Tkonstruktywistycznej awangardy lat 20. i 30. XX wieku ... fileIX 1846 roku wyruszyła po raz...

2
V A - Kapliczka nadrzewna w Kaletni- ku przy cmentarzu B - Za cmentarzem w Kaletniku grób nieznanego żołnierza. VI Kapliczka w Borowej na skrzyżo- waniu dróg domkowa z potrój- nym oknem. VII Krzyż ulica Łódzka w Gałko- wie Dużym. VIII Kapliczka w ogrodzeniu ko- ścioła. IX Krzyż przy ulicy Głównej w Gał- kowie Dużym. X Kapliczka domkowa z wizerunkiem Matki Bożej przy ulicy Głównej w Gałkowie Dużym. M iasto i Gmina Koluszki położone są na skraju Mazowsza, łączy ła- godne równiny Niżu Środkowo-Polskiego z falistymi wyniesieniami Garbu Łódzkiego - pozostałością dawnych lodowców. Uroki całości doda- je malownicza dolina rzeki Mrogi rozcinająca tereny na północny zachód od miasta. Miasto i gmina zajmuje obszar 15 711 ha i liczy ponad 23 tys. mieszkańców z czego na miasto przypada 13,5 tys. mieszkańców. Dzięki doskonałemu położeniu w centrum kraju i dobrym połączeniu komunika- cyjnym, przy lini kolejowej łączącej dwa takie miasta jak Warszawa i Łódź miasto i gmina ma nieograniczone możliwości rozwoju. Duże znaczenie mają również trasy do oddalonych o ok. 25 km Piotrkowa Trybunalskiego i Tomaszowa Mazowieckiego. Przez teren miasta i gminy Koluszki przebie- ga sieć dróg wojewódzkich o łącznej długości 19,2 km, sieć dróg powiato- wych o łącznej długości 46,6 km oraz 110,0 km dróg gminnych. Koluszki to największa i najlepiej rozwinięta gospodarczo gmina po- wiatu łódzkiego wschodniego. Specyficzne umiejscowienie Koluszek w przepięknej pagórkowatej okolicy, porośniętej wielkimi połaciami lasów (które zajmują powierzchnię ponad 6 tys. 300 ha czyli ok. 41 % ogólnej powierzchni gminy) stwarza wiele możliwości czynnego wypoczynku. Uroki takich miejscowości jak Gałków Mały, Kaletnik, Różyca, Borowo i Lisowice docenione zostały przez mieszkańców pobliskiej Łodzi. Po- wstaje tu coraz więcej działek rekreacyjnych i domków letniskowych. Historia H istoria Koluszek sięga XIV wieku. Pierwsza wzmianka o Kolusz- kach pochodzi z 1399 roku, kiedy to Coluszcovice zostały zareje- strowane w Sądowych Księgach Brzezin. Na przełomie XIV i XV wieku poprzez Koluszki przechodził ważny szlak handlowy zwany bałtycko - ruskim. Wiódł on od Łęczycy, przez Brzeziny, Koluszki, Inowłódz, Opoczno do Sandomierza. Istnieje kilka hipotez dotyczących nazwy osady. Jedna z nich głosi, że pierwszym właścicielem naszej miejscowo- ści był Koluch a następnie jego syn Koluszek. Inna wersja głosi, że nazwa Koluszki pochodzi od ryby zwanej „Koluszka”, która stanowiła bogactwo pobliskich stawów i rozlewisk. W przeszłości , obszary na których obec- nie znajduje się nasze miasto, były silnie zalesione. Pierwsze dane o liczbie mieszkańców pochodzą dopiero z 1775 roku. We- dług tych danych dowiadujemy się, że żyło tu 141 osób w 19 domach. Z tych danych wiemy też, że najstarszą częścią Koluszek są tzw. „Stare Koluszki” do których zaliczamy ulicę Brzezińską - na jej przedłużeniu w kierunku Bogdanki. Kolejny zapis o Koluszkach pojawia się w 1790 roku. Dowiadujemy się z niego, że w najstarszej części osady znajdowały się 23 domy, a także młyn, browar, karczma i tartak. W latach 1797 - 1846 w po- bliżu osady powstały cztery kolonie czynszowe, w których zamieszkiwało 20 rodzin kolonistów niemieckich. Osady te to Katarzynów, Felicjanów, Stefanów i Słotwiny. W 1831 roku nową częścią Koluszek jest Kowalsz- czyzna, w której istniał już folwark i kolonia Wypalenisko. Pod koniec XIX wszystkie wyżej wymienione miejscowości weszły w skład osady zwanej Koluszkami. Większego znaczenia Koluszki nabrały dopiero, kiedy przy- stąpiono do budowy kolei Warszawsko - Wiedeńskiej w 1840 roku. 2. IX 1846 roku wyruszyła po raz pierwszy z Koluszek do Piotrkowa try- bunalskiego lokomotywa zbudowana w Belgii. W miarę przemysłowego rozwoju Łodzi zaszła potrzeba połączenia jej z linią Warszawsko - Wie- deńską. Pierwszy pociąg z Koluszek do Łodzi wyruszył 19 XI 1865 roku. Znaczenie węzła wzrosło jeszcze bardziej, gdy w 1885 roku nastąpiło dalsze połączenie Koluszek ze Skarżyskiem Kamiennym przez Toma- szów Mazowiecki oraz wybudowanie linii kolejowej do Łodzi Kaliskiej i połączenie jej z Pabianicami, Zduńską Wolą, Kaliszem i Poznaniem. Od tej pory Koluszki stały się jednym z większych węzłów kolejowych. Cen- trum Koluszek to dworzec kolejowy. Wybudowano tu budynek stacyjny, wieżę ciśnień oraz w pobliżu budynki murowane z czerwonej cegły dla kolejarzy. Według danych z 1883 roku wynikało, że w osadzie mieszkało 399 mieszkańców.Ciągle zwiększająca się liczba ludności przyczynia się do powstania w 1904 roku parafii rzymsko - katolickiej pod wezwaniem Niepokalanego Poczęcia NMP, oraz plebani. Pierwszym proboszczem zostaje ksiądz Ignacy Dąbrowski. 18 czerwca 1945 roku uzyskano uchwałę Powiatowej Rady Narodowej w Brzezinach popierającą roszczenia Koluszek do praw miejskich. 18 stycz- nia 1947 roku Regionalny Urząd Planowania Przestrzennego w Łodzi za- projektował granice przyszłego miasta, a 1 kwietnia 1949 roku ukazuje się Zarządzenie Ministra Administracji Publicznej o prawach miejskich dla Koluszek. Zmiany, które nastąpiły w wyniku decyzji najwyższych władz administracji państwowej miały dla Koluszek bardzo duże znaczenie. Koluszki – miasto Władysława Strzemińskiego T eoretyk sztuki, malarz, projektant druku funkcjonalnego, pionier konstruktywistycznej awangardy lat 20. i 30. XX wieku; twórca teo- rii unizmu. Urodził się w 1893 w Mińsku Białoruskim, zmarł w 1952 w Łodzi. W latach 1927-1928 wykładał w gimnazjum przemysłowo-handlowym w Koluszkach tworząc oryginalny program kształcenia projektantów Śladem działalnośći artysty w Koluszkach jest niewątpliwie pomnik „Orła białego”, który to powstał według jego projektu. Pałac w Lasowicach W niedalekim sąsiedztwie Koluszek , w Lasowicach znajduje się obiekt zabytkowy wybudowany w stylu klasycznym na przeło- mie XVIII i XIX stulecia. Rozbudowano go w 2. połowie XIX i XX w. Ta murowana dwukondygnacyjna budowla zwrócona fasadą ku zachodo- wi została wzniesiona na planie prostokąta. Zdobią ją trójkondygnacyjne ryzality na osi wschód - zachód. Ryzalit zachodni podzielony jest cztere- ma pilastrami i zwieńczony tympanonem z gzymsem kroksztynowym. Przy ryzalicie wschodnim znajduje się taras a od południa półkolista przybudówka - wzniesione później niż sam pałac. Naroża zachodniej fa- sady zdobione są boniowaniem. Nadproża okien zdobione są dekoracją o motywach palmet. Budowlę kryją dachy dwuspadowe. Pałac posiada na parterze dwutraktowy układ wnętrza z sienią i dużym hallem na osi, na piętrze znajduje się hall i trzy trakty pomieszczeń. Część pomieszczeń zdobi dekoracja stiukowa z 2. połowy XIX w. Obok pałacu (od strony wschodniej) rozciąga się duży park w typie angielskim ze zróżnicowanym drzewostanem (modrzewie, klony, lipy) oraz stawem na osi założenia. Rzeka Mroga M roga to prawy dopływ Bzury o długości 61 km i powierzchni do- rzecza 531.7 km2. Źródła Mrogi znajdują się na wysokości 195 m n.p.m. w granicach wsi Gałkówek - Kolonia, na terenie Wzniesień Łódzkich. W początkowym biegu Mroga płynie na północny - wschód, następ- nie na północ, stosunkowo głęboką i wąską doliną pośród wysoczyzny morenowej Wzniesień Łódzkich. Szczególnie interesujący jest odcinek Mrogi w strefie krawędziowej wysoczyzny, gdzie rzeka zmienia kieru- nek na połnocno - zachodni. W dolnym biegu Mroga płynie przez lekko pofałdowaną Równinę Ło- wicko - Błońską, w obrębie której uchodzi do Bzury, w rejonie wsi So- bota, na wysokości 91 m n.p.m. Głównym (lewym) dopływem Mrogi jest Mrożyca. Zespół Przyrodniczo - Krajobrazowy „Dolina Mrogi” Z espół Przyrodniczo - Krajobrazowy „Dolina Mrogi” rozciąga się na granicy gmin Brzeziny i Rogów, od Bronowic na południu po Kołacin na północy i ma powierzchnię 493 ha. Zespół utworzono w 1997 roku. Głównym celem powołania zespołu była ochrona krajobrazu przeło- mowej doliny rzeki Mrogi na krawędzi regionu fizyczno - geograficzne- go Wzniesień Łódzkich. Rzeka płynie na tym odcinku na dnie głębokiej doliny o stromych stokach. Dodatkowe walory nadaje temu obszarowi obecność licznych parowów, źródeł i głazów narzutowych oraz fragmentów naturalnych lasów na stokach i dnie doliny. Dużą wartość posiadają również rozległe płaty roślinności szuwarowej i łąkowej, z kolek cją rzadkich i chronionych gatunków roślin. Zespół Przyrodniczo - Krajobrazowy „Rochna” Z espół Przyrodniczo - Krajobrazowy „Rochna” utworzono w 1997 r., w dolinie rzeki Mrogi, w sąsiedztwie wsi Rochna, na terenie uroczy- ska leśnego Koluszki. Na powierzchni około 22 ha objęto ochroną zespół źródliska rzeki Mro- gi oraz jej odgałęzienia, o wybitnych walorach krajobrazowych, a także fragment naturalnego lasu z udziałem lipy w drzewostanie. Kapliczki przydrożne szlakiem tradycji i kultury wsi gminy Koluszki Program finansowany ze środków programu rządowego Fundusz Inicjatyw Obywatelskich i Fundacji Edukacyjnej 4H w Polsce Folder powstał przy współpracy Miejskiego Ośrodka Kultury i Gimnazjum nr 2 w Koluszkach. 20 Kapliczka z wize- runkiem Matki Bo- żej Niepokalanego Poczęcia ufundowana przez sołectwo wsi Jeziorko i państwa Wal- czaków. Jej budową uczczono pontyfikat Jana Pawła II. Trasa II I Krzyż z ukrzyżowanym Chrystusem przy granicy Koluszek w stronę Brze- zin. II Na skrzyżowaniu ulicy Piotrkow- skiej i Brzezińskiej stoi najstarsza Koluszkowska kapliczka z 1885 roku. Z wizerunkiem Matki Bożej, której pole- cają siebie i swoje miasto. III W 1945 roku przy ulicy Armii Krajowej wybudowano kapliczkę, która miała być wyrazem patriotyzmu, o czym mówi umieszczony na niej napis: „Boże błogosław Ojczyznę”. IV Kapliczka stojąca na rogu ulicy Piotrkowskiej i Zagajnikowej w Żakowicach z wizerunkiem Niepokala- nego Poczęcia Najświętszej Marii Pan- ny.

Transcript of Tkonstruktywistycznej awangardy lat 20. i 30. XX wieku ... fileIX 1846 roku wyruszyła po raz...

VA

- K

apli

czk

a n

adrz

ewn

a w

Kal

etn

i-

ku

prz

y cm

enta

rzu B

-

Za

cmen

tarz

em

w

Kal

etn

iku

g

rób

nie

znan

ego

żo

łnie

rza.

VIK

apli

czk

a w

Bo

row

ej n

a sk

rzyż

o-

wan

iu d

róg

do

mk

ow

a z

po

tró

j-

nym

ok

nem

.

VII

Krz

yż u

lica

Łó

dzk

a w

Gał

ko

-

wie

Du

żym

.

VII

I Kap

licz

ka

w o

gro

dze

niu

ko

-

ścio

ła.

IX K

rzyż

prz

y u

licy

Głó

wn

ej w

Gał

-

ko

wie

Du

żym

.

XK

apli

czk

a d

om

ko

wa

z w

izer

un

kie

m

Mat

ki

Bo

żej

prz

y u

licy

Głó

wn

ej w

Gał

ko

wie

Du

żym

.

Mia

sto

i G

min

a K

olu

szk

i p

oło

żon

e są

na

skra

ju M

azo

wsz

a, ł

ączy

ła-

god

ne

rów

nin

y N

iżu

Śro

dk

ow

o-P

ols

kie

go z

fali

stym

i wyn

iesi

enia

mi

Gar

bu

Łó

dzk

iego

- p

ozo

stał

ośc

ią d

awn

ych

lod

ow

ców

. Uro

ki c

ało

ści d

od

a-

je m

alo

wn

icza

do

lin

a rz

eki

Mro

gi r

ozc

inaj

ąca

tere

ny

na

łno

cny

zach

ód

od

mia

sta.

Mia

sto

i g

min

a za

jmu

je o

bsz

ar 1

5 7

11

ha

i li

czy

po

nad

23

tys

.

mie

szk

ańcó

w z

cze

go n

a m

iast

o p

rzyp

ada

13

,5 t

ys.

mie

szk

ańcó

w.

Dzi

ęki

do

sko

nał

emu

po

łoże

niu

w c

entr

um

kra

ju i

do

bry

m p

ołą

czen

iu k

om

un

ika-

cyjn

ym, p

rzy

lin

i k

ole

jow

ej ł

ączą

cej d

wa

tak

ie m

iast

a ja

k W

arsz

awa

i Ł

ód

ź

mia

sto

i g

min

a m

a n

ieo

gran

iczo

ne

mo

żliw

ośc

i ro

zwo

ju.

Du

że z

nac

zen

ie

maj

ą ró

wn

ież

tras

y d

o o

dd

alo

nyc

h o

ok

. 25

km

Pio

trk

ow

a T

ryb

un

alsk

iego

i

To

mas

zow

a M

azo

wie

ckie

go. P

rzez

ter

en m

iast

a i g

min

y K

olu

szk

i prz

ebie

-

ga s

ieć

dró

g w

oje

dzk

ich

o ł

ączn

ej d

ługo

ści

19

,2 k

m, s

ieć

dró

g p

ow

iato

-

wyc

h o

łąc

znej

dłu

gośc

i 4

6,6

km

ora

z 1

10

,0 k

m d

róg

gmin

nyc

h.

Ko

lusz

ki

to n

ajw

ięk

sza

i n

ajle

pie

j ro

zwin

ięta

go

spo

dar

czo

gm

ina

po

-

wia

tu ł

ód

zkie

go

wsc

ho

dn

ieg

o.

Sp

ecyfi

czn

e u

mie

jsco

wie

nie

Ko

lusz

ek w

prz

epię

kn

ej p

agó

rko

wat

ej o

ko

licy

, po

rośn

ięte

j wie

lkim

i po

łaci

ami l

asó

w

(któ

re z

ajm

ują

po

wie

rzch

nię

po

nad

6 t

ys.

30

0 h

a cz

yli

ok

. 4

1 %

og

óln

ej

po

wie

rzch

ni

gm

iny)

stw

arza

wie

le m

ożl

iwo

ści

czyn

neg

o w

ypo

czyn

ku

.

Uro

ki

tak

ich

mie

jsco

wo

ści

jak

Gał

w M

ały,

Kal

etn

ik,

życa

, B

oro

wo

i L

iso

wic

e d

oce

nio

ne

zost

ały

prz

ez m

iesz

kań

ców

po

bli

skie

j Ł

od

zi.

Po

-

wst

aje

tu c

ora

z w

ięce

j d

ział

ek r

ekre

acyj

nyc

h i

do

mk

ów

let

nis

ko

wyc

h.

His

tori

a

His

tori

a K

olu

szek

się

ga

XIV

wie

ku

. P

ierw

sza

wzm

ian

ka

o K

olu

sz-

kac

h p

och

od

zi z

13

99

ro

ku

, k

ied

y to

Co

lusz

covi

ce z

ost

ały

zare

je-

stro

wan

e w

Sąd

ow

ych

Ksi

ęgac

h B

rzez

in. N

a p

rzeł

om

ie X

IV i

XV

wie

ku

po

prz

ez K

olu

szk

i p

rzec

ho

dzi

ł w

ażn

y sz

lak

han

dlo

wy

zwan

y b

ałty

cko

- ru

skim

. W

iód

ł o

n o

d Ł

ęczy

cy,

prz

ez B

rzez

iny,

Ko

lusz

ki,

In

ow

łód

z,

Op

ocz

no

do

San

do

mie

rza.

Ist

nie

je k

ilk

a h

ipo

tez

do

tycz

ącyc

h n

azw

y

osa

dy.

Jed

na

z n

ich

gło

si, ż

e p

ierw

szym

wła

ścic

iele

m n

asze

j m

iejs

cow

o-

ści b

ył K

olu

ch a

nas

tęp

nie

jeg

o s

yn K

olu

szek

. In

na

wer

sja

gło

si, ż

e n

azw

a

Ko

lusz

ki p

och

od

zi o

d r

yby

zwan

ej „

Ko

lusz

ka”

, któ

ra s

tan

ow

iła

bo

gac

two

po

bli

skic

h s

taw

ów

i ro

zlew

isk

. W p

rzes

zło

ści ,

ob

szar

y n

a k

tóry

ch o

bec

-

nie

zn

ajd

uje

się

nas

ze m

iast

o, b

yły

siln

ie z

ales

ion

e.

Pie

rwsz

e d

ane

o li

czb

ie m

iesz

kań

ców

po

cho

dzą

do

pie

ro z

17

75

ro

ku

. We-

dłu

g ty

ch d

anyc

h d

ow

iad

uje

my

się,

że

żyło

tu

14

1 o

sób

w 1

9 d

om

ach

.

Z t

ych

dan

ych

wie

my

też,

że

naj

star

szą

częś

cią

Ko

lusz

ek s

ą tz

w.

„Sta

re

Ko

lusz

ki”

do

któ

rych

zal

icza

my

uli

cę B

rzez

ińsk

ą -

na

jej

prz

edłu

żen

iu w

kie

run

ku

Bo

gdan

ki.

Ko

lejn

y za

pis

o K

olu

szk

ach

po

jaw

ia s

ię w

17

90

ro

ku

.

Do

wia

du

jem

y si

ę z

nie

go, ż

e w

naj

star

szej

czę

ści

osa

dy

znaj

do

wał

y si

ę 2

3

do

my,

a t

akże

mły

n, b

row

ar, k

arcz

ma

i tar

tak

. W la

tach

17

97

- 1

84

6 w

po

-

bli

żu o

sad

y p

ow

stał

y cz

tery

ko

lon

ie c

zyn

szo

we,

w k

tóry

ch z

amie

szk

iwał

o

20

ro

dzi

n k

olo

nis

tów

nie

mie

ckic

h.

Osa

dy

te t

o K

atar

zyn

ów

, F

elic

jan

ów

,

Ste

fan

ów

i S

łotw

iny.

W 1

83

1 r

ok

u n

ow

ą cz

ęści

ą K

olu

szek

jes

t K

ow

alsz

-

czyz

na,

w k

tóre

j ist

nia

ł ju

ż fo

lwar

k i

ko

lon

ia W

ypal

enis

ko

. Po

d k

on

iec

XIX

wsz

ystk

ie w

yżej

wym

ien

ion

e m

iejs

cow

ośc

i w

eszł

y w

sk

ład

osa

dy

zwan

ej

Ko

lusz

kam

i. W

ięk

szeg

o z

nac

zen

ia K

olu

szk

i n

abra

ły d

op

iero

, k

ied

y p

rzy-

stąp

ion

o d

o b

ud

ow

y k

ole

i W

arsz

awsk

o -

Wie

deń

skie

j w 1

84

0 r

ok

u.

2. I

X 1

84

6 r

ok

u w

yru

szył

a p

o r

az p

ierw

szy

z K

olu

szek

do

Pio

trk

ow

a tr

y-

bu

nal

skie

go

lo

ko

mo

tyw

a zb

ud

ow

ana

w B

elg

ii. W

mia

rę p

rzem

ysło

weg

o

rozw

oju

Ło

dzi

zas

zła

po

trze

ba

po

łącz

enia

jej

z l

inią

War

szaw

sko

- W

ie-

deń

ską

. Pie

rwsz

y p

oci

ąg z

Ko

lusz

ek d

o Ł

od

zi w

yru

szył

19

XI

18

65

ro

ku

.

Zn

acze

nie

węz

ła w

zro

sło

jes

zcze

bar

dzi

ej,

gd

y w

18

85

ro

ku

nas

tąp

iło

dal

sze

po

łącz

enie

Ko

lusz

ek z

e S

kar

żysk

iem

Kam

ien

nym

prz

ez T

om

a-

szó

w M

azo

wie

cki

ora

z w

ybu

do

wan

ie l

inii

ko

lejo

wej

do

Ło

dzi

Kal

isk

iej

i

po

łącz

enie

jej

z P

abia

nic

ami,

Zd

ską

Wo

lą, K

alis

zem

i P

ozn

anie

m. O

d

tej p

ory

Ko

lusz

ki s

tały

się

jed

nym

z w

ięk

szyc

h w

ęzłó

w k

ole

jow

ych

. Cen

-

tru

m K

olu

szek

to

dw

orz

ec k

ole

jow

y. W

ybu

do

wan

o t

u b

ud

ynek

sta

cyjn

y,

wie

żę c

iśn

ień

ora

z w

po

bli

żu b

ud

ynk

i m

uro

wan

e z

czer

wo

nej

ceg

ły d

la

ko

leja

rzy.

Wed

ług

dan

ych

z 1

88

3 r

ok

u w

ynik

ało

, że

w o

sad

zie

mie

szk

ało

39

9 m

iesz

kań

ców

.Cią

gle

zw

ięk

szaj

ąca

się

licz

ba

lud

no

ści

prz

yczy

nia

się

do

po

wst

ania

w 1

90

4 r

ok

u p

arafi

i r

zym

sko

- k

ato

lick

iej

po

d w

ezw

anie

m

Nie

po

kal

aneg

o P

ocz

ęcia

NM

P, o

raz

ple

ban

i. P

ierw

szym

pro

bo

szcz

em

zost

aje

ksi

ądz

Ign

acy

Dąb

row

ski.

18

cze

rwca

19

45

ro

ku

uzy

skan

o u

chw

ałę

Po

wia

tow

ej R

ady

Nar

od

ow

ej w

Brz

ezin

ach

po

pie

rają

cą r

osz

czen

ia K

olu

szek

do

pra

w m

iejs

kic

h. 1

8 s

tycz

-

nia

19

47

ro

ku

Reg

ion

aln

y U

rząd

Pla

no

wan

ia P

rzes

trze

nn

ego

w Ł

od

zi z

a-

pro

jek

tow

ał g

ran

ice

prz

yszł

ego

mia

sta,

a 1

kw

ietn

ia 1

94

9 r

ok

u u

kaz

uje

się

Zar

ząd

zen

ie M

inis

tra

Ad

min

istr

acji

Pu

bli

czn

ej o

pra

wac

h m

iejs

kic

h d

la

Ko

lusz

ek.

Zm

ian

y, k

tóre

nas

tąp

iły

w w

ynik

u d

ecyz

ji n

ajw

yższ

ych

wła

dz

adm

inis

trac

ji p

ańst

wo

wej

mia

ły d

la K

olu

szek

bar

dzo

du

że z

nac

zen

ie.

Ko

lusz

ki

– m

iast

o W

ład

ysł

aw

a S

trze

miń

skie

go

Teo

rety

k s

ztu

ki,

mal

arz,

pro

jek

tan

t d

ruk

u f

un

kcj

on

aln

ego

, p

ion

ier

ko

nst

ruk

tyw

isty

czn

ej a

wan

gar

dy

lat

20

. i 3

0. X

X w

iek

u; t

rca

teo

-

rii

un

izm

u.

Uro

dzi

ł si

ę w

18

93

w M

ińsk

u B

iało

rusk

im,

zmar

ł w

19

52

w

Ło

dzi

.

W l

atac

h 1

92

7-1

92

8 w

ykła

dał

w g

imn

azju

m p

rzem

ysło

wo

-han

dlo

wym

w K

olu

szk

ach

tw

orz

ąc o

ryg

inal

ny

pro

gra

m k

szta

łcen

ia p

roje

kta

ntó

w

Śla

dem

dzi

ałal

no

śći

arty

sty

w K

olu

szk

ach

jes

t n

iew

ątp

liw

ie p

om

nik

„Orł

a b

iałe

go

”, k

tóry

to

po

wst

ał w

edłu

g j

ego

pro

jek

tu.

Pa

łac

w L

aso

wic

ach

W n

ied

alek

im s

ąsie

dzt

wie

Ko

lusz

ek ,

w L

aso

wic

ach

zn

ajd

uje

się

ob

iek

t za

byt

ko

wy

wyb

ud

ow

any

w s

tylu

kla

sycz

nym

na

prz

eło

-

mie

XV

III

i X

IX s

tule

cia.

Ro

zbu

do

wan

o g

o w

2. p

oło

wie

XIX

i X

X w

.

Ta

mu

row

ana

dw

uk

on

dyg

nac

yjn

a b

ud

ow

la z

wró

con

a fa

sad

ą k

u z

ach

od

o-

wi

zost

ała

wzn

iesi

on

a n

a p

lan

ie p

rost

ok

ąta.

Zd

ob

ią j

ą tr

ójk

on

dyg

nac

yjn

e

ryza

lity

na

osi

wsc

d -

zac

d. R

yzal

it z

ach

od

ni

po

dzi

elo

ny

jest

czt

ere-

ma

pil

astr

ami

i zw

ień

czo

ny

tym

pan

on

em z

gzy

mse

m k

rok

szty

no

wym

.

Prz

y ry

zali

cie

wsc

ho

dn

im z

naj

du

je s

ię t

aras

a o

d p

ołu

dn

ia p

ółk

oli

sta

prz

ybu

wk

a -

wzn

iesi

on

e p

óźn

iej

niż

sam

pał

ac.

Nar

oża

zac

ho

dn

iej

fa-

sad

y zd

ob

ion

e są

bo

nio

wan

iem

. N

adp

roża

ok

ien

zd

ob

ion

e są

dek

ora

cją

o m

oty

wac

h p

alm

et.

Bu

do

wlę

kry

ją d

ach

y d

wu

spad

ow

e. P

ałac

po

siad

a

na

par

terz

e d

wu

trak

tow

y u

kła

d w

nęt

rza

z si

enią

i d

uży

m h

alle

m n

a o

si,

na

pię

trze

zn

ajd

uje

się

hal

l i

trzy

tra

kty

po

mie

szcz

eń. C

zęść

po

mie

szcz

zdo

bi

dek

ora

cja

stiu

ko

wa

z 2

. p

oło

wy

XIX

w.

Ob

ok

pał

acu

(o

d s

tro

ny

wsc

ho

dn

iej)

ro

zcią

ga s

ię d

uży

par

k w

typ

ie a

ng

iels

kim

ze

zró

żnic

ow

anym

drz

ewo

stan

em (

mo

drz

ewie

, klo

ny,

lip

y) o

raz

staw

em n

a o

si z

ało

żen

ia.

Rze

ka

Mro

ga

Mro

ga

to p

raw

y d

op

ływ

Bzu

ry o

dłu

go

ści

61

km

i p

ow

ierz

chn

i d

o-

rzec

za 5

31

.7 k

m2

. Ź

ród

ła M

rog

i zn

ajd

ują

się

na

wys

ok

ośc

i 1

95

m n

.p.m

. w

gra

nic

ach

wsi

Gał

wek

- K

olo

nia

, n

a te

ren

ie W

znie

sień

Łó

dzk

ich

.

W p

ocz

ątk

ow

ym b

ieg

u M

rog

a p

łyn

ie n

a p

ółn

ocn

y -

wsc

d,

nas

tęp

-

nie

na

łno

c, s

tosu

nk

ow

o g

łęb

ok

ą i

wąs

do

lin

ą p

ośr

ód

wys

ocz

yzn

y

mo

ren

ow

ej W

znie

sień

Łó

dzk

ich

. S

zcze

lnie

in

tere

sują

cy j

est

od

cin

ek

Mro

gi

w s

trefi

e k

raw

ędzi

ow

ej w

yso

czyz

ny,

gd

zie

rzek

a zm

ien

ia k

ieru

-

nek

na

po

łno

cno

- z

ach

od

ni.

W d

oln

ym b

ieg

u M

rog

a p

łyn

ie p

rzez

lek

ko

po

fałd

ow

aną

wn

inę

Ło

-

wic

ko

- B

łoń

ską

, w

ob

ręb

ie k

tóre

j u

cho

dzi

do

Bzu

ry,

w r

ejo

nie

wsi

So

-

bo

ta,

na

wys

ok

ośc

i 9

1 m

n.p

.m.

Głó

wn

ym (

lew

ym)

do

pły

wem

Mro

gi

jest

Mro

życa

.

Ze

spó

ł P

rzy

rod

nic

zo -

Kra

job

razo

wy

„Do

lin

a M

rog

i”

Zes

ł P

rzyr

od

nic

zo -

Kra

job

razo

wy

„Do

lin

a M

rog

i” r

ozc

iąga

się

na

gra

nic

y g

min

Brz

ezin

y i R

ogó

w, o

d B

ron

ow

ic n

a p

ołu

dn

iu p

o K

oła

cin

na

łno

cy i

ma

po

wie

rzch

nię

49

3 h

a. Z

esp

ół

utw

orz

on

o w

19

97

ro

ku

.

Głó

wn

ym c

elem

po

wo

łan

ia z

esp

ołu

był

a o

chro

na

kra

job

razu

prz

eło

-

mo

wej

do

lin

y rz

eki

Mro

gi

na

kra

węd

zi r

egio

nu

fi z

yczn

o -

geo

gra

fi cz

ne-

go

Wzn

iesi

eń Ł

ód

zkic

h. R

zek

a p

łyn

ie n

a ty

m o

dci

nk

u n

a d

nie

głę

bo

kie

j

do

lin

y o

str

om

ych

sto

kac

h.

Do

dat

ko

we

wal

ory

nad

aje

tem

u o

bsz

aro

wi

ob

ecn

ość

licz

nyc

h p

aro

w,

źró

deł

i g

łazó

w n

arzu

tow

ych

ora

z fr

agm

entó

w n

atu

raln

ych

las

ów

na

sto

kac

h i

dn

ie d

oli

ny.

Du

żą w

arto

ść p

osi

adaj

ą ró

wn

ież

rozl

egłe

pła

ty

rośl

inn

ośc

i sz

uw

aro

wej

i ł

ąko

wej

, z

ko

lek

cją

rza

dk

ich

i c

hro

nio

nyc

h

gat

un

w r

ośl

in.

Ze

spó

ł P

rzy

rod

nic

zo -

Kra

job

razo

wy

„R

och

na”

Zes

ł P

rzyr

od

nic

zo -

Kra

job

razo

wy

„Ro

chn

a” u

two

rzo

no

w 1

99

7 r

.,

w d

oli

nie

rze

ki M

rog

i, w

sąs

ied

ztw

ie w

si R

och

na,

na

tere

nie

uro

czy-

ska

leśn

ego

Ko

lusz

ki.

Na

po

wie

rzch

ni o

ko

ło 2

2 h

a o

bję

to o

chro

zesp

ół

źró

dli

ska

rzek

i Mro

-

gi

ora

z je

j o

dg

ałęz

ien

ia,

o w

ybit

nyc

h w

alo

rach

kra

job

razo

wyc

h,

a ta

kże

frag

men

t n

atu

raln

ego

las

u z

ud

ział

em l

ipy

w d

rzew

ost

anie

.

Kap

lic

zki

przy

dr

ożn

e�

szla

kie

m t

rad

ycji

i k

ult

ur

yw

si g

min

yK

olu

szk

i

Pro

gra

m fi

na

nso

wa

ny

ze

śro

dk

ów

pro

gra

mu

rz

ąd

ow

eg

o F

un

du

sz

Inic

jaty

w O

by

wa

tels

kic

h i

Fu

nd

ac

ji E

du

ka

cy

jne

j 4

H w

Po

lsce

Fo

lder

po

wst

ał p

rzy

wsp

ółp

racy

Mie

jsk

ieg

o O

śro

dk

a K

ult

ury

i G

imn

azju

m n

r 2

w K

olu

szk

ach

.

20

Kap

licz

ka

z w

ize-

run

kie

m

Mat

ki

Bo

-

żej

Nie

po

kal

aneg

o

Po

częc

ia

ufu

nd

ow

ana

prz

ez

sołe

ctw

o

wsi

Je

zio

rko

i

pań

stw

a W

al-

czak

ów

. Je

j b

ud

ow

ą u

czcz

on

o

po

nty

fi k

at J

ana

Paw

ła I

I.

Tra

sa I

I

IKrz

yż z

uk

rzyż

ow

anym

Ch

ryst

use

m

prz

y g

ran

icy

Ko

lusz

ek w

str

on

ę B

rze-

zin

.

IIN

a sk

rzyż

ow

aniu

u

licy

P

iotr

ko

w-

skie

j i

Brz

eziń

skie

j st

oi

naj

star

sza

Ko

lusz

ko

wsk

a k

apli

czk

a z

18

85

ro

ku

. Z

wiz

eru

nk

iem

Mat

ki

Bo

żej,

któ

rej

po

le-

cają

sie

bie

i s

wo

je m

iast

o. IIIW

1

94

5

rok

u

prz

y u

licy

A

rmii

Kra

jow

ej w

ybu

do

wan

o k

apli

czk

ę,

któ

ra m

iała

być

wyr

azem

pat

rio

tyzm

u, o

czym

wi

um

iesz

czo

ny

na

nie

j n

apis

:

„Bo

że b

łog

osł

aw O

jczy

znę”

.

IVK

apli

czk

a st

oją

ca n

a ro

gu

uli

cy

Pio

trk

ow

skie

j i

Zag

ajn

iko

wej

w

Żak

ow

icac

h z

wiz

eru

nk

iem

Nie

po

kal

a-

neg

o P

ocz

ęcia

Naj

świę

tsze

j M

arii

Pan

-

ny.

Tra

sa I

Sta

rt:

Ko

lusz

ki

ul.

Ko

lejo

wa

1K

apli

czk

a p

ost

awio

na

w

po

bli

żu

stac

ji

ko

lejo

wej

prz

ez k

ole

jarz

y, o

dn

ow

ion

a w

19

92

ro

ku

. P

rzed

staw

ia M

arię

sto

jącą

n

a g

lob

ie

ziem

skim

trzy

maj

ącą

w r

amio

nac

h J

ezu

-

sa. P

rzed

sto

i o

łtar

z zb

ud

ow

a-

ny

na

wag

on

ow

ym

zest

awie

ko

łow

ym.

2P

rzy

wia

du

kci

e w

ybu

do

-

wan

o

kap

licz

w

19

06

rok

u,

któ

ra p

rzed

staw

ia P

ana

Jezu

sa n

a K

rzyż

u,

po

staw

ion

a

prz

ez p

raco

wn

ikó

w k

ole

i za

j-

mu

jący

ch

się

rozł

adu

nk

iem

.

Nap

is n

a n

iej

jest

wym

ow

ny

:

„Bo

że

bło

go

sław

n

asze

j p

ra-

cy”. 3K

apli

czk

a st

oi

prz

y u

l. P

ar-

tyza

ntó

w,

wyb

ud

ow

ana

w

19

26

ro

ku

prz

ez r

od

zin

ę K

ra-

siń

skic

h

Kra

siń

skic

h

do

d

wd

zięc

zno

ści

Bo

gu

za

do

stat

-

nie

i s

zczę

śliw

e ży

cie.

(B

raci

a

Kra

siń

scy

byl

i zw

iąza

ni z

dzi

a-

łaln

ośc

ią O

SP

Ko

lusz

ki.

Sta

ni-

sław

był

jed

nym

z z

ało

życi

eli,

Leo

n i

Jan

byl

i cz

łon

kam

i za

-

rząd

u O

SP.

Tad

eusz

po

dcz

as

ok

up

acji

b

czło

nk

iem

A

r-

mii

K

rajo

wej

o

p

seu

do

nim

ie

„Sk

ra”)

. P

rzed

staw

ia

fi g

urę

św. J

ana

Nep

om

uce

na

– p

atro

na

mo

stó

w, p

rzep

raw

, op

iek

un

em

życi

a ro

dzi

nn

ego

, o

ręd

ow

nik

iem

do

bre

j sp

ow

ied

zi,

sław

y i

ho

-

no

ru.

4N

a sk

rzyż

ow

aniu

w

R

e-

dze

niu

No

wym

sto

i fi

gu

ra

Mat

ki

Bo

żej

Nie

po

kal

aneg

o

Po

częc

ia.

5W

Reg

nac

h s

toi

kap

licz

ka

do

mk

ow

a z

fi g

urą

M

atk

i

Bo

żej.

6W

R

egn

ach

n

a k

rzyż

ów

-

ce

sto

i b

eto

no

wy

krz

z

uk

rzyż

ow

anym

Ch

ryst

use

m.

7W

R

edze

niu

m

iesz

kań

-

cy

wyb

ud

ow

ali

kap

licz

z w

izer

un

kie

m

Mat

ki

Bo

żej

Nie

po

kal

aneg

o P

ocz

ęcia

jak

o

dzi

ękcz

ynie

nie

za

ura

tow

anie

wsi

prz

ed p

oża

rem

, któ

ry s

tra-

wił

ok

oli

czn

y la

s.

8W

mie

jsco

wo

ści

Sta

mir

o-

wic

e st

oi

krz

yż.

11

Krz

w

mie

jsco

wo

ści

Św

iny

po

wst

na

pa-

mią

tkę

cho

rego

dzi

eck

a, z

któ

-

rym

ro

dzi

ce j

ech

ali

do

lek

arza

i w

tym

mie

jscu

zm

arło

. Krz

ufu

nd

ow

ała

rod

zin

a R

osi

ń-

skic

h.

12

Kaz

imie

rzó

w.

No

wa

kap

licz

ka

z w

izer

un

-

kie

m

Mat

ki

Bo

żej

Nie

po

ka-

lan

ego

P

ocz

ęcia

. M

uro

wan

a

kap

licz

ka,

k

tórą

u

fun

do

wał

a

p.

Kra

wcz

yń b

yła

mar

zen

iem

jej

zmar

łeg

o m

ęża.

13

W m

iejs

cow

ośc

i Po

pie

ń

sto

i k

apli

czk

a d

om

ko

-

wa

ufu

nd

ow

ana

prz

ez r

od

zin

ę

Su

lik

ow

skic

h w

ro

ku

19

53

.

14

Kap

licz

ka

po

d

we-

zwan

ie

Św

ięte

go

Jan

a

w

mie

jsco

wo

ści

Wie

rzch

y.

Ufu

nd

ow

ana

prz

ez

rod

zin

ę

Pio

trk

ow

skic

h.

Prz

ed I

I w

ojn

ą

świa

tow

ą st

ała

w

po

lu,

gdzi

e

bu

do

wan

o

dro

gę,

pań

stw

o

Św

ider

ko

wie

p

rzen

ieśl

i ją

d

o

swo

jego

ogr

od

u.

W 1

99

6 r

ok

u

zost

ała

zbu

rzo

na,

w t

ym m

iejs

cu m

iał

po

wst

ać m

łyn

. W

bu

do

wa-

no

w o

gro

dze

nie

po

dru

giej

str

on

ie d

rogi

pań

stw

a S

ław

om

ira

i

Lil

ian

y P

iotr

ow

skic

h.

15

W D

ług

iem

prz

y d

ro-

dze

na

Zyg

mu

ntó

w s

toi

bet

on

ow

y k

rzyż

z u

krz

yżo

wa-

nym

Ch

ryst

use

m.

16

Met

alo

wy

krz

yż n

a b

e-

ton

ow

ym p

ost

um

enci

e

w

mie

jsco

wo

ści

Dłu

gie

k

oło

skle

pu

.

17

Krz

yż w

Zyg

mu

nto

wie

.

18

Kap

licz

ka

w F

elic

jan

o-

wie

ufu

nd

ow

ana

prz

ez

mie

szk

ańcó

w w

si z

wiz

eru

n-

kie

m M

atk

i B

oże

j N

iep

ok

ala-

neg

o P

ocz

ęcia

.

19

Krz

prz

y d

rod

ze

w

mie

jsco

wo

ści

Jezi

ork

o.

8aK

apli

czk

a z

Mat

Bo

żą w

Ste

fan

ow

ie.

9W

m

iejs

cow

ośc

i L

eosi

n

sto

i k

apli

czk

a d

om

ko

wa

wyb

ud

ow

ana

prz

ez

rod

zi-

Kli

mk

iew

iczó

w.

Jed

na

ze

ścia

n k

apli

czk

i b

yła

po

łącz

on

a

ze ś

cian

ą d

om

u p

.Kli

mk

iew

i-

czó

w.

Do

m z

ost

ał r

oze

bra

ny

i

prz

enie

sio

ny

w i

nn

e m

iejs

ce.

Kap

licz

ka

od

no

wio

na.

10

Kap

licz

ka

z p

ost

acią

Św

ięte

go

zefa

zn

aj-

du

je s

ię n

a te

ren

ie k

ośc

ioła

w

Św

inac

h u

pam

iętn

iają

ca m

iej-

sce

star

ego

k

ośc

ioła

. Z

ost

ała

ufu

nd

ow

ana

prz

ez

rod

zin

ę

Jaśk

iew

iczó

w.