były jako

powiązane ze sobą fragmenty większej całości.


■ Poprawa osiągnięć uczniów, w tym wyników standardowych

testów. ■ Lepsza kontrola szkoły. ■ Nauka kojarzenia i łączenia ze sobą treści różnych kursów. ■ Nauka krytycznego myślenia oraz myślenia na wyższym poziomie

zdolności kognitywnych. ■ Przygotowanie uczniów do życia w przyszłości, w tym w pracy

i w społeczeństwie.


■ Metoda nie jest uniwersalna – nie może być stosowana w przypadku

wszystkich przedmiotów, gdyż niektóre z nich wymagają bardziej

abstrakcyjnego myślenia.


■ http://www.mathalicious.com ■ http://www.e-zadania.pl


UC

ZE

NIE

KO

NT

EK

STO

WE


8. EDUKACJA OPARTA NA GRZE I GRYWALIZACJA (GAME BASED LEARNING & GAMIFICATION)

Łączeniezabawyznauką

Powiązane terminygry poważne, gry MMOLG, gry MMO, platformy ILE, eduGames, serious games, massively multiplayer online learning games, massive multiplayer

online, immersive learning environments, edutainment

CharakterystykaEdukacja oparta na grze (ang. game based learning – GBL) oznacza

włączanie gier do lekcji lub opracowywanych tematów. Natomiast

grywalizacja w nauczaniu to stosowanie technik znanych z gier oraz

ich dynamiki, konstrukcji i mechaniki w celu usprawnienia kontekstu

edukacji i promowania pożądanych zachowań. Oznacza to, że schematy

znane z gier wykorzystywane są w sytuacjach niezwiązanych z grami

i mogą zostać wdrożone w całym programie nauczania.

Obu trendom przyświeca ten sam cel – zwiększenie zaangażowania

oraz motywacji uczniów. Nie oznaczają one rozwiązania wszystkich

problemów edukacji. Stanowią jedynie aspekt, który powinien być

zintegrowany z innymi metodami, takimi jak dyskusja, prezentacja,

pisanie czy wykład.

Atrakcyjność gier wzbudziła zainteresowanie pośród badaczy, którzy

zauważyli różnicę między podejściem graczy a nastawieniem uczniów.

Gry powodują zaangażowanie, rozwój zdolności rozwiązywania

problemów, natychmiastową informację zwrotną oraz stan przepływu

(ang. flow – Mihály Csíkszentmihályi), w którym wyzwania są idealnie

dopasowane do poziomu zaawansowania gracza. Pedagodzy próbują

wprowadzić ten motywacyjny potencjał gier do nauki w szkole.

Gry ucieleśniają wiele ważnych zasad uczenia się, takich jak: interakcja,

podejmowanie ryzyka, dopasowanie, wyzwanie oraz utrwalenie,

podanie potrzebnych informacji „na czas” i „na żądanie” oraz osadzanie

ich w konkretnej sytuacji i kontekście (James Paul Gee).

EDUKACJA OPARTA NA GRZE I GRYWALIZACJA

Geneza

■ Kryzys w edukacji. ■ Brak zaangażowania u uczniów. ■ Nuda, brak kreatywności, krytycznego myślenia oraz umiejętności

rozwiązywania problemów wśród absolwentów szkół. ■ Wzrost liczby osób rezygnujących z nauki. ■ Pogarszające się wyniki nauczania. ■ Postrzeganie szkół jako zła koniecznego. ■ Wycofanie cechujące uczniów. ■ Brak przygotowania współczesnego ucznia przez szkołę do tego,

co może mu być w przyszłości potrzebne.


■ Pozytywny wpływ na naukę w szkole. ■ Zmiana nastawienia wobec uczenia się. ■ Zwiększenie motywacji i zaangażowania uczniów. ■ Śledzenie wyników, oferowanie szczegółowej informacji zwrotnej

dotyczącej osiąganych rezultatów oraz możliwość zdobycia uwagi

tych uczniów, którzy nie angażują się w naukę w szkole. ■ Rozwój wielu umiejętności, które nie są objęte programem nauczania. ■ Nauka krytycznego myślenia. ■ Zorientowanie na ucznia, konstruktywizm. ■ Dopuszczalność błędów. ■ W ujęciu pedagogicznym gry pomagają rozwinąć umiejętności XXI

wieku (ang. 21st Century Skills). Granie w gry w grupach wymusza

bowiem wspólne podejmowanie decyzji i zachęca do uczenia się

w gronie rówieśników.


■ Wciąż nie stworzono prawdziwie edukacyjnej gry, która

równocześnie naprawdę uczy i bawi. ■ Istota wielu gier tzw. edukacyjnych sprowadza się raczej

do weryfikacji wiedzy, a nie jej wpajania. ■ Utrzymanie równowagi pomiędzy swobodą i zabawą a systemem

edukacyjnym wymaga ustrukturyzowania. Zabawa nie może być

narzucana. ■ Połączenie treści edukacyjnych z doświadczeniem gry jest trudne

do osiągnięcia. ■ Gry są przede wszystkim oparte na motywacji wewnętrznej.

Dodawanie zbyt wielu zewnętrznych nagród może zabić radość

płynącą z grania.


■ Szkoły korzystające z darmowych gier online podczas zajęć. ■ Nauczyciele tworzący własne gry lub urozmaicający naukę

w klasie elementami grywalizacji (tworzenie odznak, wprowadzanie

rywalizacji, dodawanie zabawy do nauki). ■ Konferencje edukacyjne poświęcone grom (np. European

Conference on Game Based Learning, Virtual Worlds – Best Practices

in Education).

Elementy grywalizacji można znaleźć w: ■ symulacjach: Pulse – the Virtual Clinical Learning Lab

http://breakawayltd.com/serious-games/solutions/healthcare ■ komercyjnych grach elektronicznych wykorzystywanych

w edukacji formalnej: Whyville http://www.whyville.net, Cywilizacja

http://www.civilization.com ■ grach edukacyjnych: Dimension U https://www.dimensionu.com,

SimSchool http://simschool.org, Virtual History http://knowledgematters.com, Wowzers http://www.wowzers.com, Lower Primary Maths http://lpm-teachers.ydp.com.pl

■ szkołach wykorzystujących gry: Washington DC’s McKinley

Technology High School, Quest to Learn, NY http://q2l.org


ED

UK

AC

JA O

PA

RT

A N

A G

RZ

E I

GR

YW

ALI

ZA

CJA


9. EDUROZRYWKA (EDUTAINMENT)

Uczyćbawiąc,bawićucząc

Powiązane terminyedukacja rozrywkowa, rozrywka edukacyjna, telewizja edukacyjna, edukacja ukryta, edukacja ukradkiem, nauka przez działanie, edukacja empiryczna,

poważna zabawa, enter-educate, pro-social entertainment, pro-development entertainment, edu-tainment, infotainment, cloaked learning, covert

learning, stealth learning, learning by playing, experiential learning, serious play

CharakterystykaSłowo edurozrywka jest neologizmem, który powstał jako próba

przetłumaczenia na język polski angielskiego terminu edutainment.

Wyraz ten łączy w sobie dwa pojęcia – edukacji i rozrywki (ang. education

and entertainment). Edurozrywka to nic innego jak wykorzystywanie

siły zabawy w służbie nauki. Jej definicja obejmuje zatem wszelkie

działania, których priorytet stanowi edukacja, rozrywka zaś pozostaje

formą uatrakcyjnienia transferu wiedzy, dotarcia do odbiorcy a czasem

– ukrycia treści o charakterze edukacyjnym.

Pomysł na połączenie przekazywania wiedzy i kształtowania postaw

społecznych z atrakcyjną, rozrywkową formułą nie jest nowy. Początki

świadomie stosowanej edurozrywki sięgają lat 50. ubiegłego wieku,

kiedy to brytyjska rozgłośnia radiowa BBC rozpoczęła nadawanie

słuchowiska „The Archers” (pol. „Łucznicy”). Aż do 1972 roku był

to program o charakterze edukacyjnym – w rozbudowaną sagę rodzinną,

opowiadającą o losach mieszkańców małego, angielskiego miasteczka,

wpleciono elementy wiedzy ekonomicznej, ekologicznej i rolniczej.

Choć po 1972 roku słuchowisko straciło swój wychowawczy charakter,

jednak na antenie utrzymało się do dziś.

Największym projektem edurozrywkowym na świecie, nieprzerwanie

od 1969 roku, jest „Ulica Sezamkowa”. Program ten szturmem zdobywa

sobie widownię na całym świecie – do tej pory znają go nie tylko dzieci,

ale i rodzice, a nawet dziadkowie w 120 krajach.

Zastosowanie edurozrywki może być bardzo szerokie. Wszędzie tam,

gdzie mamy do czynienia z pogłębianiem wiedzy oraz w formach

tradycyjnie zarezerwowanych dla rozrywki, takich jak: piosenki, opery

mydlane, rewie, teleturnieje, seriale telewizyjne i inne popularne formaty

rozrywkowe (np. filmy, gry, radio, zabawki, muzea), rozprzestrzenia się

edukacja rozrywkowa.

Nauka poprzez zabawę nabiera szczególnego znaczenia w dobie

pokolenia cyfrowych tubylców. Różnice w sposobie poznawania świata

i uczenia się przedstawicieli tego pokolenia, wymuszają konieczność

stosowania nowych metod oraz środków dydaktycznych. Aby dotrzeć

do cyfrowych tubylców, którzy urodzili się ze smartfonem w dłoni,

trzeba nauczyć się mówić ich językiem, wykorzystując używane przez

nich na co dzień narzędzia: językiem filmów i seriali telewizyjnych,

programów rozrywkowych i popularnonaukowych, filmów

rysunkowych, zręcznościowych i strategicznych gier komputerowych,

gier symulacyjnych, portali społecznościowych, komunikatorów,

blogów, kursów e-learningowych oraz komiksów.

Niezależnie od tego, jaki środek przekazu zostanie wykorzystany,

cel jest jeden – stworzyć niezapomniane doświadczenie, uczyć

jednocześnie bawiąc. Edurozrywka daje niepowtarzalną szansę

na dotarcie do współczesnych uczniów, bo przecież nie sposób nauczać,

nie trafiając do odbiorców.

EDUROZRYWKA

Geneza

■ Zmiany społeczne.


■ Wytworzenie pozytywnych skojarzeń z nauką i uczeniem się, a co

za tym idzie zmiana postawy uczniów wobec nauki i zdobywania

wiedzy zaowocuje nie tylko poprawą wyników w nauce. ■ Sposób zwiększenia motywacji uczniów do nauki poprzez

zwiększenie ich zaangażowania.


■ Zachowanie równowagi pomiędzy edukacją i rozrywką może być

trudne – zbyt dużo elementów opartych na wiedzy sprawi, że nauka

stanie się nudna, przewaga rozrywki zniweczy zaś całą wartość

edukacyjną.


■ http://www.bbc.co.uk/schools ■ http://www.bbc.co.uk/worldservice/learningenglish/flatmates ■ http://www.sesamestreet.org ■ http://www.oregontrail.com/hmh/site/oregontrail ■ http://www.mathblaster.com ■ http://www.reader-rabbit.com


ED

UR

OZ

RY

WK

A

?


10. UCZENIE W OPARCIU O PROBLEM (PBL – PROBLEM-BASED LEARNING)

Odkrywaniewiedzyprzezrozwiązywanieproblemów

Powiązane terminyedukacja oparta na doświadczeniu, konstruktywistyczne środowisko edukacyjne, procesy uczenia, rozwiązywanie problemów, samokształcenie,

kształcenie metodą projektów, wspólne uczenie się, nauka przez odkrywanie, kształcenie przez dociekanie naukowe, edukacja otwarta,

constructivist learning environments, self-directed learning – SDL, project-based learning, collaborative learning, discovery learning,

inquiry-based learning

CharakterystykaJednym z problemów współczesnej edukacji jest teoretyczny

charakter wiedzy, którą nabywają uczniowie w procesie kształcenia.

Wiedza encyklopedyczna, w którą są wyposażani podczas

wykładów czy nawet przyswajając informacje z podręczników

nie znajduje zastosowania w rzeczywistym świecie. Uczniowie

nie potrafią wykorzystać wiedzy nabytej tradycyjnymi metodami

w życiu zawodowym czy osobistym, bo nie umieją zastosować

podstaw teoretycznych w praktyce. Jednym ze sposobów

na wprowadzenie pomostu miedzy wiedzą teoretyczną a praktycznym

jej zastosowaniem jest wprowadzenie do procesu dydaktycznego

strategii nauczania problemowego.

Najprościej rzecz ujmując nauczanie problemowe polega na tym,

że uczniowie, pracując najczęściej w grupach, rozwiązują

autentyczne problemy, wybrane i podane im przez

nauczyciela. Największą zaletą nauczania problemowego

jest to, że wymaga od uczących się dużej samodzielności

w zdobywaniu wiedzy i umiejętności, doskonaląc tym samym myślenie

problemowe, jakże poszukiwaną umiejętność na dzisiejszym rynku

pracy. Nabyte podczas pracy metodą problemową umiejętności

dobrze przygotują uczniów do sprawnego funkcjonowania

w społeczeństwie. Dlatego też najlepsze rezultaty osiąga się stosując

nauczanie problemowe w grupie, ponieważ współpracując w grupie

możliwe jest osiągnięcie najlepszych wyników w rozwiązywaniu

najbardziej złożonych problemów.

W metodzie problemowej rola nauczyciela jest ważna, jednak zgodnie

z pojawiającymi się trendami zmiany roli nauczyciela w klasie, staje

się on bardziej przewodnikiem wyznaczającym kierunek poszukiwań,

niż tym, który narzuca punkt widzenia. Zadaniem nauczyciela w tej

metodzie jest ułatwić proces dydaktyczny, dostarczając uczniom

problemów, nad rozwiązaniem których będą pracować. Ważne jest,

aby problemy te były kluczowe dla danej dziedziny wiedzy – nie mogą

być trywialne.

Podczas pracy nad rozwiązaniem problemu uczniowie mają

pozostawioną dużą dowolność i samodzielność. Dzięki temu

nauczyciel nie narzuca uczniom, nawet podświadomie, zewnętrznych

schematów myślenia i działania, mając jednocześnie pewność,

że wiedza zdobywana w szkole nawiązuje do aktualnego doświadczenia

uczniów. Strategia problemowa jest bowiem nadbudowywana

na stosowanych przez uczniów strategiach zapamiętywania

i porządkowania wiedzy.

UCZENIE W OPARCIU O PROBLEM

?

Geneza

■ Celem kształcenia jest nie tylko przyswojenie wiedzy teoretycznej,

ale także zastosowania tejże wiedzy w praktyce i w życiu

społecznym. Tradycyjne metody podawcze nie realizują tego celu. ■ Tradycyjne strategie nauczania wymuszają na uczniach,

aby przyswajali wiedzę w oderwaniu od ich aktualnego

doświadczenia. ■ Potrzebne są metody rozwijające u uczniów umiejętność

krytycznego myślenia, analizowania i syntetyzowania treści,

podejmowania decyzji, wyszukiwania i selekcjonowania informacji.

Metoda problemowa wspiera owe umiejętności.


■ Metoda problemowa pozwala na systemowe ujęcie procesu

nauczania, wiążąc ze sobą wszystkie cele dydaktyczne. ■ Wspiera uczenie się ze zrozumieniem, gdyż nie sposób pracować

metodą problemową bez dogłębnej analizy problemu. ■ Umożliwia stopniowanie trudności, pozwalając uczniom przechodzić

od zdań łatwiejszych, do tych bardziej skomplikowanych, od prostych

do bardziej złożonych. ■ Rozwija u uczniów systematyczność, wymagając od nich stałego

porządkowania i syntezowania wiedzy. ■ Realizuje zasadę poglądowości, łącząc myślenie abstrakcyjne

z konkretnym, teorię z praktyką. ■ Wspomaga proces utrwalania wiedzy tworząc ze znanych uczniom

elementów wiedzy nowe układy treści. ■ Rozwija operatywność uczniów, dając możliwość zastosowania

uprzednio nabytej wiedzy i umiejętności w nowych sytuacjach.


■ Metoda problemowa jest czasochłonna, także przyswojenie

treści zajmuje relatywnie więcej czasu niż poprzez stosowanie

tradycyjnych metod podawczych. ■ Prowadzenie zajęć metodą projektową wymaga solidnych

przygotowań ze strony nauczyciela: wybór problemów i stworzenie

scenariuszy zajęć jest trudnym i pracochłonnym zadaniem. ■ Mogą pojawić się trudności z kryteriami oceny pracy uczniów

– metoda nie przystaje do obowiązującego w szkołach systemu

oceniania. ■ Wdrożenie uczniów w nową metodę pracy wymaga czasu –

na początku uczniowie mogą czuć się skonfundowani mniej

uporządkowanym charakterem pracy. ■ Metoda problemowa lepiej sprawdza się z uczniami zmotywowanymi

do pracy i nauki, ponieważ w grupach o obniżonej motywacji

zmniejsza się skuteczność metody.


■ http://pbl.massey.ac.nz/pbl-interactive.htm ■ http://www.udel.edu/inst/index.html


UC

ZE

NIE

W O

PA

RC

IU O

PR

OB

LEM


11. OPOWIEŚCI Z WYKORZYSTANIEM TECHNOLOGII (STORYTELLING WITH TECHNOLOGY)

Osadzanieinformacjiwkontekście

Powiązane terminynarracja, nauczanie oparte na przypadkach, nauczanie oparte na narracji, nauczanie oparte na scenariuszu, nauczanie oparte na problemie,

odgrywanie scen, cyfrowe opowiadanie, case-based instruction, narrative-based instruction, scenario-based instruction, problem-based instruction

CharakterystykaHistorie organizują i przekazują informacje, nadając sens naszemu

życiu i otoczeniu. Historia ma z reguły większą głębię niż zwykły

przykład. Narracja (ang. storytelling) stanowi antidotum wobec nauki

na pamięć i mechanicznego zapamiętywania regułek bez zrozumienia

celu czy kontekstu informacji. To jedna z najpotężniejszych form

komunikacji, posiadająca ogromny potencjał jako narzędzie edukacyjne.

Opowiadanie historii jest kreatywne i interaktywne. Ułatwia

zapisywanie wiadomości w pamięci długotrwałej uczniów. Pomaga im

w zrozumieniu, przechowywaniu i późniejszym odzyskiwaniu informacji

z pamięci.

Historie przedstawiają sekwencję informacji uporządkowanych

w czasie. Korzystają z mechanizmu skupiającego uwagę, umieszczając

dane w kontekście opartym na rzeczywistym doświadczeniu.

Prezentowane w ten sposób zagadnienia oraz rozwiązania mogą

zostać ustalone, a odbiorcy postawieni w roli obserwatorów

lub podmiotów kontrolujących rezultat końcowy. Uczniowie powinni

być w stanie sprostać oczekiwaniu, że stworzą rozwiązanie na przykład

w wyniku dyskusji grupowej. Warto podkreślić tu potencjalne znaczenie

elementu emocjonalnego. Uczący się mogą również aktywnie kreować

historię lub wziąć udział w miniprzedstawieniu w klasie.

Nowe technologie znacząco ułatwiają ożywienie historii i sprawiają,

że stają się one bardziej interaktywne. Dzięki temu łatwiej jest przekazać

i przyswoić wiedzę.

OPOWIEŚCI Z WYKORZYSTANIEM TECHNOLOGII

Geneza

■ Wrodzone zamiłowanie ludzi do opowiadań i historii. ■ Naturalna zdolność mózgu do szukania schematów i ich skutecznego

rozpoznawania. ■ Rozwój technologii umożliwia bardziej efektywną narrację. ■ Dzieci często swą pierwszą wiedzę i wartości otrzymują w formie

osadzonych w kulturze opowiadań, które przekazywane im są

przez rodziców i krewnych.


Opowiadania, zapewniając kontekst i często przedstawiając rzeczywiste

problemy, angażują słuchaczy, skłaniając ich do korzystania z większej

ilości zasobów, co w efekcie sprawia, że nauka staje się bardziej

efektywna.

Historie... ■ wzbudzają ciekawość i zainteresowanie, przyciągając uwagę uczniów

i angażując ich w naukę, ■ pomagają stworzyć wyraźne obrazy mentalne, które stymulują

wyobraźnię i odpowiedni rozwój mózgu, ■ polepszają umiejętność czytania, zdolności werbalne oraz

umiejętność słuchania, ■ zwiększają zrozumienie przyczyny i skutku oraz ich wzajemnego

powiązania, co poprawia rozumienie zdarzeń, przewidywanie

kolejnych, rozwija umiejętność krytycznego myślenia i słuchania

ze zrozumieniem, ■ nadają strukturę i tworzą przepływ informacji, wzmacniając

znaczenie i tworząc związki pomiędzy wydarzeniami, dzięki czemu

materiał jest łatwiejszy do zapamiętania i późniejszego przywołania, ■ sprawiają, że uczenie się jest łatwiejsze i bardziej odprężające,

ukazując informacje w bezpiecznym kontekście i znajomej formie, ■ polepszają relację pomiędzy uczniem i nauczycielem, czyniąc

ją bardziej osobistą,

■ tworzą magię i poczucie zadziwienia światem, ■ rozwijają zrozumienie, szacunek i uznanie dla innych kultur, promują

akceptację i tolerancję wobec różnic kulturowych, religijnych

i politycznych;

...dzięki technologii umożliwiają uczniom bycie bardziej kreatywnymi

opowiadaczami, pozwalając na: ■ dynamiczne i atrakcyjne podejście do uczenia, ■ szybkie tworzenie filmu, komiksu czy animowanej historyjki, ■ łączenie pisania historii, ilustrowania i zbierania obrazów, nagrywania

i wybierania muzyki.


OP

OW

IEŚC

I Z W

YK

OR

ZY

STA

NIE

M T

EC

HN

OLO

GII

OPOWIEŚCI Z WYKORZYSTANIEM TECHNOLOGII

DOŚWIADCZENIA EDUKACYJNEB. 17

OP

OW

IEŚC

I Z W

YK

OR

ZY

STA

NIE

M T

EC

HN

OLO

GII


■ Przy zbyt obszernym wykorzystaniu narracji, łatwo pomieszać

wątki. ■ Jeśli historie nie są opowiedziane w odpowiedni sposób, uczniowie

mogą połączyć problem z niewłaściwym rozwiązaniem. ■ Uczniowie mogą koncentrować się na szczegółach, zamiast

na głównym przesłaniu historii. ■ Historie nie zawsze są właściwą metodą nauczania. ■ Ważne jest, by historie były krótkie i konkretne i ze sobą powiązane,

ponieważ zbyt dużo elementów może sprawić, że uczniowie stracą

z oczu główny temat.


■ National Storytelling Network http://www.storynet.org ■ Tellebration!TM ttp://www.tellabration.org ■ W wojsku: oprogramowanie wirtualnej rzeczywistości stosowane

do rozwijania efektywnej, kompleksowej strategii monitoringu

http://www.cert.org/insider_threat ■ Quand la colère fait tomber les masques, And the Oscar goes

to... http://www.medea-awards.com/files/publications/MEDEA-Awards-2012_press-release_20121115_EN.pdf

ORIENTACJA EDUKACYJNA

OR

IEN

TA

CJA

ED

UK

AC

YJN

A

Eduk

acja

zorie

ntowa

na na

uczn

iaEdukacja matematyczno-przyrodnicza

Powrót do edukacji zawodowej

Edukacja przez całe życie

Eduk

acja

plene

rowa

Eduk

acja

niefor

malna

C

C. 1 ORIENTACJA EDUKACYJNA

12. EDUKACJA ZORIENTOWANA NA UCZNIA (STUDENT CENTRED LEARNING)

Uczeńijegopotrzebywcentrumnauczania

Powiązane terminynauczanie zorientowane na ucznia, edukacja zorientowana na dziecko, klasa zorientowana na ucznia, orientacja na ucznia, learner-centredness, student-centred

learning environment, child-centred learning, student-centred classroom

CharakterystykaMetoda zorientowana na ucznia zakłada takie podejście do kształcenia,

które skupia się przede wszystkim na indywidualnych potrzebach każdego

dziecka. W modelu tym na dalszy plan odsuwa się innych uczestników procesu

edukacyjnego: nauczycieli, rodziców i pracowników administracyjnych.

Najważniejszy jest uczeń – zarówno jego możliwości, talenty, jak i słabe strony

oraz styl uczenia się, jaki preferuje. Równie istotne pozostają zainteresowania

dziecka oraz jego dynamicznie ewoluujące potrzeby społeczne, intelektualne

i psychiczne. Przez dziesięciolecia królowania systemu, w którym nauczyciela

sytuowano na piedestale, nadszedł wreszcie czas, by przypomnieć sobie,

że to właśnie dziecko jest najważniejszym uczestnikiem procesu edukacji.

Realizacja metody zorientowanej na ucznia może przybierać różne

oblicza. Czasem mówi się, że dziecko samodzielnie musi decydować o tym,

czego i w jaki sposób się uczy, a także jak powinna

przebiegać ewaluacja i nagradzanie. Innym zaś razem pada

stwierdzenie, że metoda ta dotyczy transformacji, jaką mamy

obowiązek wspierać, by uczeń zamiast postawy biernej zajął

w szkole stanowisko aktywne. W przeszłości zagadnienia te poruszali

w swoich pracach tak wybitni myśliciele jak John Dewey, Jean Piaget czy Lew

Wygotski.

Problemem, jaki może nastręczać podejście zorientowane na ucznia, jest

zgłaszana przez nauczycieli trudność zastosowania go w praktyce. Wynika

to przede wszystkim z ilości czasu niezbędnego, aby móc każdego ucznia

traktować w wysoce spersonalizowany sposób. Niełatwe również w takim

modelu okazuje się ocenianie postępów oraz wdrażanie standardów odgórnie

narzuconych przez systemy edukacji. Pomimo wszystko, realizowanie procesu

kształcenia nastawionego na potrzeby ucznia, to nie tylko wskazówka,

ale wręcz obowiązek nas wszystkich.

EDUKACJA ZORIENTOWANA NA UCZNIA

Geneza

■ Uczniowie przyswajają sobie wiedzę w różny sposób i w indywidualnym

stylu. ■ Poziom umiejętności oraz zdolności uczniów jest bardzo niejednorodny. ■ Zmiany społeczne narzucają nowe wymagania, dotyczące kwalifikacji

uczniów i absolwentów. ■ Niskie efekty nauczania metodą „dla mas”.


Dla uczniów: ■ lepsze wyniki w nauce i większy komfort psychiczny, ■ wzrost aktywności na zajęciach, ■ pomysły oraz pytania są mile widziane i doceniane, ■ traktowanie uczniów jak partnerów w podróży edukacyjnej, ■ branie odpowiedzialności za własną naukę, ■ zachęcanie do osobistych wypowiedzi, a w konsekwencji, rozwijanie

kreatywności, ■ konstruowanie własnych poglądów poprzez rozmowy, słuchanie, pisanie,

czytanie i rozmyślanie na temat treści, pojęć, problemów oraz obaw, ■ uczniowie sami dla siebie stają się źródłem wiedzy, ■ uczniowie uczą się tego, w jaki sposób zdobywać informacje.

Dla nauczyciela: ■ mniej tradycyjnej i nieefektywnej pracy.


■ Nauczyciele mogą przestać czuć się odpowiedzialni za wyniki w nauce. ■ Podejście bardzo czasochłonne. ■ Metoda może być trudna do zastosowania we wczesnej edukacji. ■ Problemy z pracą w grupie. ■ Trudności ze standardową ewaluacją uczniów.


■ http://www.educationworld.com/a_curr/voice/voice117.shtml ■ http://www.facultyfocus.com/articles/effective-teaching-strategies/the-benefits-of-making-the-

shift-to-student-centered-teaching/ ■ http://www.youtube.com/watch?v=ya0IK3yuuyg

ORIENTACJA EDUKACYJNA C. 2

ED

UK

AC

JA Z

OR

IEN

TO

WA

NA

NA

UC

ZN

IA


13. EDUKACJA MATEMATYCZNO-PRZYRODNICZA (STEM – SCIENCE, TECHNOLOGY, ENGINEERING, MATHEMATICS)

Zmianastrukturyinnowacji

Powiązane terminyedukacja matematyczno-przyrodnicza, STEM, science education

CharakterystykaSTEM to skrót od słów: science, technology, engineering i mathematics –

przyroda, technologia, technika i matematyka – czterech podstawowych

dyscyplin niezbędnych dla rozwoju innowacji technologicznych dziś

i w przyszłości. Akronim ów został użyty po raz pierwszy w programach

edukacyjnych Narodowej Fundacji Naukowej (ang. National Science

Foundation – NSF). Powodem zapoczątkowania tej inicjatywy był poważny

brak wykwalifikowanych kandydatów do pracy w przemyśle wysokich

technologii. Innym powodem dla podjęcia tej inicjatywy była także obawa,

że przedmiotów STEM uczy się w izolacji od pozostałych przedmiotów,

nie tworząc zintegrowanego systemu nauczania.

Skuteczna edukacja STEM od najmłodszych lat rozbudza zainteresowania

i wpływa na doświadczenia uczniów. Dzięki edukacji STEM możliwa jest

identyfikacja ich umiejętności oraz rozwój wiedzy, aktywizacja myślenia

matematyczno-przyrodniczego oraz zdobycie praktyki, która w przyszłości

będzie podtrzymywać zainteresowanie przyrodą, matematyką i technologią.

Kluczowymi elementami, które mogą przyczynić się do efektywnej edukacji

matematyczno-przyrodniczej są zarówno standardy i programy nauczania,

jak i nauczyciele dysponujący wiedzą matematyczno-przyrodniczą. Niezwykle

ważnym elementem jest system testowania i oceniania, który wspiera

proces edukacji a także jednakowy dostęp do nauki na wysokim poziomie

dla wszystkich uczniów.

EDUKACJA MATEMATYCZNO-PRZYRODNICZA

Geneza

Innowacje są mechanizmem napędzającym ekonomię. Jednakże nie ma

innowacji bez dobrze wykształconych, dynamicznych i zmotywowanych

pracowników, którzy posiadają rozległą wiedzę i konkretne umiejętności

w zakresie przyrody, matematyki i technologii. Wymagania stawiane

przez rynek pracy ulegają ciągłym zmianom. Dziś praktyczna znajomość

procesów technologicznych, myślenie matematyczno-przyrodnicze,

a także zdolność rozwiązywania problemów, rozwijane podczas nauki

przedmiotów STEM, są konieczne w przypadku większości zawodów. Z tego

właśnie powodu kształcenie, w którym kładzie się nacisk na przedmioty

matematyczno-przyrodnicze jest konieczne. Ponieważ ludzkość wciąż

rozwija technologie i stale poszerza swoją wiedzę, wkraczając na nowe

jej obszary, ciągle rośnie ilość zawodów, w których wiedza i umiejętności

z zakresu STEM są wymagane.

Dodatkowo we współczesnym świecie wiele podejmowanych każdego dnia

decyzji, zarówno indywidualnych jak i społecznych (takich jak interpretacja

i zrozumienie wyników badań, ale także zarządzanie codziennymi

czynnościami za pomocą rozmaitych aplikacji komputerowych), wymaga

pewnego zakresu wiedzy i myślenia matematyczno-przyrodniczego.


■ Zwiększenie liczby pracowników posiadających wiedzę i umiejętności

z zakresu nauk matematyczno-przyrodniczych. ■ Podniesienie poziomu podstawowej wiedzy matematyczno-

-przyrodniczej w społeczeństwie. ■ Zwiększenie udziału kobiet w dziedzinach naukowo-technologicznych. ■ Rozwój pozytywnego nastawienia społeczeństwa do nauk matematyczno-

-przyrodniczych. ■ Przygotowanie uczniów do uczenia się przez całe życie. ■ Poprawa jakości zasobów wykorzystywanych do nauczania przedmiotów

STEM.


■ Trudności w rekrutacji wysoko wykwalifikowanych nauczycieli

przedmiotów matematyczno-przyrodniczych. ■ Trudności w koordynacji działań i współpracy grup i organizacji

związanych ze STEM, w tym: urzędów pracy, organizacji rozwoju

gospodarczego, kuratoriów i jednostek edukacyjnych, szkół wyższych,

ośrodków i organizacji naukowo-technicznych oraz dostawców edukacji

nieformalnej.


■ http://www.stemedcoalition.org ■ http://stemeducation.com ■ http://k12s.phast.umass.edu/stem ■ http://www.pbs.org/teachers/stem ■ http://www.mcgraw-hill.co.uk/html/033520645X.html ■ http://www.usnews.com/news/features/stem-education-center ■ http://www.whitehouse.gov/blog/2010/09/16/changing-equation-stem-education ■ http://www.stem.neu.edu ■ http://www.soe.vt.edu/istemed ■ http://www.cehd.umn.edu/stem ■ http://ojs.jstem.org/index.php?journal=JSTEM ■ http://www.intel.com/about/corporateresponsibility/education/k12/stem.htm


ED

UK

AC

JA M

AT

EM

AT

YC

ZN

O-P

RZ

YR

OD

NIC

ZA


14. EDUKACJA PRZEZ CAŁE ŻYCIE (LIFELONG LEARNING)

Pragnienielepszegożycia

Powiązane terminyedukacja dorosłych, doświadczenie edukacyjne, edukacja oparta na doświadczeniu, kształcenie ustawiczne, edukacja empiryczna, nauka w domu, ciągła

edukacja, samodzielna nauka, dalsza edukacja, edukacja autonomiczna, edukacja zawodowa, uniwersytet trzeciego wieku, edukacja nieobowiązkowa, edukacja

w społeczności, edukacja powiązana z pracą, dorosły uczeń zaoczny, experiential learning, ongoing learning, knowledge work, PLE – personal learning

environments, self-directed learning, brain fitness, e-learning, life-wide learning, community education, work-based learning, part-time adult learner

CharakterystykaProces stałego odnawiania, doskonalenia i rozwijania kwalifikacji ogólnych

oraz zawodowych, zachodzący od wczesnego dzieciństwa do późnej starości,

to nowa rzeczywistość edukacyjna. Stan ten określić możemy mianem

dobrowolnej nauki, która posiada własną motywację, trwa całe życie i dotyczy

każdej jego sfery.

Dzisiejszy świat i otaczająca nas rzeczywistość zmieniają się w zawrotnym

tempie i nic nie jest w stanie zatrzymać lub choćby spowolnić zachodzących

zmian. Jedyne, co współczesny człowiek może zrobić, aby odnaleźć się

w niestabilnej rzeczywistości, to wykształcić umiejętność szybkiej adaptacji

do nowych warunków. Uczenie się przez całe życie to warunek konieczny

owej adaptacji: niemożliwym jest wyposażyć ludzi na początku ich drogi

życiowej i zawodowej w całą wiedzę i umiejętności, które będą im potrzebne

przez całe życie. Nowe zadania, nowe problemy pojawiające się w zupełnie

nowym otoczeniu będą wymagały nieustannego uczenia się.

W 2006 roku Unia Europejska ustanowiła program działań w zakresie

uczenia się przez całe życie. Celem programu jest zapewnienie państwom

członkowskim stałego rozwoju gospodarczego poprzez zwiększenie miejsc

pracy oraz likwidowanie rozwarstwienie społecznego. Rozwój różnych form

uczenia się przez całe życie to promowanie aktywnego społeczeństwa,

zdolnego do szybkiej adaptacji zawodowej.

Powszechny dostęp do technologii sprawia, że uczenie przez całe życie

nigdy wcześniej nie było tak łatwo dostępne jak dziś. Edukacja nie musi być

związana z konkretnym miejscem i czasem, ale może się odbywać dosłownie

zawsze i wszędzie.

EDUKACJA PRZEZ CAŁE ŻYCIE

Geneza

■ Wiedza i umiejętności muszą być ciągle aktualizowane i poszerzane –

aby pozostać konkurencyjnymi na rynku pracy dorośli powinni

być „na czasie”, biorąc udział w programach edukacyjnych dla nich

przeznaczonych. ■ Zmiany zachodzące we współczesnym świecie wymuszają na ludziach

bezustanne podnoszenie kwalifikacji, zwiększając tym samym znaczenie

kształcenia ustawicznego.


■ Szanse na zatrudnienie – bycie „na czasie”, zmiana kwalifikacji lub rozwój

w zawodzie.

W obszarze zawodowym: ■ uniknięcie utraty wartości na rynku pracy, ■ zwiększenie dochodów, ■ lepsze szanse na zatrudnienie, ■ zmiana zawodu, ■ gwarancja stałego zatrudnienia, ■ sukces zawodowy.

Rozwój osobisty – zmiana zainteresowań i edukacja przez całe życie: ■ zmiana stylu życia, ■ wartości rodzinne, ■ lepsze zdrowie i samopoczucie, ■ doświadczenia życiowe.


■ Massive Open Online Course (MOOC) to udostępniane za darmo kursy

projektowane przez pracowników uniwersytetów na całym świecie

i sygnowane przez placówki naukowe. Wiele kursów jest certyfikowanych.

Niektóre z dostępnych platform to: Coursera, Futurelearn, iversity,

Veduca, Schoo. ■ Unijna strategia wzrostu Europa 2020 oferująca wsparcie w zakresie

uczenia się przez całe życie. ■ Darmowe programy edukacyjne na urządzenia mobilne, dostępne

w AppStore i Google Play.


ED

UK

AC

JA P

RZ

EZ

CA

ŁE Ż

YC

IE


15. EDUKACJA NIEFORMALNA (INFORMAL LEARNING)

Naukapoprzezpraktykę

Powiązane terminyedukacja w społeczności, metoda zanurzenia, społeczność edukacyjna online, kurs MOOC, edukacja oparta na pracy, learning in the community, community

learning, immersion learning, non-formal learning, formal learning, social learning, online learning community, massive open online course, work-based learning

CharakterystykaCzłowiek jest istotą genetycznie zaprogramowaną do uczenia się –

kształcimy się nieustannie, na wiele sposobów. Proces ten zachodzi,

gdy wykonujemy codzienne czynności (związane zarówno z życiem

zawodowym, jak i rodzinnym, a nawet wypoczynkiem): obserwujemy,

słuchamy, rozmawiamy, czytamy, popełniamy błędy lub po prostu pracujemy

z innymi ludźmi. Edukacja nieformalna może wynikać z chęci nauczenia

się czegoś, ale najczęściej bywa mimowolna i przypadkowa. To naturalny

towarzysz naszego codziennego życia, najstarsza forma kształcenia

i podstawa edukacji we wczesnym dzieciństwie, nieoficjalny, niewymagający

wcześniejszego przygotowania czy planowania sposób, w jaki większość ludzi

zdobywa umiejętności oraz wiedzę. Sporo osób lubi się uczyć, ale nie cierpi

być edukowanymi. Edukowanie jest narzucone, podczas gdy uczenie się

stanowi kwestię dobrowolnego wyboru.

Niektóre spośród umiejętności, jakie pozyskujemy dzięki edukacji nieformalnej

to:

■ zdobywane w pracy umiejętności zarządzania różnymi projektami oraz

umiejętności pracy z programami komputerowymi, ■ umiejętności językowe i komunikacji interkulturowej, które nabywa się

podczas podróży, ■ wiedza z dziedziny IT zdobywana poza pracą, ■ kwalifikacje zdobywane podczas kontaktu z kulturą i sztuką, w trakcie

uprawiania sportu, pracy dorywczej, niektórych czynności domowych

(np. w czasie opieki nad dzieckiem), czy też w czasie wolontariatu.

Podstawową metodę edukacji nieformalnej stanowi rozmowa. To właśnie

podczas dyskusji wiedza podlega wzajemnej wymianie i przesłaniu

dalej. Otwarty dialog wspiera innowacje – ludzie uwielbiają spotykać się

i rozmawiać, a towarzyszy temu atmosfera ożywienia, która sprzyja wymianie

wiedzy, myśli i pomysłów. Edukację nieformalną wzmacnia rozwój technologii

i wszechobecność Internetu. Dzięki tym czynnikom staje się ona edukacją

bez granic – może zaistnieć dzięki wymianie doświadczeń na forum, czacie,

poprzez udział w wideokonferencji lub na imprezie firmowej. To najbardziej

naturalny sposób, w jaki uczymy się i rozwijamy.

EDUKACJA NIEFORMALNA

Geneza

■ Młodsze pokolenie potrzebuje metod samodzielnego dochodzenia

do wiedzy – podawanie uproszczonych informacji w takiej formie,

że na każde pytanie istnieje tylko jedna właściwa odpowiedź oraz

zniechęcanie do samodzielnego myślenia, nie sprawdzają się

w dzisiejszym świecie. ■ Świat bez granic oznacza konkurowanie na szczeblu globalnym, krótsze

cykle produkcyjne oraz więcej spraw za którymi trzeba nadążyć. ■ W miarę rozwoju cywilizacji czas przyspiesza. W dzisiejszym świecie

uczenie się na zapas jest niepraktyczne, ponieważ często nie wiadomo,

czy to, czego się człowiek uczy, jutro będzie wciąż aktualne.


■ Dzięki dynamicznemu rozwojowi technologii, tworzenie nieformalnych

sytuacji edukacyjnych może obniżyć koszty i pomóc zaoszczędzić czas. ■ Dzięki temu, że nieformalne uczenie się jest bardziej osobiste niż uczenie

formalne (instytucjonalne), staje się ono mniej stresujące. ■ Eksperci i specjaliści chętniej i swobodniej dzielą się wiedzą w sytuacji

nieformalnej, chętniej też angażują się w inicjatywy edukacyjne. ■ Nauka w sposób nieformalny jest naturalnym sposobem uczenia się

ludzi, dlatego też np. uczenie się podczas normalnego dnia w pracy

sprzyja większej otwartości pracowników na nową wiedzę i wiąże się

z mniejszym oporem przy jej przyswajaniu. ■ Nieformalne podejście do nauki budzące zainteresowanie i budujące

pewność siebie sprzyja uczeniu się osób mniej utalentowanych lub tych,

które wyniosły złe doświadczenia z edukacji formalnej. Daje też takim

osobom szansę znalezienia dobrej i satysfakcjonującej pracy. ■ Edukacja nieformalna zbliża do siebie ludzi i całe społeczności

przyczyniając się do podważania stereotypów, zwiększając spójność

różnych środowisk. ■ W starzejących się społeczeństwach współczesnego świata nieformalna

metoda uczenia ułatwia zrozumienie międzypokoleniowe, ułatwia także

pozostanie aktywnym i niezależnym w każdym wieku.


■ Ludzie, którzy nie muszą udowadniać swojej wiedzy, mogą nauczyć się

niewiele lub nic. ■ Edukacja nieformalna zależy od zdolności uczenia się – nie wszyscy

odniosą korzyści z zastosowania tej metody.


■ Czaty i komunikatory internetowe ■ Fora internetowe ■ Blogi ■ Platformy do zarządzania kursami – Moodle ■ Wiki ■ Portale społecznościowe – Flickr


ED

UK

AC

JA N

IEF

OR

MA

LNA


16. EDUKACJA PLENEROWA (OUTDOOR EDUCATION)

Naukanaświeżympowietrzu

Powiązane terminyedukacja plenerowa, klasa bez ścian, edukacyjne inicjatywy ekologiczne, syndrom deficytu natury, nauka w plenerze, pokolenie chowane pod kloszem, edukacja

przyrodnicza, edukacja przygodowa, przygoda w dziczy, terapia przygodowa, rekreacja na świeżym powietrzu, zielona szkoła, edukacja eksperymentalna, kultura

strachu, green learning initiatives, nature deficit disorder, teaching out, cotton wool kids, environmental learning, environmental education, nature education,

adventure education, wilderness experience, adventure therapy

CharakterystykaSpędzanie czasu na świeżym powietrzu jest ważne dla prawidłowego

funkcjonowania każdego organizmu. Jest dodatkowo szczególnie ważne dla

prawidłowego, zrównoważonego rozwoju dzieci i młodzieży. Współczesny

styl życia nie sprzyja spędzaniu czasu na świeżym powietrzu – rozwój

cywilizacji i techniki czynią nasze życie coraz łatwiejszym i wygodniejszym.

Coraz więcej usług, jak choćby zakupy, są dostępne na wyciągniecie ręki,

bez wychodzenia z domu. Zwłaszcza dzieci są narażone na kuszącą możliwość

spędzania wielu godzin przed monitorem komputera lub telewizora, grając

w gry komputerowe lub na konsoli. Z uwagi na bezpieczeństwo pociech

rodzice odwożą je i przywożą ze szkoły, a w weekendy spędzają razem czas

w centrum handlowym zamiast na spacerze, wycieczce czy w parku. Dzisiaj

dzieci trzykrotnie rzadziej bawią się na dworze niż ich rodzice, gdy byli

w tym samym wieku. Trudno się więc dziwić, że tak wiele dzieci dotkniętych

jest chorobami cywilizacyjnymi takimi jak otyłość, niedobór witaminy D

czy ADHD. Spędzanie czasu na świeżym powietrzu jest bowiem niezbędne

dla prawidłowego rozwoju: dotleniając i hartując organizm zapewnia się

prawidłowy rozwój fizyczny. Zabawy z rówieśnikami, gry zespołowe korzystnie

wpływają na rozwój społeczny i rozwijają wyobraźnię, a zdobywanie nowych

umiejętności pozwala podnieść poczucie własnej wartości.

Dlatego tak ważnym jest włączenie w proces dydaktyczny aktywności

na świeżym powietrzu. I nie chodzi tu tylko o zajęcia z wychowania fizycznego,

ale o przeniesienie możliwie dużej części zajęć dydaktycznych poza mury

szkoły. Zwłaszcza, że rozwój technologii mobilnych stwarza możliwość nauki

w dowolnym miejscu. Dzięki tabletom i smartfonom szkolna klasa nie musi,

a nawet nie powinna, być miejscem ograniczonym murami szkoły.

Jednym z przejawów edukacji plenerowej są Zielone Szkoły, najbardziej

rozpowszechnione w szkołach podstawowych. Innym pomysłem

na przeniesienie nauczania w plener są lekcje biologii przeprowadzane

w parku, lekcje fizyki czy geografii połączone z obserwacją nieba oraz lekcje

historii w skansenie.

EDUKACJA PLENEROWA

Geneza

■ Zanikający zwyczaj spaceru do szkoły. ■ Nieustanne przebywanie przed monitorem. ■ Martwienie się rodziców, np. o porwanie dziecka albo inne niespotykane

wydarzenia, takie jak ugryzienie przez wściekłego psa. ■ Szkoły, skupiając się na rezultatach uczniów wyrażonych wynikami

z testów, zaniedbują inne formy nauki, tłumacząc się przeładowanymi

programami nauczania i brakiem czasu.


■ Zachęcenie do nauki uczniów o obniżonej motywacji poprzez wskazanie

im innych sposobów na zdobywanie wiedzy niż tradycyjne metody

podawcze. ■ Rozszerzanie horyzontów myślowych uczniów poprzez zwracanie

ich uwagi na piękno przyrody, walory sztuki, przyjemność z zabawy

z rówieśnikami. ■ Wsparcie dla nauczycieli w obszarach, które ciężko uwzględnić w klasie. ■ Wykorzystywanie i rozwój różnych stylów uczenia się, zwłaszcza

kinestetycznych. ■ Zwiększanie zdolności do interakcji z ludźmi i wspomaganie rozwoju

niezależności oraz umiejętności społecznych, dzięki wzmacnianiu pracy

zespołowej oraz rozwijaniu zdolności przywódczych. ■ Budowanie pomiędzy nauczycielem a uczniem relacji opartej

na zrozumieniu. ■ Angażowanie młodych ludzi w życie szkoły, pomagające im rozwijać

dojrzałe zachowania w kontekście zarówno szkolnym, jak i społecznym.


■ Nauka w plenerze przyniesie najlepsze rezultaty, jeśli będzie stanowiła

integralną część planu nauczania i będzie miała ścisły związek

z zagadnieniami omawianymi w klasie. ■ Wybierając formy aktywności poza szkołą należy zadbać, aby były one

zgodne z możliwościami każdego dziecka.


■ Zajęcia z rolnictwa i przyrody, w skład których wchodzi „powrót do lasu”. ■ Wycieczki przyrodnicze. ■ Odwiedzanie obiektów dziedzictwa narodowego. ■ Różnego rodzaju warsztaty plenerowe. ■ Ćwiczenia „przygodowe” takie jak: wspinaczka, sporty wodne, trekking,

chodzenie po jaskiniach, strzelanie z łuku, jeżdżenie na quadach, bieg

z przeszkodami, mountainboarding, ćwiczenia integracyjne. ■ Ekspedycje.

Wielka Brytania: ■ Rada Nauki Poza Klasą (ang. Council for Learning Outside the Classroom)

http://www.lotc.org.uk ■ Instytut Edukacji Plenerowej (ang. Institute for Outdoor Learning)

http://www.outdoor-learning.org

Stany Zjednoczone: ■ Outdoor Ed – http://www.outdoored.com ■ Stowarzyszenie Edukacji Przyrodniczej i Plenerowej (ang. Association

for Environmental and Outdoor Education) http://aeoe.org ■ Stowarzyszenie Rekreacji i Edukacji Plenerowej (ang. Association

of Outdoor Recreation and Education) http://www.aore.org


ED

UK

AC

JA P

LEN

ER

OW

A


17. POWRÓT DO EDUKACJI ZAWODOWEJ (VOCATIONAL EDUCATION)

Wolnemiejscapracy,czyliposzukiwaniwykwalifikowanipracownicy!

Powiązane terminyedukacja zawodowa, zawodówki, edukacja techniczna, rozwój zawodowy, zatrudnialność, employability, occupationally-oriented education, vocational education

and training, occupation, VET

CharakterystykaEdukacja zawodowa często kojarzona bywa z mniej uzdolnionymi uczniami,

z ludźmi bez życiowej alternatywy – słowem z tymi, którzy osiągnęli zbyt

słabe wyniki, by studiować. Kształcenie zawodowe jest bowiem postrzegane

jako przeciwieństwo edukacji akademickiej i nierzadko lekceważone

przez współczesne społeczeństwo. Takie podejście wyrządza wiele szkód.

Pamiętacie hierarchię potrzeb Maslowa? Według niego ludzie najpierw

zaspokajają najbardziej podstawowe potrzeby – jedzenia, picia, snu i poczucia

bezpieczeństwa – a dopiero potem potrzeby wyższe. W tym kontekście należy

zadać sobie pytanie: „Jakiemu celowi służy edukacja?”. Jeśli zastanowimy się

nad tym głębiej, dojdziemy do wniosku, że odpowiedź jest całkiem prosta

– cel edukacji stanowi dostarczenie wiedzy i umiejętności, niezbędnych

do znalezienia pracy i utrzymania siebie oraz rodziny.

Ekonomiści opisują współczesną gospodarkę globalną jako unikalną w

historii świata. Nigdy wcześniej nie była ona tak burzliwa, jak obecnie. Nigdy

dotąd idea powrotu do edukacji zawodowej nie wydawała się tak potrzebna,

jak dzisiaj.

Oczywiste zdaje się również to, że wymogi, jakie muszą spełniać dzisiejsi

uczniowie, są zupełnie inne niż te, jakie stawiano ich rodzicom i dziadkom.

Różnice te wynikają przede wszystkim z rozwoju technologii i większej

swobody dostępu do informacji. Wiele wspólnego mają również z kryzysem

globalnym. Biorąc pod uwagę wszystkie wymienione czynniki oraz ich wielki

wpływ, jaki wywierają na kształt dzisiejszej edukacji, powinniśmy rozpocząć

dyskusję na temat zdolności absolwentów szkół do bycia zatrudnionym.

„Zatrudnialność” to zdolność rozwijania umiejętności, które są niezbędne

do pracy w grupie oraz do działań kreatywnych. Jeśli jesteśmy zdolni

do zatrudnienia, oznacza to, że nie tylko pozostajemy w gotowości do podjęcia

pracy i rozpoczęcia życia zawodowego, lecz również, że wybraliśmy zawód,

na który istnieje popyt na rynku pracy.

Zdolność do znalezienia i utrzymania pracy jest bardzo ważna. To kwestia

oczywista dla pracodawców, którzy mają trudności ze znalezieniem

pracowników w zawodach, takich jak technik, kierowca, kucharz

czy pracownik budowlany. Problem ten dotyka również uczniów, którzy

dopiero wchodzą w dorosłość oraz wszystkich tych, którzy są bezrobotni,

a muszą zaspokajać potrzeby swoich rodzin. Edukacja zawodowa powinna

zostać zrewaloryzowana. Warto zatem aktywnie walczyć o przywrócenie

jej dobrej opinii. Nie zapominajmy o tym, że kształcenie zawodowe skupia się

na praktycznym wykorzystaniu umiejętności, a nie na teoretycznych

aspektach zagadnień. Tego typu edukacja zapewnia społeczeństwu ogromną

liczbę reprezentantów potrzebnych zawodów. Codziennie spotykamy

ich przecież na swojej drodze. Często wnoszą oni w nasze życie więcej, niż

teoretycy z prestiżowych uniwersytetów.

Geneza

■ Globalny kryzys i bezrobocie. ■ Brak wykwalifikowanych pracowników. ■ Rosnąca liczba absolwentów, którzy nie mogą znaleźć pracy. ■ Nowe zawody i wolne miejsca pracy. ■ Zapotrzebowanie na wysokiej jakości usługi (na przykład w restauracjach).


■ Ogólne docenianie edukacji zawodowej. ■ Szansa dla utalentowanych uczniów, którzy nie chcą być teoretykami. ■ Wsparcie talentów. ■ Lepsza jakość usług. ■ Dobrze płatne zawody pozaakademickie.


■ Brak wiedzy teoretycznej i wykształcenia ogólnego. ■ Zagrożenie rentowności szkół wyższych. ■ Trudności ze zmianą raz wybranego zawodu.


■ http://www.nbcnews.com/business/some-employers-want-return-vo-ed-training-232202 ■ http://www.oecd.org/edu/skills-beyond-school/41538706.pdf ■ http://www.rand.org/topics/vocational-education.html ■ http://www.7eu-vet.org ■ http://ec.europa.eu/education/lifelong-learning-policy/vet_en.htm ■ http://world.time.com/2012/10/04/who-needs-college-the-swiss-opt-for-vocational-school


PO

WR

ÓT

DO

ED

UK

AC

JI Z

AW

OD

OW

EJ

POWRÓT DO EDUKACJI ZAWODOWEJ

NO

WE

SP

OSO

BY

OD

BIO

RU

DA

NY

CH

NOWE SPOSOBY ODBIORU DANYCH

Wyszukiwanie i nauka wizualna

Rzeczywistość rozszerzona

Nauk

a opa

rta na

gesta

chEdukacja oparta na poznaniu mózgu

Nauka na jeden kęs

D

D. 1 NOWE SPOSOBY ODBIORU DANYCH

18. WYSZUKIWANIE I NAUKA WIZUALNA (VISUAL SEARCH & LEARNING)

Myślenieobrazami

Powiązane terminystyle uczenia się, wizualizacja, obrazowanie, inteligencja wizualno-przestrzenna, wyszukiwanie graficzne, graphic search

CharakterystykaIstnieje wiele różnych sposobów na przedstawianie danych i przekazywanie

informacji. W szkole odbywa się to głównie za pośrednictwem formy słownej

lub liczbowej. Nauka wizualna polega na włączeniu obrazowania do edukacji

poprzez wykorzystanie wyobrażeń, zdjęć, map myśli, grafów, a także na tworzeniu

graficznych organizerów, diagramów i szkiców. Bierze się w niej pod uwagę układ

graficzny, perspektywę, rozplanowanie przestrzenne, rozmiary, kształty, faktury,

kąty oraz trójwymiarowe głębie. Podczas nauki wizualnej stosuje się zakreślacze

i przygotowuje fiszki (ang. flashcards).

Forma wizualna pomaga w kojarzeniu i tworzeniu połączeń pomiędzy fragmentami

informacji. Ukazuje ona związki i elementy wspólne oraz pomaga analizować

i zapamiętywać treści, porządkować myśli, przyswajać nową wiedzę i przypominać

sobie związane z nią szczegóły. Bodźce wizualne dominują nad innymi zmysłami.

Pozwalają one dostrzec możliwości pogrupowania i uporządkowania informacji.

Nie zapominajmy o tym, że znaki i symbole od zawsze były stosowane w celu

przekazania znaczenia w szybki, często uproszczony sposób.

Obiekty wizualne zawierają więcej informacji, niż możemy przetworzyć

za jednym razem. Nie stanowi jednak problemu dostosowanie tempa przyswajania

komunikatów do indywidualnych potrzeb. Wyszukiwanie wizualne pozwala

uczniom na przeglądanie i porządkowanie dużej liczby obrazów lub filmów.

Wykorzystują oni w tym celu dane na temat wielkości, koloru i rozmieszczenia, które

wybierane są z materiału audiowizualnego i zapisywane w formie metadanych.

Taka forma wyszukiwania pozwala na przekazanie szerszego zakresu informacji

na temat przedmiotów widocznych na pierwszy rzut oka.

Wyszukiwanie wizualne zmieniło sposób, w jaki postrzegamy i wybieramy

informacje.

WYSZUKIWANIE I NAUKA WIZUALNA

Geneza

■ Trudności z poleceniami głosowymi i znudzenie uczniów. ■ Przeładowanie informacjami. ■ Problemy ze skupieniem. ■ Brak zrozumienia przedmiotu bez kontekstu i pomocy wizualnych. ■ Nadmiar obrazów w innych obszarach życia.


■ Zwiększenie zaangażowania oraz zrozumienia wśród uczniów. ■ Łatwość i dogłębność pojmowania nowych koncepcji (zwłaszcza, jeśli wiążą się

z wcześniej zdobytą wiedzą). ■ Pomoc w krytycznym myśleniu. ■ Poprawa zdolności zapamiętywania, rozumienia i porządkowania informacji.


■ Metoda nie powinna być używana samodzielnie – najlepiej stosować ją razem

z nauką słuchową i kinestetyczną. ■ Czasem dokładność i znaczenie nauki wizualnej mogą być kwestionowane.


■ Uczenie przy pomocy tablicy interaktywnej ■ Wykorzystywanie YouTube na zajęciach ■ Animacje 3D ■ E-podręczniki ■ Eye-Tracking ■ Cyber-Oko ■ Google Graphic Search ■ Pinterest http://pinterest.com ■ WINEfindr by Cortexica http://www.cortexica.com/winefindr ■ oSkope http://www.oskope.com

NOWE SPOSOBY ODBIORU DANYCH D. 2

WY

SZU

KIW

AN

IE I

NA

UK

A W

IZU

ALN

A


Powiązane terminyInternet przedmiotów, edukacja autentyczna, generowany komputerowo sygnał sensoryczny, rzeczywistość zmodyfikowana, Internet of objects, authentic learning,

computer-generated sensory input, mediated reality

CharakterystykaAugmented reality (AR) jest uwydatnieniem rzeczywistości „widzianej”

przez urządzenie mobilne, które nakłada na nią rysunki i teksty, poszerzając

wizualne przedstawienie świata.

Technologia ta wykorzystuje informacje wirtualne dostarczane

przez oprogramowanie oraz rzeczywiste obrazy i filmy. Umożliwia natychmiastową

naukę, osadzając ją w kontekście.

Technologia AR jest po części zarówno wirtualna, jak i prawdziwa. Jednakże

bliżej jej do otaczającego nas świata niż do rzeczywistości wirtualnej (ang. virtual

reality). Wzbogaca realia, dodając do nich grafikę, dźwięki, animacje, dane GPS

oraz informację zwrotną. W ten sposób czyni świat rzeczywisty interaktywnym

i poddającym się obróbce cyfrowej.

19. RZECZYWISTOŚĆ ROZSZERZONA (AUGMENTED REALITY)

Rozszerzanieludzkiejpercepcji

RZECZYWISTOŚĆ ROZSZERZONA

Geneza

■ Mobilność uczniów oraz potrzeba natychmiastowego dostępu do informacji. ■ Umożliwienie wzmocnienia percepcji rzeczywistości dzięki urządzeniom

mobilnym. ■ Potrzeba umieszczenia nauki w kontekście, możliwości uczenia się

z otaczającego nas środowiska.


■ AR, odnosząc się do prawdziwych doświadczeń, personalizuje naukę i sprawia,

że zyskuje ona na znaczeniu. ■ Angażuje uczniów, dostarcza koniecznej interakcji edukacyjnej i zapewnia

niezbędne wsparcie. ■ Pomaga uczniom szerzej zrozumieć treści i informacje z otoczenia. ■ Tworzy realistyczne modele, przedstawiając uczniom kontekstową,

trójwymiarową naturę świata rzeczywistego.


■ Innowacyjność i atrakcyjność technologii mogą skutkować tym, że przykłada się

mniejszą wagę do jakości oraz treści, które są kluczowe dla celów edukacyjnych. ■ Nie zostało dotąd udowodnione, w zakresie jakich przedmiotów AR przysparza

największych korzyści.


■ SixthSense http://www.media.mit.edu/research/highlights/sixthsense-wearable-gestural-interface-augment-our-world

■ Buffalo Hunt http://gameslab.radford.edu/ROAR/games/buffalo-hunt.html ■ GoS-kyWatch Planetarium http://www.youtube.com/watch?v=S-yRIH-bHDw ■ ARIS Global Game Jam and ARIS games http://arisgames.org ■ Szkoła podstawowa St Mary’s w Norton-le-Moors w Wielkiej Brytanii,

wykorzystująca semakody

http://news.bbc.co.uk/local/stoke/hi/people_and_places/newsid_9371000/9371536.stm


RZ

EC

ZY

WIS

TO

ŚĆ R

OZ

SZE

RZ

ON

A


20. NAUKA OPARTA NA GESTACH (GESTURE BASED LEARNING)

Wykorzystywaniecałegociaławuczeniusię

Powiązane terminyedukacja kinestetyczna, inteligencja fizyczno-kinestetyczna, techniki wykrywania gestów, kinesthetic learning, bodily-kinesthetic intelligence, gesture-sensing techniques

CharakterystykaUrządzenia kinetyczne wychwytują już obecnie prawie każdy ruch, pozwalając

na kontrolę oprogramowania za pomocą stukania, przeciągania palcem

czy zmiany samej pozycji urządzenia. Gesty od zawsze stanowiły uniwersalną

formę komunikacji człowieka, a bezpośredni kontakt z urządzeniem jest formą

bardziej naturalną, niż operowanie nim za pomocą myszki lub klawiatury. Umożliwia

on interakcję z oprogramowaniem, przenosząc człowieka niejako w świat wirtualny

i pozwala na instynktowne manipulowanie programem. Sprzyja to edukacji bardziej

skupionej na uczniu.

W technologii interfejsu mózgu komputer pozwala na odczytywanie sygnałów

EEG prosto z mózgu ucznia, umożliwiając bezpośrednią komunikację. Fale

mózgowe, ich odczytywanie i ewentualne wzmacnianie, stanowi niewykorzystaną

dotychczas sferę możliwości edukacyjnych. Rozwijająca się wiedza w tym temacie,

w połączeniu z wiedzą na temat faz snu i ich wpływie na uczenie się, może wkrótce

zrewolucjonizować nasze rozumienie całego procesu, w jaki mózg się uczy.

NAUKA OPARTA NA GESTACH

Geneza

■ Brak uniwersalnych urządzeń sterowanych za pomocą klawiatury i myszki. ■ Konieczność uczynienia nauki bardziej aktywną (ruch aktywizuje umysł). ■ Potrzeba intuicyjnych interfejsów.


■ Nauka metodą kinestetyczną skutkuje polepszeniem wyników u każdego

ucznia. ■ Zachęca uczniów do bardziej aktywnego uczestnictwa. ■ Rozwija zdolności ruchowe i sprzyja metodom aktywnego uczenia się. ■ Przenosi technologię do świata zewnętrznego, gdzie można poruszać

się i oddziaływać w bardziej instynktowny sposób. ■ Pomaga uczniom ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi

oraz niepełnosprawnym (jako technologia pozwalająca rozwijać umiejętności

lub ułatwiająca funkcjonowanie). ■ Tłumaczy mowę ciała i język migowy. ■ Sprzyja czynnościom, które rozwijają zdolności społeczne. ■ Pozwala na współpracę dzięki zaangażowaniu w pracę w grupie oraz rozwija

umiejętność rozwiązywania problemów.


■ Wysoki koszt w porównaniu z korzyściami. ■ Może rozpraszać w nauce. ■ Potrzeba przestrzeni, aby zapobiec potencjalnym kontuzjom.


■ Nintendo Wii, Kinect, KinectEducation

http://www.kinecteducation.com/blog/tag/kinecteducation ■ Kinect Nat Geo TV, EyeMusic Project

http://www.cs.uoregon.edu/Research/cm-hci/EyeMusic ■ Stół Virtual Autopsy https://www.tii.se/projects/autopsy ■ Emotiv Epoc http://www.emotiv.com ■ SixthSense http://www.media.mit.edu/research/highlights/sixthsense-wearable-gestural-

interface-augment-our-world


NA

UK

A O

PA

RT

A N

A G

EST

AC

H


21. NAUKA NA JEDEN KĘS (SNACK LEARNING)

Małeismacznekąskiwiedzy

Powiązane terminynauka na jeden kęs, bite-sized learning

CharakterystykaSnack learning to edukacja serwowana w małych kawałkach czyli łatwa

do przełknięcia. Metafora ta oznacza, że porcja wiedzy, przekazywana uczniowi

za jednym razem, jest dla niego prosta do przyjęcia, ponieważ nie przekracza

jego zdolności przyswajania wiedzy i utrzymywania koncentracji. Nauka na jeden

kęs często wiąże się z wprowadzaniem multimediów do edukacji np. filmów,

animacji czy interaktywnych prezentacji. Dodatkowo snack learning pozwala

sprowadzić treści nauczania do maksymalnego meritum, bardziej angażuje

oraz w dłuższej perspektywie czasu pozwala przyswoić więcej jokościowej wiedzy.

NAUKA NA JEDEN KĘS

Geneza

■ Ograniczona zdolność i zakres koncentracji uwagi. ■ Brak czasu. ■ Potrzeba wykonywania wielu zadań naraz. ■ Ograniczona zdolność zapamiętywania i przyswajania wiedzy. ■ Konieczność szybkiego dostępu do informacji. ■ Potrzeba przyswajania wiadomości podzielonych na małe fragmenty. ■ Powtórzenie, odświeżenie, wzmocnienie wiedzy (ang. review-refresh-

-reinforce). ■ Nauka w wolnych chwilach.


■ Optymalizacja czasu koncentracji uwagi. ■ Maksymalizowanie cykli pamięciowych. ■ Wzmocnienie nauki.


■ Brak czasu na opanowanie materiału. ■ Powierzchowna nauka. ■ Brak czasu na refleksję i zadawanie sobie pytań.


■ Mobile Comprehensive Curriculum – interaktywny kurs na urządzenia mobilne,

służący do nauki biologii, chemii, matematyki, fizyki, nauk przyrodniczych

i humanistycznych, przeznaczony dla gimnazjum i liceum, autorstwa Young

Digital Planet. ■ http://mathsnacks.com ■ Snack Learning® autorstwa Metriss.com, ■ Pomoce naukowe w formie krótkich filmów i animacji. ■ Podręczniki zawierające krótkie teksty, bogate w ilustracje, zdjęcia i wykresy.


NA

UK

A N

A J

ED

EN

KĘ

S


22. EDUKACJA OPARTA NA POZNANIU MÓZGU (BRAIN BASED LEARNING)

Uznaniedlamożliwościmózgu

Powiązane terminystrategie oparte na poznaniu mózgu, zintegrowane nauczanie tematyczne, teoria wielu inteligencji, style uczenia się (dwa ostatnie terminy powstały przed najnowszymi

odkryciami w dziedzinie neurologii, swymi korzeniami sięgają psychologii i nauk społecznych), brain-based teaching, brain-compatible learning, brain-based strategies,

integrated thematic instruction

CharakterystykaKażdy mózg jest inny. Jego pewne cechy pozostają jednak dla wszystkich wspólne.

Właśnie o nie opierają się strategie edukacji zgodne ze sposobem, w jaki mózg

został zaprojektowany do uczenia się. Strategie te odkryto podczas wielu badań

neurobiologicznych i dowiedziono, że aby zaistniał proces uczenia się, różne

obszary mózgu muszą się ze sobą komunikować i współpracować. Pojęcie sensu

tych procesów pozwoli nam zrozumieć, jak uczy się mózg oraz zastosować

tę wiedzę w metodach edukacyjnych.

■ Kompleksowe uczenie się jest wzmacniane przez wyzwania i hamowane przez

silny stres, który blokuje kreatywne myślenie na wyższym poziomie (zachodzi

tak zwana „redukcja biegu” albo pojawia się syndrom „walcz lub uciekaj”). Nasz

mózg odnosi się sam do siebie. Zaprojektowany jest tak, by działać w oparciu

o informację zwrotną, która zmniejsza niepewność oraz obniża poziom stresu.

Natychmiastowa i konstruktywna informacja zwrotna motywuje uczniów. ■ Uczniowie powinni mieć czas na opanowanie materiału zanim przejdą

do kolejnego etapu edukacji. Wskazane jest również, by robili regularne przerwy

w nauce – w celu przetworzenia informacji i zastanowienia się nad nimi. Należy

postawić na analizowanie wiadomości w sposób aktywny. Mamy dwa rodzaje

pamięci: przestrzenną i mechaniczną. Najlepiej uczymy się wówczas, gdy fakty

osadzone są w naturalnej pamięci przestrzennej (zwykłe doświadczenia).

Połączenia nerwowe wzmacniają powtórki i ćwiczenia. Mózg jest społeczny.

Nauka w grupie dostarcza mu środków do wyszukiwania nowych informacji. ■ Mózg przyswaja sobie te informacje, w które jest bezpośrednio zaangażowany.

Jednakże zwraca też uwagę na dane leżące poza obszarem najbliższej

aktywności, odpowiadając na całościowy kontekst otoczenia edukacyjnego.

■ Mózg jest kształtowany poprzez doznania i pozostaje plastyczny przez całe

nasze życie. Połączenia, których nie używamy, zostają usunięte. Ponieważ

uczenie się zachodzi wtedy, gdy dojrzewa akson i spotyka się z innym neuronem,

ważne jest, by brać pod uwagę poprzednie doświadczenia. Mózg tworzy

schematy i zawsze szuka kontekstu oraz sensu. Potrzebuje związku, aby doszło

do procesu przyswajania wiedzy (mózg jest naturalnie motywowany do nauki

poprzez to, co pomaga mu przetrwać). ■ Uwagę, sens i pamięć napędzają emocje (pozytywny stan emocjonalny umożliwia

naukę).

EDUKACJA OPARTA NA POZNANIU MÓZGU

Geneza

■ Najnowsze osiągnięcia w dziedzinie technologii pozwoliły badaczom zajrzeć

do wnętrza mózgu i zweryfikować, jak jego struktury komunikują się ze sobą.

Dzięki temu udało się zrozumieć, w jaki sposób zachodzi proces przyswajania

wiedzy. ■ Krytyka obecnego modelu kształcenia. ■ Wycofanie cechujące uczniów, utrata ich zaangażowania i zainteresowania.


■ Optymalizacja oraz poprawa jakości uczenia się i nauczania. ■ Stworzenie lepszego środowiska edukacyjnego, przystosowanego do funkcji

naszego mózgu. ■ Zrozumienie jak skutecznie motywować uczniów. ■ Uświadomienie sobie, jak mózg uczy się matematyki i jaka różnica występuje

pomiędzy pojmowaniem liczb, a uczeniem się matematyki abstrakcyjnej. ■ Zrozumienie, jak działa pamięć. ■ Zachęcenie i umożliwienie nauczycielom skutecznego edukowania różnych

typów uczniów. ■ Uświadomienie sobie wpływu doświadczeń na uczniów. ■ Zaprojektowanie lepszego systemu ocen, dostosowanego do potrzeb uczniów. ■ Pomaganie uczniom ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi.


■ Błędna interpretacja wyników badań neurobiologicznych tworzy nieprawdziwe

mity, które krążą wśród ludzi i wprowadzane bywają do nauczania (nauczanie

według podziału na prawą i lewą półkulę, mit krytycznych okresów dla nauki

czy też umysłu „męskiego” i „żeńskiego”).

■ Ponieważ mózg jest organem złożonym, w którym cały czas dochodzi

do interakcji pomiędzy jego różnymi częściami, wyciąganie pochopnych

wniosków przed oceną całej złożoności odkrywanego zjawiska może być

szkodliwe dla uczniów. ■ Skupianie edukacji na „rozwijaniu dendrytów”. ■ Nauka oparta na konkretnej sile (silna inteligencja – teoria wielu inteligencji,

czyli ang. multiple intelligence theory), lekceważąca słabości lub skupiona

na konkretnym stylu uczenia się, może przynieść uczniom szkodę. ■ Szkoły nie powinny działać wyłącznie w oparciu o biologię mózgu.


■ Szkoły, które wdrażają strategie edukacji opartej na poznaniu mózgu

http://www.jensenlearning.com/schools.php ■ Wykorzystywanie metod i strategii opartych na poznaniu mózgu w celu

polepszenia wyników nauczania matematyki

http://schools.gedsb.net/ar/passion/pv/LiteracyNumeracy/VanKuren.pdf ■ Key Largo School na Florydzie

http://www.edutopia.org/brain-based-learning-key-largo-school-video


ED

UK

AC

JA O

PA

RT

A N

A P

OZ

NA

NIU

MÓ

ZG

U

RE

LAC

JA M

IĘD

ZY

UC

ZN

IEM

A N

AU

CZ

YC

IELE

M

RELACJA MIĘDZY UCZNIEM A NAUCZYCIELEM

Nauczyciel – artysta

Wirtualny asystent

A

Odwrócona klasa

E

E. 1 RELACJA MIĘDZY UCZNIEM A NAUCZYCIELEM

23. NAUCZYCIEL – ARTYSTA (EDUTAINER)

Sztuka nauczania

Powiązane terminynauczyciel „na czasie”, ekspert, lider, tutor, trener, przewodnik, edukacja projektowa, mentor, pedagog, opiekun, doradca, uczony, dyscyplina, edukator, mędrzec i przewodnik, odwrócona

klasa, edutainer, up-to-date teacher, teacher artist, sage on the stage and guide on the side, flipped classroom

CharakterystykaDziś, kiedy uczniowie mają prawie nieograniczony dostęp do dużych ilości informacji,

nie potrzebują już nauczyciela, który jest głównie dostarczycielem faktów. Od co najmniej

kilku lat trwa gorąca dyskusja na temat nauczycieli i ich pozycji w procesie edukacji.

Pytamy pedagogów: „Czy jesteście mędrcami w centrum uwagi czy przewodnikami,

stojącymi u czyjegoś boku?”. Obserwujemy rosnące znaczenie indywidualizacji

kształcenia, podejścia skoncentrowanego na uczniu i kształcenia adaptacyjnego. Oznacza

to, że nasze oczekiwania w stosunku do nauczycieli ciągle rosną. Ich rola zmienia się

nieustannie i nie wszystkim udaje się dostosować do nowych warunków. Badania

wskazują, że prawie połowa pedagogów wypala się w ciągu pierwszych 5 lat pracy.

Niektórym nauczycielom brakuje czasem podstawowych umiejętności operacyjnych

i interpersonalnych, niezbędnych do stworzenia optymalnego środowiska edukacyjnego.

Są też tacy, którzy wciąż oddzielają szkołę od prawdziwego świata, co jest nie

do zaakceptowania przez współczesnych uczniów. Inni po prostu nie są w stanie sprostać

wciąż rosnącym oczekiwaniom, zgodnie z którymi powinni odejść od ról wykładowców

i zacząć działać jako opiekunowie, mentorzy i przewodnicy.

Co więcej, współczesne trendy społeczne i kulturowe wpływają na naukę w dużo

większym stopniu niż edukacja formalna. Nowa technologia i świat wirtualny stały

się niezwykle ważne dla nas wszystkich. Dodatkowo, dzisiejsi uczniowie są bardziej

skupieni na tym, jak zdobywać praktyczne umiejętności, jak myśleć, jak się uczyć

i współpracować, a w konsekwencji, jak znaleźć pracę. Nauczycielom czasem trudno jest

wspierać uczniów w podejmowaniu tak trudnych wyzwań. Wszystko to sprawia, że nowe

pokolenie spełnionych pedagogów będzie nazywane pokoleniem nauczycieli – artystów

(ang. edutainer = educator + entertainer). Oznacza to, że będą oni bardziej twórcami

niż dostarczycielami faktów i osobami utrzymującymi dyscyplinę. Pierwsi istniejący już

edutainerzy to ludzie po pierwsze z wizją a po drugie z wyjątkową pasją do tego, co robią.

NAUCZYCIEL - ARTYSTA

Geneza

■ Edukacja zorientowana na ucznia. ■ Brak związku pomiędzy edukacją formalną a światem poza szkolną klasą. ■ Edukacja plenerowa – uczniowie wychodzą poza mury szkoły. ■ Dążenie do samodzielności uczniów w procesie zdobywania wiedzy. ■ Rosnące znaczenie trendów kulturowych i społecznych. ■ Edukacja projektowa. ■ Nauka w grupie i współpraca. ■ Indywidualizacja uczenia się (koncentracja na problemach i zdolnościach jednostki). ■ Uczenie oparte na związku z rzeczywistością. ■ Rosnąca rola umiejętności praktycznych i kreatywnych, myślenia i uczenia się

– pomagających w znalezieniu pracy.


■ Nauczyciel – artysta będzie potrzebował nowych narzędzi i nowoczesnych

materiałów dydaktycznych.


■ Liczba nauczycieli może się zmniejszyć, lecz ich rola będzie bardziej istotna, a pensje

znacznie wyższe.


■ Odwrócona klasa http://www.knewton.com/flipped-classroom ■ http://www.amazon.com/The-Edutainer-Connecting-Science-Teaching/dp/1607096137 ■ Khan Academy

RELACJA MIĘDZY UCZNIEM A NAUCZYCIELEM E. 2

NA

UC

ZY

CIE

L -

AR

TY

STA

AE. 3 RELACJA MIĘDZY UCZNIEM A NAUCZYCIELEM

24. ODWRÓCONA KLASA (FLIPPED CLASSROOM)

Polepszenie kontaktu z nauczycielem

Powiązane terminyuczenie odwrócone, lekcja odwrócona, flip teaching, reverse instruction, inverted instruction, reverse teaching, flipped classroom, backwards classroom, inverted classroom

CharakterystykaFlipped classroom stanowi wynik połączenia kilku wcielonych w życie trendów

edukacyjnych. Ponieważ różne metody dydaktyczne stosowane są w zasadzie

z takim samym skutkiem – zwiększoną satysfakcją uczniów i nauczyciela, wzrostem

zaangażowania oraz, miejmy nadzieję, wzmożonym zdobywaniem i zapamiętywaniem

wiedzy – postanowiliśmy umieścić ją w zbiorze trendów w edukacji.

Odwrócona klasa prezentuje przykład innego podejścia do tradycyjnego przebiegu

lekcji. Zwykle nauczyciel najpierw przedstawia uczniom teorię, później wykonywane

są ćwiczenia, a całości dopełnia zadanie domowe. W odwróconej klasie pedagog

wprowadza temat w sposób, który umożliwia uczniowi zapoznanie się z nim w domu,

przed właściwą lekcją. Pozwala to zaoszczędzić czas na zajęciach, dając nauczycielowi

szansę na interakcję z uczniami, odpowiedzi na ich pytania, rozwiązywanie problemów

oraz zainwestowanie dodatkowego czasu w ćwiczenia i dyskusje.

A

ODWRÓCONA KLASA

A

Geneza

■ Słabe wyniki w nauce. ■ Teoria to zwykle najnudniejsza część lekcji. ■ Liczebność klas, połączona z koniecznością wytłumaczenia tematu, wykluczała dotąd

interakcję nauczyciela z uczniami. ■ Notoryczny brak czasu na ćwiczenia praktyczne. ■ Obciążenie uczniów dużą liczbą zadań domowych – zwłaszcza, że trzeba je odrabiać

po szkole, kiedy są już oni zmęczeni. ■ Każdy uczeń ma inne zdolności przyswajania sobie wiedzy, konieczne jest zatem

dostosowanie tempa przedstawiania teorii do indywidualnych wymagań.


■ Więcej czasu na praktykę. ■ Sposobność uzyskania odpowiedzi na pytania i wyjaśnienia wątpliwości. ■ Możliwość dalszego zgłębiania tematu – po tym jak uczniowie zapoznali się już

z podstawami. ■ Szansa na dyskusję i interakcję uczeń – nauczyciel. ■ Zapewnienie czasu na naukę rozwiązywania problemów i myślenia krytycznego. ■ Poprawa atmosfery w klasie. ■ Wymuszenie na niektórych nauczycielach, by zaprzyjaźnili się z technologią. ■ Nauczenie jak samemu wyjaśniać wątpliwości, zadawać pytania i bronić własnego

zdania.


■ Nie wszyscy nauczyciele są w stanie przygotować samodzielnie materiały

dydaktyczne. ■ Jakość nagranych materiałów, w przypadku poszczególnych nauczycieli, może

cechować bardzo zróżnicowany poziom. ■ Jeśli uczeń nie przygotuje się do lekcji, nie będzie w stanie wziąć w niej udziału. ■ Uczniom może być trudniej skupić się podczas słuchania nagranego wykładu

niż na lekcji.


■ Khan Academy ■ wykorzystywanie istniejących materiałów, takich jak TedTalks czy strona CNN ■ yTeach

RELACJA MIĘDZY UCZNIEM A NAUCZYCIELEM E. 4

OD

WR

ÓC

ON

A K

LASA

E. 5 RELACJA MIĘDZY UCZNIEM A NAUCZYCIELEM

25. WIRTUALNY ASYSTENT (VIRTUAL LEARNING ASSISTANT)

Nauczanienazawołanie

Powiązane terminywirtualny asystent, nauczanie online, interfejs jeden do jednego, edukacja na odległość, nauczanie wielu do jednego, szkolenie online, virtual assistant, e-learning assistant, virtual

teaching assistant, one-on-one interfaces, distance education, many-to-one tutoring, video learning

CharakterystykaWirtualny asystent edukacyjny czy też korepetycje online stają się coraz bardziej popularne

na całym świecie. Dynamiczny wzrost liczby użytkowników KhanAcademy i Coursera.org

dowiódł, że istnieje ogromne zapotrzebowanie na tego typu usługi. Miejsce i czas nie

stanowią już przeszkód. Uczniowie z różnych miejsc globu mogą uczęszczać na lekcje

prowadzone przez najlepszych nauczycieli czy native speakerów, a nawet, bez opuszczania

rodzinnych miast, zapisać się na kursy organizowane przez renomowane uniwersytety,

takie jak Uniwersytet Harvarda czy Uniwersytet w Oksfordzie. Zaawansowane systemy

pomagają skuteczniej śledzić postępy i personalizować edukację, czyniąc ją bardziej

niezawodną. Jednym z największych zagrożeń wirtualnego nauczania może być jednak

pewna dehumanizacja kształcenia. Niepokój wzbudzać może również fakt, że komputery

będą w stanie zastąpić kiedyś nie tylko nauczycieli, ale i samych uczniów.

RELACJA MIĘDZY UCZNIEM A NAUCZYCIELEM

WIR

TU

ALN

Y A

SYST

EN

T

WIRTUALNY ASYSTENT

Geneza

■ Wzrost popularności nauczania spersonalizowanego. ■ Brak czasu na indywidualne podejście do ucznia w klasie. ■ Globalizacja oraz łatwość zostania trenerem.


■ Niższe koszty kadry i infrastruktury. ■ Równe szanse edukacyjne dla dzieci, które mieszkają daleko od terenów miejskich. ■ Łatwiejszy dostęp do wysokiej jakości usług edukacyjnych. ■ Personalizacja nauczania. ■ Edukacja zawsze i wszędzie. ■ Łatwiejszy dostęp do native speakerów. ■ Dokładniejsze śledzenie wyników w nauce.


■ Wirtualni nauczyciele mogą zastąpić ludzi. ■ Brak komunikacji i zdolności społecznych. ■ Zależność od technologii. ■ Zawodny interfejs.


■ http://cyber-kap.blogspot.com/2011/09/top-10-sites-for-online-tutoring-and.html ■ http://mashable.com/2012/08/28/homework-tutor-instaedu ■ http://www.aleks.com ■ http://online.carnegielearning.com ■ http://cognii.com ■ https://www.coursera.org ■ https://www.khanacademy.org

E. 6

RELACJA MIĘDZY UCZNIEM A NAUCZYCIELEME. 7

:) !?

RELACJA MIĘDZY UCZNIAMI

RE

LAC

JA M

IĘD

ZY

UC

ZN

IAM

I

Edukacja wykorzystująca media społecznościowe Nauka w grupie

Nauka w gronie rówieśników

F

:)

F. 1 RELACJA MIĘDZY UCZNIAMI

26. EDUKACJA WYKORZYSTUJĄCA MEDIA SPOŁECZNOŚCIOWE (SOCIAL MEDIA LEARNING)

Wszyscyjesteśmyistotamispołecznymi

Powiązane terminyosobiste sieci edukacyjne, nauka nieformalna, platformy do social learningu, social network learning, personal learning networks, social learning environments, social learning platforms, Facebook,

Twitter, Flickr, MySpace, Pinterest, LinkedIn, Google +, Friendster, Hi5, Orkut, Digg, Badoo, NetLog, Instagram, SlideShare, Prezi

CharakterystykaEdukacja wykorzystująca media społecznościowe to trend w edukacji, który do dzielenia się

wiedzą, doświadczeniem i materiałami oraz do wspólnej pracy nad zagadnieniem wykorzystuje

narzędzia komunikacji internetowej. Social media, czyli technologie stosowane przez media

społecznościowe, wspierają rozmowy i dyskusje oraz uczenie się od innych.

Aby technologia mogła zyskać miano społecznościowej powinna spełniać przynajmniej jedno

z następujących kryteriów: umożliwiać udostępnianie treści, które mogą być również tworzone

przez użytkownika; zachęcać do współpracy; ułatwiać naukę formalną lub nieformalną.

Mówiąc o technologiach komunikacji w Internecie, wykorzystywanych przez social media,

mamy głównie na myśli blogi, portale społecznościowe, takie jak Facebook, Twitter, Flickr,

Pinterest czy LinkedIn, serwisy do udostępniania plików, takie jak SlideShare – do publikowania

prezentacji, YouTube – do udostępniania filmów czy cały zestaw aplikacji Google. Na przykład

Elgg jest oprogramowaniem typu open source dla organizacji i użytkowników indywidualnych.

Umożliwia ono stworzenie własnej platformy online z opcjami blogowania, mikroblogowania,

udostępniania plików, tworzenia forów, grup roboczych oraz z innymi funkcjonalnościami.

EDUKACJA WYKORZYSTUJĄCA MEDIA SPOŁECZNOŚCIOWE

:)

Geneza

■ Wielość oraz dostępność materiałów na każdy temat. Ludzie uwielbiają dzielić się

z innymi swoim punktem widzenia i dyskutować na różne tematy, począwszy od metod

rozwiązywania zadań matematycznych, poprzez psychologię zachowań dorosłych,

a skończywszy na ogrodnictwie i podróżach. ■ Portale społecznościowe zalewane są intelektualnymi śmieciami, ale istnieją również

poważne, prawie naukowe lub też czysto naukowe, artykuły, które odgrywają role

zarezerwowane do tej pory dla czasopism naukowych.


■ Zamiast tradycyjnych gazetek szkolnych, placówki oświatowe mogą prowadzić blogi

i skupiać wokół nich uczniów zainteresowanych polityką, muzyką, matematyką czy sportem,

którzy będą pisać o swoich pasjach. ■ Jako, że podstawę edukacji stanowi dzielenie się doświadczeniem i wiedzą, media

społecznościowe, jak każdy inny kanał komunikacji, mogą zwiększyć efektywność nauczania

oraz przyswajania informacji. Należy zatem poszukiwać kreatywnych metod wykorzystania

platform społecznościowych do wzrostu skuteczności kształcenia. ■ Social media learning może zostać wykorzystany w przypadku ustrukturyzowanych form

kursów e-learningowych.


■ Facebook jest postrzegany jako środowisko tylko dla uczniów, do których nauczyciele czy

szkoły nie mają dostępu lub gdy dostęp ten jest ograniczony (przypadek Victoria University

w Melbourne). ■ Kompetencje językowe hamują rozprzestrzenianie się nowej wiedzy. ■ Strata czasu na czatowanie czy przeglądanie nieodpowiednich stron. ■ Blokowanie dostępu do platform społecznościowych w szkołach. ■ Zaangażowanie sieci społecznościowych w szkołach to decyzja administracyjna, która nie

zawsze zależy od nauczycieli. ■ Pierwotnie portale społecznościowe powstały po to, by dzielić się pomysłami

i przemyśleniami, lecz w dzisiejszych czasach są one głównie wykorzystywane w celach

marketingowo-reklamowych.


■ myeverCLASS by Eruditis, Lithuania ■ Peer Instruction (PI) Network http://www.peerinstruction.net ■ Khan Akademy http://www.khanacademy.org ■ SlideShare oraz blogi często wykorzystywane do publikowania prezentacji na wiele

różnych tematów

RELACJA MIĘDZY UCZNIAMI F. 2

ED

UK

AC

JA W

YK

OR

ZY

STU

JĄC

A M

ED

IA S

PO

ŁEC

ZN

OŚC

IOW

E

!?


27. NAUKA W GRUPIE (COLLABORATIVE LEARNING)

Codwiegłowy,toniejedna

Powiązane terminynauka w małej grupie, praca w grupie, grupa robocza, nauka zespołowa, collaborative learning, cooperative learning, teamwork, work group, study group, social group, team-based learning

CharakterystykaCollaborative learning to metoda uczenia się, polegająca na zdobywaniu wiedzy w grupie.

Każdy członek stworzonego zespołu angażuje się w jego działania indywidualnie i korzysta

z wiedzy oraz doświadczenia innych, ich punktów widzenia, umiejętności, opinii itd. Dzięki temu

postawiony problem analizowany jest z różnych perspektyw, a pomysł podlega ocenie wielu

osób.

Metody nauki w grupie mogą być nieformalne, jak np. rozmowy lub – kiedy wykorzysta

się technologię – czaty i dyskusje online, albo ustrukturyzowane, jak np. praca w parach

(ang. think-pair-share), wzajemne nauczanie (ang. reciprocal teaching), rozwiązywanie

problemów w parach (ang. think-aloud pair problem solving), analiza i klasyfikacja materiału

według zadanych kryteriów (ang. group grid), pisemne opracowanie zagadnienia, np. definicji

problemu związanego z omawianym przedmiotem (ang. group writing assignments). Bywa,

że pracę w grupie poprzedza indywidualne przygotowanie.

Jeśli chodzi o ustrukturyzowane metody nauki zespołowej, można (a nawet należy) stworzyć

warunki sprzyjające takiej pracy, jak np.: przyporządkowanie zadań edukacyjnych grupie,

ukierunkowanie i trening uczniów, formowanie grup, ułatwianie współpracy między uczniami,

ocena uczniów w sytuacjach grupowego uczenia się.

Metody zdobywania wiedzy są zespołowe. Nie oznacza to jednak, iż osiągane rezultaty muszą

być takie same u każdego członka grupy – wręcz przeciwnie – są one raczej indywidualne.

NAUKA W GRUPIE

!?

Geneza

■ Trudności ze zrozumieniem zagadnienia – skomplikowany temat łatwiej jest pojąć

z pomocą innych. ■ Dużą liczbę informacji ciężko zanalizować jednej osobie. ■ Brak motywacji do nauki wobec mnogości danych.


■ Uczniowie wcielają się w rolę nauczyciela a nauczyciel w rolę uczniów. ■ Lepsze zrozumienie nowych pojęć – badania udowodniły, że nauczanie zespołowe pozwala

uchwycić sens i skuteczniej zapamiętać problem. ■ Łatwość odnajdywania tych elementów, które zostały źle zrozumiane. ■ Potrzeba mniej czasu na zrozumienie skomplikowanych pojęć. ■ Zwiększenie zainteresowania i zaangażowania uczniów. ■ Ćwiczenie kluczowych umiejętności uczenia się, takich jak: myślenie krytyczne, praca

w grupie, analiza, porządkowanie informacji, dyskusja, prezentowanie pomysłów, dawanie

i otrzymywanie informacji zwrotnej, obrona własnych opinii itd.


■ Spotkanie poświęcone nauce w grupie może łatwo zamienić się w imprezę, nie odnosząc

pożądanego efektu edukacyjnego.


Głównie nieformalne: ■ wirtualne klasy – zlokalizowane w różnych miejscach kraju (lub świata), połączone ze sobą

audiowizualnie http://en.wikipedia.org/wiki/Collaborative_learning ■ Atlantic Link – Collaborate to Create


NA

UK

A W

GR

UP

IE


28. NAUKA W GRONIE RÓWIEŚNIKÓW (PEER LEARNING)

Tam,gdziejedennaucza,dwojesięuczy

Powiązane terminyedukacja kooperatywna, odwrócona klasa, grupy robocze, peer learning, peer-to-peer learning, peer assisted study sessions, peer tutoring, peer instruction, study groups, peer led team learning,

flipped classroom

CharakterystykaPeer learning oznacza sytuację, w której rówieśnicy wchodzą w interakcje między sobą i skupiają

się na tym samym temacie, ucząc się od siebie nawzajem. Nauka w gronie rówieśników odbywa

się twarzą w twarz, poprzez portale społecznościowe lub specjalne okazje sprzyjające takiej

formie kształcenia. Otoczenie edukacyjne jest wówczas bardzo przyjazne, pozbawione stresu

związanego z nadzorem dorosłych. Ludzie lubią przyswajać informacje od kogoś znajomego,

kto równocześnie pozostaje autorytetem w danej dziedzinie.

W takim modelu prowadzony „wykład” może być przerywany pytaniami z nim związanymi.

Pomaga to uczniom upewnić się, czy właściwie zrozumieli materiał. Mają też szansę, by w grupie

dwóch lub trzech osób zastanowić się przez chwilę, podyskutować i sformułować poprawną

odpowiedź. Proponowana metoda jest bardzo popularna w szkolnictwie wyższym oraz

zawodowym. Podstawowym warunkiem edukacji w gronie rówieśników jest równouprawnienie

obu stron procesu.

NAUKA W GRONIE RÓWIEŚNIKÓW

Geneza

■ Stres związany z typowym otoczeniem szkolnym. ■ Wspólne cele, zagrożenia i presje. ■ Łatwy dostęp do drugiego człowieka.


■ Uczenie się poprzez nauczanie – lepsze zrozumienie niektórych pojęć – badania

udowodniły, że nauczanie pozwala zrozumieć i zapamiętać problem. Nie ma lepszego

sposobu zdobywania wiedzy. ■ Zwiększenie zainteresowania wśród uczniów, polepszenie ich samooceny.


■ Trudność w zarządzaniu i prowadzeniu – brak kontroli. ■ Nie ma pewności co do prawdziwego tematu dyskusji.


■ Dziura w ścianie autorstwa Sugata Mitra http://www.hole-in-the-wall.com ■ Victoria University (VU) w Melbourne, nadrzędna strategią tej uczelni jest wprowadzenie

metod nauki w gronie rówieśników oraz w modelu wzajemnego wsparcia uczniów

(ang. Students Supporting Students Learning)

http://ro.uow.edu.au/cgi/viewcontent.cgi?article=1013&context=ajpl ■ Peer Instruction na Uniwersytecie Harvarda autorstwa Erica Mazura

http://mazur.harvard.edu/education/educationmenu.php ■ Trend popularny w profesjonalnych kursach zawodowych

http://woodlandownernetworks.wordpress.com/2008/06/25/overview


NA

UK

A W

GR

ON

IE R

ÓW

IEŚN

IKÓ

W

Technologia gwałtownie zmienia sposób, w jaki się uczymy oraz nauczamy innych. Czasem,

innowacyjne rozwiązania otwierają przed nami zupełnie nowe horyzonty. Innym zaś razem,

nowinki techniczne umierają, zanim jeszcze ujrzą światło dzienne.

Poniżej znajdziesz przykłady niektórych innowacji technologicznych. Uważaj, wkrótce niektóre

z nich mogą stać się częścią Twojego codziennego życia!

■ Telewizja hybrydowa, telewizja inteligentna, telewizja 3G (ang. Smart TV, Connected TV), ■ Okulary rozszerzonej rzeczywistości (ang. Head-Up Display), np. Google Glass, ■ Drukarki 3D (ang. 3D Printers), ■ Internet rzeczy (ang. Internet of Things), ■ VRD (ang. Virtual Retinal Display), RSD (ang. Retina Scan Display), ■ Holografia (ang. holography), ■ Tłumacz mowy w czasie rzeczywistym (ang. Speech To Speech Translators), ■ Zanurzeniowa rzeczywistość wirtualna (ang. Immersive Virtual Reality).

Tym, którzy są szczególnie zainteresowani nowinkami technologicznymi oraz cyklem życia

technologii, polecamy zapoznanie się z badaniami opracowanymi przez firmę Gartner,

a w szczególności z Gartner Hype Cycles, dostępnym na stronie http://www.gartner.com

NOWINKI TECHNOLOGICZNE

AUTORZY

Alina Guzik

Kierownik Produktu (Product Manager), w Young Digital Planet od 2008 roku.

Alina jest inicjatorem i liderem

projektu „Księga Trendów

w Edukacji”. Fascynuje się procesem

powstawania produktu oraz

innowacyjnymi technologiami. Jako

doświadczony menedżer, specjalista

do spraw marketingu, nauczyciel i

logopeda, ma duże doświadczenie

w tworzeniu nowych produktów

zorientowanych na użytkownika,

a zwłaszcza przeznaczonych

dla przedszkolaków i uczniów

szkoły podstawowej. Alina jest

szczęśliwą mamą małej Oliwii,

która bierze aktywny udział w

procesie powstawania produktów,

jako konsultant i tester produktu

we wczesnej fazie jego rozwoju.

Olga Nerc

Starszy Specjalista ds. Marketingu (Senior Marketing Specialist), w Young Digital Planet od 2011 roku.

Olga jest absolwentką prawa oraz

podyplomowych studiów z obszaru

Public Relations. W Young Digital

Planet odpowiada za prowadzenie

stron internetowych firmy,

organizację targów, przygotowanie

materiałów promocyjnych,

koordynację działań PR oraz

komunikację wewnętrzną. Należy

również do grona członków

zespołu Trendów Edukacyjnych.

Prywatnie jest szczęśliwą mężatką

oraz mamą dwóch dziewczynek

i chłopca.

Magda Zalewska

Specjalista ds. Marketingu (Marketing Specialist), w Young Digital Planet od 2008 roku.

Magda odpowiada za obecność YDP

na targach i konferencjach. Zanim

dołączyła do Działu Marketingu,

pracowała jako konsultant i trener.

Była odpowiedzialna za szkolenia

ze sprzedaży i negocjacji – ma

zatem szerokie doświadczenie w

nauczaniu. Jako mama trojga dzieci,

Magda szczególnie interesuje

się skutecznymi metodami

edukacyjnymi.

Jolanta Gałecka

Ekspert ds. Edukacji (Education Expert), w Young Digital Planet od 2009 roku.

Jolanta odpowiada za wiedzę

fachową w edukacji, badania

naukowe, artykuły, scenariusze

oraz prelekcje. Studiowała

prawo, psychologię i socjologię

a po zdaniu egzaminu została

adwokatem. Podczas pobytu w

Stanach Zjednoczonych udzielała

się w wielu szkołach, uczyła w

Montessori School oraz Spanish

Immersion Academy, pracowała

w firmie Microsoft i była związana

z pedagogiką waldorfską. Edukacja

to jej pasja, podobnie jak rozwój

dziecięcy, psychologiczny rozwój

człowieka, rozwój mózgu i jego

funkcjonowanie. Chętnie korzysta

z najnowocześniejszych materiałów

edukacyjnych.

Monika Mizerska


Kiedyś Project Manager i Content

Manager, dziś Monika odpowiada

za produkt mobile Comprehensive

Curriculum. Wcześniej była

odpowiedzialna za Universal

Curriculum. Monika ma bogate

doświadczenie w nauczaniu

i pasjonuje się wykorzystywaniem

technologii w procesie edukacyjnym.

Wojtek Wiśniowski


Wojtek jest biologiem

i biotechnologiem. Przez ponad

trzy lata zajmował stanowisko

Senior Content Managera. Później

przeniósł się do Działu Rozwoju

Produktu, gdzie może łączyć

doświadczenie naukowe z wizją

pasjonata technologii dotyczącej

szkół, uczniów i nauczycieli XXI

wieku.

AUTORZY

Co

ś si

ę d

ziej

e w

ed

uka

cji.

Wid

zisz

to

?P

M-0

01

97

pro

j. E

. Rew

era

KSIĘGA TRENDÓW W EDUKACJI 2013/2014SPIS TREŚCI

Young Digital Planet SA a Sanoma Company ul. Słowackiego 175 80-298 Gdańsk [email protected]

I. WSTĘP

II. TRENDY

A. NOWE FORMY DOSTĘPU DO WIEDZY ........................................................................................................................................................................................ A

1. Edukacja mobilna (Mobile Learning) ......................................................................................................................................................................................... .....A1

2. Nauka oparta na danych w chmurze (Cloud-Based Learning) ................................................................................................................... A3

3. Edukacja w oparciu o otwarte oprogramowanie (Open Source Learning) ............................................................................... A5

4. Indywidualne środowisko kształcenia (Personal Learning Environment) .................................................................................. A7

B. DOŚWIADCZENIA EDUKACYJNE ......................................................................................................................................................................................... ..................B

5. Kształcenie adaptacyjne (Adaptive Learning) .................................................................................................................................................................. B1

6. Kształcenie zorientowane projektowo (Project-Based Learning) ........................................................................................................ B5

7. Uczenie kontekstowe (Relevance-Oriented Learning) ........................................................................................................................................ B7

8. Edukacja oparta na grze i grywalizacja (Game Based Learning & Gamification) .............................................................. B9

9. Edurozrywka (Edutainment) .......................................................................................................................................................................................... ....................... B11

10. Uczenie w oparciu o problem (PBL – Problem-Based Learning) ........................................................................................................ B13

11. Opowieści z wykorzystaniem technologii (Storytelling with Technology) ............................................................................ B15

C. ORIENTACJA EDUKACYJNA ......................................................................................................................................................................................... ................................ C

12. Edukacja zorientowana na ucznia (Student-Centred Learning) ............................................................................................................ C1

13. Edukacja matematyczno-przyrodnicza (STEM – Science, Technology, Engineering, Mathematics) ... C3

14. Edukacja przez całe życie (Lifelong Learning) ................................................................................................................................................................ C5

15. Edukacja nieformalna (Informal Learning) .......................................................................................................................................................................... C7

16. Edukacja plenerowa (Outdoor Education) ......................................................................................................................................................................... C9

17. Powrót do edukacji zawodowej (Vocational Education) ............................................................................................................................... C11

D. NOWE SPOSOBY ODBIORU DANYCH .......................................................................................................................................................................................... D

18. Wyszukiwanie i nauka wizualna (Visual Search & Learning) ...................................................................................................................... D1

19. Rzeczywistość rozszerzona (Augmented Reality) .................................................................................................................................................... D3

20. Nauka oparta na gestach (Gesture Based Learning) ............................................................................................................................................ D5

21. Nauka na jeden kęs (Snack Learning) ......................................................................................................................................................................................... D7

22. Edukacja oparta na poznaniu mózgu (Brain Based Learning) ................................................................................................................... D9

E. RELACJA MIĘDZY UCZNIEM A NAUCZYCIELEM .......................................................................................................................................................... E

23. Nauczyciel – artysta (Edutainer) ......................................................................................................................................................................................... .............. E1

24. Odwrócona klasa (Flipped Classroom) ..................................................................................................................................................................................... E3

25. Wirtualny asystent (Virtual Learning Assistant) .......................................................................................................................................................... E5

F. RELACJA MIĘDZY UCZNIAMI .......................................................................................................................................................................................... ............................. F

26. Edukacja wykorzystująca media społecznościowe (Social Media Learning) ......................................................................... F1

27. Nauka w grupie (Collaborative Learning) ............................................................................................................................................................................. F3

28. Nauka w gronie rówieśników (Peer Learning) ................................................................................................................................................................ F5

III. NOWINKI TECHNOLOGICZNE

IV. AUTORZY

Ciąg dalszy nastąpi...

Trendbook YDP 2014

Documents

Transcript of Trendbook YDP 2014