SZKOLENIE OKRESOWESZKOLENIE OKRESOWEZ ZAKRESUZ ZAKRESU

BEZPIECZEŃSTWABEZPIECZEŃSTWAI HIGIENY PRACYI HIGIENY PRACY

Inspektor ds. BHP Inspektor ds. p.poŜ.

Magdalena Dudek

w krajach UE:co 3,5 minuty ktoś umiera w zwi ązku z prac ą

w Polsce:9 osób ginie ka Ŝdego tygodnia w zwi ązku z prac ą9 osób ginie ka Ŝdego tygodnia w zwi ązku z prac ą70 nowych przypadków chorób zawodowych lekarze rozpoznaj ą kaŜdego tygodnia ok. 20 mld zł rocznie - koszty bud Ŝetu państwa szacowane z tytułu wypadków oraz chorób zawodowych

Program szkolenie

• Regulacje prawne z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy, z uwzględnieniem przepisów związanychz wykonywaną pracą

• ZagroŜenia czynnikami występującymi w procesach pracy oraz zasady i metody likwidacji lub ograniczenia oraz zasady i metody likwidacji lub ograniczenia oddziaływania tych czynników na pracowników

• Zasady postępowania w razie wypadku w czasie pracy i w sytuacjach zagroŜeń (np. poŜaru, awarii),

• Pierwsza pomoc przed medyczna

• Ochrona przeciwpoŜarowa – zasady postępowania.

BEZPIECZEŃSTWO i HIGIENA PRACYoraz ERGONOMIA

Bezpiecze ństwo pracy - zespół warunków technicznych, organizacyjnych i finansowych, które powinny być zachowane w zakładzie pracy, aby pracownicy mogli wykonywać swoje zadania w sposób zapobiegający utracie Ŝycia i zdrowia w procesie pracy

Higiena pracy - nauka i działalność praktyczna poświęcona rozpoznawaniu, ocenie i kontroli zagroŜeń zdrowotnych w środowisku pracy

Ergonomia – zajmuje się przystosowaniem systemów produkcyjnych do fizycznych i fizjologicznych moŜliwości i ograniczeń człowieka oraz jego zachowań w procesie pracy

Ochrona pracy: Przygotowała D. Jach

Podstawa prawna

Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiejstanowi najwyŜszy rangą akt normatywny państwa

Praca znajduje si ę pod ochron ą Praca znajduje si ę pod ochron ą Rzeczypospolitej Polskiej. Pa ństwo sprawuje

nadzór nad warunkami wykonywania pracy (Art. 24 )

KaŜdy ma prawo do bezpiecznych i higienicznych warunków pracy. Sposób

realizacji tego prawa oraz obowi ązki pracodawcy okre śla ustawa

(Art. 66 ust. 1)

• Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy

• Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki

Podstawa prawna

• Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy

• Dyrektywy UE

jest dokumentem zajmującym nadrzędne miejsce wśród aktów prawnych regulujących prawną ochronę pracy.

Kodeks pracy

Postanowienia dokumentów dotyczących pracownika np. statutów, regulaminów, umów nie mogą być mniej korzystne dla pracowników niŜ przepisy Kodeksu Pracy - art. 9, Art. 18.

Dział II Stosunek pracyDział III Wynagrodzenie za prac ę i inne świadczeniaDział IV Obowi ązki pracodawcy i pracownikaDział V Odpowiedzialno ść materialna pracownikówDział VI Czas pracyDział VII Urlopy pracowniczeDział VIII Uprawnienia pracowników zwi ązane z rodzicielstwem

Kodeks pracy

Dział VIII Uprawnienia pracowników zwi ązane z rodzicielstwemDział IX Zatrudnianie młodocianychDział X Bezpiecze ństwo i higiena pracyDział XI Układy zbiorowe pracyDział XII Rozpatrywanie sporów o roszczenia

pracowników ze stosunku pracyDział XIII Odpowiedzialno ść za wykroczenia przeciwko

prawom pracownikaDział XIV Przedawnienie roszcze ń

Kodeks pracy – podstawowe poj ęcia

Pracownik Osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę (art. 2 Kp.)

PracodawcaPracodawcaPracodawcą jest jednostka organizacyjna, choćby nie posiadała osobowości prawnej, a takŜe osoba fizyczna,jeŜeli zatrudniają one pracowników (art. 3 Kp.)

Umowa o prac ę

Przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca – do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem.

• Nawiązanie stosunku pracy oraz ustalenie warunków pracy i płacy, bez względu na podstawę prawną tego stosunku, wymaga zgodnego oświadczenia woli pracodawcy i pracownika.

• Umow ę o pracę powinna zostać zawarta w formie pisemnej. JeŜeli umowa o pracę nie została zawarta z zachowaniem formy pisemnej, pracodawca powinien, najpóźniej w dniu rozpoczęcia pracy przez pracownika, potwierdzić pracownikowi na piśmie ustalenia co do potwierdzić pracownikowi na piśmie ustalenia co do stron umowy, rodzaju umowy oraz jej warunków.

� Rodzaju pracy,� Miejsca jej wykonywania,� Wynagrodzenia, ze wskazaniem składników wynagrodzenia,� Wymiaru czasu pracy,� Terminu rozpoczęcia pracy� Stanowiska

Rodzaje umów

Umowę o pracę zawiera się:• na czas określony, • na czas nie określony, • na czas wykonania określonej pracy lub na zastępstwo.

KaŜda z tych umów o których mowa moŜe być poprzedzona umową o pracę na okres próbny , poprzedzona umową o pracę na okres próbny , nie przekraczający 3 miesięcy.

Umowa o pracę na czas określony moŜe być zawarta tylko dwukrotnie – trzecia umowa jest umową na czas nieokreślony, o ile przerwa między rozwiązaniem poprzedniej umowy, a nawiązaniem kolejnej umowy o pracę nie przekroczyła 1 miesiącaAneks do umowy o prac ę w zakresie czasu jej trwania oznacza zawarcie kolejnej umowy

Rozwi ązanie umowy o prac ę

Umowa o prac ę rozwi ązuje si ę:• na mocy porozumienia stron, • przez oświadczenie jednej ze stron

z zachowaniem okresu wypowiedzenia z zachowaniem okresu wypowiedzenia • przez oświadczenie jednej ze stron bez

zachowania okresu wypowiedzenia • z dniem ukończenia pracy, dla której wykonania

była zawarta.

Wymogi formalne wypowiedzenia

• pismo• przyczyna (umowy na czas nieokreślony)• wymagany okres wypowiedzenia• pouczenie o moŜliwości odwołania do sądu pracy• uprzednia konsultacja ze związkiem zawodowym• uprzednia konsultacja ze związkiem zawodowym

Okres wypowiedzenia

Okres wypowiedzenia umowy, obejmujący tydzień –miesiąc lub ich wielokrotność - kończy się w sobotę lub w ostatnim dniu miesiąca. Wypowiadając umowę na czas nie określony lub rozwiązując ją bez wypowiedzenia, pracodawca powinien wskazać przyczynę tej decyzji. powinien wskazać przyczynę tej decyzji.

Okresy wypowiedzenia tygodniowe liczone od najbliŜszej soboty do soboty.Okresy wypowiedzenia miesięczne biegną od początku m-ca a kończą się w ostatni dzień m-ca.

Dla pracodawcy najlepiej wręczać wypowiedzenia w piątek (terminy tygodniowe) lub ostatniego dnia miesiąca (terminy miesięczne).

Okres wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na okres próbny wynosi:

• 3 dni jeŜeli okres próbny nie przekracza 2 tygodnie• 1 tydzień jeŜeli okres próbny nie jest dłuŜszy niŜ 2

tygodnie• 2 tygodnie jeŜeli okres próbny wynosi 3 miesiące

Okres wypowiedzenia umowy o pracę na czas określony, Okres wypowiedzenia umowy o pracę na czas określony, dłuŜszy niŜ 6 miesięcy wynosi 2 tygodnie.

Okres wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na czas nie określony

• 2 tygodnie, przy zatrudnieniu krótszym niŜ 6 miesięcy • 1 miesiąc, przy zatrudnieniu powyŜej 6 miesięcy;• 3 miesiące, przy zatrudnieniu co najmniej 3 lata.

W okresie wypowiedzenia umowy o pracę pracownikowi przysługuje zwolnienie na poszukiwanie pracy

• 2 dni robocze - w okresie dwutygodniowego i jednomiesięcznego wypowiedzenia ,

• 3 dni robocze - w okresie trzymiesięcznego wypowiedzenia, takŜe w przypadku jego skrócenia

• 3 dni robocze - w okresie trzymiesięcznego wypowiedzenia, takŜe w przypadku jego skrócenia

Skrócenie okresu wypowiedzenia art. 36 1 kp

• wypowiedzenie następuje z przyczyn wynikających z ustawy z dnia 13.03.2002r. o tzw. zwolnieniach grupowych

• wypowiedzenie 3 m-nie moŜe być skrócone nawet do 1 m-cam-ca

• za pozostałą część wypowiedzenia - odszkodowaniei zalicza się go pod warunkiem, Ŝe pozostaje bez pracy do okresu zatrudnienia (okres nieskładkowy)

Pracodawca nie mo Ŝe wypowiedzie ć umowy o prac ę pracownikowi :

• w czasie urlopu, chorobowego, • w okresie ciąŜy lub urlopu macierzyńskiego kobiety / nie

dotyczy umów o pracę na zastępstwo/ dotyczy umów o pracę na zastępstwo/ • któremu brakuje nie więcej niŜ cztery lata do osiągnięcia

wieku emerytalnego

Art. 63.- Umowa o pracę wygasa z dniem śmierci pracownika lub z dniem śmierci pracodawcy .

Pracodawca moŜe rozwi ązać umow ę o prac ę bez wypowiedzenia z winy pracownika w razie:

• cięŜkiego naruszenia przez pracownika podstawowych obowiązków pracowniczych,

• zawinionej poprzez pracownika utraty uprawnień koniecznych do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku.stanowisku.

• popełnienia przez pracownika w czasie trwania umowy o pracę przestępstwa, które uniemoŜliwia dalsze zatrudnianie go na zajmowanym stanowisku, jeŜeli przestępstwo jest oczywiste lub zostało stwierdzone prawomocnym wyrokiem,

Pod poj ęciem ,,ci ęŜkiego naruszenia podstawowych obowi ązków pracownika’’ nale Ŝy rozumie ć:

• spoŜywanie alkoholu w czasie pracy oraz wykonywanie pracy w stanie nietrzeźwości;

• nie wykonywanie poleceń przełoŜonych,

• opuszczanie pracy bez usprawiedliwienia lub systematyczne spóźnianie się do pracy,

• nie uŜywanie przydzielonej przez pracodawcę odzieŜy i obuwia roboczego, ochronnego i sprzętu ochrony osobistej,

• kradzieŜ lub umyślne psucie surowca, materiałów, narzędzi albo maszyn;

• zawinione wykonywanie pracy niezgodne z dostarczonymi przez pracodawcę instrukcjami dotyczącymi bezpieczeństwa i higieny pracy oraz przepisów przeciwpoŜarowych,

• ujawnienie tajemnicy słuŜbowej lub tajemnicy przedsiębiorstwa

Pracownik mo Ŝe rozwi ązać umow ę o prac ę bez wypowiedzenia

JeŜeli uzyska orzeczenie lekarskie stwierdzające szkodliwy wpływ wykonywanej pracy na zdrowie pracownika, a pracodawca nie przeniesie go w terminie wskazanym w orzeczeniu lekarskim do innej pracy

JeŜeli pracodawca dopuścił się cięŜkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych

Pracodawca o zamiarze wypowiedzenia pracownikowi umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony, zawiadamia na piśmie reprezentującą pracownikazakładową organizację związkową, podając przyczynę uzasadniającą rozwiązanie umowy.

Pozew do sądu pracy skłąda się w terminie do 7 dni (14 dni – zwolnienie dyscyplinarne) od daty otrzymania wypowiedzenia.

Koszty postępowania przed sądem pracy:• wniesienie pozwu ze stosunku pracy – zwolnione z opłat• jeŜeli kwota sporu jest powyŜej 50 000zł – opłata• apelacja - opłata

Podstawowe obowi ązki pracodawcyart. 207 kodeksu pracy

Art. 207. § 1. Pracodawca ponosi odpowiedzialność za stan bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładzie pracy.

Pracodawca jest obowiązany chronić zdrowie Pracodawca jest obowiązany chronić zdrowie i Ŝycie pracowników poprzez zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki.

W szczególno ści pracodawca jest obowi ązany:

• organizować pracę w sposób zapewniający bezpieczne i higieniczne warunki pracy,

• zapewniać przestrzeganie w zakładzie pracy przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, wydawać polecenia usunięcia uchybień w tym zakresie oraz kontrolować wykonanie tych poleceń,wykonanie tych poleceń,

• reagować na potrzeby w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa i higieny pracy oraz dostosowywać środki podejmowane w celu doskonalenia istniejącego poziomu ochrony zdrowia i Ŝycia pracowników, biorąc pod uwagę zmieniające się warunki wykonywania pracy,

• zapewnić rozwój spójnej polityki zapobiegającej wypadkom przy pracy i chorobom zawodowym

• uwzględniać ochronę zdrowia młodocianych, pracownic w ciąŜy lub karmiących dziecko piersią oraz pracowników niepełnosprawnych w ramach podejmowanych działań profilaktycznych,podejmowanych działań profilaktycznych,

• zapewniać wykonanie nakazów, wystąpień, decyzji i zarządzeń wydawanych przez organy nadzoru nad warunkami pracy,

• przeciwdziałać dyskryminacji

Art. 207 1. § 1. Pracodawca jest obowi ązany przekazywa ć pracownikom informacje o:

• zagroŜeniach dla zdrowia i Ŝycia występujących w zakładzie pracy, na poszczególnych stanowiskach pracy i przy wykonywanych pracach, w tym o zasadach postępowania w przypadku awarii i innych sytuacji zagraŜających zdrowiu i Ŝyciu pracowników,

• działaniach ochronnych i zapobiegawczych podjętych w • działaniach ochronnych i zapobiegawczych podjętych w celu wyeliminowania lub ograniczenia zagroŜeń, o których mowa w pkt 1,

• pracownikach wyznaczonych do:• udzielania pierwszej pomocy,• wykonywania czynności w zakresie ochrony

przeciwpoŜarowej i ewakuacji pracowników.

Art. 209 1. § 1. Pracodawca jest obowi ązany:• zapewnić środki niezbędne do udzielania pierwszej pomocy w nagłych

wypadkach, gaszenia poŜaru i ewakuacji pracowników,

wyznaczy ć pracowników do:• udzielania pierwszej pomocy,

• wykonywania czynności w zakresie ochrony przeciwpoŜarowej i ewakuacji pracowników, zgodnie z przepisami o ochronie przeciwpoŜarowej,

• zapewnić łączność ze słuŜbami zewnętrznymi wyspecjalizowanymi w szczególności w zakresie udzielania pierwszej pomocy w nagłych wypadkach, ratownictwa medycznego oraz ochrony przeciwpoŜarowej.

§ 2. Działania, o których mowa w § 1, powinny być dostosowane do rodzaju i zakresu prowadzonej działalności, liczby zatrudnionych pracowników i innych osób przebywających na terenie zakładu pracy oraz rodzaju i poziomu występujących zagroŜeń.§ 3. Liczba pracowników, o których mowa w § 1 pkt 2, ich szkolenie oraz wyposaŜenie powinny być uzaleŜnione od rodzaju i poziomu występujących zagroŜeń.

• organizować stanowiska pracy zgodnie z przepisami i zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy,

• dbać o sprawność środków ochrony indywidualnej oraz ich stosowanie zgodnie z przeznaczeniem,

• organizować, przygotowywać i prowadzić prace, uwzględniając zabezpieczenie pracowników przed wypadkami przy pracy, chorobami zawodowymi i innymi chorobami związanymi z warunkami

Osoba kieruj ąca pracownikami jest obowi ązana:

chorobami zawodowymi i innymi chorobami związanymi z warunkami środowiska pracy,

• dbać o bezpieczny i higieniczny stan pomieszczeń pracy i wyposaŜenia technicznego, a takŜe o sprawność środków ochrony zbiorowej i ich stosowanie zgodnie z przeznaczeniem,

• egzekwować przestrzeganie przez pracowników przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,

Podstawowe obowi ązki pracowników w zakresie BHP

W szczególności pracownik jest obowiązany:• znać przepisy bhp,

• brać udział w szkoleniu oraz poddawać się egzaminom sprawdzającym

• wykonywać prac zgodnie z przepisami i zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy bezpieczeństwa i higieny pracy

• stosować się do wydawanych poleceń i wskazówek przełoŜonych

• dbać o naleŜyty stan maszyn , urządzeń, narzędzi i sprzętu oraz porządek i ład w miejscu pracy

• stosować środki ochrony zbiorowej, a takŜe uŜywać przydzielonych środków ochrony indywidualnej oraz odzieŜy i obuwia roboczego, zgodnie z ich przeznaczeniem.

• poddawać się wstępnym, okresowym i kontrolnym oraz innym zaleconym badaniom lekarskim i stosować się do wskazań lekarskich.

• niezwłocznie zawiadomić przełoŜonego o zauwaŜalnym w zakładzie pracy wypadku przy pracy lub zagroŜeniu i ostrzec współpracowników

• współdziałać z pracodawcą i przełoŜonymi w wypełnianiu obowiązków dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy

Pracownik ponosi odpowiedzialno ść za naruszenie obowiązków pracowniczych, zaś pracodawcy przysługuje prawo wymierzania kar. Kodeks pracy dokładnie określa, jakie czyny pociągają za sobą odpowiedzialność porządkową pracownika i jakie kary mogą być zastosowane.

ZA NIEPRZESTRZEGANIE PRZEPISÓW I ZASAD BHP PRACODAWCAI ZASAD BHP PRACODAWCA

MOśE UKARAĆ PRACOWNIKA KARĄ PORZĄDKOWĄ ZGODNIE Z

ART. 108 KODEKSU PRACY:

Upomnienia Nagana

Kara pieni ęŜna

Przepisy kodeksu pracy zawierają katalog naruszeń, za które pracodawca moŜe nałoŜyć na pracownika kary upomnienia i nagany. Kary te mogą być nałoŜone tylko za następujące naruszenia:

• nieprzestrzeganie ustalonej organizacji i porządku w procesie pracy;

• nieprzestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy;• nieprzestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy;• nieprzestrzeganie przepisów przeciwpoŜarowych;• nieprzestrzeganie przyjętego sposobu potwierdzania

przybycia i obecności w pracy;• nieprzestrzeganie przyjętego sposobu usprawiedliwiania

nieobecności w pracy.

Pracownik ma prawo:

W przypadku, gdy warunki pracy są w sprzeczności z przepisami bhp i stwarzają bezpośrednie zagroŜenie zdrowia lub Ŝycia pracownika lub gdy wykonywana przez niego praca grozi takim niebezpieczeństwem innym osobom (art. 210 KP) - pracownik ma prawo do (art. 210 KP) - pracownik ma prawo do powstrzymania się od wykonywania tej pracy i niezwłocznego powiadomienia o powyŜszym fakcie przełoŜonego

Pracownikowi przysługuje prawodo corocznego, nieprzerwanego, urlopu wypoczynkowego.

Urlopu udziela pracodawca w dni robocze na wniosek pracownika

Co najmniej jedna część wypoczynku powinna trwać nie mniej niŜ 14 kolejnych dni kalendarzowych

Urlop wypoczynkowy

kolejnych dni kalendarzowych

Wymiar urlopu na Ŝądanie: 4 dni w roku kalendarzowym

Urlopu niewykorzystanego w terminie ustalonym naleŜy udzielić najpóźniej do końca I kwartału następnego roku, nie dotyczy to urlopu „na Ŝądanie”

Przy rozwiązywaniu umowy o pracę przysługuje ekwiwalent pienięŜny za niewykorzystany urlop

Prawo do urlopu Pracownik podejmujący pracę po raz pierwszy, w roku kalendarzowym w którym podjął pracę uzyskuje prawo do urlopu z upływem kaŜdego miesiąca pracy, w wymiarze 1/12 wymiaru urlopu wypoczynkowego przysługującego mu po przepracowaniu roku. Prawo do urlopu nabywa w kaŜdym następnym roku kalendarzowym.

Wymiary urlopów:• 20 dni - jeŜeli pracownik zatrudniony jest krócej niŜ 10 lat• 26 dni - po 10 latach pracy.

Wymiar urlopu dla pracownika zatrudnionego w niepełnym wymiarze czasu pracy ustala się proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy tego pracownika.

Do okresu zatrudnienia od którego zaleŜy wymiar urlopu wlicza się:

- cały poprzedni okres zatrudnienia u innych pracodawców

- a takŜe okres nauki w szkole ponadpodstawowej (liczy się świadectwo ukończenia szkoły tj. z tytułu ukończenia

- zasadniczej szkoły zawodowej - nie więcej niŜ 3 lata,

- liceum ogólnokształcące – 4 lata, - liceum ogólnokształcące – 4 lata,

- średnie szkoły zawodowe – 5 lat,

- policealne studium – 6 lat,

- szkoły wyŜsze – 8 lat.

Okresów nauki nie sumuje si ę, a w przypadku równoczesnej pracy i nauki zalicza si ę tylko jedno z nich – korzystniejszy dla pracownika

Urlopu udziela pracodawca w dni robocze na wniosek pracownika

Co najmniej jedna część wypoczynku powinna trwać nie mniej niŜ 14 kolejnych dni kalendarzowych

Wymiar urlopu na Ŝądanie: 4 dni w roku kalendarzowymUrlopu niewykorzystanego w terminie ustalonym naleŜy

udzielić najpóźniej do końca I kwartału następnego roku, udzielić najpóźniej do końca I kwartału następnego roku, nie dotyczy to urlopu „na Ŝądanie”

Przy rozwiązywaniu umowy o pracę przysługuje ekwiwalent pienięŜny za niewykorzystany urlop

Urlop macierzy ński

• Pracodawca dopuszcza pracownika po zakończeniu urlopu macierzyńskiego lub urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego do pracy na dotychczasowym stanowisku,

• jeŜeli nie jest to moŜliwe, na stanowisku równorzędnym z zajmowanym przed rozpoczęciem urlopu lub na innym stanowisku odpowiadającym jego kwalifikacjom zawodowym, za wynagrodzeniem za pracę, jakie otrzymywałby, gdyby nie korzystał z urlopu.

Urlop „tacierzy ński”

• Pracownica, po wykorzystaniu po porodzie co najmniej 14 tygodni urlopu macierzyńskiego, ma prawo zrezygnować z pozostałej części tego urlopu;

• Niewykorzystanej części urlopu macierzyńskiego udziela się pracownikowi - ojcu wychowującemu dziecko, na jego pisemny wniosek.dziecko, na jego pisemny wniosek.

• W 2010 r. ojciec będzie mógł wziąć urloptacierzyński w dowolnym okresie w pierwszym rokupo urodzeniu dziecka w wymiarze jednego tygodnia

• W 2011 r. urlop tacierzyński będzie w wymiarze dwóch tygodni

Badania lekarskie

Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy (Dz.U. 1996 Nr 69) Art. 229 K.P.

Wstępne badania lekarskie:• osoby przyjmowane do pracy,• pracownicy młodociani przenoszeni na inne stanowiska pracy• pracownicy przenoszeni na stanowiska pracy, na których

występują czynniki szkodliwe dla zdrowia lub warunki uciąŜliwe.

Okresowe badania lekarskie:• Wszyscy pracownicy,• Pracownicy zatrudnieni w warunkach naraŜenia na działanie

substancji i czynników rakotwórczych lub pyłów zwłókniających substancji i czynników rakotwórczych lub pyłów zwłókniających jest obowiązany zapewnić tym pracownikom okresowe badania lekarskie takŜe:- po zaprzestaniu pracy w kontakcie z tymi substancjami, czynnikami lub pyłami, - po rozwiązaniu stosunku pracy, jeŜeli zainteresowana osoba zgłosi wniosek o objęcie takimi badaniami

Kontrolne badania lekarskie:• Pracownicy po niezdolności do pracy trwającej dłuŜej niŜ 30 dni,

spowodowanej chorobą.

Ochrona kobiet przy pracy

Ochrona pracy kobiet uwzględnia w szczególności:

• ochronę pracy kobiet w ciąŜy i w okresie urlopu macierzyńskiego

• zakaz zatrudniania kobiet przy pracach im wzbronionych

• uprawnienia słuŜące do zapewnienia właściwej opieki na • uprawnienia słuŜące do zapewnienia właściwej opieki na dzieckiem (urlop macierzyński, urlop wychowawczy, przerwy na karmienie dziecka ...)

• opiekującej się dzieckiem w wieku do 4 lat nie wolno zatrudniać w godzinach nadliczbowych ani w porze nocnej, ani delegować bez jej zgody poza stałe miejsce pracy

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 10 września 1996 r. w sprawie wykazu prac szczególnie uciąŜliwych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet

(Dz. U. 1996r. Nr .114 poz. 545)

Kobiety w ciąŜy nie mogą wykonywać pracy m.in.:• przy monitorach ekranowych powyŜej 4h na dobę,• w pozycji wymuszonej, jak równieŜ prac w pozycji

stojącej łącznie przez ponad 3 godziny w czasie zmiany stojącej łącznie przez ponad 3 godziny w czasie zmiany roboczej,

• w naraŜeniu na działanie czynników rakotwórczych,• w godzinach nadliczbowych, porze nocnej itp.• nie wolno bez jej zgody delegować ją poza stałe miejsce

pracy,

Dla kobiet w ci ąŜy lub karmi ących piersi ą szczególnie uci ąŜliwe lub szkodliwe s ą :

• wszystkie prace, przy których najwyŜsze wartości obciąŜenia pracą fizyczną, mierzone wydatkiem energetycznym netto na wykonanie pracy, przekraczają 2.900 kJ na zmianę roboczą,roboczą,

• prace wymienione w ust. 2-6, jeŜeli występuje przekroczenie 1/4 określonych w nich wartości,

• prace w pozycji wymuszonej,• prace w pozycji stojącej łącznie ponad 3 godziny

w czasie zmiany roboczej.

Nie wolno zatrudnia ć kobiet:Przy ręcznym podnoszeniu i przenoszeniu cięŜarów

o masie przekraczającejRozporządzenie Rady Ministrów z dnia 10 września 1996 r. w sprawie wykazu prac wzbronionych

kobietom (Dz. U. Nr .114 poz. 545.)

Charakter pracy Kobiety Kobiety w ciąŜy i w okresie karmienia

Praca stała 12 kg 3 kg

Praca dorywcza * 20 kg 5 kgPraca dorywcza * 20 kg 5 kg

Praca stała Praca dorywcza Praca stałaPraca dorywcza

Praca stała Praca dorywcza

Transport r ęczny i zmechanizowany / m ęŜczyźni /

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA PRACY I POLITYKI SPOŁECZNEJ z dnia 14 marca 2000 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy ręcznych pracach transportowych. (Dz. U. nr 26 poz. 313)

Praca stała Praca dorywcza

Niedopuszczalne jest ręczne przenoszenie przedmiotów o masie przekraczającej 30 kg na wysokość powyŜej

4 m lub na odległość przekraczającą 25 m.

Przewo Ŝenie ci ęŜarów o masie przekraczaj ącej:1. 50 kg - przy przewoŜeniu na taczkach jednokołowych,2. 80 kg - przy przewoŜeniu na wózkach 2, 3 i 4 -

kołowych,3. 300 kg - przy przewoŜeniu na wózkach po szynach.

WyŜej podane dopuszczalne masy cięŜarów obejmują WyŜej podane dopuszczalne masy cięŜarów obejmują równieŜ masę urządzenia transportowego i dotyczą przewoŜenia cięŜarów po powierzchni równej, twardej i gładkiej o pochyleniu nie przekraczającym:

• 2% - przy pracach wymienionych w pkt 1 i 2,• 1% - przy pracach wymienionych w pkt 3.

Zespołowe przenoszenie przedmiotów

Przenoszenie przedmiotów, których długość przekracza 4 m i masa 30 kg, powinno odbywać się zespołowo, pod warunkiem aby na jednego pracownika przypadała masa nie przekraczająca:

• 25 kg - przy pracy stałej,• 42 kg - przy pracy dorywczej.• 42 kg - przy pracy dorywczej.

Niedopuszczalne jest zespołowe przenoszenie przedmiotów na odległość przekraczającą 25 m lub o masie przekraczającej 500 kg.

Przenoszenie przedmiotów długich i o duŜej masie powinno odbywać się przy zastosowaniu sprzętu pomocniczego, pozwalającego na transport takich przedmiotów z moŜliwie najmniejszym unoszeniem ich ponad poziom podłoŜa.

Przemieszczanie ładunków za pomoc ą poruszanych r ęcznie wózków oraz taczek

Dopuszczalna masa ładunku przemieszczanego na wózku po terenie płaskim o twardej nawierzchni, łącznie z masą wózka, nie moŜe przekraczać:

• 350 kg - na wózku 2-kołowym,• 450 kg - na wózku 3- lub 4-kołowym.• 450 kg - na wózku 3- lub 4-kołowym.

Przy przemieszczaniu ładunku na wózkupo pochyleniach większych niŜ 5 % masa ładunku, łącznie z masą wózka, nie moŜe przekraczać:

• 250 kg - na wózku 2-kołowym,• 350 kg - na wózku 3- lub 4-kołowym.

Niedopuszczalne jest ręczne przemieszczanie ładunków na wózkach po pochyleniach powierzchni większych niŜ 8% oraz na odległość większą niŜ 200 m.

Wózki powinny zapewniać stabilność przy załadunku i rozładunku.

Wózki przemieszczane na szynach oraz wózki kołowe przemieszczane na pochyleniach powinny posiadać sprawnie działające hamulce.działające hamulce.

Sposób ładowania oraz rozmieszczenia ładunków na wózkach i taczkach powinien zapewniać ich równowagę i stabilność podczas przemieszczania.

Przedmioty przewoŜone na wózkach nie powinny wystawać poza obrys wózka i przysłaniać pola widzenia. W wyjątkowych przypadkach dopuszczalne jest przewoŜenie przedmiotów w warunkach niespełnienia tych wymagań, o ile praca odbywa się pod nadzorem zapewniającym bezpieczne jej wykonanie.

Podział czynników niebezpiecznych, szkodliwych i uci ąŜliwych

• Niebezpieczny czynnik występujący w procesie pracy, to czynnik, którego oddziaływanie na pracownika prowadzi lub moŜe prowadzić do urazu lub choroby,

• Szkodliwy i uci ąŜliwy czynnik to czynnik którego oddziaływanie na pracownika prowadzi lub moŜe prowadzić oddziaływanie na pracownika prowadzi lub moŜe prowadzić do schorzenia.

• Zagro Ŝenie – potencjalne źródło szkodymoŜe być podane jego pochodzenie lub charakter oczekiwanej szkody.

Oddziaływanie czynników niebezpiecznychna pracownika prowadzi lub moŜe prowadzić do urazu (wypadku przy pracy) np. zagroŜenia potknięciem się i upadkiem przy przemieszczaniu się, zagroŜenie poraŜeniem prądem elektrycznym, zagroŜenia poŜarem lub wybuchem.

Czynniki niebezpieczne to:Czynniki niebezpieczne to:• zagroŜenia elementami ruchomymi i luźnymi,• zagroŜenia elementami ostrymi i wystającymi, • zagroŜenia związane z przemieszczaniem się ludzi,• zagroŜenia poraŜeniem prądem elektrycznym,• zagroŜenia poparzeniem,• zagroŜenia poŜarem lub/i wybuchem.

Zagro Ŝenia mechaniczne

Przyczyny zagro Ŝeń mechanicznych:- Przemieszczające się maszyny oraz transportowane

przedmioty- Ruchome elementy- Ostre, wystające elementy, chropowate elementy- Ostre, wystające elementy, chropowate elementy- Spadające elementy- Płyny pod ciśnieniem- Śliskie nierówne przejścia, - PołoŜenie stanowiska pracy w odniesieniu do podłoŜa

(praca na wysokości, w zagłębieniach)

Zagro Ŝenia elementami ruchomymi

Zagro Ŝenie zwi ązane jest z:•pochwycenie przez ruchome elementy maszyn•uderzenie przez obiekt w ruchu•Wplątanie

Najczęstsze urazyNajczęstsze urazy•Zgniecenie•Odcięcie•wciągnięcie•Uderzenie•Przekłucie•Wyrwanie

Podstawowe środki zapobiegania zagro Ŝeniom powodowanym przez elementy ruchome

– stosowanie osłon na elementy ruchome – urządzenia zabezpieczające – umoŜliwienie awaryjnego zabezpieczenia– umoŜliwienie awaryjnego zabezpieczenia– oznakowania i sygnalizacja na maszynach i innych

urządzeniach– okresowe przeglądy, regulacje, naprawy

Zagro Ŝenia elementami ostrymi

Podstawowe środki zapobiegania zagro Ŝeniompowodowanym przez elementy ostre

– stępienie, zaokrąglenie krawędzi, naroŜy i innych elementów zwłaszcza w strefach operatora, które ze względów technologicznych nie muszą być ostre

– Osłonięcie części ostrych – Osłonięcie części ostrych – Ograniczenie moŜliwości kontaktu z częściami

ostrymi– Oznakowanie części ostrych i chropowatych– Zapewnienie odpowiednich szerokości przejść

Zagro Ŝenia podczas przemieszczania si ę

• POTKNIĘCIA, POŚLIZNIĘCIA, UPADKI…• W szczególno ści wyst ępuj ą na śliskich posadzkach,

schodach, korytarzach, itp. miejscach.

Najczęstsze urazy:Najczęstsze urazy:- zwichnięcie, skręcenie, naderwanie ścięgna- rany i powierzchowne urazy - złamanie kości

Zapobieganie zagro Ŝeniu:- posadzki z materiałów zapobiegających poślizgnięciu - utrzymanie posadzek w stanie suchym i nie zabrudzonym- oznakowanie i informacje słuŜące bezpieczeństwu

Pamiętaj !– zachowaj szczególną ostroŜność

przemieszczając się po śliskiej nawierzchni posadzek oraz po schodach,posadzek oraz po schodach,

– przy pracach transportowych naleŜy pamiętać, aby mieć dobrą widoczność nie przysłoniętąprzenoszonymi materiałami,

– unikaj pośpiechu,– uŜywaj butów wygodnych o dobrych, nie śliskich

podeszwach.

Zagro Ŝenia przy pracy na wysoko ści

Praca na wysoko ści jest pracą wykonywaną na powierzchni znajdującej się na wysokości co najmniej 1,0 m nad poziomem podłogi lub ziemi. Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy z późn. zm. (tekst jedn.:Dz.U.z 2003 r., Nr 169, poz. 1650)

Pamiętaj! Pamiętaj! Prace na wysokości naleŜą do prac szczególnie niebezpiecznych.

Upadek z wysoko ści jest bardzo cz ęstą przyczyn ą wypadków, na ogół ci ęŜkich lub śmiertelnych !

WAśNE !Na powierzchniach wzniesionych na wysokość powyŜej 1,0 m nad poziomem podłogi lub ziemi, na których w związku z wykonywaną pracą mogą przebywać pracownicy, lub słuŜących jako przejścia, powinny być zainstalowane balustrady składające się z poręczy ochronnych umieszczonych na wysokości co najmniej 1,1 m i krawęŜników o wysokości co najmniej 0,15 m. 1,1 m i krawęŜników o wysokości co najmniej 0,15 m.

Warunki przygotowania i prowadzenia robót budowlanych w tym robót na wysokości określa rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 6 lutego 2003 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania robót budowlanych (Dz. U. 2003, Nr 47, poz. 401) (Dz. U. 2003, Nr 47, poz. 401)

Organizacj ę prac szczególnie niebezpiecznych w tym prac na wysoko ści zawiera rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy z2003 r.Dz. U. Nr 169, poz. 1650)

Zasady post ępowania przy pracach na wysoko ści:

• Nie rozpoczynaj pracy na wysokości bez dokładnego jej zaplanowania.

• Upewnij się, czy rozwaŜono wszystkie moŜliwe okoliczności, które mogą stanowić zagroŜenie.

• W Ŝadnym przypadku nie lekcewaŜ zagroŜenia. Proste środki, typu „zachować szczególną ostroŜność”, są zwykle niewystarczające.

• Zawsze przeanalizuj, czy są bezpieczniejsze metody wykonania danej pracy.danej pracy.

• UŜywaj wyłącznie sprawnego sprzętu ochronnego dostosowanego do specyfiki pracy na wysokości.

• Nigdy nie dopuszczaj do stosowania drabin w sytuacji, gdy pracę moŜna wykonać przy uŜyciu innych urządzeń, np. podestów, schodków przystawnych, narzędzi o odpowiednio długich uchwytach.

• Upewnij się, czy pracownicy umieją posługiwać się przydzielonym sprzętem ochronnym.

• Upewnij się, czy praca na wysokości jest właściwie nadzorowana.

Praca na drabinach przeno śnych

Przy u Ŝywaniu drabin przeno śnych niedopuszczalne jest w szczególno ści:

• stosowanie drabin uszkodzonych,• uŜywanie drabiny rozstawnej jako przystawnej,• opieranie drabiny przystawnej o śliskie płaszczyzny, o obiekty lekkie

lub wywrotne albo o stosy materiałów niezapewniające• stabilności drabiny,• stabilności drabiny,• stawianie drabiny przed zamkniętymi drzwiami, jeŜeli nie są one

zamknięte na klucz od strony ustawianej drabiny,• ustawianie drabin na niestabilnym podłoŜu oraz w bezpośrednim

sąsiedztwie maszyn i innych urządzeń – w sposób stwarzający zagroŜenie dla pracowników uŜywających drabiny,

• przenoszenie drabiny o długości powyŜej 4 m przez jedną osobę.

Drabina przystawna powinna wystawa ć ponad powierzchni ę, na któr ą prowadzi 1 m, a k ąt jej nachylenia powinien wynosi ć 75°.

Praca na klamrach i innych podwy Ŝszeniach

Przy pracach na klamrach i innych podwyŜszeniach nie przeznaczonych do pobytu ludzi, na wysokości do 2 m nad poziomem podłogi lub ziemi, kiedy prace te nie wymagają od pracownika wychylania się poza obrys urządzenia, na którym stoi, albo przyjmowania innej wymuszonej pozycji ciała groŜącej upadkiem z wysokości, naleŜy zapewnić, aby:

• klamry, pomosty i inne urządzenia były stabilne i zabezpieczone przed nieprzewidywaną zmianą połoŜenia oraz posiadały odpowiednią wytrzymałość na przewidywane obciąŜenie,

• pomost roboczy spełniał następujące wymagania:• pomost roboczy spełniał następujące wymagania:

• powierzchnia pomostu powinna być wystarczająca dla pracowników, narzędzi oraz niezbędnych materiałów,

• podłoga powinna być pozioma i równa, trwale umocowana do elementów konstrukcyjnych pomostu,

• w widocznym miejscu pomostu powinny być umieszczone czytelne informacje mówiące o wielkości dopuszczalnego obciąŜenia.

Praca na rusztowaniach i ruchomych podestach roboczych

• Rusztowania i ruchome podesty robocze powinny być wykonywane zgodnie z dokumentacją producenta albo projektem indywidualnym.

• Rusztowania naleŜy ustawiać na podłoŜu ustabilizowanym i wyprofilowanym, ze spadkiem umoŜliwiającym odpływ wód opadowych. ustabilizowanym i wyprofilowanym, ze spadkiem umoŜliwiającym odpływ wód opadowych.

• Liczbę i rozmieszczenie zakotwień rusztowania oraz wielkość siły kotwiącej naleŜy określić w projekcie rusztowania lub dokumentacji producenta.

Na rusztowaniu lub ruchomym pode ście roboczym powinna by ć umieszczona tablica okre ślająca:

• wykonawcę montaŜu rusztowania lub ruchomego podestu roboczego z podaniem imienia i nazwiska albo nazwy oraz numeru telefonu;

• dopuszczalne obciąŜenia pomostów i konstrukcji rusztowania lub ruchomego podestu roboczego.

Rusztowania i ruchome podesty robocze powinny by ć wyposa Ŝone w:

• pomost o powierzchni roboczej wystarczającej dla osób wykonujących roboty oraz do składowania narzędzi i niezbędnej ilości materiałów;

• stabilną konstrukcję dostosowaną do przeniesienia obciąŜeń;

• poręcz ochronną i piony komunikacyjne.

• Osoby zatrudnione przy montaŜu i demontaŜu rusztowań oraz ruchomych podestów roboczych powinny posiadać wymagane uprawnienia.

• UŜytkowanie rusztowania jest dopuszczalne po dokonaniu jego odbioru przez kierownika budowy lub uprawnioną osobę. Odbiór rusztowania potwierdza się wpisem w dzienniku budowy lub w protokole odbioru technicznego.

• Rusztowania i ruchome podesty robocze powinny być kaŜdorazowo sprawdzane przez kierownika budowy lub uprawnioną osobę: po silnym wietrze, opadach atmosferycznych, po przerwach roboczych dłuŜszych niŜ 10 dni oraz okresowo, nie rzadziej niŜ raz w miesiącu.

• Prace na wysokości powinny być organizowane i wykonywane w sposób nie zmuszający pracownika do wychylania się poza poręcz balustrady lub obrys urządzenia, na którym stoi.

• Na powierzchniach wzniesionych na wysokość powyŜej 1 m nad poziomem podłogi lub ziemi, na których w związku z wykonywaną pracą mogą przebywać pracownicy, lub na powierzchniach słuŜących jako przejścia powinny być zainstalowane balustrady składające się z poręczy ochronnych umieszczonych na składające się z poręczy ochronnych umieszczonych na wysokości co najmniej 1,1 m i krawęŜników o wysokości co najmniej 0,15 m. Pomiędzy poręczą i krawęŜnikiem powinna być umieszczona w połowie wysokości poprzeczka lub przestrzeń ta powinna być wypełniona w sposób uniemoŜliwiający wypadnięcie osób.

• JeŜeli – ze względu na rodzaj i warunki wykonywania prac na wysokości – zastosowanie balustrad jest niemoŜliwe, naleŜy stosować inne skuteczne środki ochrony pracowników przed upadkiem z wysokości, odpowiednie do rodzaju i warunków wykonywania pracy.

PoraŜenie pr ądem elektrycznym

Przyczynami pora Ŝeń prądem są: • nieostroŜność, • lekkomyślność,• lekcewaŜenie przepisów,• omyłki, • omyłki, • brak nadzoru,• brak konserwacji i nieznajomość instrukcji.

Działanie po średnie, powstaj ące bez przepływu pr ądu przez ciało człowieka, powoduje takie urazy, jak:

• oparzenia ciała (zwarcie elektryczne, dotknięcie nagrzanych elementów)

• groźne dla Ŝycia oparzenia ciała łukiem elektrycznym,• uszkodzenia wzroku wskutek duŜej jaskrawości łuku

elektrycznego • uszkodzenia mechaniczne ciała w wyniku upadku z

wysokościwysokości

Działanie bezpo średnie - przepływ pr ądu elektrycznego przez ciało ludzkie (tzw. pr ądu raŜeniowego):

• odczuwanie przepływu prądu, lekkie kurcze mięśni,• zaburzenia oddechu, zaburzenia krąŜenia krwi,• migotanie komór sercowych,• Oparzenia skóry i wewnętrznych części ciała

Środki ochrony przeciwpora Ŝeniowej techniczne:

• ochrona przed dotykiem bezpośrednim (stosowanie obudów lub osłon, barier i przeszkód)

• uŜycie wysokoczułych urządzeń ochronnych róŜnicowoprądowych (o prądzie wyzwalającym nie większym niŜ 30 mA)większym niŜ 30 mA)

• ochrona przed dotykiem pośrednim np. samoczynne wyłączenie zasilania

• Właściwa organizacja prac przy urządzeniach elektrycznych ( w tym: polecenia i przygotowanie miejsca pracy),

• Pamiętaj !

• Obowiązkiem kaŜdego pracownika jest przestrzeganie zaleceń DTR urządzeń oraz instrukcji,

• instalacja elektryczna, oświetleniowa oraz odgromowa powinny być systematycznie kontrolowane i badane,

• naprawy i konserwacje sprzętu elektrycznego i oświetleniowego powinny być wykonywane przez oświetleniowego powinny być wykonywane przez pracowników o odpowiednich kwalifikacjach, posiadających uprawnienia SEP,

• przewody elektryczne nie powinny być prowadzone w przejściach komunikacyjnych w pomieszczeniach pracy,

• zgłaszanie wszelkich nieprawidłowości w działaniu urządzenia lub instalacji elektrycznej uprawnionemu pracownikowi.

Czynniki szkodliwe i uci ąŜliwe dzielimy na cztery podstawowe typy:

1. Czynniki fizyczne2. Czynniki chemiczne3. Czynniki biologiczne4. Czynniki psychofizyczne4. Czynniki psychofizyczne

Czynniki fizyczne

• hałas (ustalony i nieustalony, hałas infradźwiękowy, hałas, ultradźwiękowy),

• mikroklimat,• promieniowanie optyczne (widzialne, podczerwone

i ultrafioletowe),i ultrafioletowe),• promieniowanie jonizujące,• promieniowanie laserowe,• pole elektromagnetyczne (niskiej i wysokiej częstotliwości),• pole elektrostatyczne,• pyły przemysłowe,• wibracja (ogólna i oddziałująca na organizm człowieka

przez kończyny górne).

HAŁAS

HAŁAS - dźwięk niepoŜądany lub szkodliwydla zdrowia ludzkiego.

RozróŜnia się hałasy ciągłe o nieznacznych zmianach natęŜenia i widma częstotliwości w czasie (szmer, szum) natęŜenia i widma częstotliwości w czasie (szmer, szum) oraz hałasy impulsowe (np. huk, trzask). Szkodliwość hałasu zaleŜy od jego natęŜenia, widma częstotliwości, charakteru zmian w czasie, zawartości składowych

niesłyszalnych oraz długotrwałości działania.

Mikroklimatto warunki cieplne w miejscu pracy.

Pracownik w pomieszczeniach pracy powinien mie ć poczucie komfortu cieplnego.

Komfort cieplny to takie warunki cieplne, w których człowiek ubrany stosownie do rodzaju wykonywanej człowiek ubrany stosownie do rodzaju wykonywanej pracy nie odczuwa chłodu lub gor ąca.

W stanie równowagi cieplnej organizmu temperatura wewnętrzna ciała wynosi 37 ± 0,5 0C.

Parametrami charakteryzuj ącymi stan powietrza s ą: temperatura powietrza, wilgotno ść wzgl ędna powietrza, pr ędkość ruchu powietrza .

W pomieszczeniach, w których znajduj ą się stanowiska komputerowe zaleca si ę, by:

• temperatura powietrza mie ściła si ę w zakresie • 20 – 26oC zaleŜnie od pory roku:• zimą 20 – 24oC,• latem 23 – 26oC,• wilgotno ść wzgl ędna powietrza wynosiła 40 – 60%,• ruch powietrza był niewyczuwalny.• ruch powietrza był niewyczuwalny.

W przypadku pomieszcze ń klimatyzowanych nale Ŝy sprawdza ć nastaw parametrów regulacyjnych z uwzgl ędnieniem czynników takich jak: wielko ść pomieszczenia, usytuowanie okien, czas pracy, liczba pracowników.

Wpływ czynników mikroklimatu na organizm:• temperatura zbyt wysoka – senność, mniejsza

wydajność, większa liczba błędów, wzrost ciepłoty ciała• temperatura zbyt niska – sztywnienie mięśni, brak uwagi• wilgotność zbyt wysoka – zmniejszenie moŜliwości • wilgotność zbyt wysoka – zmniejszenie moŜliwości

pracy w wysokich temperaturach• wilgotność zbyt niska – wysychanie śluzówek• zbyt duŜy ruch powietrza – bóle mięśniowe • zbyt mały ruch powietrza - zmniejszenie moŜliwości

pracy w wysokich temperaturach

Czynniki chemiczne

• podział w zaleŜności od działania na organizm ludzki• substancje toksyczne,• substancje draŜniące,• substancje uczulające,• substancje rakotwórcze,• substancje mutagenne,• substancje mutagenne,• substancje upośledzające układ rozrodczy,• podział w zaleŜności od rodzajów działania na organizm

człowieka:• przez drogi oddechowe,• przez skórę i błony śluzowe,• przez przewód pokarmowy.

Czynniki biologiczne• mikroorganizmy roślinne i zwierzęce (bakterie,

wirusy, grzyby, pierwotniaki) i wytwarzane przez nie toksyny i alergeny,nie toksyny i alergeny,

• makroorganizmy roślinne i zwierzęce.

Czynniki psychofizyczne• obciąŜenie fizyczne (statyczne i dynamiczne),• obciąŜenie psychonerwowe.

Czynniki psychofizyczne

Zgodnie z klasyfikacją czynniki psychofizyczne to:

ObciąŜenie statyczne,monotypia ruchowa, obciąŜenie psychiczne)

Zgodnie z klasyfikacją czynniki psychofizyczne to:

ObciąŜenie statyczne,monotypia ruchowa, obciąŜenie psychiczne)

ObciąŜenie statyczne – wywołuje długotrwałe napięcie mięśni, spowodowane utrzymywaniem przez dłuŜszy czas ciała w tej samej pozycji.

Stopień wysiłku statycznego – jednocześnie stopień uciąŜliwości dla pracy w pozycji siedzącej nie wymuszonej jest mały.

Monotypia ruchowa – powtarzające się czynności w procesie pracy angaŜujące te same grupy mięśniowe.

Czynniki uci ąŜliwe psychofizyczne-obci ąŜenie statyczne i monotypiczne

Skutki obci ąŜenia człowieka wysiłkiem statycznym :

• poczucie zm ęczenia, a Ŝ do reakcji bólu w napi ętych mi ęśniach

• zmniejszony swobodny przepływ krwi przez napi ęte mi ęśnie, wpływ na: wzrost ci śnienia krwi, przyspieszenie pracy serca

• utrudniony przepływ krwi zakłóca dostarczanie niezbędnych składników i usuwanie produktów przemiany materii

• szybki ubytek mi ęśniowych zapasów

Bezpieczne dźwiganieZASADY:

• Przedmioty przenosić jak najbliŜej ciała - przybliŜenie środka cięŜkości dźwiganego przedmiotu do tułowia (skrócenie ramienia dźwigni)dźwigni)

• Prosty kręgosłup – równomierne rozłoŜenie sił na powierzchni kręgów

• Przedmiot przemieszczany ręcznie nie powinien ograniczać pola widzenia

Zagro Ŝenia czynnikami wyst ępującymi w procesach pracy

Do najczęściej występujących zagroŜeń jakie powstają przy wykonywaniu pracy zaliczyć moŜna:

• zagroŜenia poraŜenia prądem elektrycznym

• zagroŜenia związane z moŜliwością potknięcia lub poślizgnięcia co • zagroŜenia związane z moŜliwością potknięcia lub poślizgnięcia co grozi upadkiem, potłuczeniem lub złamaniem kończyn

• zagroŜenia związane z poparzeniem się

• zagroŜenia związane z upadkiem przedmiotów,

• zagroŜenia związane z upadkiem osób z wysokości

Zagro Ŝenia te mog ą najcz ęściej wynika ć z:

• Niewłaściwego przygotowania ludzi do określonej pracy (brak szkoleń bhp, badań lekarskich, nie stosowanie odzieŜy ochronnej, brak znajomości obsługi sprzętu technicznego),

• Niewłaściwego składowania na regałach,

• Złego stanu technicznego środków transportowych, urządzeń oraz budowy regałów (w magazynie, halach sprzedaŜnych)budowy regałów (w magazynie, halach sprzedaŜnych)

• Nie wykonywania wymaganych czynności konserwacyjnych urządzeń,

• Pośpiechu, roztargnienia, zamyślenia się lub nieuwagi pracownika (naleŜą do najczęstszych przyczyn).

• Nieprzestrzeganiu podstawowych zasad higieny

Co to jest ryzyko zawodowe?

Jest to prawdopodobieństwo wystąpienia niepoŜądanych zdarzeń związanych z wykonywaną pracą powodujących straty, w szczególności wystąpienia u pracowników niekorzystnych skutków zdrowotnych, w wyniku zagroŜeń zawodowych występujących w środowisku pracy lub sposobu wykonywania pracy.

W jaki sposób wykonuje się ocenę ryzyka zawodowego:

Oceans ryzyka polega na identyfikowaniu wszystkich zagroŜeń występujących w miejscu pracy lub wynikłych z działalności przedsiębiorstwa.

Zagro Ŝeniem określa się stan środowiska pracy mogący spowodować wypadek lub chorobę (mogą to być przedmioty, spowodować wypadek lub chorobę (mogą to być przedmioty, substancje, urządzenia, maszyny, metody pracy, środowisko pracy lub inne aspekty organizacji pracy).

METODA RISK SCORE

Jest metodą jakościową, pozwalającą ocenić ryzyko na podstawie zaleŜności:

R = S • E • P

gdzie parametrami ryzyka R są:gdzie parametrami ryzyka R są:

S -moŜliwe skutki zdarzenia (straty spowodowane przez zdarzenie)

E -ekspozycja na zagroŜenie

P -prawdopodobieństwo wystąpienia zdarzenia

Szacowanie skutków zdarzeniaWartość S Szacowanie strat Straty ludzkie

1 Mała Udzielenie pierwszej pomocy

3 Średnia Absencja

7 DuŜa CięŜkie uszkodzenia ciała

15 Bardzo duŜa Jedna ofiara śmiertelna

40 Katastrofa Kilka ofiar śmiertelnych

100 PowaŜna katastrofa Wiele ofiar śmiertelnych

Wartość E Opis ekspozycji

0,5 Znikoma (raz w roku)

1 Minimalna (kilka razy w roku)

2 Okazyjna (raz w miesiącu)

3 Sporadyczna (raz na tydzień)

6 Częsta (codziennie)

10 Stała

Szacowanie ekspozycji na zagro Ŝenie

Szacowanie prawdopodobie ństwa wyst ąpienia zdarzenia

Wartość P Opis

0,1 Teoretyczne moŜliwe

0,2 Praktycznie moŜliwe

0,5 MoŜliwe do pomyślenia

1 Tylko sporadycznie moŜliwe

3 Mało prawdopodobne, moŜliwe

6 Całkiem moŜliwe

10 Bardzo prawdopodobne

Wartościowanie ryzyka

Wartość ryzyka R

Kategoria ryzyka Działanie zapobiegawcze

R<=20 Akceptowalne Wskazana kontrola

20<R>70 Małe Potrzebna kontrola

70<R>200 Istotne Potrzebna poprawa

200<R=400 DuŜe Potrzebna natychmiastowa poprawa

R>400 Bardzo duŜe Wskazane wstrzymanie pracy

ZASADY BEZPIECZEŃSTWA

Ogólne zasady to:

• bezpieczeństwo winno być sprawą nadrzędną zarówno dla pracodawcy jak i pracownika - naleŜy stale dąŜyć do ulepszenia warunków pracy,

• w pracach wykonywanych przez kobiety w ciąŜy • w pracach wykonywanych przez kobiety w ciąŜy obowiązują odrębne przepisy dotyczące tej grupy pracownic zawarte w rozdz. VIII RP,

• do pracy nie moŜe być dopuszczony pracownik nie posiadający aktualnego orzeczenia lekarskiego, wymaganego przeszkolenia bhp oraz właściwych kwalifikacji,

• do pracy nie moŜe być dopuszczony pracownik w stanie nietrzeźwym jak równieŜ zabronione jest spoŜywanie alkoholu w pracy,

• zabrania się stosowania urządzeń w złym stanie technicznym; wszelkie usterki techniczne naleŜy niezwłocznie zgłaszać przełoŜonemu,

• kaŜdy pracownik jest zapoznawany przez przełoŜonego z oceną ryzyka zawodowego występującego na jego stanowisku pracy oraz sposobami unikania zagroŜeń co potwierdza własnoręcznym podpisem.

Wypadki przy pracy

Wypadki – podstawa prawna

� Kodeks pracy, Dział X, Rozdział VII,

• Rozporządzenie Ministra Pracy I Polityki Społecznej z dnia 19 Grudnia 2002 r w sprawie trybu uznawania zdarzenia powstałego w okresie ubezpieczenia wypadkowego za wypadek przy pracy, kwalifikacji prawnej zdarzenia, wzoru karty wypadku i terminu jej sporządzenia

• Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 1 lipca 2009 r. w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy

� Ustawa z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych

Zgodnie z art. 3 ustawy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych mianem wypadku przy pracy określa się

zdarzenie nagłe wywołane przyczyną zewnętrzną, powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą:

� podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności albo poleceń przełoŜonych,

� podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz pracodawcy nawet bez polecenia,

� w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy, a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy.

• nagło ść zdarzenia - przyjmuje się, Ŝe zdarzenie jest nagłe, jeśli nie trwa ono dłuŜej niŜ wynosi czas jednej zmiany roboczej

• przyczyna zewn ętrzna - występuje wtedy, gdy wypadek wydarzył się w wyniku działania czynników zewnętrznych, nie związanych z organizmem poszkodowanego,

• spowodowanie urazu lub śmierci - uraz jest to uszkodzenie tkanek ciała lub narządów człowieka wskutek działania czynnika zewnętrznego (np. chemicznego, mechanicznego, termicznego, elektrycznego, promieniowania jonizującego, pola elektrycznego lub magnetycznego).

• Związek z prac ą: „podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności lub poleceń przełoŜonych”

• zwykłe czynno ści – wszelkie czynności podejmowane przez pracownika u pracodawcy lub poza nim, słuŜące realizacji obowiązku świadczenia pracy przygotowujące to świadczenie lub konieczne ze względu na kontynuację tego świadczenia oraz czynności nie wynikające z obowiązków pracowniczych, lecz występujące w czasie świadczenia pracy (korzystanie z urządzeń higieniczno-sanitarnych, stołówek pracowniczych).

Na równi z wypadkiem przy pracytraktowany jest wypadek, któremu pracownik uległ:

� w trakcie podróŜy słuŜbowej, chyba Ŝe pracownik nie wykonywał w tym czasie powierzonych mu zadań,

� podczas szkolenia w zakresie powszechnej samoobrony, samoobrony,

� przy wykonywaniu zadań zleconych przez działające u pracodawcy organizacje związkowe.

Nie moŜna wyświetlić połączonego obrazu. Plik mógł zostać przeniesiony lub usunięty albo zmieniono jego nazwę. Sprawdź, czy łącze wskazuje poprawny plik i lokalizację.

PodróŜ słuŜbowa najczęściej rozpoczyna się po wyjściu z firmy lub miejsca zamieszkania i kończy się w miejscu do którego pracownik powróci z delegacji (siedziba firmy lub miejsce zamieszkania).

Rodzaje wypadków przy pracy

Śmiertelny wypadek przy pracy to wypadek, w wyniku którego nastąpiła śmierć w okresie nieprzekraczającym sześć miesięcy od dnia wypadku.

Za cięŜki wypadek przy pracy uwaŜa się wypadek, na skutek którego nastąpiło cięŜkie uszkodzenie ciała, takie jak: utrata wzroku, słuchu, mowy, zdolności rozrodczej, inne uszkodzenie ciała albo rozstrój zdrowia, naruszające uszkodzenie ciała albo rozstrój zdrowia, naruszające podstawowe funkcje organizmu, choroba nieuleczalna lub zagraŜająca Ŝyciu, trwała choroba psychiczna, całkowita lub częściowa niezdolność do pracy w zawodzie, trwałe, istotne zeszpecenie lub zniekształcenie ciała.

JeŜeli wypadkowi, w wyniku tego samego zdarzenia, uległy co najmniej dwie osoby, to mówimy o wypadku zbiorowym .

Zdarzył si ę wypadek - co dalej?

Obowi ązki pracownika będącego świadkiem zdarzenia:� udzielić pomocy poszkodowanemu � zawiadomić o wypadku przełoŜonego� ostrzec współpracowników i inne osoby

znajdujące się w rejonie wypadku o istniejącym zagroŜeniu

Nie moŜna wyświetlić połączonego obrazu. Plik mógł zostać przeniesiony lub usunięty albo zmieniono jego nazwę. Sprawdź, czy łącze wskazuje poprawny plik i lokalizację.

o istniejącym zagroŜeniu

Obowi ązki pracodawcy:• zabezpieczyć miejsce wypadku• zapewnić udzielenie pierwszej pomocy poszkodowanym• zawiadomić inspektora pracy i prokuratora o wypadku

śmiertelnym, cięŜkim i zbiorowym• ustalić okoliczności i przyczyny wypadku• sporządzić właściwą dokumentację wypadku

Zgłoszenie wypadku

Obowi ązek zgłoszenia wypadku przy pracy ma ka Ŝdy pracownik, który zauwaŜył takie zdarzenie w zakładzie pracy.

• Zgłoszenie wypadku powinno wpłynąć do przełoŜonego osoby poszkodowanej i powinno być dokonane w formie osoby poszkodowanej i powinno być dokonane w formie pisemnej.

• Osoba, która uległa wypadkowi przy pracy, jeŜeli stan zdrowia pozwala jej na to, zawiadamia niezwłocznie o wypadku pracodawcę lub inny podmiot, na rzecz którego wykonywała czynności, przy których doznała urazu.

• Dane kontaktowe

• Pracodawca ma obowi ązek niezwłocznie zawiadomić właściwego inspektora pracy i prokuratora o śmiertelnym, cięŜkim lub zbiorowym wypadku przy pracy oraz o kaŜdym innym wypadku, który wywołał wymienione skutki, mającym związek z pracą, jeŜeli moŜe być uznany za wypadek przy pracy.

Czynno ści powypadkowe:• Bezpośrednio po otrzymaniu informacji o zaistniałym • Bezpośrednio po otrzymaniu informacji o zaistniałym

wypadku pracodawca powołuje zespół powypadkowy, który bada okoliczności i przyczyny wypadku oraz ustala, czy wypadek pozostaje w związku z pracą.

• JeŜeli wypadek miał miejsce na terenie innego zakładu pracy, ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku dokonuje zespół powypadkowy powołany przez pracodawcę poszkodowanego. Postępowanie wyjaśniające odbywa się w obecności przedstawiciela pracodawcy, w zakładzie którego zdarzył się wypadek.

Zespół powypadkowy ma obowi ązek:

� dokonać oględzin miejsca wypadku, stanu technicznego maszyn i innych urządzeń technicznych, stanu urządzeń ochronnych oraz zbadać warunki wykonywania pracy i inne okoliczności, które mogły mieć wpływ na powstanie wypadku,

� sporządzić szkice, fotografie miejsca wypadku, � wysłuchać wyjaśnień poszkodowanego, jeśli pozwala na to � wysłuchać wyjaśnień poszkodowanego, jeśli pozwala na to

stan jego zdrowia, � zebrać informacje dotyczące wypadku od świadków wypadku, � zasięgnąć opinii lekarza, w szczególności sprawującego

opiekę zdrowotną nad pracownikami, oraz w razie potrzeby opinii specjalistów,

� dokonać prawnej kwalifikacji wypadku, � określić środki profilaktyczne oraz wnioski, zwłaszcza

wynikające z oceny ryzyka zawodowego na stanowisku pracy, na którym wystąpił wypadek.

Dokumentacja powypadkowa

• Zespół powypadkowy, w terminie nie późniejszym niŜ 14 dni od dnia uzyskania zawiadomienia o wypadku, sporządza:

• protokół ustalenia okoliczności i przyczyn • protokół ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy (protokół powypadkowy) — w przypadku pracownika lub

• kartę wypadku — w przypadku osoby świadczącej pracę na innej podstawie niŜ

stosunek pracy.

Zespół powypadkowy jest obowiązany zapoznać poszkodowanego lub rodzinę zmarłego pracownika z treścią protokołu powypadkowego przed jego zatwierdzeniem.

Poszkodowany ma prawo zgłoszenia uwag i zastrzeŜeń do ustaleń zawartych w protokole przed podpisaniem protokołu. Prawo takie przysługuje równieŜ rodzinie zmarłego pracownika.

Protokół powypadkowy podlega zatwierdzeniu przez pracodawcę poszkodowanego w ciągu pięciu dni od dnia sporządzenia. Zatwierdzony protokół powypadkowy niezwłocznie doręcza się poszkodowanemu, a w razie wypadku śmiertelnego — jego rodzinie. Poszkodowanemu lub członkowi jego rodziny przysługuje prawo zgłoszenia uwag i zastrzeŜeń do ustaleń zawartych w dokumencie i zastrzeŜeń do ustaleń zawartych w dokumencie w terminie do 14 dni do Sądu Pracy w miejscu zamieszkania.

Protokół powypadkowy dotyczący wypadków śmiertelnych, cięŜkich i zbiorowych pracodawca dostarcza Państwowej Inspekcji Pracy.

Pracownikowi, który uległ wypadkowi przy pracy, przysługują świadczenia z ubezpieczenia społecznego.

Świadczenia z ubezpieczenia powypadkowego nie przysługują, gdy:

� wyłączną przyczyną wypadku było udowodnione � wyłączną przyczyną wypadku było udowodnione naruszenie przepisów dotyczących ochrony Ŝycia i zdrowia (umyślnie lub powstałe wskutek raŜącego niedbalstwa),

� ubezpieczony, będąc w stanie nietrzeźwości, pod wpływem środków odurzających lub substancji psychotropowych, przyczynił się w znacznym stopniu do spowodowania wypadku.

Wypadek w drodze do lub z pracy

Ustawa o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych nie przewiduje moŜliwości przyznawania świadczeń z tytułu wypadków w drodze do lub z pracy, jeŜeli wypadki te zaistniały

po 31 grudnia 2002 r.po 31 grudnia 2002 r. Nie moŜna wyświetlić połączonego obrazu. Plik mógł zostać przeniesiony lub usunięty albo zmieniono jego nazwę. Sprawdź, czy łącze wskazuje poprawny plik i lokalizację.

W przypadku udokumentowania wypadku przez poszkodowanego pracownika oraz zakwalifikowania go jako wypadku w drodze do pracy lub z pracy do domu pracownik ma prawo do:

– 100% wynagrodzenia od pracodawcy, – 100 % zasiłku chorobowego od Zakładu

Ubezpieczeń Społecznych

Świadczenia te finansowane są z ubezpieczenia chorobowego pracownika Pracownik nie ma prawa do jednorazowego odszkodowania pienięŜnego.

Ergonomia

• Praca w pozycji stojącej• Praca w pozycji siedzącej

Praca przy komputerze

Przydatne ćwiczenia

Rozci ąganie barków za plecamiSpleć palce za plecami. Zegnij delikatnie łokcie do wnętrza jednocześnie wyprostowując ramiona. Wytrzymaj w tej pozycji 5 do 15 sekund i powtórz ćwiczenie dwa razy.

Rozci ąganie ramieniaJedno ramię wyprostuj przed klatką piersiową. Pociągnij to ramię drugim dopóki nie poczujesz napięcia w barku. Wytrzymaj tak przez moment i powtórz ćwiczenie z drugim ramieniem.

Rozci ąganie palcówRozdziel i wyprostuj palce tak aŜ poczujesz napięcie, wytrzymaj 10 sekund. Rozluźnij dłonie a następnie zegnij palce w kostkach na 10 sekund. Powtórz ćwiczenie jeszcze raz.

Obroty głowyObróć głowę w lewo i

trzymaj tak 2 sekundy. Następnie obróć głowę w prawo i teŜ wytrzymaj 2 sekundy.

Pierwsza pomocNa podstawie „Wytycznych 2005 Resuscytacji” ERC

"Kto człowiekowi znajdującemu się w połoŜeniu "Kto człowiekowi znajdującemu się w połoŜeniu groŜącym bezpośrednim niebezpieczeństwem groŜącym bezpośrednim niebezpieczeństwem utraty Ŝycia albo cięŜkiego uszczerbku na utraty Ŝycia albo cięŜkiego uszczerbku na zdrowiu nie udziela pomocy, mogąc jej udzielić zdrowiu nie udziela pomocy, mogąc jej udzielić bez naraŜania siebie lub innej osoby na bez naraŜania siebie lub innej osoby na bez naraŜania siebie lub innej osoby na bez naraŜania siebie lub innej osoby na niebezpieczeństwo utraty Ŝycia albo cięŜkiego niebezpieczeństwo utraty Ŝycia albo cięŜkiego uszczerbku na zdrowiu, podlega karze uszczerbku na zdrowiu, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3."pozbawienia wolności do lat 3."

Kodeks karny art. 162.Kodeks karny art. 162.

śycie osób poszkodowanych po wypadkach zale Ŝy od jak najszybszego

udzielenia pomocy ! Natychmiastowa pomoc mo Ŝe podwoi ć

a nawet potroi ć szanse prze Ŝycia.

BEZPIECZEŃSTWO RATOWNIKA ORAZ POSZKODOWANEGO JEST

NAJWAśNIESZJESZ!

Nie naraŜaj się na niepotrzebne ryzykoUnikaj kontaktu z krwią poszkodowanegoZawsze pamiętaj o jednorazowych rękawiczkach

Obowi ązki ratownika

� Szybko i spokojnie ocenić sytuacje

� Wezwać specjalistyczną pomoc

� Jak najszybciej usunąć zagroŜenie (np. odłączyć prąd, )

W miarę moŜliwości rozpoznać rodzaj obraŜenia� W miarę moŜliwości rozpoznać rodzaj obraŜenia

� Udzielić szybkiej i właściwej pomocy

� Zorganizować transport poszkodowanego

� Pozostać przy poszkodowanym do przybycia pomocy medycznej

Oceń bezpiecze ństwo

Oceń przytomno ść

Wołaj o pomoc

Udro Ŝnij drogi oddechoweUdro Ŝnij drogi oddechowe

Oceń oddech

Zadzwoń 112

2 oddechy ratownicze

30 uci śnięć

OCEŃ BEZPIECZEŃSTWO!

Miejsca zdarzeniaRatownika

PoszkodowanegoŚwiadków

OCEŃ PRZYTOMNOŚĆ

Potrząśnij za barkiZapytaj:Zapytaj:

“Czy wszystko w porządku”JeŜeli poszkodowany zareaguje:

Pozostaw go w pozycji w zastanejDowiedz się co jest nie w porządku

Regularnie powtarzaj ocenę

WOŁAJ O POMOC

UDROśNIJ DROGI ODDECHOWE

• umieść jedną rękę na czole poszkodowanego, delikatnie odegnij jego głowę do tyłu, pozostawiając wolny kciuk i palec wskazujący, aby wolny kciuk i palec wskazujący, aby zatkać nimi skrzydełka nosa, jeśli potrzebne będą oddechy ratunkowe• opuszki palców drugiej ręki umieść na Ŝuchwie poszkodowanego, a następnie unieś ją w celu udroŜnienia dróg oddechowych

OCEŃ ODDECH

•patrz – obserwuj czy klatka piersiowa bądź/i brzuch unosi się przy technique i opada przy wydechu

•poczuj – przepływ powietrza nad ustami poszkodowanego na swoim policzku

•posłuchaj – czy niema jakiś szmerów oddechowych

oceniaj oddech przez 10 sekundgdy są wątpliwości postępuj jakby nie było oddechu

Jeśli oddech jest prawidłowy

� ułóŜ poszkodowanego w pozycji bezpiecznej� wezwij pogotowie – wyślij kogoś lub sam udaj się wezwać pomoc 112 lub 999� regularnie oceniaj oddech

Pozycja boczna ustalona

uklęknij przy poszkodowanym i upewnij się, Ŝe obie nogi są wyprostowane,

rękę bliŜszą tobie ułóŜ pod kątem prostym w stosunku do ciała, a następnie zegnij w łokciu pod kątem prostym tak, aby dłoń ręki była skierowana do góry,

dalsza rękę przełóŜ w poprzek klatki piersiowej i przytrzymaj stroną grzbietową przy bliŜszym tobie policzku,

drugą swoją ręką złap za dalszą kończynę dolną tuŜ powyŜej kolana i podciągnij ją ku górze, nie odrywając stopy od podłoŜa,

przytrzymując dłoń dociśniętą do policzka, pociągnij za dalszą kończynę dolną tak, by ratowany obrócił się na bok w twoim kierunku,

ułóŜ kończynę, za którą przetaczałeś poszkodowanego w ten sposób, zarówno staw kolanowy jak i biodrowy były zgięte pod kątem prostym,

Jeśli oddech NIE jest prawidłowy

Miejsce ucisku klatki piersiowejuklęknij obok poszkodowanegopołóŜ nadgarstek jednej ręki na

Wezwij Pomoc!Wezwij Pomoc!999 lub 112999 lub 112

JeŜeli masz w ątpliwo ści czy oddech jest prawidłowy, post ępuj tak, jakby go nie było, czyli przyst ąp do resuscytacji kr ąŜeniowo - oddechowej

� połóŜ nadgarstek jednej ręki na środku klatki piersiowej� połóŜ nadgarstek drugiej ręki na juŜ połoŜonym�upewnij się, Ŝe nie będziesz wywierał ucisku na Ŝebra�nie uciskaj nadbrzusza ani dolnej części mostka

� pochyl się nad poszkodowanym z wyprostowanymi rękami w łokciach, zacznij uciskać klatkę piersiową na głębokość 4 – 5 cm� po kaŜdym uciśnięciu zwolnij nacisk na klatkę piersiową nie nacisk na klatkę piersiową nie odrywając dłoni od mostka� okres uciskania i zwalniania mostka powinien być taki sam

PAMIĘTAJ:

30 uciśnięć z częstotliwością ucisku 100/mingłębokość ucisku 4 – 5 cm

po wykonaniu 30 uciśnięć klatki piersiowej udroŜnij drogi oddechowe i wykonaj pierwszy oddech ratunkowy

zaciśnij skrzydełka nosa, pozostaw usta delikatnie otwarteweź normalny wdech,

obejmij szczelnie usta poszkodowanego swoimi ustami, upewnij się Ŝe nie ma przecieku powietrza

wdmuchuj powoli powietrze do wdmuchuj powoli powietrze do ust poszkodowanego przez około 1 sekundę, tak jak przy normalnym oddychaniu , obserwując jednocześnie ruchy klatki piersiowej

wykonaj drugi skuteczny wdech

Kontynuuj uciskanie klatki piersiowej i oddechy ratunkowe w stosunku 30 : 2Przerwij RKO tylko wtedy, kiedy poszkodowany zacznie sam oddychać

Jeśli pierwszy oddech ratowniczy jest nieskuteczny:• sprawdź jamę ustną poszkodowanego i usuń widoczne ciała

obce• sprawdź czy poprawnie wykonane jest odgięcie głowy i • sprawdź czy poprawnie wykonane jest odgięcie głowy i

uniesienie Ŝuchwy• wykonaj nie więcej niŜ dwie próby wentylacji za kaŜdym razem,

zanim podejmiesz uciskanie klatki piersiowej

Prowadź R.K.O. do czasu gdy:• przybędzie Pogotowie Ratunkowe i przejmie działania• poszkodowany zacznie prawidłowo oddychać

• gdy ulegniesz wyczerpaniu

PoraŜenie prądem

Nie wolno dotykać osoby poraŜonej prądem, zanim nie odłączy się jej od źródła prądu.

Odłącz źródło prądu, uŜywając przedmiotu który nie przewodzi prądu (np. drewno, guma)

Sprawdź stan poszkodowanego: czy jest przytomny, Sprawdź stan poszkodowanego: czy jest przytomny, czy oddycha

Wezwij Pogotowie Ratunkowe 999 lub 112 Jeśli poszkodowany nie oddycha przystąp do reanimacji

Jeśli poszkodowany jest nieprzytomny, ale oddycha, ułóŜ go w pozycji bocznej bezpiecznej.

Zostań z poszkodowanym do czasu przybycia Pogotowia Ratunkowego i przejęcia opieki na poszkodowanym.

Omdlenie

• UłóŜ na wznak, z nogami uniesionymi ku górze a głową poniŜej tułowia

• Zapewnij dostęp świeŜego powietrza, rozluźnij uciskające części odzieŜy.

• JeŜeli poszkodowany nie odzyskuje przytomności wezwij lekarza.wezwij lekarza.

Oparzenia

Termiczne• Usuń czynnik sprawczy - parzący. • Usuń odzieŜ z poszkodowanego (tylko nie przylegającą)• Miejsce poparzone schładzaj zimną wodą, • W trakcie schładzania usuń elementy metalowe np. pierścionki• Pęcherze na skórze przykryj sterylnym opatrunkiem.

Nie przebijaj ich ani nie wyciskaj.Nie przebijaj ich ani nie wyciskaj.• Wezwij pogotowie 999 lub 112• Do gaszenia ognia na człowieku stosuj koc gaśniczy, wodę – nigdy

gaśnicę. • Nie smaruj oparzonej skóry maściami, kremami, tłuszczami

CHEMICZNE

� Usuń czynnik sprawczy - parzący� Usuń odzieŜ z poszkodowanego (tylko nie przylegającą) uŜywając rękawic ochronnych lub czystej odzieŜy

� Usuń elementy metalowe np. pierścionki� Usuń elementy metalowe np. pierścionki� Miejsce poparzone schładzaj zimną wodą, nie powiększając oparzonej powierzchni.

� ZałóŜ jałowy opatrunek� Wezwij pogotowie 999 lub 112� Zabezpiecz opakowanie po środku Ŝrącym.� W przypadku połknięcia substancji Ŝrącej nie prowokuj wymiotów

Ciała obce

• Nie usuwaj ciała obcego z rany• Zabezpiecz przedmiot aby nie wypadł z rany – tamuje

on krwawienie• ZałóŜ opatrunek jałowy stabilizujący ciało obce• Pozostań z poszkodowanym do przybycia lekarza

Ciało obce w oku

Postępowanie w duŜym stopniu zaleŜy od rozmiaru ciała obcego.

JeŜeli ciało obce w oku jest mniejszych rozmiarów np. piasek, muszka, paproch to muszka, paproch to

• Nie pozwól, aby poszkodowany pocierał oko.• Postaraj się wypukać pozostający w oku przedmiot. • UŜyj kieliszka lub szklanki napełnionych wodą o temperaturze

pokojowej. • ZbliŜ oko do naczynia tak by szczelnie przylegało i kaŜ

poszkodowanemu otwierać i zamykać powiekę ( mrugać ).Jeśli powy Ŝsze zabiegi nie pomogły skontaktuj si ę z lekarzem

Jeśli jest to du Ŝy przedmiot np. ołówek, no Ŝyczki, nó Ŝ to

• Nie wyciągaj ciała obcego z oka.• Wezwij pogotowie ratunkowe!!!• W oczekiwaniu na pogotowie zabezpiecz przedmiot, aby

nie wypad z rany• Drugie zdrowe oko zakryj gazikiem w celu ograniczenia • Drugie zdrowe oko zakryj gazikiem w celu ograniczenia

ruchu gałek ocznych.• Pozostań z poszkodowanym i nie pozwól mu się ruszać.• Czekaj na ekipę pogotowia.

Złamania• Unieruchom złamaną kończynę:• Górną - przy uŜyciu chusty trójkątnej, odzieŜy, itp..• Dolną – stosując stabilizację (wykorzystaj jako szynę drugą

zdrową kończynę, przywiązując do niej chorą nogę) • Nie przenoś poszkodowanego jeŜeli nie jest to konieczne • W przypadku złamania otwartego załóŜ jałowy opatrunek• Nie nastawiaj kości, nie oczyszczaj rany• Wezwij pomoc 999 lub 112• Wezwij pomoc 999 lub 112• Kontroluj czynności Ŝyciowe

poszkodowanego, zapewnij komfort termiczny

Zranienia

Rana kończyny:Ranę uciśnij za pomocą gazy opatrunkowej lub części ubrania. Ranną kończynę najlepiej unieś powyŜej poziomu ciała.

TYLKO w wyjątkowych przypadkach (katastrofy, zmiaŜdŜenia kończyn) zakładaj opaskę uciskową kończyn) zakładaj opaskę uciskową

Rany i obra Ŝenia głowy : poszkodowanego ułóŜ w pozycji półsiedzącej podpartej, ranę delikatnie osłoń opatrunkiem – nie uciskaj.

Zadławienie• Wykonaj uderzenia w okolicę

międzyłopatkową 5 razy, (stań obok poszkodowanego, pochyl go na jednej swojej ręce, drugą ręką energicznie uderzaj w okolicę międzyłopatkową)

• JeŜeli to nie przynosi oczekiwanego efektu, stań za poszkodowanym, obejmij go od tyłu, zaplatając ręce na wysokości nadbrzusza i wykonaj szybkie uciśnięcia nadbrzusza i wykonaj szybkie uciśnięcia w kierunku dogłowowym (około 5 razy),

• Staraj się połączyć uciśnięcia z kaszlem

• Powtarzaj te czynności naprzemiennie, aŜ do udroŜnienia dróg oddechowych

• JeŜeli poszkodowany utracił przytomność i nie oddycha rozpocznij resuscytację krąŜeniowo – oddechową

• Wezwij Pogotowie Ratunkowe 999 lub 112

Ochrona przeciwpo ŜarowaPodstawowym aktem prawnym regulującym całokształt zagadnień ochrony przeciwpoŜarowej w Polsce jest Ustawa z dnia 24.08.1991 r. - o ochronie przeciwpoŜarowej (Dz.U.2002.147.1229) z której wynika m.in. obowiązek odbywania przez pracowników szkole ń przeciwpo Ŝarowych.

W stosunku do pracowników nie przestrzegających przepisów ppoŜ. na terenie spółki a tym samym naraŜających go na ppoŜ. na terenie spółki a tym samym naraŜających go na niebezpieczeństwo powstania poŜaru wyciągane mogą być sankcje słuŜbowe (kara upomnienia, nagany) i karne.

Do sankcji karnych zaliczamy:nałoŜenie grzywny w postaci mandatu karnego nałoŜonego przez PSP, PIP skierowanie sprawy do Sądu, który jest władny skazać winnego nawet na 5 lat pozbawienia wolności.

Jak szybko rozprzestrzenia się poŜar?

Jak szybko rozprzestrzenia się poŜar?

Obowi ązki pracownika w zakresie przestrzegania przepisów ppo Ŝ. � udział w organizowanych szkoleniach przeciwpoŜarowych,� zgłaszanie bezpośredniemu przełoŜonemu o zauwaŜonych usterkach (uszkodzenia instalacji elektrycznej, odgromowej, sprzętu ppoŜ. itp.),

� znajomość zasad alarmowania Państwowej StraŜy PoŜarnej,

� znajomość usytuowania podręcznego sprzętu ppoŜ. (przynajmniej w obrębie swojego stanowiska pracy) oraz umiejętność jego obsługi,

� znajomość zasad zachowania się w przypadku powstania poŜaru,

� stosowanie się do obowiązujących przepisów przeciwpoŜarowych.

Powstanie po Ŝaru

Przyczyny powstania i rozprzestrzeniania si ę poŜaru

Do przyczyn powstania poŜaru w obiektach handlowych, administracyjnych, warsztatach moŜna zaliczyć:

� palenie tytoniu w miejscach niedozwolonych i wyrzucanie nie wygaszonych niedopałków do koszy, kontenerów i innych pojemników ze śmieciami,niewłaściwa obsługa urządzeń i instalacji elektrycznych,� niewłaściwa obsługa urządzeń i instalacji elektrycznych,

� pozostawienie bez dozoru piecyków elektrycznych pod napięciem prądu,

� wady w instalacji elektrycznej (stosowanie palnych prowizorycznych osłon na Ŝarówkach, przeciąŜenie sieci, „watowanie” bezpieczników, itp.),

� wyładowanie atmosferyczne tzw. uderzenie pioruna,� podpalenie.

Do potencjalnych przyczyn powstania poŜaru naleŜy zaliczyć:

1. Nieostro ŜnośćJako jedna z najczęstszych przyczyn poŜarów, wynika głównie z nieznajomości podstawowych zasad bezpieczeństwa poŜarowego, nieprzestrzegania przepisów, niedbalstwa, braku rozwagi.

• uŜywanie otwartego ognia w pomieszczeniach,• zaprószenie ognia w postaci niedopałka papierosa,

zapałki itp.• pozostawienie bez dozoru odbiorników energii

elektrycznej nie przystosowanych do długotrwałej pracy,• niewłaściwe składowanie materiałów palnych• brak stosownego zabezpieczenia wykonywanych prac

niebezpiecznych poŜarowo.

2. Instalacje i urz ądzenia elektroenergetyczneInstalacje, urządzenia elektroenergetyczne stanowią

potencjalne źródła zagroŜenia poŜarowego w obiekcie; do najczęstszych przyczyn powstania poŜarów w tej grupie naleŜą:

• nadmierne obciąŜanie instalacji elektrycznych,• zastosowanie niewłaściwych zabezpieczeń instalacji,• powstawanie zwarć elektrycznych,• powstawanie zwarć elektrycznych,• stosowanie prowizorycznych połączeń,• eksploatowanie uszkodzonych odbiorników energii

elektrycznej,• stosowanie niewłaściwych instalacji i urządzeń,• zaniedbywanie okresowych badań stanu technicznego

instalacji,• układanie przewodów elektrycznych bezpośrednio na

podłoŜu palnym.

3. Prace niebezpieczne po ŜarowoPrzyczyną poŜaru w przypadku prowadzenia prac niebezpiecznych poŜarowo moŜe być między innymi:

• brak przygotowania miejsca prowadzenia prac,• brak oceny zagroŜenia poŜarowego w rejonie ich

wykonywania,• brak stosowne go nadzoru nad pro wadzeniem prac,• nieznajomość zasad i przepisów przeciwpoŜarowych • nieznajomość zasad i przepisów przeciwpoŜarowych

przez osoby prowadzące oraz• nadzorujące prace niebezpieczne poŜarowo,• brak kontroli miejsca prowadzenia prac po ich

zakończeniu,• brak odpowiedniego wyposaŜenia miejsca prowadzenia

prac w sprzęt przeciwpoŜarowy.

4. Niewłaściwe składowanie materiałów palnychNiewłaściwe składowanie materiałów palnych stanowi

częstą przyczynę powstania i rozprzestrzenienia się poŜaru poprzez:

• złą lokalizację miejsc przechowywania i składowania materiałów,

• magazynowanie materiałów w bezpośrednim • magazynowanie materiałów w bezpośrednim sąsiedztwie urządzeń grzewczych,

• ogólnego nieładu w miejscach składowania,• gromadzenia nadmiernych ilości materiałów palnych,• niezachowanie zasad ostroŜności z ogniem w miejscach

składowania.

Na szybkość rozprzestrzeniania się poŜaru w obiektach mają wpływ:

• Późne zauwaŜenie poŜaru,• Brak dojść do miejsca poŜaru (pozamykane drzwi - brak

kluczy; klatki schodowe, drzwi oraz korytarze pozastawiane meblami i sprzętem),

• Zły stan techniczny sprzętu ppoŜ.• Brak lub niedostateczna ilość lub niesprawność • Brak lub niedostateczna ilość lub niesprawność

podręcznego sprzętu gaśniczego,• brak dostępu do podręcznego sprzętu gaśniczego brak

znajomości jego obsługi,• Brak znajomości zasad alarmowania Państwowej StraŜy

PoŜarnej,• Brak dojść i oznakowań miejsc usytuowania głównych

wyłączników prądu, wody i gazu,

• Nieumiejętne prowadzenie akcji ratowniczej przed przybyciem PSP (otwieranie okien,

• drzwi przy niewystarczającej ilości sprzętu ppoŜ., panika, błędy w prowadzeniu

• ewakuacji),• niesprawne technicznie urządzenia wentylacji • niesprawne technicznie urządzenia wentylacji

poŜarowej,• ciągi komunikacyjne o konwekcyjno - grawitacyjnym

ruchu powietrza otwarte drogi• komunikacji poziomej i pionowej),• awarie i niesprawności środków alarmowania i łączności,• brak dojazdów, utrudnione manewrowanie

samochodami, utrudnione sprawianie• sprzętu, zły stan zaopatrzenia wodnego

Zasady zapobiegania mo Ŝliwo ści powstania po Ŝaru.

Zapobieganie moŜliwości powstania poŜaru polega na podejmowaniu przedsięwzięć prewencyjnych jak i rozwiązań operacyjno-technicznych mających na celu eliminowanie technicznych mających na celu eliminowanie potencjalnych przyczyn jego powstania. W celu ograniczenia moŜliwości powstania poŜaru naleŜy przestrzegać poniŜszych zasad.

Istotnym zagro Ŝeniem dla ludzi w warunkach po Ŝarowych jest:

• toksyczne i duszące oddziaływanie gazów i dymów poŜarowych oraz toksycznych

• produktów spalania,• wysoka temperatura,• wysoka temperatura,• ograniczenie widoczności,• zjawiska świetlne i akustyczne działające

na psychikę ludzką,• przenikanie dymów, gazów i toksycznych

produktów spalania przez przegrody budowlane.

Zasady zachowania si ę pracownikaw przypadku powstania po Ŝaru

� ocenić sytuację - czy jest on w stanie ugasić poŜar dostępnymi gaśnicami,

� jeŜeli poŜar obejmuje minimalną powierzchnię (poŜar w „zarodku”) - przystąpić do jego ugaszenia przy uŜyciu gaśnic lub wody z hydrantu,

� powiadomić o poŜarze pracowników znajdujących się w bezpośrednim otoczeniu poŜaru, którym moŜe grozić niebezpieczeństwo oraz swojego przełoŜonego,

� powiadomić przełoŜonego,

� powiadomić Państwową StraŜ PoŜarną,

� stosować się ściśle do poleceń przełoŜonego oraz dowódcy PSP.

Zasady alarmowania Państwowej StraŜy PoŜarnej (PSP):

w przypadku powstania poŜaru w obiektach urzędu alarmujemy Państwową StraŜ PoŜarną telefonicznie.

Wykr ęć numer alarmowy 998 i przeka Ŝ:Wykr ęć numer alarmowy 998 i przeka Ŝ:

• dokładny adres,• co się pali,• czy są zagroŜeni ludzie,• nazwisko i imię zgłaszającego o poŜarze,• numer telefonu, z którego jest zgłoszenie

Podręczny sprz ęt gaśniczy

Większość poŜarów bierze swój początek przewaŜnie z niewinnego źródła.

śeby nie dopuścić do jego dalszego rozwoju naleŜy dąŜyć do ugaszenia rozwoju naleŜy dąŜyć do ugaszenia go w pierwszej fazie, tj. w zarodku.

Do tego celu słuŜą róŜne przyrządy do gaszenia, spośród których najczęściej stosowane są gaśnice –gotowe do natychmiastowego uŜycia.

Gaśnice proszkoweZalecane są do zabezpieczenia samochodów, garaŜy, warsztatów, magazynów, hal przemysłowych, statków, zakładów energetycznych i chemicznych, biur, hoteli i

mieszkań.

Gaśnice pianowe

Gaśnice

Gaśnice pianoweZalecane są w przemyśle petrochemicznym, chemicznym, drzewnym, na stacjach paliw, w magazynach cieczy łatwo

palnych, bazach transportowych.

Gaśnice śniegoweZalecane do stosowania w energetyce, lakierniach,

magazynach, stacjach benzynowych i halach przemysłowych

Gaśnicą śniegow ą gasimy:� ciała stałe (drewno, papier, tworzywa sztuczne itp.),� gazy i ciecze łatwo palne (propan, butan, metan, etylina,

rozcieńczalniki),� instalacje i urządzenia (min. komputery) elektryczne pod

napięciem prądu.

GAŚNICA ŚNIEGOWA

UWAGA - wydostaj ący si ę z gaśnicy śniegowej dwutlenek w ęgla (CO2)

posiada temperatur ę - 78 C.

Proszkiem gasimy:� ciała stałe (drewno, papier, węgiel, gumę, tworzywa

sztuczne)� gazy i ciecze łatwo palne (propan, butan, metan,

etylina, rozcieńczalniki)� instalację elektryczną pod napięciem prądu elektrycznego

GAŚNICA PROSZKOWA

� instalację elektryczną pod napięciem prądu elektrycznego

Proszkiem nie gasimy komputerów oraz innego sprzętu elektronicznego

Gaśnica proszkowa jest pod stałym ciśnieniem, posiada wbudowany w korpusie manometr (strzałka na zielonym polu wskazuje, Ŝe gaśnica jest sprawna), oraz dźwignię uruchamiającą zabezpieczoną zawleczką.

Gaśnice w obiektach powinny by ć rozmieszczone:1) w miejscach łatwo dostępnych i widocznych, w szczególności:a) przy wejściach do budynków,b) na klatkach schodowych,c) na korytarzach,c) na korytarzach,d) przy wyjściach z pomieszczeń na zewnątrz;2) w miejscach nie naraŜonych na uszkodzenia mechaniczne oraz działanie źródeł ciepła (piece, grzejniki);3) w obiektach wielokondygnacyjnych — w tych samych miejscach na kaŜdej kondygnacji, jeŜeli pozwalają na to istniejące warunki.

Przy rozmieszczaniu ga śnic powinny by ć spełnione nast ępuj ące warunki:

• 1) odległość z kaŜdego miejsca w obiekcie, w którym moŜe przebywać człowiek, do najbliŜszej gaśnicy nie powinna być większa niŜ 30 m;powinna być większa niŜ 30 m;

• 2) do gaśnic powinien być zapewniony dostęp o szerokości co najmniej 1 m.

NaleŜy pamiętać, Ŝe:

� w czasie działania gaśnicy naleŜy ją trzymać tylko za uchwyty,

� nie wolno uŜywać tych gaśnic do gaszenia palącej się odzieŜy,ze względu na swoją budowę syfonową gaśnica � ze względu na swoją budowę syfonową gaśnica prawidłowo pracuje tylko w pozycji pionowej

Podstawowy sposób uŜycia poszczególnych gaśnic przedstawiany jest w sposób graficzny na etykietach naklejonych na gaśnicach.

Strefę poŜarową stanowi budynek albo jego część oddzielona od innych budynków lub innych części budynku elementami oddzielenia przeciwpoŜarowego, bądź teŜ pasami wolnego terenu o szerokości nie mniejszej niŜ dopuszczalne odległości od innych budynków.

Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie

Strefy po Ŝarowe:

powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie moŜemy wyróŜnić następujące strefy poŜarowe:

• ZL - ze względu na kategorie zagroŜenia ludzi• PM – pomieszczenia produkcyjno – magazynowe -

pomieszczenia magazynowe,

Ewakuacja

Ewakuacja to szybkie i bezpieczne opuszczenie przez uŜytkowników i personel pomieszczeń zagroŜonych, wyznaczonymi drogami i wyjściami do stref bezpiecznych. Ewakuacja z obiektu moŜe nastąpić samorzutnie po wykryciu poŜaru (innego zagroŜenia) lub po zarządzeniu ewakuacji. lub po zarządzeniu ewakuacji.

Ze względu na bezpieczeństwo uŜytkowników i personelu oraz mienie w zaleŜności od rodzaju zagroŜenia, sytuacji poŜarowej oraz stopnia zagroŜenia poŜarowego, moŜe być podjęta decyzja o ewakuacji całkowitej lub częściowej.

Drogi ewakuacyjne

Zgodnie z Rozrządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie z pomieszczeń przeznaczonych na pobyt ludzi powinna być zapewniona moŜliwość ewakuacji w bezpieczne miejsce na zewnątrz budynku lub do sąsiedniej strefy poŜarowej, bezpośrednio albo drogami sąsiedniej strefy poŜarowej, bezpośrednio albo drogami komunikacji ogólnej, zwanymi dalej "drogami ewakuacyjnymi".

W pomieszczeniach, od najdalszego miejsca, w którym moŜe przebywać człowiek, do wyjścia ewakuacyjnego na drogę ewakuacyjną lub do innej strefy poŜarowej albo na zewnątrz budynku, powinno być zapewnione przejście, zwane dalej "przejściem ewakuacyjnym", o długości nie przekraczającej:

• w strefach poŜarowych ZL - 40 m,

• w strefach poŜarowych PM o gęstości obciąŜenia ogniowego przekraczającej 500 MJ/m2 w budynku o więcej niŜ jednej kondygnacji nadziemnej - 75 m,

Długości przejść, moŜe być powiększona pod warunkiem zastosowania:samoczynnych urządzeń oddymiających uruchamianych za pomocą systemu wykrywania dymu - o 50%.stałych urządzeń gaśniczych wodnych - o 50%,

Wyjścia ewakuacyjne

Pomieszczenie powinno mieć co najmniej dwa wyjścia ewakuacyjne oddalone od siebie, o co najmniej 5 m w przypadkach, gdy jest:

• przeznaczone do jednoczesnego przebywania w • przeznaczone do jednoczesnego przebywania w nim ponad 50 osób,

• znajduje się w strefie poŜarowej ZL, a jego powierzchnia przekracza 300 m2,

Drzwi ewakuacyjne

Łączną szerokość drzwi w świetle, stanowiących wyjścia ewakuacyjne z pomieszczenia, naleŜyobliczać proporcjonalnie do liczby osób mogących przebywać w nim równocześnie, przyjmując,przyjmując,

• co najmniej 0,6 m szerokości na 100 osób, przy czym najmniejsza szerokość drzwi w świetle

• ościeŜnicy powinna wynosić 0,9 m, a w przypadku drzwi słuŜących do ewakuacji

• do 3 osób-0,8 m.

PoŜar co robi ć?

KaŜdy, kto zauwa Ŝy po Ŝar obowi ązany jest niezwłocznie:

• zawiadomić osoby znajdujące się w strefie zagroŜenia,• ogłosić alarm o ewakuacji z budynku w przypadku

wystąpienia potencjalnego zagroŜenia dla zdrowia ludzi• powiadomić StraŜ PoŜarną tel. 998• powiadomić StraŜ PoŜarną tel. 998• równocześnie z alarmowaniem jednostek PSP naleŜy

przystąpić do gaszenia poŜaru – WYŁĄCZNIEwe wstępnej fazie poŜaru - za pomocą podręcznego sprzętu gaśniczego

• jeŜeli to moŜliwe niezwłocznie opuść pomieszczenie - kierować się do najbliŜszego wyjścia ewakuacyjnego zgodnie z kierunkiem znaków ewakuacyjnych

jeŜeli opuszczenie pomieszczenia nie jest moŜliwe ze względu na ogień lub dym znajdujący się na korytarzu naleŜy :

• pozostać w pomieszczeniu• uszczelnić drzwi i kratki wentylacyjne zwilŜonymi • uszczelnić drzwi i kratki wentylacyjne zwilŜonymi

materiałami• jeŜeli do pomieszczenia przedostaje się dym zwilŜyć

ręcznik lub ubranie i nałoŜyć go na głowę, przysłaniając usta

• usunąć firanki i zasłony z okien• jeŜeli to moŜliwe otworzyć okno (jeŜeli nie widać za oknem

ognia wydostającego się z pomieszczeń znajdujących się piętrze poniŜej)

• czekać przy oknie na przybycie straŜy poŜarnej

W chwili otrzymania informacji o konieczno ści ewakuacji

• zachowaj spokój, uwaŜnie słuchaj i postępuj zgodnie z poleceniami osoby przeprowadzającej ewakuacje

• kieruj się do wyjść ewakuacyjnych zgodnie z kierunkiem znaków ewakuacyjnych

• przy silnym zadymieniu dróg ewakuacyjnych poruszaj się jak najbardziej pochylonym z głową moŜliwie nisko, ze względu na mniejsze zadymienie panujące w dolnych partiach na mniejsze zadymienie panujące w dolnych partiach pomieszczeńi dróg ewakuacyjnych,

• staraj się iść wzdłuŜ ścian, by nie stracić orientacji kierunku ewakuacji

• w miarę moŜliwości zasłoń usta i nos zwilŜoną chusteczką – ułatwia to oddychanie

• po opuszczeniu budynku niezwłocznie udaj się do punktu zbornego)

KONIEC

Prace szczególnie uci ąŜliwe i szkodliwe dla kobiet

Kobiety w ciąŜy i w okresie karmienia:

• Prace w mikroklimacie zimnym, gorącym i zmiennym1) prace w warunkach, w których wskaźnik PMV (przewidywana ocena średnia), określany zgodnie z Polską Normą, jest większy od 1,5,2) prace w warunkach, których wskaźnik PMV (przewidywana ocena średnia), określany zgodnie z Polską Normą, jest mniejszy od -1,5,z Polską Normą, jest mniejszy od -1,5,3) prace w środowisku, w którym występują nagłe zmiany temperatury powietrza w zakresie przekraczającym 15oC.

• Prace w hałasie i drganiach (dla kobiet w ciąŜy), czyli prace w warunkach naraŜenia na hałas,1) prace w warunkach naraŜenia na hałas, którego:a) poziom ekspozycji odniesiony do 8-godzinnego dobowego lub do przeciętnego tygodniowego, określonego w Kodeksie pracy wymiaru czasu pracy przekracza wartość 65 dB,b) szczytowy poziom dźwięku C przekracza wartość 130 dB,c) maksymalny poziom dźwięku A przekracza wartość 110 dB,

• Prace naraŜające na działanie pól elektromagnetycznych, promieniowania jonizującego i nadfioletowego,

• Prace pod ziemią, poniŜej poziomu gruntu i na wysokości,wysokości,

• Prace w podwyŜszonym lub obniŜonym ciśnieniu,

• Prace w kontakcie ze szkodliwymi czynnikami biologicznymi (dla kobiet w ciąŜy lub karmiących piersią),1) prace stwarzające ryzyko zakaŜenia: wirusem zapalenia wątroby typu B, wirusem ospy wietrznej i półpaśca, wirusem róŜyczki, wirusem HIV, wirusem cytomegalii, pałeczką listeriozy, toksoplazmozą,2) prace przy obsłudze zwierząt dotkniętych chorobami zakaźnymi i inwazyjnymi.

• Kobietom w ciąŜy i w okresie karmienia zabronione są prace w naraŜeniu na działanie czynników rakotwórczych i o prawdopodobnym działaniu rakotwórczym, określonych w odrębnych przepisach, prace w naraŜeniu na mangan, ołów i jego związki organiczne i nie organiczne, rtęć,

• Prace stwarzające ryzyko cięŜkiego urazu fizycznego lub psychicznego, np. gaszenie poŜarów, udział w akcjach ratownictwa chemicznego, usuwanie skutków awarii, prace z materiałami wybuchowymi, prace przy uboju zwierząt hodowlanych oraz obsłudze rozpłodników,

• Prace w wymuszonym rytmie pracy (na przykład na taśmie),

Ochrona Kobiet w ciąŜy:

• Bezwzględny zakaz pracy w wymiarze przekraczającym 8 godz. w ciągu doby ( art. 129 KP) - w godzinach nadliczbowych i porze nocnej ( art. 178 KP)

• Zakazie delegowania bez zgody pracownicy poza stałe miejsce pracy ( art.179 KP )

• Ochronie przed rozwiązaniem stosunku pracy w okresie ciąŜy, urlopu macierzyńskiego i wychowawczego ( art. 177 KP ).