System wyborczy a wyniki wyborów w Polsce
description
Transcript of System wyborczy a wyniki wyborów w Polsce
System wyborczy a System wyborczy a wyniki wyborów w wyniki wyborów w
PolscePolsce
Maciej Jacyno-Onuszkiewicz, Urszula Kukołowicz, Martyna Mileszyk, Rafał Miśta, Elżbieta Spalitabaka
Plan prezentacjiPlan prezentacji
System wyborczy - ujęcie teoretycznePułapki proporcjonalności wyborówMetoda proporcjonalna a Wybory
Samorządowe 2006◦ blokowanie◦ progi wyborcze ◦ wielkość okręgów
Podsumowanie
System wyborczy - ujęcie System wyborczy - ujęcie teoretyczneteoretyczne
System wyborczySystem wyborczy
System wyborczy – to procedura ustalania wyników wyborów poprzez przeliczanie liczby oddanych głosów na poszczególne partie (lub kandydatów) w uzyskane przez nie mandaty.
Wyróżnia się dwa podstawowe systemy wyborcze:◦większościowy◦proporcjonalny
System proporcjonalnySystem proporcjonalny
Stosowany w okręgach wielomandatowych
Podział mandatów między partie jest dokonywany odpowiednio (proporcjonalnie) do liczby głosów zebranych przez każdą z nich
Podział mandatów ustalany jest według różnorodnych metod matematycznych (np. d’Hondta, Sainte-Lague)
System większościowySystem większościowySystem większościowy – mandaty otrzymuje ten,
kto uzyskał większość głosów w danym okręguW systemie tym okręgi wyborcze są najczęściej
jednomandatoweSystem większościowy występuje w dwóch
postaciach: ◦ system wyborczy większości bezwzględnej -
warunkiem wyboru jest otrzymanie przez kandydata ponad połowy głosów w okręgu wyborczym.
◦ system wyborczy większości względnej - mandat otrzymuje ten kandydat, który uzyskał większą liczbę głosów niż inni.
Metody liczenia głosówMetody liczenia głosów Metoda d'Hondta Metoda polega na znalezieniu największych, kolejno
po sobie następujących ilorazów liczby uzyskanych głosów. Podziału dokonuje się dzieląc liczbę głosów przypadających każdemu komitetowi przez kolejne liczby naturalne, a następnie z tak obliczonych ilorazów dla wszystkich komitetów, wybieranych jest tyle, ile jest mandatów do obsadzenia
W Polsce stosowano ją m.in. w wyborach parlamentarnych (z wyłączeniem wyborów w 1991 r. oraz wyborów w 2001 r.) oraz przy podziale mandatów do Sejmu oraz w wyborach samorządowych (do rad gmin liczących powyżej 20 tys. mieszkańców, rad powiatów oraz sejmików województw)
Metoda Sainte-LagueMetoda polega na znalezieniu największych,
kolejno po sobie następujących ilorazów z liczby uzyskanych głosów. Podziału dokonuje się, dzieląc liczbę głosów przypadających każdemu komitetowi wyborczemu przez kolejne liczby nieparzyste: 1, 3, 5, 7, itd., a następnie z tak obliczonych ilorazów dla wszystkich komitetów wybieranych jest tyle największych, ile jest mandatów do obsadzenia
Zastosowano ją w wersji zmodyfikowanej w Polsce podczas wyborów parlamentarnych w 2001 roku oraz w wyborach do rad gmin (w gminach liczących powyżej 20 tys. mieszkańców) w 1990 i 1994 r.
Pułapki proporcjonalności Pułapki proporcjonalności wyborówwyborów
Metoda proporcjonalna a Metoda proporcjonalna a Wybory Samorządowe Wybory Samorządowe
20062006
Blokowanie listBlokowanie list
System wyborczy w wyborach System wyborczy w wyborach do sejmików wojewódzkich w do sejmików wojewódzkich w
2006 roku2006 rokuproporcjonalnośćblokowanie list
Podobna instytucja w ordynacji do Sejmu zastosowanej w 1991 roku.
Blokowanie – na czym Blokowanie – na czym polega?polega?Przydział dla partii/komitetów:- Progi: 5% dla partii, 15% dla bloków- Rozdział mandatów metodą
d’Hondta- W obrębie bloków rozdział metodą
Sainte-Lague dla partii z ponad 5% głosów
- Porządek preferencji: głos najpierw na blok/koalicje, potem na partie, na końcu na kandydata
Kto na tym zyskał?Kto na tym zyskał?
Rozdział głosówRozdział głosów
WariantMandaty dla bloków
i partii (obow. ordynacja)
Mandaty koalicji powyborczej wg starej
reguły
PiS+SO+LPR 218 193
PO+PSL 269 271
LiD 66 87
Inne 8 10
RozdziałRozdział głosów głosów
Partia Głosy %Nowa reguła
Stara reguła
M % M %
PO 3 306 667
27,3 186 33,33
192 34,22
PiS 3 038 002
25,10
170 30,30
180 32,09
KKW LiD
1 736 608
14,35
66 11,76
87 15,51
PSL 1 582 831
13,08
83 14,62
79 14,08
SO 670 745
5,54 37 6,60 11 1,96
LPR 568 935
4,70 11 1,96 2 0,36
ProblemyProblemyWyrażanie preferencjiRacjonalnośćMonotonicznośćProporcjonalność
Progi wyborczeProgi wyborcze
jeden z głównych elementów systemu wyborczego
minimalny procent poparcia wyborców uprawniający komitet wyborczy do uczestniczenia w rozdziale mandatów
stosowane w celu uniknięcia dużego rozdrobnienia sceny politycznej w kraju, gdzie ordynacja wyborcza wprowadza proporcjonalny system wyborczy
w Polsce na poziomie 5% dla samodzielnych list wyborczych
Znaczenie progów Znaczenie progów wyborczych wyborczych w wyborachw wyborach
Tabela porównująca zestawienie wyników wyborów dla obowiązującej w 2006 r. ordynacji wyborczej oraz dla dwóch wariantów ordynacji związanych z progiem 5% (I wariant: wyniki partii podprogowych nie są w ogóle uwzględniane; II wariant: bez progu 5%)
Omówienie skutków dla poszczególnych partii
WnioskiWnioski
duże znaczenie progów wyborczych
przy zastosowaniu klauzul zaporowych wybory stają się bardziej partyjne; mniejsze szanse lokalnych list
progi wyborcze obniżają proporcjonalność rozdziału mandatów
Funkcje wyborów, które mają Funkcje wyborów, które mają wpływ na wielkość okręgów wpływ na wielkość okręgów
wyborczychwyborczych Odzwierciedlenia poglądów wyborczych Wyłonienia stabilnej większości Legitymizująca
Stabilna większość a odzwierciedlenie preferencji wyborczych Zmiana ordynacji wyborczej w celu wyłonienia bardziej stabilnej większości łączy się z pogorszeniem odzwierciedlenia preferencji wyborczych.
Większe okręgi wyborcze oznaczają większą ilość mandatów do podziału w danym okręgu.
„Próg nadziei”
Przykład: wybory do Przykład: wybory do sejmików województw w sejmików województw w
2006r. (J. Raciborski)2006r. (J. Raciborski)Tabela porównująca podział
mandatów w sytuacji zastosowanych wielkości okręgów w wyborach 2006r i w sytuacji mniejszej ilości większych okręgów.
Omówienie skutków dla poszczególnych partii
Wnioski podsumowujące kwestię Wnioski podsumowujące kwestię wpływu wielkości okręgów wpływu wielkości okręgów
wyborczychwyborczych
Kto korzysta na powiększeniu/zmniejszeniu okręgów wyborczych (też zależy od metody przeliczania głosów na mandaty)?
Zniesienie progów wyborczych i Zniesienie progów wyborczych i zwiększenie okręgów wyborczych – zwiększenie okręgów wyborczych – skutki na przykładzie wyborów do skutki na przykładzie wyborów do sejmików województw 2006r (J. sejmików województw 2006r (J.
Raciborski)Raciborski)
Tabela z danymi podsumowującymi te dwie zmiany
Wnioski
PodsumowaniePodsumowanie
(podsumowanie całej tematyki (podsumowanie całej tematyki omawianej w prezentacji)omawianej w prezentacji)