TETRAGRAM WBIBLII

CO TO JEST?

Encyklopedia tradycji

Encyklopedia tradycji i legend

żydowskich – Alan Onterman str.286

Tetragram (hebr. „szem ha-meforasz”) - składające się z

czterech hebrajskich liter imię Boga, którego nigdy się

obecnie nie wymawia, używając zamiast tego

hebrajskiego Adonaj („Pan mój”). Imię Jehowa, spotykane

w niektórych angielskich [i polskich] przekładach Biblii,

jest skutkiem błędnego odczytania tekstu, w którym

hebrajskie litery tetragramu zapisuje się zwykle z

wokalizacją do Adonaj. Spośród rozlicznych, uznawanych

za opisowe nazwań Boga jedynie tetragram uchodzi za

Jego prawdziwe miano. Traktuje się je jak najwyższą

świętość, tak że nawet formy Adonaj używa się wyłącznie

w modłach, poza nimi zastępując ją zwrotem „ha-Szem”

(„Imię”) ze względu na zakaz wzywania -imienia Boga

nadaremnie. Właściwa wymowa tetragramu uległa

zapomnieniu, lecz posługiwano się nim w Świątyni przy

błogosławieństwie kapłańskim, a w Jom Kipur rytualnie

wypowiadał go arcykapłan. Mędrcy talmudyczni uczyli go

swoich starszych studentów raz na siedem lat,

grożąc utratą przypadającej im cząstki

Przyszłego Świata (Olam Haba), gdyby zrobili z

tej wiedzy publiczny użytek (—» Czarni Żydzi).

Tetragram został objawiony Mojżeszowi (Wj 6)

wraz z boskimi planami uwolnienia Izraelitów z

Egiptu, ponieważ imię to stanowi wyraz

miłosiernego oblicza Boga. Według kabalistów

Bóg ożywia cały świat za pośrednictwem

tetragramu, tkwiący zaś w nim potencjał mocy

uzdrowicielskich i magicznych można

wykorzystać pod warunkiem opanowania

sztuki władania owym imieniem (—» dwekut, >

baal szem). Posłużył się nim Mojżesz, by zabić

egipskiego nadzorcę; wyrzeźbione było na

różdżce Aarona, przed którą rozstąpiło się

Morze Czerwone, oraz na czarodziejskim

pierścieniu Salomona; wypisuje się je na

amuletach i tabliczkach > sziwiti. O Dawidzie

Alroju z XII w. powiada się, że korzystał z jego

mocy, by w krótkim czasie przebywać bardzo

duże odległości.

2

3

Dukat 1698 v Hamburg 1653

1698

4

Medal Jana Hoehna syna > „Pokój w Oliwie” z 1660 roku

Taką jak powyżej, donatywę polskiego króla Władysława, bitą w Gdańsku, zobaczyć można na piętrze Ratusza Gdańskiego — tamtejszej ekspozycji muzealnej, pośród których znaleźć można kilkanaście monet z imieniem Bożym        

Jehowa-monet wstęp

Książka ta ukazuje historię „Jehowa-monet” jak i medalionów od momentu ich ukazania się w 16 wieku aż do ich odsunięcia w wieku 18. Zobrazowano monety z takich krajów jak Holandia, Dania, Szwecja, Polska (Gdańsk), Niemcy, Austria oraz Szwajcaria noszące imię Boże w najróżniejszych formach. Cały rząd ciekawych artykułów ożywi historię tamtejszej epoki, przekazując przy tym wiele informacji.

Monety już zawsze stanowiły coś więcej jak tylko środek płatniczy. Tak też w średniowieczu rozpoczęto wytłaczać na nich elementy teologiczne. Talary i medaliony z imieniem Bożym Jehowa były dotąd w numizmatyce, dziedzinie wiedzy o monetach, czymś całkowicie nowym. Aczkolwiek, jak ukazuje owa książka, na monetach wytłaczanych począwszy od 16 wieku, można odnaleźć odbicie wydarzeń jednej z najdynamiczniejszych epok historii Europy, bowiem reformacji.

Autor będący w tej dziedzinie naukowcem od 20 lat porywa swych czytelników na wyśmienitą wycieczkę odkrywczą do świata monet, talarów i medalionów 16. do 18. wieku. Były one pomocne w kształtowaniu politycznego jak i religijnego wyglądu Europy poza ich własny okres, by w końcu historia stała się tym czym jest obecnie.

Książkę tę opracowano głównie z myślą o krajach niemieckojęzycznych. Badania wykazały iż także w Polsce w Gdańsku, imię Boże tłoczono na znacznej liczbie monet. Po zakończeniu tych prac, owa książka zostanie wzbogacona o część polską, a następnie także w tym języku wydana. Obecnie pracujemy nad wersją angielskojęzyczną. Autor jest wdzięczny za każdą nadesłaną korespondencję zawierającą polepszenia, pomysły bądź dodatkowe informacje.

Hans-Peter MarquardtFasanenstraße 2116761 HennigsdorfGermanyhans-peter-marquardt@web.de

5

6

Nr 10: Medaille 1717 von Georg Hautsch Kursachsen Friedrich August I.(auch mit 11 Zeilen statt mit 8)

44 mm Ø.

7

Nr 11: Silbermedaille 1730 von Christian Ernst Müller Augsburg 1730

29,51 g (Talergewicht). 41,3 mm Ø.

8

Nr 11: Silbermedaille 1730 von Christian Ernst Müller Augsburg 1730

29,51 g (Talergewicht). 41,3 mm Ø.

9

Nr 49: Medaille 1632 von Ruprecht Niclas Kitzkatz Medaille auf den

Tod von Gustav AdolfSilber, vergoldet, 18,1 g. 40,5 mm Ø.

Gdańsk – Sala Czerwona

10

Gdańsk – Sala Czerwona Najbardziej reprezentacyjnym pomieszczeniem Ratusza jest Wielka Sala Rady, zwana też Letnią lub Czerwoną. Oryginalny wystrój jej wnętrza zachował się niemal w całości. Na ścianach znajduje się siedem obrazów, autorstwa Hansa Vredemana de Vries, wykonanych w latach 1594–1595. Głównym akcentem sali jest strop, składający się z 25 obrazów alegorycznych, pędzla Izaaka van den Blocka, namalowanych w latach 1606–1608. Na dziesięciu obrazach — wraz z najważniejszym z nich, umieszczonym na suficie centralnie, zwanym „Apoteozą łączności Gdańska z Polską” — jedenaście razy ujrzeć można imie Boże (10 razy w formie hebrajskiego tetragramu, jeden raz po łacinie).

11

Obraz Antona Möllera „Odbudowa świątyni przez króla Joasa” z 1602 roku, zdobił dawniej kasę Ratusza Głównomiejskiego w Gdańsku. Obecnie eksponowany jest w zbiorach gdańskiego Muzeum Narodowego.W łacińskim napisie, okalającym obraz, użyto imienia Bożego — IEHOVÆ

12

„Stałość” • „The Bonstacy”- Hans Vredman de Vries

•„Wolność” • „The Freedom”- Hans Vredman de Vries

13

„Mądrość” • „The Wisdom”- Hans Vredman de Vries

„Sąd ostateczny” • „The Last Judgement”- Hans Vredman de Vries

14

„Sprawiedliwość” • „The Justice”- Hans Vredman de Vries

• Emblem przedstawiającyGdańsk

Bursztynowy skarbiec Myrty

„Bursztynowy skarbiec” - Lucjana Myrty

823 kg rzadkich odmian bursztynu, waga całkowita 955 kg, długość 200 cm, szerokość 60 cm, wysokość 275 cm, 12 lat pracy – to w skróconych statystykach dzieło życia Lucjana Myrty, sopockiego mistrza bursztynnika, bursztynowy skarbiec. Dzieło zostało zaprezentowane na wernisażu wystawy zatytułowanej „Bursztyn – Lucjan Myrta” 13 czerwca 2007 r. na Zamku Królewskim na Wawelu w Krakowie.

Poza podstawą został wykonany całkowicie z bursztynu. Skarbiec jest obiektem skomplikowanym i trudnym w realizacji, składającym się z pięciu kondygnacji. W piątej, ostatniej kondygnacji o wysokości 43 centymetrów, zbudowanej na wzór słynnego niebiańskiego łuku w Wielkiej Sali Rady gdańskiego ratusza, widnieje zapisany w wielkiej bryle bursztynu tetragram Imienia Bożego יהוה –Do zrealizowania 955-kilogramowego skarbca Lucjan Myrta użył siedem ton najróżnorodniejszych odmian bursztynu. 15

Imię Boże w wielkiej bryle bursztynu