Szkoła Eksploatacji Podziemnej AD 2004 w ocenie uczestników
32
Transcript of Szkoła Eksploatacji Podziemnej AD 2004 w ocenie uczestników
SZKOŁA EKSPLOATACJI PODZIEMNEJInstytut GSMiE PAN, Katedra Górnictwa Podziemnego AGHul. WYBICKIEGO 7, 30-950 KRAKÓW 65, skr. poczt. 49
tel./fax: (012) 632-13-24, fax: (012) 632-35-24, centrala (012) 632-33-00 w. 121Internet: http://www.szkola.min-pan.krakow.pl
e-mail: [email protected]
KOMITET ORGANIZACYJNYWacław ANDRUSIKIEWICZArtur DYCZKO — sekretarzJacek JAROSZ — wiceprzewodniczącyJerzy KICKI — przewodniczący Barbara MARCHEWCZYK — sekretariatMaciej MAZURKIEWICZZenon PILECKI Zbigniew PIOTROWSKIPiotr SAŁUGAJacek SOBCZYK — marketing i reklamaKrzysztof STACHURSKIAgnieszka STOPKOWICZ — redakcja VademecumKORESPONDENCI ZAGRANICZNICas BRUNIANY (USA)Andrzej HARASIMOWICZ (Kanada)Jacek PARASZCZAK (Kanada)Mietek RATAJ (Australia)Richard SABELA (Niemcy)Anton SROKA (Niemcy)
SEKRETARIAT: tel. wew.: 154, 121WYDAWNICTWA: tel. wew.: 154, 121VADEMECUM: tel. wew.: 121DZIAŁ REKLAMY: Jacek SOBCZYK tel. wew.: 154, 121INTERNATIONAL MINING FORUM: Jacek SOBCZYK tel. wew.: 121
PRZEDSTAWICIELE SZKOŁYWyższy Urząd Górniczy — Wojciech MAGIERAJastrzębska Spółka Węglowa SA — Antoni JAKUBÓWKatowicki Holding Węglowy SA — Sławomir SZWAJDAKompania Węglowa SA — Marek SZARAFIŃSKIKGHM „Polska Miedź” SA — Tomasz OSADCZUKKGHM „Polska Miedź” SA, OZG „Lubin” — Jerzy GRZESIŃSKIKGHM „Polska Miedź” SA, OZG „Polkowice-Sieroszowice” — Czesław MATUSZZGH „Bolesław” — Ryszard SAJKOWSKI
Spis treści
ISBN 83-920033-1-4
Biuletyn Informacyjny redaguje Komitet Organizacyjny SzkołyRedaktor Edycji 2004: Jacek Jarosz tel.: (012) 632-13-24
Projekt okładki, skład i opracowanie: Krzysztof MagdaDruk: PW „Stabil” Kraków, tel./fax: (012) 410-28-20Nakład: 3000 egz.
XIII Szkoła za nami… XIV Szkoła przed nami .................................................................................................. 2Szkoła Eksploatacji Podziemnej A.D. 2004 w ocenie uczestników .................................................................... 3Konkursy ..............................................................................................................................................................4ELGÓR + HANSEN — „Złoty Sponsor” Szkoły Eksploatacji Podziemnej ....................................................... 7Konkurs „Złote Pióro” ..........................................................................................................................................7Naukowo-techniczna wycieczka uczestników XIII Szkoły Eksploatacji Podziemnej do kopalni „Kazimierz-Juliusz” ...........................................................................................................................8Portal teberia.pl współorganizatorem wystawy — „ŚLĄSKA FOTOGRAFIA PRASOWA” .............................8Nowe wydawnictwa Szkoły Eksploatacji Podziemnej .........................................................................................9Co nowego w TEBERII? .................................................................................................................................... 11Szkoła 2004 w fotografii ......................................................................................................... 12Ramowy program Szkoły Eksploatacji Podziemnej 2005 ................................................................................ 16Tematy referatów w ramach XIV Szkoły .......................................................................................................... 17Vademecum wykładowcy ...................................................................................................................................18Zaproszenie na międzynarodową retrospektywną sesję naukową: JERZY LITWINISZYN — Metody matematyczne w górnictwie — teoria i praktyka .....................................19Święta Barbara ....................................................................................................................................................20Gdzie są nasi? .....................................................................................................................................................23
WW
W.T
EBER
IA.P
L W
WW
.TEB
ERIA
.PL
WW
W.T
EBER
IA.P
L WW
W.TEB
ERIA
.PL W
WW
.TEBER
IA.P
L WW
W.TEB
ERIA
.PL
2
WWW.TEBERIA.PL WWW.TEBERIA.PL
WWW.TEBERIA.PL WWW.TEBERIA.PLXIII Szkoła za nami… XIV Szkoła przed nami
Za nami Szkoła Trzynasta — ostatnia poza struk-turami Unii Europejskiej. Kolejny XIV raz spotkamy się w 2005 roku jako obywatele Unii powiększonej do 25 kra-jów. Inicjatywa Roberta Schumana, francuskiego Ministra Spraw Zagranicznych uzyskała nowy historyczny wymiar. Fakt ten znajdzie swoje odzwierciedlenie tym razem w pro-gramie kulturalnym Szkoły 2005.
Dwa lata temu miała miejsce jubileuszowa X Szkoła. Wydawało się, że jej rezultaty mierzone ilością przed-stawionych referatów i liczbą uczestników długo nie zo-staną pobite, ale tak się nie stało. XI Szkoła (ponad 380 uczestników) była dla nas prawdziwym maratonem, ale dopiero obecna pokazała, co nas może czekać, jeżeli nie wzmocnimy zespołu organizacyjnego Szkoły i nie wdro-żymy systemu informatycznego zarządzania takim przed-sięwzięciem. XIII Szkoła to był prawdziwy sprawdzian dla organizatorów. W trakcie tegorocznych obrad wygłoszono 108 wykładów i referatów. Mimo starannej selekcji w tak dużej ilości referatów zdarzyły się niestety i słabsze, ale tak to już bywa. Skoro mówimy o uczestnikach, to warto zauważyć, że Szkoła zgromadziła rekordową liczbę prawie 430 uczestników przy stałej obecności 320–340 uczestni-ków (od kilku lat w obradach można uczestniczyć prze 2–3 dni). Ważnym wydarzeniem — niezwykle serdecznie przy-jętym przez Uczestników Szkoły — był Jubileusz nestorów polskiej nauki górniczej i sympatyków Szkoły Profesorów Stanisława Knothego (85 lat) i Andrzeja Lisowskiego (80 lat). Były kwiaty, tradycyjne sto lat i życzenia zdrowia, sa-tysfakcji z osiągniętych sukcesów oraz dalszego działania, co jest ważnym warunkiem długowieczności, o czym tak świetnie przekonali nas wielcy tego świata. Ot, chociażby Tycjan malujący słynną Pietę tuż przed setką, Arturo To-scanini i Leopold Stokowski prowadzący swoje orkiestry będąc dobrze po osiemdziesiątce.
Były na Szkole też chwile wzruszające, związane z chwilą wspomnień o zmarłym we wrześniu 2003 roku Profesorze Antonim Goszczu — uczestniku prawie wszyst-kich naszych spotkań... Wspomnieniami podzielili się z na-mi Zenon Pilecki, Kasia Goszcz-Bruniany i Roman Goszcz. Uroczystość ta odbyła się w trakcie promocji książki, która ukazała się w Bibliotece Szkoły, niestety po śmierci Profe-sora. Książka „Wybrane problemy zagrożenia sejsmicznego i zagrożenia tąpaniami w kopalniach podziemnych” jest opisem podejmowanych przez Profesora działań badaw-czych, których ilustracją może być aforyzm fi lozofa grec-kiego Demokryta: „Nic nie powstaje bez przyczyny, lecz wszystko z oznaczonego powodu i konieczności”. W trak-cie tego wieczoru swoje najnowsze książki przedstawili także prof. dr hab. inż. Stanisław Piechota i prof. dr hab. inż. Jan Szlązak.
Obradom Szkoły towarzyszyła ciekawa wystawa „Ślą-ska fotografi a prasowa”, którą mogliśmy obejrzeć dzięki uprzejmości Dyrektora Biblioteki Śląskiej prof. dr. Jana Malickiego. Patronem wystawy był portal internetowy teberia.pl. Poczynione przez nas starania i uzgodnienia z or-ganizatorami wskazują, iż śląska fotografi a prasowa będzie
stałym elementem Szkoły. Tradycyjnie Szkole towarzyszy-ły wydarzenia kulturalne. Po raz kolejny były to koncerty i występy artystów pod wspólnym tytułem „krakowskie klimaty”. Wrażenia ze Szkoły i „krakowskie klimaty” można przeżyć dzięki załączonej płycie CD, na której za-mieściliśmy ważne wydarzenia, jakich byliśmy świadkami na trzynastej Szkole.
Przed nami XIV Szkoła Eksploatacji Pod-ziemnej, która odbędzie się w lutym 2005 roku tradycyj-nie w Szczyrku. Towarzyszyć jej będą obrady kolejnego International Mining Forum z udziałem — mamy nadzieję — coraz liczniejszej grupy gości zagranicznych. Pisząc o kolejnej XIV Szkole nie sposób uwolnić się od tego, co nas otacza, bo często sytuacja polityczna przypomina coś pomiędzy kabaretem a ponurą farsą. Znakomitym komen-tarzem do tej sytuacji jest refl eksja coraz popularniejszego w Polsce pisarza węgierskiego Sandora Marai’a, który w jednej z ostatnio wydanych w Polsce książce („Dziennik” zapiski z lat 1944–1945) pisze tak:
„Mędrcy zawsze stronili od związanej z władzą po-litycznej odpowiedzialności, wtedy tak samo jak dzisiaj. Dzięki temu pozostali mędrcami.... I jak w przeszłości tak samo i obecnie mędrcy dziwią się potem, że władzę przej-mują żupaki, sierżanci, poszukiwacze przygód, porucznicy, rzeźnicy, zatruci chorą ambicją szaleńcy, czyli politycy od siedmiu boleści”.
Wszystkim przyjaciołom Szkoły dedykuję refl eksję „O czytaniu” wspomnianego już przeze mnie Sandora Marai’a, którego odkryłem przypadkowo poszukując jego wspaniałej wielkiej mądrości książeczki będącej zbiorem przemyśleń, refl eksji, wskazówek, porad zatytułowanych „Księga ziół” (Czytelnik, Warszawa, 2002). A oto ona:
„Czytać należy intensywnie. Czasami powinieneś czytać z intensywnością większą od tej, z jaką pisano tekst, który czytasz. Czytać należy gorliwie, z pasją, z uwagą i bezlitośnie. Autor może paplać, lecz ty czytaj rozumnie; każde słowo, jedno po drugim, tam i z powrotem, wsłuchując się w książkę, wypa-trując śladów, które prowadzą w gąszcz, uważając na tajemnicze sygnały, które sam autor mógł przeoczyć, gdy kroczył naprzód w puszczy swojego dzieła. Nigdy nie należy czytać lekceważąco, od niechcenia, jak ktoś, kogo zaproszono na królewską ucztę, a on tylko dłubie końcem widelca w potrawach. Czytać trzeba elegancko, wielkodusznie. Czytać należy tak, jakbyś w celi śmierci czytał ostatnią książkę, którą ci przyniósł strażnik wię-zienny. Czytać trzeba na śmierć i życie, bo to największy ludzki dar. Pomyśl: tylko człowiek umie czytać”.
Tematyka obrad XIV Szkoły to „Węgiel paliwem z przyszłością, miedź metalem jakich mało” (sesja plenar-na) oraz sesje:— Nowe techniki i technologie w eksploatacji podziemnej
złóż.— Eksploatacja złóż w warunkach zagrożeń naturalnych.— Zarządzanie bezpieczeństwem pracy w kopalniach.— Jakość w procesie pozyskiwania surowców mineral-
nych.
WW
W.T
EBER
IA.P
L W
WW
.TEB
ERIA
.PL
WW
W.T
EBER
IA.P
L
WWW.TEBERIA.PL WWW.TEBERIA.PL
WW
W.TEB
ERIA
.PL W
WW
.TEBER
IA.P
L WW
W.TEB
ERIA
.PL
3
WWW.TEBERIA.PL WWW.TEBERIA.PLDlaczego zdecydowaliśmy się zorganizować sesję
poświęconą jakości w ramach obrad Szkoły? Jak pisze Helga Drummand w książce „W pogoni za jakością. Total quality management” (Dom Wydawniczy ABC, W-wa, 1998): „W obecnej dekadzie jakość stała się imperatywem zarządzania”. I trudno się z tym poglądem nie zgodzić. Dzi-siaj rywalizacja między przedsiębiorcami i organizacjami coraz częściej skupia się na jakości. To nie przypadek, że takie sukcesy odnoszą japońscy producenci samochodów. Uzyskawszy pozycję lidera w zakresie jakości zwrócili oni uwagę na koszty. Ale co to ma wspólnego z górnictwem? Ano właśnie. Myślę, że kopalnie, które mają za sobą walkę o uzyskanie certyfi katu ISO 9001 potrafi ą jednoznacznie uzasadnić potrzebę uzyskiwania certyfi katów jakości i uczynią to w trakcie obrad Szkoły.
Najwyższy czas kończyć te dywagacje wierząc, że spo-tkamy się znowu we wspaniałym gronie Uczestników Szko-
ły. Cieszy nas, że jest coraz większa grupa osób chętnych być z nami stale. To im dedykujemy przede wszystkim dwa spotkania poprzedzające Szkołę:
1. Weekend z portalem teberia, który odbędzie się we wrześniu w Krakowie.
2. II Forum Polsko-Ukraińskie, które organizujemy w dniach 13–21 września wraz z naszymi kolegami z Naro-dowego Uniwersytetu Górniczego z Dniepropietrowska.
A więc do zobaczenia na Krymie i w Krakowie, a potem na XIV Szkole.
PrzewodniczącyKomitetu Organizacyjnego
Jerzy Kicki
Szkoła Eksploatacji Podziemnej A.D. 2004 w ocenie uczestników
Stało się tradycją, iż corocznie poddajemy naszą imprezę ocenie jej uczestników. Anonimowe ankiety pytają, jak zwykle, o ocenę pozycji programowych Szkoły (w skali od 1 do 5).
Tegoroczną edycję Szkoły zdecydowały się ocenić jedynie 44 osoby, co stanowiło około 11% wszystkich jej uczestników.
XIII Szkoła Eksploatacji Podziemnej otrzymała wyjątko-wo dobre oceny. Poziom naukowy wykładów był w tym roku wysoki (średnia: 4,07). Najwięcej punktów w grupie pozycji programowych uzyskały: International Mining Forum (średnia: 4,13) i Sesja 3 (4,12). Należy tu jednak podkreślić, iż wszyst-kie sesje programowe docenione zostały przez uczestników — wystarczy powiedzieć, iż najniżej sklasyfi kowana Sesja 1 uzyskała przyzwoitą średnią 3,94. Wycieczka na KWK Ka-zimierz-Juliusz: 4,21.
Miło nam poinformować, że uczestnicy Szkoły aprobują nasz program kulturalny; w tym roku sensacją okazał się wy-stęp zespołu Max Klezmer Band (4,39), ale ankietowanym najbardziej podobali się Jannice Harrington & Jazz Band Ball Orchestra (4,58). Na swoim dobrym, równym poziomie zapre-zentował się Balet Form Nowoczesnych AGH (4,38).
W tym roku wielu z ankietowanych wypowiedziało się na temat programu Szkoły oraz pokusiło się o napisanie własnych komentarzy. Zwracano uwagę na konieczność uzupełnienia programu Szkoły o tematykę wentylacji, odwadniania, wzbo-gacania oraz historii górnictwa. Uwagi krytyczne dotyczyły zbyt dużej ilości i niekiedy niskiej jakości przyjmowanych referatów. W związku z tym postulowano wprowadzenie bar-dziej rygorystycznego systemu kwalifi kacji referatów. Inne głosy krytyki dotyczyły spraw technicznych — nie podobał się stan aparatury do tłumaczenia symultanicznego, ograniczenia techniczne recepcji hotelu i wentylacja w salach wykładowych. Dla nas, jako organizatorów, jest bardzo budującym fakt, iż liczne głosy chwaliły organizację, pracę sekretariatu Szkoły i niepowtarzalną atmosferę konferencji (wieczory przypomina-jące czasy studenckie i życie kuluarowe).
Komitet Organizacyjny Szkoły dziękuje wszystkim za ocenę i cenne uwagi. Mamy jednakże nadzieję, że w przyszłym roku liczniej i aktywniej weźmiecie Państwo udział w naszym sondażu.
Opracował: Piotr Saługa
Lp Pozycja Ocena
1 Poziom organizacyjny — informacja o Szkole 4,625
2Koncert: Jannice Harrington & Jazz Band Ball
Orchestra4,581
3 Poziom organizacyjny — organizacja 4,534
4 Koncert: Max Klezmer Band 4,392
5 Poziom naukowy — publikacje 4,386
6 Wieczór Szkoły Eksploatacji Podziemnej 4,386
7 Występ Baletu Form Nowoczesnych AGH 4,378
8 Wycieczka na kopalnię Kazimierz-Juliusz 4,214
9 Wieczory promocyjne 4,211
10 International Mining Forum 4,129
11Sesja 3: Nowe techniki i technologie w eksploatacji podziemnej złóż
4,115
12 Poziom naukowy — wykłady 4,068
13
Sesja plenarna: Jak wykorzystać szanse poprawy kondycji ekonomiczno-fi nansowej górnictwa węgla kamiennego?
4,050
14Sesja 5: Zarządzanie bezpieczeństwem pracy w kopalniach
4,000
15Sesja 4: Człowiek i środowisko — wyzwania XXI wieku
3,974
16 Sesja 2: Informatyka w przemyśle wydobywczym 3,952
17Sesja 1: Eksploatacja w warunkach zagrożeń naturalnych
3,940
18 Wystawy 3,838
WW
W.T
EBER
IA.P
L W
WW
.TEB
ERIA
.PL
WW
W.T
EBER
IA.P
L WW
W.TEB
ERIA
.PL W
WW
.TEBER
IA.P
L WW
W.TEB
ERIA
.PL
4
WWW.TEBERIA.PL WWW.TEBERIA.PL
WWW.TEBERIA.PL WWW.TEBERIA.PLKonkursy
Kopalnia Roku„Wyrastać ponad przeciętność” — motto takie
przyświeca wszystkim laureatom Konkursu „Kopalnia Roku” na najlepszą w Polsce kopalnię węgla kamien-nego. Konkurs jest ogłaszany przez Szkołę Eksploatacji Podziemnej oraz Górniczą Izbę Przemysłowo-Handlo-wą. W konkursie tym organizatorzy chcą uhonorować kopalnie, które wkładają najwięcej wysiłku na rzecz poprawy wyników ekonomicznych w tak trudnym dla górnictwa okresie transformacji. Konkurs ten umacnia i poprawia wizerunek kopalni oraz oferuje zaszczytny tytuł „Kopalni Roku”.
Konkurs organizowany jest dla wszystkich kopalń węgla kamiennego w dwóch kategoriach: najlepszej ko-palni w roku i kopalni o największym postępie w roku.
Wyboru najlepszych kopalń na podstawie rankingu ustanowionego według wybranych wskaźników eko-nomicznych dokonuje komisja konkursowa w składzie: prof. dr hab. inż. Antoni TAJDUŚ — Prorektor AGH, prof. dr hab. inż. Józef DUBIŃSKI — Dyrektor Na-czelny GIG, mgr inż. Janusz OLSZOWSKI — Prezes Zarządu GIPH, prof. dr hab. inż. Krystian PROBIERZ — Dziekan Wydziału Górnictwa i Geologii Politechniki Śląskiej, prof. dr hab. inż. Andrzej LISOWSKI — GIG, dr inż. Jerzy KICKI — Przewodniczący Komitetu Organizacyjnego Szkoły Eksploatacji Podziemnej, dr inż. Eugeniusz J. SOBCZYK — IGSMiE PAN.
Podstawowymi kryteriami w kategorii „Najlepsza w roku 2003” były: jednostkowy wynik ze sprzedaży węgla, sprzedaż węgla na jednego zatrudnionego oraz średnie dzienne wydobycie z jednej ściany.
Laureatami Konkursu w kategorii „Najlepsza w roku 2003” zostały:
I miejsce — LW „BOGDANKA” SAII miejsce — KWK „BUDRYK” SAIII miejsce — KWK „ZIEMOWIT”W ustalaniu gradacji w drugiej kategorii konkursu
„Kopalnia Roku”, promującej „Największy postęp w roku 2003”, a więc kopalnię najbardziej dynamiczną jeżeli chodzi o wyniki ekonomiczne, oprócz jednost-kowego wyniku ze sprzedaży węgla i jednostkowego kosztu sprzedanego węgla oceniano średnie dzienne wydobycie z jednej ściany. Na podstawie tych kryteriów komisja konkursowa ustaliła następującą kolejność ko-palń w roku 2003:
I miejsce — KWK „STASZIC”II miejsce — KWK „BUDRYK” SAIII miejsce — KWK „WESOŁA”Miano najbardziej dynamicznej kopalni w roku
2003 było dla KWK „STASZIC” konsekwencją działań podjętych przez kopalnię przed trzema laty. Komentując ten fakt dyrektor „Staszica” Janusz Styrylski stwierdził, że przemodelowanie frontów eksploatacyjnych, pole-
gające na stopniowej rezygnacji z gorszych jakościowo pokładów grupy 400 na rzecz intensyfi kacji eksploatacji pokładów 501 i 510, musiało przynieść efekt ekonomicz-ny. Ma to związek nie tyle z wielkością wydobycia, lecz z wymogami jakościowymi, co przekłada się na relatyw-nie wysoką cenę oferowanego węgla.
Pierwsze miejsca w obu kategoriach konkursu „Ko-palnia Roku” zostały nagrodzone unikalnymi rzeźbami wykonanymi z brązu przez współpracującego od lat ze Szkołą Eksploatacji Podziemnej rzeźbiarza dr. An-drzeja Zwolaka. Rzeźba obrazuje górniczą dłoń trzyma-jącą bryłę węgla z symbolicznymi złotymi monetami. Jest to symbol górniczego trudu, ponoszonego w celu po-prawy ekonomicznych wyników kopalń. Drugie i trzecie miejsca uhonorowano okolicznościowymi dyplomami.
W tym roku zastosowano nową formułę wiążącą parametry uzyskane przez kopalnie z miejscem zajętym w konkursie. Komisja odeszła od subiektywnej oceny rangi poszczególnych kryteriów poprzez przypisywanie im określonej wagi, na rzecz czystej oceny statystycz-nej. Zastosowano miarę agregatową, która przewiduje obliczenie średniej arytmetycznej ze zmiennych dia-gnostycznych (kryteriów), które doprowadzono do po-równywalności poprzez normalizację oraz wyrażenie tej średniej w skali punktowej w przedziale <0;100>. Suma punktów pozwoliła na wyłonienie najlepszych kopalń w poszczególnych kategoriach.
W trakcie obrad Szkoły Eksploatacji Podziemnej od-było się nadzwyczajne spotkanie Komisji Konkursowej w sprawie regulaminu na rok 2005. Jednomyślnie uzgod-niono, że Konkurs będzie odbywał się w dotychczasowej formule, natomiast modyfi kacjom mają ulec mierniki oceny. Wykorzystując łamy Biuletynu chcemy otworzyć dyskusję na temat nowych kryteriów Konkursu „Kopal-nia Roku”. Wszelkie propozycje oraz sugestie dotyczące nowego regulaminu prosimy przesyłać do 30.06.2004 r. na adres Komitetu Organizacyjnego.
We wrześniu 2004 odbędzie się spotkanie Komisji Konkursowej, na którym zostanie ustalona formuła konkursu.
Bezpieczna KopalniaNajważniejszą inwestycją górnictwa jest inwestycja
w bezpieczeństwo załogi. Nie może być żadnej dyshar-monii między ekonomiczną pomyślnością kopalni a bez-pieczeństwem górników. Wraz z postępem technicznym i poprawą wyników ekonomicznych, w warunkach tak trudnej branży, jaką jest górnictwo, niezbędna jest tro-ska o zagwarantowanie bezpiecznych warunków pracy. Górnictwo węgla kamiennego coraz lepiej radzi sobie w konfrontacji z siłami natury. Jednak wypadków w ko-palniach nie da się całkowicie wyeliminować. To właśnie propagowanie wszelkich działań prowadzących do osią-
WW
W.T
EBER
IA.P
L W
WW
.TEB
ERIA
.PL
WW
W.T
EBER
IA.P
L
WWW.TEBERIA.PL WWW.TEBERIA.PL
WW
W.TEB
ERIA
.PL W
WW
.TEBER
IA.P
L WW
W.TEB
ERIA
.PL
5
WWW.TEBERIA.PL WWW.TEBERIA.PLgnięcia przez polskie górnictwo światowych standardów bezpieczeństwa pracy jest celem Konkursu „Bezpieczna Kopalnia”. Premiuje on te kopalnie, które osiągają naj-lepsze wyniki z zakresu bhp w górnictwie.
Konkurs ten przeprowadzono po raz dziewiąty dla kopalń węgla kamiennego. Choć w minionych dwóch edycjach konkursu wyróżniano również najbezpieczniej-szą kopalnię w kategorii „kopalnie rud miedzi”, to jednak w roku 2004 Kapituła Konkursu Bezpieczna Kopalnia nie przyznała wyróżnienia w tej kategorii.
Przy wyborze najbezpieczniejszej kopalni węgla ka-miennego kierowano się następującymi kryteriami: — brak wypadków śmiertelnych i ciężkich w latach
2001, 2002 i 2003 oraz data ostatniego wypadku śmiertelnego,
— liczba wypadków lekkich zaistniałych w kopalniach bez wypadków śmiertelnych i ciężkich,
— liczba kolejnych dni bez wypadku w roku 2003,— występujące zagrożenia naturalne (wg stopni, katego-
rii i klas),— liczba załogi ogółem, w tym pod ziemią,— wielkość wydobycia (ton/dobę).
Wielkiej Kapitule Konkursu „Bezpieczna Kopalnia”, która orzekała kolejność w konkursie „Bezpieczna Ko-palnia”, przewodniczył Wiceprezes Wyższego Urzędu Górniczego mgr inż. Jan SZCZERBIŃSKI. W obradach Kapituły wzięli udział: prof. dr hab. inż. Józef Dubiński — Naczelny Dyrektor Głównego Instytutu Górnictwa, Prezydent Fundacji „Bezpieczne Górnictwo” im. Wła-dysława Cybulskiego, prof. dr hab. inż. Paweł Krzy-stolik — Dyrektor Kopalni Doświadczalnej „Barbara”, prof. dr hab. inż. Stanisław Krzemień — Politechnika Śląska, mgr inż. Wojciech Magiera — Dyrektor Depar-
tamentu w Wyższym Urzędzie Górniczym, mgr inż. Sta-nisław Malik — Prezes Zarządu Fundacji „Bezpieczne Górnictwo” im. Prof. Wacława Cybulskiego, dr inż. Je-rzy Kicki — Przewodniczący Komitetu Organizacyjnego Szkoły Eksploatacji Podziemnej, dr inż. Jerzy Rydlew-ski — Akademia Górniczo-Hutnicza.
Organizatorzy poczynili starania, aby w świetle wchodzącej nowej ustawy „O ubezpieczeniu z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych”, idea Konkursu „Bezpieczna Kopalnia” miała jak najszerszy wymiar i była istotnym elementem w eliminowaniu lub ograniczaniu przyczyn wypadków przy pracy. W związ-ku z tym zaproszono do udziału w Wielkiej Kapitule przedstawicieli Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Państwowej Inspekcji Pracy. Instytucje te reprezentowa-li: mgr Anna Waserman — przedstawiciel ZUS oraz mgr Jan Wydmański — przedstawiciel PIP.
Laureatami konkursu „Bezpieczna Kopalnia” w roku 2004 w kategorii „kopalnie węgla kamiennego” zostały:
I miejsce — KWK „POKÓJ”II miejsce — KWK „ŚLĄSK” III miejsce — ex aequo: KWK „KAZIMIERZ JU-
LIUSZ” i ZGE „SOBIESKI-JAWORZNO III”W towarzystwie Prezydenta Fundacji „Bezpieczne
Górnictwo” im. prof. Wacława Cybulskiego — prof. dr. hab. inż. Józefa Dubińskiego oraz Przewodniczącego Komitetu Organizacyjnego Szkoły Eksploatacji Pod-ziemnej — dr. inż. Jerzego Kickiego, wyniki konkursu ogłosił i okolicznościowe dyplomy przedstawicielom wyróżnionych kopalń wręczył przewodniczący Wielkiej Kapituły Wiceprezes Wyższego Urzędu Górniczego mgr inż. Jan Szczerbiński.
opracował: Eugeniusz J. Sobczyk
Laureaci i organizatorzy konkursów: „Bezpieczna Kopalnia” i „Kopalnia Roku” podczas uroczystej gali konkur-sowej 26.02.2004 r. w Szczyrku
WW
W.T
EBER
IA.P
L W
WW
.TEB
ERIA
.PL
WW
W.T
EBER
IA.P
L
WWW.TEBERIA.PL WWW.TEBERIA.PL
WW
W.TEB
ERIA
.PL W
WW
.TEBER
IA.P
L WW
W.TEB
ERIA
.PL
7
WWW.TEBERIA.PL WWW.TEBERIA.PLELGÓR + HANSEN — „Złoty Sponsor” Szkoły Eksploatacji
Podziemnej
W trudnych czasach transfor-macji górnictwa, a jeszcze trudniej-szych dla fi rm pracujących na rzecz tej branży, jedynie te fi rmy robią karierę, które oferują najwyższej jakości produkty i usługi oraz umiejętnie się reklamują. A jednym z najważniejszych elementów pro-mocji jest starannie wybrana forma reklamy przedsiębiorstwa lub jego produktów. Reklama musi zawsze trafi ać do ściśle sprecyzowanego użytkownika. Szkoła Eksploatacji Podziemnej dzięki swojej uznanej pozycji w branży górniczej, groma-dząc każdego roku ponad 300 osób ze ścisłego kierownictwa kopalń i przedsiębiorstw górni-czych, stwarza fi rmom doskonałą możliwość bezpośred-niego kontaktu z odbiorcą.
Już po raz dziewiąty organizatorzy Szkoły Eksplo-atacji Podziemnej mają sposobność podziękować tym wszystkim, którzy przyczyniają się do rozwoju idei Szko-ły. Formą naszej wdzięczności jest symboliczna statuetka „Złotego Sponsora”. Dzięki pomocy instytucji komercyj-nych Szkoła Eksploatacji Podziemnej mogła osiągnąć obecny kształt i być z takim zainteresowaniem odbierana w środowisku górniczym już przez trzynaście lat.
W tym roku obchodziliśmy mały jubileusz, gdyż honorowy tytuł „Złotego Sponsora” został przyznany już po raz dwudziesty. Żartując nieco można powiedzieć, że tytuł ten przyznajemy już drugi wiek — historia statuetki sięga bo-wiem ubiegłego stulecia.
Jubileuszowy, dwudziesty tytuł Złotego Sponsora Szkoły Eksplo-atacji Podziemnej otrzymała fi rma ELGÓR+HANSEN. Firma ELGÓ-R+HANSEN z siedzibą w Chorzo-wie, powstała w 1990 r., jest częścią międzynarodowej grupy fi rm z fi lia-mi w Niemczech, Republice Cze-
skiej i RPA. Specjalizuje się w projektowaniu, produkcji i remontach elektrycznych urządzeń budowy przeciwwy-buchowej. Firma od lat obecna jest w różnych inicjaty-wach Szkoły, a jej Wiceprezes Andrzej Czechowski był wielokrotnym uczestnikiem i wykładowcą Szkoły.
Zdajemy sobie sprawę, że statuetka, choć niebanal-na w swej rzeźbiarskiej formie, jest jedynie symbolem, formą ukłonu i podziękowania ze strony organizatorów tym wszystkim, którzy nam zaufali i chcą z nami współ-pracować.
opracował: Eugeniusz J. Sobczyk
Konkurs „Złote Pióro”
Konkurs „ZŁOTE PIÓRO” doczekał się także swoje-go jubileuszu. W tym roku po raz 10 wybrano najciekaw-szy wykład Szkoły Eksploatacji Podziemnej, a wybrało go jury w najbardziej kompetentnym i demokratycznym składzie: członkami jury są bowiem wszyscy słuchacze Szkoły. Uznanie przez takie gremium jest dla wykładowcy najwyższą nagrodą, natomiast za symbolem „Złotego Pióra” kryje się gest uznania dla wiedzy, prostoty przekazu oraz zdolności dydaktycznych wykładowcy.
W tym roku bezapelacyjnie za najlep-szego wykładowcę Szkoły „jury” uznało Panią mgr Joannę Mazurkiewicz z Aka-demii Ekonomicznej w Poznaniu. Wyróż-niono ją za wykład pt. Restrukturyzacja
górnictwa węgla kamiennego w Polsce,
Niemczech i Wielkiej Brytanii w kontek-
ście jej wpływu na rynek pracy.
Z nieukrywaną satysfakcją przyjęliśmy fakt, że zwieńczeniem 10 lat trwania konkursu było uhonoro-wanie po raz pierwszy w roli najlepszego wykładowcy kobiety. Przyznanie tego tytułu Pani Joannie Mazurkie-wicz było uznaniem jej wiedzy, a także dbałości o czy-
stość języka i troski o precyzję i jasność przekazu.
Laureatka „Złotego Pióra” A.D. 2004 zadała kłam angielskiemu przysłowiu, które mówi, że: most people tire of a lec-
ture in ten minutes, clever people can do
it in fi ve (większość ludzi jest zmęczo-na wykładem po dziesięciu minutach, inteligentni już po pięciu). Prelegentka przykuła uwagę nie tylko swoim wdzię-kiem, ale również umiejętnością przygo-towania i przedstawienia wysokiej klasy prezentacji.
opracował: Eugeniusz J. Sobczyk
WW
W.T
EBER
IA.P
L W
WW
.TEB
ERIA
.PL
WW
W.T
EBER
IA.P
L WW
W.TEB
ERIA
.PL W
WW
.TEBER
IA.P
L WW
W.TEB
ERIA
.PL
8
WWW.TEBERIA.PL WWW.TEBERIA.PL
WWW.TEBERIA.PL WWW.TEBERIA.PLNaukowo-techniczna wycieczka uczestników XIII Szkoły Eksploatacji Podziemnej do kopalni „Kazimierz-Juliusz”
Każdego roku w środowe przedpołudnie część naszych gości ma możliwość zobaczenia różnych ciekawych rozwiązań technologicznych stosowanych w kopalniach górnośląskiego zagłębia węglowego.
Nie inaczej było i w tym roku. Ku naszemu zadowoleniu współorganizacji wycieczki podjęła się wchodząca w skład Ka-towickiego Holdingu Węglowego kopalnia „Kazimierz-Juliusz” z Sosnowca.
Głównym celem wycieczki było zapoznanie się z pionier-ską jak na warunki polskie technologią eksploatacji stromo nachylonych pokładów węgla. W trakcie wycieczki uczestnicy
zapoznali się z doświadczeniami kopalni w zakresie eksplo-atacji grubego i silnie nachylonego pokładu 510, wybieranego systemem podbierkowym z chodnika eksploatacyjnego. Pre-zentowany system opracowany został przez kadrę inżynieryjną Kopalni i pracowników naukowych AGH Kraków.
Przedstawione doświadczenia i praktyczne aspekty doty-czyły zastosowania przedmiotowego systemu w części złoża kopalni „Kazimierz-Juliusz”, gdzie pokład 510 osiąga gru-bość ponad 20 m i nachylenie od 35 do 45 stopni.
Jak nas przekonywano, pierwotne założenia określone na etapie projektowania systemu w zasadzie potwierdziły swo-ją słuszność – uzyskane wskaźniki techniczno-ekonomiczne w pełni zadawalają kopalnię, tym bardziej, że tzw. wychód grubych sortymentów z przodka podbierkowego przekracza znacznie 60%, a do obudowy kolejnych chodników eksplo-atacyjnych wykorzystywane są stojaki Valent, wyrabowane z przodka eksploatacyjnego podbierki, co w istotny sposób ob-niża koszty drążenia tych chodników i to w ten sposób, że z po-stępem wybierki pola koszty te systematycznie maleją.
Tegoroczna wycieczka została zgodnie przez wszystkich uznana za niezwykle udaną, a unikalność prowadzonej eks-ploatacji zaciekawiła również gości z zagranicy. Dziękując dy-rekcji i pracownikom kopalni za wspaniałe przyjęcie, życzymy osiągnięcia jeszcze lepszych wyników.
Z górniczym pozdrowieniem „Szczęść Boże”.Artur Dyczko
Portal teberia.pl współorganizatorem wystawy — „ŚLĄSKA FOTOGRAFIA PRASOWA”
Jest już tradycją, że na kolejnych szkołach mamy przyjemność prezentować Państwu różne ciekawe inicja-tywy. Na tegorocznej XIII Szkole można było obejrzeć blisko 300 fotografi i wchodzących w skład wystawy pt.: „ŚLĄSKA FOTOGRAFIA PRASOWA” prezentowanej dzięki przychylności Związku Polskich Artystów Foto-grafi ków reprezentowanego przez Pana Arkadiusza Golę oraz przy poparciu ze strony Pana prof. zw. dr. hab. Jana MALICKIEGO, dyrektora Biblioteki Śląskiej.
Całość spraw organizacyjnych związanych z przygo-towaniem wystawy i jej późniejszą prezentacją, wzięła na siebie redakcja portalu teberia.pl, a komisarzem wy-stawy został kolega Ryszard Siuta.
W nowej edycji konkursu, którego teberia będzie współorganizatorem — odpowiedzialnym za patronat medialny, ufundujemy własną nagrodę dla najlepszej fotografi i roku 2004, a cała wystawa dodatkowo prezen-towana będzie na stronach portalu. Cieszy nas bardzo za-ufanie, jakim obdarzają nas fotografi cy prasowi, a ich en-tuzjazm dla naszych poczynań już niebawem będą mogli Państwo sami ocenić oglądając wystawy tematyczne, które wspólnie chcemy realizować na łamach naszego portalu w tworzonej właśnie galerii.
Na koniec zapraszam wszystkich serdecznie do wzię-cia udziału w konkursie fotografi cznym, który obecnie przygotowujemy i chcielibyśmy, aby jeszcze przed wakacjami wystartował w galerii teberii. Przewidujemy bardzo ciekawe nagrody! O szczegółach dowiedzą się Państwo już niebawem na srtonach naszego portalu. Proszę bacznie śledzić wszystkie nasze poczynania — naprawdę warto!
Artur Dyczko
WW
W.T
EBER
IA.P
L W
WW
.TEB
ERIA
.PL
WW
W.T
EBER
IA.P
L
WWW.TEBERIA.PL WWW.TEBERIA.PL
WW
W.TEB
ERIA
.PL W
WW
.TEBER
IA.P
L WW
W.TEB
ERIA
.PL
9
WWW.TEBERIA.PL WWW.TEBERIA.PLNowe wydawnictwa Szkoły Eksploatacji Podziemnej
W ostatnim czasie nakładem Biblioteki Szkoły Eksploatacji Podziemnej ukazało się szereg niezwykle interesują-cych pozycji. Na szczególną uwagę zasługuje kilka z nich. Z pełną listą wydawnictw Szkoły można się zapoznać na stronach naszej internetowej księgarni, do której najłatwiej jest się dostać przez „szkolny” portal górniczy www.te-beria.pl.
JAN SZLĄZAKRestrukturyzacja górnictwa węgla kamiennego w Polsce w latach 1990–2002.
Analiza skuteczności realizowanych programów
Monografi a jest pierwszą tak obszerną publikacją w całości poświęconą opiso-wi procesu reformowania polskiego górnictwa węgla kamiennego. Autor analizuje transformację branży w ślad za zmianami politycznymi zachodzącymi w Polsce od połowy 1989 r. W streszczeniu pisze: Dotychczasowe sztandarowe przemysły polskie takie, jak górnictwo i hutnictwo okazały się mało efektywne w zetknięciu z wolnorynkową konkurencją. Przemysły energochłonne chcąc podołać konkurencji zaczęły zmieniać technologie na energooszczędne. W efekcie rozwój gospodarczy kraju na przestrzeni lat dziewięćdziesiątych odbywał się przy zerowym wzroście energetycznym.
STANISŁAW PIECHOTATechnika podziemnej eksploatacji złóż. Część I: Podstawowe zasady
i technologie wybierania kopalin stałych
W okresie po drugiej wojnie światowej górnictwo podziemne odgrywało szcze-gólną rolę w gospodarce Polski. Odbudowano zatopione w czasie wojny kopalnie, rozpoznawano i dokumentowano nowe złoża, budowano nowe kopalnie, wzrastała wielkość wydobycia. Główną kopaliną wydobywaną sposobem podziemnym był i pozostał węgiel kamienny. Złoża węgla kamiennego eksploatowano w Górnoślą-skim, Dolnośląskim i Lubelskim Zagłębiach Węglowych. Z uwagi na wysokie kosz-ty wydobycia zlikwidowano w latach dziewięćdziesiątych kopalnie w Dolnośląskim Zagłębiu Węglowym i część kopalń w Górnośląskim Zagłębiu Węglowym. Węgiel kamienny stanowi w naszym kraju podstawowe źródło energii i stan nie ulegnie zmianie w najbliższych dziesięcioleciach.
ANTONI GOSZCZ Wybrane problemy zagrożenia sejsmicznego i zagrożenia tąpaniami w ko-
palniach podziemnych — część druga monografi i
Praca niniejsza stanowi w pewnym sensie drugą część monografi i pt. „Elemen-ty mechaniki skał i tąpania w polskich kopalniach węgla i miedzi” wydanej przed kilku laty w Bibliotece Szkoły i ograniczona jest — na co zresztą wskazuje jej tytuł — do wybranych najważniejszych problemów zagrożenia sejsmicznego. Tematyka tej pracy nie jest przypadkowa, gdyż autor od lat uczestnicząc w pracach Komisji ds. Tąpań kopalń węgla kamiennego i rud miedzi powołanych przez Prezesa Wyższego Urzędu Górniczego miał możność zapoznania się z problemami, jakie napotyka w codziennej praktyce kadra inżynieryjno-techniczna kopalń. Głównie tym właśnie problemom poświęcona jest niniejsza praca.
opracował: Jacek Jarosz (opisy książek na podstawie internetowej księgarni Szkoły Eksploatacji Podziemnej)
WW
W.T
EBER
IA.P
L W
WW
.TEB
ERIA
.PL
WW
W.T
EBER
IA.P
L WW
W.TEB
ERIA
.PL W
WW
.TEBER
IA.P
L WW
W.TEB
ERIA
.PL
10
WWW.TEBERIA.PL WWW.TEBERIA.PL
WWW.TEBERIA.PL WWW.TEBERIA.PL
WW
W.T
EBER
IA.P
L W
WW
.TEB
ERIA
.PL
WW
W.T
EBER
IA.P
L
WWW.TEBERIA.PL WWW.TEBERIA.PL
WW
W.TEB
ERIA
.PL W
WW
.TEBER
IA.P
L WW
W.TEB
ERIA
.PL
11
WWW.TEBERIA.PL WWW.TEBERIA.PLCo nowego w TEBERII?
Portal internetowy teberia.pl od początku miał za zadanie integrować środowisko ludzi związanych z szeroko rozumianym górnictwem, pobudzać do cieka-wych inicjatyw oraz kreować nową rzeczywistość. Misją naszego portalu — założonego przez Szkołę Eksploatacji Podziemnej, której patronują Instytut Gospodarki Surow-cami Mineralnymi i Energią PAN oraz Katedra Górnic-twa Podziemnego AGH — uczyniliśmy propagowanie idei integracji przedsiębiorstw górniczych i jednostek naukowych oraz kooperujących z nimi podmiotów go-spodarczych. Chcieliśmy, aby właśnie teberia.pl stała się forum wymiany opinii, źródłem wiedzy oraz modera-torem zmian istotnych dla całego sektora wydobywcze-go w kraju i za granicą. Chociaż w dalszym ciągu wiele mamy do zrobienia, to efekty naszej niespełna półrocznej pracy mogą napawać optymizmem. Ale co dalej?
David Ogilvy — jedna z największych postaci światowej reklamy powiedział kiedyś, że „każdy du-reń może ubić interes, ale potrzeba geniuszu, wiary i wytrwałości, aby stworzyć markę”.
Może się to wydać zaskakujące, ale z wymienionych przez niego cech najwięcej problemów przysparza zawsze wytrwałość. W tym miejscu mogę Państwa zapewnić, że właśnie tej cechy nam nie zabraknie, choć otaczająca nas rzeczywistość nie jest dla branży wydobywczej sprzy-jająca. W społeczeństwie utrwala się niekorzystny obraz górnika, tworzony często w wyniku bezmyślnych decyzji biurokratów zza warszawskich urzędniczych biurek. Jak w tej sytuacji rozwijać przedsięwzięcie mające pokazać kreatywność i postęp całej branży? Odpowiedź może być tylko jedna: należy zmienić ten niekorzystny wizerunek! I temu celowi będziemy chcieli podporządkować całą na-szą działalność w najbliższym czasie. Z jej efektami będą się mogli Państwo bliżej zapoznać już podczas XIV edycji Szkoły Eksploatacji Podziemnej w 2005 roku.
Wracam jednak do meritum mojej wypowiedzi, czyli do pytania: co dalej z portalem teberia.pl? Jaka ma być rola górnictwa w gospodarce kraju? Czy taka jaką kreu-ją media? Drodzy Państwo, teberia wyrusza na wojnę, wojnę z głupotą, przesądami, hipokryzją i zacietrzewie-niem, wojnę na słowa i argumenty, ale co najważniejsze na wojnę, w której — o czym jestem przekonany — nie będziemy osamotnieni. Dlaczego jestem przekonany o tym, że nam pomożecie? Dlatego, że jest to interes nas wszystkich: od menedżerów i kadry kierowniczej przed-siębiorstw zaczynając, poprzez naukowców i studentów a na tych, którzy interesują się górnictwem kończąc. Tymczasem, co nowego w portalu! Przede wszystkim głębokie przemodelowanie biznes info — jeszcze nie zdradzę, na czym będzie ono polegało, ale proszę śledzić zmiany. W czerwcu w portalu pojawi się En-cyklopedia Surowców Mineralnych — na razie litery od A do D. W tym samym czasie uruchomiona zostanie również fotogaleria. W związku z tym mamy do wszyst-kich wielką prośbę — jeżeli fotografujecie i macie Pań-stwo w tej dziedzinie jakieś osiągnięcia, czy też chcecie po prostu zaprezentować swoje fotografi e szerszemu odbiorcy — zapraszamy do nas.
Jeszcze w pierwszym półroczu — zaprosimy do wymiany poglądów na Forum Dyskusyjnym, gdzie w pierwszej kolejności będziemy chcieli poznać Wasze zdanie na temat: węgiel paliwem przyszłości. Jedno-cześnie zachęcamy do współpracy wszystkich prowa-dzących własne forum dyskusyjne o tematyce górniczej do współpracy.
Mam nadzieję, że od lipca będziemy też mogli zapro-sić Państwa do korzystania z multimedialnego Słownika Sozologicznego oraz sześciojęzycznego Słownika Gór-niczego dr. inż. Józefa Parchańskiego. Poza tym oczy-wiście nowe artykuły w naszych seriach Świat Nauki i Świat Nowych Technologii. Ponadto nadal zamierza-my rozbudowywać bibliografi ę prasy fachowej, dział in-formacji z giełd krajowych i światowych, księgarnię oraz prezentację naszej stałej pozycji wydawniczej: Vademe-cum górnictwo i geologia, energetyka, hutnictwo.
Naszą ambicją jest stworzenie portalu, w którym ludzie o różnej profesji będą mogli znaleźć interesujące dla siebie rzeczy. I nie chodzi tu o zamknięcie się w gro-nie górników, a raczej o stworzenie miejsca, w którym zapoznać się będzie można ze specyfi ką pozyskiwania surowców mineralnych począwszy od eksploatacji, restrukturyzacji, handlu i wykorzystaniu złoża a skoń-czywszy na rekultywacji i ochronie środowiska.
Drodzy Państwo, zapraszam wszystkich do wspólnej pracy, wykreujmy nową markę, kojarzoną z profesjo-nalizmem, rzetelnością, uczciwością i nowoczesnością. Wykreujmy portal teberia.pl. NAPRAWDĘ WARTO
Artur Dyczko
Fot. 2. Niemniej jednak sza-cowne grono wykładowców zawsze gromadziło ambit-nych słuchaczy. „Trzon kadry nauczycielskiej” stanowili w tym roku m.in.: prof. Bernard Drzęźla — Senator RP, ...
Fot. 3. ... jak zwykle nieza-wodny prof. Andrzej Li-sowski, ...
Fot. 4. ... energiczny i rzeczo-wy prof. Józef Dubiński — Dyrektor GIG, ...
Fot. 6. ... mgr inż. Henryk Paszcza z Agencji Rozwoju Przemysłu, ...
Fot. 7. oraz wiceprezes Ja-strzębskiej Spółki Węglo-wej dr inż. Andrzej Tor
Fot. 8. W tym roku po raz pierwszy w roli wykładow-ców SEP wystąpili niedawni studenci: mgr inż. Aldona Skowrońska z ZG Rudna ...
9. oraz mgr inż. Sebastian Je-dliński z ZG Lubin
Fot. 10. Z zagranicy gościli-śmy m.in. prof. Ninę Kale-dinę z Rosji, ...
Fot. 11. ... dr. inż. Alfonso Carvajala i inż. M. Jaime CARMONA z Chile ....
Fot. 12. oraz Iana Lawlera z RPA; gościa fi rmy PRGW, sponsora jednego z wieczo-rów promocyjnych
Fot. 13. Chwila relaksu między szkolnymi zajęciami
Fot. 5. ... prof. Edward Popio-łek z AGH, ...
Fot. 14. Rekordowa w skali naszych wszystkich spotkań liczba uczest-ników (ok. 430 osób) sprawiła, że niekiedy trudno było znaleźć wolne miejsce na sali wykładowej
Fot. 15. Niektóre referaty wzbu-dzały emocje i prowokowały do dyskusji
Fot. 16. Wiceprezes Za-rządu ZGE Sobieski--Jaworzno III S.A. mgr inż. Marek Jar-czyk z nieukrywanym wzruszeniem odebrał — w imieniu córki — „złote pióro”, które w tym roku mgr Jo-anna Mazurkiewicz z poznańskiej Akademii Ekonomicznej zdo-była w wielkim stylu, dystansując pozosta-łych wykładowców
Fot. 1. Wśród licznych atrakcji XIII Szkoły wielkim powodze-niem cieszyły się spacery w pięknej zimowej aurze
Szkoła 2004
Fot. 18. ... a także p o d c z a s p r o -mocji ostatniej książki zmarłego przed kilkoma m i e s i ą c a m i prof. Antoniego Goszcza. Swoimi wspomnieniami i refl eksjami o pro-fesorze podzielił się z uczestnika-mi Szkoły doc. Zenon Pilecki z IGSMiE PAN
Fot. 17. Wiele wzruszeń towarzyszyło też wieczorowi Szkoły podczas obchodów jubileuszu prof. prof. Sta-nisława Knothego (85 lat) i Andrzeja Lisowskiego (80 lat) ...
Fot. 19. Znakomite warunki narciarskie pozwoliły rozegrać po raz kolejny z rzędu slalom gigant o puchar Szkoły. Tradycyjnie dwa pierwsze miejsca zajęli panowie Krzysztof Kryj (pierwszy z lewej — I miejsce) i Michał Manowski (druga pozycja), a tuż za nimi uplasował się Krzysztof Kądziołka
Fot. 20. Szkolne wieczory to coś dla ducha. W poniedzia-łek grał zespół Max Klezmer Band z Krakowa, ....
Fot. 21. ... we wtorek Jazz Band Ball Orchestra z nową, niezwykle dynamiczną wokalistką Janice Harring-ton ...
Fot. 22. ... a w środę o nasze es-t e tyczne doznania z a d b a ł B a l e t F o r m N o w o -czesnych AGH z Krakowa
Fot. 23. W sprawnym przebiegu tegorocznej Szkoły bardzo sumiennie pomagali nam studenci ostatnich lat Wydziału Górniczego Akade-mii Górniczo-Hutniczej, którzy stanęli do pamiątkowego zdjęcia wraz z dr inż. Alfonso Carvajalem (pierwszy z prawej w dolnym rzędzie) i kilkoma organizatorami Szkoły
Fot. 24. W tym roku powiało nowocze-snością — sekre-tariat dostał się we władanie Moniki, Agnieszki i Ani, które wspomagane informatyką zapew-niły bezkolizyjne zakwaterowanie i pobyt uczestników „trzynastej” — nomen omen — Szkoły
Fot. 25. Fasing-Moj to kolejna fi rma, która nam zaufała i zagościła ze swoją ekspozycją w hallu wystawowym Szkoły
Fo t . 26 . W p i ą t -k o w y m f o r u m p o ś w i ę c o n y m współpracy mię-d z y n a r o d o w e j w z i ę l i u d z i a ł goście z zagranicy, m.in.: prof. P. Cha-limendik z Ukrainy (pierwszy z lewej), dr G. Gajko (Ukraina), prof. N. Kaledina (Rosja) oraz prof. W. Biłeckij (Ukraina)
Fot. 27. Natomiast w sobotę uczestnicy International Mining Forum mieli okazję zwiedzić niedostępne zazwy-czaj zakamarki kopalni soli w Wieliczce
w fotografi i
WW
W.T
EBER
IA.P
L W
WW
.TEB
ERIA
.PL
WW
W.T
EBER
IA.P
L WW
W.TEB
ERIA
.PL W
WW
.TEBER
IA.P
L WW
W.TEB
ERIA
.PL
16
WWW.TEBERIA.PL WWW.TEBERIA.PL
WWW.TEBERIA.PL WWW.TEBERIA.PLRamowy program Szkoły Eksploatacji Podziemnej 2005
Poniedziałek 21.02.2005
800 - 1300 — Rejestracja uczestników
1400 - 1700 — Obrady w sesji plenarnej:Węgiel paliwem z przyszłością — miedź metalem jakich mało
1730 - 1900 — Obrady w sesji jubileuszowej: JERZY LITWINISZYN — matematyczne metody w górnictwie — teoria i praktyka
2000 — Wieczór promocyjny
2100 — Europa bliżej nas — wieczór piosenki polskiej i greckiej
Wtorek 22.02.2005
830 - 1300 — Obrady w sesjach:
– Nowe techniki i technologie w eksploatacji podziemnej złóż
– Jakość w procesie pozyskiwania surowców mineralnych
1400 - 1900 — Obrady w sesjach:
– Informatyka w przemyśle wydobywczym
– Eksploatacja złóż w warunkach zagrożeń naturalnych
2000 — Wieczór promocyjny
2100 — Europa bliżej nas — wieczór piosenki polskiej i francuskiej
Środa 23.02.2005
700 - 1400 — Wycieczka naukowo-techniczna na kopalnię
900 - 1100 — Mistrzostwa Szkoły Eksploatacji Podziemnej w slalomie gigancie
1400 -1900 — Obrady INTERNATIONAL MINING FORUM
2000 — Wieczór Promocyjny Szkoły Eksploatacji Podziemnej — promocja nowych wydawnictw
2100 — Wielki koncert Jazz Band Ball Orchestra i Orkiestry Symfonicznej KWK „Staszic”
Czwartek 24.02.2005
830 - 1300 — Obrady INTERNATIONAL MINING FORUM
1400 - 1800 — Wycieczka naukowa dla uczestników IMF
1400 - 1800 — Obrady w sesji: Zarządzanie bezpieczeństwem pracy w kopalniach
1800 - 1900 — Raport Wyższego Urzędu Górniczego na temat stanu bezpieczeństwa w górnictwie, Uro-czysta Gala Konkursowa: ogłoszenie wyników konkursów: Bezpieczna Kopalnia i Kopal-nia Roku
1930 — Spotkanie towarzyskie
Piątek 25.02.2005
900 - 1200 — Szanujmy wspomnienia, czyli retrospektywny przegląd wydarzeń poprzednich edycji Szkoły Eksploatacji Podziemnej
— Dyskusja nad programem jubileuszowej XV Szkoły Eksploatacji Podziemnej
1300 — Zakończenie obrad XIV Szkoły Eksploatacji Podziemnej
WW
W.T
EBER
IA.P
L W
WW
.TEB
ERIA
.PL
WW
W.T
EBER
IA.P
L
WWW.TEBERIA.PL WWW.TEBERIA.PL
WW
W.TEB
ERIA
.PL W
WW
.TEBER
IA.P
L WW
W.TEB
ERIA
.PL
17
WWW.TEBERIA.PL WWW.TEBERIA.PLPROPOZYCJE REFERATÓW SZKOŁA 2005
Nowe techniki i technologie w eksploatacji podziemnej
• Utrzymanie wyrobisk korytarzowych za frontem ściany w jednostronnym otoczeniu zrobów z wyko-rzystaniem kotwienia wysokiego
• Nowe rozwiązanie udostępniające i transportowe w KWK Marcel — technologia drążenia i doświad-czenia praktyczne
• Podziemne magazynowanie dwutlenku węgla — stra-tegiczną szansą rozwoju górnictwa węgla kamiennego
• System ciągłej kontroli zmian naprężeń przed fron-tem ściany — ograniczenia i możliwości realizacji
• Nowe rozwiązania przenośników taśmowych gwa-rantujące wysoką koncentrację wydobycia w kopal-niach węgla kamiennego
Zarządzanie bezpieczeństwem pracy
• Ocena ryzyka zawodowego na stanowiskach pracy związanego z występowaniem zagrożeń naturalnych — doświadczenia i praktyka funkcjonowania
• System wizualizacji multimedialnej jako metoda powszechnego szkolenia w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy
• Komputerowy program oceny ryzyka zawodowego SORYZA dla dołowych stanowisk pracy kopalni węgla kamiennego
• Trudne warunki mikroklimatu kopalni a bezpieczeń-stwo ratowników górniczych podczas akcji ratowni-czych
• Miernik stężenia promieniotwórczych aerozoli i za-pylenia — zastosowanie w warunkach kopalnianych
• Nowe rozwiązania w zakresie zwalczania zagrożenia pyłowego w KWK Borynia — aspekty praktyczne
Informatyka w przemyśle wydobywczym
• Systemy wspomagania decyzji w kopalniach rud mie-dzi — praktyka funkcjonowania
• Zarządzanie danymi dla systemów monitorowania za-grożeń naturalnych w kopalniach węgla kamiennego
• Komputerowy system bilansowania produkcji za-kładu przeróbki i składowania węgla na zwałach — praktyczne wykorzystanie systemu w warunkach KWK Piast
Sesja Plenarna
• Węgiel kamienny paliwo z przyszłością w światowej gospodarce energetycznej
• Szanse i perspektywy zgazowania węgla kamienne-go
• Skutki spalania węgla dla środowiska przyrodnicze-go i możliwości ich ograniczania
• Nowoczesne kotły węglowe alternatywą dla trady-cyjnych kotłów węglowych i gazowych
• Szanse i skala przedsięwzięć modernizacyjnych w ogrzewnictwie indywidualnym i komunalnym
• Efekt cieplarniany — przyczyny i dyskusja dalszego rozwoju
• Wysokoreakcyjny koks opałowy — doskonałe pali-wo ekologiczne
• Perspektywy energetyki opartej na węglu kamiennym na przykładzie PKE S.A.
Eksploatacja w warunkach zagrożeń naturalnych
• Skojarzone zagrożenia górnicze w kopalniach rud miedzi — aspekty praktyczne profi laktyki
• Klimatyzacja wyrobisk górniczych w warunkach głę-bokiego złoża rud miedzi
• Technika gaszenia pożarów w pokładach skłonnych do samozapalenia — stan aktualny i perspektywy zmian
• Tąpnięcie, a wybuch metanu
• Próba prognozy zjawiska tąpań w świetle badań wła-sności geomechanicznych skał
• Zastosowanie metod eksperckich w zwalczaniu za-grożenia tąpaniami
WW
W.T
EBER
IA.P
L W
WW
.TEB
ERIA
.PL
WW
W.T
EBER
IA.P
L WW
W.TEB
ERIA
.PL W
WW
.TEBER
IA.P
L WW
W.TEB
ERIA
.PL
18
WWW.TEBERIA.PL WWW.TEBERIA.PL
WWW.TEBERIA.PL WWW.TEBERIA.PL
WW
W.T
EBER
IA.P
L W
WW
.TEB
ERIA
.PL
WW
W.T
EBER
IA.P
L
WWW.TEBERIA.PL WWW.TEBERIA.PL
WW
W.TEB
ERIA
.PL W
WW
.TEBER
IA.P
L WW
W.TEB
ERIA
.PL
19
WWW.TEBERIA.PL WWW.TEBERIA.PLSZKOŁA EKSPLOATACJI PODZIEMNEJ
INSTYTUT MECHANIKI GÓROTWORU PAN
INSTYTUT GOSPODARKI SUROWCAMI MINERALNYMI I ENERGIĄ PAN
mają wyjątkowy zaszczyt zaprosić
DO ZGŁASZANIA REFERATÓWW RAMACH MIĘDZYNARODOWEJ RETROSPEKTYWNEJ SESJI NAUKOWEJ
JERZY LITWINISZYN Metody matematyczne w górnictwie – teoria i praktyka
która odbędzie się w czasie XIV Szkoły Eksploatacji Podziemnej.
Uroczysta sesja, do której zaproszeni zostaną przyjaciele, współpracownicy i uczniowie Pro-fesora upamiętniała będzie piątą rocznicę Jego śmierci. Intencją organizatorów sesji jest przypo-mnienie najważniejszych osiągnięć naukowych prof. Jerzego Litwiniszyna oraz pokazanie, jaki wpływ na kształt współczesnej nauki miały i mają nadal opracowane przez Niego teorie i modelo-we rozwiązania. Zgłaszane do prezentacji referaty powinny nawiązywać do głównego tematu sesji i przedstawiać te obszary nauki i działań praktycznych, które w sposób oryginalny wykorzystują myśl Profesora.
Prosimy o zgłaszanie tytułów referatów wraz ze streszczeniami. Oczekujemy, że charakter opracowanego referatu oraz jego tematyka będą ściśle odpowiadały specjalności naukowej re-prezentowanej przez Autora. Z uwagi na ograniczony czas trwania sesji ilość referatów jest li-mitowana i Komitet Redakcyjny Archiwum Górnictwa zastrzega sobie prawo do autorytarnego wyboru referatów. W przypadku zbliżonej tematyki kilku referatów może zostać zaproponowane ich autorom opracowanie jednego wspólnego tekstu. Referaty w objętości do 12 stron powinny być przygotowane zgodnie z wymogami redakcyjnymi Archiwum Górnictwa (http://www.img-pan.krakow.pl/archiwum).
Materiały sesji wydane zostaną w „Archiwum Górnictwa” — kwartalniku Polskiej Akademii Nauk.
Ważne daty obowiązujące autorów:15.09.2004 — zgłaszanie tematów referatów wraz ze streszczeniem30.09.2004 — potwierdzenie ze strony Komitetu Redakcyjnego przyjęcia referatu do druku30.10.2004 — nadsyłanie tekstów opracowanych zgodnie z wymogami redakcyjnymiProsimy o kierowanie wszelkiej korespondencji na adres:
Szkoła Eksploatacji Podziemnejul. Wybickiego 730-950 Kraków
tel./fax: 012 632 13 24e-mail: [email protected]ów.pl
WW
W.T
EBER
IA.P
L W
WW
.TEB
ERIA
.PL
WW
W.T
EBER
IA.P
L WW
W.TEB
ERIA
.PL W
WW
.TEBER
IA.P
L WW
W.TEB
ERIA
.PL
20
WWW.TEBERIA.PL WWW.TEBERIA.PL
WWW.TEBERIA.PL WWW.TEBERIA.PLŚwięta Barbara
Św. Barbara (z łac. „cudzoziemka, obca” — tu: obca wśród swoich) jest jedną z najbardziej czczonych świę-tych chrześcijańskich. Jej rzeźby i wizerunki spotykamy nie tylko w licznych świątyniach, ale i w wyrobiskach kopalń wielu krajów europejskich, gdzie można je zna-leźć wśród przedmiotów kultu i dzieł sztuki, stanowią-cych świadectwo religijnej i artystycznej wrażliwości górników. W Polsce najstarsza rzeźba przedstawiająca jej postać, zachowana w kopalni soli w Wieliczce, po-chodzi z 1689 r.
Według podania, Święta Bar-bara urodziła się w Nikomedii, stolicy Bitynii (ob. Izmit, Turcja) lub — według innych wersji — w Heliopolis w Egipcie, jako córka bogatego, wpływowego człowieka (prawdopodobnie kupca) o imie-niu Dioskur. Była jedynaczką, długo oczekiwaną przez rodziców. Odznaczała się ponoć niezwykłą urodą i wielkimi zdolnościami — była wykształcona i inteligent-na. O jej rękę miało ubiegać się wielu znakomitych młodzieńców, lecz Barbara wszystkich odpra-wiała z kwitkiem. Spotykała się natomiast z niewielką grupką chrześcijan, którzy ukrywali się wówczas przed prześladowaniami ze strony jednego z najokrutniej-szych cesarzy — Galeriusza Wale-riusza Maksymina (Maksyminus II Daja) (cesarz 308(9?)–313 r.), ostatniego krwawego prześladow-cy chrześcijan, który w 305 r., po odejściu Dioklecjana, został cezarem (współrządcą) cesarza Galeriusza. Obaj władcy byli za-
ciekłymi przeciwnikami chrześcijan, a Maksymin Daja był wrogiem fanatycznym, niezwykle przebiegłym i zde-cydowanym w działaniu.
Ojciec Barbary, gorliwy poganin, pragnąc uchronić córkę przed wpływami zdeprawowanej młodzieży, nie-chcianymi konkurentami, a także ustrzec przed chrześci-jaństwem, wybudował warowną wieżę, w której umieścił córkę i trzymał pod zamknięciem. Zezwolił jej jednak na wizyty różnych nauczycieli. Jak podaje legenda wśród nich był lekarz, chrześcijanin (niejaki Walentiusz), który szerzej zapoznał swoją uczennicę z religią chrześcijan. W efekcie Barbara uwierzyła — w tajemnicy przed rodzicami, przyjęła z rąk swego nauczyciela chrzest. Wyrzekłszy się dotychczasowych bogów i bogactw ojca postanowiła poświęcić się Chrystusowi żyjąc w dozgon-
nej czystości. Jej czyny wzbudziły gniew nienawidzące-go fanatycznie chrześcijan Dioskura, który zakazał córce praktykowania nowej religii — znęcał się nad nią psy-chicznie i fi zycznie. Barbara jednakże nieugięcie trwała w swej wierze. Dręczona przez ojca, uciekła w końcu do lasu i ukryła się w górskiej grocie. Zdradzona przez tamtejszego pasterza, została ujęta przez służbę ojca i przekazana władzom rzymskim. Ponieważ dziewczy-na nie chciała wyrzec się swojej wiary, torturowano ją: biczowano, przypalano ogniem, kaleczono, szarpano żelaznymi szponami, obcięto piersi, pędzono nago ku pośmiewisku obywateli rodzinnego miasta i w końcu wydano wyrok. Barbara została skazana na śmierć przez ścięcie mieczem. Według tradycji, poniosła śmierć mę-czeńską z rąk swojego ojca w roku 306. Legenda głosi, iż męczeństwu towarzyszyły cuda — w nocy miał ją od-wiedzić Chrystus, zaleczyć jej rany i udzielić Komunii Św.; ojciec po zabiciu córki został porażony piorunem a owce pasterza-zdrajcy zamieniły się w szarańczę.
Kult Św. Barbary, dziewicy i męczennicy, rozwijał się od VI w. najpierw na Wschodzie, później w chrześci-jaństwie zachodnim. W VI w. cesarz wschodniorzymski Justynian I Wielki (cesarz 527–565 r.) sprowadził re-likwie Św. Barbary do Konstantynopola, gdzie cesarz bizantyjski Leon VI Mądry (cesarz 886–912 r.) wniósł wspaniałą świątynię pod jej wezwaniem.
Według tradycji kościoła wschodniego Barbara, córka cesarza Aleksego I Komnena (cesarz 1081–1118), która w 1108 r. wyszła za księcia kijowskiego Świato-pełka Michała (książę 1093–1113 r.), wywiozła święte relikwie (bez czaszki) do Kijowa, gdzie zostały złożone w Monastyrze Michajłowskim. Tam spoczywały do cza-su splądrowania świątyni przez bolszewików (1939 r.). Szczęśliwie zostały uratowane przez wiernych kijowian i przeniesione do Soboru Katedralnego Św. Włodzimie-rza, gdzie spoczywają po dzień dzisiejszy. Zwolennicy
Fot. 1. Święta Barbara — obraz Hansa Hol-beina Starszego, 1516 drewno, 150 x 47 cm, Stara Pinakoteka, Mo-nachium
Fot. 2. Sobór Katedralny Św. Włodzimierza w Kijowie — miejsce spo-czynku relikwii św. Barbary (autor zdjęcia: W. Moskwityn)
WW
W.T
EBER
IA.P
L W
WW
.TEB
ERIA
.PL
WW
W.T
EBER
IA.P
L
WWW.TEBERIA.PL WWW.TEBERIA.PL
WW
W.TEB
ERIA
.PL W
WW
.TEBER
IA.P
L WW
W.TEB
ERIA
.PL
21
WWW.TEBERIA.PL WWW.TEBERIA.PLHeliopolis umieszczają szczątki męczennicy w kościele pod jej wezwaniem w Kairze.
Zgodnie z tradycją chrześcijaństwa zachodniego, relikwie Świętej w 1202 r. (według innych wersji w r. 1009), po złupieniu i splądrowaniu miasta przez uczest-ników IV wyprawy krzyżowej, zostały zabrane do We-necji, na wyspę Torcello, do klasztoru Św. Jana Ewange-listy. Po sekularyzacji w okresie napoleońskim relikwie przeniesiono do kościoła Św. Marcina na wyspie Burano w obrębie Laguny Weneckiej. Część relikwii znajduje się w skarbcu bazyliki Św. Jana na Lateranie w Rzymie, kościele NMP w Transportinie, w Neapolu (Real Casa della SS. ma Annunziata), Piazenzie (kaplica kościoła San Sisco), Cremonie, Mantui i Trapani.
W Polsce kult Św. Barbary był zawsze bardzo żywy. Już w modlitewniku Gertrudy, córki Mieszka II wspo-mniana jest pod datą 4 grudnia. Pierw-szy kościół ku jej czci wystawiono w 1262 r. w Bożygniewie koło Środy Śląskiej. Interesujący jest też polski wątek dotyczący relikwii Świętej. Otóż, według podania, papież Inno-centy IV (papież 1243–1254), wysłał do Danii legata w osobie minoryty Sedensa, z darami składającymi się ze szczątków Krzyża Świętego i z czaszki Świętej Barbary. Legat po przybyciu do Danii znalazł się w środku wojny, toczącej się pomię-dzy królem Jutlandii Erykiem IV De-narem „Od Pługa” (1241–1250) i jego starszym bratem Ablem (?–1252, król od 1250). Ponieważ, dodatkowo, w kraju panowała zaraza, król Eryk schronił się na jednej z odległych wysp. Dowiedziawszy się o wyjeździe króla legat usiłował podążać jego tro-pem, jednak wskutek burzy morskiej jego okręt wyrzucony został u wy-brzeży Helu. Tam został napadnięty i obrabowany przez rozbójników, któ-rzy w trakcie dzielenia łupów natrafi li na złotą szkatułę, a zorientowawszy się co do jej zawartości, cudownie nawrócili się, a następnie podarowali świętą relikwię księciu gdańskiemu Świętopełkowi Wielkiemu (ok. 1200–1266 r., książę od 1220). Relikwia złożona została na zamku w Sarta-wicach, a po zdobyciu zamku przez marszałka Zakonu Krzyżackiego Teodoryka von Bernheim wywieziona została do Chełmna. Jeszcze do niedawna znajdowała się w Czerwińsku. Do jej posiadania przyznają się ponadto Nowogród Wielki (Rosja) i Montecatini (Włochy). Inne relikwie Świętej są też w katedrze pelplińskiej oraz w ko-ściele Św. Andrzeja w Krakowie.
Św. Barbara należała do 14 Świętych Orędowników, którzy czuwali nad chrześcijanami proszącymi ich o po-moc. Uważa się ją za jedną ze Świętych Wspomożycie-
lek, pomocnych przy konaniu i prowadzących do Boga. Do Św. Barbary zwracali się zatem chrześcijanie, szcze-gólnie narażeni na utratę zdrowia lub życia. Z biegiem czasu przyjęli ją za swą patronkę ludzie wykonujący niebezpieczne zawody i posłannictwa: marynarze, arty-lerzyści, a przede wszystkim — z uwagi na zbieżność cech charakteru Męczennicy (męstwo, niezłomność, wy-trwałość) i przedstawicieli naszej branży — górnicy. Św. Barbarę czczą też jako swą patronkę fl isacy, architekci, murarze, cieśle, tkacze, kowale, ludwisarze, strażnicy, więźniowie i in. Szczególnie postrzegano ją jako patron-kę dobrej śmierci; jej łask wypraszano w czasie epidemii i „czarnej śmierci”, ona patronowała licznym cmentar-nym kaplicom. Był zwyczaj wzywania imienia Świętej podczas burzy (jej ojciec zginął porażony piorunem). Wyrazem żywego kultu Św. Barbary były liczne bractwa
jej imienia, teksty liturgiczne (brewia-rzowe, mszalne sekwencje, litania), ty-tuły kościołów i kaplic, obrazy i fi gury Świętej, imiona nadawane na Chrzcie Świętym.
W ikonografi i Św. Barbarę ukazy-wano przede wszystkim jako patronkę dobrej śmierci w koronie i aureoli, w płaszczu z welonem, trzymającą palmę męczeństwa, kielich z hostią lub monstrancję lub wspartą na mie-czu, od którego zginęła. Często w tle umieszczano wieżę, w której była wię-ziona, z trzema oknami symbolizujący-mi Trójcę Świętą. Czasami u stóp Św. Barbary ukazywano jej ojca Dioskura.
Olbrzymi posąg Świętej wieńczy główny gmach Akademii Górniczo-Hutniczej. To replika przedwojennej fi gury, zrzuconej przez Niemców z bu-dynku w 1939 roku (prawdopodobnie powodem tego barbarzyństwa był fakt, iż w gmachu Akademii zainstalował się okupacyjny „rząd” Generalnego Gubernatorstwa). Posąg podobno przetrwał upadek i przez długi czas znajdował się w zabudowaniach go-spodarczych, znajdujących na tyłach domu studenckiego położonego przy ul. Reymonta 17, po czym ślad po nim
zaginął. To dopełnienie tamtego barbarzyństwa, tym ra-zem spowodowane naszą, polską ręką. Zaginiona fi gura, autorstwa Stefana Zbigniewicza, miała 7 m wysokości i wykonana była z drewna obitego blachą.
Dzisiejszy posąg podniesiony w 1999 staraniem Komitetu Rekonstrukcji Figury Świętej Barbary pod przewodnictwem profesora Kazimierza Czopka, przy wydatnym wsparciu fi nansowym KGHM Polska Miedź SA, zrobiony został z miedzianej blachy, formowanej i spawanej z odpowiednich pasków. Wykonawcą rzeźby jest artysta rzeźbiarz Jan Siek.
Piotr Saługa, Giennadij Gajko
Fot. 3. Zrekonstruowany posąg Św. Barbary przed podniesieniem na gmach AGH (1999 r.). Tylko nietórzy zdążyli się z nią sfoto-grafować
WW
W.T
EBER
IA.P
L W
WW
.TEB
ERIA
.PL
WW
W.T
EBER
IA.P
L WW
W.TEB
ERIA
.PL W
WW
.TEBER
IA.P
L WW
W.TEB
ERIA
.PL
22
WWW.TEBERIA.PL WWW.TEBERIA.PL
WWW.TEBERIA.PL WWW.TEBERIA.PL
U stóp moich kraina dostatków i krasy,
Nad głową niebo jasne, obok piękne lice; (...)
Adam Mickiewicz „Pielgrzym” (ze zbioru „Sonety krymskie”)
Szanowni Państwo!
Narodowy Uniwersytet Górniczy z Dniepropietrowska, Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN oraz Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie mają zaszczyt zaprosić do uczestnictwa w organizowanym z inicjatywy Szkoły Eksploatacji Podziemnej pod patronatem IM Rektorów: NUG — H. Piwniaka i AGH — R. Tadeusiewicza II Forum Polsko-Ukraińskim pt.:
„Przemysł wydobywczy Ukrainy i Polski: aktualne problemy i perspektywy” — imprezie umieszczonej w cyklu wydarzeń „Rok Polski na Ukrainie”.
Forum odbędzie się w Jałcie na Krymie w pensjonacie „Prybreżnyj” (http://www.svastour.ru/krim/pribrej.htm) w dniach 13–21.09.2004.
Obrady prowadzone będą w sekcjach:1) Geotechnologie i bezpieczeństwo pracy w eksploatacji surowców mineralnych.2) Ekonomika i zarządzanie w przemyśle górniczym.3) Problemy ekologiczne w przemyśle górniczym.
Koszt uczestnictwa, w wysokości 2850,- (pok. 2-osobowy) — 3000,- (pokój 1-osobowy) zł, obejmować będzie:1) przelot z Warszawy do Symferopola via Kijów ukraińskimi liniami lotniczymi „Areosvit”, przejazd z Symferopola
do Jałty w dniu 13.09.2004,2) noclegi i wyżywienie w Jałcie w dniach 13-20.09.2004,3) przejazd z Jałty do Symferopola, przelot na trasie Symferopol-Kijów oraz przewóz z lotniska do Kijowa w dniu
20.09.2004, 4) nocleg w Kijowie w dniu 20.09.2004,5) przewóz z Kijowa na lotnisko, przelot na trasie Kijów-Warszawa w dniu 21.09.2004,6) materiały konferencyjne.
Przewiduje się obniżoną stawkę dla osób towarzyszących — 2750,- zł.
Jałta jest najpopularniejszym kurortem Krymu. We wrześniu występują jeszcze odpowiednio wysokie temperatury — zarówno powietrza jaki i wody w Morzu Czarnym. Pokoje 1- i 2-osobowe z pełnym węzłem sanitarnym.
Obrady Forum odbywać się będą w godzinach przedpołudniowych. W pozostałym czasie uczestnicy mogą we własnym zakresie wziąć udział w szeregu interesujących wycieczek po Krymie — m. in. Jałta, Liwadia (miejsce obrad Konferencji Jałtańskiej), Massandra (degustacja win w jednym z największych na świecie zakładów produkcji tego trunku), Jaskółcze Gniazdo, pałac Woroncowa w Ałupce, Góry Krymskie, Bachczysaraj (pałac Chanów Krymskich), Nowy Świat, Sudak (twierdza genueńska), Chersonez. W programie również jeden dzień pobytu w Kijowie.
Ilość miejsc ograniczona. Decyduje kolejność zgłoszeń.
Informacja: Piotr Saługa, tel./fax: (0-12) 632-13-24, e-mail: [email protected]
WW
W.T
EBER
IA.P
L W
WW
.TEB
ERIA
.PL
WW
W.T
EBER
IA.P
L
WWW.TEBERIA.PL WWW.TEBERIA.PL
WW
W.TEB
ERIA
.PL W
WW
.TEBER
IA.P
L WW
W.TEB
ERIA
.PL
23
WWW.TEBERIA.PL WWW.TEBERIA.PLGdzie są nasi?
Miniony rok był dla przemysłu wydobywczego rokiem „zrównoważonego rozwoju”. Pomimo tego, że początek roku stał pod znakiem nieudolności i braku decyzji byłego ministra gospodarki, że w maju mogliśmy zapoznać się z „doniosłością” raportu ekspertów, że przed wakacjami przez Katowice, Kraków i Warszawę „przewaliły” się protesty górników i ich żon manifestujących niezadowolenie z planu zamykania kopalń — bilans zamknięcia roku wypada pozytywnie. Przyczyn tego stanu rzeczy należy upa-trywać głównie w doskonałej koniunkturze na światowym rynku węgla — obecnie przynajmniej chwilowo nikt nie mówi o zamy-kaniu kopalń. Innym nie mniej ważnym czynnikiem jest oczywiście przyjęta przez Sejm RP ustawa oddłużeniowa wraz z pakietem innych ustaw stanowiąca jak zapowiedział wicepremier Hausner ostatnią szansę dla górnictwa.
Zacznijmy jednak od przypomnienia pokrótce podstawowych zasad rządzących sporządzonymi rankingami. Publikowane na początku maja przez „Politykę” i „Rzeczpospolitą” rankingi 500 największych przedsiębiorstw są ze sobą w dużej mierze zbieżne. „Polityka” publikuje swój ranking już po raz jedenasty biorąc pod uwagę w swej klasyfi kacji sumę wszystkich przycho-dów ogółem. Nieco inną fi lozofi ę klasyfi kacji przyjęła „Rzeczpospolita”, budując swoje zestawienie już po raz szósty w oparciu o przychody z działalności podstawowej.
Jak zatem wygląda lista 500 największych polskich fi rm Anno Domini 2003? Jak piszą dziennikarze Polityki po kilku latach marazmu gospodarka wreszcie ruszyła. Większość przedsiębiorstw — także z pierwszej „pięćsetki” — poprawiła swoje wyniki fi nansowe. Mają większe obroty, zyski i ambitne plany związane z wejściem do Unii Europejskiej. W ubiegłym roku szybko wzra-stała produkcja przemysłowa i eksport. Zanotowano również pierwsze sygnały przebudzenia inwestycji. Spójrzmy zatem na szczyt rankingów. I co widzimy? Czołowa trójka obu rankingów rzecz jasna niezmiennie już od lat ta sama:
Tabela 1.
RankingNazwa przedsiębiorstwa
Przychody
[tys. zł]
Zysk brutto
[tys. zł] Zatrudnienie2003 2002
1 1 Grupa PKN ORLEN S.A. 34 385 323 1 313 025 15 133
2 3 Polskie Sieci Elektroenergetyczne S.A. 15 771 670 257 619 495
3 2 Telekomunikacja Polska S.A. 15 423 720 1 259 782 36 211
Swoją drogą można za niemal pewne uznać twierdzenie, że w przyszłym roku kolejność w rankingach nie ulegnie zmianie. I choć może trudno w to uwierzyć obserwując otaczającą rzeczywistość, w ubiegłym roku w gospodarce naprawdę działo się nieźle. Co zatem mówią liczby? W 2003 r. PKB wzrósł niecałe o 4%, a przychody wszystkich obecnych na liście przedsiębiorstw powiększyły się aż o 17,3% (jak podają dziennikarze Polityki z ok. 502 mld zł w poprzedniej edycji do 589 mld w obecnej). Nie brakuje też rekordzistów, którzy w porównaniu z poprzednim rokiem zarobili o 20, a nawet 40% więcej. Jak zatem na tym tle prezentują się przedsiębiorstwa górnicze?
Górnictwo Węgla KamiennegoPodmioty sektora górniczego, w bieżącym zestawieniu 500 największych przedsiębiorstw zanotowały bardzo ciekawe wyniki,
które ilustruje tabela 2:
Tabela 2.
Ranking Nazwa przedsiębiorstwa
Przychód
[tys. zł]
Zysk brutto
[tys. zł]Zatrudnienie
2003 2002
7 – Kompania Węglowa S.A. 8 402 042 - 687 875 82 335
21 31 Katowicki Holding Węglowy S.A. 4 306 390 1 406 971 23 229
29 34 Jastrzębska Spółka Węglowa S.A. 3 662 323 900 052 19 565
194 177 KWK “Bogdanka” S.A. 810 406 73 436 3 260
269 291 KWK “Budryk” S.A. 552 693 49 714 2 408
349 332 ZGE Sobieski Jaworzno III Sp. z oo. 393 347 15 445 2 818
Wysoki zysk brutto (tabela nr 2) tak KHW S.A. jak i JSW S.A. wynika z powiększenia kwoty zysku — zgodnie z ustawa o re-strukturyzacji górnictwa węgal kamiennego, o dokonane w 2003 roku umorzenia.
Najwyżej spośród przedsiębiorstw górniczych, na siódmej pozycji znalazła się nienotowana jeszcze rok temu Kompania Wę-glowa S.A. z przychodami w wysokości 8 402 042 tys. zł, na 21 pozycji (skok o 10 „oczek” w górę) w rankingu znalazł się Kato-wicki Holding Węglowy z przychodami na poziomie 4 306 390 tys. zł. Kilka pozycji za Holdingiem, na 29 miejscu (skok o pięć „oczek”) uplasowała się Jastrzębska Spółka Węglowa S.A. z 900 052 tys. zł. zysku brutto. Ze 177 na 194 miejsce spadł Lubelski Węgiel „Bogdanka” S.A. (73 436 tys. zł zysku brutto). Systematycznie w górę, tym razem o 30 pozycji z 291 na 269 miejsce, przesunęła się KWK „Budryk” S.A. — prawie 50 mln złotych zysku brutto. Natomiast spadek o 17 oczek odnotował Zakład Gór-niczo-Energetyczny „Sobieski-Jaworzno III” — z 332 pozycji na 349, niespełna 15,5 mln złotych zysku brutto.
Źródło: Polityka Nr 18.01.05.2004
Źródło: Polityka Nr 18.01.05.2004
WW
W.T
EBER
IA.P
L W
WW
.TEB
ERIA
.PL
WW
W.T
EBER
IA.P
L WW
W.TEB
ERIA
.PL W
WW
.TEBER
IA.P
L WW
W.TEB
ERIA
.PL
24
WWW.TEBERIA.PL WWW.TEBERIA.PL
WWW.TEBERIA.PL WWW.TEBERIA.PLGórnictwo Węgla Brunatnego
Kopalnie węgla brunatnego w 2003 roku mimo osiągnięcia wyższego zysku niż latach ubiegłych, zajęły w ran-kingu nieco niższe pozycje (tabela 3)Tabela 3.
Ranking Nazwa przedsiębiorstwa
Przychód
[tys. zł]
Zysk brutto
[tys. zł]Zatrudnienie
2003 2002
87 68 KWB „Bełchatów” 1 546 826 114 488 9 310
219 183 KWB „Turów” 729 210 54 944 5 153
223 207 KWB „Konin” 706 305 14 538 5 375
Jak widać, największy zysk spośród kopalń węgla brunatnego odnotowała KWB „Bełchatów” uzyskując łącznie na zysk brutto poziomie 114 488 tys. zł — spadek w rankingu Polityki o 19 pozycji. KWB „Turów” mimo ponad dwukrotnego powiększenia zysku brutto (z 22 439 tys. zł w 2002 do 54 944 tys. zł w 2003 roku) — w rankingu spadła aż o 36 „oczek”. Nie inaczej sytuacja ma się w przypadku KWB „Konin”, której zysk brutto z 8 590 tys. zł w 2002 roku wzrósł do 14 538 tys. zł w 2003 a kopalnia mimo to odnotowała spadek o 16 pozycji.
Górnictwo RudW obecnym rankingu Polityki KGHM Polska Miedź S.A. uplasował się na 14 pozycji z zyskiem brutto 569 331 tys. zł spa-
dając o trzy oczka w dół w stosunku do roku ubiegłego. Taki rezultat nie oznacza jednak, że osiągnięty wynik ekonomiczny był gorszy od tego z poprzedniego rankingu. Okazuje się, że jest wręcz przeciwnie – zysk brutto w aktualnym rankingu jest większy o 315 817 tys. zł.
Miedziowy koncern nadal należy do czołowych eksporterów w kraju i nic nie wskazuje na to, aby miało się to w najbliższym czasie zmienić. Spółka wykorzystując świetną koniunkturę na miedź chce zabezpieczyć swój byt w przyszłości. W tym celu re-alizuje obecnie niezwykle ambitny program inwestycyjny, w którym zakłada, że podstawowe inwestycje do roku 2020 wyniosą od 500 do 600 mln zł rocznie, a wartość wszystkich (w tym związanych z podjęciem eksploatacji złoża głębokiego oraz inwesty-cjami energetycznymi) może przekroczyć nawet 1 mld zł.
Czy działania te spowodują, że w przyszłych rankingach miedziowy koncern będzie piął się w górę? Z pewnością obecny zarząd spółki planując takie wydatki nie myśli o rankingach, lecz o przyszłości fi rmy — i chwała mu za to. Spójrzmy, zatem jak przedstawiały się wyniki KGHM za rok 2003.
Tabela 4.
Ranking Nazwa przedsiębiorstwa Przychód [tys. zł] Zysk brutto [zł] Zatrudnienie
2003 2002
14 11 KGHM „Polska Miedź” S.A. 5 486 181 569 331 000 17 994
Dla pełnego obrazu polskiego górnictwa rud należy wspomnieć jeszcze o Zakładach Górniczo-Hutniczych „Bolesław” z Bu-kowna, pracujących nadal w strukturze przedsiębiorstwa państwowego — 352 lokata ZGH z roku 2002 nie została obroniona, przedsiębiorstwo zanotowało spadek o 37 oczek w dół i z przychodami rzędu 342 259 tys. zł, oraz stratą na poziomie 17 245 tys. zł lokuje się na 389 pozycji w rankingu Polityki.
PodsumowanieGdybym w tym miejscu zakończył prezentację wyników bez dodatkowego komentarza mogliby Państwo pomyśleć, że osią-
gnięte przez branżę wydobywczą wyniki wcale nie powinny napawać zbyt wielkim optymizmem, przecież większość przedsię-biorstw w rankingu spadła. Problem jednak w tym, iż analizując nasz ranking trzeba pamiętać o tym, że śledzimy przedsiębiorstwa działające w różnych realiach. Dlatego nie wynik w rankingu, jest tak istotny jak porównanie osiągniętych wyników w analogicz-nych okresach lat ubiegłych.
Porównując osiągnięte przez przedsiębiorstwa wydobywcze wyniki należy stwierdzić jednoznacznie, że w 2003 roku wszyst-kie podmioty poprawiły swoje wyniki, niektóre nawet kilkakrotnie. Powstaje, więc pytanie, dlaczego mimo lepszych wyników większość przedsiębiorstw sektora wydobywczego z roku na rok w rankingu zajmuje niższe lokaty? Odpowiedź na tak postawione pytanie jest bardzo prosta, otóż to nie branża się cofa, ale czołówka tabeli szybciej „odjeżdża” do przodu. Najlepszym tego przykła-dem jest sytuacja ZGH Bolesław — obecnie 389 pozycja na liście. Od blisko trzech lat kombinat wypracowuje przychód niewiele ponad 340 000 tys. zł, co jak na jego możliwości jest pewnym optimum. W tym czasie sukcesywnie, co roku spada w rankingu o kilkadziesiąt „oczek” w dół i w zasadzie nic nie jest w stanie tego procesu zatrzymać.
Jak będzie w bieżącym roku? Prognozy prezentowane tak przez Politykę, jak i Rzeczpospolitą przewidują w 2004 r. wyraźne przyspieszenie tempa wzrostu obrotów handlowych na świecie do ponad 9% w skali roku, głównie dzięki Chinom, które mają odnotować dwucyfrowy wzrost gospodarki i eksportu. Drugą siłą napędową mają być USA. W Europie Zachodniej oczekiwane jest podwojenie tempa wzrostu importu — z ok. 2,5% w 2003 r. do ok. 5% w 2004 r. Silne euro nadal będzie sprzyjać ożywieniu naszego eksportu — mówią analitycy. Firmy nie mogą więc liczyć w takim stopniu jak w ubiegłym roku na wzrost wyników wy-nikający z różnic kursowych. Miejmy nadzieję, że 2004 rok będzie równie dobry dla branży jak miniony, czego sobie i Państwu życzę żegnając się z górniczym pozdrowieniem Szczęść Boże.
Opracował: Artur Dyczko
Źródło: Polityka Nr 18.01.05.2004
Źródło: Polityka Nr 18.01.05.2004
WW
W.T
EBER
IA.P
L W
WW
.TEB
ERIA
.PL
WW
W.T
EBER
IA.P
L
WWW.TEBERIA.PL WWW.TEBERIA.PL
WW
W.TEB
ERIA
.PL W
WW
.TEBER
IA.P
L WW
W.TEB
ERIA
.PL
25
WWW.TEBERIA.PL WWW.TEBERIA.PLSzukasz dostawców...klientów.....kontrahentów.....odbiorców.....instytucji...urzędów...
nic prostszego bowiem już jest w sprzedaży jedyny, niepowtarzalny katalog fi rm i baza danych w jednym..........
Vademecum edycja 2003/2004:Vademecum edycja 2003/2004:górnictwo i geologia, hutnictwo, energetyka górnictwo i geologia, hutnictwo, energetyka
również w wersji multimedialnej na CD!!! również w wersji multimedialnej na CD!!!
Vademecum... to corocznie ukazujące się w wersji książkowej (700 stron) wydawnictwo zawierające aktualne (w danym roku) adresy, telefony, imienny skład kierownictwa oraz
podstawową charakterystykę przedsiębiorstw i instytucji związanych z polskim górnic twem. W Vademecum znajduje się również informacja ujmująca w sposób syntetyczny dane
o przemyśle górnictwa węgla kamiennego i brunatnego oraz rud metali.
Wersja na CD to wielofunkcyjna baza danych umożliwiająca m.in.: szybkie wyszukiwanie informacji, korespondencję seryjną oraz eksport danych do EXCELA, realizację połączeń
telefonicznych przez modem i wiele innych....
Wychodząc naprzeciw Państwa oczekiwaniom przygotowujemy na stronie portalu górniczego www.teberia.pl interaktywne źródło informacji
Vademecum On-LineVademecum On-Line
gdzie będzie można m.in. przeglądać zbiory danych zamieszczonych w Vademecum, zgłaszać dane o swojej fi rmie wypełniając ankietę zamieszczoną na stronie internetowej, za odpowiednią opłatą uzyskają Państwo wgląd do szczegółowych informacji o zamieszczonych w Vademecum
fi rmach i instytucjach... oraz jeszcze wiele innych możliwości....
W przygotowaniu już Vademecum na rok 2004/2005. Nie zwlekaj!! W przygotowaniu już Vademecum na rok 2004/2005. Nie zwlekaj!! Zamieść u nas informacje o swojej fi rmie!!!Zamieść u nas informacje o swojej fi rmie!!!
NA PEWNO WARTO, PONIEWAŻ:
— zamieszczenie w Vademecum podstawowych informacji jest bezpłatne, a jest okazją do bezpłat-nej reklamy,
— zamieszczenie informacji jest niezwykle proste wystarczy przesłać pocztą bądź elektronicznie na nasz adres [email protected]. Ankiety można uzyskać pod adresem http://www.teberia.pl/vademecum/vademecum.htm.
