Tłum wkracza na scenę

przemiany polityczne w Europie w XIX w.

1. Powstanie społeczeństwa masowego

Postępująca industrializacja przyczyniała się do

głębokich przemian społecznych

upadły dawne bariery społeczne

rozwijały się wielkie aglomeracje miejskie

nasiliły się masowe migracje ze wsi do miast

pojawił się szybki przyrost demograficzny

Wszystkie te przemiany zapoczątkowały proces

powstania społeczeństwa masowego

2. Rozwój konstytucjonalizmu

W XIX w. postulat wprowadzenia konstytucji,

ograniczenia władzy królewskiej przepisami

ustawy zasadniczej, stał się głównym hasłem

ruchów liberalnych

We Francji, po upadku Napoleona i przywróceniu

władzy Burbonów, nie zdecydowano się na

przywrócenie absolutyzmu. Ustrój regulowała Karta

Konstytucyjna z 1814 r.

Konstytucję przyjęli w 1831 r. Belgowie, Prusy

otrzymały konstytucję w 1850 r. a Austria w 1867.

Niczym nieograniczony absolutyzmu utrzymywał się

najdłużej w Rosji.

2. Rozwój konstytucjonalizmu

Monarchowie absolutni łykają pigułkę konstytucyjna – karykatura z XIX w.

3. Rządy parlamentarne

Kolejnym ważnym postulatem było

wprowadzenie rządów parlamentarnych, tzn.

tworzenia rządu w oparciu o większość

parlamentarną. Także przed nią rząd miał

ponosić odpowiedzialność.

Zasada ta powstała jeszcze w XVIII w. w systemie

brytyjskim.

Rządy parlamentarne wprowadzono m.in. w Belgii w

1831 r., w Holandii w 1848 i we Francji w 1875 r.

Ustrój III Republiki francuskiej (1875) stał się

wzorem dla demokracji parlamentarnej, lecz jego

wadą były zbyt częste zmiany rządu.

4. Idea republikańska

Hasło obalenia monarchii i wprowadzenia

republiki było postulatem jedynie najbardziej

radykalnych ugrupowań demokratycznych a

później socjalistycznych. Przez cały wiek XIX

ustrój monarchiczny był czymś oczywistym w

większości państw.

Wyjątek, ze względu na tradycje rewolucyjne,

stanowiła Francja. W XIX w. ustrój republikański

odradzał się w tym kraju dwukrotnie – w 1848 i

1870 r.

4. Idea republikańska

„Republika nadchodzi” – karykatura niemiecka z 1848 r.

5. Walka o prawa wyborcze

Rewolucja francuska przyniosła zasadę

uzależnienia praw wyborczych od posiadanego

majątku (cenzus majątkowy). Postulat

poszerzenia praw wyborczych głoszony przez

demokratów i socjalistów stał się jeszcze

bardziej istotny gdy rosła rola ustrojowa

parlamentów w poszczególnych państwach.

Żądanie demokratyzacji obejmowało postulaty

wprowadzenia wyborów powszechnych, równych,

bezpośrednich, tajnych oraz proporcjonalnych

(wybory pięcioprzymiotnikowe)

5. Walka o prawa wyborcze

6. Walka o prawa polityczne kobiet

Powszechne prawo wyborcze nie obejmowało kobiet. Od lat 60. XIX w. przede wszystkim w Anglii i Stanach Zjednoczonych rozwijał się ruch sufrażystek, ruch polityczny kobiet domagających się przyznania kobietom praw wyborczych.

W większości krajów kobiety otrzymały prawa wyborcze dopiero po I wojnie światowej. W Stanach Zjednoczonych prawo głosu zagwarantowała kobietom poprawka do Konstytucji wprowadzona w roku 1920. W Wielkiej Brytanii prawa kobiet do głosu zostały zrównane z prawami mężczyzn w roku 1928.

6. Walka o prawa polityczne kobiet

6. Walka o prawa polityczne kobiet

Emmeline Pankhurst Emily Davison

7. Nowoczesna scena polityczna

W II połowie XIX w. powstała nowoczesna scena

polityczna opierająca się na funkcjonowaniu

masowych partii politycznych. Partie były

ukierunkowane na zdobycie szerokiego

poparcia społecznego, kształtowały opinię

publiczną i politykę państw w których

funkcjonował system parlamentarny.

LEWICA CENTRUM PRAWICA

komuniści socjaldemokraci ludowcy liberałowie chadecy nacjonaliści konserwatyści