Studia Podyplomowe IT w Biznesie Wprowadzenie do handlu elektronicznego

32
K.Subieta. SPIT, Wprowadzenie do handlu elektronicznego, Wykład 2, Folia 1 październik 2002 Studia Podyplomowe IT w Biznesie Wprowadzenie do handlu elektronicznego Wykład 2 Organizacja handlu elektronicznego Polsko-Japońska Wyższa Szkoła Technik Komputerowych, Warszawa Wykładowca: dr hab. inż. Kazimierz Subieta profesor PJWSTK [email protected] http://www.ipipan.waw.pl/~subieta

description

Polsko-Japońska Wyższa Szkoła Technik Komputerowych, Warszawa. Studia Podyplomowe IT w Biznesie Wprowadzenie do handlu elektronicznego. Wykład 2 Organizacja handlu elektronicznego. Wykładowca: dr hab. inż. Kazimierz Subieta profesor PJWSTK [email protected] - PowerPoint PPT Presentation

Transcript of Studia Podyplomowe IT w Biznesie Wprowadzenie do handlu elektronicznego

Page 1: Studia Podyplomowe IT w Biznesie Wprowadzenie do handlu elektronicznego

K.Subieta. SPIT, Wprowadzenie do handlu elektronicznego, Wykład 2, Folia 1 październik 2002

Studia Podyplomowe IT w BiznesieWprowadzenie do handlu elektronicznego

Wykład 2

Organizacja handlu elektronicznego

Polsko-Japońska Wyższa Szkoła Technik Komputerowych,

Warszawa

Wykładowca:dr hab. inż. Kazimierz Subieta profesor PJWSTK

[email protected]://www.ipipan.waw.pl/~subieta

Page 2: Studia Podyplomowe IT w Biznesie Wprowadzenie do handlu elektronicznego

K.Subieta. SPIT, Wprowadzenie do handlu elektronicznego, Wykład 2, Folia 2 październik 2002

Główne obszary handlu on-line (1)

Są towary, których sprzedaż za pomocą Internetu nie przyjmie się na szeroką skalę lub będzie miała stosunkowo marginalny charakter w stosunku do sprzedaży tradycyjnej. Chodzi o towary (search goods), których właściwości można zbadać za

pomocą zmysłów: dotyku, węchu i smaku. Na szeroką skalę można mówić o sprzedaży przez Sieć:

experience goods, których jakość można stwierdzić po fakcie dokonania pierwszego zakupu

credence goods, czyli towary, których jakość jest trudno stwierdzić po wielokrotnym zakupie (użyciu).

Dokonanie pierwszego zakupu w Sieci wymaga przełamania bariery psychologicznej. Elektroniczny handel zaczyna się od zakupu towarów o stosunkowo niskich

jednostkowych cenach, żeby po nabraniu zaufania klientów i oswojeniu się z nową formą zakupu, przenieść się na wyższy poziom.

Gdy powstawała „kolej żelazna" twierdzono, że człowiek zwariuje od szybkości zmieniających się krajobrazów. Wymagało to przełamania bariery psychologicznej. Podobnie z samolotem.

Page 3: Studia Podyplomowe IT w Biznesie Wprowadzenie do handlu elektronicznego

K.Subieta. SPIT, Wprowadzenie do handlu elektronicznego, Wykład 2, Folia 3 październik 2002

Główne obszary handlu on-line (2)

Największy udział mają obecnie towary bezpośrednio związane z informatyką, wszelkiego rodzaju akcesoria i części komputerowe, Przykładem jest pionier w tej dziedzinie, firma Dell, której witryna generuje

dzienny obrót w wysokości 30 mln. USD. Bardzo dużą popularnością cieszy się również sprzedaż książek,czego

przykładem może być spektakularny sukces największej na świecie Internetowej księgarni Amazon.com Inc. oraz sprzedaż przez Sieć płyt kompaktowych, na przykład w sklepie CDnow.

Na wysokich miejscach znajdują się również sklepy on-line specjalizujące się w obsłudze turystycznej.

Żywność raczej nie przyjmie się, jako towar w Internecie. Podobnie jest z ubraniami - sprzedaż ich przez Sieć jest mała. Przez Internet można kupić dom, czy samochód, określając szczegółowo

interesujące nas cechy.

Page 4: Studia Podyplomowe IT w Biznesie Wprowadzenie do handlu elektronicznego

K.Subieta. SPIT, Wprowadzenie do handlu elektronicznego, Wykład 2, Folia 4 październik 2002

Sposoby składania zamówień i etapy zakupów

Sposoby składania zamówień: wybieranie poszczególnych towarów i gromadzenie ich w wirtualnym

koszyku, bezpośrednio na stronie sklepu przesłanie zamównienia drogą poczty elektronicznej na adres sklepu

poprzez wypęłnienie i wysłanie wcześniej otrzymanego formularza Etapy zakupów on-line:

wybór towaru - w wirtualnym sklepie lub poprzez wypełnienie formularza otrzymanego pocztą elektroniczną

zapłata za zamówiony towar

Page 5: Studia Podyplomowe IT w Biznesie Wprowadzenie do handlu elektronicznego

K.Subieta. SPIT, Wprowadzenie do handlu elektronicznego, Wykład 2, Folia 5 październik 2002

Kategorie sklepów internetowych

Sklepy z prezentami i towarami kupowanymi pod wpływem impulsu (gdy wpadną nam w oko). Istota takiego sklepu opiera się na zaciekawieniu klienta produktem, a dopiero potem oferowanie mu możliwości zakupu

Witryny sprzedające artykuły o których można powiedzieć, że są w każdym sklepie takie same. Tego typu sklepy muszą mieć przede wszystkim dobrze opracowane systemy wyszukiwawcze oferowanych towarów

Sklepy oferujące towary, których zakup wymaga zastanowienia. Klient powinien mieć możliwość porównywania towarów, tak, aby miał pewność, że dokonuje właściwego wyboru

Sklepy zajmujące się sprzedażą towarów konfigurowanych, a więc takich, których cena zależy od wybranych przez klienta elementów

Sklepy oferujące towary, których skatalogowanie znacznie ułatwia przeszukiwanie całego asortymentu

Page 6: Studia Podyplomowe IT w Biznesie Wprowadzenie do handlu elektronicznego

K.Subieta. SPIT, Wprowadzenie do handlu elektronicznego, Wykład 2, Folia 6 październik 2002

Programy do obsługi internetowego sklepu

Supermarket (Polskie Sieci Informatyczne) Microsoft Merchant Server (z którego korzysta firma Optimus) Inter-Market 3D (Microsoft) EgoServer (Encanto) Web-Speed (CSBI -> Computerland S.A.) isklep (PDi) StoreFront Web Creator (Margmidlun) ViaCart (Vilgorin Sofrware Systems Development) eAuthor/Store Builder (HyperAct Inc.) SM Market (SuperMedia) Sprzedaż On-Line (Polska On-Line) IBM Net.Commerce 3.1. (IBM) Intershop 3 Merchant Edition, INTERSHOP Mall 1.0 (Intershop) WYSTAWA WWW (BIS) ..... wiele innych, w tym dedykowane do poszczególnych sklepów

Page 7: Studia Podyplomowe IT w Biznesie Wprowadzenie do handlu elektronicznego

K.Subieta. SPIT, Wprowadzenie do handlu elektronicznego, Wykład 2, Folia 7 październik 2002

Aspekty prawne Dość złożone, patrz http://panda.bg.univ.gda.pl/~m2000/a1.htm#okp

W polskim prawie praktycznie brak jest przepisów odnoszących się stricte do Internetu. Regulacja sieci informatycznych ogranicza się w zasadzie do kwestii

wydawania zezwoleń (koncesji) providerom. Na gruncie prawa polskiego, prezentowanie towarów na witrynach WWW

nie jest ofertą, lecz zaproszeniem do składania ofert. Takie zaproszenie do składania ofert nie ma waloru czynności prawnej.

Np. powstaje możliwość złożenia zamówienia w odpowiedzi na ofertę, przez osobę trzecią, bez wiedzy tego, kto występuje jako osoba składające to zamówienie (oświadczenie "podpisane cudzym nazwiskiem"). Zgodnie z przepisami, nie powstają skutki prawne po stronie osoby, króra padła ofiarą takiego "podszywania się" pod nią, co ma konsekwencje dla realizującego zamówienia sklepu internetowego.

Podpis elektroniczny, szyfrowanie z kluczem asymetrycznym – odpowiednie ustawy wymagają pracy nad powszechnym wdrożeniem.

Page 8: Studia Podyplomowe IT w Biznesie Wprowadzenie do handlu elektronicznego

K.Subieta. SPIT, Wprowadzenie do handlu elektronicznego, Wykład 2, Folia 8 październik 2002

Opodatkowanie - koncepcje

Kwestie związane z opodatkowaniem obrotu handlowego w Sieci budzą kontrowersje i rodzą wiele nowych problemów.

Generalnie w tej problematyce dominują 3 podejścia: uczynienie handlu w Internecie strefy wolnej od opodatkowania - swoistej duty free.

Taką koncepcje preferują USA: -> deklaracja prezydenta Clintona z 1 czerwca 1997 roku, zatytułowana: A Framework For Global Electronic Commerce.

stworzenie dla handlu elektronicznego całkowicie nowego, specyficznego, ściśle dostosowanego dla celów Sieci systemu podatkowego.

dostosowanie tradycyjnego systemu podatkowego dla celów handlu elektronicznego, z uwzględnieniem specyfiki tego nowego rodzaju handlu. Pogląd Unii Europejskiej w dokumencie: European Initiative in Electronic Commerce z 15 kwietnia 1997 roku.

Inna koncepcja: wprowadzenie tzw. bit tax - podatku od przekazywanej w Sieci informacji (podatek od bitów). Wysokość płaconego podatku zależy od ilości przesyłanych bitów. Ograniczenie ilości materiałów bezużytecznych, które jedynie zaśmiecają Sieć,

stworzenie skutecznej ochrony własności intelektualnej w Sieci. Internauci źle reagują na wszelkie ograniczenia swobody "surfowania" po Sieci. Kto ma prawo oceniać co jest w Sieci wartościowe, a co nie? Fałszywe załozenie, że każda jednostka informacji ma tę samą wartość.

Page 9: Studia Podyplomowe IT w Biznesie Wprowadzenie do handlu elektronicznego

K.Subieta. SPIT, Wprowadzenie do handlu elektronicznego, Wykład 2, Folia 9 październik 2002

Podatek VAT - podatek od towarów i usług

USA stoi na stanowisku, aby z Internetu utworzyć strefę wolną od podatku. Unia Europejska zajmuje stanowisko odwrotne. Czy VAT w Sieci będzie ściągalny?

Australia wprowadziła w swoim ustawodawstwie przepis, w myśl którego za sprowadzenie przez Internet z zagranicy powyżej 8 płyt kompaktowych należy zapłacić podatek VAT. Ale policja podatkowa nie jest w stanie ustalić tych, którzy takiego podatku nie zapłacą.

Kanada wprowadziła przepis zazwalający na pobieranie tego podatku od zamawianych w Sieci produktów, niezależnie od tego, czy wysyłane są pocztą, czy ściągane drogą elektroniczną. Ale klienci sami (sic!) podają stawkę.

Holandia zamierza otwierać wszystkie przesyłki, w których mogłyby (sic!) znajdować się płyty kompaktowe sprowadzone z innych krajów poprzez Sieć.

Proponuje się szereg rozwiązań mających na celu zapewnienie ściagalności VAT. Jak dotąd, wszystkie złe. Na przeszkodzie stoi demokratyczny i powszechny charakter Sieci, która bez

scentralizowanej kontroli (brrr...!) w istocie uniemożliwia ingerencję fiskusa w wirtualne transakcje.

Internet może implikować całkowicie nowe rozwiązania prawne.

Page 10: Studia Podyplomowe IT w Biznesie Wprowadzenie do handlu elektronicznego

K.Subieta. SPIT, Wprowadzenie do handlu elektronicznego, Wykład 2, Folia 10 październik 2002

Miejsce pobierania podatku

Jest to zasadnicza kwestia związana z praktyczną realizacją egzekwowania obowiązku podatkowego.

W przeciwieństwie do handlu tradycyjnego, handel elektroniczny nie jest dokonywany w konkretnym miejscu, lecz w cyberprzestrzeni, co ma szczególne znaczenie w obrotach międzynarodowych.

W państwach Unii Europejskej zasadą jest, że obowiązkiem podatkowym objęty jest dostawca, a nie odbiorca. Pozostaje problem ustalenia miejsca pobierania podatku, szczególnie w obrotach międzynarodowych. Podstawą objęcia obowiązkiem podatkowym danej osoby jest jego stała

siedziba w danym kraju. Jeżeli chodzi o usługi ze sfery dóbr niematerialnych, podatek jest pobierany

w miejscu siedziby nabywcy. Jeżeli natomiast przyjąć założenie, że dla określenia miejsca pobrania

podatku decydujące znaczenie ma lokalizacja serwera, pojawia się problem tzw. rajów podatkowych (tax havens), czyli metod na omijanie obowiązku podatkowego.

Page 11: Studia Podyplomowe IT w Biznesie Wprowadzenie do handlu elektronicznego

K.Subieta. SPIT, Wprowadzenie do handlu elektronicznego, Wykład 2, Folia 11 październik 2002

Klasyfikacja umów on-line

Wyróżnia się dwa zasadnicze rodzaje umów zawieranych w sieci Internet: typowe umowy on-line - dotyczą specyficznych usług on-line, a wiec

transakcje kupna/sprzedaży, które mogą być realizowane natychmiastowo, przez Sieć

atypowe umowy on-line - (nazwa błędnie sugeruje, że ten typ umów nie jest odpowiedni dla komercyjnego Internetu); przedmiotem jest zamawianie określonych towarów przez Sieć i ich fizyczna dostawa tradycyjnymi metodami do klienta.

Przykłady typowych umów on-line: kupno informacji korzystanie z baz danych usługi na życzenie (on demand); video on demand, Newsgroups, BBS umożliwienie dostępu do Sieci przekazywanie poczty elektronicznej sprzedaż software'u (oprogramowania) przesyłanie użytkownikom określonych materiałów (direct mailing)

Page 12: Studia Podyplomowe IT w Biznesie Wprowadzenie do handlu elektronicznego

K.Subieta. SPIT, Wprowadzenie do handlu elektronicznego, Wykład 2, Folia 12 październik 2002

Wirtualne sklepy polskie (niektóre)

HBM Wheels - akcesoria samochodowe Helion - literatura informatyczna Krokodyl - sprzęt audio-video i AGD Vahalla - gry i programy multimedialne Empik - płyty i kasety HBZ - komputery, oprogramowanie, książki, płyty, kasety, namioty, AGD itd. RheinWein Polska - wina reńskie i francuskie Sklep motoryzacyjny Dr Bucik - najlepsze obuwie świata Vivid.pl – muzyka, filmy, książki, multimedia, zabawki Upside Down - odzież młodzieżowa i zapalniczki Nahlik Soft - oprogramowanie NetBook - książki Dom Wydawniczy ABC - księgarnia prawnicza Perfumeria - perfumy damskie i męskie Vivat - prezenty świąteczne

Page 13: Studia Podyplomowe IT w Biznesie Wprowadzenie do handlu elektronicznego

K.Subieta. SPIT, Wprowadzenie do handlu elektronicznego, Wykład 2, Folia 13 październik 2002

Formy płatności za towary zakupione przez Sieć

klient płaci przy zamawianiu towarów klient płaci przy odbiorze zamówionych towarów (rozwiązanie niedobre)

Dwa typy płatności za towary zakupione przez Sieć: tradycyjny sposób zapłaty - od którego powinno się odchodzić elektroniczy sposób zapłaty

Tradycyjne sposoby zapłaty za zakupione przez Sieć towary: przelew bankowy przekaz na konto (przekaz pieniężny) zaliczenie pocztowe (płatność przy odbiorze) czek

Elektroniczne sposoby zapłaty za zakupione przez Sieć towary: karta kredytowa czeki elektroniczne (Digital Checks, Digital Bank Checks) system kontowy Smart Cards (elektroniczna portmonetka) elektroniczny (cyfrowy) pieniądz - (elektroniczna gotówka E-Cash firmy DigiCash)

Inne (na razie w opracowaniu, m.in. płatność poprzez SMS)

Page 14: Studia Podyplomowe IT w Biznesie Wprowadzenie do handlu elektronicznego

K.Subieta. SPIT, Wprowadzenie do handlu elektronicznego, Wykład 2, Folia 14 październik 2002

Płatności kartą płatniczą

Wydawca karty (np. PKO)

eService – agent rozliczeniowy

Visa, Europayorganizacja kart płatniczych

Klient – posiadacz karty

akceptant – punkt handlowo-usługowy

płaci za usługi płaci za usługi

prowizja dla wydawcy

dokonuje zakupu za 100 zł

płaci za obsługętransakcji

kartowej np. 3%

rozliczatransakcję 97 zł

opłaty za posiadanie karty

obciąża rachunek klienta kwotą

transakcji 100 zł

Page 15: Studia Podyplomowe IT w Biznesie Wprowadzenie do handlu elektronicznego

K.Subieta. SPIT, Wprowadzenie do handlu elektronicznego, Wykład 2, Folia 15 październik 2002

Uczestnicy transakcji kartowej

Organizacja płatnicza zrzeszająca banki – wydawców kart, np. Visa International, Europay International, lub American Express.

Emitent kart, najczęściej bank, np. PKO BP. Centrum autoryzacyjno-rozliczeniowe, np. eService przetwarzające i

rozliczające transakcje kartowe we współpracujących z nim placówkach (akceptanci)

Posiadacz karty upoważniony przez emitenta do dokonywania płatności bezgotówkowych za zakupione towary i usługi oraz pobierania gotówki z bankomatu.

Akceptant, czyli punkt handlowo-usługowy honorujący karty na podstawie umowy zawartej z jednym z centrów rozliczeniowych.

Koszt transakcji: prowizje dla wszystkich uczestników w/w cyklu + koszta połączeń telekomunikacyjnych. W sumie: koszta dość spore, które uniemożliwiają tzw. mikro-płatności, np. zakupy za 5 zł.

Page 16: Studia Podyplomowe IT w Biznesie Wprowadzenie do handlu elektronicznego

K.Subieta. SPIT, Wprowadzenie do handlu elektronicznego, Wykład 2, Folia 16 październik 2002

Perspektywy rozwoju e-handlu w Europie

Europa jest w tyle za USA w rozwoju komercyjnego Internetu. Przyczyny: Obsesyjne dążenie Unii Europejskiej do opodatkowania działalności komercyjnej w

Internecie. Hamowanie rozwoju sieciowego handlu przez związki zawodowe.

W Europie Środkowo-Wschodniej - słaba infrastruktura techniczna, wysoki koszt połączeń, mała popularność kart płatniczych.

Utrudnieniem jest mentalność i ostrożność przedsiębiorców-Europejczyków w zakresie wykorzystania Internetu.

Europa nie ma takich tradycji w komercyjnym korzystaniu z Sieci jak USA. Warunkiem pomyślnego rozwoju komercyjnego Internetu jest rozwój przemysłu

komputerowego jako takiego. W Europie brakuje mechanizmów, które zadecydowały o sukcesie branży IT w USA. W Europie nie ma współpracy między specjalistami branży komputerowej,

inwestorami, prawnikami oraz analitykami. Europejskie rynki kapitałowe są niezbyt płynne, rynki zbytu podzielone, a obywatele

obawiają się ryzyka inwestycyjnego.

Page 17: Studia Podyplomowe IT w Biznesie Wprowadzenie do handlu elektronicznego

K.Subieta. SPIT, Wprowadzenie do handlu elektronicznego, Wykład 2, Folia 17 październik 2002

Handel elektroniczny w Polsce

Handel elektroniczny w Polsce wciąż pozostaje na wczesnym stadium rozwoju. Zaledwie 16% Polaków powyżej 15 roku życia, czyli niecałe 5 milionów osób, ma dostęp do

Internetu, a 11% używa go przynajmniej raz w miesiącu. Polscy przedsiębiorcy korzystają z Sieci w nieco większym stopniu, choć nie do celów sprzedaży

– 58% firm w Polsce ma stronę internetową, ale 92% spośród nich nie oferuje przez Internet żadnych usług.

Najważniejszymi czynnikami, które wpływają na zwolnienie tempa rozwoju handlu elektronicznego w Polsce, są: zaledwie 10,2% gospodarstw domowych posiada komputer PC mało rozwinięta infrastruktura telekomunikacyjna – w Polsce na 100 osób 26 posiada telefon

stacjonarny (dla porównania, średnia europejska wynosi 36) wysokie ceny dostępu do Internetu – średni koszt 20-godzinnego połączenia telefonicznego z

Internetem wynosi w Polsce 68 USD, znacznie wyższy niż w Europie Zachodniej i USA. Niskie bezpieczeństwo serwerów. W Polsce na milion mieszkańców przypada 2,5 tzw.

bezpiecznego serwera (w porównaniu do 190 w najlepiej pod tym względem rozwiniętych USA). Około 33% respondentów w badaniach opinii publicznej twierdzi, że konieczność używania

karty płatniczej do zakupu dóbr w Internecie jest najistotniejszą przeszkodą dla rozwoju handlu elektronicznego.

Brak odpowiednich regulacji prawnych – przepisów wykonawczych dotyczących elektronicznego podpisu, a także procedur szyfrowania

Niski poziom wykształcenia– zaledwie około 8% dorosłych Polaków ma wyższe studia.

Page 18: Studia Podyplomowe IT w Biznesie Wprowadzenie do handlu elektronicznego

K.Subieta. SPIT, Wprowadzenie do handlu elektronicznego, Wykład 2, Folia 18 październik 2002

E-handel a telefonia komórkowa

Telefonia komórkowa daje szansę na przyśpieszenie rozwoju handlu detalicznego poprzez Internet.

Podobnie jak w całej Europie, w Polsce stosunkowo dużo osób korzysta z telefonów komórkowych.

Ministerstwo Łączności szacuje, że do końca roku 2000 liczba telefonów komórkowych osiągnie w Polsce 6,8 mln. Odpowiada to około 17% ogółu Polaków.

Gwałtowny wzrost liczby telefonów komórkowych (w 1998 r. – o 253%) zdaje się być najlepszą szansą dla Polski, aby dogonić Europę w ilości osób, które dokonują zakupów poprzez Internet.

Istnieją pomysły na organizację e-handlu (płatności) poprzez telefonię komórkową.

Page 19: Studia Podyplomowe IT w Biznesie Wprowadzenie do handlu elektronicznego

K.Subieta. SPIT, Wprowadzenie do handlu elektronicznego, Wykład 2, Folia 19 październik 2002

Polscy użytkownicy Internetu

Aktualny odsetek populacji używający Internetu wciąż jest w Polsce dość niski (7,5%). Ale w polskich warunkach 7,5% oznacza około 3 miliony potencjalnych klientów, rynek ma więc już spory potencjał. W roku 2000 liczba internautów podwoiła się prawie w stosunku do roku

poprzedniego, osiągając poziom 15,7% (w 1999 osoby mające dostęp do Internetu stanowiły 8,5% populacji Polaków powyżej 15 roku życia).

Obecnie 31% polskich internautów ma dostęp do Sieci w domu, natomiast zaledwie 1,2 mln (czyli 4%) ma dostęp do Internetu w pracy. Większość polskich internautów to ludzie młodzi (60% spośród nich jest w wieku 15-30 lat) oraz mężczyźni (stanowią około 65%).

Ponadto typowy internauta jest lepiej wykształcony od przeciętnego Polaka, mieszka w wielkim mieście i zazwyczaj wykonuje pracę umysłową.

Całkowitą liczbę osób, które dokonują zakupów w Internecie (ang. e-shoppers) można w Polsce oszacować na 250 000 osób, spośród których ok. 80% to mężczyźni. Z zakupów w Internecie korzystają przede wszystkim zamożniejsi Polacy:

przeciętny e-shopper zarabia około 2x więcej niż przeciętny Polak (dochody gospodarstwa domowego odpowiednio na poziomie ok. 3600 zł i ok.1800 zł).

Page 20: Studia Podyplomowe IT w Biznesie Wprowadzenie do handlu elektronicznego

K.Subieta. SPIT, Wprowadzenie do handlu elektronicznego, Wykład 2, Folia 20 październik 2002

Handel elektroniczny a związki zawodowe ost.27.11.03

Związki zawodowe w krajach Unii Europejskiej żądają wstrzymania (!) rozwoju sektora handlu elektronicznego o nazwie e-services. E-services (określenie HP) - to świadczenie usług lub udostępnianie

informacji za pośrednictwem Sieci. Jest to usługa lub zasób dostępny za pośrednictwem Internetu, zapewniający

obsługę transakcji oraz wykonywanie zadań lub rozwiązywanie problemów, który może być wykorzystywany przez ludzi i firmy.

Ostre protesty podniosły związki zawodowe we Włoszech, Hiszpanii, Francji, Grecji i Portugalii. Przyczyną jest obrona miejsc pracy: wiele dotychczasowych miejsc zniknie

gdy handel na wielką skalę będzie odbywać się poprzez Sieć. Jest to bardzo niepokojące, oznacza ograniczenie wolnej konkurencji i

swobody wyboru. Patrz niszczenie zmechanizowanych krosen w Lyonie w XIX wieku.

Polska nie jest jeszcze na tym etapie, Solidarność ma inne problemy, jak również populiści z Samoobrony i LPR. Nie ma jednak wątpliwości, wszystko przed nami...

Page 21: Studia Podyplomowe IT w Biznesie Wprowadzenie do handlu elektronicznego

K.Subieta. SPIT, Wprowadzenie do handlu elektronicznego, Wykład 2, Folia 21 październik 2002

Intranet gospodarczy

Wydzielony z publicznej sieci Internet system (sieci handlowe) służący do prowadzenie handlu elektronicznego między firmami (segment B2B). Jego odrębność polega na chronionym, autoryzowanym dostępie. Dane i

dostęp do danych są chronione za pomocą specjalnych systemów zabezpieczających, transmisja danych jest kodowana, a informacje dostępne jedynie dla określonego rodzaju użytkowników posiadających cyfrowy certyfikat autoryzacji.

Początkiem Intranetu gospodarczego był rok 1992 kiedy powstała Global Trade Point Network - sieć łącząca istniejące już punkty wymiany informacji handlowych, dokumentów i realizacji płatności. W 1994 pod patronatem ONZ odbyło się międzynarodowe sympozjum na

temat skuteczności i obniżenia kosztów w handlu międzynarodowym na którym podjęto decyzję o utworzeniu tzw. Trade Points, czyli punktów wymiany informacji gospodarczych.

W 1997 roku w Bankoku po raz pierwszy przedstawiono bezpieczny system wymiany informacji handlowej - Secure Electronic Trade Opportunity System, który posiadał już system bezpieczeństwa o nazwie SEAL - Secure Electronic Authentication Link.

Page 22: Studia Podyplomowe IT w Biznesie Wprowadzenie do handlu elektronicznego

K.Subieta. SPIT, Wprowadzenie do handlu elektronicznego, Wykład 2, Folia 22 październik 2002

Intranet Gospodarczy tworzą między innymi...

bazy danych o firmach informacje handlowe sieci i węzły handlowe przeszukiwarki biznesowe 64 Międzynarodowe Izby Przemysłowo-Handlowe ambasady (ambasady elektroniczne) sieci ekstranetowe otwarte i zamkniete giełdy towarowe potrale narodowe lub globalne portale firmowe i informacyjne witryny WebEDI

Page 23: Studia Podyplomowe IT w Biznesie Wprowadzenie do handlu elektronicznego

K.Subieta. SPIT, Wprowadzenie do handlu elektronicznego, Wykład 2, Folia 23 październik 2002

Sieci Intranetu Gospodarczego

Główne: Global Trade Point Network World Trade Centers Association TradeNet World World Trade Zone East Europe Business

Unifikacja sieci handlowych. Przy dużej ilości sieci handlowych oraz globalności Internetu naturalne jest

dążenie do unifikacji systemów elektronicznych handlu międzynarodowego. W Genewie powołano do życia ISETO - International Secure Electronic

Transactions Organization, czyli Międzynarodową Organizację ds. Bezpieczeństwa Transakcji Elektronicznych.

Międzynarodowa Unia Telekomunikacji (ITU) wraz ze Światowym Centrum Handlu w Genewie opracowują GECN - Global Electronic Commerce Network, czyli Światową Sieć Elektronicznego Handlu.

Specjalny program pomocy krajom rozwijającym się: ECDC - Electronic Commerce for Developing Countries.

Page 24: Studia Podyplomowe IT w Biznesie Wprowadzenie do handlu elektronicznego

K.Subieta. SPIT, Wprowadzenie do handlu elektronicznego, Wykład 2, Folia 24 październik 2002

Funkcje i zalety Intranetu Gospodarczego

Funkcje: poszukiwanie informacji gospodarczych poszukiwanie informacji o firmach i potencjalnych klientach umieszczanie zapytań ofertowych oraz oferty - poszukiwanie partnerów handlowych przeprowadzanie tranzakcji handlowych - zawieranie kontraktów, realizacja płatności wymiana dokumentów handlowych i bankowych

Zalety: taniość dostępność szybkość pewność efektywność bezpieczeństwo łatwość oszczędność (czasu)

Page 25: Studia Podyplomowe IT w Biznesie Wprowadzenie do handlu elektronicznego

K.Subieta. SPIT, Wprowadzenie do handlu elektronicznego, Wykład 2, Folia 25 październik 2002

EDI (Electronic Data Interchange)

Elektroniczna wymiana danych - standardyzowanych elektronicznych dokumentów handlowych, m.in. przez wykorzystanie sieci Internet, między partnerami biznesowymi. EDI jest wykorzystywane w handlu elektronicznym w segmencie business-

to-business. Systemami EDI zainteresowały się najpierw wielkie firmy. Częstotliwość

zawierania kontraktów i przeprowadzania rozmów handlowych w międzynarodowych koncernach jest duża, a więc i oszczędności uzyskiwane dzięki korzystaniu z EDI są duże. Spadek kosztów własnych ponoszonych na łączności i wymianie informacji

między firmami. Małe i średnie firmy zaczęły wprowadzać EDI trochę później, częściowo

w wyniku presji ze strony dużych firm, których są partnerami (dostawcami, pośrednikami, odbiorcami).

Page 26: Studia Podyplomowe IT w Biznesie Wprowadzenie do handlu elektronicznego

K.Subieta. SPIT, Wprowadzenie do handlu elektronicznego, Wykład 2, Folia 26 październik 2002

Generacje EDI

Generacja I stosowane głównie własne rozwiązania oprogramowania transmisja przez kosztowne sieci prywatne,

Generacja II postępująca standaryzacja: EDI-FACT, ANSI X12 sieci VAN (Value-Added Network) - medium transportowe

umożliwiające translację między różnymi systemami i typami komputerów

lepsza i tańsza transmisja danych Generacja III

wykorzystanie sieci Internet do transmisji (najtańsze medium, zasięg ogólnoświatowy).

Page 27: Studia Podyplomowe IT w Biznesie Wprowadzenie do handlu elektronicznego

K.Subieta. SPIT, Wprowadzenie do handlu elektronicznego, Wykład 2, Folia 27 październik 2002

Sektory gospodarki i kraje wykorzystujące EDI

Sektory gospodarki: przemysł motoryzacyjny przemysł elektroniczny transport

Główne kraje wykorzystujące EDI: USA Wielka Brytania Niemcy Holandia

Page 28: Studia Podyplomowe IT w Biznesie Wprowadzenie do handlu elektronicznego

K.Subieta. SPIT, Wprowadzenie do handlu elektronicznego, Wykład 2, Folia 28 październik 2002

Korzyści z EDI

Oszczędności - spadek kosztów własnych ponoszonych na łączności i wymianie inormacji między firmami.

Wzrost efektywności: system produkcji JIT (just-in-time)- dostarczanie części do produkcji wprost

na linie produkcyjne. system precyzyjnego zaopatrzenia i dostaw - Lean Supply - realizacja dostaw

na żądanie. Uzyskanie przewagi nad konkurencją. Szybsza reakcja na zmiany i potrzeby. Wprowadzenie EDI w węższym zakresie (jedynie przesyłanie

dokumentów i informacji) nie wymaga żadnych zmian ani w strukturze organizacyjnej firmy, ani w metodach jej działania.

Znaczenie symboliczne - korzystanie z EDI jest wyrazem zaufania do partnera handlowego i chęci długoletniej współpracy.

Page 29: Studia Podyplomowe IT w Biznesie Wprowadzenie do handlu elektronicznego

K.Subieta. SPIT, Wprowadzenie do handlu elektronicznego, Wykład 2, Folia 29 październik 2002

Standardyzacja

Ujednolicenie formatu przesyłanych informacji i danych jest najważniejszym i niezbędnym czynnikiem warunkującym rozwój i korzystanie z EDI. Partnerzy wykorzystują do tego celu jednakowe standardy i oprogramowanie

umożliwiające ich tworzenie. Handel elektroniczny ma charakter globalny, niezbędna jest więc

standaryzacja o zasięgu międzynarodowym. W ramach różnych organizacji międzynarodowych (UE, WTO, OECD itd.)

powołano specjalne komórki zajmujące się nadzorowaniem EDI oraz jej standaryzacją.

Standardy EDI. EDI-FACT - (popierany przez UE i ONZ) - standard międzynarodowy ANSI X12 - standard amerykański

Page 30: Studia Podyplomowe IT w Biznesie Wprowadzenie do handlu elektronicznego

K.Subieta. SPIT, Wprowadzenie do handlu elektronicznego, Wykład 2, Folia 30 październik 2002

Przeszkody we wprowadzaniu EDI

Duże zróżnicowanie poszczególnych sektorów gospodarki Niektóre kraje wypracowały własne standardy międzynarodowe - np.

UKEDI w Wiekiej Brytanii Współdziałanie w skali międzynarodowej nie jest łatwe Konflikt interesów poszczególnych grup użytkowników Konieczność zmiany przyzwyczajeń Brak wiedzy Duże koszty wprowadzenia EDI - w niektórych regionach, bez pomocy

państwa, bariera nie do pokonania dla małych i średnich firm.

Nowa inicjatywa – tworzenie standardów na podstawie XML. nie jest jasny stosunek tej nowej fali do EDI istnieją opinie, że EDI jest przestarzałą technologią nie pasującą do obecnych

tendencji w zakresie rozwoju Internetu.

Page 31: Studia Podyplomowe IT w Biznesie Wprowadzenie do handlu elektronicznego

K.Subieta. SPIT, Wprowadzenie do handlu elektronicznego, Wykład 2, Folia 31 październik 2002

Elementy składowe dokumentu EDI

Rodzaj Wyjaśnienie Przykład

pole danych

- podstawowy element informacji

- nie podlega dalszemu podziałowi

nazwisko, ulica, miasto, kod pocztowy

segment - tworzą go powiązane między sobą dane

- pełni rolę integratora pokrewnych ze sobą danych

- pozwala odróżnić podobne dane tworzące inny segment

adres odbiorcy (nazwisko, ulica, miasto, kod pocztowy),

drugi adres odbiorcy

wiadomość zestaw transakcyjny, czyli:

- zestaw wszystkich segmentów stanowiący kompletny dokument elektroniczny

- odpowiednik papierowego dokumentu (np. faktury, polecenia przelewu, avisa, reklamacji)

adres dobiorcy,

drugi adres odbiorcy

koperta nagłówek umieszczany na początku powiązanych ze sobą wiadomości oraz stopki kończące każdą wiadomość

Page 32: Studia Podyplomowe IT w Biznesie Wprowadzenie do handlu elektronicznego

K.Subieta. SPIT, Wprowadzenie do handlu elektronicznego, Wykład 2, Folia 32 październik 2002

EDI - rodzaje dokumentów, etapy komunikacji

Rodzaje dokumentów EDI: handlowe: katalogi, zamówienia, faktury itd. przewozowe: zlecenia transportowe, aviso dostaw itd. finansowe: przelewy, informacje o operacjach bankowych

Etapy komunikacji EDI: zgromadzenie danych - wprowadzanie ręcznie, importowanie z gotowych baz

danych lub arkuszy kalkulacyjnych translacja takiego pliku na standard EDI (z odpowiednim podziałem na

elementy składowe dokumentu EDI) umieszczenie dokumentu EDI w skrzynce nadawczej klienta poczty e-mail wysłanie poprzez sieć VAN lub sieć Internet do skrzynki odbiorczej adresata adresat wiadomości odbiera i dokonuje translacji otrzymanego dokumentu

EDI na format aplikacji z której korzysta