Sztuka starożytnej Grecji i Rzymu
Transcript of Sztuka starożytnej Grecji i Rzymu
Starożytnej Grecji
i Rzymu
Sztuka
GRECJASztuka starożytnej Grecji powstała i rozwijała się po upadku kultury mykeńskiej spowodowanym w głównym stopniu najazdem Dorów. Za czas jej trwania przyjmuje się okres od ok. 1200 p.n.e. do I w. p.n.e., czyli do czasu podboju starożytnej Grecji przez Rzymian.
Jednak wraz z podbojem rzymskim, nie skończył się definitywnie okres sztuki greckiej. Artyści nadal tworzyli, ale przede wszystkim na potrzeby kolekcjonerów rzymskich. Najczęściej ich dzieła były kopiami znanych wcześniej dzieł greckich. Dzięki tej działalności znamy wygląd wielu rzeźb, których oryginały zaginęły lub zostały zniszczone. Sztuka grecka (m.in. właśnie dzięki kopiom) wywarła przeogromny wpływ na rozwój sztuki rzymskiej. Jednak wraz ze zmianami politycznymi skończyła się jej samodzielność.
Okres archaiczny
Okres klasyczny
Okres hellenistyczny
Sztukę starożytnej Grecji dzielimy na trzy okresy:
GRECJA
OKRES ARCHAICZNYW okresie archaicznym (1100 – 400
r. p.n.e.) przedstawiano bogów w ludzkich postaciach. Zaczęła kształtować się architektura.
Powstały style: dorycki i joński. Nastąpił szybki rozwój
ceramiki.
RZEŹBA
Cechy rzeźby okresu archaicznego:
• - widoczny wpływ Wschodu (kanonu egipskiego)- posągi idealnych, pięknych ludzi- najczęściej spotykane są rzeźby nagiego młodzieńca, często zwycięzcy igrzysk sportowych lub przyodzianej w luźne szaty dziewczyny- postacie ukazywane są w postawie stojącej, siedzącej, czasem kroczącej (z jedną nogą lekko wysuniętą), zazwyczaj z uśmiechem na twarzy (archaiczny uśmiech) - rzeźby są zwarte, zamknięte, blokowe, o ustawieniu frontalnym- kompozycja jest statyczna- oś symetrii wyraźnie wyczuwalna
• Materiałami są drewno i wapień.
STYL JOŃSKI
STYL DORYCKI
W
„KORA Z SAMOS” ok. 570 – 560 p.n.e.
„WOŹNICA Z DELF”
CERAMIKAW dekoracji wyrobów ceramicznych pojawiły się wielobarwne wyobrażenia
fantastycznych zwierząt (sfinksów, gryfów, syren) oraz gatunków nie
spotykanych w Grecji – panter, tygrysów.
Wśród wzorów roślinnych spotykane są pąki lotosu, palmety,
rozety.Do użytku weszła też nowa metoda
zdobienia – rycie wzorów, w miejsce wcześniejszej dekoracji
malarskiej.
• styl geometryczny• styl orientalizujący• styl czarnofigurowy Technika ta
polegała na użyciu firnisu. Artysta malował nim postaci i przedmioty. Przy odpowiednim wypalaniu firnis nabierał czarnego koloru, podczas gdy reszta naczynia – czerwonego.
• styl czerwonofigurowy (w malarstwie czerwonofigurowym częstsze stają się malowidła ukazujące akcję – np. sceny tańca, zawodów sportowych itp.)
Style
CERAMIKA
WAZA „FRANCOIS”570 r. p.n.e.
STYL CZARNOFIGUROWY
STYL CZERWONOFIGUROWY
WAZA W STYLU GEOMETRYCZNYM
WAZA W STYLU ORIENTALIZUJĄCYM
OKRES KLASYCZNY(V WIEK – POŁ. IV W. P.N.E.)
Okres klasyczny często zwany jest „złotym okresem kultury greckiej”.
Rozpoczyna się on od odbudowy Aten po II wojnie perskiej, a kończy
przyłączeniem Grecji do imperium Aleksandra Wielkiego.
ARCHITEKTURA
Cechy architektury klasycznej
Smukłe budowle Dekoracyjne wnętrza
Wpływ wschodu (monumentalnoś
ć)
Domy na planie prostokąta
ARCHITEKTURA
Typy budowli
Agora (otoczona portykami)
Pomniki honoracyjne
Tolos (świątynia na planie
koła)
Gimnazjony Teatry
PARTENON (447 – 432 R .P.N.E.)
THESEJON
ŚWIĄTYNIA POSEJDONA I ATENY
TEATR W EPIDAUROS
- najlepiej zachowany grecki teatr- 52 rzędy siedzeń ułożonych w dwóch kondygnacjach (po 32 i 20),- zbudowany przez Polikleta Młodszego - około 300 r. p.n.e.- który mógł pomieścić 14 tysięcy widzów - co 4 lata odbywały się tam agony sportowo-dramatyczne zw. Asklepiami- okrągła orchestra, otoczona rowem odprowadzającym wody deszczowe- z jednej strony zamknięta wysokim na 4m proscenium
RZEŹBA
Materiałymarmur (wcześniej częściej używano
miękkiego porosu), doskonalono techniki odlewnicze
technika chryzelefantynowa, która polegała na okładaniu drewnianych
posągów płytkami ze złota – ubiór i kości słoniowej – ciało ukazywanych postaci
bogów
Cechy rzeźby klasycznejzapotrzebowanie na portret
rzeźby zbudowane zgodnie z zasadą kontrapostu
przedstawienia postaci w sposób dynamiczny, ekspresyjny
idealizujące przedstawienia polityków, myślicieli i filozofów
RZEŹBIARZE KLASYCZNI
Fidiasz
Poliklet
Lizyp
„DORYFOROS” POLIKLET
„APOLLO Z JASZCZURKĄ”PRAKSYTELES
„APOKSYMENOS”LIZYP
„BAHANTKA”SKOPAS
MALARSTWO-tematyka wzbogacona o wątki mitologiczne i martwą naturę.- sceny i postacie realistycznie- biegłość techniki , iluzjonizm- pojawił się pejzaż -nowatorska technika enkaustyki (gorącego wosku do sporządzania farb, które nakładano na gorąco i polerowano)-sztuka mozaikarska - szczególnie w Macedonii - Apollodoros z Aten zastosował światłocień, jego obrazy wykonane barwnymi plamami, bez użycia tonów pośrednich- perspektywa uzyskana przy zastosowaniu tej techniki nazywana jest skiagrafią
PORTRET POETKI
323 r. p.n.e. – 30 r. p.n.e. Jest to ostatni okres w sztuce starożytnej Grecji. Charakteryzował go orientalizm formy i bogactwo tematyki. Sztuka nabrała cech uniwersalnych, gdyż łączyła tradycję grecką oraz innych podbitych państw. Dobrobyt spowodował rozkwit laickiego rzemiosła artystycznego. Twórcy skłaniali się ku realizmowi i ekspresji.
OKRES HELLENISTYCZNY
Malarstwo
Rzeźba
Architektura
MalarstwoŚcienne
• Technika temperowa• Styl inkrustacyjny (naśladowanie okładzin z marmuru)• Zdobiło wnętrza bogatych domów
Wazowe
• Zastąpione przez dekoracje reliefowe• Wyciskane motywy geometryczne i roślinne• Tworzył je Appeles i Antyfinos
Monumentalne
• Ukazywanie uczyć i emocji postaci• Ryparografia
Sceny rodzajowe
Pejzaże
Martwa natura
Tematyka obrazów
„DIONIZOS NA LAMPARCIE”
RZEŹBARzeźba hellenistyczna była skupiona głównie na człowieku. Wypracowała w pełni realistyczne formy modelunku.
Tendencje rzeźby hellenistycznej
Barokowa (patetyczna i dynamiczna)Rokokowa (delikatna, finezyjna)Klasycyzująca (chłodna i tradycyjna)
Rzeźby tworzone były jako wolnostojące, o wieloplanowej kompozycji. Zróżnicowanie etniczne odzwierciedlały rysy postaci.
„UMIERAJĄCY GAL”
„GRUPA LAOKONA”
„ŚPIĄCA HEMAFRODYTA”
„WENUS Z
MILO”
„NIKE Z SAMOTRAKI”
ARCHITEKTURAArchitektura tego okresu związana jest w dużej mierze z zakładaniem nowych miast i przebudowywaniem już istniejących. Jednym z czołowych urbanistów był architekt Dejnokrates, projektant Aleksandrii. W planowaniu pojawiły się nowatorskie rozwiązania– biorące pod uwagę ukształtowanie terenu, warunki klimatyczne, odległość od szlaków komunikacyjnych oraz możliwości zaopatrzenia w wodę.
Elementy greckiego miasta
Agora Buleuterion (ratusz)
Eklesiastreon(gmach
zgromadzeń)
Stoa (o różnym
przeznaczeniu)
Palestra (szkoła
zapasów i boksu)
PORTYK „STOA ATTALOSA”
„WIELKI OŁTARZ ZEUSA” REKONSTRUKCJA
STAROŻYTNY RZYM
Wszystkie Rzymskie dzieła przejawiają silne wpływy sztuki greckiej.
Pierwsza faza bezpośrednich kontaktów Rzymu z ośrodkami artystycznymi świata greckiego
naznaczona jest licznymi grabieżami. Ekspansja rzymska na południowe tereny i podbój Grecji
wywarło duży wpływ na sztukę.Sztukę rzymską zdominowały dwa pojęcia:
pragmatyzm i realizm.
•Budowle na planie prostokąta•Portyki •Stosowanie kamienia i marmuru• Budowa miast na planie prostokąta •Regularna siatka ulic
Podobieństwa między Rzyme
m a Grecją
CHARAKTERYSTYCZNE ELEMENTY ARCHITEKTURY RZYMSKIEJ:
-termy czyli łaźnie publiczne, które były ponadto miejscem spotkań, rozrywki i wypoczynku.-amfiteatr– konstrukcja na planie elipsy z centralnie położoną areną na której rozgrywały się walki, oraz wznoszącą się dookoła widownią.
KOLOSEUM (AMFITEATR)81 R.
ŁUKI TRIUMFALNE
Przejętym z innych kultur ale jakże popularnie używany w Rzymie był łuk. Dekoracje na zewnątrz łuku były najczęściej wzorowane na greckie. Łączono go także z kolumną – Łuk Triumfalny , Łuk Tytusa – podwójny, Łuk Sewera i Konstantyna – podwójny. Pojawiły się rotundy i kopuły.
ŁUK TRIUMFALNY
AKWEDUKT
Akwedukt z języka łacińskiego oznacza wodociąg, które doprowadzały wodę z odległych ujść do miast, układano na zasadzie powolnego, stałego spadku. Nad dolinami głęboko wyciętymi w korytach rzecznych budowano wiadukty i mosty służące jako podbudowa. Ta konstrukcja arkadowa miała wiele zalet, nie przecinała szlaków komunikacyjnych i transportowych, wymagała mniej budulca i była lżejsza od ślepego muru tej samej wysokości. By uzyskać stabilność, arkady ustawiano w kilku kondygnacjach, nadając im zmienną wysokość, rozpiętość oraz różną grubość filarów.
AKWEDUKT PONT-DU-GRAND
TYPOWY RZYMSKI DOMElementy domu
Atrium (wewnętrzny dziedziniec)
Impluvium (basen)
PortykTablinum
(gabinet pana domu)
Dziękujemy za uwagę.