Sztuka współczesna

Geneza i program(Pop art.)

Na ukształtowanie się pop-artu miał wpływ konsumpcyjny charakter zachodniej cywilizacji, zwłaszcza mechanizmy reklamy. Styl ten czerpał z surrealizmu, co widać m.in. w paradoksalnych zestawieniach, komiksów, przenosząc je na płótna, jak i naturalizmu, przedstawiając niekiedy przedmioty codziennego użytku z werystyczną dokładnością. Wyróżniał się nieograniczoną swobodą twórczą, dążącą do zobrazowania cywilizacji wielkomiejskiej i jej kultury masowej. Początkowo wyrażał się za pomocą malarstwa, z czasem zaczął wykorzystywać inne środki plastyczne tworząc aranżacje przestrzenne, instalacje itd.Opisując pop-art należy pamiętać o jego dwutorowości: europejskiej, przede wszystkim angielskiej, oraz amerykańskiej historii.

Pop-art w Polsce

• Pop-art nie przyjął się w Polsce tak jak w Stanach Zjednoczonych czy zachodniej Europie, gdyż nie istniały tu wówczas odpowiednie warunki polityczne, ekonomiczne i kulturowe. Kierunek ten zwrócił jednak uwagę polskich artystów ponownie na sztukę figuratywną, nowy sposób wykorzystania przedmiotów pospolitych.

• Pewien wyjątek stanowi twórczość takich artystów jak Benon Liberski czy Jerzy Krawczyk, którzy zaadaptowali styl pop-artu dając fotograficznie przedstawionym przedmiotom główną rolę w swoich dziełach. Ważną rolę w dobie polskiego pop-artu odegrali twórcy polskiego plakatu, tacy jak Roman Cieślewicz, czy Jan Młodożeniec.

• Za polską odmianę pop artu uważa się sztukę tworzących w latach 70. jako grupa Neo Neo Neo Jana Dobkowskiego i Jerzego "Jurry" Zielińskiego. W kategoriach pop artu można także patrzeć na sztukę Natalii LL - szczególnie jej prace Sztuka konsumpcyjna i Sztuka postkonsumpcyjna oraz na prace artystów z kręgu warszawskiej Galerii Współczesnej, m.in Teresy Tyszkiewicz i Zdzisława Sosnowskiego, solowe realizacje Zdzisława Sosnowskiego czy prace Janusza Haki.

Pop art

• Pop art, popart (z ang. popular art = sztuka

popularna) – prąd artystyczny w sztuce po II wojnie

światowej, wywodzący się z ekspresjonizmu

abstrakcyjnego. Termin pop-art został po raz

pierwszy użyty przez angielskiego krytyka sztuki

Lawrence’a Allowaya w „Przeglądzie

Architektonicznym” („Architectural Digest”) z

1952roku do opisania tych obrazów, które

ilustrowały powojenny konsumpcjonizm i czerpały z

dóbr materializmu.

Op-art

• Op-art (ang. optical art - sztuka optyczna, wzrokowa, inaczej wizualizm) to kierunek w grafice, modzie, sztuce użytkowej i malarstwie, którego zadaniem jest oddziaływanie na oko widza, a nie na jego intelekt czy emocje; stosujący abstrakcyjne kombinacje linii dające geometryczne złudzenia optyczne, efekty świetlne, dynamiczne i fakturalne, zmierzające do wywołania wrażenia głębi oraz ruchu rozwibrowaniem pola widzenia. Za okres szczytowy op-artu uznaje się lata 50. i 60. XX wieku.

Sztuka współczesna• Sztuka współczesna - aktualny okres w dziejach sztuki, którego początek umownie wyznaczono na

połowę XX wieku (po II wojnie światowej). Nie podlega on jeszcze ustalonym, czasowym podziałom. Na skomplikowany obraz tej sztuki składają się: ruchy artystyczne, tendencje i manifesty.

• Zaczynu współczesności w sztukach wizualnych upatruje się w działalności dadaistów, czyli w początkach XX wieku.

• Od czasu, gdy artysta przestał być rzemieślnikiem w dziedzinie dekoracji i architektury, a stał się interpretatorem świata, twórcą szukającym odpowiedzi na istotne pytania epistemologiczne rozwiązującym własne problemy wewnętrzne - rola sztuki uległa zmianie. Estetyczne satysfakcje odbiorcy coraz rzadziej motywują twórców. Hasło "sztuka dla sztuki" - chociaż nie było pierwszym przykładem odchodzenia od służebnej roli sztuki - było pierwszym sztandarowym wezwaniem do wyzwolenia sztuki od uzależnień rynkowych.

• W obecnej dobie rozwoju cywilizacji nie można zamknąć sztuki współczesnej w jednolitych formułach. Sztuka poprzez dzieła artystów reaguje na ogromny potencjał, możliwości i zagrożenia otaczającego świata. Artyści dla swoich poszukiwań znajdują różne środki wyrazu. Do najwcześniej wprowadzonych nowatorskich rozwiązań - przez pierwszą awangardę - należą abstrakcje, collage, fotomontaż, manifest, obiekt, w czasach drugiej awangardy (neoawangardy) pojawia się także instalacje, happening, fluxus,videoinstalacje, performance. Nie istnieją żadne zauważalne dla współczesnego odbiorcy ograniczenia estetyczne czy techniczne w wypowiedzi artystycznej.

Centra Sztuki Współczesnej • Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski w

Warszawie• Instytut Sztuki Wyspa w Gdańsku• Centrum Sztuki Współczesnej Kronika w Bytomiu• Centrum Sztuki Współczesnej Łaźnia w Gdańsku• Centrum Sztuki Współczesnej Znaki Czasu w Toruniu• Centrum Sztuki Współczesnej Solvay w Krakowie• Mazowieckie Centrum Sztuki Współczesnej "Elektrownia"

w Radomiu.• Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie

Czasopisma poświęcone sztuce współczesnej

• ART & Business • ARTeon (od 1999)• ARTluk • artmix• artPapier (w sieci) • Czas Kultury• Czereja (już nie wydawane)• Exit (od 1990)• Format (od 1991)• Fort Sztuki• gazeta-muzeum.pl

Opracował Piotr Radzikowski z kl. II d

KONIEC