Dzieciństwo

• Tadeusz Kościuszko urodził się w 1746 r. jako czwarte, ostatnie dziecko w rodzinie

• Była to niezbyt zamożna szlachecka rodzina

• Tadeusz wcześnie stracił ojca

• Matce trudno było wykształcić dzieci

Edukacja młodego Tadeusza

• Jako młody chłopiec kształcił się w Kolegium Pijarskim (były to szkoły o wysokim poziomie nauczania)

• Dalsza nauka stała się niemożliwa, ponieważ matce brakowało pieniędzy

• W 1765 r. król Stanisław Poniatowski założył Szkołę Rycerską, która otworzyła szansę zdobywania wiedzy dla szlachty mniej zamożnej

• Tadeusz podjął naukę w tej szkole

• Był uczniem zdolnym i pracowitym

• Miał duże zdolności plastyczne

• Jego talent dostrzegł król Stanisław i wysłał Tadeusza na studia do Paryża

• Kościuszko zdobywał tam wiedzę wszechstronną

• Pragnął być oficerem polskiej armii i zdobytą wiedzę wykorzystać dla kraju

Powrót do kraju• Kościuszko po powrocie do Polski zastał ją

osłabioną pierwszym rozbiorem w 1772 r. • Dla niego nie było miejsca w polskiej armii • Wyjechał więc, by walczyć o wolność innych

ludów • Przez 8 lat walk w Ameryce zaskarbił sobie

uznanie, szacunek i miłość ludu• Stał się bohaterem narodowym Stanów

Zjednoczonych

• Tak mówili o nim inni dowódcy :

„Do liczby najużyteczniejszych i najmilszych dla mnie towarzyszów broni należał pułkownik Kościuszko.

Z niczym nie daje się porównać gorliwość jego służby publicznej(…), bardzo się wyróżniał bezprzykładną skromnością i zupełną nieświadomością tego, że dokonał czegoś niezwykłego.”

• Podobną ocenę zyskał od naczelnego wodza amerykańskiej armii Jerzego Waszyngtona

• On to mianował Kościuszkę „jenerałem”

• W 1784 Tadeusz wraca do Ojczyzny • W dalszym ciągu nie ma dla niego miejsca w

polskiej armii • Dopiero uchwały Sejmu Czteroletniego

otworzyły Kościuszce drogę do spełnienia marzeń

• Wsławił się w obronie Konstytucji 3 Maja odnosząc wspaniałe zwycięstwo w bitwie pod Dubienką

Kolejna emigracja• Przystąpienie króla do Targowicy zakończyło

wojnę • Zaborcy dokonali II rozbioru Polski w 1793 r. • Wszyscy patrioci – również Kościuszko musieli

opuścić kraj

• Na emigracji przygotowano powstanie • Sława Kościuszki była tak wielka, że nikt nie

miał wątpliwości, iż to właśnie on ma stać na czele powstania

• Kościuszko osobiście czuwał nad jego przygotowaniem

Kraków• 24 marca 1794 r. Kościuszko stanął na Rynku w

Krakowie i złożył przysięgę :

„Ślubuję Ci życie ,ślubuję Ci duszę ,

Za Bożą pomocą, wolność wrócić muszę!”

„Ja, Tadeusz Kościuszko…”• „ Nie stoję tu w srebrze, nie stoję tu w złocie,

Lecz w pogardzie śmierci, w staropolskiej cnocie!”

„Ogłaszam przed niebem Narodu powstanie!”• A głosy buchnęły wśród rynku i grodu :

„Niech żyje Kościuszko, naczelnik narodu!”

Ej, byłaż to chwila i święta i boża …

Cała Polska drgnęła, od morza do morza!

(M.Konopnicka- „Przysięga”)

• Kościuszko zawsze starał się ulżyć doli chłopów• Oni darzyli go ogromną miłością i zaufaniem • Na jego skinienie szli w najgorętszy bój • Uzbrojeni tylko w kosy (stąd nazwa kosynierzy)

parli na przód czyniąc spustoszenie w szeregach wroga

Racławice • Wykorzystując zaskoczenie zaborców

Kościuszko podjął próbę przedostania się do Warszawy

• 4 kwietnia 1794 zaatakował pod Racławicami korpus rosyjskiego generała Tormasowa i odniósł zwycięstwo

• Kościuszko wysoko ocenił zasługi chłopów, a jednego z nich Wojciecha Bartosza mianował oficerem i nadał mu nazwisko Głowacki

Uniwersał połaniecki • Nie mając wystarczających sił, by przedostać się

do Warszawy, Kościuszko założył w Połańcu obóz i starał się wykorzystać czas na reorganizacje i wzmocnienie wojska

• 7 maja 1794 ogłosił słynny uniwersał połaniecki • Dzięki nadzwyczajnym wysiłkom organizacyjnym

udało się powstańcom wystawić 55-tys. armię i około 50-tys. milicję czuwającą nad porządkiem i bezpieczeństwem

• Jeszcze echo racławickie w polu się kołysze

A w Połańcu pan Kościuszko Uniwersał pisze:

Pisze, podpisuje : „ Za krew i za rany

Ziemię ci daruję, ludu mój kochany”

(M. Konopnicka- „Uniwersał Połaniecki)

Bitwa pod Szczekocinami• Chcąc zapobiec połączeniu się wojsk rosyjskich

i pruskich, Kościuszko zaatakował znacznie silniejsze wojska rosyjskie dowodzone przez generała Denisowa i 6 czerwca 1794 r. pod Szczekocinami poniósł porażkę

Bitwa pod Maciejowicami• Rosjanie uzyskali jednak pomoc Prus • Zjednoczono wszystkie siły i doszło do ostatniej

bitwy pod Maciejowicami -10 październik 179410 październik 1794• Polacy w tej bitwie ponieśli dotkliwą klęskę, która

przesądziła o losach powstania

• Ranny Kościuszko dostał się do niewoli rosyjskiej, gdzie spędził 2 lata

• Uwolniony został przez syna Katarzyny II, cara Pawła I

• Po odzyskaniu wolności postanowił wyjechać za granicę

ŚMIERĆ• Ostatnie lata swego życia spędził w Solurze w

Szwajcarii • Tam zmarł 15 października 1817 r.

„ Tam w Szwajcarów wolnej ziemi Żył Kościuszko długie lata I obracał tęskne oczy, Gdzie rodzinna jego chata” M. Konopnicka „Śmierć Kościuszki”

• W rok później przewieziono prochy Tadeusza Kościuszki do Krakowa i złożono na Wawelu

• Polacy usypali mu pomnik- Kopiec Kościuszki • Trwalszy od pomnika pozostało wspomnienie w

sercach narodu • Świadczą o tym pomniki, które stoją w wielu

miastach polskich i amerykańskich

Jego imieniem nazywane są ulice

Dywizjon 303 walczący w bitwie o Anglię nosił jego imię

Pierwsza Dywizja Piechoty, która przeszłą szlak bojowy Lenino- Berlin również nosiła imię Kościuszki

Także nasza szkoła nosi imię tego wspaniałego Polaka – bohatera dwóch kontynentów: Europy i Ameryki

Dziękuję za uwagę……….

• Opracowała: Katarzyna Kapecka

• Kwiecień 2012