Stwardnienie rozsiane

Stwardnienie rozsiane

Oddział Neurologii i Oddział Udarowy w Skarżysku-Kamiennej

dr Jan Stoiński

Stwardnienie rozsiane

SM – sclerosis multiplexSchorzenie zapalno-demielinizacyjne OUN z epizodami rozsianymi w czasie i o różnej lokalizacji neuroanatomicznejJest najczęstszą chorobą spowodowaną zapalno-demielinizacyjnym procesem OUNWspółczynnik kobiet do mężczyzn 2:1Szczyt zachorowań 30-40 r.ż.Częstość zachorowań rośnie z szerokością geograficzną

SM w Polsce i na świecie

W Polsce choruje ponad 60 tysięcy osób Na świecie ponad 2,5 miliona osób

SM - leczenie

Leczenie rzutów choroby

Leczenie immunomodulujace

Leczenie immunosupresyjne

Leczenie objawowe

Leczenie metodami niekonwencjonalnymi

Badania nad nowymi metodami i lekami

Dieta wspomagająca leczenie farmakologiczne

Pomoc psychologiczna i lekarza psychiatry

Rehabilitacja

Zdrowy tryb życia

Opieka lekarza rodzinnego

SM - leczenie rzutów

Glikokortykosteriody – działanie przeciwzapalne i immunosupresyjne

Zalecana dawka to 1000 mg metyloprednizolonu podawanego dożylnie przez 3-5 dni /podawanie w godzinach rannych/

Stosowana dawka oraz długość podawania zależna od indywidualnej sytuacji zdrowotnej chorych

Ocena ewent. działań niepożądanych leku

SM – leczenie immunomodulujące

Wybór rodzaju leczenia zależy od: -nasilenia objawów choroby -chorób współistniejących /cukrzyca, choroby wątroby/ -stanu ogólnego osoby chorej /sprawność/ -stylu życia /sport, podróże, przechowywanie leków w niskiej temperaturze/ -wiek chorego /względy estetyczne, częstość i sposób podawania leku/ -przestrzegania zaleceń przez chorego /depresja,stopień nasilenia objawów/

SM – leczenie immunomodulujące

Preparaty hamujące aktywność choroby, które w znaczący sposób wpływają na jej przebieg

Interferon β-1a /Avonex-domięśniowo, Rebif-podskórnie/

Interferon β-1b /Betaseron, Betaferon-podskórnie/

Octan glatirameru /Copaxone-podskórnie/

SM – nowości programów leczenia

Nowa wersja programu zakłada: -wydłużenie terapii immunomodulującej (interferonem-beta lub octanem glatirameru) z 36 do 60 miesięcy u pacjentów, u których obserwuje się pozytywną reakcję na to leczenie -zniesienie limitu wieku, który ograniczał możliwość włączania do programu chorych poniżej 16 roku życia i powyżej 39 roku życia

SM – nowości programów leczenia

Natalizumab - drugi program terapeutyczny leczenia chorych na SM - przeciwciało monoklonalne - spowalnia rozwój choroby u 70 proc. pacjentów z rzutowo – remisyjną postacią SM - koszt miesięcznej terapii wynosi 7-7,5 tys. zł. - poważne powikłanie – tzw. postępująca wieloogniskowa encefalopatia /choroba mózgu wywoływana przez wirus JC, która rozwija się u osób ze znacznie osłabioną odpornością i może prowadzić do zgonu/

Leczenie immunosupresyjne

Leki immunosupresyjne hamują reakcje immunologiczne, a w przypadku stwardnienia rozsianego, powstrzymują białe krwinki (leukocyty) od atakowania siebie nawzajem.

Azatiopryna Mitoksantron Cyklofosfamid Metotreksat Natalizumab Kladrybina

Leczenie objawowe

Spastyczność to zwiększone napięcie mięśni. Prowadzi to do trudności w poruszaniu się.

Leki zmniejszające napięcie mięśniowe: baklofen, tyzanidyna, memantyna ,dantrolen, tetrazepam,diazepam

Gabapentyna – w skurczach tonicznych

Toksyna botulinowa – spastyczność przywodzicieli

Backlofen w pompie dokanałowo -oporna spastycznośc kończyn dolnych

Leczenie objawowe -cd

Bóle mięśni

Ból mięśni , pleców leczymy konwencjonalnymi lekami przeciwbólowych takimi jak paracetamol, ibuprofen, diklofenak itd.

W przypadku bólów napadowych są stosowane leki przeciwpadaczkowe: karbamazepina, gabapentyna lub leki antydepresyjne np. amitryptylina.


Zmęczenie Jest częstym objawem – ok 50 % chorych.

Wykluczyć inne przyczyny: anemia, hormony tarczycy, depresja

Niefarmakologiczne metody: oszczędzanie energii, unikanie męczących zajęć, częste odpoczywanie, unikanie wysokich temperatur, odpowiednia ilość snu, ćwiczenia fizyczne /również w wodzie/, odżywienie, rzucenie palenia papierosów

Leki: amantadyna, modafinil, metylfenidat


Dysfunkcja pęcherza moczowego: -nietrzymanie moczu -zaleganie moczu, infekcje -zaleganie moczu oraz częste oddawanie moczu

Postępowanie niefarmakologiczne: przyjmowanie płynów ok. 2 litry na dobę w rozłożonych porcjach w ciągu dnia, samocewnikowanie przy zaleganiu moczu wiekszym niż 100 ml, upośledzone opróżnianie pęcherza moczowego-ucisk nad spojeniem łonowym, zakwaszanie moczu.

Leki: infekcje układu moczowego- antybiotyki, pęcherz nadreaktywny-oksybutynina, zaleganie moczu-distygnina, zaleganie moczu oraz częste oddawanie moczu-tamsulozyna i toksyna botulinowa.

Badania nad nowymi lekami

Wprowadzenie leków doustnych – fingolimod -zarejestrowany w USA, -roczny koszt terapii – 48 tys. dolarów -do połowy 2011 r. ma podjąć decyzję Europejska Agencja Leków co do rejestracji leku w krajach Europy

Alemtuzumab – badania III fazy Anty-LINGO1 – I faza badań, ma stymulować odnowę

mieliny

Badania nad nowymi lekami cd.

Lizynopryl – lek hipotensyjny w badanich na myszach hamuje procesy autoagresji

Daklizumab

Podawanie dożylne immunoglobulin

Likwinomod

Rytuksymab

Temsirolimus

Mykofenolat mofetilu

Badania nad nowymi metodami

Zapowiedź nowej generacji interferonów podawanych rzadziej niż dotychczas - nawet raz w miesiącu

Leczenie plastrami -badania prowadzi Uniwersytet Medyczny w Łodzi -plaster zawiera 3 rodzaje antygenów mieliny, które poprzez swoje działanie zmniejszają szkodliwy wpływ limfocytów na otoczki mielinowe -wyniki wstępne obiecujące, w 2011 roku wyniki dalsze

Badania nad nowymi metodami cd.

Stenty żył szyjnych -teoria: CCSVI /nieprawidłowość odpływu krwi z mózgu i rdzenia/ -autor dr Paolo Zamboni -u chorych stwierdzano zaburzenia odpływu żylnego, ale również u osób zdrowych były takie same -wprowadzanie do żył szyjnych stentów mających za zadanie poprawić odpływ żylny -metoda obecnie stosowana też w Polsce, ale ze względu na brak podstaw naukowych nie posiada akceptacji i refundacji NFZ -osoby zainteresowane tym sposobem leczenia podejmują ryzyko na własną odpowiedzialność

Badania nad nowymi metodami cd.

Terapia komórkami macierzystymi -komórki macierzyste mogą stawać się dowolną komórką organizmu -komórki macierzyste dla transplantacji szpiku kostnego mogą być pobierane bezpośrednio z próbki szpiku kostnego lub z krwi -metoda jest nadal w fazie badań -nadal jest to terapia bardzo eksperymentalna i powiązana z wysokim ryzykiem / śmierć/ i może być brana pod uwagę jedynie w leczeniu ludzi z szybko postępującą chorobą.

Leczenie niekonwencjonalne Specjalne diety nie mają udowodnionej skuteczności

- promuje się zdrowy sposób odżywiana

Suplementacja witamin / A, C, E, B12/

Stosowanie preparatu Padma /tradycyjny przepis tybetański/

Bioenergoterapia

Homeopatia / podobne leczy się podobnym/

Laseroterapia /bliżej nieokreślone zmiany w ukł. Immunologicznym/

Metody relaksacyjne /joga, medytacje/

Hipoterapia - uwaga na upadki z konia i urazy ciała - przeciwwskazana dla osób z: osteoporozą, spastycznością, drgawkami w wywiadzie, zwyrodnienem stawów

Akupunktura

Leczenie niekonwencjonalne cd.

Hiperbaryczna terapia tlenem (HBO - Hyperbaric Oxygen Therapy): -obejmuje ona oddychanie tlenem pod zwiększonym ciśnieniem w specjalnie skonstruowanej komorze. -badania nie dostarczyły ostatecznych dowodów na istnienie korzyści dla pacjentów z SM.

Krioterapia - w niskiej temperaturze przewodnictwo nerwów rośnie – umożliwia to wykonywanie ćwiczeń, które w normalnej temperaturze byłyby utrudnione. -krioterapia nie może być traktowana jako samodzielna terapia, ale jako element fizjoterapii.


Ziele konopi indyjskich (cannabis) -Wiele osób z SM twierdzi, że ziele konopi indyjskich łagodzi objawy SM takie jak sztywność, skurcze i ból. -Cannabidoidy (substancje chemiczne w marihuanie) rzeczywiście mają skuteczne oddziaływanie na spastykę w SM. -Palenie marihuany, posiadanie, uprawa konopi są w Polsce nielegalne - sprzedawane pokątnie przez dealerów narkotykowych mogą być zanieczyszczone. -Ziele konopi indyjskich ma również skutki uboczne ! -W Wielkiej Brytanii został zarejestrowany lek zawierający THC (składnik marihuany, który obniża spastykę). Preparat ten nie ma rejestracji w Polsce.


Witamina D -podawana w dużych dawkach 4000 UI na dobę nie powodowała w terapii kilkumiesięcznej objawów ubocznych -aby móc przyjąć taką dawkę leku należałoby połykać kilkanaście tabletek na dzień -badania nie dostarczyły dowodów na skuteczność w odniesieniu do objawów i postępowania choroby


Decyzję o leczeniu niekonwencjonalnym ostatecznie podejmuje pacjent.

Konieczne jest , aby wiedział również o tym prowadzący lekarz neurolog.

Stosowanie niektórych sposobów terapii niekonwencjolanej może ujemnie wpływać na leczenie podstawowe.

Stosujmy zasadę „co za dużo - to niezdrowo”


Jednostronna dieta zawsze jest szkodliwa i zła.

Chory organizm potrzebuje wystarczajacego i wyważonego wyżywienia.

Dieta w SM oprócz zaleceń, ma też pewne ograniczenia – nie spowoduje to, że ta dieta będzie niesmaczna.


Warzywa -tak: wszystkie świeże lub głęboko zamrożone warzywa pędowe świeże zioła kuchenne -nie: warzywa w tłustych sosach

Owoce strączkowe – wszystkie rodzaje

Owoce – wszystkie rodzaje świeże lub zamrożone

Ziemniaki – gotowane w małej ilości wody puree z mlekiem kartofle w mundurkach zapiekane z serem


Chleb pełnoziarnisty

Produkty zbożowe -płatki pełnoziarniste -ryż, makaron pełnoziarnisty i sojowy

Ciasta i pieczywo tak -suche i ubogie w tłuszcze -ciasta lub ciastko na bazie twarogu i olei z dodatkiem kw. linolowego -możliwie mało jajka nie -ciasta bogatojajeczne -torty śmietanowe -pieczone w tłuszczu


Mleko i produkty mleczne tak – maslanka, serwatka, chude mleko, ubogi w tłuszcze kefir i inne produkty z kwaśnego mleka, chudy twaróg, ser o zawartości tłuszczu poniżej 45% w suchej masie nie – śmietana, bogate w tłuszcze produkty mleczne, sery powyżej 45% w suchej masie

Napoje tak – wody mineralne zwierajace wapń czyste soki owocowe białe wino zmieszane z wodą mineralną lampka czerwonego wina soki warzywne nie - alkohol


Orzechy włoskie, laskowe, migdały, pestki sojowe, pestki słonecznikowe, sezam

Tłuszcze i oleje tak – olej sojowy, lniany, rzepakowy, z orzechów laskowych, margaryna sojowa, olej z kiełków pszenicy nie – słonina, smalec, masło

Jajka tak- 1-2 żółtka na tydzień nie – produkty zawierające jajka /ciasta, makaron/


Ryby tak – wszystkie ryby morskie i słodkowodne skorupiaki ok. dwa posiłki w tygodniu nie - przygotowane z nieodpowiednimi tłuszczami

Mięso i wędliny tak – dwa małe dania mięsne na tydzień mięso zastąp soją do 3 razy w tygodniu nie – wszystkie wędliny, szynka, podroby

Codziennie powinno się jeść: owoce , warzywa, pełnoziarniste produkty

Pomoc psychologiczna

Wizyta u psychologa budzi niekiedy wiele kontrowersji wśród pacjentów. Obawa przed wizytą jest błędem!

W trakcie wizyty u neurologa pacjenci mówią o swoich problemach cielesnych pomijając sferę emocjonalną.

Psycholog mając odpowiednie kwalifikacje i doświadczenie po wstępnej rozmowie określi czy pacjent potrzebuje : - psychoterapii - zwykłej konsultacji psychologicznej - konsultacji u psychiatry

Depresja towarzyszyć może każdej chorobie przewlekłej, ale można ją skutecznie leczyć. Im wcześniej tym lepiej! O przyjmowanych lekach powiedz neurologowi !

Rehabilitacja – korzyści w SM

wzmocnienie siły mięśniowej oraz zapobieganie zanikom mięśni spowodowanym bezruchem

wzmocnienie ogólnej wydolności krążeniowo-oddechowej organizmu i przeciwdziałanie zmęczeniu

utrzymywanie lub zwiększenie zakresu ruchów w stawach, elastyczność mięśni i zapobieganie powstawaniu przykurczy

utrzymywanie równowagi i zwalczanie zaburzeń koordynacji

zwalczanie spastyczności

przeciwdziałanie skutkom unieruchomienia: odleżynom , odwapnieniu kości, zaparciom, infekcjom dróg moczowych,infekcjom układu oddechowego

podnoszenie aktywności ruchowej i psychicznej.

Zdrowy tryb życia

Dbaj o prawidłową dietę

Dbaj o higienę

Zachowuj w miarę możliwości aktywność ruchową / nawet kula czy wózek inwalidzki to twoi sprzymierzeńcy, aby wydostać się z domu/

Dbaj o prawidłowy sen /staraj się nie brać leków nasennych/

Zapobiegaj przegrzaniu organizmu

Odrzuć używki szczególnie papierosy i alkohol

Kontroluj wypróżnianie się /stolec i mocz/

Dbaj o odpoczynek fizyczny i psychiczny

Utrzymuj kontakty towarzyskie

Włącz w te starania swoich najbliższych

Opieka lekarza rodzinnego

On też powienien wiedzieć o twojej chorobie. Znajomość najczęstszych objawów neurologicznych,

typowych dla SM, pozwala na wczesne skierowanie pacjenta na konsultację neurologiczną.

Opieka lekarza rodzinnego jest bardzo ważna, zwłaszcza u chorych z wieloletnim zaawansowanym SM. Ważne jest leczenie objawowe, systematyczna rehabilitacja oraz profilaktyka i leczenie powikłań (zakażenia układu moczowego, zapalenia płuc, odleżyny).

Przyszłość SM

Obecnie prowadzii się wiele badań i wysuwa wiele hipotez dotyczących przyczyn i sposobów leczenia stwardnieniea rozsianego.

Prace nad stwardnieniem rozsianym to jedno z najbardziej rozwijających się pól badań!

Oczekujemy na nowe rejestracje leków. Pozwala to spojrzeć optymistycznie na najbliższe lata.

Dziękuję Państwu za uwagę

Stwardnienie rozsiane

Documents

Transcript of Stwardnienie rozsiane