3

1100lliissttooppaaddaa 11991188 rr.. – o godz. 7.30, pocią-giem specjalnym z Berlina, przybyli doWarszawy zwolnieni z twierdzy magde-

burskiej Józef Piłsudski i Kazimierz Sosnkowski. Nadworcu powitał ich członek Rady Regencyjnej ks. Zdzi-sław Lubomirski. Następnego dnia, ukonstytuowana 18 września 1917 r. Rada (sprawowała regencję – za-stępczą władzę Królestwa Polskiego pod kontrolą Nie-miec i Austro-Węgier) przekazała Józefowi Piłsudskie-mu naczelne dowództwo nad tworzącą się armią polskąwobec grożącego niebezpieczeństwa zewnętrznego i we-

wnętrznego, dla ujednostajnienia wszelkich zarządzeń

wojskowych i utrzymania porządku w kraju.

Józef Piłsudski wydał natychmiast rozkaz do woj-ska: ŻŻoołłnniieerrzzee:: OObbeejjmmuujjęę nnaadd wwaammii kkoommeennddęęww cchhwwiillii ggddyy sseerrccee ww kkaażżddyymm PPoollaakkuu bbiijjee ssiillnniieejj ii żżyy--wwiieejj,, ggddyy ddzziieeccii nnaasszzeejj zziieemmii uujjrrzzaałłyy ssłłoońńccee sswwoobbooddyyww ccaałłyymm bbllaasskkuu.. ZZ wwaammii rraazzeemm śślluubbuujjęę żżyycciiee ii kkrreewwsswwoojjąą ppoośśwwiięęcciićć nnaa rrzzeecczz ddoobbrraa OOjjcczzyyzznnyy ii sszzcczzęęśścciiaajjeejj oobbyywwaatteellii..

Rozpoczęła się organizacja polskiego wojska; mobi-lizacja POW, ogłoszenie zaciągu ochotniczego (u schył-ku 1918 r. Wojsko Polskie liczyło około 110 tys. żołnie-rzy, w stu baonach, 80 bateriach, 70 szwadronach).

14 listopada – Rada Regencyjna przekazała całkowi-tą władzę wojskową i cywilną Józefowi Piłsudskiemujako naczelnemu dowódcy Wojska Polskiego: Kierując

się dobrem Ojczyzny, postanawiamy Radę rozwiązać, a od

tej chwili obowiązki nasze i odpowiedzialność względem

narodu polskiego w Twoje ręce, Panie Naczelny Dowód-

co, składamy do przekazania Rządowi Narodowemu.

Dwa dni później naczelny dowódca Wojska Polskie-go Józef Piłsudski powiadamia radiodepeszą państwaententy, neutralne oraz Niemcy o istnieniu państwa

polskiego niepodległego, obejmującego wszystkie zie-

mie zjednoczonej Polski. Sytuacja polityczna w Polsce

i jarzmo okupacji nie pozwoliły dotychczas narodowi pol-

skiemu wypowiedzieć się swobodnie o swoim losie. Dzięki

zmianom, które nastąpiły wskutek świetnych zwycięstw

armii sprzymierzonych – wznowienie niepodległości i su-

werenności Polski staje się odtąd faktem dokonanym.

Państwo Polskie powstaje z woli całego narodu i opiera

się na podstawach demokratycznych. Zwrócił się takżez notą do marszałka Ferdinanda Focha o skierowaniepolskiego wojska, będącego składową częścią armiifrancuskiej, do kraju. W lutym 1919 r. Sejm Ustawo-dawczy, powołany w drodze wolnych wyborów jedno-głośnie powierzył Piłsudskiemu godność NaczelnikaPaństwa.

Ale walka o wolną i demokratyczną Polskę jeszczebędzie trwała. Niemniej kraj, po 123 latach niewoliwrócił na mapę Europy, z ujętą w małej konstytucjiz 1919 r. oficjalną nazwą „Rzeczpospolita Polska“.

MMIIZZ

TAK RODZI¸A SI¢ POLSKA..

Pierwszy rząd JędrzejaMoraczewskiego.

Siedzą od lewej:

S. Thugutt, J. Moraczewski, K. Prauss,

J. Piłsudski, L. Supiński, L. Wasilewski.

Stoją od lewej: B. Ziemięcki,

T. Arciszewski, M. Malinowski,

M. Downarowicz, F. Wójcik,

A. Mińkiewicz, NN, B. Stolarski,

J. Pruchnik, J. Iwanowski, S. Stączek,

T. Nocznik.

11/2016

6

PPo zakoƒczonym w Rejonie Wiazny in-tensywnym szkoleniu, 1 Dywizja Pie-choty im. Tadeusza KoÊciuszki po for-

sownym marszu dotar∏a w stref´ frontu. 7 paê-dziernika 1943 r. dowódca dywizji gen. Zyg-munt Berling otrzyma∏ od dowódcy 33 Armiigen. Gordowa rozkaz bojowy – 1 polska Dywi-zja Piechoty z pu∏kami artylerii 164 i 144 dy-wizji piechoty, 538 pu∏kiem moêdzierzy – prze-∏amaç obron´ nieprzyjaciela na odcinku PO¸-ZUCHY, wzg. 215,5 i zdecydowanym natarciemwyjÊç nad rzek´ PNIEWKA... nast´pnie nacie-raç w kierunku ¸OSIEWKA, CZURY¸OWO.Wspiera 67 brygada artylerii ha∏ubic oraz 298 armijny batalion in˝ynieryjny...

12 paêdziernika, o godz. 10.30 zielone ra-kiety da∏y sygna∏ do boju. ˚egnani krzy˝em Êwi´-tym przez kapelana ks. Franciszka Kubsza ˝o∏-nierze ruszyli do ataku. Brak wyszkolenia i do-Êwiadczenia sprawi∏, ˝e ˝o∏nierze pierwszorzu-towych 1 i 2 pu∏ków szli wyrównani, wyprosto-wani jak na çwiczeniach. Jednak w krwawychwalkach Polacy sforsowali Mierej´, podeszli

pod wieÊ Trygubowo, zdobyli Po∏zuchy prze∏a-mujàc pierwszà lini´ obrony niemieckiej.

Broniàce si´ przed frontem 1 Dywizji jed-nostki 39 Korpusu 4 Armii, dysponujàce arty-lerià, dzia∏ami pancernymi i wsparciem lotnic-twa wiedzia∏y z kim walczà.

Natarcia zosta∏y zatrzymane silnymi kontr-atakami, tym bardziej, ˝e sàsiednie dywizje Ar-mii Czerwonej nie osiàgn´∏y powodzenia. Niepomog∏o wprowadzenie drugorzutowego 3 pu∏kupiechoty. W obliczu gwa∏townych ataków nie-mieckich, nieustannych nalotów utrzymano po-

zycje. Niemniej w nocy 13 na 14 paêdzier-nika 1 DP zosta∏a zluzowana i przesz∏a do ar-mijnego odwodu.

Swój chrzest bojowy dywizja okupi∏awysokimi stratami. Poleg∏o 510 ˝o∏nierzy,1776 odnios∏o rany i kontuzje, 116 dosta∏osi´ do niewoli, a˝ 652 zagin´∏o bez wieÊci.W tendencyjnym meldunku do dowódcyFrontu gen. Gordow, obwiniajàc Polakówo niepowodzenie natarcia zasugerowa∏, ˝ewi´kszoÊç zaginionych dobrowolnie przesz∏ana stron´ Niemców.

ZZudzia∏em Ambasadora Nadzwyczajne-go i Pe∏nomocnego RP w Republice

Bia∏oruÊ oraz licznych delegacji kombatantówpolskich i bia∏oruskich odby∏a si´ pod LeninouroczystoÊç upamietniajàca rocznic´ bitwy.

Obchody rozpocz´to na placu przed pom-nikiem „Gwiazda“, poÊwi´conym ˝o∏nierzomradzieckim walczàcym na wszystkich frontachII wojny Êwiatowej. W szyku stan´∏y orkiestrai kompania reprezentacyjna Armii Bia∏orusioraz Poczet Sztandarowy wystawiony przezStowarzyszenie Tradycji LWP im. Z. Berlinga.Duchowny prawos∏awny odmówi∏ modlitw´ zapoleg∏ych, kwiaty przy pomniku z∏ozyli przed-stawiciele mohylewskiego i goreckiego rejonuoraz przedstawiciel Ministerstwa Obrony Na-rodowej Bia∏orusi. Kwiaty z∏o˝y∏ przyby∏y tak-˝e z Miƒska Ambasador Konrad Pawlik, a tak-˝e nasza delegacja.

Uczestnicy uroczystoÊci przeszli nast´pniena Polski Cmentarz Wojenny, gdzie uczestniczyliw mszy Êw. odprawionej w intencji poleg∏ych.Po mszy jako pierwsi kwiaty pod pomnikiemz∏o˝yli przedstawiciele Ambasady Polskiejw Miƒsku. Wieniec w imieniu polskiej delegacjiz∏o˝yli – prezes Stowarzyszenia mjr KazimierzRdzanek, cz∏onek ZG kmdr prof. Józef Czerwiƒ-ski i p∏k dr Czes∏aw Lewandowski. By∏y równie˝kwiaty od rejonowych w∏adz Bia∏orusi. Zapalo-no znicze i oddano honory przy Pomniku Nie-znanego ˚o∏nierza.

UroczystoÊci przy Mauzoleum rozpocz´∏ysi´ odegraniem hymnów Rosji, Polski i Bia∏oru-si. Przedstawiciel Rejonu Mohylewskiego Wale-ry Ma∏aszka podkreÊli∏, i˝ w∏adze Bia∏orusi kon-tynuujà wspania∏à tradycj´ corocznych uroczysto-Êci zwiàzanych z rocznicà bitwy pod Lenino,która na zawsze sta∏a si´ symbolem bitewnejwspólnoty ˝o∏nierzy radzieckich i polskich.

_ Z kolei Ambasador RP Konrad Pawlik mó-wi∏ o walce polskich ˝o∏nierzy na wszystkich fron-tach II wojny Êwiatowej oraz w strukturach Pol-skiego Paƒstwa Podziemnego. Odda∏ czeÊç pole-g∏ym na polach pod Lenino ˝o∏nierzom 1 DywizjiPiechoty im. T. KoÊciuszki i zapewni∏ o pami´cii wdzi´cznoÊci dla tych, którzy przeszli szlak bojo-wy do Berlina. PodkreÊli∏, ˝e Polska nie zapominao swoich bohaterach oraz z∏o˝y∏ podzi´kowaniamiejscowym w∏adzom za piel´gnowanie pami´cio polskich ˝o∏nierzach i ich mogi∏ach znajdujàcychsi´ na bia∏oruskiej ziemi.

W imieniu polskiej delegacji mjr KazimierzRdzanek zaznaczy∏, ˝e ...przybywamy jako spad-kobiercy 1 Dywizji Piechoty im. T. KoÊciuszki, spe∏-niajàc swój patriotyczny obowiàzek g∏oszenia pra-wdy skàd przysz∏a WolnoÊç. WolnoÊç przynieÊli˝o∏nierze odrodzonego Wojska Polskiego walczàcu boku Armii Czerwonej. Przedstawi∏ weteranówpolskiej delegacji: p∏k. Zygmunta Bàka walczàcegoo Ko∏obrzeg, rannego na przedpolach Berlina,kmdr. Józefa Czerwiƒskiego, który z Wo∏ynia,przez Warszaw´ doszed∏ 70 km za Berlin, p∏k.Czes∏awa Lewandowskiego uczestnika PowstaniaWarszawskiego i wi´ênia obozu Sztuthof oraz p∏k.Tadeusza Tarkowskiego partyzanta z oddzia∏u So-biesiaka pod Równem i ˝o∏nierza Armii Czerwonej.

JJako dar do zbiorów Mauzoleum upami´tnia-jàcych wejÊcie Dywizji do dzia∏aƒ bojo-

wych i pierwszà jej bitw´, kombatanci z Warsza-wy przekazali rzeêb´ d∏uta Janusza Tomasiƒskie-go – popiersie dowodzàcego w tej bitwie gen. bryg.Zygmunta Berlinga. Akt przekazania odczyta∏ p∏kCz. Lewandowski a ods∏onili mjr K. Rdzanek i A. Zawadil. Po oficjalnych uroczystoÊciach ichuczestnicy wzi´li udzia∏ we wspólnej kolacji.

Pami´ç o bitwie pod Lenino – b´dàcej chrztem bojowym 1 polskiej Dywizji Piechoty im. Tadeusza KoÊciuszki a jednoczeÊniepoczàtkiem szlaku bojowego Wojska Polskiego na froncie wschod-

nim, wesz∏a na trwale do polskich tradycji or´˝nych II wojny Êwiato-wej. Po sformowaniu w Sielcach nad Okà, przysi´dze, w przyspie-

szonym trybie skierowano dywizj´ w stron´ linii frontu.

LENINO1943–2016

Teks

t if

oto:

EELL˚

BBIIEE

TTAA SS

AADD

ZZYY¡¡

SSKKAA

7

W ROCZNIC¢ AGRESJI NIEMIEC NA POLSK¢

WWystępująca w imieniu prezyden-ta Opola, Katarzyna Komorni-cka-Marciniak okolicznościowe

przemówienie zakończyła słowami: Początek

wojny – to początek koszmaru, z którego świat

obudził się dopiero po sześciu latach. Choć

upływają całe dekady, dramatu wojny nie spo-

sób i nie wolno zapomnieć. Dlatego tu jeste-

śmy! W imieniu prezydenta Opola Arkadiusza

Wiśniewskiego – witam Państwa na uroczysto-

ści upamiętniającej 77. rocznicę rozpoczęcia

II wojny światowej. Serdecznie witam najważ-

niejszych gości – kombatantów walk o niepod-

ległą Ojczyznę. Witam Henryka Leopolda Kali-

nowskiego – uczestnika Powstania Warszaw-

skiego i szturmu Berlina, kawalera Krzyża Wo-

jennego Virtuti Militari, wiceprezesa Zarządu

Głównego Związku Kombatantów RP i BWP.

Następnie głos zabrali przedstawicielewładz, w tym Adrian Czubak – wojewodaopolski, Sławomir Rakoczy - I wicemarszałekwojewództwa opolskiego i Marcin Rol - wice-prezydent Opola. Wyrażali troskę o pokojowybyt narodu, obowiązek pamięci o wojennychlosach kraju i jego mieszkańców, o wkładziePolski w dzieło pokonania hitlerowskiego agre-sora, o szacunku dla frontowego wysiłku pol-skich żołnierzy walczących na bitewnych po-lach wielu kontynentów, o międzypokolenio-wym solidaryzmie, o kształtowania prospołe-

cznych postaw i patriotyzmie.Kombatanckim Krzyżem Zwy-

cięstwa wiceprezes Kalinowskiodznaczył sztandar 10. Opol-skiej Brygady Logistycznej zazasługi w służbie ONZ.

Ponadto w imieniu Ogólno-polskiego Stowarzyszenia Spo-łecznego Misja Pojednania – ja-ko jego wiceprezes wręczyłekscelencji ks. biskupowi An-drzejowi Czai komandorięMissio Reconciliationis.

Z kolei Wojewoda Opolskiw imieniu szefa UdSKiOR wrę-czył grupie osób odznaczenie

Pro Patria. Prezesowi płk. Stefanowi Szelcewręczono Krzyż Czynu Zbrojnego Polskiej Sa-moobrony na Kresach Wschodnich RP.

Uczestnicy uroczystości wysłuchali ApeluPamięci – odczytanego przez przedstawicielamiejscowego garnizonu, a kompania honoro-wa 10. Opolskiej Brygady Logistycznej oddałatrzy salwy honorowe. Zgodnie z tradycją podPomnikiem Bojowników o Polskość ŚląskaOpolskiego złożono wieńce i zapalono znicze.Z trzech boków placu Wolności zapłonęłyrzędy ogni stwarzając niesamowity nastrój,który dopełniła melodia „Cisza“. Uroczystośćzakończono odegraniem hymnu Wojska Pol-skiego oraz podziękowaniem mieszkańcomOpola, organizacjom kombatanckim, społecz-nym i młodzieżowym, a także żołnierzomi zaproszonym gościom za uczestniczeniew tej patriotyczno-historycznej uroczystości.

WWtym samym dniu odbyła się rozmo-wa grup aktywu kombatanckiego.

Wzięli w niej udział m.in. b. dowódcy pułków,dywizji i b. dowódca Śląskiego Okręgu Woj-skowego. Kombatanci są zaniepokojeni „rewi-zją“ historii II wojny światowej. Oburzeni sąnegowaniem przez niektórych „historyków“udziału w wyzwoleniu Polski 1 i 2 AWP. Toprzecież w ofensywie z linii Wisły do Łabywalczyły – wespół z trzema frontami radziec-kimi jedynie formacje Wojska Polskiego. Ichdokonaniem było wyzwolenie zachodniejczęści Polski i odzyskanie Ziem Piastowskich.Walczyli polscy żołnierze na obszarze od Wi-sły do Odry, w Meklemburgii, Brandenburgiii w Saksonii. Tych faktów nie da się przemil-czeć ani przeinaczyć.

HH.. LL.. KK..Foto: Jerzy Smajdor

PPRRZZYY PPOOMMNNIIKKUU BBOOJJOOWWNNIIKKOOMM OO PPOOLLSSKKOOŚŚĆĆ ŚŚLLĄĄSSKKAA OOPPOOLLSSKKIIEEGGOO......

1 września, wieczór. Na placu Wolności setki mieszkańców, dziesiątki pocztów sztandarowych, głównie organizacji kombatanckich,przedstawiciele władz, kompania reprezentacyjna 10 Opolskiej Brygady Logistycznej ze sztandarem. Rozpoczyna się, zorganizowanaprzez władze Opola, uroczystość poświęcona 77. rocznicy napaści hitlerowskiej III Rzeszy na Polskę. Zgodnie z ceremoniałem wojsko-wym podniesiono na maszt flagę, odegrano hymn narodowy.

Fot.

K. O

rzec

how

ski

13

PPo raz piàty obchodzonow Warszawie Âwi´toKawalerii Polskiej, zor-

ganizowane przez DowództweoGarnizonu Warszawa, Urzàd ds.Kombatantów i OR oraz Federa-cj´ Kawalerii Ochotniczej.

W pierwszym dniu ulicami stolicy przemaszerowa∏y na placmarsza∏ka J. Pi∏sudskiego pod-oddzia∏y kawalerii ochotniczeji Szwadron Kawalerii WP, ∏àcznie130 koni i jeêdêców. Przed Gro-bem Nieznanego ˚o∏nierza odby-∏a si´ uroczysta zmiana posterun-ku honorowego, poprzedzona ode-graniem przez Orkiestr´ Wojsko-wà ze Szczecina hymnu paƒstwo-wego. Dowódca Garnizonu War-szawa gen. bryg. Robert G∏àb,witajàc weteranów walk, rodzinykawaleryjskie i zaproszonych goÊ-ci, wÊród nich przewodniczàcegoSejmowej Komisji Obrony Narodo-wej Micha∏a Jacha, powiedzia∏m.in., ˝e obchodzone corocznieÊwi´to stanowi okazj´, by w tymszczególnym miejscu oddaçho∏d kawalerzystom, u∏anomi strzelcom konnym, którzy w mi-nionych latach walczyli o wol-noÊç i niepodleg∏y byt naszej oj-czyzny. Genera∏ nawiàza∏ te˝ door´˝nych tradycji, budzàcychuznanie jazdy polskiej, podkre-Êlajàc jej elitarny charakter i m´-stwo. Wspomnia∏ o bohaterskiejpostawie i walecznoÊci naszychu∏anów pod Komarowem, w bitwiez przewa˝ajàcymi si∏ami bolsze-wickimi w czasie wojny polsko--bolszewickiej (1919-1920) orazw kampanii wrzeÊniowej 1939 r.

Nast´pnie odczytano ApelPami´ci i oddano salw´ honoro-wà przez ˝o∏nierzy Kompanii Re-prezentacyjnej WP.

Podczas uroczystoÊci dowód-ca batalionu reprezentacyjnegoWP pp∏k Leszek SzczeÊniak wr´-czy∏ odznaki okolicznoÊcioweSzwadronu Kawalerii WP. Otrzy-mali je – mjr Roman Kusz z 15 Pu∏-ku U∏anów Wielkopolskich i st.u∏an ¸ukasz Wereszko, ˝o∏nierztego pododdzia∏u. Prezes Stowa-rzyszenia Bitwa pod KomarowemTomasz Dudek wr´czy∏ „Z∏oteHonorowe Odznaki U∏ana Koma-rowskiego“, nadawane za zas∏u-gi w dziedzinie kultywowania tra-dycji wspomnianej bitwy. Jednàz nich otrzyma∏ wspomniany do-wódca batalionu, drugà wyró˝-niono mjr. Jaros∏awa Stawskiego,dowództw´ Garnizonu Warszawa,wczeÊniej, przez 11 lat, dowód-ca Szwadronu Kawalerii WP.

Podczas uroczystoÊci poÊli-zgnà∏ si´ i upad∏ jeden z konipododdzia∏ów ochotniczych. Wy-glàda∏o to groênie, ale kawale-rzysta i koƒ wyszli z opresji bezszwanku. UroczystoÊç zakoƒczy∏adefilada Kompanii Reprezentacyj-nej WP, pocztów sztandarowychdywizji i brygad kawalerii pan-cernej – 12. Brygady Zmechani-zowanej i 25. Brygady KawaleriiPowietrznej. W defiladzie zapre-zentowali si´ u∏ani ze szwadro-

nów i sekcji jeêdzieckich zrzeszo-nych w Federacji KawaleriiOchotniczej, a poprowadzi∏ jew szyku rotmistrz Jan Znamiecz 8. Pu∏ku U∏anów.

W drugim dniu Âwi´ta Kawa-lerii z∏o˝ono kwiaty pod Pomni-kiem Tysiàclecia Jazdy Polskiejw Warszawie oraz na CmentarzuPowàzkowskim na grobie gen.bryg. Micha∏a Gutowskiego, le-gendarnego kawalerzysty i olimpij-czyka, dowódcy szwadronu 17. Pu∏ku U∏anów.

Na terenie hipodromu „Legia– Kozielska“ ks. pra∏at p∏k dr. JanDomian odprawi∏ polowà msz´Êw., po której rozpoczà∏ si´ Fe-styn Rodzinny. Widzowie obej-rzeli pokaz wybranych elementówmusztry paradnej w wykonaniu

Szwadronu Kawalerii WP. Zapre-zentowa∏y si´ równie˝ pododdzia-∏y kawalerii ochotniczej. W koƒ-cowej cz´Êci pokazów rozegra-no mecz polo i udekorowanozwyci´zców zawodów kawaleryj-skich „Militari“ – Memoria∏u AK.Mistrzostwo Polski zdoby∏ u∏anMiko∏aj Walter na koniu Dominoz 15 Pu∏ku U∏anów Poznaƒskich.Licznie przyby∏a spo∏ecznoÊç stoli-cy wys∏ucha∏a koncertów Orkie-stry Wojskowej ze Szczecinaoraz wokalistów Studia Piosenkiprzy Klubie Dowództwa Garnizo-nu Warszawa. Ch´tni wzi´liudzia∏ w konkursach KawaleriaPolska w walce o Niepodleg∏àw latach 1914-1920, 1939 orazU∏ani malowani. Zaprezentowa-no wystawy okolicznoÊciowe.

KAWALERYJSKIEÂWI¢TOÂwi´to Kawalerii Polskiej zosta∏o ustanowione w 2009 r.przez ministra obrony narodowej w rocznic´ bitwy 1 Dy-wizji Kawalerii dowodzonej przez p∏k. Juliusza Rómmlaz trzykrotnie liczniejszà 1 Armià Konnà Siemiona Budion-

nego, stoczonej podczaswojny polsko-bolszewickiejw 1920 r. pod Komarowem.By∏a to najwi´ksza bitwakawalerii XX w., podczasktórej zgin´∏o i zosta∏o ran-nych oko∏o 300 polskich˝o∏nierzy, tj. 20% stanu bo-jowego. Straty czerwono-armistów, którzy znacznieos∏abieni do koƒca wojnynie odegrali znaczàcej rolina froncie, sà nieznane.

AADDAAMM

SSTTAA

SSII¡¡

SSKKII

Fot.

11/2016

20

WIELU¡

11wrzeÊnia 1939 r. o go-dzinie 4.40 atakiem

niemieckiej Luftwaffe na Wie-luƒ rozpocz´∏a si´ II wojnaÊwiatowa. Miasto o 700-let-niej historii leg∏o w gruzach,1200 jego mieszkaƒców stra-ci∏o ˝ycie. Mo˝emy to prze-czytaç na tabli-cy umiesz-czonejna pa-miàt-k o -

wym kamieniu, usytuowanymw pobli˝u fundamentów daw-nej kolegiaty pw. Êw. Micha∏aArchanio∏a. Pierwsze bombyzniszczy∏y szpital pw. Wszys-tkich Âwi´tych oraz ten ko-Êció∏ nale˝àcy do zabytkówpolskiej kultury narodowej.Obecnie jego pozosta∏oÊcistanowià pomnik barbarzyƒ-skiego zniszczenia miastaoraz sà miejscem patriotycz-no-religijnych uroczystoÊci.

Pod Honorowym Patrona-tem Prezydenta Rzeczypo-spolitej Polskiej Andrzeja Du-dy odby∏y si´ w Wieluniu uro-czystoÊci zwiàzane z 77. rocz-nicà wybuchu II wojny Êwia-towej, które zapoczàtkowa∏28 sierpnia II Wieluƒski BiegPokoju i Pojednania.

31 sierpnia w MuzeumZiemi Wieluƒskiej otwarto

wystaw´ Wieluƒ MiastoPokoju i Pojednania orazzorganizowano spotka-

nie kombatantówi Êwiadków

z uczestni-kami Bie-

gu Pa-m i ´ c ina tra-

sie Nowa WieÊ – Wieluƒ.W Nowej Wsi zapalono ZniczPami´ci, bowiem z usytuo-wanego tutaj lotniska wystar-towa∏y niemieckie samolotydo ataku na Wieluƒ.

1 wrzeÊnia 2016 r.o godz. 4.40 donoÊny dêwi´ksyren alarmowych obwieÊci∏rozpocz´cie uroczystoÊciprzed pomnikiem upami´t-niajàcym ofiary bombardo-wania Wielunia. Wzià∏ w nich

udzia∏ miedzy innymi wice-premier PPiioottrr GGlliiƒƒsskkii, któryodczyta∏ list od premier Be-aty Szyd∏o. Pani premier na-pisa∏a w nim, ˝e Rzàd kwestiebezpieczeƒstwa Polski traktu-je priorytetowo. Wieluƒ sta∏si´ przyk∏adem okrucieƒstwawojny i cierpienia niewin-nych. Dzisiejsze obchodyniech podtrzymujà pami´ço tamtych tragicznych mo-mentach i niech stanà si´ostrze˝eniem dla potomnychprzed skutkami nienawiÊcii niszczàcej si∏y totalitaryzmu.Podobne s∏owa wypowie-dzia∏ PPaawwee∏∏ OOkkrraassaa burmistrzWielunia i starosta wieluƒskiAAnnddrrzzeejj SStt´ppiieeƒƒ. Po przemó-wieniach odczytano Apel Pa-

mi´ci. Pod pomnikiem z∏o˝o-no liczne wiàzanki kwia-

tów. Na zaproszenie or-

ganizatorów w uroczy-stoÊciach w Wieluniuwzi´li udzia∏ przedsta-wiciele Zarzàdu G∏ów-nego Zwiàzku Kom-batantów RP i BWPz p∏k. JJóózzeeffeemm KKaarr--bboowwnniikkiieemm i kmdrprof. JJóózzeeffeemm CCzzeerr--wwiiƒƒsskkiimm na czele.

UczestniczyliÊmyw uroczystej inau-guracji roku szkol-nego, która odby∏asi´ w Hali Wieluƒ-skiego OÊrodkaSportu i Rekrea-cji. MogliÊmy okla-skiwaç stypendy-stów, którzy za-kwalifikowali si do

programu urucho-mionego przez Fun-

dacj´ na Rzecz RozwojuPowiatu Wieluƒskiego oraz

wys∏uchaç koncertu przygo-towanego przez uczniów.

W dniu inauguracji nowe-go roku szkolnego i rocznicynapaÊci Niemiec hitlerow-skich na Polsk´ obchodzonyjest równie˝ Dzieƒ Weterana.Z tej okazji w Wieluƒskim Do-mu Kultury odby∏o si´ uro-czyste spotkanie burmistrzaPaw∏a Okrasy i starosty An-drzeja St´pnia z kombatanta-mi i Êwiadkami bombardowa-

nia Wielunia. W spotkaniutym i wspólnym obiedzieuczestniczy∏ szef GabinetuPrezydenta RP, sekretarz stanu AAddaamm KKwwiiaattkkoowwsskkii.W swoim wystàpieniu zwróci∏si´ z apelem do zebranych,aby prawd´ o wieluƒskiej tragedii przekazywaç, szcze-gólnie m∏odemu pokoleniuPolaków, aby uczynili wszyst-ko by podobna sytuacja ni-gdy wi´cej nie mog∏a si´ po-wtórzyç.

Warszawska delegacjaz du˝ym zainteresowaniemzwiedzi∏a Muzeum ZiemiWieluƒskiej, a szczególnieotwartà 31 sierpnia wystaw´,gdzie na wielu fotografiachmo˝na by∏o zobaczyç ogromzniszczeƒ, jaki dokona∏ si´w tym mieÊcie ju˝ w pierw-szym dniu wojny.

Koƒczàc wizyt´ w Wielu-niu uczestniczyliÊmy w uro-czystej mszy Êw., odprawio-nej w fundamentach zbom-bardowanej fary, którà cele-browa∏ i patriotyczne kazaniewyg∏osi∏ Arcybiskup Metro-polita Cz´stochowski WWaa--cc∏∏aaww DDeeppoo.

W godzinach wieczor-nych odby∏a si´ debata na te-mat Unia Europejska – gwa-rant pokoju i wspó∏pracyz udzia∏em przewodniczàce-go Mi´dzynarodowego Sto-warzyszenia Miast Or´downi-ków Pokoju. Takim miastemod lat jest Wieluƒ. Ze wzgl´-du na koniecznoÊç powrotudo Warszawy nie mogliÊmyuczestniczyç w tej debacieani wys∏uchaç przewidziane-go na godz. 20 koncertu Ze-spo∏u „Âlàsk“.

Tekst i foto: EELL˚BBIIEETTAA SSAADDZZYY¡¡SSKKAA

Szanowny Panie Prezesie,

Tragedi´ Wielunia, na któregojako pierwszego spad∏y hitlerow-skie bomby II wojny Êwiatowej mieli-Êmy zawsze na uwadze, i wielo-krotnie o tym pisaliÊmy w naszychartyku∏ach (np. w „PW“ nr 9/2014oraz w bie˝àcym numerze).

Atak na Westerplatte podkre-ÊliliÊmy dlatego, i˝ sta∏ si´ onw Êwiatowej historiografii symbo-lem agresji Niemiec na Polsk´.

Redakcja