Tom 4(1) ISSN 1509-9709 Notatki ENtomologiczNE · Gdańsku (RDOŚ-Gd-WOC.6205.38.2017.MaK.1). Stoso...

12
ISSN 1509-9709 NOTATKI ENTOMOLOGICZNE Tom 4(1)

Transcript of Tom 4(1) ISSN 1509-9709 Notatki ENtomologiczNE · Gdańsku (RDOŚ-Gd-WOC.6205.38.2017.MaK.1). Stoso...

Page 1: Tom 4(1) ISSN 1509-9709 Notatki ENtomologiczNE · Gdańsku (RDOŚ-Gd-WOC.6205.38.2017.MaK.1). Stoso a o metod „ a upatrzo e o . Nie stoso a o metod ilościo ych. Zbada y materiał

ISSN 1509-9709

Notatki ENtomologiczNE

Tom 4(1)

Page 2: Tom 4(1) ISSN 1509-9709 Notatki ENtomologiczNE · Gdańsku (RDOŚ-Gd-WOC.6205.38.2017.MaK.1). Stoso a o metod „ a upatrzo e o . Nie stoso a o metod ilościo ych. Zbada y materiał

Redakcja / Editorial Staff Redaktor Naczelny / Managing Editor: Andrzej S. Jadwiszczak (Olsztyn)

Sekretarz / Secretary: mgr Łukasz Auguścik Redaktor Tematyczny / Subject Editor: dr Cezary Bystrowski – biologia, morfologia / biology,

morphology (Warszawa) Redaktor Tematyczny / Subject Editor: dr Piotr WęgrzynoWicz – zoogeografia, faunistyka,

ekologia, ochrona / zoogeography, faunistics, ecology, conservation (Warszawa) Redaktor Językowy / Language Editor: dr Małgorzata E. HufleJt (Rzeszów)

Adres redakcji – Address of the Editorial Office Notatki Entomologiczne

Wydawnictwo Mantis ul. Słowicza 11, 11-041 Olsztyn, Polska e-mail: [email protected]

Rada naukowa – Scientific Advisory Board prof. dr hab. Jerzy Borowski (Warszawa)

prof. dr hab. Jarosław Buszko (Toruń)dr hab. prof. UWM Stanisław czacHorowski (Olsztyn)

prof. dr hab. Jerzy Gutowski (Białowieża)dr Wojciech JędryczkoWski (Warszawa) dr hab. Tomasz Mokrzycki (Warszawa)

czasopismo recenzowane – peer reviewed journal

© Copyright by Wydawnictwo Mantis, 2019

ISSN 1509-9709

Data publikacji / Publication date: 15.03.2019

Czasopismo wydawane przez Wydawnictwo Mantis przy współpracy Fundacji proNauka.Journal published by Mantis Publishing Company in cooperation with the Foundation proNauka.

Adres wydawcy / Publisher’s address:Wydawnictwo Mantis, ul. Słowicza 11, 11-041 Olsztyn, Poland

Tel. (+48) 602 587 136, e-mail: [email protected]

Druk / Printed by: Drukarnia „Gutgraf”, OlsztynNakład 50 egz.

Na okładce: Labidostomis longimana (LinnAeus, 1761), fot. A.S. Jadwiszczak

Front cover: Labidostomis longimana (LinnAeus, 1761), phot. by A.S. Jadwiszczak

Page 3: Tom 4(1) ISSN 1509-9709 Notatki ENtomologiczNE · Gdańsku (RDOŚ-Gd-WOC.6205.38.2017.MaK.1). Stoso a o metod „ a upatrzo e o . Nie stoso a o metod ilościo ych. Zbada y materiał

Bzygowate (Diptera: Syrphidae) rezerwatu „Łęg nad Swelinią”Hover flies (Diptera: Syrphidae) of the ����� �ad S�eli�i��� reserve����� �ad S�eli�i��� reserve

Robert Żóralski1, Jan Krzysztof kowalczyk2

1 ul. Nor�ida 9, 84-240 Reda; e-mail: robert@i�sects.pl2 ul. Matejki 13/45, 81-407 Gdy�ia

Abstrakt. W trakcie bada�ia przepro�adzo�e��o � latach 2017–18 � rezer�acie przyrody „���� �ad S�eli�i���, zlokalizo�a�ym �a tere�ie miasta Gdy�i i � ��ra�icach Trójmiejskie��o Parku Krajobrazo�e��o, st�ierdzo�o 109 ��atu�kó� muchó�ek bzy��o�atych, � tym 5 ��atu�kó� �ymie�ia�ych � Czer�o�ej Liście z�ierz�t ��i��cych i za��rożo�ych � Polsce. Trzy spośród �ykaza�ych ��atu�kó� to muchó�ki z�i�za�e z potokami o pod��órskim charakterze.

Słowa kluczowe: Diptera, Syrphidae, fau�istyka, rezer�aty przyrody, Trójmiejski Park Krajobrazo�y, Gdy�ia.

Abstract. Duri��� the research co�ducted i� 2017–18 i� the ����� �ad S�eli�i��� �ature reserve, located i� the city of Gdy�ia (Norther� Pola�d) a�d �ithi� the Trójmiejski La�d-scape Park, 109 species of hover flies �ere fou�d, i�cludi��� 5 species listed i� the Red List of e�da���ered a�d threate�ed a�imals i� Pola�d. Three of the species are flies closely associated �ith streams.

Key Words: Diptera, Syrphidae, fau�istics, �ature reserves, Trójmiejski La�dscape Park, Gdy�ia.

WSTĘP

Obszary podle��aj�ce ochro�ie pra��ej, � szcze��ól�ości rezer�aty przyrody, których ut�orzo�o � Polsce dot�d około 1 500 (Centralny rejestr…), s� �ci�ż słabo zi��e�ta-ryzo�a�e pod k�tem e�tomofau�y. Jako że bada�ia fau�istycz�e s� szcze��ól�ie istot�e dla rezer�ató� o pod�yższo�ym stop�iu za��roże�ia skutkami działal�ości czło�ieka, �p. tych zlokalizo�a�ych �a tere�ie a��lomeracji miejskich, �a tere�ie Gdy�i � ślad za i��e�tary-zacj� muchó�ek Syrphidae rezer�atu „K�pa Redło�ska�� i tere�ó� przyle��łych (Żóralski i kowalczyk 2017), przepro�adzo�o � latach 2017 i 2018 bada�ie zmierzaj�ce do �st�p-�ej �aloryzacji o�adó� rezer�atu „���� �ad S�eli�i���, � tym muchó�ek bzy��o�atych (Syrphidae).

Syrphidae to rodzi�a muchó�ek zróż�ico�a�a pod �z��l�dem fau�istycz�ym, repreze�-to�a�a � Polsce przez po�ad 400 ��atu�kó� i � poró��a�iu z i��ymi rodzi�ami dość dobrze poz�a�a. Postaci dorosłe s� melitofa��ami, przez co peł�i� bardzo �aż�� rol� � przyrodzie jako zapylacze rośli� ziel�ych, drze� oraz krze�ó� (Bańkowska 1981).

Dotychczaso�e bada�ia i��ych rodzi� muchó�ek � „����u �ad S�eli�i��� �ykazały obec�ość �a tere�ie rezer�atu ��atu�kó� o pół�oc�ym i ��órskim typie rozmieszcze�ia. Po-da�o st�d 49 ��atu�kó� kuczma�ó� (Ceratopo��o�idae), � tym 4 ��atu�ki boreal�o-��órskie

Page 4: Tom 4(1) ISSN 1509-9709 Notatki ENtomologiczNE · Gdańsku (RDOŚ-Gd-WOC.6205.38.2017.MaK.1). Stoso a o metod „ a upatrzo e o . Nie stoso a o metod ilościo ych. Zbada y materiał

2 Notatki Entomologiczne 4(1)

po raz pier�szy odkryte �a tere�ach �izi��ych Polski (Gwizdalska-kentzer 2011), a także 2 �o�e dla Polski ��atu�ki ochotko�atych (Chiro�omidae) z plemie�ia Ta�ytarsi�i: Microp-sectra wagneri (sieB.) oraz Neozavrelia cuneipennis (edw.) (Giłka i JaŻdŻewska 2012).

Celem �i�iejszej pracy jest preze�tacja składu ��atu�ko�e��o muchó�ek Syrphidae rezer�atu „���� �ad S�eli�i��� oraz uzupeł�ie�ie �iedzy o �yst�po�a�iu bzy��o�atych � Trójmiejskim Parku Krajobrazo�ym, �a które��o obszarze zlokalizo�a�y jest rezer�at. Jak dot�d z obszaru rezer�atu (�a podsta�ie materiału z 2003 roku, jeszcze przed je��o ut�orze�iem) z�a�e s� tylko d�a pospolite ��atu�ki bzy��o�atych: Eristalis nemorum (L.) i Sericomyia silentis (Harr.) (Żóralski i kowalczyk 2015), a cztery kolej�e �ykaza�o �ad sta�em zlokalizo�a�ym �a Pola�ie Ber�ado�skiej (poza rezer�atem): Chrysogaster sol-stitialis (Fall.), Helophilus affinis wahl., Helophilus hybridus lw, Volucella inanis (L.) (kowalczyk 2004).

TEREN BADAŃ

Rezer�at przyrody „���� �ad S�eli�i��� zlokalizo�a�y jest �a obszarze admi�istracyj-�ym miasta Gdy�i. Został ut�orzo�y � 2005 roku �a po�ierzch�i 13,40 ha, celem za-cho�a�ia lasó� ł���o�ych i ��r�do�ych � doli�ie potoku S�eli�ia oraz ochro�y sta�o�isk chro�io�ych i rzadkich ��atu�kó� rośli�. St�ierdzo�o tu po�ad 200 ��atu�kó� rośli� �a-czy�io�ych, � tym kilka obj�tych ochro�� pra���. Tere� rezer�atu z�ajduje si� � stre-fie kra��dzio�ej Pojezierza Kaszubskie��o (kondracki 2002) i obejmuje źródliska potoku S�eli�a �raz z fitoce�ozami leś�ymi porastaj�cymi d�o doli�y: ł��� jesio�o�o-olszo�y (Fraxino-Alnetum), ��r�d subatla�tycki (Stellario-Carpinetum) i acidofil�a buczy�a �iżo�a (Deschampsio-Fagetum), a także d�ie pół�atural�e ł�ki b�d�ce e�kla�ami śródleś�ymi. W rezer�acie brak jest obszaró� obj�tych ochro�� ścisł�.

Erozyj�y układ tere�u oraz dobrze zacho�a�y las ł���o�y porastaj�cy tere� źródlisko-�y i brze��i potoku o pod��órskim charakterze st�arzaj� specyficz�y, chłod�y i �il��ot�y mikroklimat umożli�iaj�cy byto�a�ie i�teresuj�cej fau�y i flory.

Szata rośli��a zbioro�isk ł�ko�ych �atomiast, � �y�iku zaprzesta�ia kosze�ia �a pocz�tku lat 80. XX �ieku, została już sil�ie przekształco�a � �y�iku sukcesji i zdomi-�o�a�a przez kilka ��atu�kó� rośli�, �p. szcza� t�polist�y (Rumex obtusifolius). Mimo zuboże�ia florystycz�e��o, zacho�ały si� tu jed�ak ce��e ��atu�ki, �p. kilka ��atu�kó� storczykó�. Aktual�ie (od 2017 roku) pro�adzo�e s� � rezer�acie czy��e działa�ia zmierzaj�ce do przy�róce�ia dobre��o sta�u zbioro�iskom ł�ko�ych, pole��aj�ce �a ko-sze�iu (� okresie VIII–X, co 2 lata) obu ł�k i �y�oże�iu ści�tej biomasy poza tere� re-zer�atu, a także �a usu�a�iu samosie�ó� oraz odrośli drze� i krze�ó� �kraczaj�cych do fitoce�oz ł�ko�ych.

Z�aży�szy, że ima��o �i�kszości leś�ych ��atu�kó� Syrphidae bytuje �ajch�t�iej � strefach ekoto�o�ych � pobliżu miejsc roz�oju lar�al�e��o, a tere�y ł�ko�e � rezer�a-cie zostały � 2017 roku dość �cześ�ie skoszo�e, zubażaj�c �a pe�ie� czas baz� pokarmo-�� dla ima��o bzy��o�atych � samym rezer�acie, do obszaru badań �ł�czo�o także 2 �ie-�ielkie sta�o�iska �ieleś�e przyle��aj�ce bezpośred�io do rezer�atu: tere� ruderal�y przy ulicy Ber�ado�skiej zlokalizo�a�y �iedaleko ��robli i d�óch pom�ikó� przyrody (buk

Page 5: Tom 4(1) ISSN 1509-9709 Notatki ENtomologiczNE · Gdańsku (RDOŚ-Gd-WOC.6205.38.2017.MaK.1). Stoso a o metod „ a upatrzo e o . Nie stoso a o metod ilościo ych. Zbada y materiał

Notatki Entomologiczne 4(1) 3

pospolity i bluszcz �a d�bie) oraz �ie�ielki fra��me�t zaba���io�e��o �ysi�ku �a �schod�im skraju Pola�y Ber�ado�o. D�a kolej�e, do��od�e �ie��dyś dla byto�a�ia ima��o sta�o�iska przy rezer�acie, tj. �il��ot�e ł�ki i sta� �a Pola�ie Ber�ado�o (obec�ie tere�y pry�at�e, o��rodzo�e i zamie�io�e � dużej cz�ści � tra��ik) oraz obszar przy pół�oc�ym �ci�ciu rezer�atu (obec�ie strzel�ica z �a�iezio�ymi hałdami ziemi), jako �iedost�p�e publicz�ie i zubożo�e florystycz�ie �ie mo��ły już zostać obj�te bada�iem.

MATERIAŁ I METODY

Muchó�ki odła�ia�o przy pomocy siatki e�tomolo��icz�ej � latach 2017 i 2018, za z��od� �a pro�adze�ie badań �yda�� przez Re��io�al�� Dyrekcj� Ochro�y Środo�iska � Gdańsku (RDOŚ-Gd-WOC.6205.38.2017.MaK.1). Stoso�a�o metod� „�a upatrzo�e��o��. Nie stoso�a�o metod ilościo�ych. Zbada�y materiał z�ajduje si� � zbiorach autoró�.

WYNIKI

W trakcie bada�ia st�ierdzo�o �yst�po�a�ie 109 ��atu�kó� bzy��o�atych, tj. 27% fau�y krajo�ej, � tym 5 ��atu�kó� �ymie�io�ych � Czer�o�ej Liście z�ierz�t ��i��cych i za��rożo�ych � Polsce (Głowaciński 2002). Siedem�aście ��atu�kó� okazało si� być �o-�ych dla Trójmiejskie��o Parku Krajobrazo�e��o, co przyczy�iło si� do z�i�ksze�ia liczby ��atu�kó� Syrphidae z�a�ych z TPK do 168 (42% fau�y krajo�ej).

Tab. 1. Lista ��atu�kó� Syrphidae st�ierdzo�ych � latach 2017 i 2018 � rezer�acie przyrody „���� �ad S�eli�i���. Gatu�ki �o�e dla Trójmiejskie��o PK oz�aczo�o ���iazdk� (*)

Tab. 1. List of Syrphidae species fou�d i� 2017 a�d 2018 i� the ����� �ad S�eli�i��� �ature reserve. Ne� species for Trójmiejski La�dscape Park are marked �ith a� asterisk (*).

Lp. Rząd: DIPTERA – muchówkiRodzina: SYRPHIDAE – bzygowate Uwagi

1. Arctophila superbiens (Müller, 1776)2. Baccha elongata (FaBricius, 1775) – �rzecień �ysmukły 3. Blera fallax (linnaeus, 1758) 4. Chalcosyrphus nemorum (FaBricius, 1805) 5. Cheilosia aerea duFour, 1848 * 6. C. albipila MeiGen, 1838 7. C. albitarsis (MeiGen, 1822) – �yró�ka jas�ostopa * 8. C. bergenstammi (Becker, 1894) * 9. C. carbonaria egger, 1860

10. C. pagana (MeiGen, 1822) 11. C. pubera (zetterstedt, 1838) * 12. C. scutellata (Fallén, 1817) 13. C. urbana (MeiGen, 1822) 14. C. variabilis (Panzer, 1798) – �yró�ka lś�i�ca 15. C. vernalis (Fallén, 1817) – �yró�ka �iose��a

Page 6: Tom 4(1) ISSN 1509-9709 Notatki ENtomologiczNE · Gdańsku (RDOŚ-Gd-WOC.6205.38.2017.MaK.1). Stoso a o metod „ a upatrzo e o . Nie stoso a o metod ilościo ych. Zbada y materiał

4 Notatki Entomologiczne 4(1)

16. C. vulpina (MeiGen, 1822) 17. Chrysogaster solstitialis (Fallén, 1817) 18. Chrysotoxum bicinctum (linnaeus, 1758) – pr�żec d�upasko�y 19. C. cautum (harris, 1776) 20. Criorhina asilica (Fallén, 1816) – �ieczuja 21. C. berberina (FaBricius, 1805) 22. C. ranunculi (Panzer, 1804) 23. Dasysyrphus albostriatus (Fallén, 1817) 24. D. hilaris (zetterstedt, 1843) 25. D. postclaviger stys & Moucha, 1962 26. D. tricinctus (Fallén, 1817) 27. D. venustus (MeiGen, 1822) 28. Didea alneti (Fallén, 1817) 29. D. fasciata Macquart, 1834 30. D. intermedia loew, 1854 31. Epistrophe eligans (harris, 1780) 32. E. grossulariae (MeiGen, 1822) 33. E. melanostoma (zetterstedt, 1843) * 34. E. nitidicollis (MeiGen, 1822) 35. Episyrphus balteatus (de geer, 1776) – bzy�� pr�żko�a�y36. Eristalis horticola (de geer, 1776) 37. E. intricaria (linnaeus, 1758) – ���ojka trzmielo�ata 38. E. nemorum (linnaeus, 1758) – ���ojka ��ajo�a 39. E. obscura loew, 1866 40. E. pertinax (scoPoli, 1763) 41. E. tenax (linnaeus, 1758) – ���ojka trut�io�ata 42. Eupeodes corollae (FaBricius, 1794) – bzy�� �adob�y 43. E. latifasciatus (Macquart, 1829) 44. E. nitens (zetterstedt, 1843) 45. Fagisyrphus cinctus (Fallén, 1817) 46. Helophilus affinis wahlBerG, 1844 – ���iłu� 47. H. hybridus loew, 1846 48. H. pendulus (linnaeus, 1758) 49. H. trivittatus (FaBricius, 1805) 50. Melangyna lasiophthalma (zetterstedt, 1843) 51. M. pavlovskyi VioloVitsh, 1956 52. M. quadrimaculata Verrall, 1873 53. Melanogaster nuda (Maquart, 1829) * 54. Melanostoma mellinum (linnaeus, 1758) – czer�ich u��oro�y 55. M. scalare (FaBricius, 1794) – czer�ich ł�ko�y 56. Meliscaeva auricollis (MeiGen, 1822) * 57. M. cinctella (zetterstedt, 1843) 58. Merodon moenium (wiedeMann, 1822) – pobzy��a– pobzy��a 59. Microdon analis (Macquart, 1842) – �ipszczoła mro�isko�a *

Tab. 1. c.d.Tab. 1. co�t.

Page 7: Tom 4(1) ISSN 1509-9709 Notatki ENtomologiczNE · Gdańsku (RDOŚ-Gd-WOC.6205.38.2017.MaK.1). Stoso a o metod „ a upatrzo e o . Nie stoso a o metod ilościo ych. Zbada y materiał

Notatki Entomologiczne 4(1) 5

60. Myathropa florea (linnaeus, 1758) – k�iató�ka zmierzch�ico�ata61. Neoascia meticulosa (scoPoli, 1763) * 62. N. podagrica (FaBricius, 1775) 63. N. tenur (harris, 1780) * 64. Neocnemodon pubescens (delicchi & Pschorn-walcher, 1955) 65. N. vitripennis (MeiGen, 1822) * 66. Orthonevra geniculata (MeiGen, 1830) – złocisz * Czer�o�a Lista: DD67. Parasyrphus annulatus (zetterstedt, 1838) 68. Parhelophilus frutetorum (FaBricius, 1775) 69. P. versicolor (FaBricius, 1794) 70. Pipiza austriaca MeiGen, 1822 * 71. P. festiva MeiGen, 1822 – �ieżłop przepasa�y 72. P. lugubris (FaBricius, 1775) – �ieżłop plamoskrzydły 73. P. noctiluca (linnaeus, 1758) – �ieżłop plamko�a�y 74. P. notata MeiGen, 1822 75. P. quadrimaculata (Panzer, 1804) – �ieżłop �ak�iet�y76. Pipizella viduata (linnaeus, 1758) – �ieżłopek77. Platycheirus albimanus (FaBricius, 1781) – płaskor�cz bladopasek 78. P. angustatus (zetterstedt, 1843) 79. P. clypeatus (MeiGen, 1822) 80. P. granditarsus (Forster, 1771) 81. P. occultus Goeldlin, MaiBach & sPeiGht, 1990 82. P. rosarum (FaBricius, 1787) 83. P. scutatus (MeiGen, 1822) 84. Pocota personata (harris, 1780) Czer�o�a Lista: VU85. Rhingia campestris MeiGen, 1822 – toryjka ł�ko�a 86. R. rostrata (linnaeus, 1758) * Czer�o�a Lista: DD87. Scaeva pyrastri (linnaeus, 1758) – bzy�� brz�k 88. S. selenitica (MeiGen, 1822) 89. Sericomyia lappona (linnaeus, 1758) Czer�o�a Lista: NT90. S. silentis (harris, 1776) – szałaś�ica jed�abista Czer�o�a Lista: DD91. Sphaerophoria batava Goeldlin, 1974 – kuliboda 92. S. scripta (linnaeus, 1758) 93. S. taeniata (MeiGen, 1822)94. Sphegina clavata (scoPoli, 1763) 95. S. elegans schuMMel, 1843 96. Sphiximorpha subsessilis (illiGer i� rossi, 1807) * 97. Syritta pipiens (linnaeus, 1758) – piszczeń 98. Syrphus ribesii (linnaeus, 1758) – mszycz�ik pospolity99. S. torvus osten-sacken, 1875 – mszycz�ik przepasek

100. S. vitripennis MeiGen, 1822 – mszycz�ik żółtoczar�y 101. Temnostoma bombylans (FaBricius, 1805) – morsz�ica 102. Volucella pellucens (linnaeus, 1758) – trzmieló�ka leś�a103. V. zonaria (Poda, 1761)

Tab. 1. c.d.Tab. 1. co�t.

Page 8: Tom 4(1) ISSN 1509-9709 Notatki ENtomologiczNE · Gdańsku (RDOŚ-Gd-WOC.6205.38.2017.MaK.1). Stoso a o metod „ a upatrzo e o . Nie stoso a o metod ilościo ych. Zbada y materiał

6 Notatki Entomologiczne 4(1)

PODSUMOWANIE

Leś�y charakter rezer�atu podkreśla obec�ość szere��u saproksylofa��icz�ych ��atu�kó� bzy��o�atych z rodzajó�: Pocota, Sphiximorpha, Blera, Chalcosyrphus, Criorhina, Temno-stoma, Xylota. Rzadki � Polsce ��atu�ek Sphiximorpha subsessilis (ill. i� ross.) został tu �ykaza�y z Pomorza Gdańskie��o po raz pier�szy.

W rezer�acie st�ierdzo�o ��atu�ki charakterystycz�e dla ł���ó�: Orthonevra genicu-lata (MeiG.), Cheilosia pubera (zett.), Chalcosyrphus nemorum (F.), po kilka ��atu�kó� z rodzajó� Dasysyrphus i Neoascia, a także i��e rzadko spotyka�e ��atu�ki preferuj�ce fitoce�ozy leś�e: Rhingia rostrata (L.), Platycheirus scutatus (MeiG.), Microdon analis (MaCq.) i Xanthogramma citrofasciatum (de Geer). D�a ostat�ie ��atu�ki po�i�za�e s� z mró�kami.

104. Xanthandrus comtus (harris, 1780) 105. Xanthogramma citrofasciatum (de geer, 1776) *106. X. dives (rondani, 1857) 107. X. pedissequum (harris, 1776) – żółty�ka zdob�a *108. Xylota segnis (linnaeus, 1758) – imik109. X. sylvarum (linnaeus, 1758)

Tab. 1. c.d.Tab. 1. co�t.

Fot. 1. Arctophila superbiens (Müller, 1776) (fot. R. Żóralski)Phot. 1. Arctophila superbiens (Müller, 1776) (phot. R. Żóralski).

Page 9: Tom 4(1) ISSN 1509-9709 Notatki ENtomologiczNE · Gdańsku (RDOŚ-Gd-WOC.6205.38.2017.MaK.1). Stoso a o metod „ a upatrzo e o . Nie stoso a o metod ilościo ych. Zbada y materiał

Notatki Entomologiczne 4(1) 7

W trakcie bada�ia st�ierdzo�o trzy boreal�o-��órskie ��atu�ki Syrphidae, których roz�ój po�i�za�y jest pra�ie �ył�cz�ie z potokami o pod��órskim charakterze: Sphegina clavata (scoP.), Sphegina elegans (schuMM.) oraz Arctophila superbiens (Müll) (Fot. 1). W tym przypadku rezer�at jest jed�� z �ielicz�ych e�kla� ich roz�oju �a tere�ie kraju. S. clavata to drob�a muchó�ka, której lar�y roz�ijaj� si� pod kor� p�i i ��ał�zi opadłych do leś�ych potokó� i za�urzo�ych cz�ścio�o � �odzie, a ima��o preferuj� zacie�io�e miejsca � pasie rośli��ości �zdłuż potoku – ��atu�ek te� był �oto�a�y � Polsce jak dot�d tylko � 4 lokaliza-cjach: � Trójmiejskim PK (Doli�a Radości), przy rezer�acie „K�pa Redło�ska��, � Ojco�-skim Parku Narodo�ym i � Bieszczadach (Żóralski i kowalczyk 2015). A. superbiens to dla odmia�y bardzo duża boreal�o-��órska muchó�ka, której biolo��ia jest słabo rozpoz�a�a. Wedłu�� obser�acji autoró�, jej roz�ój lar�al�y odby�a si� � pasie ziemi i �il��ot�ym substracie bo��atym � szcz�tki rośli��e �zdłuż pod��órskich potokó�, a osob�iki dorosłe po speł�ie�iu s�ej roli reprodukcyj�ej � pobliżu miejsca �yl���u, �yfru�aj� � poszuki�a�iu poży�ie�ia i spotyka�e s� póź�iej już tylko pojedy�czo i �a z�acz�ie �i�kszym obsza-rze, �ierzadko aż do listopada. Dziesi�tki osob�ikó� siedz�cych �a k�iatach i rośli��ości �zdłuż potokó�, obser�o�a�o dot�d d�ukrot�ie �a tere�ie Trójmiejskie��o PK: � sierp�iu 2003 r. przy „����u �ad S�eli�i���, �a tere�ie obec�ej strzel�icy (kowalczyk) oraz � sierp-�iu 2014 r. � doli�ie potoku Cedro� k. Wejhero�a (Żóralski). Wi�kszość pozostałych do-tychczaso�ych do�iesień o tym ��atu�ku z Polski (� tym okazy st�ierdzo�e � �i�iejszym bada�iu), to st�ierdze�ia pojedy�cze.

W fitoce�ozach ł�ko�ych rezer�atu (� 2018 r.) udało si� �ykazać �iecz�sto spotyka-�e ��atu�ki z�i�za�e z ł�kami �il��ot�ymi: Platycheirus granditarsus (Forst.), Platychei-rus rosarum (F.), Eupeodes nitens (zett.), a także po raz pier�szy od 15 lat pot�ierdzić � Trójmiejskim PK �yst�po�a�ie ��atu�ku Helophilus affinis wahl., poda�e��o �cześ�iej z Pola�y Ber�ado�o (kowalczyk 2004).

Rezer�at jest otoczo�y lasem i poł�czo�y z dużym kompleksem Lasó� Oli�skich, co umożli�ia s�obod�e przemieszcza�ie si� cz�ści fau�y tu �yst�puj�cej, � szcze��ól�ości muchó�ek. Jed�akże �ymie�io�e i cyto�a�e � pracy eleme�ty fau�y boreal�o-��órskiej, s� ściśle z�i�za�e z u�ikal�ym siedliskiem zlokalizo�a�ym �a tere�ie rezer�atu i maj� �a skraju �ysoczyz�y �ie�iele alter�aty��ych siedlisk do roz�oju. Ze �z��l�du �a z�i�ksza-j�c� si� liczb� mieszkańcó� � okolicz�ych dziel�icach, a także post�puj�c� � ci���u ostat-�ich kilku�astu lat zabudo�� �okół �ie��o, m.i�. za��ospodaro�a�ie Pola�y Ber�ado�o (kowalczyk 2004) i zabudo�� �zdłuż ulicy Ber�ado�skiej, rezer�at „���� �ad S�eli�i��� jest jed�ocześ�ie coraz bardziej �arażo�y �a �e��aty��y �pły� działal�ości czło�ieka.

PODZIĘKOWANIA

Autorzy serdecz�ie dzi�kuj� pa�om Da�ido�i Graczykowi i Dariuszo�i konoPko za �spól�e bada�ia � rezer�acie „���� �ad S�eli�i���, a D. Graczykowi także za pomoc � zbiera�iu muchó�ek.

Page 10: Tom 4(1) ISSN 1509-9709 Notatki ENtomologiczNE · Gdańsku (RDOŚ-Gd-WOC.6205.38.2017.MaK.1). Stoso a o metod „ a upatrzo e o . Nie stoso a o metod ilościo ych. Zbada y materiał

8 Notatki Entomologiczne 4(1)

PIŚMIENNICTWO

Bańkowska R. 1981. Bzy��o�ate (Syrphidae, Diptera). [W:] Zooce�olo��icz�e podsta�y kształto�a�ia śro-do�iska przyrod�icze��o osiedla mieszka�io�e��o Białoł�ka D�orska � Warsza�ie. Cz�ść I. Skład ��atu�ko�y i struktura fau�y tere�u projekto�a�e��o osiedla mieszka�io�e��o. Fra��me�ta Fau�istica 26: 407–420.

centralny reJestr ForM ochrony Przyrody, crfop.��dos.��ov.pl [o�-li�e]. Ge�eral�a Dyrekcja Ochro�y Środo�iska. [dost�p 2019-01-08].

Giłka w., JaŻdŻewska n. 2012. Descriptio� of a �e� species i� the Micropsectra atrofasciata ��roup, �ith �otes o� rare Ta�ytarsi�i i� Pola�d (Diptera: Chiro�omidae). Polish Jour�al of E�tomolo��y 81: 157–164.

Głowaciński Z. (red.) 2002. Czer�o�a lista z�ierz�t ��i��cych i za��rożo�ych � Polsce. I�stytut Ochro�y Przyrody PAN, Krakó�, 155 ss.; Supleme�t. I�stytut Ochro�y Przyrody PAN, Krakó�, 74 ss.

Gwizdalska-kentzer M. 2011. Kuczma�y (Diptera: Ceratopo��o�idae) rezer�atu ���� �ad S�eli�i�. Di-ptero� 27: 32–39.

kondracki J. 2002. Geo��rafia re��io�al�a Polski. PWN, Warsza�a, 440 ss.kowalczyk J.K. 2004. Urba�izacja pola�y Ber�ardo�o za��roże�iem dla i�teresuj�cych o�adó�. Ga�ro�

2(31): 7–12.Żóralski r., kowalczyk J.K. 2015. Syrphidae (Diptera) Trójmiejskie��o Parku Krajobrazo�e��o i tere�ó�

przyle��łych. Parki Narodo�e i Rezer�aty Przyrody 34(1): 25–80.Żóralski r., kowalczyk J.k. 2017. Syrphidae (Diptera) rezer�atu K�pa Redło�ska i tere�ó� przyle��łych.

Parki Narodo�e i Rezer�aty Przyrody 36(2): 33–54.

Page 11: Tom 4(1) ISSN 1509-9709 Notatki ENtomologiczNE · Gdańsku (RDOŚ-Gd-WOC.6205.38.2017.MaK.1). Stoso a o metod „ a upatrzo e o . Nie stoso a o metod ilościo ych. Zbada y materiał

Wskazówki dla autorów„Notatki entomologiczne” to czasopismo naukowe poświęcone owadom (Insecta). Publikujemy artykuły

i notatki prezentujące oryginalne dane o: rozmieszczeniu geograficznym, ekologii, biologii, morfologii, fizjologii i ochronie owadów. Akceptujemy też: omówienia i zapowiedzi wydarzeń w entomologii polskiej i światowej, omówienia piśmiennictwa, prace metodyczne i przeglądowe.

Akceptujemy prace w języku polskim – z abstraktem angielskim, oraz w języku angielskim – z abstraktem an-gielskim i polskim. Dla autorów zagranicznych, tłumaczenie abstraktu na język polski może wykonać redakcja.

Układ pracy i sposób cytowania piśmiennictwa należy wzorować na tekstach w bieżących numerach pisma. Pełne prac teksty można znaleźć także na stronie internetowej czasopisma (www.pronauka.org).

Prace można przysyłać pocztą e-mail na adres Redaktora Naczelnego ([email protected]). Teksty powinny być przygotowane w formacie czytelnym dla programu MS Word, tabele – w pro-gramie MS Word lub MS Excel, zdjęcia i rysunki – jako pliki *tif, *gif lub *jpg, w rozdzielczości co najmniej 600 DPI (półtony) lub 1000 DPI (kreska). Druk czarno-biały rycin i zdjęć jest bezpłatny, koszt druku w kolorze pokrywa autor.

Oryginalne prace naukowe są recenzowane przez przynajmniej jednego specjalistę w danej dziedzinie. Pro-ces recenzowania jest dwustronnie anonimowy. Warunki przyjęcia pracy do druku, to: jej poprawność języ-kowa, techniczna i merytoryczna, uzyskanie pozytywnej recenzji, uwzględnienie ewentualnych uwag redakcji i recenzentów oraz złożenie deklaracji dotyczącej oryginalności artykułu i udziału w nim poszczególnych auto-rów (zapora ghostwriting).

Pozostałe testy nie są recenzowane, ale mogą być przed publikacją modyfikowane przez redakcję, w porozu-mieniu z autorem, jeśli wymagają poprawek merytorycznych, technicznych, stylistycznych lub gramatycznych.

Instructions for Authors“Notatki entomologiczne” is the scientific journal devoted to insects (Insecta). We publish regular articles as

well as brief communications presenting original data referring to a geographical distribution, ecology, biology, morphology, physiology and conservations of insects. We also accept the relations and announcements of events in Polish and worldwide entomology, reviews of literature as well as methodical and review papers.

We accept papers written in Polish – with English abstract as well as in English – with English and Polish abstract. For foreign authors, translation of the abstract into Polish language can be provided by the Editors.

The arrangement of the manuscript and the way of citing references should be patterned upon the text in the current issues. Full papers can also be found on the journal website (www.pronauka.org).www.pronauka.org).).

Papers can be sent via e-mail to the Editor-in-Chief ([email protected]). Texts should be prepared in the format readable by MS Word, tables – in MS Word or MS Excel, photographs and figures as *tif, *gif lub *jpg files, in at least 600 DPI resolution (halftones) or 1000 DPI (line). The print of black and white figures and photographs is free, the cost of colour prints is covered by the author.

Original scientific papers are reviewed by at least one expert on the field. Reviewing process is bilaterally anonymous. The conditions of the acceptance of a manuscript for the printing are as follows: language, technical and meritorical correctness, the obtaining two positive reviews, taking into account possible notes of the Editors and reviewer and submission of the declaration concerning the originality of a paper with the contribution of the individual authors (protection policy against ghostwirting and guest authorship).

The remaining texts are not reviewed, however, they can be modified by the Editors in consultation with the author when meritorical, technical, stylistic or grammatical corrections are needed.

Page 12: Tom 4(1) ISSN 1509-9709 Notatki ENtomologiczNE · Gdańsku (RDOŚ-Gd-WOC.6205.38.2017.MaK.1). Stoso a o metod „ a upatrzo e o . Nie stoso a o metod ilościo ych. Zbada y materiał

W NUMERZE [IN THE ISSUE]:

Artykuły [Articles]Żóralski r, kowalczyk J.k. – Bzy��o�ate (Diptera: Syrphidae) rezer�atu „���� �ad S�eli�i���

[Hover flies (Diptera: Syrphidae) of the ����� �ad S�eli�i��� reserve] ................................... 1konopko D. – Wst�p�a lista chrz�szczy rezer�atu przyrody „���� �ad S�eli�i��� � Trójmiejskim

Parku Krajobrazo�ym [Prelimi�ary list of beetles from the ����� �ad S�eli�i��� – �ature re-Prelimi�ary list of beetles from the ����� �ad S�eli�i��� – �ature re-serve i� the Trójmiejski La�dscape Park] ............................................................................... 9

JęDryczkowski w.B., JaDwiszczak a.s. – Materiały do z�ajomości fau�y biedro�ek (Cocci-�ellidae) Doli�y Biebrzy [Co�tribiutio� to the k�o�led��e of the Cocci�ellidae fau�a i� the Biebrza River Valley] ............................................................................................................ 19

JaDwiszczak a.s., JęDryczkowski w.B. – Co�tribiutio� to the k�o�led��e of the Cocci�ellidae (Coleoptera) of Kyr��yzsta� [Materiały do z�ajomości Cocci�ellidae (Coleoptera) Kir��ista�u]Materiały do z�ajomości Cocci�ellidae (Coleoptera) Kir��ista�u] ................................................................................................................................................ 29