Święta Bożego Narodzenia w

Szwecji

Wykonała Monika Danielewicz

W Szwecji - podobnie jak w Polsce - święta Bożego Narodzenia to święta bardzo ciepłe i rodzinne.

Boże Narodzenie w Szwecji

Zaczynają się jednak już w końcu listopada, razem z dekorowaniem sklepów i choinek stojących na dworze. Niewielu wie, że szwedzkie zwyczaje świąteczne przywędrowały z Niemiec m.in. np.: choinki.

Wprowadzone zostały w połowie XVIII wieku, początkowo dekorowały jedynie domy Szwedów z wyższych sfer, ale szybko stały już w domach wszystkich Szwedów.

Wystrój domu

Szwedzi mają zwyczaj przystrajać na święta swoje domy ozdobami – świecami, krasnalami, aniołami, domkami z pierników. Na drzwiach wejściowych wiesza się zielone wianuszki świąteczne z sosnowych czy borówkowych gałązek.

Szwedzki StółTradycyjny szwedzki stół wigilijny to

głównie wieprzowina. Kiełbasy, nóżki w galarecie, salcesony, klopsiki, żeberka i jako główne danie specjalna, bożonarodzeniowa szynka. Gotowana lub pieczona, przyprawiona cukrem i solą. Podawana na stół w całości.

Tradycyjne potrawy• Wspomnieniem dawnych czasów jest tzw. lutfisk. Suszona

ryba moczona na parę dni przed świętami w wodzie z ługiem. Najczęściej jest to molwa lub czerniak. Obecnie można ją kupić gotową, już nasiąkniętą wodą. Lutfisk podaje się z beszamelem lub roztopionym masłem, dużą ilością soli oraz różnych rodzajów pieprzu.

• Innym tradycyjnym daniem jest tzw. pokusa Jonsona. Gorąca zapiekanka ziemniaków z anchois. Obok niej na stole świątecznym musi się też znaleźć kilka rodzajów marynowanych śledzi.

• Desery to najczęściej pudding ryżowy z ciepłym mlekiem i cynamonem, który zastąpił dawniejsze kasze. Pudding należy jeść z całym ceremoniałem wygłaszając krótkie dowcipne wierszyki podczas nakładania dania na talerz albo gdy trafi się na wrzucony do potrawy migdał.

Św. MikołajW Szwecji nazywają go Jul Tamte. Kiedyś był ponoć

brzydkim trollem. I dopiero w XIX

wieku przybrał wygląd taki jaki dziś oglądamy. Zaczął

rozdawać prezenty. Do skarpet zawieszonych przy kominku przyczepia również karteczki z wierszykiem - zagadką.

Dawniej

Przed Jul Tamte prezenty w wieczór wigilijny roznosił koziołek. To on stukał do drzwi i szybciutko uciekał, zanim został przez kogokolwiek dostrzeżony. Koziołek do dziś jest typowo szwedzką ozdobą świąteczną. W Szwecji o gwiazdkowych prezentach  mówi się julklappar, co w dosłownym znaczeniu znaczy tyle, co „bożonarodzeniowe pukania”.

JulbordBoże Narodzenie traktowane jest w Szwecji

jako święta rodzinne, spędzane w gronie najbliższych. Odwiedziny u przyjaciół są raczej rzadkie. Popularne jest natomiast zapraszanie w tygodniach poprzedzających święta przez instytucje i firmy pracowników na tzw. julbord czyli do stołów z daniami świątecznymi. Organizuje się je w restauracjach, na promach, w hotelach lub w siedzibach firm.

Ciekawostki

• Punkt kulminacyjny świąt przypada w Wigilię, 24 grudnia. Je się wówczas wigilijny obiad i rozdaje prezenty, ale dopiero po obejrzeniu w TV niezwykle popularnego programu prezentującego klasyczne filmy Walta Disneya.

• Pasterka jest poranną mszą w pierwszy dzień świąt Bożego Narodzenia. Kiedyś odprawiano ją bardzo wcześnie, obecnie odbywa się o siódmej godz. Dawniej jeżdżono na nią saniami z zapalonymi pochodniami

Święto ŁucjiNajbardziej znaną szwedzką tradycją związaną z okresem

Bożego Narodzenia jest „Święta Łucja”, obchodzona 13 grudnia, kiedy przypada najdłuższa noc w roku. Szwedzka „Święta Łucja” nawiązuje do źródłosłowu imienia Lucia – lux lucis – oznaczającego światło i do pogańskiej tradycji przezwyciężania sił ciemności. W tę najdłuższą w roku noc świętuje się nadzieję na powrót światła na ziemię. Zwyczaj pochodzi z XVI/XVII w. z rejonu Västergötland, w całej Szwecji rozpowszechnił się w wieku XIX.

Tego szczególnego dnia dziewczynka (kiedyś była to najstarsza córka) ubrana w białą suknię i z wieńcem na głowie, w który wplecione są świece, rozdaje domownikom tradycyjne szwedzkie przysmaki: bułeczki z rodzynkami (lussekatts), pierniczki (pepparkakor), inne ciasta i oczywiście glögg. Towarzyszy temu śpiew tradycyjnej pieśni Santa Lucia, santa Lucia. "Święta Łucja", jako niemal narodowe święto w Szwecji, obchodzona jest wszędzie: od przedszkoli po poważne instytucje i firmy. Organizowane są też parady i wybory miejscowej Łucji.