Dz.U.2013.1442 2014.09.13 zm.Dz.U.2014.1146art.76Istniej pniejsze wersje tekstuUSTAWAz dnia 13 padziernika 1998 r.o systemie ubezpiecze spoecznych(tekst jednolity)Rozdzia1Przepisy oglneArt.1.Ubezpieczenia spoeczne obejmuj:1)ubezpieczenie emerytalne;2)ubezpieczenia rentowe;3)ubezpieczenie w razie choroby i macierzystwa, zwane dalej "ubezpieczeniem chorobowym";4)ubezpieczenie z tytuu wypadkw przy pracy i chorb zawodowych, zwane dalej "ubezpieczeniem wypadkowym".Art.2.1.Ustawa okrela:1)zasady podlegania ubezpieczeniom spoecznym;2)zasady ustalania skadek na ubezpieczenia spoeczne oraz podstaw ich wymiaru;3)zasady, tryb i terminy:a)zgosze do ubezpiecze spoecznych,b)prowadzenia ewidencji ubezpieczonych i patnikw skadek,c)rozliczania skadek na ubezpieczenia spoeczne oraz zasikw z ubezpiecze chorobowego i wypadkowego,d)opacania skadek na ubezpieczenia spoeczne;4)zasady prowadzenia kont ubezpieczonych oraz kont patnikw skadek;5)zasady dziaania Funduszu Ubezpiecze Spoecznych, zwanego dalej "FUS";6)organizacj, zasady dziaania i finansowania Zakadu Ubezpiecze Spoecznych, zwanego dalej "Zakadem";7)zasady dziaania Funduszu Rezerwy Demograficznej, zwanego dalej "FRD", oraz zasady zarzdzania tym funduszem;8)zasady kontroli wykonywania zada z zakresu ubezpiecze spoecznych.2.Rodzaje wiadcze z ubezpiecze spoecznych, warunki nabywania prawa do nich oraz zasady i tryb ich przyznawania okrelaj odrbne przepisy.3.Wypacalno wiadcze z ubezpiecze spoecznych gwarantowana jest przez pastwo.Art.2a.1.Ustawa stoi na gruncie rwnego traktowania wszystkich ubezpieczonych bez wzgldu na pe, ras, pochodzenie etniczne, narodowo, stan cywilny oraz stan rodzinny.2.Zasada rwnego traktowania dotyczy w szczeglnoci:1)warunkw objcia systemem ubezpiecze spoecznych;2)obowizku opacania i obliczania wysokoci skadek na ubezpieczenie spoeczne;3)obliczania wysokoci wiadcze;4)okresu wypaty wiadcze i zachowania prawa do wiadcze.3.Ubezpieczony, ktry uwaa, e nie zastosowano wobec niego zasady rwnego traktowania, ma prawo dochodzi roszcze z tytuu ubezpiecze z ubezpieczenia spoecznego przed sdem. Przepis art. 83 stosuje si odpowiednio.Art.3.1.Zadania z zakresu ubezpiecze spoecznych okrelone ustaw wykonuj:1)Zakad Ubezpiecze Spoecznych;2) otwarte fundusze emerytalne, okrelone w przepisach o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, w zakresie gromadzenia i lokowania skadki na ubezpieczenie emerytalne, o ktrej mowa w art. 22 ust. 3 pkt 1 lit. a;3) (uchylony);4)patnicy skadek.2.Za wykonywanie zada zwizanych z ustalaniem prawa do wiadcze i ich wysokoci oraz wypat wiadcze z ubezpieczenia chorobowego patnicy skadek maj prawo do wynagrodzenia. Wynagrodzenia patnikw skadek okrela si jako procent kwoty tych wiadcze. Wysoko stopy procentowej oraz tryb rozliczenia tego wynagrodzenia okreli, w drodze rozporzdzenia, minister waciwy do spraw zabezpieczenia spoecznego. Pozostae zadania z zakresu ubezpiecze spoecznych patnicy skadek s zobowizani wykonywa nieodpatnie.3. Zakres zada z ubezpiecze spoecznych wykonywanych przez otwarte fundusze emerytalne okrelaj przepisy o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych.Art.4.Uyte w ustawie okrelenia oznaczaj:1)ubezpieczeni - osoby fizyczne podlegajce chocia jednemu z ubezpiecze spoecznych, o ktrych mowa w art. 1;2)patnik skadek:a)pracodawca - w stosunku do pracownikw i osb odbywajcych sub zastpcz oraz jednostka organizacyjna lub osoba fizyczna pozostajca z inn osob fizyczn w stosunku prawnym uzasadniajcym objcie tej osoby ubezpieczeniami spoecznymi, w tym z tytuu przebywania na urlopie wychowawczym albo pobierania zasiku macierzyskiego, z wyczeniem osb, ktrym zasiek macierzyski wypaca Zakad,b)jednostka wypacajca wiadczenia socjalne, zasiki socjalne oraz wynagrodzenia przysugujce w okresie korzystania ze wiadczenia grniczego lub w okresie korzystania ze stypendium na przekwalifikowanie - w stosunku do osb pobierajcych wiadczenia socjalne wypacane w okresie urlopu, osb pobierajcych zasiek socjalny wypacany na czas przekwalifikowania zawodowego i poszukiwania nowego zatrudnienia oraz osb pobierajcych wynagrodzenie przysugujce w okresie korzystania ze wiadczenia grniczego lub w okresie korzystania ze stypendium na przekwalifikowanie,c)podmiot, na ktrego rzecz wykonywana jest odpatnie praca w czasie odbywania kary pozbawienia wolnoci lub tymczasowego aresztowania - w stosunku do osb, ktre j wykonuj, na podstawie skierowania do pracy, lub podlegaj ubezpieczeniom spoecznym z tytuu pobierania zasiku macierzyskiego, jeeli zasiek wypaca ten podmiot,d)ubezpieczony zobowizany do opacenia skadek na wasne ubezpieczenia spoeczne,e)Kancelaria Sejmu w stosunku do posw i posw do Parlamentu Europejskiego, o ktrych mowa w art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 30 lipca 2004 r. o uposaeniu posw do Parlamentu Europejskiego wybranych w Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 187, poz. 1925, z 2006 r. Nr 104, poz. 708 oraz z 2009 r. Nr 111, poz. 918), oraz Kancelaria Senatu w stosunku do senatorw,f)duchowny niebdcy czonkiem zakonu albo przeoony domu zakonnego lub klasztoru w stosunku do czonkw swych zakonw lub, za zgod Zakadu, inna zwierzchnia instytucja diecezjalna lub zakonna w stosunku do duchownych objtych t zgod,g)jednostka organizacyjna podlega Ministrowi Obrony Narodowej - w stosunku do onierzy niezawodowych penicych czynn sub wojskow, z wyczeniem onierzy penicych sub kandydack,h)(uchylona),i)(uchylona),j)(uchylona),k)orodek pomocy spoecznej - w stosunku do osb rezygnujcych z zatrudnienia w zwizku z koniecznoci sprawowania bezporedniej, osobistej opieki nad dugotrwale lub ciko chorym czonkiem rodziny oraz wsplnie niezamieszkujcymi matk, ojcem lub rodzestwem,l)(uchylona),)powiatowy urzd pracy - w stosunku do osb pobierajcych zasiek dla bezrobotnych lub stypendium,1)centrum integracji spoecznej - w stosunku do osb pobierajcych wiadczenie integracyjne,2)powiatowy urzd pracy - w stosunku do osb pobierajcych stypendium na podstawie przepisw o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy w okresie odbywania studiw podyplomowych,m)Zakad - w stosunku do osb podlegajcych ubezpieczeniom spoecznym z tytuu pobierania zasiku macierzyskiego albo zasiku w wysokoci zasiku macierzyskiego, jeeli zasiki te wypaca Zakad, oraz w stosunku do osb okrelonych w art. 6a ust. 1 i art. 6b ust. 1,n)podmiot wypacajcy stypendium sportowe - w stosunku do osb pobierajcych te stypendia,o)minister waciwy do spraw finansw publicznych oraz dyrektor izby celnej - w stosunku do funkcjonariuszy celnych,p)Krajowa Szkoa Administracji Publicznej - w stosunku do suchaczy pobierajcych stypendium,r)osoba prowadzca pozarolnicz dziaalno - w stosunku do osb wsppracujcych przy prowadzeniu tej dziaalnoci,s)wojewdzki urzd pracy - w stosunku do osb, ktrych wiadczenia pracownicze finansowane s ze rodkw Funduszu Gwarantowanych wiadcze Pracowniczych, jeeli wiadczenia te wypacane s przez ten urzd,t)jednostka obsugi ekonomiczno-administracyjnej utworzona przez jednostk samorzdu terytorialnego - jeeli rozlicza i opaca skadki za ubezpieczonych wykonujcych prac w podlegajcych jej szkoach, przedszkolach i innych jednostkach organizacyjnych systemu owiaty,u)podmiot, w ktrym jest peniona suba - w odniesieniu do onierzy zawodowych i funkcjonariuszy oddelegowanych do penienia w nim suby, jeeli podmiot ten wypaca im uposaenie,w) wjt, burmistrz lub prezydent miasta - w stosunku do osb otrzymujcych wiadczenie pielgnacyjne albo specjalny zasiek opiekuczy, na podstawie przepisw o wiadczeniach rodzinnych, oraz zasiek dla opiekuna na podstawie przepisw o ustaleniu i wypacie zasikw dla opiekunw,z)podmiot, ktry wypaca wiadczenie szkoleniowe po ustaniu zatrudnienia - w stosunku do osb, ktrym wypaca to wiadczenie,za)inne ni powiatowe urzdy pracy podmioty kierujce - w stosunku do osb pobierajcych stypendium w okresie szkolenia, stau lub przygotowania zawodowego - ktrymi s:jednostki samorzdu terytorialnego i ich jednostki organizacyjne, z wyjtkiem wojewdzkich i powiatowych urzdw pracy,Ochotnicze Hufce Pracy,agencje zatrudnienia,instytucje szkoleniowe,instytucje dialogu spoecznego,instytucje partnerstwa lokalnego,organizacje pozarzdowe dziaajce na rzecz rozwoju zasobw ludzkich i przeciwdziaania bezrobociu,jednostki naukowe,organizacje pracodawcw,zwizki zawodowe,orodki doradztwa rolniczego,orodki poradnictwa zawodowego i psychologicznego- korzystajce z publicznych rodkw wsplnotowych i publicznych rodkw krajowych na podstawie umowy o dofinansowanie projektu albo decyzji, o ktrych mowa w przepisach ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o Narodowym Planie Rozwoju (Dz. U. Nr 116, poz. 1206, z pn. zm.) albo ustawy z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (Dz. U. z 2009 r. Nr 84, poz. 712, z pn. zm.);3)skadki - skadki na ubezpieczenia spoeczne osb wymienionych w pkt 1;4)zasiki - zasiki i wiadczenie rehabilitacyjne z ubezpieczenia chorobowego oraz ubezpieczenia wypadkowego;5)deklaracja rozliczeniowa - zestawienie informacji o nalenych skadkach na fundusze, na ktre skadki pobiera Zakad, kwot rozliczanych w ciar skadek oraz kwot nalenych do zapaty;6)imienny raport miesiczny - informacje o osobie podlegajcej ubezpieczeniom spoecznym przedkadane Zakadowi przez patnika skadek za dany miesic kalendarzowy;7)konto ubezpieczonego - konto, na ktrym ewidencjonowane s skadki oraz informacje dotyczce przebiegu ubezpiecze spoecznych danego ubezpieczonego;8)konto patnika - konto, na ktrym ewidencjonowana jest kwota zobowiza z tytuu skadek oraz innych skadek danego patnika zbieranych przez Zakad, kwoty zapaconych skadek, stan rozlicze oraz inne informacje dotyczce patnika skadek;9)przychd - przychody w rozumieniu przepisw o podatku dochodowym od osb fizycznych z tytuu: zatrudnienia w ramach stosunku pracy, pracy nakadczej, suby, wykonywania mandatu posa lub senatora, wykonywania pracy w czasie odbywania kary pozbawienia wolnoci lub tymczasowego aresztowania, pobierania zasiku dla bezrobotnych, wiadczenia integracyjnego i stypendium wypacanych bezrobotnym oraz stypendium sportowego, a take z tytuu prowadzenia pozarolniczej dziaalnoci oraz umowy agencyjnej lub umowy zlecenia, jak rwnie z tytuu wsppracy przy tej dziaalnoci lub wsppracy przy wykonywaniu umowy;10)przychd z tytuu czonkostwa w rolniczej spdzielni produkcyjnej lub spdzielni kek rolniczych - przychody z tytuu pracy w spdzielni i z tytuu wytwarzania na jej rzecz produktw rolnych;11)otwarty fundusz emerytalny - fundusz wybrany przez ubezpieczonego spord funduszy emerytalnych, o ktrych mowa w przepisach o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych;12) (uchylony);12a)okresowa emerytura kapitaowa - wiadczenie pienine okrelone w ustawie z dnia 21 listopada 2008 r. o emeryturach kapitaowych (Dz. U. Nr 228, poz. 1507, z pn. zm.);12b) (uchylony);13)midzybankowy system elektroniczny - system ELIXIR w Krajowej Izbie Rozliczeniowej S.A.;14)(uchylony);15)numer NIP - numer identyfikacji podatkowej nadany zgodnie z przepisami o zasadach ewidencji i identyfikacji podatnikw i patnikw;16)rachunek bankowy - rachunek bankowy lub rachunek w spdzielczej kasie oszczdnociowo-kredytowej przedsibiorcy bdcego jej czonkiem;17)osoba sprawujca osobist opiek nad dzieckiem - osob fizyczn sprawujc osobist opiek nad dzieckiem wasnym lub swojego maonka, lub dzieckiem przysposobionym, przez okres do 3 lat, nie duej jednak ni do ukoczenia przez nie 5. roku ycia, a w przypadku dziecka, ktre z powodu stanu zdrowia potwierdzonego orzeczeniem o niepenosprawnoci lub stopniu niepenosprawnoci wymaga osobistej opieki tej osoby, przez okres do 6 lat, nie duej jednak ni do ukoczenia przez dziecko 18. roku ycia.Art.5.1.Ubezpieczenie spoeczne rolnikw, jeeli nie podlegaj oni obowizkowi ubezpiecze spoecznych na podstawie ustawy, reguluj odrbne przepisy.2.Nie podlegaj ubezpieczeniom spoecznym okrelonym w ustawie obywatele pastw obcych, ktrych pobyt na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej nie ma charakteru staego i ktrzy s zatrudnieni w obcych przedstawicielstwach dyplomatycznych, urzdach konsularnych, misjach, misjach specjalnych lub instytucjach midzynarodowych, chyba e umowy midzynarodowe stanowi inaczej.Rozdzia2Zasady podlegania ubezpieczeniom spoecznymArt.6.1.Obowizkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegaj, z zastrzeeniem art. 8 i 9, osoby fizyczne, ktre na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej s:1)pracownikami, z wyczeniem prokuratorw;2)osobami wykonujcymi prac nakadcz;3)czonkami rolniczych spdzielni produkcyjnych i spdzielni kek rolniczych, zwanymi dalej "czonkami spdzielni";4)osobami wykonujcymi prac na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o wiadczenie usug, do ktrej zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje si przepisy dotyczce zlecenia, zwanymi dalej "zleceniobiorcami", oraz osobami z nimi wsppracujcymi, z zastrzeeniem ust. 4;5)osobami prowadzcymi pozarolnicz dziaalno oraz osobami z nimi wsppracujcymi;6)posami i senatorami pobierajcymi uposaenie oraz posami do Parlamentu Europejskiego, o ktrych mowa w art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 30 lipca 2004 r. o uposaeniu posw do Parlamentu Europejskiego wybranych w Rzeczypospolitej Polskiej, zwanymi dalej "posami i senatorami";7)osobami pobierajcymi stypendium sportowe, zwanymi dalej "stypendystami sportowymi";7a)pobierajcymi stypendium suchaczami Krajowej Szkoy Administracji Publicznej;8)osobami wykonujcymi odpatnie prac, na podstawie skierowania do pracy, w czasie odbywania kary pozbawienia wolnoci lub tymczasowego aresztowania;9)osobami pobierajcymi zasiek dla bezrobotnych, wiadczenie integracyjne lub stypendium w okresie odbywania szkolenia, stau lub przygotowania zawodowego dorosych, na ktre zostay skierowane przez powiatowy urzd pracy, zwanymi dalej "bezrobotnymi";9a)osobami pobierajcymi stypendium w okresie odbywania szkolenia, stau lub przygotowania zawodowego dorosych, na ktre zostay skierowane przez inne ni powiatowy urzd pracy podmioty kierujce na szkolenie, sta lub przygotowanie zawodowe dorosych, zwanymi dalej "osobami pobierajcymi stypendium";9b)osobami pobierajcymi stypendium na podstawie przepisw o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy w okresie odbywania studiw podyplomowych;10)duchownymi;11)onierzami niezawodowymi penicymi czynn sub wojskow, z wyczeniem onierzy penicych sub kandydack;12)osobami odbywajcymi sub zastpcz;13)(uchylony);14)(uchylony);15)(uchylony);16)(uchylony);17)(uchylony);18)(uchylony);18a)funkcjonariuszami Suby Celnej;18b)(uchylony);19)osobami przebywajcymi na urlopach wychowawczych lub pobierajcymi zasiek macierzyski albo zasiek w wysokoci zasiku macierzyskiego;20)osobami pobierajcymi wiadczenia socjalne wypacane w okresie urlopu oraz osobami pobierajcymi zasiek socjalny wypacany na czas przekwalifikowania zawodowego i poszukiwania nowego zatrudnienia, a take osobami pobierajcymi wynagrodzenie przysugujce w okresie korzystania ze wiadczenia grniczego albo w okresie korzystania ze stypendium na przekwalifikowanie, wynikajce z odrbnych przepisw lub ukadw zbiorowych pracy;21)osobami pobierajcymi wiadczenie szkoleniowe wypacane po ustaniu zatrudnienia.2.Zasady podlegania ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym osb rezygnujcych z zatrudnienia w zwizku z koniecznoci sprawowania bezporedniej, osobistej opieki nad dugotrwale lub ciko chorym czonkiem rodziny oraz wsplnie niezamieszkujcymi matk, ojcem lub rodzestwem, za ktre orodek pomocy spoecznej opaca skadk, reguluj przepisy o pomocy spoecznej.2a. Za osob pobierajc wiadczenie pielgnacyjne, specjalny zasiek opiekuczy albo zasiek dla opiekuna wjt, burmistrz lub prezydent miasta opaca skadk na ubezpieczenia emerytalne i rentowe od podstawy odpowiadajcej wysokoci odpowiednio:1)wiadczenia pielgnacyjnego albo specjalnego zasiku opiekuczego przysugujcych na podstawie przepisw o wiadczeniach rodzinnych,2)zasiku dla opiekuna przysugujcego na podstawie przepisw o ustaleniu i wypacie zasikw dla opiekunw-przez okres niezbdny do uzyskania 25-letniego okresu ubezpieczenia (skadkowego i nieskadkowego), z zastrzeeniem art. 87 ust. 1b ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpiecze Spoecznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 1440, z pn. zm.).2b. Wjt, burmistrz lub prezydent miasta nie opaca skadki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe za osob pobierajc wiadczenie pielgnacyjne, specjalny zasiek opiekuczy albo zasiek dla opiekuna, jeeli podlega ona obowizkowi ubezpieczenia spoecznego z innego tytuu na podstawie ustawy lub na podstawie odrbnych przepisw.2c. Wjt, burmistrz lub prezydent miasta, jeeli wypaca osobie wiadczenie pielgnacyjne, specjalny zasiek opiekuczy albo zasiek dla opiekuna, moe wystpi do Zakadu Ubezpiecze Spoecznych o udzielenie informacji o przebiegu ubezpieczenia oraz za jaki okres za t osob powinien opaca skadk na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.2d.Sposb opacania skadek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe osb wiadczcych prac na podstawie umowy uaktywniajcej, reguluje ustawa z dnia 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziemi w wieku do lat 3 (Dz. U. Nr 45, poz. 235, z pn. zm.).3.(uchylony).3a.(uchylony).4.Osoby okrelone w ust. 1 pkt 4 nie podlegaj obowizkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, jeeli s uczniami gimnazjw, szk ponadgimnazjalnych, szk ponadpodstawowych lub studentami, do ukoczenia 26 lat.4a.Przepisu ust. 4 nie stosuje si do osb wiadczcych prac na podstawie umowy uaktywniajcej okrelonej w ustawie, o ktrej mowa w ust. 2d.5.(uchylony).6.(uchylony).Art.6a.1.Obowizkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegaj, z zastrzeeniem art. 8 i 9, osoby sprawujce osobist opiek nad dzieckiem, ktre na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej s:1)osobami, ktre prowadziy pozarolnicz dziaalno gospodarcz przez okres co najmniej 6 miesicy i zaprzestay jej prowadzenia albo zawiesiy wykonywanie dziaalnoci gospodarczej na podstawie art. 14a ust. 1d ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie dziaalnoci gospodarczej (Dz. U. z 2013 r. poz. 672, z pn. zm.);2)osobami, ktre prowadziy inn ni okrelona w przepisach o swobodzie dziaalnoci gospodarczej pozarolnicz dziaalno, o ktrej mowa w art. 8 ust. 6, przez okres co najmniej 6 miesicy i ktre zaprzestay jej prowadzenia;3)zleceniobiorcami, ktrzy wykonywali prac na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o wiadczenie usug, do ktrej zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje si przepisy dotyczce zlecenia, przez okres co najmniej 6 miesicy i ktrzy zaprzestali jej wykonywania;4)osobami wsppracujcymi, o ktrych mowa w art. 8 ust. 11, przez okres co najmniej 6 miesicy z osobami, o ktrych mowa w pkt 1-3, i ktre zaprzestay tej wsppracy;5)osobami duchownymi, podlegajcymi z tego tytuu ubezpieczeniom spoecznym przez okres co najmniej 6 miesicy.2.Warunek prowadzenia pozarolniczej dziaalnoci, dziaalnoci zarobkowej i wsppracy lub bycia osob duchown przez okres co najmniej 6 miesicy uwaa si za speniony, jeeli osoby, o ktrych mowa w ust. 1, podlegay z tych tytuw nieprzerwanie ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym bezporednio przed dniem rozpoczcia sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem i opacay skadki na te ubezpieczenia.3.Prawo do objcia obowizkowymi ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi przysuguje jednemu z rodzicw, pod warunkiem e drugi rodzic nie jest objty ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z tego tytuu albo ubezpieczeniami okrelonymi w art. 6 ust. 1 pkt 19 lub art. 6b.4.Prawo do finansowania skadek z budetu pastwa, jeeli jedno z rodzicw przebywa na urlopie wychowawczym, a drugie jednoczenie spenia warunki okrelone w ust. 1, przysuguje osobie przebywajcej na urlopie wychowawczym.5.Prawo do objcia obowizkowymi ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi przysuguje przez okresy, o ktrych mowa w art. 4 pkt 17, i moe by wykorzystane w caoci lub w nie wicej ni 4 czciach.Art.6b.1.Obowizkowo ubezpieczeniu emerytalnemu podlegaj, z zastrzeeniem art. 8 i 9, osoby fizyczne, ktre na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej s osobami sprawujcymi osobist opiek nad dzieckiem, a ktre nie speniaj warunkw do podlegania obowizkowym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, o ktrych mowa w art. 6a.2.Prawo do objcia obowizkowym ubezpieczeniem emerytalnym przysuguje jednemu z rodzicw, pod warunkiem e drugi rodzic nie jest objty ubezpieczeniem emerytalnym z tego tytuu albo ubezpieczeniami okrelonymi w art. 6 ust. 1 pkt 19 lub art. 6a.3.Prawo do objcia obowizkowym ubezpieczeniem emerytalnym przysuguje przez okresy, o ktrych mowa w art. 4 pkt 17, i moe by wykorzystane w caoci lub w nie wicej ni 4 czciach.Art.7.Prawo do dobrowolnego objcia ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi przysuguje osobom, ktre nie speniaj warunkw do objcia tymi ubezpieczeniami obowizkowo.Art.8.1.Za pracownika uwaa si osob pozostajc w stosunku pracy, z zastrzeeniem ust. 2 i 2a.2.Jeeli pracownik spenia kryteria okrelone dla osb wsppracujcych, o ktrych mowa w ust. 11 - dla celw ubezpiecze spoecznych jest traktowany jako osoba wsppracujca.2a.Za pracownika, w rozumieniu ustawy, uwaa si take osob wykonujc prac na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej umowy o wiadczenie usug, do ktrej zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje si przepisy dotyczce zlecenia, albo umowy o dzieo, jeeli umow tak zawara z pracodawc, z ktrym pozostaje w stosunku pracy, lub jeeli w ramach takiej umowy wykonuje prac na rzecz pracodawcy, z ktrym pozostaje w stosunku pracy.3.Za osob wykonujc prac nakadcz uwaa si osob zatrudnion na podstawie umowy o prac nakadcz.4.Za czonka spdzielni uwaa si czonka rolniczej spdzielni produkcyjnej, innej spdzielni zajmujcej si produkcj roln oraz spdzielni kek rolniczych, zajmujcych si produkcj roln, dziaajcych zgodnie z art. 138-178 oraz art. 180 3 ustawy z dnia 16 wrzenia 1982 r. - Prawo spdzielcze (Dz. U. z 2003 r. Nr 188, poz. 1848, z pn. zm.), ktry wykonuje prac na rzecz spdzielni na innej podstawie ni stosunek pracy lub wytwarza na jej rzecz produkty rolne w prowadzonym przez siebie gospodarstwie.5.Na rwni z czonkiem spdzielni, o ktrym mowa w ust. 4, traktuje si inne osoby, ktre wykonuj prac w spdzielni lub w gospodarstwie rolnym spdzielni na innej podstawie ni stosunek pracy, niebdce jej czonkami i wynagradzane wedug zasad obowizujcych czonkw spdzielni, w tym kandydatw na czonka spdzielni.6.Za osob prowadzc pozarolnicz dziaalno uwaa si:1)osob prowadzc pozarolnicz dziaalno gospodarcz na podstawie przepisw o dziaalnoci gospodarczej lub innych przepisw szczeglnych;2)twrc i artyst;3)osob prowadzc dziaalno w zakresie wolnego zawodu:a)w rozumieniu przepisw o zryczatowanym podatku dochodowym od niektrych przychodw osiganych przez osoby fizyczne,b)z ktrej przychody s przychodami z dziaalnoci gospodarczej w rozumieniu przepisw o podatku dochodowym od osb fizycznych;4)wsplnika jednoosobowej spki z ograniczon odpowiedzialnoci oraz wsplnikw spki jawnej, komandytowej lub partnerskiej;5) osob prowadzc publiczn lub niepubliczn szko, inn form wychowania przedszkolnego, placwk lub ich zesp, na podstawie przepisw o systemie owiaty.7.Za twrc, o ktrym mowa w ust. 6 pkt 2, uwaa si osob, ktra tworzy dziea w zakresie architektury, architektury wntrz, architektury krajobrazu, urbanistyki, literatury piknej, sztuk plastycznych, muzyki, fotografiki, twrczoci audiowizualnej, choreografii i lutnictwa artystycznego oraz sztuki ludowej, bdce przedmiotem prawa autorskiego.8.Za artyst, o ktrym mowa w ust. 6 pkt 2, uwaa si osob wykonujc zarobkowo dziaalno artystyczn w dziedzinie sztuki aktorskiej i estradowej, reyserii teatralnej i estradowej, sztuki tanecznej i cyrkowej oraz w dziedzinie dyrygentury, wokalistyki, instrumentalistyki, kostiumografii, scenografii, a take w dziedzinie produkcji audiowizualnej reyserw, scenarzystw, operatorw obrazu i dwiku, montaystw i kaskaderw.9.Uznanie dziaalnoci za twrcz lub artystyczn i ustalenie daty jej rozpoczcia nastpuje w formie decyzji Komisji do Spraw Zaopatrzenia Emerytalnego Twrcw, dziaajcej przy ministrze waciwym do spraw kultury.10.Minister waciwy do spraw kultury w uzgodnieniu z ministrem waciwym do spraw zabezpieczenia spoecznego powouje, w drodze rozporzdzenia, komisj, o ktrej mowa w ust. 9, oraz szczegowo okrela jej zadania, a take skad i tryb dziaania.11.Za osob wsppracujc z osobami prowadzcymi pozarolnicz dziaalno oraz zleceniobiorcami, o ktrej mowa w art. 6 ust. 1 pkt 4 i 5, uwaa si maonka, dzieci wasne, dzieci drugiego maonka i dzieci przysposobione, rodzicw, macoch i ojczyma oraz osoby przysposabiajce, jeeli pozostaj z nimi we wsplnym gospodarstwie domowym i wsppracuj przy prowadzeniu tej dziaalnoci lub wykonywaniu umowy agencyjnej lub umowy zlecenia; nie dotyczy to osb, z ktrymi zostaa zawarta umowa o prac w celu przygotowania zawodowego.12.Za stypendyst sportowego uwaa si osob pobierajc stypendium sportowe, z wyjtkiem osb uczcych si lub studiujcych, jeli nie podlegaj ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z innego tytuu.13.Za osob duchown uwaa si duchownego oraz czonkw zakonw mskich i eskich Kocioa Katolickiego, innych kociow i zwizkw wyznaniowych, z wyjtkiem alumnw seminariw duchownych, nowicjuszw, postulantw i juniorystw, ktrzy nie ukoczyli 25. roku ycia.14.Na rwni z zatrudnieniem na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej uwaa si zatrudnienie obywateli polskich za granic w polskich przedstawicielstwach dyplomatycznych i urzdach konsularnych, w staych przedstawicielstwach przy Organizacji Narodw Zjednoczonych i innych misjach lub misjach specjalnych, a take w innych polskich placwkach, instytucjach lub przedsibiorstwach, chyba e umowy midzynarodowe stanowi inaczej.15.Za osob w stosunku suby uwaa si onierzy zawodowych oraz funkcjonariuszy:1)Policji;2)Agencji Bezpieczestwa Wewntrznego i Agencji Wywiadu;2a)Centralnego Biura Antykorupcyjnego;3)Stray Granicznej;4)Pastwowej Stray Poarnej;5)Suby Wiziennej;6)Suby Celnej;6a)Suby Kontrwywiadu Wojskowego i Suby Wywiadu Wojskowego;7)Biura Ochrony Rzdu.Art.9.1.Osoby, o ktrych mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1, 3, 10, 18a, 20 i 21, speniajce jednoczenie warunki do objcia ich obowizkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z innych tytuw, s obejmowane ubezpieczeniami tylko z tytuu stosunku pracy, umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej umowy o wiadczenie usug, do ktrej zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje si przepisy dotyczce zlecenia, albo umowy o dzieo, jeeli umow tak zawary z pracodawc, z ktrym pozostaj w stosunku pracy, lub jeeli w ramach takiej umowy wykonuj prac na rzecz pracodawcy, z ktrym pozostaj w stosunku pracy, czonkostwa w spdzielni, suby, pobierania wiadczenia szkoleniowego, wiadczenia socjalnego, zasiku socjalnego albo wynagrodzenia przysugujcego w okresie korzystania ze wiadczenia grniczego lub w okresie korzystania ze stypendium na przekwalifikowanie. Mog one dobrowolnie, na swj wniosek, by objte ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi rwnie z innych tytuw, z zastrzeeniem ust. 1a.1a.Ubezpieczeni wymienieni w ust. 1, ktrych podstawa wymiaru skadek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z tytuu stosunku pracy, czonkostwa w spdzielni, suby, pobierania wiadczenia szkoleniowego, wiadczenia socjalnego, zasiku socjalnego lub wynagrodzenia przysugujcego w okresie korzystania ze wiadczenia grniczego lub w okresie korzystania ze stypendium na przekwalifikowanie w przeliczeniu na okres miesica jest nisza od okrelonej w art. 18 ust. 4 pkt 5a, podlegaj rwnie obowizkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z innych tytuw, z zastrzeeniem ust. 1b i art. 16 ust. 10a.1b.Jeeli ubezpieczeni, o ktrych mowa w ust. 1a, speniaj jednoczenie warunki do objcia ich obowizkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z wicej ni jednego innego tytuu, stosuje si do nich odpowiednio ust. 2.1c.Osoby, o ktrych mowa w art. 6 ust. 1 pkt 2, 4, 5, 8 i 10, speniajce jednoczenie warunki do objcia ich obowizkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z tytuu pobierania zasiku macierzyskiego lub zasiku w wysokoci zasiku macierzyskiego, podlegaj obowizkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tytuu pobierania zasiku macierzyskiego lub zasiku w wysokoci zasiku macierzyskiego. Mog one jednak dobrowolnie, na swj wniosek, by objte ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi take z pozostaych, wszystkich lub wybranych, tytuw.1d.Osoby, o ktrych mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1, 3 i 18a, speniajce jednoczenie warunki do objcia ich obowizkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z tytuu pobierania zasiku macierzyskiego lub zasiku w wysokoci zasiku macierzyskiego, podlegaj obowizkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z obu tytuw.2.Osoba speniajca warunki do objcia obowizkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z kilku tytuw, o ktrych mowa w art. 6 ust. 1 pkt 2, 4-6 i 10, jest objta obowizkowo ubezpieczeniami z tego tytuu, ktry powsta najwczeniej. Moe ona jednak dobrowolnie, na swj wniosek, by objta ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi take z pozostaych, wszystkich lub wybranych tytuw lub zmieni tytu ubezpiecze, z zastrzeeniem ust. 7.2a.Osoba, o ktrej mowa w art. 6 ust. 1 pkt 4 - prowadzca jednoczenie pozarolnicz dziaalno, o ktrej mowa w art. 8 ust. 6 pkt 1 - podlega obowizkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tytuu tej dziaalnoci, jeeli z tytuu wykonywania umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o wiadczenie usug, do ktrej zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje si przepisy dotyczce zlecenia, oraz wsppracy przy wykonywaniu tych umw podstawa wymiaru skadek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe jest nisza od obowizujcej t osob najniszej podstawy wymiaru skadek dla osb prowadzcych pozarolnicz dziaalno. Moe ona dobrowolnie, na swj wniosek, by objta ubezpieczeniami emerytalnymi i rentowymi rwnie z tytuu, o ktrym mowa w art. 6 ust. 1 pkt 4.2b.Osoba, o ktrej mowa w art. 6 ust. 1 pkt 2, prowadzca jednoczenie pozarolnicz dziaalno, o ktrej mowa w art. 8 ust. 6 pkt 1, podlega obowizkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tytuu tej dziaalnoci, jeeli z tytuu wykonywania pracy nakadczej podstawa wymiaru skadek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe jest nisza od obowizujcej t osob najniszej podstawy wymiaru skadek dla osb prowadzcych pozarolnicz dziaalno. Moe ona dobrowolnie, na swj wniosek, by objta ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi rwnie z tytuu, o ktrym mowa w art. 6 ust. 1 pkt 2.3.Osoba prowadzca kilka rodzajw dziaalnoci pozarolniczej jest objta obowizkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z jednego wybranego przez siebie rodzaju dziaalnoci.4.Osoby, o ktrych mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1, 3 i 18a, majce ustalone prawo do emerytury lub renty, podlegaj obowizkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym.4a.Osoby, o ktrych mowa w art. 6 ust. 1 pkt 4, majce ustalone prawo do emerytury lub renty podlegaj obowizkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, jeeli rwnoczenie nie pozostaj w stosunku pracy, z zastrzeeniem ust. 4b.4b.Osoby, o ktrych mowa w ust. 4a, podlegaj obowizkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, jeeli umowa agencyjna, umowa zlecenia lub inna umowa o wiadczenie usug, do ktrej zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje si przepisy dotyczce zlecenia, albo umowa o dzieo, zostaa zawarta z pracodawc, z ktrym pozostaj rwnoczenie w stosunku pracy, lub jeeli w ramach takiej umowy wykonuj prac na rzecz pracodawcy, z ktrym pozostaj w stosunku pracy.4c.Osoby prowadzce pozarolnicz dziaalno, o ktrej mowa w art. 8 ust. 6 pkt 1, majce ustalone prawo do renty z tytuu niezdolnoci do pracy podlegaj obowizkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym do czasu ustalenia prawa do emerytury.5.Osoby, o ktrych mowa w art. 6, niewymienione w ust. 4 i 4c majce ustalone prawo do emerytury lub renty podlegaj dobrowolnie ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowym.6.Osoby, o ktrych mowa w art. 6 ust. 1 pkt 8, art. 6a ust. 1 i art. 6b ust. 1, a take osoby przebywajce na urlopach wychowawczych podlegaj obowizkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym albo odpowiednio ubezpieczeniu emerytalnemu, jeeli nie maj ustalonego prawa do emerytury lub renty i nie maj innych tytuw rodzcych obowizek ubezpiecze spoecznych.6a.Osoby, o ktrych mowa w art. 6 ust. 1 pkt 9, 9a, 9b, 11 i 12, obowizkowo podlegaj ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, jeeli nie maj innych tytuw rodzcych obowizek ubezpiecze spoecznych.6b.Pracownik, ktry czy dodatkowy urlop macierzyski, dodatkowy urlop na warunkach urlopu macierzyskiego lub urlop rodzicielski z wykonywaniem pracy u pracodawcy udzielajcego tego urlopu na zasadach okrelonych w art. 1821 5 Kodeksu pracy, podlega obowizkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, z obu tytuw.7.Duchowni speniajcy warunki do objcia obowizkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z tytuu prowadzenia pozarolniczej dziaalnoci gospodarczej podlegaj ubezpieczeniom z tytuu tej dziaalnoci.8.Osoby pozostajce w stosunku suby, z wyczeniem osb, o ktrych mowa w art. 8 ust. 15 pkt 6, speniajce jednoczenie warunki do podlegania ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tytuw, o ktrych mowa w art. 6 ust. 1 pkt 2, 4-6 i 10, mog by dobrowolnie objte tymi ubezpieczeniami na swj wniosek.Art.10.Jeeli okres dobrowolnego objcia ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi przekracza 10 lat, nie obowizuje gwarancja wypaty minimalnego wiadczenia, w wypadku gdy stan wasnego konta ubezpieczonego nie bdzie go zapewnia.Art.11.1.Obowizkowo ubezpieczeniu chorobowemu podlegaj osoby wymienione w art. 6 ust. 1 pkt 1, 3 i 12.2.Dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu podlegaj na swj wniosek osoby objte obowizkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi, wymienione w art. 6 ust. 1 pkt 2, 4, 5, 8 i 10.Art.12.1.Obowizkowo ubezpieczeniu wypadkowemu podlegaj osoby podlegajce ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym.2.Nie podlegaj ubezpieczeniu wypadkowemu bezrobotni pobierajcy zasiek dla bezrobotnych lub wiadczenie integracyjne, posowie do Parlamentu Europejskiego, o ktrych mowa w art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 30 lipca 2004 r. o uposaeniu posw do Parlamentu Europejskiego wybranych w Rzeczypospolitej Polskiej, oraz osoby, o ktrych mowa w art. 6 ust. 1 pkt 2, 11, 19 i 20 oraz art. 7.2a.Nie podlegaj ubezpieczeniu wypadkowemu osoby, o ktrych mowa w art. 6 ust. 1 pkt 21.3.(uchylony).Art.13.Obowizkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu podlegaj osoby fizyczne w nastpujcych okresach:1)pracownicy - od dnia nawizania stosunku pracy do dnia ustania tego stosunku;2)osoby wykonujce prac nakadcz oraz zleceniobiorcy - od dnia oznaczonego w umowie jako dzie rozpoczcia jej wykonywania do dnia rozwizania lub wyganicia tej umowy;2a)(uchylony);3)czonkowie spdzielni - od dnia rozpoczcia wykonywania pracy na rzecz spdzielni do dnia zakoczenia jej wykonywania;4)osoby prowadzce pozarolnicz dziaalno - od dnia rozpoczcia wykonywania dziaalnoci do dnia zaprzestania wykonywania tej dziaalnoci, z wyczeniem okresu, na ktry wykonywanie dziaalnoci zostao zawieszone na podstawie przepisw o swobodzie dziaalnoci gospodarczej;5)osoby wsppracujce - od dnia rozpoczcia wsppracy przy prowadzeniu pozarolniczej dziaalnoci lub wykonywaniu umowy agencyjnej albo umowy zlecenia do dnia zakoczenia tej wsppracy;6)posowie i senatorowie - od dnia nabycia prawa do uposaenia do dnia utraty tego prawa;7)stypendyci sportowi - od dnia spenienia warunkw, o ktrych mowa w art. 8 ust. 12, do dnia zaprzestania speniania tych warunkw;8)osoby wykonujce odpatnie prac, na podstawie skierowania do pracy, w czasie odbywania kary pozbawienia wolnoci lub tymczasowego aresztowania - od dnia rozpoczcia wykonywania pracy do dnia zakoczenia wykonywania tej pracy;9)bezrobotni - od dnia nabycia prawa do zasiku, wiadczenia integracyjnego lub stypendium do dnia utraty prawa do nich;9a)osoby, o ktrych mowa w art. 6 ust. 1 pkt 9a - od dnia nabycia prawa do stypendium do dnia utraty prawa do niego;9b)osoby, o ktrych mowa w art. 6 ust. 1 pkt 9b - od dnia nabycia prawa do stypendium do dnia utraty prawa do niego;10)duchowni - od dnia przyjcia do stanu duchownego do dnia wystpienia z tego stanu, a w przypadku alumnw seminariw duchownych, nowicjuszw, postulantw i juniorystw - od dnia ukoczenia 25 lat;11)onierze niezawodowi w subie czynnej oraz osoby odbywajce sub zastpcz - od dnia powoania lub skierowania do tej suby do dnia zwolnienia z tej suby;12)osoby, o ktrych mowa w art. 6 ust. 1 pkt 18a - od dnia nawizania stosunku suby do dnia zwolnienia ze suby;13)osoby pozostajce na urlopach wychowawczych lub pobierajce zasiek macierzyski albo zasiek w wysokoci zasiku macierzyskiego - od dnia spenienia warunkw, o ktrych mowa w art. 9 ust. 6, do dnia zaprzestania speniania tych warunkw;13a)osoby, o ktrych mowa w art. 6a ust. 1 i art. 6b ust. 1 - od dnia okrelonego w owiadczeniu, o ktrym mowa w art. 36 ust. 15, jako dzie rozpoczcia sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem, nie wczeniej jednak ni od dnia, w ktrym owiadczenie zostao zoone, do dnia wskazanego w owiadczeniu jako dzie zakoczenia sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem;14)osoby, o ktrych mowa w art. 6 ust. 1 pkt 20 - od dnia nabycia prawa do wiadczenia socjalnego, zasiku socjalnego, wynagrodzenia przysugujcego w okresie wiadczenia grniczego lub w okresie stypendium na przekwalifikowanie do dnia utraty tego prawa;15)pobierajcy stypendium suchacze Krajowej Szkoy Administracji Publicznej - od dnia uzyskania statusu suchacza do dnia utraty tego statusu;16)osoby, o ktrych mowa w art. 6 ust. 1 pkt 21 - od dnia nabycia prawa do wiadczenia szkoleniowego do dnia utraty tego prawa.Art.14.1.Objcie dobrowolnie ubezpieczeniami emerytalnym, rentowymi i chorobowym nastpuje od dnia wskazanego we wniosku o objcie tymi ubezpieczeniami, nie wczeniej jednak ni od dnia, w ktrym wniosek zosta zgoszony, z zastrzeeniem ust. 1a.1a.Objcie dobrowolnie ubezpieczeniem chorobowym nastpuje od dnia wskazanego we wniosku tylko wwczas, gdy zgoszenie do ubezpiecze emerytalnego i rentowych zostanie dokonane w terminie okrelonym w art. 36 ust. 4.2.Ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz chorobowe, o ktrych mowa w ust. 1, ustaj:1)od dnia wskazanego we wniosku o wyczenie z tych ubezpiecze, nie wczeniej jednak ni od dnia, w ktrym wniosek zosta zoony;2)od pierwszego dnia miesica kalendarzowego, za ktry nie opacono w terminie skadki nalenej na to ubezpieczenie - w przypadku osb prowadzcych pozarolnicz dziaalno i osb z nimi wsppracujcych, duchownych oraz osb wymienionych w art. 7; w uzasadnionych przypadkach Zakad, na wniosek ubezpieczonego, moe wyrazi zgod na opacenie skadki po terminie, z zastrzeeniem ust. 2a;3)od dnia ustania tytuu podlegania tym ubezpieczeniom.2a.W przypadku, o ktrym mowa w ust. 2 pkt 2, jeeli za cz miesica zosta pobrany zasiek, ubezpieczenie chorobowe ustaje od dnia nastpujcego po dniu, za ktry zasiek ten przysuguje.3.Za okres opacania skadek uwaa si take okres pobierania wynagrodzenia za czas niezdolnoci do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w zwizku z chorob zakan oraz zasikw.Rozdzia3Zasady ustalania skadek na ubezpieczenia spoeczneArt.15.1.Wysokoci skadek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i chorobowe wyraone s w formie stopy procentowej, jednakowej dla wszystkich ubezpieczonych.2.Stopa procentowa skadek na ubezpieczenie wypadkowe jest zrnicowana dla poszczeglnych patnikw skadek i ustalana w zalenoci od poziomu zagroe zawodowych i skutkw tych zagroe.Art.16.1.Skadki na ubezpieczenia emerytalne:1)pracownikw,2)osb wykonujcych prac nakadcz,3)czonkw spdzielni,4)zleceniobiorcw,5)posw i senatorw,6)stypendystw sportowych,7)pobierajcych stypendium suchaczy Krajowej Szkoy Administracji Publicznej,8)osb wykonujcych odpatnie prac, na podstawie skierowania do pracy, w czasie odbywania kary pozbawienia wolnoci lub tymczasowego aresztowania,9)osb wsppracujcych ze zleceniobiorcami,10)funkcjonariuszy Suby Celnej,11)osb odbywajcych sub zastpcz- finansuj z wasnych rodkw, w rwnych czciach, ubezpieczeni i patnicy skadek.1a.Skadki na ubezpieczenia emerytalne osb pobierajcych wiadczenie szkoleniowe po ustaniu zatrudnienia finansuj z wasnych rodkw, w rwnych czciach, ubezpieczeni i patnicy skadek.1b.Skadki na ubezpieczenia rentowe osb, o ktrych mowa w ust. 1 i 1a, finansuj z wasnych rodkw, w wysokoci 1,5% podstawy wymiaru ubezpieczeni i w wysokoci 6,5% podstawy wymiaru patnicy skadek.1c.Skadki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i wypadkowe osb wiadczcych prac na podstawie umowy uaktywniajcej okrelonej w ustawie, o ktrej mowa w art. 6 ust. 2d, obliczone od podstawy, ktr stanowi kwota nie wysza ni kwota minimalnego wynagrodzenia za prac ustalonego na podstawie odrbnych przepisw, finansuje budet pastwa za porednictwem Zakadu.1d.Skadki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i wypadkowe osb wiadczcych prac na podstawie umowy uaktywniajcej okrelonej w ustawie, o ktrej mowa w art. 6 ust. 2d, obliczone od podstawy stanowicej kwot nadwyki nad kwot okrelon w ust. 1c opaca patnik skadek na zasadach okrelonych dla skadek za zleceniobiorcw.2.Skadki na ubezpieczenie chorobowe podlegajcych temu ubezpieczeniu osb, wymienionych w ust. 1 pkt 1-4, 8, 9 i 11, oraz w ust. 1c finansuj w caoci, z wasnych rodkw, sami ubezpieczeni.3.Skadki na ubezpieczenie wypadkowe osb wymienionych w ust. 1 pkt 1 i 3-10, osb wsppracujcych z osobami prowadzcymi pozarolnicz dziaalno, bezrobotnych pobierajcych stypendium oraz osb pobierajcych stypendium finansuj w caoci, z wasnych rodkw, patnicy skadek.4.Skadki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe:1)osb prowadzcych pozarolnicz dziaalno,2)osb, o ktrych mowa w art. 7,finansuj w caoci, z wasnych rodkw, sami ubezpieczeni.5.Skadki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe onierzy niezawodowych penicych czynn sub wojskow, z wyczeniem onierzy penicych sub kandydack, s finansowane z budetu pastwa z czci, ktrej dysponentem jest Minister Obrony Narodowej.5a.Skadki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, chorobowe i wypadkowe osb wsppracujcych finansuje w caoci z wasnych rodkw osoba prowadzca pozarolnicz dziaalno.6.Skadki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osb rezygnujcych z zatrudnienia w zwizku z koniecznoci sprawowania bezporedniej, osobistej opieki nad dugotrwale lub ciko chorym czonkiem rodziny oraz wsplnie niezamieszkujcymi matk, ojcem lub rodzestwem finansuj w caoci orodki pomocy spoecznej.6a.(uchylony).6b. Skadki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osb pobierajcych:1)wiadczenie pielgnacyjne albo specjalny zasiek opiekuczy na podstawie przepisw o wiadczeniach rodzinnych,2)zasiek dla opiekuna na podstawie przepisw o ustaleniu i wypacie zasikw dla opiekunw-finansuje w caoci wjt, burmistrz lub prezydent miasta.7.(uchylony).7a.(uchylony).8.Skadki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osb przebywajcych na urlopach wychowawczych, osb, o ktrych mowa w art. 6a ust. 1, lub osb pobierajcych zasiek macierzyski albo zasiek w wysokoci zasiku macierzyskiego, oraz skadki na ubezpieczenie emerytalne osb, o ktrych mowa w art. 6b ust. 1, finansuje w caoci budet pastwa za porednictwem Zakadu.9.Skadki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe bezrobotnych finansuj w caoci powiatowe urzdy pracy z Funduszu Pracy.9a.Skadki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osb pobierajcych stypendium w okresie szkolenia, stau i przygotowania zawodowego, kierowanych przez podmioty inne ni powiatowe urzdy pracy, finansuj w caoci, z wasnych rodkw, podmioty kierujce.9b.Skadki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osb, o ktrych mowa w art. 6 ust. 1 pkt 9b, finansuj w caoci powiatowe urzdy pracy z Funduszu Pracy.10.Skadki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i wypadkowe osb, o ktrych mowa w art. 6 ust. 1 pkt 10 podlegajcych obowizkowo tym ubezpieczeniom, finansuj: 1)duchowni - w wysokoci 20% skadki oraz Fundusz Kocielny - w wysokoci 80% skadki;2)Fundusz Kocielny - w wysokoci 100% skadki za czonkw zakonw kontemplacyjnych klauzurowych, misjonarzy w okresach pracy na terenach misyjnych.10a.Skadki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe duchownych, o ktrych mowa w art. 9 ust. 1a, finansuje Fundusz Kocielny, zgodnie z ust. 10 pkt 1, w czci obliczonej od rnicy podstawy wymiaru skadek okrelonej w art. 18 ust. 4 pkt 5 i podstawy wymiaru skadek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z tytuu stosunku pracy.11.Skadki na ubezpieczenia chorobowe, emerytalne i rentowe duchownych podlegajcych dobrowolnie tym ubezpieczeniom finansuj w caoci, z wasnych rodkw, ubezpieczeni.12.Skadki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osb, o ktrych mowa w art. 6 ust. 1 pkt 20, finansuje w caoci budet pastwa.13.(uchylony).14.(uchylony).Art.17.1.Skadki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, wypadkowe oraz chorobowe za ubezpieczonych, o ktrych mowa w art. 16 ust. 1-3, 5, 6 i 9-12, obliczaj, rozliczaj i przekazuj co miesic do Zakadu w caoci patnicy skadek.2.Patnicy skadek, o ktrych mowa w ust. 1, obliczaj czci skadek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz chorobowe finansowane przez ubezpieczonych i po potrceniu ich ze rodkw ubezpieczonych przekazuj do Zakadu.2a.Skadki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ubezpieczonych, o ktrych mowa w art. 16 ust. 1c i 8:1)obliczaj patnicy skadek;2)opaca Zakad.3.Skadki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe ubezpieczeni niewymienieni w ust. 1 sami obliczaj i przekazuj co miesic do Zakadu.Art.18.1.Podstaw wymiaru skadek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ubezpieczonych wymienionych w art. 6 ust. 1 pkt 1-3 i pkt 18a stanowi przychd, o ktrym mowa w art. 4 pkt 9 i 10, z zastrzeeniem ust. 1a i 2, ust. 4 pkt 5 i ust. 12.1a.W przypadku ubezpieczonych, o ktrych mowa w art. 8 ust. 2a, w podstawie wymiaru skadek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe uwzgldnia si rwnie przychd z tytuu umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej umowy o wiadczenie usug, do ktrej zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje si przepisy dotyczce zlecenia albo umowy o dzieo.2.W podstawie wymiaru skadek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osb, o ktrych mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1-3, nie uwzgldnia si wynagrodzenia za czas niezdolnoci do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w zwizku z chorob zakan oraz zasikw.3.Podstaw wymiaru skadek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe zleceniobiorcw ustala si zgodnie z ust. 1, jeeli w umowie agencyjnej lub umowie zlecenia albo w innej umowie o wiadczenie usug, do ktrej zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje si przepisy dotyczce zlecenia, okrelono odpatno za jej wykonywanie kwotowo, w kwotowej stawce godzinowej lub akordowej albo prowizyjnie.4.Podstaw wymiaru skadek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe:1)posw i senatorw - stanowi kwota uposaenia,2)stypendystw sportowych - stanowi kwota stypendium,2a)suchaczy Krajowej Szkoy Administracji Publicznej - stanowi kwota stypendium,3)bezrobotnych - stanowi kwota zasiku, wiadczenia integracyjnego lub stypendium,4)osb, o ktrych mowa w art. 6 ust. 1 pkt 20 - stanowi kwota wiadczenia socjalnego, zasiku socjalnego lub wynagrodzenia przysugujcego w okresie wiadczenia grniczego lub w okresie stypendium na przekwalifikowanie,5)onierzy niezawodowych penicych czynn sub wojskow, z wyczeniem onierzy penicych sub kandydack, stanowi kwota minimalnego wynagrodzenia za prac obowizujcego w grudniu roku poprzedniego, ustalonego na podstawie odrbnych przepisw, z zastrzeeniem ust. 9 i 10, a w przypadku onierzy penicych sub w ramach Narodowych Si Rezerwowych kwota uposaenia z tytuu tej suby,5a)duchownych - stanowi kwota minimalnego wynagrodzenia za prac, ustalonego na podstawie odrbnych przepisw, zwana dalej "kwot minimalnego wynagrodzenia", z zastrzeeniem ust. 9 i 10,6)onierzy odbywajcych nadterminow sub wojskow - stanowi kwota uposaenia,7)osb, o ktrych mowa w art. 6 ust. 1 pkt 21 - stanowi kwota wiadczenia szkoleniowego,8)osb, o ktrych mowa w art. 6 ust. 1 pkt 9a - stanowi kwota stypendium,9)osb, o ktrych mowa w art. 6 ust. 1 pkt 9b - stanowi kwota stypendium- cznie z kosztami uzyskania i kwot podatku, o ktrych mowa w przepisach o podatku dochodowym od osb fizycznych.4a.Podstaw wymiaru skadek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ubezpieczonych, o ktrych mowa w art. 6 ust. 1 pkt 8, stanowi przysugujce im wynagrodzenie za prac.4b.Przepis ust. 4a stosuje si odpowiednio do ubezpieczonych wykonujcych w czasie odbywania kary pozbawienia wolnoci lub tymczasowego aresztowania prac w ramach stosunku pracy.4c.Podstaw wymiaru skadek dla duchownych bdcych ubezpieczonymi, o ktrych mowa w art. 9 ust. 1a, stanowi rnica pomidzy kwot minimalnego wynagrodzenia a kwot podstawy wymiaru skadek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z tytuu stosunku pracy, czonkostwa w spdzielni lub suby.4d.Podstaw wymiaru skadek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe ubezpieczonych, o ktrych mowa w art. 6 ust. 1 pkt 12, stanowi wiadczenie pienine ustalone na podstawie przepisw ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o subie zastpczej (Dz. U. Nr 223, poz. 2217, z pn. zm.).5.Podstaw wymiaru skadek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osb rezygnujcych z zatrudnienia w zwizku z koniecznoci sprawowania bezporedniej, osobistej opieki nad dugotrwale lub ciko chorym czonkiem rodziny oraz wsplnie niezamieszkujcymi matk, ojcem lub rodzestwem stanowi kwota kryterium dochodowego na osob w rodzinie ustalona wedug odrbnych przepisw, z zastrzeeniem ust. 9.5a.Podstaw wymiaru skadek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osb pobierajcych wiadczenie pielgnacyjne albo specjalny zasiek opiekuczy na podstawie przepisw o wiadczeniach rodzinnych stanowi odpowiednio kwota wiadczenia pielgnacyjnego albo specjalnego zasiku opiekuczego.5b.Podstaw wymiaru skadek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osb przebywajcych na urlopie wychowawczym oraz osb, o ktrych mowa w art. 6a ust. 1 pkt 1-4, stanowi kwota 60% prognozowanego przecitnego wynagrodzenia miesicznego przyjtego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru skadek, ogoszonego w trybie art. 19 ust. 10 na dany rok kalendarzowy, z zastrzeeniem ust. 14 i 15. Skadka w nowej wysokoci obowizuje od dnia 1 stycznia do dnia 31 grudnia danego roku.5c.Podstaw wymiaru skadek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osb wykonujcych umow uaktywniajc okrelon w ustawie, o ktrej mowa w art. 6 ust. 2d, ustala si na zasadach okrelonych dla zleceniobiorcw.5d.Podstaw wymiaru skadek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osb, o ktrych mowa w art. 6a ust. 1 pkt 5, stanowi kwota minimalnego wynagrodzenia.5e. Podstaw wymiaru skadek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osb pobierajcych zasiek dla opiekuna na podstawie przepisw o ustaleniu i wypacie zasikw dla opiekunw stanowi kwota zasiku dla opiekuna.6.Podstaw wymiaru skadek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osb pobierajcych zasiek macierzyski albo zasiek w wysokoci zasiku macierzyskiego stanowi kwota tego zasiku.7.Podstaw wymiaru skadek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ubezpieczonych, o ktrych mowa w art. 6 ust. 1 pkt 4, oraz ubezpieczonych podlegajcych dobrowolnie tym ubezpieczeniom, o ktrych mowa w art. 7, stanowi zadeklarowana kwota, nie nisza jednak ni kwota minimalnego wynagrodzenia, z zastrzeeniem ust. 3, 9 i 10.8.Podstaw wymiaru skadek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ubezpieczonych, o ktrych mowa w art. 6 ust. 1 pkt 5, stanowi zadeklarowana kwota, nie nisza jednak ni 60% prognozowanego przecitnego wynagrodzenia miesicznego przyjtego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru skadek, ogoszonego w trybie art. 19 ust. 10 na dany rok kalendarzowy. Skadka w nowej wysokoci obowizuje od dnia 1 stycznia do dnia 31 grudnia danego roku.9.Za miesic, w ktrym nastpio odpowiednio objcie ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi lub ich ustanie i jeeli trway one tylko przez cz miesica, kwot najniszej podstawy wymiaru skadek zmniejsza si proporcjonalnie, dzielc j przez liczb dni kalendarzowych tego miesica i mnoc przez liczb dni podlegania ubezpieczeniu.10.Zasady zmniejszania najniszej podstawy wymiaru skadek, o ktrych mowa w ust. 9, stosuje si odpowiednio w przypadku niezdolnoci do pracy trwajcej przez cz miesica, jeeli z tego tytuu ubezpieczony spenia warunki do przyznania zasiku.11.Na wniosek ubezpieczonych, o ktrych mowa w art. 6 ust. 1 pkt 10, podstawa wymiaru moe by wysza ni okrelona w ust. 4 pkt 5a i ust. 4c. Skadk od podstawy wymiaru w czci przewyszajcej kwot minimalnego wynagrodzenia finansuj duchowni, instytucje diecezjalne lub zakonne.12.W podstawie wymiaru skadki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe oraz wypadkowe czonkw suby zagranicznej nie uwzgldnia si dodatku zagranicznego i innych wiadcze przysugujcych czonkom suby zagranicznej wykonujcym obowizki subowe w placwce zagranicznej.13.(uchylony).14.Podstawa wymiaru skadek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osb przebywajcych na urlopie wychowawczym nie moe by wysza ni przecitne miesiczne wynagrodzenie wypacone za okres 12 miesicy kalendarzowych poprzedzajcych urlop wychowawczy i nie moe by nisza ni 75% kwoty minimalnego wynagrodzenia.15.Podstawa wymiaru skadek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osb, o ktrych mowa w art. 6a ust. 1 pkt 3, nie moe by wysza ni przecitna miesiczna kwota stanowica podstaw wymiaru skadek w okresie 6 miesicy kalendarzowych poprzedzajcych okres sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem i nie moe by nisza ni 75% kwoty minimalnego wynagrodzenia.Art.18a.1.Podstaw wymiaru skadek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ubezpieczonych, o ktrych mowa w art. 8 ust. 6 pkt 1, w okresie pierwszych 24 miesicy kalendarzowych od dnia rozpoczcia wykonywania dziaalnoci gospodarczej stanowi zadeklarowana kwota, nie nisza jednak ni 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia.2.Przepisy ust. 1 nie maj zastosowania do osb, ktre:1)prowadz lub w okresie ostatnich 60 miesicy kalendarzowych przed dniem rozpoczcia wykonywania dziaalnoci gospodarczej prowadziy pozarolnicz dziaalno;2)wykonuj dziaalno gospodarcz na rzecz byego pracodawcy, na rzecz ktrego przed dniem rozpoczcia dziaalnoci gospodarczej w biecym lub w poprzednim roku kalendarzowym wykonyway w ramach stosunku pracy lub spdzielczego stosunku pracy czynnoci wchodzce w zakres wykonywanej dziaalnoci gospodarczej.Art.18b.Podstaw wymiaru skadek na ubezpieczenie emerytalne osb, o ktrych mowa w art. 6b ust. 1, stanowi 75% kwoty minimalnego wynagrodzenia.Art.19.1.Roczna podstawa wymiaru skadek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osb, o ktrych mowa w art. 6 i 7, w danym roku kalendarzowym nie moe by wysza od kwoty odpowiadajcej trzydziestokrotnoci prognozowanego przecitnego wynagrodzenia miesicznego w gospodarce narodowej na dany rok kalendarzowy, okrelonego w ustawie budetowej, ustawie o prowizorium budetowym lub ich projektach, jeeli odpowiednie ustawy nie zostay uchwalone - z zastrzeeniem ust. 2 i 9.2.Jeeli brak jest podstaw, o ktrych mowa w ust. 1, dla ustalenia przecitnego prognozowanego wynagrodzenia miesicznego w gospodarce narodowej, wynagrodzenie to ustala si na podstawie przecitnego miesicznego wynagrodzenia z trzeciego kwartau roku poprzedniego.3.Do osignicia kwoty, o ktrej mowa w ust. 1, skadki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oblicza si i przekazuje do Zakadu od podstawy wymiaru ustalonej zgodnie z art. 18. Od nadwyki ponad kwot, o ktrej mowa w ust. 1, nie pobiera si skadek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.4.(uchylony).5.Patnik skadek jest zobowizany zaprzesta oblicza i przekazywa skadki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe po przekroczeniu przez ubezpieczonego kwoty rocznej podstawy wymiaru skadek, o ktrej mowa w ust. 1, z zastrzeeniem ust. 6.6.Jeeli do opacania skadek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe jest zobowizany wicej ni jeden patnik skadek, ubezpieczony jest zobowizany zawiadomi wszystkich patnikw skadek o przekroczeniu kwoty rocznej podstawy wymiaru skadek. Za skutki bdnego zawiadomienia powodujcego nieopacenie nalenych skadek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe odpowiada ubezpieczony.6a.Do skadek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe opaconych po przekroczeniu rocznej podstawy wymiaru skadek stosuje si art. 24 ust. 6a-8. Za dat stwierdzenia nienalenie opaconych skadek uwaa si dat otrzymania przez Zakad imiennego raportu miesicznego korygujcego i deklaracji rozliczeniowej korygujcej.6b.Jeeli w wyniku sprawdzenia wysokoci rocznej podstawy wymiaru skadek Zakad stwierdzi opacenie skadek od nadwyki ponad kwot okrelon w ust. 1, informuje o tym niezwocznie patnikw skadek i ubezpieczonego za porednictwem patnikw skadek.7.Okres nieopacania skadek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z powodu przekroczenia w trakcie roku kalendarzowego kwoty rocznej podstawy wymiaru skadek, o ktrej mowa w ust. 1, traktuje si jak okres ubezpieczenia w rozumieniu przepisw ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpiecze Spoecznych, zwanych dalej "przepisami o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpiecze Spoecznych". 8.Przepis ust. 7 stosuje si odpowiednio do osb, ktrych podleganie ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym w myl art. 13 i art. 14 ust. 2 w danym roku kalendarzowym ustao po opaceniu skadek od rocznej podstawy wymiaru, o ktrej mowa w ust. 1.9.Przepisu ust. 8 nie stosuje si przy ustalaniu podlegania ubezpieczeniom chorobowemu i wypadkowemu.10.Minister waciwy do spraw zabezpieczenia spoecznego ogasza w Dzienniku Urzdowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski" do koca poprzedniego roku kalendarzowego, w drodze obwieszczenia, kwot ograniczenia rocznej podstawy wymiaru skadki, o ktrej mowa w ust. 1, oraz przyjt do jej ustalenia kwot prognozowanego przecitnego wynagrodzenia.Art.20.1.Podstaw wymiaru skadek na ubezpieczenie chorobowe oraz ubezpieczenie wypadkowe stanowi podstawa wymiaru skadek na ubezpieczenie emerytalne i ubezpieczenia rentowe, z zastrzeeniem ust. 2 i ust. 3.2.Przy ustalaniu podstawy wymiaru skadek na ubezpieczenie chorobowe oraz ubezpieczenie wypadkowe nie stosuje si ograniczenia, o ktrym mowa w art. 19 ust. 1.3. Podstawa wymiaru skadek na ubezpieczenie chorobowe osb, ktre ubezpieczeniu chorobowemu podlegaj dobrowolnie, nie moe przekracza miesicznie 250% prognozowanego przecitnego wynagrodzenia, o ktrym mowa w art. 19 ust. 10.4.Prezes Zakadu ogasza kwot 250% prognozowanego przecitnego wynagrodzenia, w formie komunikatu, w Dzienniku Urzdowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski", w terminie 7 dni kalendarzowych od dnia ogoszenia przez ministra waciwego do spraw zabezpieczenia spoecznego, w trybie okrelonym w art. 19 ust. 10, kwoty prognozowanego przecitnego wynagrodzenia.Art.21.Minister waciwy do spraw zabezpieczenia spoecznego okrela, w drodze rozporzdzenia, szczegowe zasady ustalania podstawy wymiaru skadek, z uwzgldnieniem ograniczenia, o ktrym mowa w art. 19 ust. 1, oraz wyczenia z podstawy wymiaru skadek niektrych rodzajw przychodw.Art.22.1.Stopy procentowe skadek wynosz:1)19,52% podstawy wymiaru - na ubezpieczenie emerytalne, z zastrzeeniem ust. 3 i 4;2)8,00% podstawy wymiaru - na ubezpieczenia rentowe;3)2,45% podstawy wymiaru - na ubezpieczenie chorobowe;4)od 0,40% do 8,12% podstawy wymiaru - na ubezpieczenie wypadkowe.2.Zasady rnicowania stopy procentowej skadek na ubezpieczenie wypadkowe okrelaj przepisy o ubezpieczeniu spoecznym z tytuu wypadkw przy pracy i chorb zawodowych.3. W przypadku:1)odprowadzania skadki do otwartego funduszu emerytalnego cz skadki na ubezpieczenie emerytalne wynoszca:a)2,92% podstawy wymiaru skadki jest odprowadzana przez Zakad do wybranego przez ubezpieczonego otwartego funduszu emerytalnego,b)4,38% podstawy wymiaru skadki jest ewidencjonowana przez Zakad na subkoncie, o ktrym mowa w art. 40a,2)nieodprowadzania lub zaprzestania odprowadzania skadki do otwartego funduszu emerytalnego, o ktrym mowa w ust. 3d, cz skadki na ubezpieczenie emerytalne wynoszca 7,3% podstawy wymiaru skadki jest ewidencjonowana przez Zakad na subkoncie, o ktrym mowa w art. 40a- z uwzgldnieniem art. 111.3a.Zakad nie odprowadza do otwartego funduszu emerytalnego i nie ewidencjonuje na subkoncie, o ktrym mowa w art. 40a, skadek, o ktrych mowa w ust. 3, w przypadku zawiadomienia przez waciwy organ emerytalny o ustaleniu prawa ubezpieczonego do emerytury obliczonej na podstawie art. 15 lub prawa do jej zwikszenia na podstawie art. 14:1)ustawy z dnia 10 grudnia 1993 r. o zaopatrzeniu emerytalnym onierzy zawodowych oraz ich rodzin (Dz. U. z 2013 r. poz. 666, 675 i 1355) lub2)ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczestwa Wewntrznego, Agencji Wywiadu, Suby Kontrwywiadu Wojskowego, Suby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Stray Granicznej, Biura Ochrony Rzdu, Pastwowej Stray Poarnej i Suby Wiziennej oraz ich rodzin (Dz. U. z 2013 r. poz. 667 i 675).3b. (uchylony).3c. (uchylony).3d. Zakad zaprzestaje odprowadzania do otwartego funduszu emerytalnego skadek, o ktrych mowa w ust. 3 pkt 1 lit. a, od dnia nastpujcego po dniu poinformowania przez Zakad otwartego funduszu emerytalnego o obowizku przekazania rodkw zgromadzonych na rachunku czonka otwartego funduszu emerytalnego na fundusz emerytalny FUS w zwizku z ukoczeniem przez ubezpieczonego wieku niszego o 10 lat od wieku emerytalnego, o ktrym mowa w art. 24 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpiecze Spoecznych.3e. Przepis ust. 3d stosuje si odpowiednio do czci skadki, o ktrej mowa w ust. 3 pkt 1 lit. a, nalenej za okres do dnia, o ktrym mowa w ust. 3d, opaconej lub zidentyfikowanej po tym dniu.3f. Skadk, o ktrej mowa w ust. 3e, ewidencjonuje si na subkoncie, o ktrym mowa w art. 40a.3g. Zakad nie odprowadza do otwartego funduszu emerytalnego i nie ewidencjonuje na subkoncie, o ktrym mowa w art. 40a, skadek, o ktrych mowa w ust. 3, osobom, ktrym ustalono prawo do emerytury albo emerytury czciowej, o ktrej mowa w art. 26b ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpiecze Spoecznych, z zastrzeeniem ust. 3h.3h. Zakad ewidencjonuje na subkoncie, o ktrym mowa w art. 40a, skadki osobom majcym ustalone prawo do okresowej emerytury kapitaowej, do emerytury pomostowej albo do nauczycielskiego wiadczenia kompensacyjnego.4.Cz skadki na ubezpieczenie emerytalne w wysokoci okrelonej w art. 112 ust. 2-4 jest odprowadzana przez Zakad do FRD.Art.22a. 1.W przypadku zoenia przez czonka otwartego funduszu emerytalnego wniosku o przyznanie emerytury czciowej, o ktrej mowa w art. 26b ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpiecze Spoecznych, po ustaleniu, e ubezpieczony spenia warunki do przyznania tej emerytury, Zakad zawiadamia otwarty fundusz emerytalny o zoeniu wniosku i o obowizku przekazania caoci rodkw zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym na fundusz emerytalny FUS.2.Kwot rodkw, o ktrej mowa w ust. 1, oraz kwot zewidencjonowan na subkoncie, o ktrym mowa w art. 40a, ewidencjonuje si na koncie ubezpieczonego na ostatni dzie miesica poprzedzajcego miesic, od ktrego zostanie przyznana emerytura czciowa.3.Kwota rodkw, o ktrej mowa w ust. 2, zwiksza kwot skadek na ubezpieczenie emerytalne stanowicych podstaw obliczenia kwoty emerytury ustalanej zgodnie z art. 26 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpiecze Spoecznych, po jej zewidencjonowaniu na koncie ubezpieczonego.Art.23.1.Od nieopaconych w terminie skadek nalene s od patnika skadek odsetki za zwok, na zasadach i w wysokoci okrelonych w ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749, z pn. zm.).1a.Odsetek za zwok nie nalicza si, jeeli ich wysoko nie przekraczaaby 6,60 z.2.Wyegzekwowane odsetki za zwok od skadek, o ktrych mowa w art. 22 ust. 3, s, proporcjonalnie do wysokoci skadek, odprowadzane do otwartego funduszu emerytalnego oraz ewidencjonowane na subkoncie, o ktrym mowa w art. 40a.3.(uchylony).4.Przepisw ust. 1 i 2 nie stosuje si do skadek opacanych ze rodkw Funduszu Gwarantowanych wiadcze Pracowniczych.Art.24.1.(utraci moc).1a.W razie nieopacenia skadek lub opacenia ich w zanionej wysokoci Zakad moe wymierzy patnikowi skadek dodatkow opat do wysokoci 100% nieopaconych skadek. Od decyzji w sprawie wymierzenia dodatkowej opaty przysuguje odwoanie do sdu wedug zasad okrelonych w art. 83.1b.W stosunku do patnika skadek bdcego osob fizyczn, skazanego prawomocnym wyrokiem za nieopacenie skadek lub opacenie ich w zanionej wysokoci, dodatkowej opaty za ten sam czyn nie wymierza si.1c.W razie wszczcia postpowania w sprawie o przestpstwo lub wykroczenie dotyczce nieopacenia skadek lub opacenia ich w zanionej wysokoci postpowania o wymierzenie dodatkowej opaty patnikowi skadek bdcemu osob fizyczn za ten sam czyn nie wszczyna si, a wszczte zawiesza si do dnia zakoczenia postpowania w sprawie o przestpstwo lub wykroczenie.1d.W razie prawomocnego skazania patnika bdcego osob fizyczn za przestpstwo lub wykroczenie polegajce na nieopaceniu skadek lub opaceniu ich w zanionej wysokoci:1)wszczte postpowanie o wymierzenie dodatkowej opaty za ten sam czyn umarza si z urzdu;2)decyzj o wymierzeniu dodatkowej opaty za ten sam czyn uchyla si z urzdu, a pobran opat zwraca si, niezwocznie wraz z odsetkami, w wysokoci i na zasadach okrelonych przepisami prawa cywilnego od dnia pobrania dodatkowej opaty.2.Skadki oraz odsetki za zwok, koszty egzekucyjne, koszty upomnienia i dodatkowa opata, zwane dalej "nalenociami z tytuu skadek", nieopacone w terminie, podlegaj cigniciu w trybie przepisw o postpowaniu egzekucyjnym w administracji lub egzekucji sdowej.3.(uchylony).4.Nalenoci z tytuu skadek ulegaj przedawnieniu po upywie 5 lat, liczc od dnia, w ktrym stay si wymagalne, z zastrzeeniem ust. 5-6.5.Nie ulegaj przedawnieniu nalenoci z tytuu skadek zabezpieczone hipotek lub zastawem, jednake po upywie terminu przedawnienia nalenoci te mog by egzekwowane tylko z przedmiotu hipoteki lub zastawu do wysokoci zalegych skadek i odsetek za zwok liczonych do dnia przedawnienia.5a.Bieg terminu przedawnienia nie rozpoczyna si, a rozpoczty ulega zawieszeniu od dnia zawarcia umowy, o ktrej mowa w art. 29 ust. 1a, do dnia terminu patnoci odroczonej nalenoci z tytuu skadek lub ostatniej raty.5b.Bieg terminu przedawnienia zostaje zawieszony od dnia podjcia pierwszej czynnoci zmierzajcej do wyegzekwowania nalenoci z tytuu skadek, o ktrej dunik zosta zawiadomiony, do dnia zakoczenia postpowania egzekucyjnego.5c.Bieg terminu przedawnienia przerywa ogoszenie upadoci. Po przerwaniu bieg terminu przedawnienia rozpoczyna si na nowo od dnia nastpujcego po dniu uprawomocnienia si postanowienia o ukoczeniu postpowania upadociowego lub jego umorzeniu.5d.Przedawnienie nalenoci z tytuu skadek wynikajcych z decyzji o odpowiedzialnoci osoby trzeciej lub nastpcy prawnego nastpuje po upywie 5 lat, liczc od koca roku kalendarzowego, w ktrym decyzja zostaa wydana.5e.Bieg terminu przedawnienia zawiesza si, jeeli wydanie decyzji jest uzalenione od rozstrzygnicia zagadnienia wstpnego przez inny organ lub sd. Zawieszenie biegu terminu przedawnienia trwa do dnia, w ktrym decyzja innego organu staa si ostateczna lub orzeczenie sdu uprawomocnio si, nie duej jednak ni przez 2 lata.5f.W przypadku wydania przez Zakad decyzji ustalajcej obowizek podlegania ubezpieczeniom spoecznym, podstaw wymiaru skadek lub obowizek opacania skadek na te ubezpieczenia, bieg terminu przedawnienia ulega zawieszeniu od dnia wszczcia postpowania do dnia, w ktrym decyzja staa si prawomocna.6.Bieg terminu przedawnienia, o ktrym mowa w ust. 4, ulega zawieszeniu od dnia mierci spadkodawcy do dnia uprawomocnienia si postanowienia sdu o stwierdzeniu nabycia spadku albo zarejestrowania aktu powiadczenia dziedziczenia, nie duej jednak ni do dnia, w ktrym upyny 2 lata od mierci spadkodawcy.6a.Nienalenie opacone skadki podlegaj zaliczeniu przez Zakad z urzdu na poczet zalegych lub biecych skadek, a w razie ich braku - na poczet przyszych skadek, chyba e patnik skadek zoy wniosek o zwrot skadek, z zastrzeeniem ust. 6c, 8 i 8d.6b.Zakad zawiadamia patnika skadek o kwocie nienalenie opaconych skadek, ktre zgodnie z ust. 6a mog by zwrcone, chyba e nie przekraczaj wysokoci kosztw upomnienia w postpowaniu egzekucyjnym.6c.Po stwierdzeniu, e skadki zostay nienalenie opacone, patnik skadek moe zoy wniosek o ich zwrot.6d.Nienalenie opacone skadki podlegaj zwrotowi w terminie 30 dni od dnia wpywu wniosku, o ktrym mowa w ust. 6c.6e.Jeeli nienalenie opacone skadki nie zostan zwrcone w terminie okrelonym w ust. 6d, podlegaj oprocentowaniu w wysokoci rwnej odsetkom za zwok pobieranym od zalegoci podatkowych, od dnia zoenia wniosku, o ktrym mowa w ust. 6c.6f.W przypadku braku patnika skadek lub jego nastpcy prawnego Zakad zawiadamia ubezpieczonego o kwocie nienalenie opaconych skadek w czci sfinansowanej przez ubezpieczonego i na jego wniosek zwraca nienalenie opacone skadki. Przepisy ust. 6c-6e stosuje si odpowiednio.6g.Nienalenie opacone skadki ulegaj przedawnieniu po upywie 5 lat, liczc od dnia:1)otrzymania zawiadomienia, o ktrym mowa w ust. 6b;2)opacenia skadek, w przypadku braku zawiadomienia, o ktrym mowa w ust. 6b.6h.Bieg terminu przedawnienia, o ktrym mowa w ust. 6g, ulega zawieszeniu:1)w przypadku wydania przez Zakad decyzji w sprawie nienalenie opaconych skadek - od dnia wszczcia postpowania do dnia, w ktrym decyzja staa si prawomocna;2)jeeli wydanie decyzji w sprawie nienalenie opaconych skadek jest uzalenione od rozstrzygnicia zagadnienia wstpnego przez inny organ lub sd - do dnia, w ktrym decyzja innego organu staa si ostateczna lub orzeczenie sdu uprawomocnio si, nie duej jednak ni na okres 2 lat;3)od dnia mierci spadkodawcy do dnia uprawomocnienia si postanowienia sdu o stwierdzeniu nabycia spadku albo zarejestrowania aktu powiadczenia dziedziczenia, nie duej jednak ni do dnia, w ktrym upyny 2 lata od mierci spadkodawcy;4)w przypadku wydania przez Zakad decyzji stwierdzajcej brak obowizku podlegania ubezpieczeniom spoecznym lub obniajcej podstaw wymiaru skadek na te ubezpieczenia - od dnia wszczcia postpowania do dnia, w ktrym decyzja staa si prawomocna.7.(utraci moc).8.Nienalenie opacona skadka odprowadzona do otwartego funduszu emerytalnego podlega zwrotowi w wysokoci nominalnej wartoci skadki.8a.(uchylony).8aa. Przepis ust. 8 stosuje si take do zewidencjonowanych na subkoncie, o ktrym mowa w art. 40a:1)skadek;2)kwot rodkw przekazanych przez otwarty fundusz emerytalny, o ktrych mowa w art. 40c ust. 2.8b.(uchylony).8c.(uchylony).8d.W przypadku gdy w wyniku bdu instytucji obsugujcej wpaty skadek nienalenie opacone skadki zostay sfinansowane ze rodkw tej instytucji, kwota nienalenie wpacona jest zwracana tej instytucji.8e.Jeeli nominalna warto skadki, o ktrej mowa w ust. 8, jest:1)wysza od kwoty nienalenie otrzymanej skadki, ktr otwarty fundusz emerytalny jest zobowizany zwrci do Zakadu na podstawie przepisw o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych - rnica jest finansowana z funduszu emerytalnego, wyodrbnionego w ramach Funduszu Ubezpiecze Spoecznych;2)nisza od kwoty nienalenie otrzymanej skadki, ktr otwarty fundusz emerytalny jest zobowizany zwrci do Zakadu na podstawie przepisw o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych - rnica stanowi przychody funduszu emerytalnego, wyodrbnionego w ramach Funduszu Ubezpiecze Spoecznych.9.Odsetki za zwok, koszty egzekucyjne oraz dodatkowa opata finansowane s w caoci z wasnych rodkw przez patnika skadek.Art.25.1.Nalenoci z tytuu skadek s wyczone z postpowania ukadowego, okrelonego w ustawie z dnia 28 lutego 2003 r. - Prawo upadociowe i naprawcze (Dz. U. z 2012 r. poz. 1112, z pn. zm.), z zastrzeeniem ust. 2 i 3.2.Zakad moe wyrazi zgod na objcie ukadem nalenoci z tytuu skadek finansowane przez patnika skadek.3.Spata nalenoci z tytuu skadek, ktre zostay objte ukadem, moe polega wycznie na rozoeniu na raty. Rozoenie na raty odbywa si na zasadach okrelonych w przepisach, o ktrych mowa w ust. 1.Art.26.1.Zakad ma prawo do wystpowania z wnioskiem o zaoenie ksigi wieczystej dla nieruchomoci dunika zalegajcego z opat nalenoci z tytuu skadek take wtedy, gdy dunikiem jest pastwowa jednostka organizacyjna niebdca jednostk budetow.2.Wystawione przez Zakad dokumenty stwierdzajce istnienie nalenoci z tytuu skadek oraz jej wysoko s podstaw wpisu hipoteki do ksigi wieczystej nieruchomoci stanowicej wasno zobowizanego. Jeeli nieruchomo nie posiada ksigi wieczystej, zabezpieczenie jest dokonywane przez zoenie tych dokumentw do zbioru dokumentw.3.Dla zabezpieczenia nalenoci z tytuu skadek Zakadowi przysuguje hipoteka przymusowa na wszystkich nieruchomociach dunika, z uwzgldnieniem ust. 3a i 3b. Podstaw ustanowienia hipoteki przymusowej jest dorczona decyzja o okreleniu wysokoci nalenoci z tytuu skadek, o odpowiedzialnoci osoby trzeciej lub o odpowiedzialnoci nastpcy prawnego.3a.Przedmiotem hipoteki przymusowej moe by:1)cz uamkowa nieruchomoci, jeeli stanowi udzia dunika;2)nieruchomo stanowica przedmiot wspwasnoci cznej dunika i jego maonka;3)nieruchomo stanowica przedmiot wspwasnoci cznej wsplnikw spki cywilnej lub cz uamkowa nieruchomoci stanowica udzia wsplnikw spki cywilnej - w przypadku gdy dunikiem jest spka.3b.Przedmiotem hipoteki przymusowej moe by take:1)uytkowanie wieczyste wraz z budynkami i urzdzeniami na uytkowanym gruncie stanowicymi wasno uytkownika wieczystego;2)spdzielcze wasnociowe prawo do lokalu;3)wierzytelno zabezpieczona hipotek;4)statek morski lub statek morski w budowie wpisane do rejestru okrtowego.3c.Do hipoteki przymusowej okrelonej w ust. 3a i 3b stosuje si odpowiednio przepisy o hipotece na nieruchomoci.4.Do hipoteki, o ktrej mowa w ust. 3-3c, z uwzgldnieniem ust. 5, stosuje si odpowiednio przepisy ustawy - Ordynacja podatkowa, dotyczce hipoteki przymusowej.5.Na danie Zakadu lub kierownika terenowej jednostki organizacyjnej Zakadu bdcego jednoczenie organem egzekucyjnym dunik obowizany jest do wyjawienia nieruchomoci oraz przysugujcych mu praw majtkowych, ktre mog by przedmiotem hipoteki przymusowej lub zastawu, jeeli z dowodw zgromadzonych w postpowaniu wynika, e nalenoci z tytuu skadek mog zosta nieopacone.5a.Wyjawienia, o ktrym mowa w ust. 5, dokonuje si w formie owiadczenia skadanego pod rygorem odpowiedzialnoci karnej za faszywe zeznania. Przed odebraniem owiadczenia Zakad lub kierownik terenowej jednostki organizacyjnej bdcej jednoczenie organem egzekucyjnym jest obowizany uprzedzi dunika o odpowiedzialnoci karnej za faszywe zeznania.6.danie wyjawienia, o ktrym mowa w ust. 5, stosuje si take do:1)maonka, nastpcw prawnych i osb trzecich odpowiadajcych za zaduenie patnika skadek;2)osb, ktre pobray nienalene wiadczenia, patnikw skadek lub innych podmiotw zobowizanych do zwrotu nienalenych wiadcze, o ktrych mowa w art. 84, z wyjtkiem przypadku gdy nienalene wiadczenia podlegaj potrceniu z bieco wypacanych wiadcze.Art.27.1.Nalenoci z tytuu skadek s zabezpieczone ustawowym prawem zastawu na wszystkich bdcych wasnoci dunika oraz stanowicych wspwasno czn dunika i jego maonka rzeczach ruchomych oraz zbywalnych prawach majtkowych.2.Do zastawu, o ktrym mowa w ust. 1, stosuje si odpowiednio przepisy ustawy - Ordynacja podatkowa, dotyczce zastaww skarbowych.2a.Zastaw, o ktrym mowa w ust. 1, wpisuje si do rejestru zastaww skarbowych prowadzonego na podstawie art. 43 ustawy - Ordynacja podatkowa.3.Wypis z rejestru zastaww, o ktrym mowa w art. 46 1 ustawy - Ordynacja podatkowa, wydawany jest na wniosek Zakadu nieodpatnie.Art.28.1.Nalenoci z tytuu skadek mog by umarzane w caoci lub w czci przez Zakad, z uwzgldnieniem ust. 2-4. 2.Nalenoci z tytuu skadek mog by umarzane tylko w przypadku ich cakowitej niecigalnoci, z zastrzeeniem ust. 3a.3.Cakowita niecigalno, o ktrej mowa w ust. 2, zachodzi, gdy:1)dunik zmar nie pozostawiajc adnego majtku lub pozostawi ruchomoci niepodlegajce egzekucji na podstawie odrbnych przepisw albo pozostawi przedmioty codziennego uytku domowego, ktrych czna warto nie przekracza kwoty stanowicej trzykrotno przecitnego wynagrodzenia i jednoczenie brak jest nastpcw prawnych oraz nie ma moliwoci przeniesienia odpowiedzialnoci na osoby trzecie;2)sd oddali wniosek o ogoszenie upadoci dunika lub umorzy postpowanie upadociowe z przyczyn, o ktrych mowa w art. 13 i art. 361 pkt 1 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. - Prawo upadociowe i naprawcze;3)nastpio zaprzestanie prowadzenia dziaalnoci przy jednoczesnym braku majtku, z ktrego mona egzekwowa nalenoci, maonka, nastpcw prawnych, moliwoci przeniesienia odpowiedzialnoci na osoby trzecie w rozumieniu przepisw ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa;4)nie nastpio zaspokojenie nalenoci w zakoczonym postpowaniu likwidacyjnym;4a)wysoko nieopaconej skadki nie przekracza kwoty kosztw upomnienia w postpowaniu egzekucyjnym;5)naczelnik urzdu skarbowego lub komornik sdowy stwierdzi brak majtku, z ktrego mona prowadzi egzekucj;6)jest oczywiste, e w postpowaniu egzekucyjnym nie uzyska si kwot przekraczajcych wydatki egzekucyjne.3a.Nalenoci z tytuu skadek na ubezpieczenia spoeczne ubezpieczonych bdcych rwnoczenie patnikami skadek na te ubezpieczenia mog by w uzasadnionych przypadkach umarzane pomimo braku ich cakowitej niecigalnoci.3b.Minister waciwy do spraw zabezpieczenia spoecznego okreli, w drodze rozporzdzenia, szczegowe zasady umarzania, o ktrym mowa w ust. 3a, z uwzgldnieniem przesanek uzasadniajcych umorzenie, biorc pod uwag wany interes osoby zobowizanej do opacenia nalenoci z tytuu skadek oraz stan finansw ubezpiecze spoecznych.4.Umorzenie skadek powoduje take umorzenie odsetek za zwok, kosztw upomnienia i dodatkowej opaty.5.W przypadku, o ktrym mowa w ust. 3 pkt 1, decyzj umarzajc nalenoci z tytuu skadek pozostawia si w aktach sprawy.Art.29.1.Ze wzgldw gospodarczych lub innych przyczyn zasugujcych na uwzgldnienie Zakad moe na wniosek dunika odroczy termin patnoci nalenoci z tytuu skadek oraz rozoy naleno na raty, uwzgldniajc moliwoci patnicze dunika oraz stan finansw ubezpiecze spoecznych. Odroczenie terminu patnoci moe dotyczy jedynie nalenoci finansowanej przez patnika skadek.1a.Odroczenie terminu patnoci nalenoci z tytuu skadek oraz rozoenie nalenoci na raty nastpuje w formie umowy.2.Od skadek, ktre rozoono na raty, nie nalicza si odsetek za zwok poczwszy od nastpnego dnia po dniu wpywu wniosku o udzielenie tych ulg.3.Jeeli dunik nie spaci w terminie ustalonych przez Zakad rat, pozostaa kwota staje si natychmiast wymagalna wraz z odsetkami za zwok naliczonymi na zasadach okrelonych w ustawie - Ordynacja podatkowa.4.W przypadkach, o ktrych mowa w ust. 1, Zakad ustala opat prolongacyjn na zasadach i w wysokoci przewidzianej w ustawie - Ordynacja podatkowa dla podatkw stanowicych dochd budetu pastwa.Art.30.Do skadek finansowanych przez ubezpieczonych niebdcych patnikami skadek nie stosuje si art. 28 i 29.Art.31.Do nalenoci z tytuu skadek stosuje si odpowiednio: art. 12, art. 26, art. 29 1 i 2, art. 33, art. 33a, art. 33b, art. 51 1, art. 55, art. 59 1 pkt 1, 3, 4, 8 i 9, art. 60 1, art. 61 1, art. 62 1, 3-5, art. 72 1 pkt 1 i 4 i 2, art. 73 1 pkt 1 i 5, art. 77b 1 i 2, art. 91, art. 93, art. 93a-93c, art. 93e, art. 94, art. 97 1, art. 98 1 i 2 pkt 1, 2, 5 i 7, art. 100, art. 101, art. 105 1 i 2, art. 106 1 i 2, art. 107 1, 1a, i 2 pkt 2 i 4, art. 108 1 i 4, art. 110 1, 2 pkt 2, 3, art. 111 1-4 i 5 pkt 1, art. 112, art. 113, art. 114, art. 115, art. 116, art. 116a, art. 117, art. 118 1 i 2 oraz art. 119 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa.Art.32.Do skadek na Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych wiadcze Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz na ubezpieczenie zdrowotne w zakresie: ich poboru, egzekucji, wymierzania odsetek za zwok i dodatkowej opaty, przepisw karnych, dokonywania zabezpiecze na wszystkich nieruchomociach, ruchomociach i prawach zbywalnych dunika, odpowiedzialnoci osb trzecich i spadkobiercw oraz stosowania ulg i umorze stosuje si odpowiednio przepisy dotyczce skadek na ubezpieczenia spoeczne.Rozdzia4Zgoszenia do ubezpieczenia, prowadzenie kont i rejestrw oraz zasady rozliczania skadek i zasikwArt.33.1.Zakad prowadzi:1)konta ubezpieczonych, z ktrych kade jest oznaczone numerem ewidencyjnym nadanym osobie ubezpieczonej przez Rzdowe Centrum Informatyczne Powszechnego Elektronicznego Systemu Ewidencji Ludnoci (RCI PESEL);2)konta patnikw skadek oznaczone numerem NIP, a w przypadku gdy patnik skadek nie posiada numeru NIP, do czasu jego uzyskania - numerem z krajowego rejestru urzdowego podmiotw gospodarki narodowej REGON, a jeeli nie posiada rwnie tego numeru - numerem PESEL lub seri i numerem dowodu osobistego albo paszportu;3)Centralny Rejestr Ubezpieczonych;4)Centralny Rejestr Patnikw Skadek;5)Centralny Rejestr Czonkw Otwartych Funduszy Emerytalnych;6) (uchylony);7)inne rejestry niezbdne do realizacji zada okrelonych odrbnymi przepisami.1a.(uchylony).2.Jeeli osoba ubezpieczona, o ktrej mowa w ust. 1 pkt 1, nie posiada numeru PESEL, nie podaa go lub podany numer budzi wtpliwoci co do jego prawidowoci, konto ubezpieczonego oznacza si numerem NIP, a jeeli nie posiada rwnie tego numeru - seri i numerem dowodu osobistego albo paszportu.3.(uchylony).4.Zakad jest uprawniony do nieodpatnego korzystania z:1)Centralnej Bazy Danych RCI PESEL;2)danych zgromadzonych w Centralnym Rejestrze Podmiotw - Krajowej Ewidencji Podatnikw na zasadach przewidzianych w przepisach o zasadach ewidencji i identyfikacji podatnikw i patnikw;3)danych zgromadzonych w krajowym rejestrze urzdowym podmiotw gospodarki narodowej (REGON), prowadzonym przez Prezesa Gwnego Urzdu Statystycznego.5.Szczegowy zakres danych zawartych w rejestrach, o ktrych mowa w ust. 1 pkt 3-7, okreli, w drodze rozporzdzenia, minister waciwy do spraw zabezpieczenia spoecznego, uwzgldniajc w nich rwnie dane dotyczce zawodu wykonywanego przez ubezpieczonych wykonujcych prac w szczeglnych warunkach lub w szczeglnym charakterze.Art.34.1.Zakad zapewnia rzetelno i kompletno informacji gromadzonych na kontach ubezpieczonych i na kontach patnikw skadek w sposb uregulowany niniejsz ustaw.2.Informacje zawarte na koncie ubezpieczonego i koncie patnika skadek prowadzonych w formie elektronicznej, ktre przekazane zostay w postaci dokumentu pisemnego albo elektronicznego, s rodkiem dowodowym w postpowaniu administracyjnym i sdowym z zakresu ubezpiecze spoecznych.3.Do informacji zawartych na kontach ubezpieczonych i kontach patnikw skadek oraz danych rdowych bdcych podstaw zapisw na tych kontach stosuje si przepisy o ochronie danych osobowych.4.Wykorzystywanie danych osobowych i innych informacji zgromadzonych na kontach ubezpieczonych dopuszczalne jest jedynie w przypadkach okrelonych w ustawie.5.Zakad oraz otwarty fundusz emerytalny s obowizane do wzajemnego udostpniania danych osobowych osb zarejestrowanych w rejestrze, o ktrym mowa w art. 33 ust. 1 pkt 5.Art.35.1.We wszystkich dokumentach zwizanych z ubezpieczeniami spoecznymi, w tym z rozliczaniem i opacaniem skadek oraz przyznawaniem i wypat wiadcze okrelonych odrbnymi przepisami, naley podawa:1)w przypadku ubezpieczonych - numer PESEL, a w razie gdy ubezpieczonemu nie nadano numeru PESEL - seri i numer dowodu osobistego lub paszportu, z zastrzeeniem ust. 1a;2)w przypadku patnikw skadek - numery NIP i REGON, a jeeli patnikowi skadek nie nadano tych numerw lub jednego z nich - numer PESEL lub seri i numer dowodu osobistego albo paszportu.1a.W imiennych raportach miesicznych, o ktrych mowa w art. 41, naley poda numer PESEL, a w razie gdy ubezpieczonemu nie nadano tego numeru - seri i numer dowodu osobistego lub paszportu.2.(uchylony).3.(uchylony).Art.36.1.Kada osoba objta obowizkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi podlega zgoszeniu do ubezpiecze spoecznych.2.Obowizek zgoszenia do ubezpiecze spoecznych osb okrelonych w art. 6 ust. 1 pkt 1-4, 6-9b, 11, 12, 18a-21, ust. 2, ust. 2a i 2d, duchownych bdcych czonkami zakonw lub klasztorw oraz osb wsppracujcych, o ktrych mowa w art. 8 ust. 11, naley do patnika skadek.2a.Osoba przebywajca na urlopie wychowawczym jest obowizana poinformowa patnika skadek o ustaleniu prawa do emerytury lub renty albo o podleganiu ubezpieczeniom spoecznym z innego tytuu ni przebywanie na urlopie wychowawczym.2b.Zgoszenie do ubezpiecze spoecznych osb, o ktrych mowa w art. 6a ust. 1 i art. 6b ust. 1, i wyrejestrowanie z tych ubezpiecze, w przypadku ustania warunkw uzasadniajcych opacanie skadek, naley do Zakadu. Osoby te s obowizane do przedoenia Zakadowi:1)skrconego odpisu aktu urodzenia dziecka;2)owiadczenia, o ktrym mowa w ust. 15;3)orzeczenia o niepenosprawnoci lub stopniu niepenosprawnoci, w przypadku posiadania przez dziecko takiego orzeczenia.3.Obowizek zgoszenia do ubezpiecze spoecznych osb, o ktrych mowa w art. 6 ust. 1 pkt 5 i 10, z zastrzeeniem ust. 2, naley do tych osb.4.Zgosze, o ktrych mowa w ust. 2 i 3, dokonuje si w terminie 7 dni od daty powstania obowizku ubezpieczenia, z zastrzeeniem ust. 4a, 5, 5a i 9a.4a.Zgosze, o ktrych mowa w ust. 3, twrcy i artyci dokonuj w cigu 7 dni od dnia otrzymania decyzji Komisji do Spraw Zaopatrzenia Emerytalnego Twrcw ustalajcej dat rozpoczcia wykonywania dziaalnoci twrczej lub artystycznej.5.Osoby, ktre s obejmowane ubezpieczeniami spoecznymi na zasadach dobrowolnoci, zgaszaj wniosek o objcie ich ubezpieczeniem w terminie przez nie wybranym. Przepisy ust. 2 i 3 stosuje si odpowiednio.5a.Pracownicy, o ktrych mowa w art. 18 ust. 12, zgaszani s do ubezpiecze spoecznych nie pniej ni w terminie rozliczania i opacania skadek za miesic, w ktrym powsta obowizek ubezpiecze spoecznych.6.(uchylony).7.Prawdziwo danych zawartych w zgoszeniu do ubezpiecze spoecznych osoba zgaszana potwierdza wasnorcznym podpisem, z wyczeniem osb, o ktrych mowa w art. 6 ust. 1 pkt 19.8.W przypadku przekazywania do Zakadu zgosze do ubezpiecze spoecznych w postaci dokumentu elektronicznego, zgoszenie w postaci dokumentu pisemnego z wasnorcznym podpisem osoby zgaszanej patnik przechowuje przez okres 5 lat.9.Zgosze do ubezpiecze spoecznych wedug ustalonego wzoru, z zastrzeeniem ust. 9a, albo w formie dokumentu elektronicznego w rozumieniu przepisw ustawy z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji dziaalnoci podmiotw realizujcych zadania publiczne (Dz. U. z 2013 r. poz. 235) z oprogramowania, o ktrym mowa w art. 47a ust. 1, albo w formie wydruku z tego oprogramowania dokonuje si w jednostce organizacyjnej Zakadu. Na podstawie pierwszego zgoszenia do ubezpiecze spoecznych zakadane jest konto, o ktrym mowa w art. 33 ust. 1 pkt 1.9a.Zgoszenia do ubezpiecze osb, o ktrych mowa w art. 6 ust. 1 pkt 19, dokonuje si poprzez wykazanie ubezpieczonego w imiennym raporcie miesicznym.10.Zgoszenie do ubezpiecze spoecznych zawiera w szczeglnoci nastpujce dane dotyczce osoby zgaszanej: dane, o ktrych mowa w art. 35 ust. 1 pkt 1, nazwisko, imi pierwsze i drugie, dat urodzenia, nazwisko rodowe, obywatelstwo i pe, tytu ubezpieczenia, stopie niepenosprawnoci, posiadanie ustalonego prawa do emerytury lub renty, adres zameldowania na stae miejsce pobytu, adres zamieszkania, jeeli jest inny ni adres zameldowania na stae miejsce pobytu, adres do korespondencji, jeeli jest inny ni adres zameldowania na stae miejsce pobytu i adres zamieszkania.11.Kada osoba, w stosunku do ktrej wygas tytu do ubezpiecze spoecznych, podlega wyrejestrowaniu z tych ubezpiecze. Zgoszenie wyrejestrowania patnik skadek jest zobowizany zoy w terminie 7 dni od daty zaistnienia tego faktu, z zastrzeeniem ust. 12 i 14. Przepisy ust. 2, 3 i 9 stosuje si odpowiednio.12.W przypadku pracownikw, o ktrych mowa w ust. 5a, zgoszenie wyrejestrowania patnik skadek jest zobowizany zoy w terminie 30 dni od dnia ustania stosunku pracy.13.O wszelkich zmianach w stosunku do danych wykazanych w zgoszeniach, o ktrych mowa w ust. 10-12, patnik skadek zawiadamia Zakad w terminie 7 dni od zaistnienia zmian, stwierdzenia nieprawidowoci we wasnym zakresie lub otrzymania zawiadomienia o stwierdzeniu nieprawidowoci przez Zakad.14.O zmianach w stosunku do danych wykazanych w zgoszeniu, o ktrym mowa w ust. 10, dotyczcych tytuu ubezpieczenia oraz rodzajw ubezpiecze i terminw ich powstania, patnik skadek zawiadamia Zakad poprzez zoenie zgoszenia wyrejestrowania i ponownego zgoszenia do ubezpiecze spoecznych zawierajcego prawidowe dane.15.Osoby, o ktrych mowa w art. 6a ust. 1 i art. 6b ust. 1, skadaj owiadczenie o zamiarze podlegania ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym lub odpowiednio ubezpieczeniu emerytalnemu, ktre zawiera:1)imi i nazwisko osoby sprawujcej osobist opiek nad dzieckiem oraz jej numer PESEL, a w razie gdy nie nadano numeru PESEL - seri i numer dowodu osobistego lub paszportu;2)miejsce zamieszkania;3)dzie rozpoczcia sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem;4)dzie zakoczenia sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem;5)imi i nazwisko dziecka oraz dat jego urodzenia;6)informacj o ostatnim okresie ubezpieczenia;7)informacj o korzystaniu lub niekorzystaniu przez drugiego rodzica z uprawnie okrelonych w art. 6 ust. 1 pkt 19 lub art. 6a ust. 1 lub art. 6b ust. 1.16.Osoba, o ktrej mowa w art. 6a ust. 1 i art. 6b ust. 1, jest obowizana zawiadomi Zakad o wszelkich zmianach w stosunku do danych wskazanych w owiadczeniu, o ktrym mowa w ust. 15, w terminie 7 dni od dnia zaistnienia tych zmian.Art.36a.1.Ubezpieczenie emerytalne i rentowe w okresie zawieszenia wykonywania dziaalnoci gospodarczej, o ktrym mowa w art. 14a ust. 1-1b ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie dziaalnoci gospodarczej, przez osoby prowadzce pozarolnicz dziaalno gospodarcz jest dobrowolne. Przedsibiorca w okresie zawieszenia wykonywania dziaalnoci gospodarczej nie opaca ubezpieczenia chorobowego i wypadkowego.2.Zawieszenie wykonywania dziaalnoci gospodarczej powoduje ustanie obowizku ubezpiecze spoecznych od dnia, w ktrym rozpoczyna si zawieszenie wykonywania dziaalnoci gospodarczej, do dnia poprzedzajcego dzie wznowienia wykonywania dziaalnoci gospodarczej.3.Za okres zawieszenia wykonywania dziaalnoci gospodarczej przedsibiorca bdcy patnikiem skadek wycznie za siebie nie ma obowizku skadania deklaracji rozliczeniowej oraz opacania skadek na ubezpieczenia spoeczne przewidzianych w ustawie.4.Wznowienie wykonywania dziaalnoci gospodarczej nie wymaga ponownego zgoszenia do ubezpieczenia.Art.37.1.(uchylony).2.Organy waciwe do wydawania uprawnie na prowadzenie dziaalnoci pozarolniczej, o ktrej mowa w art. 8 ust. 6, przekazuj jednostce organizacyjnej Zakadu kopie uprawnie udzielonych osobom fizycznym i jednostkom organizacyjnym nieposiadajcym osobowoci prawnej, jak rwnie kopie decyzji cofajcych te uprawnienia, jeeli nie maj one obowizku uzyskiwania wpisu do krajowego rejestru urzdowego podmiotw gospodarki narodowej (REGON).Art.38.1.W razie sporu dotyczcego obowizku ubezpiecze spoecznych Zakad wydaje decyzj osobie zainteresowanej oraz patnikowi skadek. 2.Nie pniej ni w terminie 7 dni od uprawomocnienia si decyzji, o ktrej mowa w ust. 1, patnik skadek jest zobowizany przekaza do Zakadu dokumenty zwizane z ubezpieczeniami spoecznymi okrelone w ustawie za okres objty decyzj.Art.39.1. Nie pniej ni w terminie 4 miesicy, liczc od daty powstania obowizku, o ktrym mowa w art. 36 ust. 4, ubezpieczony moe zawrze umow z otwartym fun