System Linux Cz2 Terminal Uzytkownicy Grupy PL
-
Upload
kamila-lenartowicz -
Category
Documents
-
view
227 -
download
0
Transcript of System Linux Cz2 Terminal Uzytkownicy Grupy PL
-
8/18/2019 System Linux Cz2 Terminal Uzytkownicy Grupy PL
1/28
Wykład: terminal, konsola, GUI, pseudoterminal,proces, zadanie, usługa, daemon, użytkownicy w
Linuxie, grupy, logowanie, uwierzytelnianie,autoryzacja, moduł ładowalny, !"
Linux cz#$: terminal,
użytkownicy, grupy
-
8/18/2019 System Linux Cz2 Terminal Uzytkownicy Grupy PL
2/28
Wirtualny terminal i konsola
%erminale, konsole wirtualne# rocesy# raca w tle
%erminaldawniej, przez terminal komputerowy rozumieli&my urz'dzenie,kt(re pozwalało użytkownikowi na zdalne wykorzystanie mocyo)liczeniowej komputera, do kt(rego poł'czony )ył terminal#
*zi& pod poj+ciem terminal rozumiemy emulacj+ terminalasprz+towego, czyli wirtualny terminal udost+pniany przez systemoperacyjny, służ'cy użytkownikowi do porozumiewania si+ zkomputerem w try)ie tekstowym
-
8/18/2019 System Linux Cz2 Terminal Uzytkownicy Grupy PL
3/28
Wirtualny terminal i konsola
onsolatak okre&lano dawniej terminal, na kt(rym pracował administratorsystemu# *zi& konsola podo)nie jak terminale r(wnież jestemulowana -czyli istnieje tylko wirtualnie. w systemie# ażdyterminal zostaje konsol' po zalogowaniu si+ do niego roota
/iekawostka: do dzi& istniejekonwencja, kt(ra terminemkonsoli pozwala nazywa0 tylko
ten terminal, na kt(rymzalogowany jest administrator-root.# 1ie wszyscy użytkownicyznaj' jednak etymologi+ tyc2sł(w i dlatego używaj' ic2zamiennie
%erminale, konsole wirtualne# rocesy# raca w tle
-
8/18/2019 System Linux Cz2 Terminal Uzytkownicy Grupy PL
4/28
%erminal wirtualny -3.
odł'czanie terminali sprz+towyc2 jest nadal możliwe, Linux)owiem o)sługuje takie urz'dzenia# W systemie Linuxterminal oznaczany jest skr(tem tty poc2odz'cym od słowateletypewriter, oznaczaj'cego dalekopis#
%erminale wirtualne działaj' we wsp(łpracy z powłok'systemow', kt(ra po)iera wpisane przez użytkownika wterminalu dane, przetwarza je i wypisuje w terminalu wynikidziałania program(w lu) w)udowanyc2 polece4#
W systemac2 Linux wystarczy wpisa0 w terminalu wirtualnym-po zalogowaniu si+. nazw+ zainstalowanej powłoki a)yrozpocz'0 w niej prac+#
5miany powłoki można dokona0 niemal w każdym momenciepracy w terminalu wirtualnym
%erminale, konsole wirtualne# rocesy# raca w tle
-
8/18/2019 System Linux Cz2 Terminal Uzytkownicy Grupy PL
5/28
%erminal wirtualny -$.
W systemac2 uniksowyc2 terminal wirtualny traktowany jest jak 6izyczne urz'dzenie wej&cia7wyj&cia# osiada )owiem sw(jplik specjalny w katalogu 8de9
Linux udost+pnia użytkownikowi kilka terminali wirtualnyc2,pomi+dzy kt(rymi może si+ przeł'cza0 używaj'codpowiednic2 kom)inacji klawiszy -o czym szerzej nanast+pnym slajdzie.#
W katalogu znajduj' si+ pliki tty3 , tty$, tty , itd#;dpowiadaj' one kolejnym terminalom wirtualnym#
lik tty odpowiada )ież'cemu terminalowi, na kt(rym wdanej c2wili pracuje użytkownik
%erminale, konsole wirtualne# rocesy# raca w tle
-
8/18/2019 System Linux Cz2 Terminal Uzytkownicy Grupy PL
6/28
%erminal wirtualny - .
-
8/18/2019 System Linux Cz2 Terminal Uzytkownicy Grupy PL
7/28
%erminal wirtualny -C.
!)y rozpocz'0 prac+ na danej konsoli wirtualnej należy si+ naniej zalogowa0#
1a każdym terminalu wirtualnym może zalogowa0 si+ innyużytkownik#
%en sam użytkownik może )y0 zalogowany na kilkuterminalac2 r(wnocze&nie#
Wszystkie utworzone w ten spos() sesje s' r(wnocze&nieo)sługiwane przez system operacyjny#
%erminale, konsole wirtualne# rocesy# raca w tle
-
8/18/2019 System Linux Cz2 Terminal Uzytkownicy Grupy PL
8/28
Grap2ical User Inter6ace
Gra6iczny inter6ejs użytkownika -GUI.cz+sto nazywany też &rodowiskiem gra6icznym D okre&la spos()prezentowania in6ormacji przez komputer oraz interakcji zużytkownikiem
Eystem operacyjny poz)awiony &rodowiska gra6icznego to system tekstowy # Eystemy komunikuj'ce si+ z użyciem &rodowiska gra6icznego to systemygra6iczne#
rzykładowe &rodowiska GUI:
G1;"F 7 Linux8Unix *F 7 Linux8Unix !ero 7 Windows ista8H%erminale, konsole wirtualne# rocesy# raca w tle
-
8/18/2019 System Linux Cz2 Terminal Uzytkownicy Grupy PL
9/28
seudoterminal
orzystanie z terminali wirtualnyc2 )yło popularnew czasac2, gdy jeszcze nie stworzono &rodowisk gra6icznyc2#
*zisiaj, cz+&ciej niż z terminali wirtualnyc2 korzysta si+ zemulator(w wirtualnyc2 terminali uruc2amianyc2 w oknac2program(w &rodowiska gra6icznego -nazywane s' w(wczaspseudoterminalami.
seudoterminal
rogramowa emulacja terminala wirtualnego w &rodowiskugra6icznym
%erminale, konsole wirtualne# rocesy# raca w tle
-
8/18/2019 System Linux Cz2 Terminal Uzytkownicy Grupy PL
10/28
Gra6iczne emulatory terminali
%erminale, konsole wirtualne# rocesy# raca w tle
-
8/18/2019 System Linux Cz2 Terminal Uzytkownicy Grupy PL
11/28
Gra6iczne emulatory terminali
Istnieje kilka program(w udost+pniaj'cyc2 emulacj+terminali wirtualnyc2 w &rodowisku gra6icznym, oto niekt(rez nic2:
xterm 7 standardowy emulator terminala dla Window,
gnome7terminal 7 emulator terminala dla &rodowiskagra6icznego G1;"F
konsole 7 emulator terminala &rodowiska gra6icznego *F
%erminale, konsole wirtualne# rocesy# raca w tle
-
8/18/2019 System Linux Cz2 Terminal Uzytkownicy Grupy PL
12/28
ami+tacie, czy już zapomnieli&cieJ
Linux jest systemem wielodost+pnymi wielozadaniowym#
-
8/18/2019 System Linux Cz2 Terminal Uzytkownicy Grupy PL
13/28
rocesy w systemie
ażdy nowo powstały proces otrzymuje unikalny numer,kt(ry go jednoznacznie identy6ikuje - I*.
W celu wykonania programu system operacyjny przydzielaprocesowi zaso)y -pami+0, czas procesora.
rocesegzemplarz danego programu posiadaj'cy własn' przestrze4adresow'
%erminale, konsole wirtualne# rocesy# raca w tle
-
8/18/2019 System Linux Cz2 Terminal Uzytkownicy Grupy PL
14/28
*ziałania na procesac2
roces można:
widzie0 na ekranie monitora -e6ekty pracy procesu )+d'
widoczne.# %aki proces nazywamy pierwszoplanowym przenie&0 w tło -ang# )ackground. przy użyciu /trl?z
oraz komendy )g dla danyc2 wyj&cia 7 proces )+dziepracował, ale )ez pokazywania e6ekt(w na ekranie.# %akiproces nazywamy drugoplanowym
zawiesi0, czyli wstrzyma0 -ang# suspend.# %aki procesr(wnież nazywamy drugoplanowym
za)i0, czyli zako4czy0 -ang# kill.
%erminale, konsole wirtualne# rocesy# raca w tle
-
8/18/2019 System Linux Cz2 Terminal Uzytkownicy Grupy PL
15/28
5adania# Usługi# *emony
5adanieto proces drugoplanowy, kt(ry może )y0 KzawieszonyK lu)działaj'cy Kw tleK#
%erminale, konsole wirtualne# rocesy# raca w tle
Usługaczyli serwis systemowy 7 w Linuksie s' to programyuruc2amiane podczas startu systemu w celu wykonaniapewnyc2 czynno&ci
*emonusługa działaj'ca przez cały czas pracy systemu -działa jakoproces w tle, czyli nie jest podł'czona do żadnego terminala.
-
8/18/2019 System Linux Cz2 Terminal Uzytkownicy Grupy PL
16/28
-
8/18/2019 System Linux Cz2 Terminal Uzytkownicy Grupy PL
17/28
Użytkownicy w Linuxie -$.
użytkownik systemowyto każdy proces w systemie, kt(remu system przyznał odpowiedniepliki, katalogi oraz przestrze4 adresow', kt(re s' mu niez)+dne dopracy# Użytkownikiem systemowym nie może )y0 oso)a 6izyczna
Użytkownicy, grupy użytkownik(w# Logowanie i uwierzytelnianie w systemie
-
8/18/2019 System Linux Cz2 Terminal Uzytkownicy Grupy PL
18/28
Użytkownicy w Linuxie - .
użytkownik zwykły jest to oso)a 6izyczna, kt(ra wykorzystuje system do realizacjizada4 niezwi'zanyc2 z administracj' systemu
Użytkownicy, grupy użytkownik(w# Logowanie i uwierzytelnianie w systemie
-
8/18/2019 System Linux Cz2 Terminal Uzytkownicy Grupy PL
19/28
5arz'dzanie użytkownikami
ażdy użytkownik otrzymuje unikalny numer, kt(ry go jednoznacznie identy6ikuje w systemie D UI* - User I* .
ażdy użytkownik maj'cy konto w systemie otrzymujem#in# własnykatalog domowy, stanowi'cy jego &rodowiskopracy
Etworzenie nowego użytkownika polega na dodaniu go do)azy użytkownik(w i nast+pnie utworzeniu dla niego
katalogu domowego *o zarz'dzania użytkownikami s' używane polecenia, np:
useradd , passwd, usermod , userdel , su
Użytkownicy, grupy użytkownik(w# Logowanie i uwierzytelnianie w systemie
-
8/18/2019 System Linux Cz2 Terminal Uzytkownicy Grupy PL
20/28
lik 2aseł -)aza użytkownik(w.
odstawow' )az' użytkownik(w w Linuxie jest tzw# plik2aseł: 8etc8passwd# ażdy wiersz tego pliku zawiera in6ormacjeo jednym koncie i składa si+ z H warto&ci oddzielonyc2dwukropkami:
3# 1azwa użytkownika $#x lu) Moznaczaj'cy, że 2asło znajduje si+ w innym pliku # UI* C# GI* N# Imi+ i nazwisko oraz opis użytkownika
O# Pcieżka katalogu domowego H# owłoka logowania -program uruc2amiany po zalogowaniu.
! gdzie te 2asłaJ 5najduj' si+ w postaci zakodowanej wpliku 8etc8s2adow, kt(ry może )y0 odczytany tylko przez roota
Użytkownicy, grupy użytkownik(w# Logowanie i uwierzytelnianie w systemie
-
8/18/2019 System Linux Cz2 Terminal Uzytkownicy Grupy PL
21/28
Grupy użytkownik(w
Grupytworzone s' dla użytkownik(w c2arakteryzuj'cyc2 si+ dan'cec2'# *zi+ki grupom możliwe jest ustalenie uprawnie4 dozaso)(w dla wi+kszego grona użytkownik(w jednocze&nie7 nie za& dla każdego indywidualnie
Użytkownicy, grupy użytkownik(w# Logowanie i uwierzytelnianie w systemie
-
8/18/2019 System Linux Cz2 Terminal Uzytkownicy Grupy PL
22/28
5arz'dzanie grupami
ażda grupa otrzymuje unikalny numer, kt(ry jednoznacznie identy6ikuje j' w systemie D GI*-Group I* .
-
8/18/2019 System Linux Cz2 Terminal Uzytkownicy Grupy PL
23/28
lik in6ormacji o grupac2
Wszystkie grupy zapisane s' w pliku: 8etc8group#
ażdy wiersz tego pliku zawiera in6ormacje o jednej grupie
i składa si+ z C warto&ci oddzielonyc2 dwukropkami: 3# 1azwa grupy $# Qasło 7 jeżeli warto&0 jest pusta, to 2asło nie jest wymagane # GI*
C# Lista użytkownik(w należ'cyc2 do tej grupy
Użytkownicy, grupy użytkownik(w# Logowanie i uwierzytelnianie w systemie
-
8/18/2019 System Linux Cz2 Terminal Uzytkownicy Grupy PL
24/28
Logowanie
Użytkownicy, grupy użytkownik(w# Logowanie i uwierzytelnianie w systemie
Logowanieproces uwierzytelniania i autoryzacji użytkownika komputera,polegaj'cy najcz+&ciej na podaniu identy6ikatora użytkownika oraz2asła uwierzytelniaj'cego w celu uzyskania dost+pu oraz
okre&lonyc2 uprawnie4 do korzystania z systemu komputerowego
-
8/18/2019 System Linux Cz2 Terminal Uzytkownicy Grupy PL
25/28
Uwierzytelnianie# !utoryzacja
Użytkownicy, grupy użytkownik(w# Logowanie i uwierzytelnianie w systemie
Uwierzytelnianieproces polegaj'cy na zwery6ikowaniu wiarygodno&ci użytkownikapr()uj'cego uzyska0 dost+p do zaso)(w systemu
!utoryzacja -upoważnienie.proces pozwalaj'cy zdecydowa0 do jakic2 zaso)(w danyużytkownik może uzyska0 dost+p i jakie operacje może wykona0
w systemie
-
8/18/2019 System Linux Cz2 Terminal Uzytkownicy Grupy PL
26/28
Linux !"
Użytkownicy, grupy użytkownik(w# Logowanie i uwierzytelnianie w systemie
Eystem !"-ang# lugga)le ! ut2entication " odules. )i)lioteki pozwalaj'ce nauwierzytelnienie użytkownika przez programy w systemie
!" zapewnia r(żne rodzaje autoryzacji,poczynaj'c od trywialnej autoryzacji poprzez2asło, a ko4cz'c na autoryzacji poprzez głos, liniepapilarne lu) jednorazowe 2asło
*odatkowo !" może zad)a0 automatycznie ozarz'dzanie 2asłami i ic2 automatyczn'aktualizacj+, )lokowanie kont po upływieokre&lonego czasu )ezczynno&ci, o)sług+za)lokowanyc2 kont, logowanie roota tylko do
jednego terminalu, zapisywanie do log(w danyc2wymienionyc2 z programem po zalogowaniu
-
8/18/2019 System Linux Cz2 Terminal Uzytkownicy Grupy PL
27/28
-
8/18/2019 System Linux Cz2 Terminal Uzytkownicy Grupy PL
28/28
Eystemy operacyjne i sieci komputerowe# /z# 3#WEI # rzyszto6 ytel, Eylwia ;setek
Eystemy operacyjne i sieci komputerowe# /z# $#
WEI # rzyszto6 ytel, Eylwia ;setek
Sr(dła