Tom. 8

Przedszkole - przemiany instytucji i jej funkcji

Edukacja malego dziecka

Tom 1: Teoretyczne odniesienia, tendencje i problemy

Tom 2: Wychowanie i ksztalcenie w praktyce

Tom 3: Nowe konteksty, poglqdy i doswiadczenia

Tom 4: Konteksty rozwojowe i wychowawcze

Tom 5: Nauczyciel-wychowawca w przedszkolu i szkole

Tom 6: Wybrane obszary aktywnosci Tom 7: Przemiany rodziny i jej funkcji Tom 8: Przedszkole - przemiany instytucji

i jej funkcji Tom 9: Szkola - przemiany instytucji

i jej funkcji

Tom8

Przedszkole - przen1iany instytucji i jej funkcji

praca zbiorowa pod redakcjq

Ewy Ogrodzkiej-Mazur

U rszuli Szuscik Aleksandry Minczanowskiej

VI ~uls Wydzial Etnologii i Nauk o Edukacji Uniwersytetu Slqskiego

Cieszyn - Krakow 2015

© Copyright by Oficyna Wydawnicza ,Impuls", Krakow 2015

Recenzent: prof zw. dr hab. Maria Iakowicka

Redakcja wydawnicza: Michal Chmiel

Opracowanie lypograficzne: Andrzej Augusty11ski

Alicja Kuiwta

Projekt logo: Urszula Szuscik

Projekt oktadki: Magdalena Muszy1hka i I zabela Surdykowska-Iurek

CZARTART

Publikacja dofinansowana przez Wydzial Etnologii i Nauk o Edukacji Uniwersytetu Slq_skiego

ISBN 978-83-7587-468-6 ISBN 978-83-7850-633-1

Oficyna Wydawnicza ,Impuls" 30-619 Krakow, ul. Turniejowa 59/5

tel./fax: (12) 422 41 80, 422 59 47, 506 624 220 www.impulsoficyna.com.pl, e-mail: impuls@impulsoficyna.com.pl

Wydanie I, Krakow 2015

Spis tresci

Wprowadzenie ... .. .. ............................................................................................................. .. .............................. 9

PRZEDSZKOLE I NAUCZYCIEL-WYCHOWAWCA W SYTUACJI ZMIANY

RADMILA 8 URKOVICOVA

Przedszkole- przemiany instytucji i jej funkcje ............................................ .. .. .............. .................... ..... 17

IRENA ADAMEK

Nauczyciel w sytuacji zmian zachodzqcych w edukacj i .. .. .. .. .. ........................................... .. .. .. .... .... ..... 27

8RONISLAVA KASACOVA

Profesia ucitel'a a rozvoj jeho kompetencif diagnostikovat' diet'a v predskolskom a mladsom skolskom veku .......................................................... .................................................................. ... 43

ANNA GAJDZICA

Diagnoza jako jedna z funkcji przedszkola i szkoly Zalozenia teoretyczne i rozwiqzania badawcze ................................ .. ..................................................... 61

BARBARA GORECKA-MOSTOWICZ

Umiej~tnosci psychologiczne nauczyciela przedszkolnego .. .. .......................... .. .. .. ........................... 73

KARIN F o ooRovA

Hodnocenf vysledku predskolnfho vzdelavanf detf .......................... .. .................................. .. ...... .......... 85

METODY I FORMY PRACY W PRZEDSZKOLU - NOWE MOiLIWOSCI

EDUKACYJNE TRADYCYJNYCH ROZWIJ\ZAN

00ROTA RADZIKOWSKA

Kompetencje nauczyciela - opiekuna praktyk w przedszkolu i klasach poczqtkowych w kontekscie zalozen projektu ,Pozna( - Zrozumiec - Doswiadczyc" ............................................. 99

KoRNELIA SoucH

Praktyka pedagogiczna student6w edukacj i elementarnej w przedszkolu w kontekscie ich samooceny ......................................... .. .. ................................. .. ........... ............ ..... .............. 1 09

( WELINA KAWIAK

Kompetencje dzieci konczqcych edukacj~ przedszkolnq w zakresie orientacji przestrzennej - raport z badan ............................ .. ........ .. .................. .. .... .................................. 121

6 EDUKACJA MAtE GO DZIECKA. TOM 8. PR ZEDSZKOLE - PR ZEMIANY INSTYTUCJII JEJ FUNKCJI

MAGDA DI\BROWSKA

Kompetencje nauczycieli do prowadzenia obserwacji dzieci w plac6wkach Marii Montessori .... .................... ..... .......... .. ... .................. .. .................... ................................ 133

JADWIGA OLEKSY

Srodki dydaktyczne w edukacji malego dziecka - inspiracje pedagogiczne metodq_ Marii Montessori ....... .. ............ ....... ............. ..... .. ....... ...................................... .. ............. .............. ... .. .. 143

MIROStAWA PARLAK

Mozliwosci intensyfikacji edukacji przyrodniczo-ekologicznej dzieci w wieku przedszkolnym ............. .. ... .. ..... .................... .. ................... ...................... ............ ................... 155

EDYTA RoszvrilsKA

Kilka uwag o przedszkolnej edukacj i przyrodniczej w odniesieniu do badan nad rozumowaniem dzieci podczas zaj~c opartych na metodzie eksperymentu ................. .. ... 165

SZTUKA I TWORCZOSC W iYCIU MAtEGO DZIECKA

EwA J~DRZEJOWSKA

Rozw6j tw6rczosci plastycznej dzieci w wieku przedszkolnym ............................................ ... .......... 179

GRAZYNA LESNICZAK

0 wlasciwe kompetencje nauczycieli do edukacji muzycznej w przedszkolu w zakresie percepcji muzyki przez dzieci ....... .. ........... .. ........................... .. ...... ... ................... ..... .......... .. .. . 189

KATARZYNA RoGOZiriiSKA

Emisja glosu dzieci w w ieku przedszkolnym .. ................................ ......................................... ...... ............ 203

WYROWNYWANIE SZANS EDUKACYJNYCH DZIECI W SRODOWISKU

PRZEDSZKOLNYM

ANNA GAWEl

Wyr6wnywanie szans edukacyjnych poprzez realizacj~ projekt6w POKL, EFS .. .. ........ .. .. .. ...... .. .. 219

KATARZYNA NADROWSKA

Wyr6wnywanie szans edukacyjnych dzieci ze specjalnymi potrzebami w przedszkolu - zalozenia a codzienna rzeczywistosc (studium przypadku) .. .......... .. ................ 229

lnformacja o autorach ........ .. .......... ........... .. .......... .................. ....... ................................ ......................... : ...... ... 241

Contents

Introduction ............. ...... .. .. .. ... .............................. .. ............... ........... ........................... .... .. .............. .. .. .......... ....... 9

KINDERGARTEN AND THE TEACHER IN THE SITUATION OF CHANGE

RADMILA BURKOVICOVA

Kindergarten - changes and functions of the institution ................................................... ................. 17

IRENA ADAMEK

The teacher in the situation of changing education .. .. .. ................. .. .. .. .. ........................ ... .. .......... .... .. .. 27

BRoNISLAVA KAsAcovA

Teacher's work and the development of competences to diagnose the child at pre- or early school age .............. .. ........................... ...... ..... ... .... .. .............. .. .. ... 43

ANNA GAJDZICA

Diagnosis as a function of the kindergarten and school Theoretical assumptions and research solutions .. .. .. .. ............................... ........................... .............. .. .. 61

BARBARA G6RECKA- MOSTOWICZ

Psychological skills of the kindergarten teacher .. .................. ............ ...... ............... .. .............................. 73

KARIN FoDoRovA

Evaluation of the effects of children's pre-school education ..... ............................................. .... .. ...... 85

METHODS AND FORMS OF WORK IN THE KINDERGARTEN- NEW EDUCATIONAL

POSSIBILITIES OF TRADITIONAL SOLUTIONS

DoROTA RADZIKOWSKA

Competences of the teacher/supervisor of internships in the kindergarten and primary classes in the context of the assumptions of the project "To learn - To understand - To experience"................. .......... ........ .. .. .............. .. ....................... .. .......... .. .. . 99

KoRNELIA SoucH

Pedagogical internship of elementary education students in the kindergarten in the context of their self-assessment ...... .. ...... ........................... .. .... ................. .. .. .. ................ .. .. ........ .. .... 109

EWELINA K AWIAK

Competences of children completing kindergarten education in the field of spatial orientation - a research report .... .. .. ................................ .............................. .. ..... 121

8 EDUKACJA MAtE GO DZIECKA. TOM 8. PRZEDSZKOLE - PRZEMIANY INSTYTUCJII JEJ FUNKCJI

MAGDA DI\BROWSKA

Teachers' competences to carry out observation of children in Maria Montessori's centres .. ............. .................................................................. .. .. .. .. ........ ......................... 133

JADWIGA OLEKSY

Didactic measures in educating a small child - pedagogica l inspirations of Maria Montessori 's method ..................... .. ...... ... ..... .. ................................ ........................ .. ....................... 143

MIROSLAWA PARLAK

Possibilities of intensifying natural-ecological education of children at pre-school age ... ...... 155

E ovrA RoszvrilsKA

Some remarks on pre-school education in natural sciences in reference to the research into children's reasoning in classes based on the experimental method ....... .. .. ....... ... .. ................ 165

ART AND CREATIVITY IN THE LIFE OF A SMALL CHILD

EWA J~DRZEJOWSKA

Development of artistic creativity of chi ldren at pre-school age ...................................................... 179

GRAiYNA LESNICZAK

Towards appropriate competences of kindergarten teachers to music education in the field of children's perception of music .. ... .. .. ....... ............ ............. .. ................. .................... .. ........ .. 189

KATARZYNA RoGOZINSKA

Voice emission of children at pre-school age ....................................... .. ...... .. ......... .. .............. ................. 203

LEVELLING EDUCATIONAL CHANCES OF CHILDREN

IN THE KINDERGARTEN ENVIRONMENT

ANNA GAWEl

Levelling educational chances by implementation of the POKL and EFS projects ..................... 219

KATARZYNA NADROWSKA

Levell ing educational chances of children with special needs in the kindergarten -the assumptions versus daily reality (a case study) ....................................................................... ......... 229

Information about the authors .... .. ............. .. ... .............................. .. .. .... ............... ......................................... 241