Strategia Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego na Dolnym … · 2013-04-11 · STRATEGIA ROZWOJU...

STRATEGIA ROZWOJU SPOŁECZEŃSTWA INFORMACYJNEGO NA DOLNYM ŚLĄSKU DO ROKU 2020 2012

DOKUMENT STRATEGII. ZAŁĄCZNIK A. WYCIĄG Z DIAGNOZY 3.2

Jednostka organizacyjna

Instytut Telekomunikacji, Teleinformatyki i Akustyki

Strategia Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego na Dolnym Śląsku do roku 2020

Dokument strategii

Wersja 3.2

Autorzy Janusz Klink Marek Kurzyński Jacek Oko Zdzisław Szalbierz Marek Średniawa Rafał Trzaska Krzysztof Walkowiak Magdalena Węglarz Michał Woźniak

Słowa kluczowe

Społeczeństwo informacyjne

Technologie informatyczne

Krótkie streszczenie

Dokument strategii definiuje misję i wizję Strategii Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego na Dolnym Śląsku do roku 2020. Określa cele główne i cząstkowe oraz prezentuje działania służące realizacji strategii.


DOKUMENT STRATEGII 3.2

Strona 2 z 80

SPIS TREŚCI

1 Streszczenie............................................................................................................................. 6

2 Status dokumentu ................................................................................................................. 10

3 Definicje i wartości ................................................................................................................ 15

4 Diagnoza stanu rozwoju społeczeństwa informacyjnego na Dolnym Śląsku ............................. 18

4.1 Diagnozy obszarowe ................................................................................................................. 18

4.2 Analiza SWOT............................................................................................................................ 20

4.3 SWOT funkcjonalny .................................................................................................................. 23

5 Misja i wizja Strategii Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego do roku 2020 .......................... 32

5.1 Misja ......................................................................................................................................... 32

5.2 Wizja ......................................................................................................................................... 33

5.3 Efekt przyjęcia wizji dla społeczeństwa, władz lokalnych i przedsiębiorstw ............................ 34

6 Cele Strategii Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego na Dolnym Śląsku do roku 2020 .......... 37

6.1 Cel 1 – Sprawna przestrzeń cyfrowa ........................................................................................ 37

6.2 Cel 2 – Wzrost jakości życia mieszkańców ................................................................................ 40

6.3 Cel 3 – Wzrost konkurencyjności i innowacyjności .................................................................. 47

7 Działania priorytetowe i kluczowe realizujące cele SRSI .......................................................... 51

8 Działania główne w układzie zorientowanym na podmioty uczestniczące w tworzeniu

przestrzeni cyfrowej Dolnego Śląska ........................................................................................... 59

8.1 Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego – UMWD ............................................... 59

8.2 Jednostki Samorządu Terytorialnego (gminy i powiaty) województwa dolnośląskiego – JST . 61

8.3 Podmioty gospodarcze, dla których JST są organem założycielskim – P_JST ........................... 62

8.4 Podmioty gospodarcze, dla których organy centralne są organem założycielskim – P_OC ..... 62

8.5 Podmioty gospodarcze – PG ..................................................................................................... 63

8.6 Jednostki badawczo-rozwojowe (w tym nauka) – JBR ............................................................. 64

8.7 Organizacje pozarządowe – OP (NGO) ..................................................................................... 64

8.8 Media ........................................................................................................................................ 65



Strona 3 z 80

9 Główne rezultaty działań ....................................................................................................... 66

10 Monitorowanie wdrażania strategii ....................................................................................... 67

10.1 Zdefiniowanie kluczowych procesów ....................................................................................... 72

10.2 Zdefiniowanie wskaźników i miar rezultatów .......................................................................... 77

SPIS TREŚCI - załącznik

1 Wprowadzenie ........................................................................................................................ 6

2 Diagnoza stanu Społeczeństwa Informacyjnego na Dolnym Śląsku ............................................ 8

2.1 Infrastruktura ICT ....................................................................................................................... 8

2.2 ICT w gospodarstwach domowych ........................................................................................... 10

2.2.1 Komputery i Internet w gospodarstwach domowych ................................................... 10

2.2.2 Typ gospodarstwa domowego i jego dochód a dostęp do Internetu ........................... 13

2.2.3 Zróżnicowanie przestrzenne dostępu do Internetu na terenie województwa ............. 15

2.2.4 Uwarunkowania związane ze statusem zawodowym, wiekiem i wykształceniem ....... 16

2.2.5 Dostęp a korzystanie ..................................................................................................... 18

2.2.6 Wykorzystanie technologii mobilnych .......................................................................... 19

2.3 Wykorzystanie ICT w przedsiębiorstwach ................................................................................ 20

2.3.1 Korzystanie z technologii informacyjno-komunikacyjnych w przedsiębiorstwach ....... 20

2.3.2 Firmy sektora ICT ........................................................................................................... 23

2.4 ICT w szkołach ........................................................................................................................... 24

2.4.1 Komputery i Internet w szkołach podstawowych, gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych

24

2.5 Informatyzacja urzędów administracji publicznej .................................................................... 27

2.5.1 ICT w urzędach administracji publicznej ....................................................................... 27

2.5.2 Utrzymanie infrastruktury IT ......................................................................................... 28

2.5.3 Budżet przeznaczony na informatyzację ....................................................................... 29

2.5.4 Korzystanie z technologii informacyjno-komunikacyjnych w urzędach administracji

publicznej .................................................................................................................................. 31

2.5.5 Strony internetowe JST i ich funkcjonalność ................................................................. 34



Strona 4 z 80

2.6 Edukacja na poziomie akademickim i potencjał naukowo-badawczy ...................................... 39

2.7 Transfer innowacji .................................................................................................................... 48

2.8 ICT w służbie zdrowia ............................................................................................................... 51

2.9 Uwarunkowania demograficzne ............................................................................................... 52



Strona 5 z 80

Spis rysunków: Rysunek 1. Idea przestrzeni cyfrowej województwa dolnośląskiego ........................................................... 33

Spis Tabel: Tabela 1. Zestawienie podstawowych informacji o projekcie ................................................................... 11

Tabela 2. Zestawienie głównych pojęć i skrótów stosowanych w dokumencie strategii ........................... 15

Tabela 3. Zbiorcza analiza SWOT w zakresie społeczeństwa informacyjnego Dolnego Śląska –

czynniki wewnętrzne ................................................................................................................ 20

Tabela 4. Zbiorcza analiza SWOT w zakresie społeczeństwa informacyjnego Dolnego Śląska –

czynniki zewnętrzne ................................................................................................................. 21

Tabela 5. Analiza SWOT w zakresie społeczeństwa informacyjnego Dolnego Śląska – jednolity

rynek cyfrowy ........................................................................................................................... 23

Tabela 6. Analiza SWOT w zakresie społeczeństwa informacyjnego Dolnego Śląska –

interoperacyjność ..................................................................................................................... 24

Tabela 7. Analiza SWOT w zakresie społeczeństwa informacyjnego Dolnego Śląska – zaufanie i

bezpieczeństwo ........................................................................................................................ 25

Tabela 8. Analiza SWOT w zakresie społeczeństwa informacyjnego Dolnego Śląska – szybki dostęp

do Internetu .............................................................................................................................. 26

Tabela 9. Analiza SWOT w zakresie społeczeństwa informacyjnego Dolnego Śląska –

badania i innowacje ................................................................................................................. 27

Tabela 10. Analiza SWOT w zakresie społeczeństwa informacyjnego Dolnego Śląska – umiejętność

wykorzystania technologii cyfrowych i włączenie społeczne ..................................................... 28

Tabela 11. Analiza SWOT w zakresie społeczeństwa informacyjnego Dolnego Śląska – korzyści z

technik informacyjnych dla obywateli ...................................................................................... 30

Tabela 12. Działania priorytetowe i kluczowe dla celu cząstkowego 1.1. ................................................... 51













Tabela 25. Zestawienie podmiotów wraz z oznaczeniami .......................................................................... 59

Tabela 26. Procesy kluczowe ...................................................................................................................... 72

Tabela 27. Wskaźniki i miary rezultatów .................................................................................................... 77



Strona 6 z 80

1 Streszczenie

Aktualne trendy obserwowane w gospodarkach światowych wskazują, że podstawą

rozwoju społeczeństwa informacyjnego jest powszechny dostęp do informacji i wiedzy.

Jednym z istotnych czynników stymulujących wzrost gospodarczy jest umiejętność

pozyskiwania, gromadzenia i wykorzystywania informacji, dzięki dynamicznemu rozwojowi

technologii informacyjnych i komunikacyjnych (ang. Information and Communication

Technologies – ICT). Strategia Europa 2020 przypisuje kluczowe znaczenie technologiom ICT,

jako motorowi wzrostu gospodarczego, konkurencyjności gospodarki i zatrudnienia. Chcąc

włączyć się w realizację celów rozwoju przyjętych przez Unię Europejską, a także mając

na uwadze sprostanie konkurencji w gospodarce opartej na wiedzy Urząd Marszałkowski

Województwa Dolnośląskiego w partnerstwie z Politechniką Wrocławską zrealizował projekt,

którego efektem jest opracowanie przez Zespół Badawczy Politechniki Wrocławskiej

„Strategii Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego na Dolnym Śląsku do roku 2020”.

Przygotowana „Strategia rozwoju społeczeństwa informacyjnego na Dolnym Śląsku do

roku 2020” jest spójna ze „Strategią rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Polsce do

roku 2013”, która wytycza kierunki rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Polsce.

Wpisuje się również w tematykę „Długookresowej Strategii Rozwoju Kraju” opracowanej

przez Ministerstwo Cyfryzacji i Administracji. Ponadto niniejsza Strategia uwzględnia

priorytety europejskiej polityki w dziedzinie społeczeństwa informacyjnego wynikające

z założeń „Strategii Europa 2020” oraz Europejskiej agendy cyfrowej.

Celem Strategii jest jeszcze silniejsze wpisanie regionu w światowe trendy związane

z rozwojem technologii informacyjnych, rozwojem gospodarczym oraz rozwojem kapitału

społecznego (społeczeństwa obywatelskiego).

Zgodnie z przyjętą na potrzeby niniejszego dokumentu definicją, społeczeństwo

informacyjne to takie, dla którego kluczowym dobrem jest informacja oraz sposób jej

przekazywania. Jest to nowy rodzaj społeczeństwa charakterystyczny dla krajów, gdzie



Strona 7 z 80

wykorzystywanie informacji oraz intensywna, pod względem wiedzy, produkcja odgrywają

dominującą rolę.

Rozwój społeczeństwa informacyjnego Dolnego Śląska koncentruje się na realizacji

działań, których celem jest wykreowanie bezpiecznej i efektywnie wykorzystywanej

przestrzeni cyfrowej, w której instytucje samorządowe i państwowe, przedsiębiorcy oraz

mieszkańcy świadomie uczestniczą zarówno jako dawcy, jak i odbiorcy danych, informacji

i wiedzy, a usługi w niej świadczone pozytywnie stymulują demokratyczne zachowania

obywatelskie oraz postawy proinnowacyjne.

Powstanie Strategii poprzedzone zostało dokładną analizą stanu rozwoju

społeczeństwa informacyjnego na Dolnym Śląsku oraz akcją konsultacyjną, w której

uczestniczyli eksperci reprezentujący organizacje oraz instytucje właściwe dla wyrażania

poglądów na temat rozwoju społeczeństwa informacyjnego. Wyniki przeprowadzonych prac,

konsultacji oraz określone przez rząd kierunki rozwoju społeczeństwa informacyjnego

w Polsce do roku 2013,jak również kierunki wyznaczone przez Europejską agendę cyfrową,

stanowiły podstawę do sformułowania wizji oraz misji społeczeństwa informacyjnego na

Dolnym Śląsku w roku 2020.

Wizja społeczeństwa informacyjnego na Dolnym Śląsku w roku 2020:

DOLNY ŚLĄSK REGIONEM WYSOKIEJ JAKOŚCI ŻYCIA ORAZ INNOWACYJNEJ GOSPODARKI,

W KTÓRYM SPRAWNA I BEZPIECZNA PRZESTRZEŃ CYFROWA UMOŻLIWIA POWSZECHNY

I ŁATWY DOSTĘP DO WIEDZY, INFORMACJI I DANYCH

Misja strategii rozwoju społeczeństwa informacyjnego na Dolnym Śląsku w roku 2020:

WSPÓLNIE ROZWIJAMY PRZESTRZEŃ CYFROWĄ DOLNEGO ŚLĄSKA

Sformułowanie misji akcentuje tworzenie skutecznej, sprawnej i efektywnej

przestrzeni cyfrowej, w procesie budowania której wykorzystuje się efekt synergii

współpracy wszystkich zaangażowanych podmiotów na Dolnym Śląsku. Wyjaśnienia wymaga

pojęcie „przestrzeni cyfrowej”, które na potrzeby niniejszego dokumentu sformułowano



Strona 8 z 80

następująco: przestrzeń cyfrowa są to dane, informacja oraz wiedza w formie cyfrowej wraz

z narzędziami informatycznymi i teleinformatycznymi do jej akwizycji, gromadzenia,

przesyłania, przetwarzania i prezentacji oraz umiejętnościami i możliwościami użytkowników

informacji.

Prace prowadzone w ramach tworzenia strategii doprowadziły do sformułowania

trzech równorzędnych celów głównych. Wszystkie zaproponowane cele muszą być

realizowane równocześnie, gdyż tylko dzięki ich synergii możliwy będzie zrównoważony

rozwój społeczeństwa informacyjnego Dolnego Śląska. Cele główne Strategii Rozwoju

Społeczeństwa Informacyjnego na lata 2013 – 2020:

Sprawna przestrzeń cyfrowa – zapewnienie upowszechnienia bezpiecznej i bardzo

wydajnej infrastruktury teleinformatycznej, która współtworzy przestrzeń cyfrową

Dolnego Śląska.

Wzrost jakości życia mieszkańców – zapewnienie synergii rozwoju ICT z rozwojem

intelektualnym, społecznym, kulturalnym i materialnym mieszkańców Dolnego

Śląska.

Wzrost konkurencyjności i innowacyjności – zapewnienie wzrostu konkurencyjności

i innowacyjności regionu poprzez wykorzystanie sprawnej przestrzeni cyfrowej przez

jej użytkowników.

Realizacja zaproponowanych celów wymaga wdrożenia skoordynowanych działań

UMWD, JST, podmiotów gospodarczych, jednostek badawczo-rozwojowych oraz mediów

i organizacji pozarządowych. Działania te powinny prowadzić do budowy niezbędnej

infrastruktury teleinformatycznej, zapewnić skuteczne e-usługi, z uwzględnieniem

wzrastającej mobilności ich wykorzystania, w tym w edukacji, tworzyć sprawne regulacje

formalnoprawne oraz promować innowacyjne rozwiązania. W efekcie realizacja

zaproponowanych celów i działań prowadzić powinna do osiągnięcia kluczowych rezultatów:

zwiększenia integracji cyfrowej obywateli poprzez minimalizację wykluczenia

cyfrowego oraz wzrost kompetencji korzystania z technologii cyfrowych,



Strona 9 z 80

zwiększenia uczestnictwa mieszkańców w życiu społecznym i kulturalnym Dolnego

Śląska,

wzrostu jakości życia mieszkańców wynikającego z dokonywania bardziej

świadomych wyborów opartych na pełniejszej informacji,

zwiększenia dostępności instytucji publicznych dla obywateli i przedsiębiorców,

w tym otwarcia procesu rządzenia na partycypację obywatelską, a co za tym idzie

– poprawy sprawności i wizerunku administracji publicznej,

wzrostu stopnia wykorzystania nowoczesnych narzędzi informatycznych w edukacji,

zwiększenia poziomu bezpieczeństwa mieszkańców oraz podmiotów gospodarczych,

unowocześnienia infrastruktury teleinformatycznej regionu i standaryzacji

stosowanych rozwiązań,

rozwoju MSP związanych z sektorem nowoczesnych usług teleinformatycznych oraz

pobudzenia aktywności „prokomercjalizacyjnej” środowiska naukowego Dolnego

Śląska,

wzrostu popularności regionu i identyfikacji Dolnego Śląska, jako regionu

nowoczesnego i przyjaznego ICT (kreowanie marki), a co za tym idzie do wzrostu

liczby turystów odwiedzających Dolny Śląsk,

wzmacniania postaw obywatelskich poprzez łatwiejszy dostęp do informacji

publicznej i procedur partycypacyjnych (np. konsultacji społecznych) dzięki

zastosowaniu technologii ICT.



Strona 10 z 80

2 Status dokumentu

„Strategia Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego na Dolnym Śląsku do roku 2020”

(SRSI) jest dokumentem wspomagającym rozwój regionalny, zgodnym ze „Strategią rozwoju

społeczeństwa informacyjnego w Polsce do roku 2013” oraz z „Długookresową Strategią

Rozwoju Kraju”, a dodatkowo podporządkowaną powstającej „Strategii Rozwoju

Województwa Dolnośląskiego do roku 2020”.

Strategia Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego formułuje wizję społeczeństwa

informacyjnego w perspektywie 2020 roku, do której należy dążyć oraz wyznacza misję,

która ma umożliwić osiągnięcie opisanej wizji. Ideą strategii jest identyfikacja kluczowych,

z punktu widzenia województwa dolnośląskiego, problemów w oparciu o przeprowadzoną

diagnozę sytuacji oraz zaproponowanie celów głównych oraz wynikających z nich celów

cząstkowych, które mają umożliwić rozwiązanie zidentyfikowanych problemów. Zadaniem

strategii była również rekomendacja działań, które realizują cele strategii, a w których

uczestniczą różne grupy docelowe. Wskazane w SRSI działania są niezbędne do realizacji,

jeśli mają zostać osiągnięte wskazane w niej cele. Wśród działań niezbędnych wskazano

działania mające kluczowe znaczenie dla realizacji strategii. Grupy docelowe zostały wybrane

na podstawie ich kompetencji do realizacji poszczególnych działań. W ramach strategii,

bazując na działaniach, wyszczególniono procesy, które powinny być monitorowane podczas

wdrażania i realizacji strategii. Również w tym przypadku wskazano procesy kluczowe dla

realizacji SRSI. Każdemu procesowi przypisano kilka wskaźników monitoringu wraz z ich

miarami.

Władze samorządowe Dolnego Śląska przyjmują SRSI, ponieważ uważają,

że powszechny dostęp do dobrej jakości nowych technologii informacyjnych

i komunikacyjnych jest kluczowy dla rozwoju regionu. SRSI wpisuje się tym samym w trend,

którego unijnymi i krajowymi przejawami są między innymi:

Europejska agenda cyfrowa – jako jedna z siedmiu tzw. inicjatyw przewodnich

uzupełniających unijną Strategię Europa 2020. Przyjęta przez Komisję Europejską



Strona 11 z 80

w 2010 r. Jest dokumentem strategicznym programującym rozwój społeczeństwa

informacyjnego w całej Unii Europejskiej1.

Instrument Connecting Europe zaproponowany przez Komisję Europejską w 2011 r.

jako możliwy element unijnej perspektywy finansowej na lata 2014-2020. Przewiduje

40 mld euro na inwestycje infrastrukturalne, w tym 9,2 mld euro na rozwój

społeczeństwa informacyjnego.

Temat Polska Cyfrowa – jako jeden z dziesięciu tematów rządowego projektu

„Długookresowej Strategii Rozwoju Kraju” (DSRK)2. Zagadnienia z zakresu rozwoju

społeczeństwa informacyjnego są obecne także w innych tematach DSRK – zwłaszcza

w „Kapitale społecznym” i „Sprawnym państwie” (projekty sektorowych strategii

rozwoju kapitału społecznego i sprawnego państwa zostały przygotowane przez rząd

w 2011 r.). DSRK przedstawiona została w maju 2012 r.

Utworzenie Ministerstwa Administracji i Cyfryzacji w 2011 r.

Dodatkowo w 2008 r. rząd przyjął „Strategię rozwoju społeczeństwa informacyjnego

w Polsce do roku 2013”. Nie jest ona jednak elementem powstającego właśnie nowego

systemu krajowych dokumentów strategicznych.

Projekt Strategia Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego na Dolnym Śląsku do roku

2020 realizowany jest wspólnie przez Urząd Marszałkowski (Lider) i Politechnikę Wrocławską

(Partner) na mocy Umowy podpisanej w lipcu 2010 roku.

Tabela 1. Zestawienie podstawowych informacji o projekcie

Rodzaj informacji Informacja

Numer i nazwa Priorytetu VIII. Regionalne kadry gospodarki

Numer i nazwa Działania 8.2. Transfer wiedzy

Numer i nazwa Poddziałania 8.2.2 Regionalne Strategie Innowacji

1 Europejska agenda cyfrowa, Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu

Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów, Bruksela, dnia 26.8.2010, KOM(2010) 245. 2 Polska 2030 Trzecia fala nowoczesności. Długookresowa Strategia Rozwoju Kraju, Ministerstwo Cyfryzacji

i Administracji, Warszawa 09.05.2012.



Strona 12 z 80

Rodzaj informacji Informacja

Województwo dolnośląskie

Tytuł projektu Strategia Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego na Dolnym Śląsku do roku 2020

Obszar realizacji projektu województwo dolnośląskie

Okres realizacji projektu 01.06.2010 – 31.08.2012

W ramach projektu realizowane było jedno zadanie merytoryczne, które obejmowało analizy

i badania prowadzące do powstania diagnozy w zakresie rozwoju społeczeństwa

informacyjnego w regionie oraz opracowania strategii rozwoju społeczeństwa

informacyjnego na Dolnym Śląsku do roku 2020. Zadanie zostało podzielone na następujące

etapy:

Etap 1: Opracowanie wstępnego zakresu

W ramach etapu został opracowany raport obejmujący wstępną strukturę dokumentu

w podziale na obszary badawcze oraz przedstawienie metodyki badań, która została

zastosowana do opracowania SRSI. Raport był punktem wyjścia do realizacji kolejnych

etapów badawczych.

Etap 2: Analiza potrzeb diagnostycznych

Etap został podzielony na dwie fazy, z których pierwsza koncentrowała się na identyfikacji

dostępnych danych i opracowań z zakresu społeczeństwa informacyjnego oraz przeglądzie

dokumentów krajowych i Unijnych z zakresu społeczeństwa informacyjnego.

Faza druga etapu polegała na analizie dostępnych danych i opracowań dotyczących

społeczeństwa informacyjnego. Określono zakres brakujących danych oraz metody i źródła

ich pozyskania. Stworzono również mapę projektów z zakresu społeczeństwa informacyjnego

realizowanych na Dolnym Śląsku.

Etap 3: Diagnoza w zakresie społeczeństwa informacyjnego

Wykonano diagnozę punktu wyjścia stanu rozwoju społeczeństwa informacyjnego na

Dolnym Śląsku w zakresie: infrastruktury, umiejętności mieszkańców w zakresie obsługi



Strona 13 z 80

komputera i korzystania z Internetu, gospodarki, administracji publicznej, edukacji, ochrony

zdrowia, kultury oraz uwarunkowań prawnych dla rozwoju SI. Posiłkowano się

opracowaniami 10 ekspertów obszarowych.

Etap 4: Opracowanie Strategii Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego (SRSI)

W poszczególnych fazach realizacji etapu uzgodniono kolejno: misję, wizję, cele główne

i szczegółowe, działania i wreszcie wskaźniki realizacji Strategii.

Etap 5: Organizacja Warsztatów

Zorganizowane zostały 2 spotkania warsztatowe w konwencji burzy mózgów, podczas

których uczestnicy – partnerzy samorządowi, przedstawiciele świata nauki i biznesu –

wymieniali poglądy na temat koncepcji zawartości prezentowanych dokumentów. Poniżej

szczegóły obu spotkań:

1. Data: 08-12-2010 r.

Miejsce: Politechnika Wrocławska

Liczba uczestników: 29 osób

Moderator: dr inż. Marek Średniawa (Politechnika Warszawska)

Rezultat dyskusji: opracowany przez moderatora raport podsumowujący podniesione

uwagi

2. Data: 14-12-2011 r.

Miejsce: Politechnika Wrocławska

Liczba uczestników: 29 osób

Moderator: dr inż. Marek Średniawa (Politechnika Warszawska)

Rezultat dyskusji: opracowany przez moderatora raport podsumowujący podniesione

uwagi

Etap 6: Konsultacje społeczne

Konsultacje społeczne odbyły się w lipcu 2012. Raport z konsultacji został przygotowany

14.08.2012.

Etap 7: Opracowanie raportu nt. oddziaływania na środowisko



Strona 14 z 80

W wyniku przeprowadzonej analizy stwierdzono, iż realizacja postanowień dokumentu SRSI

nie spowoduje znaczącego oddziaływania na środowisko. W związku z tym, za zgodą

Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska we Wrocławiu oraz Państwowego

Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego, odstąpiono od opracowania przedmiotowego

raportu.

Etap 8: Opracowanie raportu ewaluacyjnego

Badanie ewaluacyjne zostało wykonane przez Grupę Gumułka – Euroedukacja sp. z o.o. na

zlecenie UMWD. Ewaluację prowadzono w lipcu 2012, a raport przygotowano 9 sierpnia

2012.

Etap 9: Organizacja konferencji

Dnia 25-06-2012 r. w Centrum Kongresowym Politechniki Wrocławskiej odbyła się

konferencja. W pierwszej części autorzy SRSI zaprezentowali dokument, zaś druga część

konferencji została podzielona na 3 panele dyskusyjne, w których udział brali przedsiębiorcy,

przedstawiciele środowiska naukowego, administracji publicznej, organizacji pozarządowych

oraz kluczowych dostawców z branży ICT. W konferencji wzięło udział 66 osób.

Etap 10: Utworzenie i funkcjonowanie Komitetu Sterującego

W skład Komitetu Sterującego weszli przedstawiciele Lidera i Partnera projektu, jak również

Dolnośląskiego Parku Innowacji i Nauki oraz Uniwersytetu Wrocławskiego. Łącznie odbyły się

4 posiedzenia, podczas których zatwierdzano realizację kluczowych zadań w projekcie.



Strona 15 z 80

3 Definicje i wartości

Tabela 2. Zestawienie głównych pojęć i skrótów stosowanych w dokumencie strategii

Pojęcia i skróty Znaczenie przyjęte na potrzeby strategii

dane Każde dowolne przedstawienie faktów, liczb lub pojęć w sformalizowanej

postaci, umożliwiającej ich przekazywanie i dokonywanie na nich rożnych

czynności przetwarzania, zarówno w sposób ręczny, jak i automatyczny. Dane

numeryczne wyrażane są za pomocą cyfr i ewentualnie określonych znaków

specjalnych.

e-usługi Usługi, których świadczenie odbywa się za pomocą Internetu, jest

zautomatyzowane (może wymagać niewielkiego udziału człowieka) i zdalne.

Od usługi w ujęciu tradycyjnym, e-usługę odróżnia brak udziału człowieka po

drugiej stronie oraz świadczenie jej na odległość.

Europejska agenda cyfrowa Jeden z siedmiu projektów przewodnich strategii Europa 2020. Celem agendy jest wyznaczenie kierunków rozwoju i wskazanie działań w obszarze społeczeństwa informacyjnego, umożliwiających maksymalne wykorzystanie potencjału nowoczesnych technologii informacyjnych i komunikacyjnych, a w szczególności Internetu.

ICT Akronim (ang. Information and Communication Technologies) tłumaczony jako Teleinformatyka.

informacja Znaczenie, jakie przypisuje się danym przy zastosowaniu odpowiedniej konwencji właściwej dla danego rodzaju danych i systemu przetwarzania. Termin ten jest używany również w odniesieniu do wyników przetwarzania danych.

interoperacyjność Zdolność do wymiany informacji, rozumienia jej oraz wykorzystania. Powszechnie pojęcie interoperacyjności przypisywane jest zdolnościom grup systemów informatycznych lub ich komponentom, jednakże występuje także poza nimi, jak np. model kodów pocztowych, numerów dokumentów, numerów ewidencyjnych etc. Interoperacyjność wymusza tworzenie i zachęca do używania przez dostawców systemów informatycznych standardów, protokołów i rekomendacji (IEFT, ISO, W3C, …).

interoperacyjność usług „Zdolność sieci telekomunikacyjnych do efektywnej współpracy w celu zapewnienia wzajemnego dostępu użytkowników do usług świadczonych w tych sieciach"

3.

3 Prawo telekomunikacyjne, Ustawa z dnia 16 lipca 2004 r. (Dz.U.2004.171.1800)

http://pl.wikipedia.org/wiki/Skr%C3%B3towiec

http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C4%99zyk_angielski



Strona 16 z 80


IT Akronim (ang. Information Technology) tłumaczony jako Technologia Informacyjna.

JBR Jednostki badawczo-rozwojowe (w tym nauka)

JST Jednostki Samorządu Terytorialnego (gminy i powiaty) województwa

dolnośląskiego.

NGO Organizacje pozarządowe.

P_JST Podmioty, dla których JST są organem założycielskim.

P_OC Podmioty, dla których organy centralne są organem założycielskim.

PG Podmioty gospodarcze.

przestrzeń cyfrowa Dane, informacje oraz wiedza w formie cyfrowej wraz z narzędziami informatycznymi i teleinformatycznymi do jej akwizycji, gromadzenia, przesyłania, przetwarzania i prezentacji oraz umiejętności i możliwości użytkowników informacji. Rozwój przestrzeni cyfrowej oznacza rozwój samych zasobów informacji, sposobów jej prezentacji, rozwój narzędzi informatycznych i teleinformatycznych oraz rozwój umiejętności użytkowników.

Użytkownikami przestrzeni cyfrowej są mieszkańcy, przedsiębiorcy, podmioty publiczne oraz społeczne, którzy mogą pełnić rolę zarówno twórców informacji, jak i odbiorców informacji w postaci cyfrowej. Aby korzystać z informacji, użytkownicy przestrzeni cyfrowej muszą posiadać umiejętności i możliwości posługiwania się odpowiednimi narzędziami Zakres dostępu do informacji przestrzeni cyfrowej jest określony jej charakterem i rodzajem. Użytkownicy przestrzeni cyfrowej dzielą się na użytkowników czynnych i biernych. Pierwsi, wnoszą do przestrzeni cyfrowej wartość dodaną, poprzez tworzenie i rozwijanie danych, informacji, wiedzy i narzędzi (tele)informatycznych. Ponadto użytkownicy czynni udoskonalają umiejętności i możliwości innych użytkowników, w tym uczą jak korzystać z Internetu oraz pomagają przełamać bariery. Bierni użytkownicy tylko czerpią z przestrzeni cyfrowej, korzystając z jej zasobów.

Przestrzeń cyfrowa powinna umożliwiać powszechne, otwarte, nielimitowane i neutralne wykorzystywanie wiedzy, informacji i danych. Przestrzeń cyfrowa to środowisko niezbędne do istnienia i rozwoju społeczeństwa informacyjnego. Przestrzeń cyfrowa ułatwia rozwój gospodarczy, społeczny, kulturowy i polityczny realizowany w oparciu o dane, informację i wynikającą z niej wiedzę. Jakość przestrzeni cyfrowej jest zasadniczym czynnikiem konkurencyjności zarówno w przemyśle, jak i w usługach.

http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C4%99zyk_angielski



Strona 17 z 80


społeczeństwo informacyjne Rodzaj społeczeństwa, dla którego kluczowym dobrem jest informacja oraz

sposób jej przekazywania. Rozwój społeczeństwa informacyjnego jest

warunkowany postępem technologicznym, w zakresie technik

teleinformatycznych oraz ich upowszechnieniem. Społeczeństwo

Informacyjne to nowy typ społeczeństwa, który ukształtował się w krajach,

gdzie wykorzystywanie informacji oraz intensywna pod względem wiedzy

produkcja odgrywają dominującą rolę.

UMWD Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego

wiedza Świadomość lub znajomość (rzeczy) uzyskana przez doświadczenie;

teoretyczne lub praktyczne zrozumienie przedmiotu.



Strona 18 z 80

4 Diagnoza stanu rozwoju społeczeństwa informacyjnego

na Dolnym Śląsku

Społeczeństwo informacyjne to jest rodzaj społeczeństwa, w którym informacja jest

ważnym dobrem (towarem) – równorzędnym lub przewyższającym dobra materialne, a jego

rozwój warunkowany jest postępem technologicznym, w zakresie technik

teleinformatycznych oraz ich upowszechnieniem w społeczeństwie. Rosnące potrzeby

obywateli w tym zakresie, wymusiły na Unii Europejskiej potrzebę zdefiniowania na nowo

usług publicznych świadczonych drogą elektroniczną. Europejska agenda cyfrowa wskazuje

konkretne zadania dla państw członkowskich, w tym formułuje 7 obszarów strategicznych:

jednolity rynek cyfrowy,

interoperacyjność,

zaufanie i bezpieczeństwo,

szybki dostęp do Internetu,

badania i innowacje,

umiejętność wykorzystania technologii cyfrowych i włączenie społeczne

korzyści z technik informacyjnych dla obywateli.

4.1 Diagnozy obszarowe


jest regionalną strategią sektorową, której opracowanie wymaga skoncentrowania się

z jednej strony na rozwoju sektora informacyjnego i informatycznego o określonej

strukturze, z drugiej zaś – na uwzględnieniu specyfiki regionu, który stał się podmiotem

analiz, badań i studiów.

Podstawą metodyczną przeprowadzenia diagnozy sytuacji we wspomnianym obszarze

było przeprowadzenie badań i studiów, które zostały nazwane diagnozami, w obszarach:

gospodarczym,



Strona 19 z 80

społecznym,

edukacji,

zdrowiu (e-zdrowie),

wykorzystania narzędzi informatycznych przez podmioty gospodarcze (e-commerce)

oraz administrację (e-administracja).

Dodatkowo, sięgnięto po opinie specjalistów z określonych dziedzin, którzy

przygotowali ekspertyzy. Łącznie przygotowano 10 ekspertyz. Szczegółowe opracowanie

zawierające diagnozę społeczeństwa informacyjnego na Dolnym Śląsku wg stanu na koniec

2010 roku, zostało zamieszczone w raporcie Politechniki Wrocławskiej nr I28/12/S-039 pt.:

„Opracowanie diagnozy w zakresie społeczeństwa informacyjnego”.

Jak wcześniej wspomniano, aby społeczeństwo informacyjne mogło się rozwijać

w sposób zrównoważony konieczny jest równoległy rozwój:

bezpieczniej i efektywnie wykorzystywanej infrastruktury teleinformatycznej,

demokratycznych zachowań obywatelskich i umiejętności społeczeństwa do

korzystania z usług cyfrowych,

gospodarki, w której instytucje samorządowe i państwowe oraz przedsiębiorcy

uczestniczą zarówno jako dawcy, jak i odbiorcy informacji, a usługi w niej świadczone

pozytywnie stymulują wzrost konkurencyjności i innowacyjności.

Przedstawiony w załączniku wyciąg z diagnozy został podzielony zgodnie z obszarami

rozwoju wskazanymi powyżej, które wynikają z przyjętej definicji społeczeństwa

informacyjnego. Na podstawie wykonanej diagnozy sformułowano mocne i słabe strony

rozwoju społeczeństwa informacyjnego, a także szanse i zagrożenia oraz wyzwania

i problemy stojące przed realizatorami strategii. Bazując na przeprowadzonej diagnozie oraz

analizie SWOT sformułowano cele strategii, a następnie przypisano do nich działania

szczegółowe.



Strona 20 z 80

4.2 Analiza SWOT

Na podstawie analiz obszarowych opracowano zbiorczą analizę SWOT w zakresie

społeczeństwa informacyjnego dla Dolnego Śląska oraz analizy SWOT w zakresie spełniania

najważniejszych funkcji zgodnie ze wspomnianą Europejską agendą cyfrową, które określają

obecny stan rozwoju społeczeństwa informacyjnego na Dolnym Śląsku.

Tabela 3. Zbiorcza analiza SWOT w zakresie społeczeństwa informacyjnego Dolnego Śląska – czynniki wewnętrzne

MOCNE STRONY (STRENGTHS) SŁABE STRONY (WEAKNESSES)

CZY

NN

IKI W

EWN

ĘTR

ZNE

Wrocław jest silnym ośrodkiem akademickim, zapewniającym kadrę z niemal każdego kierunku studiów,

Realizacja dużych projektów krajowych związanych z SI (głównie z zakresu e-zdrowia i e-administracji),

Wysoki stopień komputeryzacji szkół podstawowych i ponadpodstawowych oraz zapewnienie im dostępu do sieci Internet, a także umieszczenie w programach nauczania treści związanych z technologiami informacyjnymi i informatycznymi,

Duża aktywność zawodowa mieszkańców – niskie bezrobocie w sektorze IT,

Wzrost zatrudnienia w sferze badawczo-rozwojowej,

Duża koncentracja firm IT na Dolnym Śląsku, Wysoki stopień wykorzystania technologii

informacyjnych oraz usług sieci Internet w działalności biznesowej,

Szybki wzrost skali wykorzystania technologii informacyjnych oraz usług sieci Internet w JST,

Duża świadomość potrzeb związanych z IT w JST oraz pozytywne nastawienie pracowników JST do nowych technologii,

Upowszechnienie się korzystania z nowych rozwiązań informatycznych oraz nowoczesnych technologii dostępu do Internetu.

Brak dobrych praktyk w zakresie wykorzystania nowoczesnych technik w kształceniu i budowaniu popytu na kulturę,

Duża różnorodność systemów IT w służbie zdrowia oraz brak wykorzystania istniejących standardów interoperacyjności (brak standardów wypracowanych przez UE), co wpływa m.in. na niską jakość informacji zdrowotnej,

Problemy demograficzne związane ze starzeniem się społeczeństwa,

Brak „mody” wśród uczniów szkół ponadgimnazjalnych na techniczne kierunki studiów,

Brak rzeczywistej współpracy pomiędzy uczelniami a przemysłem,

Wysokie koszty prowadzenia działalności gospodarczej,

Relatywnie niskie nakłady na sprzęt i szkolenia komputerowe w JST,

Mała liczba JST, w których został wdrożony elektroniczny obieg dokumentów oraz usług związanych z zamówieniami publicznymi,

Uwarunkowana kulturowo niechęć pracowników sektora publicznego do udostępniania informacji publicznej,

Dość duży stopień niekompletności i braku aktualnych informacji na stronach www JST.

Słaba infrastruktura IT bibliotek, Niski poziom dostępności tzw. 20 usług

podstawowych.



Strona 21 z 80

Tabela 4. Zbiorcza analiza SWOT w zakresie społeczeństwa informacyjnego Dolnego Śląska – czynniki zewnętrzne

SZANSE (OPPORTUNITIES) ZAGROŻENIA (THREATS)

CZY

NN

IKI Z

EWN

ĘTR

ZNE

Powszechność i dostępność usług Internetu szerokopasmowego,

Lokalne działania związane z promocją regionu m.in. przez organizację imprez masowych oraz wybór Wrocławia na Europejską Stolicę Kultury w 2016 roku,

Duży potencjał specjalnych stref ekonomicznych,

Duża akceptacja poziomu usług elektronicznych w zakresie bezpieczeństwa i poufności.

Wzrost wydatków obywateli na kulturę i rozrywkę,

Realizacja dużych projektów związanych z SI, dotowanych z UE, m.in. DSS i e-DS,

Nowe regulacje formalnoprawne wspomagające pełne wykorzystanie narzędzi informatycznych w działalności biznesowej, ochronie zdrowia oraz przeciwdziałające wykluczeniu cyfrowemu,

Zmiana stylu życia mieszkańców oraz wzrost świadomości zdrowotnej wpływają na wzrost popytu na usługi medyczne,

Szybki rozwój technologii IT w zakresie dostępności i miniaturyzacji urządzeń oraz nowych technik komunikacyjnych, głównie bezprzewodowych,

Redukcja obszarów technologicznego wykluczenia cyfrowego oraz zmniejszająca się liczba osób wykluczonych cyfrowo w związku z brakiem umiejętności i wiedzy oraz brakiem motywacji do korzystania z IT,

Działalność państwa w zakresie promocji nowych technologii oraz rozwoju SI, przez wprowadzenie tzw. ulg podatkowych związanych z dostępem do sieci Internet (podatnicy indywidualni) oraz zakup nowych technologii (przedsiębiorcy),

Programy operacyjne PO IG, PO KL i RPO dla województwa dolnośląskiego,

Inwestycje zagraniczne w regionie, Korzystne położenie geograficzne województwa

i dość dobra komunikacja z krajami sąsiednimi, Wzrost nakładów na prace badawczo-

rozwojowe.

Brak akceptacji technik elektronicznych jako alternatywy dla „papieru” oraz preferowanie kontaktu osobistego obywateli z urzędami oraz przedsiębiorstwami,

Brak powszechnej dostępności rozwiązań umożliwiających realizację procesów biznesowych bez wykorzystania „papieru” z zachowaniem wymogów prawa,

Zagrożenia związane z interpretacją prawną zapisów dotyczących np. sposobu przesyłania finansowych dokumentów elektronicznych oraz zapewnienia bezpieczeństwa informacji,

Regulacje prawne w zakresie ochrony danych osobowych,

Wysoki stopień socjologicznego wykluczenia cyfrowego oraz brak działań drastycznie go zmniejszających,

Dysproporcja w nakładach na B+R pomiędzy Polską a UE,

Duża konkurencja w zakresie firm IT ze strony województwa śląskiego,

Odpływ dobrze wykształconych kadr głównie do Warszawy oraz na Śląsk,

Brak spójnej strategii społeczeństwa informacyjnego,

Szybko zmieniająca się technologia IT, Nisko opłacana kadra w JST, co powoduje dużą

jej rotację, Niska partycypacja obywatelska związania

z brakiem zaufania obywateli do urzędów oraz niechęcią pracowników urzędów do włączania obywateli w procesy decyzyjne (np. w formie konsultacji społecznych),

Stosunkowo wysokie zarobki i presja na wzrost wynagrodzeń, które limitują rozwój branży IT na Dolnym Śląsku,

Stopa bezrobocia na Dolnym Śląsku (poza aglomeracją wrocławską) wyższa od średniej krajowej,

Duże dysproporcje pomiędzy zarobkami kobiet i mężczyzn,

Brak rozstrzygnięć oraz opóźnienia w realizacji kluczowych projektów związanych z infrastrukturą wspomagającą rozwój SI na Dolnym Śląsku (m.in. projektów DSS i e-DS).



Strona 22 z 80

Strategię rozwoju z wykorzystaniem analizy SWOT formułuje się w taki sposób, aby

wykorzystać mocne strony i szanse występujące w otoczeniu, zmniejszając siłę

oddziaływania słabych stron i występowania zagrożeń.

Do niewątpliwie mocnych stron Dolnego Śląska należy bardzo dobrze rozwinięty sektor

ICT, silny ośrodek akademicki dostarczający kadry dla przedsiębiorstw tzw. „nowej

gospodarki”, będący jednocześnie czynnikiem pobudzającym innowacyjność regionu.

Wpływa to na szybko rosnącą świadomość potrzeb mieszkańców i przedsiębiorców Dolnego

Śląska w zakresie dostępu i wykorzystania informacji elektronicznej.

Biorąc powyższe pod uwagę, w wykorzystaniu nowych technologii informacyjnych

i komunikacyjnych można upatrywać tzw. inteligentnej specjalizacji regionalnej (ang.

regional smart specialization), która byłaby wyróżnikiem Dolnego Śląska na tle pozostałych

województw. Stanowić ona powinna szczególny obszar, którego dotyczyłyby skoordynowane

działania jednostek samorządu terytorialnego, środowiska akademickiego i biznesu mające

na celu wspieranie innowacji służących rozwojowi społeczeństwa regionu, w tym

społeczeństwa informacyjnego. Zapewniłoby to jednocześnie synergię z jednym z trzech

głównych celów „Krajowej Strategii Rozwoju Regionalnego 2010–2020” (działanie 1.2.4

– Efektywne wykorzystanie w procesach rozwojowych potencjału specjalizacji terytorialnej.

Z drugiej strony dostrzec należy niewystarczające wykorzystanie potencjału

związanego ze współpracą ośrodków akademickich z podmiotami gospodarczymi oraz małą

skalę świadczenia usług elektronicznych przez jednostki samorządu terytorialnego.

Ważnym czynnikiem w aspekcie słabości, jest także szybkie starzenie się

społeczeństwa. Do znaczących szans należy zaliczyć powszechność i dostępność Internetu

szerokopasmowego, zmianę stylu życia mieszkańców oraz możliwość wykorzystania

funduszy strukturalnych w latach 2014 – 2020. Podstawowe zagrożenia związane są zaś ze

sferą społeczną, a zwłaszcza z brakiem akceptacji technik elektronicznych, występującymi

barierami w zakresie regulacji formalnoprawnych i brakiem zaufania obywateli

do administracji państwowej.



Strona 23 z 80

4.3 SWOT funkcjonalny

Europejska agenda cyfrowa wskazuje konkretne zadania dla państw członkowskich,

w tym formułuje 7 obszarów strategicznych, dlatego też postanowiono dokonać analizy

SWOT wg powyższych funkcjonalności, która została przedstawiona w Tab.5-11.

Tabela 5. Analiza SWOT w zakresie społeczeństwa informacyjnego Dolnego Śląska – jednolity rynek cyfrowy


Wysoki stopień wykorzystania technologii

informatycznych w bibliotekach,

Wzrost świadomości korzyści płynących z usług

cyfrowych,

Duża liczba firm z sektora IT na Dolnym Śląsku,

Dolny Śląsk jest postrzegany jako województwo

sprzyjające branży IT,

Programy unijne wspomagające rynek IT.

Brak dobrych praktyk w zakresie wykorzystania

nowoczesnych technik w kształceniu i budowaniu

popytu na kulturę,

Mała liczba JST, w których został wdrożony

elektroniczny obieg dokumentów oraz usług

związanych z zamówieniami publicznymi,

Dość duży stopień niekompletności i braku

aktualnych informacji na stronach www JST,

Niski poziom dostępności tzw. 20 usług

podstawowych,

Brak europejskich norm dotyczących wymiany

informacji biznesowych.



Realizacja dużych projektów związanych z SI

dotowanych z UE, m.in. DSSi eDS,

Czynniki demograficzne (starzejące się

społeczeństwo), podniesienie się poziomu opieki

zdrowotnej, zmiana stylu życia oraz wzrost

świadomości zdrowotnej wpływają na wzrost

popytu na usługi medyczne,

Działalność państwa w zakresie promocji nowych

technologii oraz rozwoju SI, poprzez

wprowadzenie tzw. ulg podatkowych związanych z

dostępem do sieci Internet (podatnicy

indywidualni) oraz zakup nowych technologii

(przedsiębiorcy),

Programy operacyjne PO IG, PO KL i RPO dla woj.

dolnośląskiego,

Brak akceptacji technik elektronicznych, jako

alternatywy dla papieru,

Preferowanie kontaktu osobistego obywateli

z urzędami oraz przedsiębiorstwami,

Zagrożenia związane z interpretacją prawną

zapisów dotyczących np. sposobu przesyłania

finansowych dokumentów elektronicznych oraz

zapewnienia bezpieczeństwa informacji,

Regulacje prawne w zakresie ochrony danych

osobowych,

Brak spójnej strategii społeczeństwa

informacyjnego,

Szybko zmieniająca się technologia IT,

Brak rozstrzygnięć oraz opóźnienia w realizacji

kluczowych projektów związanych z infrastrukturą

wspomagającą rozwój SI na Dolnym Śląsku (m.in.



Strona 24 z 80

Działania Komisji Europejskiej w zakresie tzw. 12

działań w roku 2012 ułatwiających przepływ usług i

pracowników przy jednoczesnej ochronie ich praw,

Istnienie Europejskich Ram Interoperacyjności.

projektów DSSi eDS),

Niskie nakłady w poszczególnych obszarach, gdzie

świadczone są usługi cyfrowe m.in. na biblioteki.

Tabela 6. Analiza SWOT w zakresie społeczeństwa informacyjnego Dolnego Śląska – interoperacyjność


Istnienie Krajowych Ram Interoperacyjności, które

jednoznacznie definiują np. neutralność

technologiczną,

System ePUAP, w ramach którego istnieją m.in.

wzory dokumentów,

Istnienie wytycznych unijnych (deklaracje z Malmo

i Granady) i krajowych,

Istnienie ogólnoświatowych standardów dla

poszczególnych obszarów, m.in. Z39.50 dla

informatycznych systemów bibliotecznych, czy HL7

dla systemów wymiany danych pomiędzy

systemami informatycznymi dla służby zdrowia,

Projekt Dolnośląskiej Biblioteki Cyfrowej,

Wytyczne MSWiA dla JST w zakresie standardów

informatycznych stosowanych w systemach

informatycznych dla administracji.

Duża różnorodność systemów IT w służbie

zdrowia oraz brak wykorzystania istniejących

standardów interoperacyjności (brak standardów

wypracowanych przez UE).



dotowanych z UE, m.in. DSSi eDS,


dolnośląskiego,

Istnienie Europejskich Ram Interoperacyjności.

Brak szerokiej dostępności rozwiązań

umożliwiających realizację procesów biznesowych

bez wykorzystania papieru przy zachowaniu

wymogów prawa,





projektów DSSi eDS),

Europejskie Ramy Interoperacyjności mają

charakter jedynie tzw. miękkiej rekomendacji.



Strona 25 z 80

Tabela 7. Analiza SWOT w zakresie społeczeństwa informacyjnego Dolnego Śląska – zaufanie i bezpieczeństwo


Szybki wzrost wykorzystania technologii

informacyjnych oraz usług sieci Internet w JST,

Istnienie norm krajowych w obszarze zarządzania

i administracji systemów informatycznych,

Działania UE mające na celu ujednolicenie

i uproszczenie prawa autorskiego,

Powszechność usług i portali typu Web 2.0, które

mają potencjał do wykorzystania wiedzy do

wzrostu zaangażowania obywateli,

Przyjęte prawodawstwo w zakresie ochrony

danych osobowych.

Niska świadomość zagrożeń związanych

z korzystaniem z IT, w tym z dostępu do Internetu,

Postrzeganie przez obywateli Internetu, jako

niekontrolowanego środowiska wymiany

informacji sprzyjającego powstawaniu patologii,

Brak doniesień o dotkliwych karach w zakresie

naruszania bezpieczeństwa IT, w wielu wypadkach

takie naruszenia nie są zgłaszane przez instytucje

(głównie finansowe), w obawie przed

pogorszeniem postrzegania danej instytucji jako

niewiarygodnej,

Słaba wiedza kadry JST w zakresie IT oraz

bezpieczeństwa systemów informatycznych,

Stosowanie, w niektórych krajach UE, filtrowania

treści, zamiast bardziej wyrafinowanych narzędzi

zwiększających bezpieczeństwo.


Duża akceptacja poziomu usług elektronicznych w

zakresie bezpieczeństwa i poufności,


dotowanych z UE, m.in. DSS i eDS,

Nowe prawodawstwo wspomagające pełne

wykorzystanie narzędzi informatycznych

w działalności biznesowej, ochronie zdrowia

oraz przeciwdziałające wykluczeniu cyfrowemu,


dolnośląskiego.

Brak akceptacji technik elektronicznych jako


Brak szerokiej dostępności rozwiązań

umożliwiających realizację procesów biznesowych

bez wykorzystania papieru przy zachowaniu

wymogów prawa,








osobowych,


Brak zaufania obywateli do urzędów,

Postęp technologiczny,

Wzrost zainteresowania cyberprzestępczością

przez grupy przestępcze.



Strona 26 z 80

Niejednoznaczność interpretacyjna przepisów

prawa.

Tabela 8. Analiza SWOT w zakresie społeczeństwa informacyjnego Dolnego Śląska – szybki dostęp do Internetu

MOCNE STRONY(STRENGHTS) SŁABE STRONY (WEAKNESSES)

Gęste sieci kolejowe, drogowe oraz energetyczne

na Dolnym Śląsku umożliwiające wykorzystanie

obecnie istniejącej struktury teleinformatycznej

takich firm jak np. Telekom, czy Energia Pro,

Dysponowanie przez Samorząd Województwa

Dolnośląskiego częstotliwościami związanymi

z WiMAX do 2022 r.,

Uruchomienie projektu „Likwidacja obszarów

wykluczenia informacyjnego i budowa

dolnośląskiej sieci szkieletowej” (DSS).

Przedłużające się postępowania w ramach

projektu „Likwidacja obszarów wykluczenia

informacyjnego i budowa dolnośląskiej sieci

szkieletowej” (DSS),

Dysproporcje w dostępie do infrastruktury

teleinformatycznej na terenie województwa,

Wg gazety „Polska The Times” z dnia 27.06.2011 r.

na terenie Dolnego Śląska 16 miejscowości nadal

jest pozbawionych dostępu do usług telefonii

komórkowej,

Wg UKE jedynie 12% mieszkańców województwa

ma dostęp do sieci szerokopasmowej.






wprowadzenie tzw. ulg podatkowych związanych z

dostępem do sieci Internet (podatnicy


(przedsiębiorcy),


dolnośląskiego, m.in. PO IG 8.3 i 8.4,

Dynamiczny rozwój technologii bezprzewodowych,

Transfer wiedzy w ramach projektu B3 Region

(Program INTERREG IV),

Wysoki zakres pokrycia siecią telefonii

komórkowej,

Nowe technologie np. LTE.





projektów DSS i eDS),

Brak ustawy o wspieraniu usług i sieci

szerokopasmowych w telekomunikacji, dzięki

której samorząd może realizować

inwestycje w porozumieniu z operatorami

telekomunikacyjnymi.



Strona 27 z 80

Tabela 9. Analiza SWOT w zakresie społeczeństwa informacyjnego Dolnego Śląska – badania i innowacje

MOCNE STRONY(STRENGTHS) SŁABE STRONY (WEAKNESSES)

Realizacja dużych projektów krajowych związanych

z SI (głównie z zakresu e-zdrowia i e-administracji),

Duża aktywność zawodowa mieszkańców – niskie

bezrobocie w sektorze IT,

Wzrost zatrudnienia w sferze badawczo-

rozwojowej,

Duża koncentracja firm IT na Dolnym Śląsku,

Istnienie Europejskiego Instytutu Innowacji

i Technologii (EIT),

Mocny ośrodek akademicki, w tym Politechnika

Wrocławska jako ośrodek o największej liczbie

zgłoszeń patentowych w 2010 r.,

Realizacja dużych projektów badawczych,

Istnienie międzyuczelnianego ośrodka badawczego

EIT+,

Duża świadomość przedsiębiorstw z Dolnego

Śląska w zakresie innowacji,

Postrzeganie Dolnego Śląska jako województwa

przyjaznego branży IT.

Brak mody wśród uczniów szkół

ponadgimnazjalnych na kierunki techniczne,

Brak rzeczywistej współpracy pomiędzy

uczelniami, a przemysłem,

Koncentracja badań i inwestycji – głównie

we Wrocławiu,

Brak zapotrzebowania na badania naukowe ze

strony przemysłu,

Niskie nakłady na sektor badawczo-rozwojowy,

Mała ilość kadry wg HRST (Human Resources in

Science and Technology),

Mała liczba patentów w porównaniu do średniej

UE.






wprowadzenie tzw. ulg podatkowych związanych

z dostępem do sieci Internet (podatnicy


(przedsiębiorcy),


dolnośląskiego,

Inwestycje zagraniczne w regionie,

Duży, silny ośrodek naukowy zapewniający kadrę

z niemal każdego kierunku,

Korzystne położenie geograficzne województwa

i dość dobra komunikacja z krajami sąsiednimi,

Wzrost nakładów na prace badawczo-rozwojowe,

Dysproporcja w nakładach na prace badawczo-

rozwojowe pomiędzy Polską a UE,

Duża konkurencja w zakresie firm IT ze strony

województwa śląskiego,

Odpływ dobrze wykształconych kadr głównie do

Warszawy oraz na Śląsk,

Stosunkowo wysokie zarobki i presja na wzrost

wynagrodzeń, które limitują rozwój branży IT na

Dolnym Śląsku,

Stopień bezrobocia wyższy od średniej krajowej,





Brak modelu współpracy pomiędzy nauką

i przemysłem,



Strona 28 z 80

Duże projekty infrastrukturalne,

Polska wg najbliższego budżetu UE będzie nadal

beneficjentem środków, głównie w zakresie

Europejskiego Programu Spójności,

Efekty prezydencji Polski w UE, która miała miejsce

w drugim półroczu 2011 r.,

Wrocław został wybrany na Europejską Stolicę

Kultury w 2016 r.,

Duże inwestycje związane z organizacją mistrzostw

Europy w piłce nożnej EURO 2012,

Istnienie prężnie działających specjalnych stref

ekonomicznych.

Brak popularności i uregulowań związanych

z działalnością tzw. spin-off.

Tabela 10. Analiza SWOT w zakresie społeczeństwa informacyjnego Dolnego Śląska – umiejętność wykorzystania technologii cyfrowych i włączenie społeczne


Wysoki stopień komputeryzacji szkół oraz

zapewnienie im dostępu do sieci Internet głównie

za sprawą programów krajowych (m.in.

Interkl@sa, Internet dla Szkół),



Duża aktywność zawodowa mieszkańców – niskie

bezrobocie w sektorze IT,

Prawodawstwo nakazujące likwidację barier

głównie w odniesieniu do osób

niepełnosprawnych,

Duża dostępność sprzętu komputerowego,

Działalność proedukacyjna stowarzyszeń na rzecz

likwidacji barier w dostępie do nowych

technologii oraz istnienie certyfikacji typu ECDL,

Działalność prężnych oddziałów stowarzyszeń

branży IT, np. PTI,

Silny wzrost sektora usług, co dostrzegli potentaci

branży IT tworząc na Dolnym Śląsku swoje centra

kompetencyjne (np. IBM, HP, NSN),

Dobry poziom edukacji w zakresie IT

na poziomie szkół podstawowych, gimnazjalnych

i ponadgimnazjalnych,

Problemy demograficzne związane ze starzeniem

się społeczeństwa,






osobowych,

Słabe pokrycie Dolnego Śląska dostępem do usług

sieci Internet,

Postępujące wykluczenie ludzi starszych,

Mała ilość kadry wg HRST (Human Resources in

Science and Technology).



Strona 29 z 80

Realizacja przez UMWD dwóch

regionalnych projektów strategicznych

związanych z wdrażaniem rozwiązań z zakresu ICT

w szkołach na terenie Dolnego Śląska:

Dolnośląska e-Szkoła i Pracownia przyrodnicza w

każdej gminie.


Firmy deklarują chęć pełniejszego wykorzystania

technologii IT do kontaktów z administracją

państwową,




Nowe prawodawstwo wspomagające pełne

wykorzystanie narzędzi informatycznych

w działalności biznesowej, ochronie zdrowia

oraz przeciwdziałające wykluczeniu cyfrowemu,






Szybki rozwój technologii IT w zakresie

dostępności i miniaturyzacji urządzeń

oraz nowych technik komunikacyjnych, głównie

bezprzewodowych,

Redukcja obszarów technologicznego wykluczenia

cyfrowego oraz zmniejszająca się liczba osób

wykluczonych cyfrowo w związku z brakiem

umiejętności i wiedzy oraz brakiem motywacji

do korzystania z IT,



wprowadzenie tzw. ulg podatkowych związanych

z dostępem do sieci Internet (podatnicy


(przedsiębiorcy),


dolnośląskiego.





Wysoki stopień socjologicznego wykluczenia

cyfrowego oraz brak działań drastycznie go

zmniejszających,

Dominacja Wrocławia na Dolnym Śląsku,


informacyjnego,






Brak świadomości problemu cyfrowego

wykluczenia nieinfrastrukturalnego.



Strona 30 z 80

Tabela 11. Analiza SWOT w zakresie społeczeństwa informacyjnego Dolnego Śląska – korzyści z technik informacyjnych dla obywateli




Szybki wzrost wykorzystania technologii

informacyjnych oraz usług sieci Internet w JST,

Powszechność wykorzystywania portali www

w działalności JST oraz ich dobra ocena przez

użytkowników,

Wysoka świadomość potrzeb związanych z IT w JST

oraz pozytywne nastawienie pracowników JST

do nowych technologii,

Spadek cen sprzętu komputerowego oraz usług

dostępu do Internetu,

Inwestycje kapitałowe i promocja regionu,

Promocja elektronicznych usług bankowych.

Brak dobrych praktyk w zakresie wykorzystania

nowoczesnych technik w kształceniu i budowaniu

popytu na kulturę,

Słaba infrastruktura IT bibliotek,

Niski poziom dostępności tzw. 20 usług

podstawowych,

Brak świadomości z korzyści świadczenia usług

elektronicznych wśród mieszkańców Dolnego

Śląska.










Szybki rozwój technologii IT w zakresie

dostępności i miniaturyzacji urządzeń

oraz nowych technik komunikacyjnych, głównie

bezprzewodowych,

Redukcja obszarów technologicznego wykluczenia

cyfrowego oraz zmniejszająca się liczba osób

wykluczonych cyfrowo w związku z brakiem

umiejętności i wiedzy oraz brakiem motywacji

do korzystania z IT,


technologii oraz rozwoju SI, przez wprowadzenie

tzw. ulg podatkowych związanych z dostępem

do sieci Internet (podatnicy indywidualni) oraz

zakup nowych technologii (przedsiębiorcy),










osobowych,


informacyjnego,


Brak zaufania obywateli do urzędów,





Niskie zapotrzebowanie na tego typu usługi wśród

mieszkańców.



Strona 31 z 80


dolnośląskiego,

System ePUAP przygotowany do świadczenia usług

cyfrowych przez JST,

Duże projekty infrastrukturalne,

Polska wg najbliższego budżetu UE będzie nadal

beneficjentem środków, głównie w zakresie

Europejskiego Programu Spójności,

Efekty prezydencji Polski w UE, która miała miejsce

w drugim półroczu 2011 r.,

Wrocław został wybrany na Europejską Stolicę

Kultury w 2016 r.,

Duże inwestycje związane z organizacją mistrzostw

Europy w piłce nożnej EURO 2012.



Strona 32 z 80

5 Misja i wizja Strategii Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego

do roku 2020

5.1 Misja

Misja Strategii Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego przyjęta dla województwa

dolnośląskiego na lata 2013 – 2020 brzmi:

WSPÓLNIE ROZWIJAMY PRZESTRZEŃ CYFROWĄ DOLNEGO ŚLĄSKA

Sformułowanie misji akcentuje tworzenie skutecznej, sprawnej i efektywnej przestrzeni

cyfrowej. W procesie budowania tej przestrzeni wykorzystuje się efekt synergii dzięki

współpracy i kooperacji wszystkich zaangażowanych podmiotów na Dolnym Śląsku.

Rozwój społeczeństwa informacyjnego Dolnego Śląska koncentruje się na realizacji

działań, których celem jest wykreowanie bezpieczniej i efektywnie wykorzystywanej

przestrzeni cyfrowej, w której instytucje samorządowe i państwowe, przedsiębiorcy oraz

mieszkańcy świadomie uczestniczą zarówno jako dawcy, jak i odbiorcy informacji, a usługi

w niej świadczone pozytywnie stymulują demokratyczne zachowania obywatelskie oraz

postawy proinnowacyjne.

Przestrzeń cyfrowa to dane, informacja i wiedza w formie elektronicznej wraz

z narzędziami informatycznymi i teleinformatycznymi do jej akwizycji, gromadzenia,

przesyłania, przetwarzania i prezentacji oraz możliwościami i umiejętnościami twórców

i odbiorców informacji (użytkowników) korzystania z tych narzędzi. Tak więc rozwój

przestrzeni cyfrowej oznacza rozwój zasobów informacji, narzędzi informatycznych

i teleinformatycznych oraz rozwój umiejętności użytkowników.

Przedstawiony poniżej (rys. 1) ideowy schemat przestrzeni cyfrowej Dolnego Śląska

wskazuje także następujące działania uczestników przestrzeni cyfrowej:

mieszkańcy regionu, świadomi wagi rozwoju przestrzeni cyfrowej, będą coraz lepiej

wykorzystywać jej usługi w procesie edukacji oraz w celu aktywnego uczestnictwa



Strona 33 z 80

w życiu gospodarczym, społecznym, politycznym i kulturalnym regionu zarówno, jako

odbiorcy, jak i twórcy informacji,

urzędy administracji rządowej i samorządowej (JST) będą dynamicznie rozwijać

elektroniczny dostęp do danych publicznych oraz świadczenie usług drogą

elektroniczną dla mieszkańców, przedsiębiorców i turystów (co najmniej w zakresie

tzw. 20 usług podstawowych),

podmioty gospodarcze będą rozwijać się szybciej, dzięki wykorzystaniu

elektronicznych kanałów wymiany informacji, co ograniczy konieczność

bezpośredniego kontaktu z urzędem i mieszkańcem (klientem),

jednostki naukowo-badawcze będą wykorzystywać przestrzeń cyfrową w procesie

edukacji i kształcenia kadr gospodarki oraz w procesie tworzenia i dystrybucji

rozwiązań innowacyjnych do podmiotów gospodarczych.

Rysunek 1. Idea przestrzeni cyfrowej województwa dolnośląskiego

5.2 Wizja

Wizję Strategii Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego, przyjętą dla województwa

dolnośląskiego na lata 2013 – 2020, stanowi hasło:



Strona 34 z 80

DOLNY ŚLĄSK REGIONEM WYSOKIEJ JAKOŚCI ŻYCIA ORAZ INNOWACYJNEJ GOSPODARKI,

W KTÓRYM SPRAWNA I BEZPIECZNA PRZESTRZEŃ CYFROWA UMOŻLIWIA

POWSZECHNY I ŁATWY DOSTĘP DO WIEDZY, INFORMACJI I DANYCH

Tak sformułowana wizja oznacza własności przestrzeni cyfrowej, zgodnie z którymi

przestrzeń cyfrowa powinna:

charakteryzować się dostępnością, sprawnością, skutecznością, efektywnością

i interoperacyjnością oraz zewnętrzną użytecznością,

posługiwać się informacją pewną, terminową, użyteczną, wiarygodną i bezpieczną,

dostępną do ponownego wykorzystania,

zapewniać dostęp do wszystkich odbiorców i partycypację w życiu społecznym,

kulturalnym i politycznym, eliminację wykluczenia cyfrowego i wzrost kapitału

społecznego,

stymulować wzrost konkurencyjności, rozwój przez innowacje, transfer innowacji,

przedsiębiorczość,

pozwalać na rozwój publicznych e-usług i rozwój systemów/platform

teleinformatycznych, komercyjnych usług opartych na ponownym wykorzystaniu lub

integracji z szeroko pojętymi zasobami i usługami publicznymi.

5.3 Efekt przyjęcia wizji dla społeczeństwa, władz lokalnych

i przedsiębiorstw

Przyjęcie i realizacja wizji o przedstawionym brzmieniu powinna przynieść następujący

efekt dla uczestników przestrzeni cyfrowej (społeczeństwa, władz lokalnych

i przedsiębiorstw):

Społeczeństwo będzie miało powszechny dostęp do technologii informatycznych

i komunikacyjnych oraz będzie mogło sprawnie i kreatywnie z nich korzystać,

doskonaląc swą wiedzę i umiejętności poprzez wykorzystanie technologii cyfrowych.



Strona 35 z 80

Mieszkańcy będą mogli posługiwać się technologiami cyfrowymi w różnych

aspektach życia obejmujących e-usługi, rynek pracy, edukację, medycynę, kontakty

z administracją państwową oraz życie kulturalne i społeczne. Będą mieli możliwość

lepszej artykulacji swoich potrzeb, współdziałania na rzecz ich zaspokojenia, a także

łatwiejszego monitorowania i współuczestnictwa w procesach decyzyjnych.

Technologie cyfrowe wykorzystywane będą do przełamywania barier społecznych.

Dostępne będą nowe formy pracy umożliwiające aktywizację osób

niepełnosprawnych oraz zamieszkałych na terenach słabo zurbanizowanych. Dzieci

i młodzież będą miały zapewnioną edukację w zakresie posługiwania się

z narzędziami teleinformatycznymi w różnych sferach życia, w tym w zakresie

aspektów związanych z zagrożeniami, jakie wiążą się z korzystaniem z technik

teleinformatycznych. Ponadto, ułatwiony zostanie dostęp do różnego rodzaju

zasobów informacji.

Władze regionalne dzięki zastosowaniu nowych metod zarządzania i organizacji będą

oferowały usługi lepszej jakości i o większej dostępności (w obszarach oświaty,

kultury, opieki zdrowotnej, obsługi administracyjnej, warunków bytowych itp.).

Umożliwi to lepsze rozpoznanie potrzeb społecznych oraz zgłaszanych oddolnie

propozycji ich zaspokojenia. Będą również wykorzystywać technologie cyfrowe

do zapewnienia bezpieczeństwa mieszkańców oraz do podniesienia komfortu życia

mieszkańców, poprzez skuteczne ich informowanie i ostrzeganie przed zagrożeniami,

np.: w sytuacji klęsk żywiołowych. Ponadto, będą ukierunkowane na realizację

projektów pobudzających konkurencyjność i innowacyjność regionu oraz

przyczyniających się do jego rozwoju. Dzięki technologiom cyfrowym, władze

regionalne będą też miały większe możliwości efektywnego stosowania procedur

partycypacyjnych i aktywizacji postaw obywatelskich, co w dalszej perspektywie

doprowadzi do lepszego dostosowania podejmowanych przez nie decyzji do potrzeb

mieszkańców Dolnego Śląska.



Strona 36 z 80

Podmioty gospodarcze będą miały łatwiejszy dostęp do rozwiązań nowatorskich

w zakresie technik i metod wytwarzania, wdrażania i dystrybucji towarów i usług,

co umożliwi zastosowanie rozwiązań prowadzących do lepszej jakości towarów

i usług i/lub do niższej ich ceny, i/lub większej dostępności. Przedsiębiorstwa będą

miały szybki i łatwy dostęp do ofert rynku pracy oraz do nowych form telepracy,

a także innych zasobów, rejestrów i danych publicznych, które mogą ułatwić

funkcjonowanie na rynku i poprawić konkurencyjność gospodarki regionu.

Uproszczony również będzie kontakt z administracją państwową i urzędami.

Dodatkowo, dzięki technologiom cyfrowym, usprawniony będzie kontakt

z dostawcami i odbiorcami zagranicznymi, co przyczyni się do wzrostu

konkurencyjności przedsiębiorstw.



Strona 37 z 80

6 Cele Strategii Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego na

Dolnym Śląsku do roku 2020


wyznacza do osiągnięcia w okresie programowania 2013 – 2020 następujące cele główne:

Cel 1 – Sprawna przestrzeń cyfrowa

Cel 2 – Wzrost jakości życia mieszkańców

Cel 3 – Wzrost konkurencyjności i innowacyjności

6.1 Cel 1 – Sprawna przestrzeń cyfrowa

Cel ten winien zapewnić upowszechnienie bezpiecznej i wysoko wydajnej

infrastruktury teleinformatycznej, tworzącej przestrzeń cyfrową dla „uczestników” Dolnego

Śląska.

Przestrzeń cyfrową podzielić należy na dwie sfery:

Usługową – obszar obejmujący wszelkiego rodzaju usługi, które można uruchamiać

dzięki sprawnie działającej infrastrukturze. Jest to kluczowy obszar z perspektywy

niniejszej strategii. W tej dziedzinie tworzone będą wszelkiego rodzaju e-usługi,

umożliwiając w ten sposób realizację założonych celów w każdym przekroju.

Użytkownik, poruszając się w „wirtualnej rzeczywistości” (przestrzeni cyfrowej),

będzie mógł korzystać zarówno z gotowych usług, jak i – dzięki wytworzonym

narzędziom informatycznym – tworzyć nowe usługi. W obszarze tym znajdują się

również wszelkie sfery i rozwiązania portalowe. Tu nacisk musi zostać położony

na zbudowanie i wykorzystanie zjawiska synergii działań w regionie (w ramach

różnych programów i inicjatyw). Dobrym przykładem pokazującym synergię wszelkich

działań w regionie będzie realizacja projektu Portalu Dolnego Śląska (eDS). Jest to

największe takie przedsięwzięcie w regionie.

Infrastrukturalną – obszar obejmujący infrastrukturę teletechniczną (pasywną

i aktywną niezbędną do uruchomiania, udostępniania i realizowania usług). Tę część



Strona 38 z 80

przestrzeni cyfrowej stanowią środki i zasoby infrastruktury aktywnej (jak np. routery,

przełączniki, centrale, serwery, macierze dyskowe i in.) i pasywnej, takie jak

wszelkiego rodzaju łącza telekomunikacyjne (przewodowe i bezprzewodowe)

umożliwiające wymianę informacji pomiędzy urządzeniami i systemami

telekomunikacyjnymi. Bardzo ważnym elementem są wszelkiego rodzaju platformy

serwerowe. Ich sprawne funkcjonowanie umożliwi kreowanie stabilnie działających

usług, o których mowa w obszarze pierwszym. Najtrudniejszym elementem do

zrealizowania w ramach tworzenia przestrzeni cyfrowej Dolnego Śląska jest ogół łączy

telekomunikacyjnych, a w szczególności tych, które doprowadzane są do użytkownika

końcowego, tak zwana „ostatnia mila”. Wydaje się, iż w ramach działań na Dolnym

Śląsku widać potencjalne możliwości do uzyskania synergii. Kluczowy jest projekt

Dolnośląska Sieć Szerokopasmowa, dla której uzupełnieniem są wdrażane przez

operatorów łącza szerokopasmowe tak przewodowe, jak i bezprzewodowe. Pamiętać

należy, iż aby stworzyć na obszarze Dolnego Śląska sprawnie działającą przestrzeń

cyfrową, nie można zapomnieć o końcowym użytkowniku. To od jego aktywności

zależeć będzie ilość i jakość treści, jaka będzie fundamentem funkcjonowania

przestrzeni cyfrowej.

Jak wspomniano wcześniej, budowa i rozwój sprawnej przestrzeni cyfrowej jest

jednocześnie celem równorzędnym dla dwóch pozostałych celów głównych niniejszej

Strategii, a zarazem jest środkiem do ich realizacji.

Jest to środek niezbędny, dlatego ważna jest identyfikacja zagrożeń związanych z jego

realizacją. Pomimo dużego stopnia komplikacji dzisiejszych rozwiązań teleinformatycznych –

zarówno w zakresie sprzętu, jak i oprogramowania – najpoważniejszych barier związanych z

ich realizacją i wdrażaniem, wbrew pozorom, należy szukać nie w dziedzinie techniki.

Techniczna strona realizacji takich przedsięwzięć stanowi najmniejszy problem dla

specjalistów z branży IT, z których Dolny Śląsk jest znany.



Strona 39 z 80

Do najważniejszych barier związanych z rozwojem przestrzeni cyfrowej należy zaliczyć

problemy:

ekonomiczne – nakłady na telekomunikacją, a w szczególności na jej infrastrukturę,

cechują się stosunkowo długim okresem amortyzacji – zyski uzyskuje się po wielu

latach funkcjonowania tego typu rozwiązań i są one silnie zależne od świadczonych

usług i popytu na nie,

prawne – budowa infrastruktury teleinformatycznej wymaga wielu pozwoleń

dotyczących możliwości umieszczenia elementów infrastruktury na czyimś terenie,

jak również (szczególnie w przypadku rozwiązań bezprzewodowych) oceny

oddziaływania tych rozwiązań na środowisko,

organizacyjne – wynikające z:

braku umiejętności wdrażania nowoczesnych i innowacyjnych technik i rozwiązań

teleinformatycznych oraz

braku modeli organizacyjnych wdrażania i eksploatacji nowoczesnych technik

informatycznych

społeczne – wynikające z:

braku wiedzy czy obawy przed nieznaną technologią – plany postawienia

masztów telefonii komórkowej często spotykają się z dużym oporem społecznym,

braku umiejętności korzystania z nowych rozwiązań – korzystanie z zasobów

przestrzeni cyfrowej wymaga nabycia przez użytkownika określonych

umiejętności, a część społeczeństwa tego nie potrafi, bądź nie czuje potrzeby ich

nabywania (wspomniane wykluczenie cyfrowe).

W ramach realizacji celu Sprawna przestrzeń cyfrowa przewiduje się realizację

następujących celów cząstkowych:

Cel cząstkowy 1: Zrównanie szans dostępu do przestrzeni cyfrowej dla odbiorców

(„włączenie” cyfrowe osób wykluczonych, ze szczególnym

uwzględnieniem osób niepełnosprawnych – np. niedowidzących



Strona 40 z 80

i niewidomych) oraz twórców treści cyfrowych (wojewódzkie platformy

dziedzinowych treści cyfrowych) poprzez efektywne i intensywne

działania infrastrukturalne z wykorzystaniem synergii z realizowanymi

obecnie projektami.

Cel cząstkowy 2: Rozwój publicznych e-usług (obecność publicznych usług w przestrzeni

cyfrowej).

Cel cząstkowy 3: Rozwój systemów/platform teleinformatycznych zdolnych

do partnerstwa w ramach realizacji e-usług zapewniających:

interoperacyjność rejestrów publicznych (systemy e-usług

publicznych winny w sposób pewny i bezpieczny wykorzystywać

oraz przekazywać informację do innych systemów publicznych – nie

mogą żądać informacji, która już istnieje w publicznej przestrzeni

cyfrowej).

wiarygodność i ochronę informacji w publicznej przestrzeni cyfrowej

(ochrona praw własności intelektualnej, ochrona publicznej

przestrzeni cyfrowej przed „smogiem” informacyjnym).

Cel cząstkowy 4: Przestrzeń cyfrowa społeczeństwa informacyjnego elastycznym

i personalizowanym kanałem komunikacji (nośnikiem informacji).

6.2 Cel 2 – Wzrost jakości życia mieszkańców

Cel ten powinien zapewniać synergię z rozwojem materialnym i intelektualnym

społeczeństwa, a przez to wspierać mechanizmy wzrostu jakości życia mieszkańców. Cel 2

winien też zapewnić upowszechnienie bezpiecznej i wysokowydajnej infrastruktury

teleinformatycznej tworzącej przestrzeń cyfrową dla „uczestników” Dolnego Śląska.

W wykorzystaniu technologii cyfrowych należy upatrywać szansę na wzrost jakości

życia mieszkańców oraz na częściowe zniwelowanie różnic w poszczególnych podregionach.

Technologie cyfrowe wpływają lub mogą wpływać na wiele aspektów życia mieszkańców,

a przez to na jakość ich życia. Należą do nich m.in.: edukacja dzieci i młodzieży,



Strona 41 z 80

samokształcenie dorosłych, kultura i wypoczynek, partycypacja obywatelska, opieka

zdrowotna, rynek pracy, technologie informatyczno-komunikacyjne, wsparcie społeczne,

wykluczenie społeczne.

Dolny Śląsk ma duży potencjał rozwoju gospodarczego, a mianowicie: wysoki poziom

rozwoju sektora otoczenia biznesu, znaczącą chłonność rynku instytucjonalnego i dużą liczbę

inwestycji zagranicznych m.in. w sektorze nowych technologii. Ponadto dobre usytuowanie

geograficzne Dolnego Śląska oraz coraz lepsza infrastruktura komunikacyjna umożliwia

szybszy rozwój firm oraz ich współpracę z innymi podmiotami w kraju i w Europie

Zachodniej. Dodatkowo atrakcyjność miasta Wrocławia oraz wysoki poziom kształcenia i

rozwoju naukowego przyciąga wielu kandydatów na studia oraz absolwentów wyższych

uczelni, co wpływa na wzrost poziomu aktywności gospodarczej i społecznej. Kolejnym

atutem regionu jest dobrze rozwinięta baza kulturalna oraz wysokie nakłady na lokalną

infrastrukturę publiczną.

Należy jednak zwrócić uwagę na tendencje w rozwoju społecznym Dolnego Śląska.

Obecnie obserwujemy efekt starzejącego się społeczeństwa oraz zmieniającej się struktury

ludności, ze względu na wiek biologiczny i ekonomiczny (coraz więcej jest osób w wieku

poprodukcyjnym a coraz mniej w wieku przedprodukcyjnym). Natomiast dynamicznie

wzrasta ilość wyposażenia ułatwiającego codzienne życie oraz nowoczesnych kanałów

komunikacji, co świadczy o zmieniającym się stylu życia, pracy, zabawy oraz poprawie stopy

życiowej i rozwoju społeczeństwa informacyjnego. Zmiany również dotyczą struktury

wydatków, gdyż przeciętny Dolnoślązak coraz więcej wydaje na kulturę i rekreację, co

świadczy o wzroście bogactwa i poprawie stopy życiowej. Jednakże jednym z większych

problemów regionu jest jego nierównomierny rozwój gospodarczy i społeczny. Mocno

zróżnicowana jest stopa bezrobocia oraz poziom średniego wynagrodzenia w poszczególnych

podregionach i powiatach Dolnego Śląska.

Szansy na rozwój przestrzeni cyfrowej należy upatrywać w dużym stopniu

upowszechnienia technologii szerokopasmowych oraz w dostępie do Internetu, co stwarza



Strona 42 z 80

duże możliwości rozwoju i sprawnego funkcjonowania e-usług, przedsiębiorstw, e-edukacji,

e-medycyny, opieki zdrowotnej, e-kultury, e-demokracji, itp. Dolny Śląsk jest postrzegany

jako województwo sprzyjające rozwojowi technologii informacyjnych i komunikacyjnych.

Do barier wdrażania technologii cyfrowej w dziedzinie ochrony zdrowia należy zaliczyć:

mały wskaźnik wdrożeń i komercjalizacji innowacyjnych technologii, co wiąże się

z trudnościami z odpowiednim transferem technologii,

istniejące systemy informacyjne w ochronie zdrowia, które cechuje duże

rozdrobnienie,

niski poziom interoperacyjności i usługowości w stosunku do pacjentów, co jest

spowodowane dużym utrudnieniem w wymianie danych pomiędzy jednostkami,

występujące problemy koordynacji i zarządzania systemem ochrony zdrowia

wynikające z dużej liczby niezależnych ośrodków decyzyjnych.

Z drugiej strony, w dziedzinie opieki zdrowotnej, obserwujemy dużą zdolność do

wykorzystania nowoczesnych technologii ICT, którą wspiera silny wrocławski ośrodek

akademicki z dużym potencjałem naukowo-badawczym, szkolnictwo wyższe w innych

miastach regionu oraz sektor MSP. Dodatkowym atutem Dolnego Śląska jest atrakcyjność

turystyczna regionu oraz bardzo dobra baza sanatoryjna, która ułatwia promocję profilaktyki.

Ponadto, obserwujemy wzrost świadomości zdrowotnej społeczeństwa, w zakresie działań

profilaktycznych oraz dynamiczny rozwój portali edukacyjnych i informacyjnych dotyczących

zdrowia.

Barier rozwoju nauki należy upatrywać w stosunkowo małej liczbie wykształconych

kadr, małych środkach (jako procent PKB) przeznaczanych na badania i rozwój w ramach

całego kraju, co skutkuje małą liczbą zgłoszeń patentowych w skali Polski w porównaniu do

innych rozwiniętych krajów. Kolejnym ważnym problemem jest duża koncentracja

kształcenia na poziomie wyższych uczelni we Wrocławiu, w porównaniu z innymi

podregionami województwa. Do najważniejszych barier rozwoju edukacji należy zaliczyć

słabe wykorzystanie technologii informatycznych i komunikacyjnych w szkołach na terenie



Strona 43 z 80

województwa oraz małą liczbę szkół z dostępem bezprzewodowym do Internetu. Z drugiej

strony należy podkreślić wysoką jakość kształcenia w zakresie kierunków informatycznych

i technicznych na wyższych uczelniach we Wrocławiu oraz wysoki współczynnik skolaryzacji,

szczególnie na poziomie wyższych uczelni. Rozwój sektora badawczo-rozwojowego (B+R)

oraz edukacji będzie możliwy dzięki dużej liczbie projektów edukacyjnych finansowanych

przez Unię Europejską, wysokiemu współczynnikowi sukcesu zespołów naukowych z terenu

województwa w konkursach 7 Programu Ramowego oraz rosnącemu zatrudnieniu

w województwie w sektorze B+R.

W ramach realizacji celu Wzrost jakości życia mieszkańców przewiduje się realizację

następujących celów cząstkowych:

Cel cząstkowy 1: Kształcenie umiejętności wykorzystywania przestrzeni cyfrowej

wraz z budową potencjału zawodowego i kadry społeczeństwa

informacyjnego

Przygotowanie mieszkańców do efektywnego i powszechnego

wykorzystania narzędzi i rozwiązań oferowanych, w ramach rozwoju

przestrzeni cyfrowej. W tym celu, niezbędne jest zapewnienie procesu

edukacji społeczeństwa, w zakresie społeczeństwa informacyjnego

i wykorzystania nowoczesnych narzędzi. Kształcenie powinno

obejmować całe społeczeństwo od przedszkola po Uniwersytety III

Wieku i kształcenie ustawiczne. Kształcenie ma być nastawione

na wyrównywanie poziomu umiejętności wykorzystania nowoczesnych

narzędzi cyfrowych w społeczeństwie, ale również ma umożliwiać

kształcenie specjalistyczne i tworzenie liderów w zakresie przestrzeni

cyfrowej. Poza edukacją w zakresie ogólnym, obejmującą podstawowe

umiejętności w zakresie przestrzeni cyfrowej, konieczne jest kształcenie

koncentrujące się na specyficznych potrzebach w ramach

poszczególnych grup społecznych i zawodowych (np. aspekty



Strona 44 z 80

telemedyczne skierowane do osób starszych, narzędzia ułatwiające

działalność gospodarczą dla przedsiębiorców, narzędzia związane

z edukacją dla nauczycieli itd.). Poza treściami technicznymi związanymi

z konkretnymi narzędziami oferowanymi w ramach przestrzeni cyfrowej,

niezbędne jest kształcenie w zakresie bezpiecznego korzystania z

przestrzeni cyfrowej (np. potencjalne zagrożenia, sposoby

przeciwdziałania), aspektów prawnych (np. piractwo komputerowe,

prawa autorskie) oraz szerokie działania promocyjne mające na celu

zachęcić społeczeństwo do korzystania z przestrzeni cyfrowej (np. akcje

społeczne).

Cel cząstkowy 2: Minimalizacja wykluczenia cyfrowego oraz obniżenie bariery

użytkowania

Korzyści płynące z wykorzystania przestrzeni cyfrowej są przede

wszystkim dostępne dla osób z niej korzystających. Dlatego ważne jest

zminimalizowanie tego problemu przez usunięcie barier technicznych

(np. dostęp do Internetu) oraz wyeliminowanie tzw. miękkiego

wykluczenia cyfrowego związanego z brakiem umiejętności i wiedzy oraz

brakiem motywacji do korzystania z przestrzeni cyfrowej. Podejmowane

działania powinny dotyczyć również minimalizacji barier dla osób

niepełnosprawnych, np. niewidomych, poprzez tworzenie

dedykowanego oprogramowania. Dlatego niezbędne jest podejmowanie

szeroko zakrojonych działań edukacyjnych i promocyjnych, mających na

celu włączenie do przestrzeni cyfrowej maksymalnie dużej grupy

mieszkańców. Te działania powinny być poprzedzone dokładną diagnozą

(wykonaną na poziomie gminy bądź powiatu) określającą, które grupy

społeczne i z jakich powodów są w małym stopniu obecne w przestrzeni



Strona 45 z 80

cyfrowej. Następnie winny zostać opracowane lokalne działania

skierowane do tych konkretnych grup społecznych.

Cel cząstkowy 3: Wykorzystanie przestrzeni cyfrowej dla wzmacniania społeczeństwa

obywatelskiego i zwiększenia uczestnictwa mieszkańców w życiu

społecznym i kulturalnym Dolnego Śląska, a w tym:

cyfryzacja zasobów kulturalnych i intelektualnych (gromadzenie

zasobów dziedzictwa kulturowego),

powszechna dostępność dziedzictwa kulturowego i treści

intelektualnych.

Przestrzeń cyfrowa powinna być również narzędziem umożliwiającym

budowanie kapitału społecznego oraz zwiększenie aktywności

społecznej i kulturalnej mieszkańców Dolnego Śląska. Jako przykładowe

obszary można wymienić:

życie kulturalne (np. przestrzeń cyfrowa jako źródło informacji

o wydarzeniach kulturalnych, przestrzeń cyfrowa jako miejsce

prezentacji treści związanych z kulturą, przestrzeń cyfrowa jako

miejsce spotkań z ludźmi kultury);

życie polityczne (np. przestrzeń cyfrowa jako prezentacja

programów partii i stowarzyszeń, przestrzeń cyfrowa jako miejsce

komunikacji między członkami społeczności lokalnych, minimalizacja

wykluczenia z życia społeczno-kulturalnego osób niepełnosprawnych

dzięki udostępnieniu m.in. narzędzi uczestnictwa w wyborach za

pośrednictwem mediów elektronicznych itd.);

działalność typu wolontariat (przestrzeń cyfrowa jako źródło

informacji o ludziach potrzebujących, wykorzystanie przestrzeni

cyfrowej do kontaktu z ludźmi chorymi itd.);



Strona 46 z 80

życie społeczne, w ramach którego tworzone będą platformy

społecznościowe oraz platformy informacyjne, zawierające treści

w dziedzinie zdrowia, edukacji, problemów społecznych (wsparcie

społeczne, wykluczenie społeczne), rynku pracy, turystyki itp.

W ramach tego celu należy zapewnić powszechną dostępność treści dla

wszystkich mieszkańców oraz narzędzi do jej odbioru. Należy również

umożliwić dostęp do spójnych i aktualnych wersji wielojęzykowych

serwisów informacyjnych dla turystów.

Cel cząstkowy 4: Prezentacja i promocja korzyści związanych z rozwojem społeczeństwa

informacyjnego

Jednym z głównych celów rozwoju społeczeństwa informacyjnego jest

usprawnienie różnorakich aspektów ludzkiego życia, poprzez

wprowadzenie nowoczesnych rozwiązań oferowanych w przestrzeni

cyfrowej, np. zdalny kontakt z urzędem, szkołą, służbą zdrowia,

szpitalem, pracodawcą; elektroniczny dostęp do stale aktualizowanych

danych i informacji (pogoda, dane statystyczne, dane o ruchu

drogowym, dane o komunikacji miejskiej itd.). Innym, ważnym obszarem

wykorzystania technologii cyfrowych dla zwiększenia komfortu życia są

e-usługi oraz rynek pracy. Ważnym zagadnieniem jest wykorzystanie

przestrzeni cyfrowej do podniesienia bezpieczeństwa mieszkańców

przez wspieranie rozwoju sprawnych i skutecznych systemów

monitoringu, systemów ostrzegania o zagrożeniach (podtopienia,

powodzie, gwałtowne burze, silne wiatry, huragany, wypadki itd.).

Jednakże kluczową kwestią jest uświadomienie społeczeństwa

i zachęcenie go do korzystania z tych nowoczesnych rozwiązań.



Strona 47 z 80

6.3 Cel 3 – Wzrost konkurencyjności i innowacyjności

Realizacja tego celu powinna zapewnić wzrost konkurencyjności i innowacyjności

za sprawą przestrzeni cyfrowej województwa dolnośląskiego. Planowany wzrost będzie

realizowany w trzech obszarach:

Podmioty gospodarcze – nowatorstwo w zakresie technik i metod wytwarzania

towarów i usług (także w zakresie wdrażania nowych produktów), oparte na nowych

rozwiązaniach lub rozwiązaniach zaadaptowanych z innych dziedzin i/lub innych

regionów (innowacyjność) prowadzące do lepszej jakości towarów i usług (bardziej

zgodnych z potrzebami odbiorców), lub przy tej samej jakości do niższej ich ceny i/lub

większej dostępności (konkurencyjność).

Jednostki sektora B+R (wyższe uczelnie, placówki badawcze) oraz inicjatywy

instytucjonalne (centra doskonałości, klastry, fundacje, itp.) i organizacyjne (np. fora,

konferencje, seminaria, itp.) stanowiące środowisko będące źródłem i dystrybutorem

innowacyjności (innowacyjność w rozwoju innowacyjności i konkurencyjności).

JST (gmina, powiat, województwo) oraz podległe im instytucje:

jako podmioty realizujące zadania własne samorządu na rzecz mieszkańców

(urzędy, szkoły, placówki kultury, zakłady opieki zdrowotnej, przedsiębiorstwa

infrastruktury technicznej, np. MPK, MPWiK itp.) – nowatorstwo w zakresie

metod zarządzania (także zasobami ludzkimi) i organizacji tych jednostek

i instytucji oraz nowatorstwo w zakresie organizacji metod i narzędzi

świadczenia usług, oparte na nowych rozwiązaniach lub zaadoptowanych

z innych dziedzin i/lub innych regionów, prowadzące do lepszej jakości

i większej dostępności wykonywanych zadań (w obszarach oświaty, kultury,

opieki zdrowotnej, obsługi administracyjnej, warunków bytowych itp.);

jako jednostki kreujące nowe idee ukierunkowane na rozwój regionalny

i realizujące projekty pobudzające konkurencyjność i innowacyjność (kojarzenie

i pozyskiwanie inwestorów, reklama regionu, eksponowanie atrakcji Dolnego



Strona 48 z 80

Śląska, pozyskiwanie środków unijnych, tworzenie infrastruktury przyjaznej IT –

np. realizowane przez UMWD projekty: Dolnośląska Sieć Szerokopasmowa,

e-Dolny Śląsk).

Przestrzeń cyfrowa (media elektroniczne oraz technologie ICT) może przyczynić się do

rozwoju innowacyjności w następujących momentach:

na etapie tworzenia rozwiązań innowacyjnych (przez wspieranie i stymulację

generowania pomysłów albo występowanie w roli „niezbędnego” czynnika

w planowanym rozwiązaniu innowacyjnym),

na etapie dystrybucji innowacji (przez dostarczenie platform służących do transferu

pomysłów innowacyjnych oraz istniejących rozwiązań innowacyjnych),

na etapie realizacji i użytkowania rozwiązań innowacyjnych (jako czynnika

wspierającego i/lub czynnika niezbędnego do realizacji i użytkowania).

Do najważniejszy barier związanych z realizacją celu należy zaliczyć przede wszystkim:

niskie nakłady związane z informatyzacją w JST, co skutkuje m.in. małą liczbą JST,

w których wdrożony został pełny elektroniczny obieg dokumentacji, a także niski

poziom dostępności tzw. 20 usług podstawowych m.in. związanych z realizacją

zamówień publicznych, czy też działalnością bibliotek, których infrastruktura

informatyczna jest przestarzała;

brak świadomości pracowników JST, że komunikacja z mieszkańcami

za pośrednictwem np.: serwisów www jest pełnoprawnym kanałem informacji,

co skutkuje dużym stopniem niekompletności i brakiem aktualnych informacji

na stronach www JST;

niedofinansowanie sektora badawczo-rozwojowego (duże dysproporcje nakładów

pomiędzy Polską a UE) oraz skomplikowane procedury aplikowania o środki

na projekty;

brak rzeczywistej współpracy pomiędzy uczelniami a przemysłem związany przede

wszystkim z dużymi kosztami wewnętrznymi uczelni przy realizacji projektów, a także



Strona 49 z 80

z negatywnym postrzeganiem środowiska naukowego przez przedsiębiorców i vice

versa;

wysokie koszty oraz skomplikowane procedury prowadzenia i zakładania działalności

gospodarczej;

brak akceptacji technik elektronicznych jako alternatywy dla „papieru” oraz

preferowanie kontaktu osobistego obywateli i podmiotów gospodarczych z urzędami,

co powoduje, że nie wywierana jest dostatecznie silna presja na udostępnianie

nowych usług elektronicznych. Bariera ta związana jest także, z wysokim stopniem

socjologicznego wykluczenia cyfrowego oraz brakiem działań edukacyjnych

i promocyjnych, które mogłyby go drastycznie zmniejszyć;

brak powszechnej dostępności rozwiązań umożliwiających realizację procesów

biznesowych bez wykorzystania „papieru” z zachowaniem wymogów prawa;

zagrożenia związane z interpretacją prawną zapisów dotyczących np. sposobu

przesyłania finansowych dokumentów elektronicznych oraz zapewnienia

bezpieczeństwa informacji, co związane jest np. z potrzebą posiadania podpisu

kwalifikowanego, a co za tym idzie poniesienia dodatkowych nakładów finansowych,

a także dodatkowego skomplikowania procedur sprawozdawczych;

regulacje prawne w zakresie ochrony danych osobowych.

Z wyżej wymienionych charakterystyk grup odbiorców (użytkowników) przestrzeni cyfrowej

ukierunkowanej na działania proinnowacyjne oraz etapów tworzenia rozwiązań

innowacyjnych i konkurencyjnych kształtują się następujące cele cząstkowe:

Cel cząstkowy 1: Rozwój i wykorzystanie przestrzeni cyfrowej do działań stymulujących

tworzenie oraz komercjalizację pomysłów i rozwiązań innowacyjnych

(podniesienie potencjału ośrodków naukowo-badawczych w zakresie

rozwoju innowacyjnych rozwiązań dla gospodarki i JST, wspieranie

inicjatyw, które sprzyjają powstawaniu lub generowaniu innowacji)



Strona 50 z 80

Cel cząstkowy 2: Platforma cyfrowa wspierająca transfer innowacji pomiędzy

pomysłodawcami a wykonawcami (zapewniająca dostęp podmiotów

gospodarczych do potencjału innowacyjnego sektora naukowo-

badawczego oraz wspierająca otwieranie nowych rynków zbytu

dla produktów podmiotów gospodarczych)

Cel cząstkowy 3: Podniesienie konkurencyjności i innowacyjności podmiotów

gospodarczych z terenu Dolnego Śląska, przez wspieranie wykorzystania

technologii cyfrowych

Cel cząstkowy 4: Wzrost efektywności usług świadczonych na rzecz mieszkańców przez

JST wraz z podległymi instytucjami

Cel cząstkowy 5: Wspieranie inicjatyw ukierunkowanych na rozwój regionalny (działania

promocyjne, pozyskiwanie kapitału i inwestorów)



Strona 51 z 80

7 Działania priorytetowe i kluczowe realizujące cele SRSI

Działania prezentowane w strategii podlegały analizie w trakcie prac Zespołu

Badawczego. Wszystkie wyszczególnione działania są ważne dla rozwoju społeczeństwa

informacyjnego. W niniejszym rozdziale zawarto działania, których kluczem wyboru był

wysoki priorytet realizacji. Spośród wszystkich wybranych działań priorytetowych wskazano

działania kluczowe dla realizacji strategii. Wyszczególnione działania służą realizacji

określonych celów cząstkowych a przez nie realizacji celów głównych.

Cel 1 – Sprawna przestrzeń cyfrowa

Cel cząstkowy 1: Zrównanie szans dostępu do przestrzeni cyfrowej dla odbiorców oraz

twórców treści cyfrowych poprzez efektywne i intensywne działania

infrastrukturalne z wykorzystaniem synergii z realizowanymi obecnie

projektami.

Tabela 12. Działania priorytetowe i kluczowe dla celu cząstkowego 1.1.

Lp. Działanie Kluczowe

1 Budowa infrastruktury teleinformatycznej - budowa sieci

teleinformatycznej na poziomie regionu oraz w powiatach i gminach

√

2 Podejmowanie działań umożliwiających zrównanie szans dostępu

wszystkich użytkowników do przestrzeni cyfrowej

3 Wspieranie działań związanych z budową infrastruktury

teleinformatycznej w zakresie szerokopasmowych sieci dostępowych

Cel cząstkowy 2: Rozwój publicznych e-usług.



1 Budowa i rozwój usług świadczonych drogą elektroniczną w zakresie

działalności i realizacji zadań UMWD (e-learning, e(m)-zdrowie,

√



Strona 52 z 80


e-administracja) o charakterze powszechnym i/lub dedykowanych

grupom odbiorców z możliwością personalizacji

2 Udostępnianie danych publicznych drogą cyfrową

Cel cząstkowy 3: Rozwój systemów/platform teleinformatycznych zdolnych

do partnerstwa w ramach realizacji e-usług



1 Budowa platform usługowych i edukacyjnych na poziomie regionu oraz

w powiatach i gminach

√

2 Budowa i właściwe utrzymywanie specjalizowanych baz wiedzy

i dziedzinowych portali internetowych z możliwością personalizacji

wspomagających realizowanie ważnych programów społecznych

√

3 Organizacja i wspieranie procesu regulacji i standaryzacji w zakresie

wymiany informacji pomiędzy platformami usługowymi i systemami

teleinformatycznymi

4 Promowanie „dobrych praktyk” w obszarze standaryzacji platform

teleinformatycznych

5 Rozwój rozwiązań zapewniających bezpieczeństwo, zaufanie

i dostępność usług teleinformatycznych

6 Realizacja działań na rzecz zapewnienia wysokiego poziomu

bezpieczeństwa systemów informatycznych

7 Rozwój kompleksowych systemów obejmujących nowoczesne

technologie ICT, kompetentne zasoby ludzkie oraz nowatorskie

rozwiązania organizacyjne, służących do sprawnej, zgodnej

z najnowszymi standardami i trendami światowymi realizacji zadań

P_JST i zdolnych do partnerstwa z krajowymi systemami

informatycznymi



Strona 53 z 80

Cel cząstkowy 4: Przestrzeń cyfrowa społeczeństwa informacyjnego elastycznym

i personalizowanym kanałem komunikacji.



1 Rozwój (różnych) kanałów komunikacji √

2 Wspieranie działań związanych z tworzeniem programowej

(software’owej) platformy cyfrowej i narzędzi użytkownika

Cel 2 – Wzrost jakości życia mieszkańców

Cel cząstkowy 1: Kształcenie umiejętności wykorzystywania przestrzeni cyfrowej

wraz z budową potencjału zawodowego i kadry społeczeństwa

informacyjnego.



1 Opracowanie programów nauczania i dopasowanie struktury

kształcenia do wymogów rozwoju społeczeństwa informacyjnego

√

2 Propagowanie wiedzy, tworzenie zachęt oraz prowadzenie szkoleń

w zakresie świadczonych usług elektronicznych zarówno dla

świadczeniobiorców (ze szczególnym uwzględnieniem sfery wykluczenia

cyfrowego), jak i świadczeniodawców (personelu P_JST)

√

3 Wykorzystanie technologii teleinformatycznych w edukacji i kształceniu

ustawicznym

Cel cząstkowy 2: Minimalizacja wykluczenia cyfrowego oraz obniżenie bariery

użytkowania.





Strona 54 z 80


1 Opracowanie i wdrażanie programów zmniejszających poziom

wykluczenia cyfrowego dostosowanych do różnych grup docelowych

√

2 Kształcenie w zakresie zwiększenia umiejętności i stopnia

wykorzystywania przestrzeni cyfrowej

√

3 Przeciwdziałanie wykluczeniu cyfrowemu poprzez likwidowanie barier

edukacyjnych, organizacyjnych i ekonomicznych

4 Wsparcie interesariuszy w korzystaniu z e-usług

Cel cząstkowy 3: Wykorzystanie przestrzeni cyfrowej dla wzmacniania społeczeństwa

obywatelskiego i zwiększenia uczestnictwa mieszkańców w życiu

społecznym i kulturalnym Dolnego Śląska.



1 Wspieranie i promowanie rozwoju społeczeństwa obywatelskiego √

2 Wspieranie procesów cyfryzacji zasobów instytucji kultury √

3 Wspomaganie rozwoju przestrzeni cyfrowej dla zwiększenia aktywności

mieszkańców w zakresie życia społecznego i kulturalnego

4 Współudział w tworzeniu e-demokracji

Cel cząstkowy 4: Prezentacja i promocja korzyści związanych z rozwojem społeczeństwa

informacyjnego.



1 Promocja wykorzystania narzędzi teleinformatycznych oraz usług

on-line w życiu codziennym oraz działalności biznesowej

√

2 Wspieranie nowoczesnych rozwiązań poprawiających komfort życia



Strona 55 z 80


i bezpieczeństwo mieszkańców

3 Wykorzystanie technologii teleinformatycznych w usługach medycznych

oraz do promowania postaw prozdrowotnych

4. Wspieranie rozwoju e-administracji oraz e-usług, w tym elektronicznych

platform tematycznych, tematycznych portali internetowych, itp.

Cel 3 – Wzrost konkurencyjności i innowacyjności

Cel cząstkowy 1: Rozwój i wykorzystanie przestrzeni cyfrowej do działań stymulujących

tworzenie oraz komercjalizację pomysłów i rozwiązań innowacyjnych.



1 Ochrona własności intelektualnej √

2 Wsparcie badań i komercjalizacji ich wyników w zakresie innowacyjnych

technologii

√

3 Prace o charakterze foresightowym i badawczo-rozwojowym w zakresie

ICT oraz społeczeństwa informacyjnego

4 Promowanie nowoczesnych technologii ICT oraz wpieranie badań

w obszarze technologii teleinformatycznych

5 Wspieranie zmian prawnych i proceduralnych oraz opracowanie

dobrych praktyk w zakresie rozwoju i stosowanie rozwiązań przestrzeni

cyfrowej

6 Wytworzenie mody na innowacje

Cel cząstkowy 2: Platforma cyfrowa wspierająca transfer innowacji pomiędzy

pomysłodawcami a wykonawcami.




Strona 56 z 80


1 Opracowanie cyfrowych serwisów kojarzących pomysłodawców

z przedsiębiorcami

√

2 Ochrona własności intelektualnej √



cyfrowej

4 Transfer rozwiązań innowacyjnych do gospodarki oraz podmiotów

publicznych

Cel cząstkowy 3: Podniesienie konkurencyjności i innowacyjności podmiotów

gospodarczych z terenu Dolnego Śląska przez wspieranie wykorzystania

technologii cyfrowych.



1 Rozwój usług świadczonych drogą elektroniczną w zakresie działalności

(misji) P_JST (e-learning, e(m)-zdrowie, e-administracja) o charakterze

powszechnym i/lub dedykowanych grupom odbiorców z możliwością

personalizacji

√

2 Wspieranie rozwoju gospodarczego regionu w zakresie nowoczesnych

technologii ICT

√



cyfrowej

Cel cząstkowy 4: Wzrost efektywności usług świadczonych na rzecz mieszkańców przez

JST wraz z podległymi instytucjami.




Strona 57 z 80


1 Rozwój usług świadczonych drogą elektroniczną w zakresie działalności

(misji) P_JST (e-learning, e(m)-zdrowie, e-administracja) o charakterze

powszechnym i/lub dedykowanych grupom odbiorców z możliwością

personalizacji

√

2 Wspieranie działań służących kreowaniu nowych usług przestrzeni

cyfrowej oraz podnoszenia jej atrakcyjności i użyteczności

3 Wspieranie edukacji i budowa baz wiedzy na ich potrzeby



cyfrowej

5 Monitorowanie usług świadczonych przez JST na rzecz mieszkańców

Dolnego Śląska w celu poprawy ich efektywności

Cel cząstkowy 5: Wspieranie inicjatyw ukierunkowanych na rozwój regionalny (działania

promocyjne, pozyskiwanie kapitału i inwestorów).



1 Wspieranie działań zmierzających do zmian administracyjno-prawnych

w dziedzinie technologii teleinformatycznych

√

2 Promocja Dolnego Śląska jako nowoczesnego regionu przyjaznego ICT √

3 Wspieranie rozwoju gospodarczego regionu w zakresie nowoczesnych

technologii ICT


5 Wspieranie rozwoju e-administracji oraz e-usług, w tym elektronicznych

platform tematycznych, tematycznych portali internetowych, itp.

Wyszczególnione powyżej działania zostały wybrane jako te, których realizacja jest

konieczna, aby można było mówić o społeczeństwie informacyjnym na Dolnym Śląsku



Strona 58 z 80

w perspektywie 2020 roku. Należy podkreślić, że w trakcie realizacji strategii, w oparciu

o prowadzone prace, konsultacje z ekspertami i warsztaty, opracowano bardziej

szczegółowe działania do każdego celu cząstkowego. W trakcie prac nad strategią działania

te podlegały modyfikacji i czasami uogólnieniu. Lista propozycji działań szczegółowych

została zawarta w Raporcie Politechniki Wrocławskiej I28/12/S-040.



Strona 59 z 80

8 Działania główne w układzie zorientowanym na podmioty

uczestniczące w tworzeniu przestrzeni cyfrowej Dolnego Śląska

W ramach przestrzeni cyfrowej (której idea przedstawiona została na rys. 1)

wyszczególniono następujące podmioty aktywnie uczestniczące w jej kreowaniu, których

opis zawarto w Tabela 25.

Tabela 25. Zestawienie podmiotów wraz z oznaczeniami

Grupa Podmiot

Jednostki samorządowe

a. Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego

b. Jednostki Samorządu Terytorialnego (gminy i powiaty) województwa dolnośląskiego

Podmioty gospodarcze

a. podmioty, dla których JST są organem założycielskim

b. podmioty, dla których organy centralne są organem założycielskim

c. podmioty gospodarcze

Podmioty gospodarcze

jednostki badawczo-rozwojowe (w tym nauka)

Pozostałe organizacje

a. organizacje pozarządowe

b. Media

Lista działań prowadzących do realizacji wyspecyfikowanych we wcześniejszym

rozdziale celów została przedstawiona w rozbiciu na przedstawione w powyższej tabeli

podmioty uczestniczące w tworzeniu przestrzeni cyfrowej Dolnego Śląska.

8.1 Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego – UMWD

Działania realizowane przez Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego

w ramach realizacji strategii rozwoju społeczeństwa informacyjnego:

Budowa infrastruktury teleinformatycznej, w tym:

budowa sieci teleinformatycznej:



Strona 60 z 80

na poziomie regionu – budowa (działania związane z projektami

indykatywnymi),

w powiatach i gminach – wsparcie działań,

budowa platform usługowych i edukacyjnych:

na poziomie regionu – budowa (działania indykatywne),

w powiatach i gminach – wsparcie działań.

Budowa i rozwój usług świadczonych drogą elektroniczną w zakresie działalności

i realizacji zadań UMWD (e-learning, e(m)-zdrowie, e-administracja) o charakterze

powszechnym i/lub dedykowanych grupom odbiorców z możliwością personalizacji,

Organizacja i wspieranie procesu regulacji i standaryzacji w zakresie wymiany

informacji pomiędzy platformami usługowymi i systemami teleinformatycznymi,

Rozwój kanałów komunikacji,

Opracowanie i wdrażanie programów zmniejszających poziom wykluczenia

cyfrowego,

Opracowanie cyfrowego serwisu kojarzącego pomysłodawców z przedsiębiorcami–

rozwinięcie metodologii i dziedzinowe uogólnienie wyników projektu IntraMed C2C

przeznaczonego dla sektora medycznego i realizowanego w UMWD,

Monitorowanie stanu rozwoju społeczeństwa informacyjnego,

Wsparcie badań i komercjalizacji ich wyników w zakresie innowacyjnych technologii,

Wspieranie edukacji i budowa baz wiedzy na ich potrzeby,

Wsparcie interesariuszy w korzystaniu z e-usług,

Wspieranie procesów cyfryzacji zasobów instytucji kultury,

Promocja Dolnego Śląska jako regionu przyjaznego ICT (rozwoju SI),

Udostępnianie danych publicznych drogą cyfrową.



Strona 61 z 80

8.2 Jednostki Samorządu Terytorialnego (gminy i powiaty) województwa

dolnośląskiego – JST

Działania realizowane przez podmiot klasy JST w ramach realizacji strategii rozwoju

społeczeństwa informacyjnego:

Wspomaganie kształcenia w zakresie zwiększenia umiejętności i stopnia

wykorzystywania przestrzeni cyfrowej,

Wspieranie nowoczesnych rozwiązań poprawiających komfort życia i bezpieczeństwo

mieszkańców,

Wspomaganie rozwoju przestrzeni cyfrowej dla zwiększenia aktywności mieszkańców

w zakresie życia społecznego i kulturalnego,

Wspieranie zmian prawnych i proceduralnych oraz opracowanie dobrych praktyk

w zakresie rozwoju i stosowanie rozwiązań przestrzeni cyfrowej,

Promocja nowoczesnych rozwiązań związanych z rozwojem społeczeństwa

informacyjnego,

Wspieranie rozwoju gospodarczego regionu w zakresie nowoczesnych technologii

ICT,

Wspieranie działań związanych z budową infrastruktury teleinformatycznej

w zakresie szerokopasmowych sieci dostępowych,

Wspieranie działań związanych z tworzeniem programowej platformy cyfrowej

i narzędzi użytkownika,

Wspieranie działań służących kreowaniu nowych usług przestrzeni cyfrowej oraz

podnoszenia jej atrakcyjności i użyteczności,

Podejmowanie działań umożliwiających zrównanie szans dostępu wszystkich

użytkowników do przestrzeni cyfrowej,




Strona 62 z 80

8.3 Podmioty gospodarcze, dla których JST są organem założycielskim

– P_JST

Działania realizowane przez podmiot klasy P_JST w ramach realizacji strategii rozwoju


Rozwój usług świadczonych drogą elektroniczną w zakresie działalności (misji) P_JST

(e-learning, e(m)-zdrowie, e-administracja) o charakterze powszechnym i/lub

dedykowanych grupom odbiorców z możliwością personalizacji,

Propagowanie wiedzy, tworzenie zachęt oraz prowadzenie szkoleń w zakresie

świadczonych usług elektronicznych zarówno dla świadczeniobiorców

(ze szczególnym uwzględnieniem sfery wykluczenia cyfrowego), jak

i świadczeniodawców (personelu P_JST),

Budowa i właściwe utrzymywanie specjalizowanych baz wiedzy i dziedzinowych

portali internetowych z możliwością personalizacji wspomagających realizowanie

ważnych programów społecznych,

Rozwój kompleksowych systemów obejmujących nowoczesne technologie ICT,

kompetentne zasoby ludzkie oraz nowatorskie rozwiązania organizacyjne, służących

do sprawnej, zgodnej z najnowszymi standardami i trendami światowymi realizacji

zadań P_JST i zdolnych do partnerstwa z krajowymi systemami informatycznymi

(projekty P1 i P2 w ochronie zdrowia, ePUAP, ID.pl z zakresu administracji),

Monitorowanie usług świadczonych przez P_JST na rzecz mieszkańców Dolnego

Śląska w celu poprawy ich efektywności,


8.4 Podmioty gospodarcze, dla których organy centralne są organem

założycielskim – P_OC

Działania realizowane przez podmiot klasy P_OC w ramach realizacji strategii rozwoju




Strona 63 z 80

Wykorzystanie technologii teleinformatycznych w edukacji i kształceniu ustawicznym,

w usługach medycznych oraz do promowania postaw prozdrowotnych,

Opracowanie programów nauczania i dopasowanie struktury kształcenia do

wymogów rozwoju społeczeństwa informacyjnego,

Realizacja działań na rzecz zapewnienia wysokiego poziomu bezpieczeństwa

systemów informatycznych,

Wspieranie rozwoju e-administracji oraz e-usług, w tym elektronicznych platform

tematycznych, tematycznych portali internetowych, itp,

Przeciwdziałanie wykluczeniu cyfrowemu poprzez likwidowanie barier edukacyjnych,

organizacyjnych i ekonomicznych,

Promowanie nowoczesnych technologii ICT oraz wpieranie badań w obszarze

technologii teleinformatycznych,

Wspierania działań zmierzających do zmian administracyjno-prawnych w obszarze



8.5 Podmioty gospodarcze – PG

Działania realizowane przez podmiot klasy PG w ramach realizacji strategii rozwoju



w usługach medycznych oraz do promowanie postaw prozdrowotnych,

Opracowanie programów nauczania i dopasowanie struktury kształcenia do

wymogów rozwoju społeczeństwa informacyjnego,



Wspieranie rozwoju e-administracji oraz e-usług, w tym elektronicznych platform

tematycznych, tematycznych portali internetowych itp.,



Strona 64 z 80



Promowanie nowoczesnych technologii ICT oraz wspieranie badań w dziedzinie


Wspieranie działań zmierzających do zmian administracyjno-prawnych w dziedzinie

technologii teleinformatycznych.

8.6 Jednostki badawczo-rozwojowe (w tym nauka) – JBR

Działania realizowane przez podmiot klasy JBR w ramach realizacji strategii rozwoju


Promowanie „dobrych praktyk” w obszarze standaryzacji platform

teleinformatycznych,

Prace o charakterze foresightowym i badawczo-rozwojowym w zakresie ICT oraz

społeczeństwa informacyjnego,

Transfer rozwiązań innowacyjnych do gospodarki oraz podmiotów publicznych

Promocja wykorzystywania platform teleinformatycznych na Dolnym Śląsku,

Rozwój rozwiązań zapewniających bezpieczeństwo, zaufanie i dostępność usług

teleinformatycznych

Ochrona własności intelektualnej.

8.7 Organizacje pozarządowe – OP (NGO)

Działania realizowane przez podmiot klasy OP (NGO) w ramach realizacji strategii

rozwoju społeczeństwa informacyjnego:


w usługach medycznych oraz do promowanie postaw prozdrowotnych,





Strona 65 z 80

Promowanie nowoczesnych technologii ICT oraz wspieranie badań w obszarze




Wspieranie i promowanie rozwoju społeczeństwa obywatelskiego,

Wykorzystanie technologii teleinformatycznych do wzrostu indywidualnej aktywności

obywatelskiej,

Wspierania działań zmierzających do zmian administracyjno-prawnych w obszarze

technologii teleinformatycznych.

8.8 Media

Działania realizowane przez media w ramach realizacji strategii rozwoju społeczeństwa

informacyjnego:

Promocja wykorzystania narzędzi teleinformatycznych oraz usług on-line w życiu

codziennym oraz działalności biznesowej,

Wytworzenie mody na innowacje,

Współudział w tworzeniu e-demokracji,

Wspieranie i promowanie rozwoju społeczeństwa obywatelskiego,

Promocja Dolnego Śląska jako nowoczesnego regionu przyjaznego ICT.



Strona 66 z 80

9 Główne rezultaty działań

Działania prowadzone przez poszczególne podmioty powinny przynieść społeczności

Dolnego Śląska następujące rezultaty:

minimalizacja tzw. wykluczenia cyfrowego oraz likwidacja barier rozwoju

społeczeństwa informacyjnego,

wzrost demokratycznych zachowań obywatelskich oraz zwiększenie uczestnictwa

mieszkańców w życiu społecznym i kulturalnym Dolnego Śląska,

wzmacnianie społeczeństwa obywatelskiego,

wzrost jakości życia mieszkańców,

wzrost świadomości społecznej w zakresie znaczenia i możliwości wykorzystania

nowoczesnych rozwiązań oferowanych w przestrzeni cyfrowej,

zwiększenie poziomu bezpieczeństwa mieszkańców oraz podmiotów gospodarczych,

zwiększenie dostępności urzędów dla obywateli i przedsiębiorców,

unowocześnienie infrastruktury teleinformatycznej regionu,

standaryzacja rozwiązań,

poprawa wizerunku administracji publicznej,

wzrost stopnia wykorzystania nowoczesnych narzędzi informatycznych w edukacji,

rozwój MSP związanych z sektorem nowoczesnych usług teleinformatycznych,

pobudzenie aktywności „prokomercjalizacyjnej” środowiska naukowego regionu,

wzrost wartości i liczby projektów realizowanych na Dolnym Śląsku oraz

przedsiębiorstw tzw. nowej gospodarki,

wzrost popularności regionu i identyfikacja Dolnego Śląska jako regionu

nowoczesnego i przyjaznego ICT (kreowanie marki),

centralizacja badań nad rozwojem społeczeństwa informacyjnego oraz wskazanie

jednostki odpowiedzialnej za rozwój społeczeństwa informacyjnego,

wzrost liczby turystów odwiedzających Dolny Śląsk.



Strona 67 z 80

10 Monitorowanie wdrażania strategii

Wdrażanie strategii wiąże się z następującymi czynnościami:

1. Przyjęcie sposobu monitoringu

2. Przyjęcie planu działania

3. Wybór podmiotu odpowiedzialnego za weryfikację celów strategii

4. Monitoring realizacji strategii

5. Zapobieganie zmianom wskaźników lub korygowanie strategii

6. Ewaluacja

Wdrażanie strategii to zatem nie tylko osiąganie stanu docelowego w niej określonego,

ale również obserwacja i modyfikacja procedury wdrożeniowej oraz samej strategii. Przez

procedurę wdrożeniową rozumiemy algorytm działań składających się na czynności

wdrożeniowe. Biorąc pod uwagę ww. czynności można przyjąć, że jest to zmienny,

samodostosowujący się algorytm otwarty na ingerencję podmiotów, które go wykorzystują.

Jednym z elementów procesu wdrażania strategii jest monitoring, który umożliwia

śledzenie i informowanie o tym, jak kształtują się aktualne postępy w realizacji strategii,

czy zakładane wskaźniki są osiągane, jakie są odchylenia od założonych wartości wskaźników

oraz czy założone cele strategii są nadal aktualne. Do szczegółowych zadań monitorowania

w zakresie wdrażania strategii należą:

weryfikacja uzyskanych efektów z założonymi celami strategicznymi i rezultatami,

obserwacja stanu zaawansowania osiągania celów strategicznych,

bieżące diagnozowanie trudności w osiąganiu celów strategicznych.

Na podstawie analizy metod monitoringu, jako najbardziej dopasowaną do potrzeb

i możliwości realizatorów strategii, wybrano zrównoważoną kartę wyników wraz

z elementami controllingu strategicznego. Istotą zrównoważonej karty wyników są mierniki

strategiczne (indykatory zjawisk wewnętrznych i zewnętrznych) umożliwiające analizę

postępów realizacji strategii w kontekście przyjętych wcześniej celów strategicznych.



Strona 68 z 80

Koncepcja zrównoważonej karty wyników zakłada rozpatrywanie strategii z czterech

perspektyw: finansowej, klienta, procesów wewnętrznych oraz rozwoju. Wybrano

perspektywę procesów wewnętrznych, gdzie należy zidentyfikować działania i procesy

kluczowe dla realizacji celów sformułowanych w strategii. Sformułowane procesy dotyczą

pełnego łańcucha wartości, począwszy od procesów innowacyjnych, przez procesy

operacyjne, aż do procesów obsługi.

Kolejnym krokiem jest wybór działań, które będą realizowane. Opis działań,

wyszczególnionych w „Strategii Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego na Dolnym Śląsku

do roku 2020”, został przedstawiony we wcześniejszym rozdziale. Do poszczególnych działań

są przypisane jednoznacznie procesy. W dalszej części rozdziału zaproponowano listę

procesów kluczowych, które należy monitorować. Każdemu procesowi przypisano kilka

wskaźników monitoringu. Wartości aktualne wskaźników podano w oparciu o wykonaną

diagnozę społeczeństwa informacyjnego na Dolnym Śląsku wg stanu na koniec 2010 roku

(raport Politechniki Wrocławskiej nr I28/12/S-039).

Monitoring będzie się opierał na weryfikacji realizacji celów strategii, poprzez

weryfikację realizacji działań i opowiadających im procesów. Do weryfikacji procesów będą

służyły zdefiniowane wskaźniki realizacji. Weryfikacja procesów będzie odbywała się

w sposób ciągły (sprawozdania półroczne, raporty roczne). Główną metodą oceny

wskaźników będą dane otrzymywane z GUS, z Ministerstwa Cyfryzacji i Administracji,

z odpowiednich wydziałów UMWD, oraz dane otrzymane z badań ankietowych.

Podmiotem bezpośrednio odpowiedzialnym za wdrożenie oraz osiągniecie

zaplanowanych wskaźników realizacji strategii powinien być UMWD we współpracy

z jednostkami samorządu terytorialnego, jako jednostka samorządu terytorialnego

odpowiedzialna za rozwój regionalny. UMWD może przekazać realizację SRSI do wybranej

jednostki samorządu, utworzonej w ramach już funkcjonującego podmiotu. Jednakże

zgodnie ze stanem obecnym, ze względu na pełniony zakres obowiązków najbardziej

odpowiednim departamentem odpowiedzialnym za wdrażanie strategii wydaje się być



Strona 69 z 80

Departament Rozwoju Regionalnego. Jednym z jego wydziałów jest Wydział Gospodarki, do

zadań którego należy m.in. „identyfikacja i analiza problemów gospodarczych i społecznych

regionu”4. Znacznie szerszy zakres kompetencji, zgodny z oczekiwaniami względem

podmiotu odpowiedzialnego za wdrażanie strategii, ma Wydział Koordynacji Polityki

Regionalnej, do którego zadań należy m.in.:

„a) koordynacja procesu planowania strategicznego na poziomie województwa, w tym

kształtowanie dokumentów programowych (…),

g) uczestnictwo w przygotowaniu i aktualizacji makroregionalnych/tematycznych/

sektorowych/lokalnych strategii lub regionalnych programów operacyjnych oraz

uzgodnienia jej treści z SRWD (…),

j) prowadzenie monitoringu sytuacji społeczno-gospodarczej w regionie, opracowanie

i publikacja badań, raportów i analiz o stanie województwa, przygotowanie zamówień

na studia i badania oraz analizy z zakresu sytuacji społecznej i gospodarczej w regionie,

m) koordynacja i programowanie prac Regionalnego Obserwatorium Terytorialnego oraz

Regionalnego Forum Terytorialnego”5.

Natomiast pewna część danych może być pozyskiwana z Departamentu Infrastruktury

z Wydziału Wdrażania Technologii Informacyjnych, gdyż do zadań tego wydziału należy m.in.:

„b) prowadzenie całości spraw z zakresu realizacji projektów dotyczących rozwoju

społeczeństwa informacyjnego na terenie Województwa (…),

d) projektowanie i realizacja systemów informacyjnych i informatycznych wspierających

działania e-Urząd w Województwie,

e) aktywizacja lokalnych społeczności i instytucji samorządowych na rzecz powszechnego

wykorzystania technologii informacyjnych, w tym wdrażanie lub wspieranie projektów

z zakresu technologii informacyjnych (…),

4 Zarządzenie Nr 11/2012 Marszałka Województwa Dolnośląskiego z dnia 31 stycznia 2012 r. w sprawie

szczegółowego zakresu zadań Departamentu Rozwoju Regionalnego 5 Zarządzenie Nr 11/2012 Marszałka Województwa Dolnośląskiego z dnia 31 stycznia 2012 r. w sprawie

szczegółowego zakresu zadań Departamentu Rozwoju Regionalnego



Strona 70 z 80

g) udział w edukacji społeczeństwa w zakresie wdrażania nowoczesnych rozwiązań

informatycznych oraz budowy obywatelskiego społeczeństwa informacyjnego

w Województwie,

h) opracowanie koncepcji, planów operacyjnych oraz koordynacja projektów budowy

infrastruktury społeczeństwa informacyjnego,

i) promowanie rozwiązań mających na celu podnoszenie bezpieczeństwa

informatycznego w Województwie”6.

Jednakże rekomendowaną organizacją do gromadzenia i analizy wartości wskaźników

powinno stać się Regionalne Obserwatorium Terytorialne, które zgodnie z Krajową Strategią

Rozwoju Regionalnego służyć będzie usprawnieniu monitoringu i ewaluacji polityk

publicznych, mających wpływ terytorialny przez tworzenie elastycznego systemu

pozyskiwania i agregowania danych oraz przez wypracowywanie standardów ich wymiany.

Urząd Marszałkowski zobligowany jest do stworzenia Regionalnego Obserwatorium

Terytorialnego (ROT), które – obok analogicznej instytucji na poziomie krajowym – ma

tworzyć system współpracy i przepływu informacji między najważniejszymi podmiotami

publicznymi biorącymi udział w realizacji polityki rozwoju na szczeblu regionalnym, w celu

monitorowania i oceny całości interwencji publicznej, mającej wpływ terytorialny.

Najważniejszym działaniem jest monitoring realizacji celów strategii oraz realizacji

poszczególnych procesów i związanych z nimi wskaźników wdrażania strategii. Z punktu

widzenia monitoringu wdrażania strategii konieczne jest zbieranie informacji o stanie

wskaźników poszczególnych procesów wdrażania. Wybrany podmiot powinien wykonywać

analizy oraz przeprowadzać diagnozy stanu bieżącego, aby ocenić w jakim stopniu są

zrealizowane poszczególne wskaźniki. Wskaźniki powinny być monitorowane systematycznie

a jakiekolwiek odchylenia od założonych wyników powinny być niezwłocznie raportowane

do UMWD. W zależności od otrzymanych wyników wybrany podmiot powinien proponować

6 Zarządzenie Nr 52/2012 Marszałka Województwa Dolnośląskiego z dnia 16 kwietnia 2012 r. w sprawie

szczegółowego zakresu zadań Departamentu Infrastruktury



Strona 71 z 80

działania zapobiegawcze lub korygujące. Natomiast w gestii UMWD byłaby decyzja, co

w danej sytuacji należałoby zrobić. Harmonogram sprawozdań i raportów powinien być

ustalony na tym poziomie.

W przypadku znacznych odchyleń wskaźników wdrażania strategii, spowodowanych

różnymi czynnikami zewnętrznymi, zachodziłaby konieczność modyfikacji samej strategii,

która powinna być wykonana wspólnie przez podmiot odpowiedzialny za monitoring

strategii oraz przez UMWD. W przypadku niewielkich odchyleń monitorowanych wskaźników

UMWD powinien wprowadzić działania zapobiegawcze, zmierzające do otrzymania

założonych wskaźników na odpowiednim poziomie.

Po wprowadzeniu działań zapobiegawczych lub korygujących następuje ponowny

pomiar wskaźników wdrażania strategii. I znowu w przypadku znacznych rozbieżności będą

wprowadzone działania zapobiegawcze lub korygujące. Oba działania przeplatają się

wzajemnie, aż do momentu oceny końcowej strategii.

Ostatnim działaniem jest ewaluacja strategii, czyli końcowa ocena strategii, która ma

udzielić odpowiedzi na pytanie czy zakładane wskaźniki zostały osiągnięte.

Zamieszczona poniżej lista wskaźników stanowi wytyczne dla Zarządu Województwa,

jakie wskaźniki należy mierzyć, aby móc ocenić realizację poszczególnych procesów

kluczowych. Nie jest to lista zamknięta, gdyż dany proces kluczowy może być mierzony

poprzez różne wskaźniki, a nie wszystkie zostały tutaj wyspecyfikowane.



Strona 72 z 80

10.1 Zdefiniowanie kluczowych procesów

Tabela 26. Procesy kluczowe

Lp. Działania Proces

1 Opracowanie programów nauczania i dopasowanie struktury kształcenia do wymogów rozwoju

społeczeństwa informacyjnego

Dostosowanie struktury kształcenia do wymogów

rozwoju społeczeństwa informacyjnego 2

Propagowanie wiedzy, zachęcanie oraz prowadzenie szkoleń w zakresie świadczonych usług

elektronicznych zarówno dla świadczeniobiorców (ze szczególnym uwzględnieniem sfery wykluczenia

cyfrowego), jak i świadczeniodawców (personelu P_JST)

3 Wspieranie edukacji i budowa baz wiedzy na ich potrzeby

4 Opracowanie i wdrażanie programów zmniejszających poziom wykluczenia cyfrowego dostosowanych

do różnych grup docelowych

Minimalizacja wykluczenia cyfrowego miękkiego 5 Kształcenie w zakresie zwiększenia umiejętności i stopnia wykorzystywania przestrzeni cyfrowej

6 Przeciwdziałanie wykluczeniu cyfrowemu poprzez likwidowanie barier edukacyjnych, organizacyjnych

i ekonomicznych

7 Wsparcie interesariuszy w korzystaniu z e-usług

8 Wspieranie i promowanie rozwoju społeczeństwa obywatelskiego Zwiększanie aktywności mieszkańców w obszarze życia



Strona 73 z 80


9 Wspieranie procesów cyfryzacji zasobów instytucji kultury społecznego, politycznego i kulturalnego

10 Wspomaganie rozwoju przestrzeni cyfrowej dla zwiększenia aktywności mieszkańców w zakresie życia

społecznego i kulturalnego

11 Współudział w tworzeniu e-demokracji

12 Udostępnianie danych publicznych drogą cyfrową

13 Promocja wykorzystania narzędzi teleinformatycznych oraz usług on-line w życiu codziennym oraz

działalności biznesowej Wzrost jakości życia poprzez zwiększanie udziału

narzędzi teleinformatycznych w życiu codziennym 14 Wspieranie nowoczesnych rozwiązań poprawiających komfort życia i bezpieczeństwo mieszkańców

15 Rozwój rozwiązań zapewniających bezpieczeństwo, zaufanie i dostępność usług teleinformatycznych Podnoszenie poziomu bezpieczeństwa usług

teleinformatycznych 16 Realizacja działań na rzecz zapewnienia wysokiego poziomu bezpieczeństwa systemów

informatycznych

17 Ochrona własności intelektualnej Ochrona własności intelektualnej w zakresie

innowacyjnych technologii 18 Wsparcie badań i komercjalizacji ich wyników w zakresie innowacyjnych technologii

19

Budowa i rozwój usług świadczonych drogą elektroniczną w zakresie działalności i realizacji zadań

UMWD (e-learning, e(m)-zdrowie, e-administracja) o charakterze powszechnym i/lub dedykowanych

grupom odbiorców z możliwością personalizacji

Rozwój publicznych e-usług



Strona 74 z 80


20 Wykorzystanie technologii teleinformatycznych w edukacji i kształceniu ustawicznym, w usługach

medycznych oraz do promowanie postaw prozdrowotnych

21 Wspieranie rozwoju e-administracji oraz e-usług, w tym elektronicznych platform tematycznych,

tematycznych portali internetowych, itp.

22 Budowa i właściwe utrzymywanie specjalizowanych baz wiedzy i dziedzinowych portali internetowych

z możliwością personalizacji wspomagających realizowanie ważnych programów społecznych

23 Monitorowanie usług świadczonych przez P_JST na rzecz mieszkańców Dolnego Śląska w celu

poprawy ich efektywności

24

Budowa infrastruktury teleinformatycznej, w tym:

budowa sieci teleinformatycznej na poziomie regionu oraz w powiatach i gminach,

budowa platform usługowych i edukacyjnych na poziomie regionu oraz w powiatach i

gminach Minimalizacja wykluczenia cyfrowego – twardego

25 Podejmowanie działań umożliwiających zrównanie szans dostępu wszystkich użytkowników do

przestrzeni cyfrowej

26 Wspieranie działań związanych z budową infrastruktury teleinformatycznej w zakresie

szerokopasmowych sieci dostępowych

27 Wspieranie rozwoju gospodarczego regionu w zakresie nowoczesnych technologii ICT Wspieranie rozwoju regionalnego



Strona 75 z 80



29 Promocja Dolnego Śląska jako nowoczesnego regionu przyjaznego ICT

30 Opracowanie cyfrowego serwisu kojarzącego pomysłodawców z przedsiębiorcami

31 Transfer rozwiązań innowacyjnych do gospodarki oraz podmiotów publicznych

32 Organizacja i wspieranie procesu regulacji i standaryzacji w zakresie wymiany informacji pomiędzy

platformami usługowymi i systemami teleinformatycznymi Regulacja i standaryzacja w obszarze technologii

cyfrowych 33 Promowanie „dobrych praktyk” w obszarze standaryzacji platform teleinformatycznych

34 Rozwój kanałów komunikacji

Rozwój kompleksowych systemów wykorzystywanych

do publicznych usług

35

Rozwój kompleksowych systemów obejmujących nowoczesne technologie ICT, kompetentne zasoby

ludzkie oraz nowatorskie rozwiązania organizacyjne, służących do sprawnej, zgodnej z najnowszymi

standardami i trendami światowymi realizacji zadań P_JST i zdolnych do partnerstwa z krajowymi

systemami informatycznymi

36 Wspieranie działań związanych z tworzeniem programowej platformy cyfrowej i narzędzi

użytkownika

37 Rozwój usług świadczonych drogą elektroniczną w zakresie działalności (misji) P_JST (e-learning,

e(m)-zdrowie, e-administracja) o charakterze powszechnym i/lub dedykowanych grupom odbiorców



Strona 76 z 80


z możliwością personalizacji

38 Promowanie nowoczesnych technologii ICT oraz wpieranie badań w obszarze technologii

teleinformatycznych

Rozwój technologii ICT

39 Prace o charakterze foresightowym i badawczo-rozwojowym w zakresie ICT oraz społeczeństwa

informacyjnego

40 Wspieranie działań służących kreowaniu nowych usług przestrzeni cyfrowej oraz podnoszenia jej

atrakcyjności i użyteczności

41 Wspieranie zmian prawnych i proceduralnych oraz opracowanie dobrych praktyk w zakresie rozwoju

i stosowanie rozwiązań przestrzeni cyfrowej

42 Wspieranie działań zmierzających do zmian administracyjno-prawnych w dziedzinie technologii

teleinformatycznych



Strona 77 z 80

10.2 Zdefiniowanie wskaźników i miar rezultatów

Tabela 27. Wskaźniki i miary rezultatów

Lp. Proces Wskaźnik Stan obecny Wartość docelowa

Źródło danych

1 Dostosowanie struktury kształcenia

do wymogów rozwoju społeczeństwa

informacyjnego

Liczba uczniów przypadających na 1 komputer w szkołach

podstawowych i gimnazjach na Dolnym Śląsku 12 (2010) 5 GUS

Procent szkół na Dolnym Śląsku z usługą dziennika

elektronicznego 18% (2010) 100%

Badania

ankietowe

Liczba absolwentów studiów inżynierskich w zakresie

nowoczesnych technologii na Dolnym Śląsku w odniesieniu

do całego kraju

9,41% (2010) 12% GUS

2 Minimalizacja wykluczenia cyfrowego

miękkiego

Liczba mieszkańców Dolnego Śląska wykluczonych cyfrowo

(mających dostęp i komputer a nie korzystających) 32% (2010) 20%

Diagnoza

społeczna7

Liczba mieszkańców Dolnego Śląska wykluczonych cyfrowo (brak

umiejętności) 20% (2010) 10%

Diagnoza

społeczna (jw)

3 Zwiększanie aktywności mieszkańców

w obszarze życia społecznego,

Liczba porozumień zawartych z wolontariuszami na okres

co najmniej 30 dni w administracji publicznej na Dolnym Śląsku 217 (2006) 320

Ministerstwo

Pracy i Polityki

7 Raport pod red. J. Czapińskiego pt.: Diagnoza Społeczna. Warunki i jakość życia Polaków.



Strona 78 z 80


Źródło danych

politycznego i kulturalnego Społecznej

Liczba osób mieszkających na Dolnym Śląsku, które nie odczuwają

potrzeby chodzenia do muzeów czy teatrów i innych instytucji

kultury

45% ogółu

społecz.

(2010)

35% ogółu

społeczeńs

twa

GUS

4 Wzrost jakości życia poprzez zwiększanie

udziału narzędzi teleinformatycznych

w życiu codziennym

Zwiększenie poziomu dostępności na Dolnym Śląsku tzw. 20 usług

podstawowych 79% (2010) 100%

Sprawozdanie

Komisji

Europejskiej

Odsetek osób fizycznych wykorzystujących Internet do interakcji

z administracja publiczną na Dolnym Śląsku 21% (2010)

co

najmniej

50%

Eurostat

5 Podnoszenie poziomu bezpieczeństwa

usług teleinformatycznych

Odsetek przedsiębiorstw na Dolnym Śląsku posiadających

formalnie zdefiniowaną politykę bezpieczeństwa ICT 10,4% (2010) 25% GUS

Odsetek przedsiębiorstw na Dolnym Śląsku wykorzystujących

protokół bezpieczeństwa do przyjmowania zamówień przez

Internet

2,7% (2010) 30% GUS

6 Ochrona własności intelektualnej

w zakresie innowacyjnych technologii

Liczba zgłoszeń patentowych z terenu Dolnego Śląska 287 (2009) 500 GUS

Liczba otrzymanych patentów na Dolnym Śląsku 170 (2009) 350 GUS



Strona 79 z 80


Źródło danych

7 Rozwój publicznych e-usług

Stopień zaawansowania usług e-administracji na Dolnym Śląsku 87% (2010) 100%

Sprawozdanie

Komisji

Europejskiej

Budżet JST na Dolnym Śląsku przeznaczony na infrastrukturę

informatyczną do świadczenia e-usług [%] 1.6 % (2010) 3.0 %

Raport

MSWiA8

8 Minimalizacja wykluczenia cyfrowego

– twardego

Odsetek gospodarstw domowych na Dolnym Śląsku niemających

dostępu do szerokopasmowego Internetu ok 30% (2010) 0%

Ministerstwo

Cyfryzacji i

Administracji

9 Wspieranie rozwoju regionalnego

Odsetek nakładów inwestycyjnych w przedsiębiorstwach

na Dolnym Śląsku w stosunku do całego kraju 11,5% (2010) 11,5% GUS

Różnica wartości HRST (Human Resources in Science and

Technology) dla Dolnego Śląska i dla UE 6,7% (2009) 2% Eurostat

10 Regulacja i standaryzacja w obszarze

technologii cyfrowych

Odsetek usług dostarczanych przez e-PUAP dostępnych w ramach

dolnośląskiej przestrzeni cyfrowej nieokreślona

9 100% Dane UMWD

Odsetek wartości netto przychodów ze sprzedaży 9,4% (2010) 20% GUS

8 Raport pt.: Stan informatyzacji urzędów administracji publicznej w Polsce

9 13.04.2010 platforma oferowała 43 usługi



Strona 80 z 80


Źródło danych

w przedsiębiorstwach Dolnego Śląska poprzez automatyczną

wymianę danych

11 Rozwój kompleksowych systemów

wykorzystywanych do publicznych usług

Liczba usług realizowanych przez JST na Dolnym Śląsku drogą

elektroniczną 79%

10 (2010) 100%

Sprawozdanie

Komisji

Europejskiej

Odsetek JST gminnych/powiatowych na Dolnym Śląsku

używających komputerowego systemu zamówień publicznych

8/12% (2010) 60/70% Raport

MSWiA11

Odsetek JST gminnych/powiatowych na Dolnym Śląsku

używających systemu obiegu dokumentów

43/62%

(2010)

100% Raport

MSWiA12

12 Rozwój technologii ICT

Nakłady na działalność innowacyjną badawczo-rozwojową

na Dolnym Śląsku

149,6 mln zł

(2010) 300 mln zł GUS

Liczba projektów w obszarze ICT realizowana na Dolnym Śląsku

ze środków unijnych lub centralnych 107

13 (2010) 350

Dane

ankietowe

10

wskaźnik ogólnokrajowy, brak wartości wskaźnika dla Dolnego Śląska 11

Raport pt.: Stan informatyzacji urzędów administracji publicznej w Polsce 12

Raport pt.: Wpływ informatyzacji na usprawnienie działania urzędów administracji publicznej w Polsce 13

zakończonych lub rozpoczętych przed końcem 2010 roku



Strategia Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego na Dolnym Śląsku do roku 2020

Dokument strategii

Wersja 3.2

Załącznik A. Wyciąg z Diagnozy

Autorzy

Janusz Klink Marek Kurzyński Jacek Oko Zdzisław Szalbierz Marek Średniawa Rafał Trzaska Krzysztof Walkowiak Magdalena Węglarz Michał Woźniak

Słowa kluczowe

Społeczeństwo informacyjne, diagnoza

Technologie informacyjno-komunikacyjne

Krótkie streszczenie

Dokument przedstawia diagnozę stanu zaawansowania rozwoju społeczeństwa informacyjnego na Dolnym Śląsku, która stanowi punkt wyjścia do stworzenia wizji i sformułowania celów głównych i cząstkowych strategii rozwoju do 2020 roku.



Strona Z2 z Z55

Spis treści:

1 Wprowadzenie ........................................................................................................................................... 6

2 Diagnoza stanu Społeczeństwa Informacyjnego na Dolnym Śląsku ............................................................. 8

2.1 Infrastruktura ICT ....................................................................................................................................... 8

2.2 ICT w gospodarstwach domowych .......................................................................................................... 10

2.2.1 Komputery i Internet w gospodarstwach domowych.................................................................. 10

2.2.2 Typ gospodarstwa domowego i jego dochód a dostęp do Internetu .......................................... 13

2.2.3 Zróżnicowanie przestrzenne dostępu do Internetu na terenie województwa ............................ 15

2.2.4 Uwarunkowania związane ze statusem zawodowym, wiekiem i wykształceniem ...................... 16

2.2.5 Dostęp a korzystanie .................................................................................................................... 18

2.2.6 Wykorzystanie technologii mobilnych ......................................................................................... 19

2.3 Wykorzystanie ICT w przedsiębiorstwach ................................................................................................ 20

2.3.1 Korzystanie z technologii informacyjno-komunikacyjnych w przedsiębiorstwach ...................... 20

2.3.2 Firmy sektora ICT ......................................................................................................................... 23

2.4 ICT w szkołach .......................................................................................................................................... 24

2.4.1 Komputery i Internet w szkołach podstawowych, gimnazjalnych

i ponadgimnazjalnych .............................................................................................................................. 24

2.5 Informatyzacja urzędów administracji publicznej.................................................................................... 27

2.5.1 ICT w urzędach administracji publicznej ...................................................................................... 27

2.5.2 Utrzymanie infrastruktury IT ........................................................................................................ 28

2.5.3 Budżet przeznaczony na informatyzację ...................................................................................... 29

2.5.4 Korzystanie z technologii informacyjno-komunikacyjnych w urzędach administracji

publicznej ................................................................................................................................................. 31

2.5.5 Strony internetowe JST i ich funkcjonalność ............................................................................... 34

2.6 Edukacja na poziomie akademickim i potencjał naukowo-badawczy ...................................................... 39

2.7 Transfer innowacji .................................................................................................................................... 48

2.8 ICT w służbie zdrowia ............................................................................................................................... 51

2.9 Uwarunkowania demograficzne .............................................................................................................. 52



Strona Z3 z Z55

Spis rysunków:

Rysunek Z.1 Penetracja przyłączy kablowych lub terminali bezprzewodowych w budynkach z lokalami

mieszkalnymi (kolor czerwony oznacza dostępność oferty co najmniej jednego operatora -

PT) deklarowana przez przedsiębiorców telekomunikacyjnych (PT) ............................................ 9

Rysunek Z.2 Odsetek gospodarstw domowych w województwie z dostępem do Internetu .......................... 11

Rysunek Z.3 Procent gospodarstw posiadających stałe łącza o deklarowanej przepustowości ..................... 12

Rysunek Z.4 Odsetek dostępności technologii informacyjno-komunikacyjnych w gospodarstwach

domowych ................................................................................................................................ 13

Rysunek Z.5 Powody braku dostępu do Internetu (opracowano na podstawie Diagnozy Społecznej 2011) .. 14

Rysunek Z.6 Odsetek podatników korzystających z ulgi na Internet w 2009 ................................................. 15

Rysunek Z.7 Penetracja Internetu (odsetek) - 2011 ....................................................................................... 17

Rysunek Z.8 Przedsiębiorstwa wykorzystujące komputery w poszczególnych województwach w 2009 i

2010 roku.................................................................................................................................. 21

Rysunek Z.9 Przedsiębiorstwa posiadające dostęp do Internetu wg województw ........................................ 22

Rysunek Z.10 Szerokopasmowy dostęp do Internetu wg województw ........................................................... 22

Rysunek Z.11 Liczba uczniów przypadających na jeden komputer podłączony do Internetu. Źródło:

Opracowanie własne na podstawie danych GUS. ..................................................................... 25

Rysunek Z.12 Średnia liczba komputerów przypadających na pracownika w urzędach woj. dolnośląskiego

(opracowano na podstawie raportu Stan informatyzacji urzędów administracji publicznej w

Polsce w 2008 roku) .................................................................................................................. 27

Rysunek Z.13 Istnienie w urzędzie jednostki lub osoby odpowiedzialnej za obsługę IT – średnia krajowa


Polsce w 2008 roku i Wpływ informatyzacji na usprawnienie działania urzędów

administracji publicznej w Polsce w 2010 roku) ........................................................................ 28

Rysunek Z.14 Średnia liczba osób pracujących w komórce informatycznej – woj. dolnośląskie (opracowano

na podstawie raportu Stan informatyzacji urzędów administracji publicznej w Polsce w 2008

roku) ......................................................................................................................................... 29

Rysunek Z.15 Średni procent budżetu przeznaczonego na informatyzację urzędów powiatowych i

gminnych (średnia krajowa) w latach 2007 i 2010 (opracowano na podstawie raportu Stan

informatyzacji urzędów administracji publicznej w Polsce w 2008 roku i Wpływ

informatyzacji na usprawnienie działania urzędów administracji publicznej w Polsce w 2010

roku) ......................................................................................................................................... 30

Rysunek Z.16 Średni procent budżetu przeznaczonego na informatyzację urzędów powiatowych

i gminnych w roku 2008 – średnia krajowa i średnia dla województwa dolnośląskiego


Polsce w 2008 roku) .................................................................................................................. 31

Rysunek Z.17 Wykorzystanie technologii informacyjno-komunikacyjnych w urzędach gminnych w 2008

roku (opracowano na podstawie raportu Stan informatyzacji urzędów administracji

publicznej w Polsce w 2008 roku) .............................................................................................. 31

Rysunek Z.18 Typ łącza dostępowego do sieci Internet (opracowano na podstawie raportu Stan

informatyzacji urzędów administracji publicznej w Polsce w 2008 roku)................................... 32



Strona Z4 z Z55

Rysunek Z.19 Procent urzędów powiatowych i gminnych woj. dolnośląskiego używających systemu

zamówień publicznych (rok 2008) (opracowano na podstawie raportu Stan informatyzacji

urzędów administracji publicznej w Polsce w 2008 roku) .......................................................... 33

Rysunek Z.20 Procent urzędów powiatowych i gminnych (średnia krajowa) używających systemu obiegu

dokumentów (rok 2010) (opracowano na podstawie raportu Wpływ informatyzacji na

usprawnienie działania urzędów administracji publicznej w Polsce w 2010 roku) ..................... 34

Rysunek Z.21 Odpowiedź na pytanie ankiety jednostek samorządu terytorialnego o własną stronę WWW

(opracowanie własne na podstawie przeprowadzonej akcji ankietowej) .................................. 35

Rysunek Z.22 Procent urzędów powiatowych i gminnych (średnia kraju i średnia dla woj. dolnośląskiego)

deklarujących posiadanie na swojej stronie wybranych funkcji związanych ze świadczeniem

usług on-line (opracowanie własne na podstawie przeprowadzonej akcji ankietowej) ............. 35

Rysunek Z.23 Liczba studentów na 10000 mieszkańców w roku 2009. Źródło: Opracowanie własne na

podstawie danych GUS. ............................................................................................................ 40

Rysunek Z.24 Liczba studentów na 10000 mieszkańców w wieku 19-24 lata w roku 2009. Źródło:


Rysunek Z.25 Nakłady bieżące na działalność badawczą i rozwojową według rodzajów badań (ceny

bieżące). Źródło: opracowanie własne na podstawie GUS ........................................................ 44

Rysunek Z.26 Liczba studentów na 10000 mieszkańców w roku 2009. Opracowanie własne na podstawie

danych GUS. ............................................................................................................................. 45

Rysunek Z.27 Prognozowana zmiana liczby mieszkańców województwa dolnośląskiego w latach 2015-

2030 z podziałem na grupy wiekowe w zakresie od 0 do 24 lat. Opracowanie własne na

podstawie danych GUS. ............................................................................................................ 54

Spis Tabel:

Tabela Z.1 Udział % gmin wykorzystujących w co najmniej jednej szkole na terenie gminy usługę

dziennika elektronicznego. Źródło: Badania własne 2011. ........................................................ 25

Tabela Z.2 Wykorzystanie nowoczesnych narzędzi informatycznych w szkołach na terenie

województwa dolnośląskiego. Źródło: Badania własne 2011 ................................................... 25

Tabela Z.3 Ergonomia portalu oraz obecność informacji podstawowych o funkcjach urzędu


Tabela Z.4 Elementy usług świadczonych on-line (opracowanie własne na podstawie przeprowadzonej

akcji ankietowej) ...................................................................................................................... 37

Tabela Z.5 Źródła ograniczeń uniemożliwiających lub ograniczających świadczenie usług on-line


Tabela Z.6 Liczba studentów kierunku Informatyka. Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych

GUS........................................................................................................................................... 41

Tabela Z.7 Liczba absolwentów kierunku Informatyka. Opracowanie własne na podstawie danych GUS. . 42

Tabela Z.8 Liczba wyższych uczelni w roku 2010. Opracowanie własne na podstawie danych GUS. ........... 42

Tabela Z.9 Liczba studentów i absolwentów wyższych uczelni w roku 2009 z podziałem na płeć.




Strona Z5 z Z55

Tabela Z.10 Liczba wyższych uczelni w roku 2010. Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych

GUS........................................................................................................................................... 45

Tabela Z.11 Miejsca uczelni z województwa dolnośląskiego w rankingach gazety Rzeczpospolita i

miesięcznika Perspektywy dotyczących uczelni technicznych i kierunków informatycznych.

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych umieszczonych na stronie WWW

miesięcznika Perspektywy. ....................................................................................................... 46

Tabela Z.12 Miejsca wyższych uczelni z Polski w rankingu Webometrics 2011. Źródło: Opracowanie

własne na podstawie danych umieszczonych na stronie www.webometrics.info. .................... 46

Tabela Z.13 Liczba studentów kierunku Informatyka. Opracowanie własne na podstawie danych GUS. ..... 47

Tabela Z.14 Zasoby ludzkie HRST jako procent populacji w wieku produkcyjnym 24-65. Źródło:

Opracowanie własne na podstawie danych Eurostat. ............................................................... 47

Tabela Z.15 Zatrudnienie w sektorze B+R. Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS. ........... 48

Tabela Z.16 Udział przeszkolonego informatycznie personelu (w %) ............................................................ 51

Tabela Z.17 Stopień integracji systemów informatycznych (w %) ................................................................ 52

Tabela Z.18 Współczynnik skolaryzacji netto w latach 2006-2009. Opracowanie własne na podstawie

danych GUS. ............................................................................................................................. 54



Strona Z6 z Z55

1 Wprowadzenie

Rozwój technik informacyjno-komunikacyjnych – ICT (ang. Information and Communication

Technologies) stanowiący podstawę rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego jest jednym z głównych

czynników sprawczych zmian społecznych, gospodarczych i kulturowych. Charakter tych zmian jest

głęboki, ponieważ wymusza, bądź wpływa istotnie, na sposoby funkcjonowania organizacji, działanie

firm i instytucji odpowiedzialnych za praktycznie wszystkie sektory aktywności państwa. Nowoczesne

technologie elektroniczne są dziś obecne prawie wszędzie i stanowią katalizator transformacji

zarówno procesów biznesowych jak i stylu życia.

Techniki informatyczne i telekomunikacyjne w coraz większym stopniu wpływają na wydajność

i sprawność działania przedsiębiorstw i instytucji publicznych obniżając koszty ich funkcjonowania

i ułatwiając życie obywatelom i przedsiębiorcom. Przyczyniają się także do ochrony środowiska

eliminując w wielu przypadkach konieczność osobistego załatwiania spraw i przemieszczania się.

Ponadto przez działanie efektów wtórnych prowadzą do dalszych znaczących przemian w

funkcjonowaniu innych przedsiębiorstw z otoczenia. Internet w coraz większym stopniu staje się

głównym narzędziem pozyskiwania, udostępniania oraz wymiany informacji i treści stanowiąc

stymulator rozwoju nowych form współdziałania i modeli biznesowych, a także czynnik sprzyjający

budowie społeczeństwa obywatelskiego.

W coraz większym stopniu dysponujemy możliwościami globalnego komunikowania się,

dostępu do wiedzy, informacji i danych wraz z możliwością ich kontekstowej selekcji i przetwarzania.

Korzystanie z wymienionych możliwości może wymuszać zmiany zarówno natury technicznej, jak

również zmiany organizacyjne w wielu obszarach i dziedzinach takich jak kształcenie i nabywanie

kompetencji, współpraca i komunikacja z pracownikami i klientami, załatwianie spraw w urzędach,

korzystanie z usług, rozrywka i organizacja czasu wolnego, a także w wielu innych. Zatem rozwój

społeczeństwa informacyjnego wraz z jego zapleczem technicznym, organizacyjnym i kulturowym ma

konsekwencje zarówno dla firm i instytucji jak i obywateli – indywidualnych użytkowników.

Dla województwa dolnośląskiego, podobnie jak i dla całej Polski i krajów UE, dostęp do

szerokopasmowego Internetu jest obecnie jednym z istotnych czynników zrównoważonego

i prawidłowego rozwoju gospodarczego oraz składników życia codziennego obejmującego, oprócz

podstawowych potrzeb komunikacyjnych, edukację, ochronę zdrowia, załatwianie codziennych

spraw, rozrywkę i dostęp do dóbr kultury, itd. Według badań Banku Światowego w krajach o średnim

poziomie rozwoju, takich jak Polska, wzrost penetracji dostępu szerokopasmowego o 10% przekłada

się na zwiększenie tempa rozwoju gospodarczego o ok. 1,4%.

Sformułowanie strategii rozwoju wymaga opracowania diagnozy, na podstawie której można

wytyczyć cele główne i cząstkowe oraz sposoby ich realizacji uwzględniające lokalne uwarunkowania

Dolnego Śląska. Poszczególne elementy diagnozy odnoszą się do kluczowych obszarów

społeczeństwa informacyjnego i ujawniają powiązania z celami głównymi i cząstkowymi. Specyficzny

kontekst wyznaczający zakres niezbędnych działań, które należy podjąć w celu realizacji strategii



Strona Z7 z Z55

ujawnia analiza SWOT opisana w odrębnym głównym dokumencie – „Strategia rozwoju

społeczeństwa informacyjnego na Dolnym Śląsku do roku 2020”.

W opracowaniu przedstawiono i przeanalizowano szczegółowo: główne wyniki, informacje

i dane opisujące trendy, zebrane z wielu różnych wiarygodnych źródeł charakteryzujące obecny stan

rozwoju i wykorzystania technologii informacyjno-komunikacyjnych w firmach, administracji

publicznej i gospodarstwach domowych województwa. Stanowią one miernik obecnego stanu

zaawansowania procesu kształtowania społeczeństwa informacyjnego w województwie

dolnośląskim. Analiza obecnego stanu rozwoju Dolnego Śląska w zakresie korzystania z ICT i jego

lokalne uwarunkowania stanowią podstawę dla sformułowania celów głównych i cząstkowych

strategii rozwoju w perspektywie do 2020 roku. Rozpoznanie bieżącej sytuacji, identyfikacja potrzeb

i celów mają kluczowe znaczenie dla nakreślenie wizji strategii i drogi jej realizacji.

Niniejszy raport ma charakter syntetyczny i łączy w jednym dokumencie najważniejsze

informacje i ustalenia z opracowanych wcześniej badań i studiów – diagnoz cząstkowych

w założonych obszarach aktywności Społeczeństwa Informacyjnego: gospodarczym, społecznym,

edukacji, ochronie zdrowia (e-zdrowie), wykorzystaniu środków ICT przez podmioty gospodarcze (e-

commerce), administrację (e-administracja) i użytkowników indywidualnych. Szczegółowa diagnoza

stanu rozwoju społeczeństwa informacyjnego została opracowana w ramach jednego

z wcześniejszych etapów prac nad strategią i jest zawarta w raporcie Politechniki Wrocławskiej

nr I28/12/S-039.

Przedstawiona diagnoza prezentuje obraz stanu rozwoju społeczeństwa informacyjnego

w województwie dolnośląskim mając na uwadze infrastrukturę ICT jako bazę dla sprawnej przestrzeni

cyfrowej (Cel 1) i jej wykorzystanie do zapewnienia poprawy jakości życia mieszkańców (Cel 2)

i wzrostu konkurencyjności i innowacyjności (Cel 3).



Strona Z8 z Z55

2 Diagnoza stanu Społeczeństwa Informacyjnego na Dolnym

Śląsku

Niniejszy rozdział prezentuje wybrane dane, uzyskane na etapie realizacji Diagnozy, które

charakteryzują bieżący stan i trendy rozwoju społeczeństwa informacyjnego na Dolnym Śląsku

i jednocześnie uzasadniają sformułowanie celów głównych strategii i jej celów szczegółowych.

Podział treści rozdziału na podrozdziały odpowiada obszarom o kluczowym znaczeniu dla

rozwoju społeczeństwa informacyjnego (infrastruktura, demografia, uwarunkowania gospodarcze)

oraz obszarom dziedzinowym jego aktywności (gospodarstwa domowe, przedsiębiorstwa,

administracja, oświata, nauka i badania, transfer technologii, opieka zdrowotna).

Poszczególne wyróżnione obszary dziedzinowe oraz przytoczone w nich dane i zdiagnozowane

fakty mają dla określenia i uzasadnienia poszczególnych celów różne znaczenie i jest ono

następujące:

Cel 1. Sprawna przestrzeń cyfrowa – uzasadniony diagnozą przedstawioną w podrozdziałach 2.1,

2.2, 2.3, 2.4, 2.5, 2.8

Cel 2. Przestrzeń cyfrowa dźwignią wzrostu jakości życia mieszkańców – uzasadnienie celu wynika

z diagnoz przedstawionych w podrozdziałach 2.2, 2.4, 2.5, 2.6, 2.8, 2.9

Cel 3. Przestrzeń cyfrowa czynnikiem wzrostu konkurencyjności innowacyjności – uzasadnienie

celu wynika z diagnoz przedstawionych w podrozdziałach 2.3, 2.5, 2.6, 2.7, 2.8

2.1 Infrastruktura ICT

Katalizatorem rozwoju społeczeństwa informacyjnego jest przestrzeń cyfrowa, której fizyczne

i logiczne zasoby umożliwią sprawną komunikację i przepływ informacji pomiędzy jej użytkownikami

oraz zapewnią środki współdziałania zarówno w relacjach między obywatelami i instytucjami, między

firmami a klientami, między przedsiębiorstwami, a także w nieformalnych relacjach społecznych.

Na tle ogólnopolskim stan infrastruktury telekomunikacyjnej jest dobry lub bardzo dobry.

Województwo dolnośląskie jest liderem w kraju, jeśli chodzi o:

- zasięg działania sieci kablowych i bezprzewodowych – 94.9%

oraz

- penetrację przyłączy kablowych lub terminali bezprzewodowych w budynkach

(por. Rys. Z.1) – 90%.

W pozostałych klasyfikacjach charakteryzujących stan infrastruktury sieciowej województwo

dolnośląskie jest w czołówce krajowej, zajmując czwartą pozycję, jeśli chodzi o liczbę miejscowości z:

- zakończeniami sieci światłowodowych,

- węzłami sieci telekomunikacyjnych,

- węzłami dostępowymi zlokalizowanymi w miejscowościach na terenie województwa.



Strona Z9 z Z55

Przy ogólnie dobrym stanie rozwoju infrastruktury da się również zauważyć obszary, które

mają braki lub są wyraźnie zaniedbane (poziom penetracji poniżej 70%). Należą do nich na poziomie

powiatów następujące powiaty: milicki, złotoryjski, legnicki, górowski. Natomiast na poziomie gmin

wyraźnie gorsze lub zaniedbane (poziom penetracji poniżej 60%) są następujące gminy: Prochowice,

Milicz, Bystrzyca Kłodzka, Krotoszyce, Zgorzelec, Przeworno, Wołów, Bolków, Wąsosz, Chojnów,

Warta Bolesławiecka, Platerówka, Jerzmanowa, Góra, Żukowice, Ścinawa, Udanin, Pielgrzymka (19%),

Pieszyce (8%).

Na obszarze województwa występują też „białe plamy” w pokryciu usługami komunikacji

mobilnej. Są one przedmiotem postępowania wyjaśniającego prowadzonego przez UKE

z operatorami komórkowymi.

Rysunek Z.1 Penetracja przyłączy kablowych lub terminali bezprzewodowych w budynkach z lokalami mieszkalnymi (kolor czerwony oznacza dostępność oferty co najmniej jednego operatora -PT) deklarowana przez przedsiębiorców telekomunikacyjnych (PT)

W chwili obecnej nadal główną formą dostępu szerokopasmowego są sieci przewodowe

realizowane przede wszystkim w technikach xDSL i CATV DOCSIS, które uzupełnia na razie

na niewielką skalę (ok. 3%) dostęp światłowodowy. Dostęp klasy LTE jest dopiero w początkowej

fazie rozwoju, ale z czasem będzie zyskiwać, jako ważna, użyteczna i atrakcyjna, w coraz większym

stopniu komplementarna do przewodowego, forma dostępu.

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

PODKARPACKIE

ŚWIĘTOKRZYSKIE

LUBELSKIE

MAŁOPOLSKIE

MAZOWIECKIE

PODLASKIE

ŁÓDZKIE

WIELKOPOLSKIE

KUJAWSKO-POMORSKIE

POMORSKIE

OPOLSKIE

WARMIŃSKO-MAZURSKIE

LUBUSKIE

ŚLĄSKIE

ZACHODNIOPOMORSKIE

DOLNOŚLĄSKIE

0 PT

1+ PT



Strona Z10 z Z55

2.2 ICT w gospodarstwach domowych

Z komputerów korzysta prawie 63% mieszkańców województwa dolnośląskiego. Prawie

dokładnie tyle samo deklaruje korzystanie z Internetu. Popularniejsze jest korzystanie z telefonów

komórkowych. Własny aparat ma aż 86,5%, w tym 3% posiada zaawansowany telefon typu smartfon.

Województwo dolnośląskie jest w czołówce polskich regionów pod względem korzystania

z Internetu. 58% mieszkańców Dolnego Śląska korzysta ze wszystkich wymienionych tu technologii.

Zaledwie nieco ponad 11% mieszkańców województwa dolnośląskiego nie korzysta ani

z komputerów i Internetu, ani z telefonii komórkowej.

2.2.1 Komputery i Internet w gospodarstwach domowych

W województwie dolnośląskim jest więcej gospodarstw domowych ze stałym dostępem

do sieci niż średnia krajowa. Z drugiej strony jest nieco mniej gospodarstw, które wykorzystują

wyłącznie łącza komórkowe. Ich rozpowszechnienie wynika po części z trudności z założeniem stałego

łącza na niektórych terenach i jest szczególnie popularne na obszarach podmiejskich.

Prawdopodobnie ten mniejszy odsetek związany jest z lepszą dostępnością stałego dostępu do sieci

w województwie dolnośląskim.

Zakres i charakterystyka oferty usługodawców nie odbiega zasadniczo od oferty dostępnej

na terenie całej Polski. Główni operatorzy telekomunikacyjni TP (obecnie Orange) i Telefonia Dialog

(obecnie przejęta przez Netię) oraz duże firmy operatorów telewizji kablowej (UPC, Vectra)

zapewniają usługi telekomunikacyjne oraz dostęp do Internetu o szybkości do 150 Mbit/s. Ich ofertę

uzupełniają niewielkie lokalne firmy telewizji kablowej i lokalnie działający ISP, oferujący dostęp

nawet do 1 Gbit/s na terenie Wrocławia (Moico).

Dostępność komputerów i Internetu w gospodarstwach domowych województwa

dolnośląskiego jest nieco wyższa niż średnia krajowa. Komputery są obecne w 66,2% domów

województwa i 66% w skali kraju. 29,9% ma więcej niż jeden komputer. Dostęp do Internetu ma

62,3% gospodarstw województwa i 61,1% w całej Polsce. Plasuje to województwo dolnośląskie na

5 miejscu w kraju.



Strona Z11 z Z55

Rysunek Z.2 Odsetek gospodarstw domowych w województwie z dostępem do Internetu

Dostępność Internetu w gospodarstwach domowych województwa dolnośląskiego znacząco

zwiększyła się w ostatnich latach. Jeszcze w 2007 roku dostęp do sieci miało niecałe 38%

gospodarstw. W kolejnych dwóch latach miał miejsce duży wzrost dostępności sieci w domach

mieszkańców województwa dolnośląskiego, był on też większy niż w dużej części innych

województw.

Komputery i dostęp do Internetu są znacznie częstsze w większych gospodarstwach

domowych. Komputery są w domach 78,2% osób mieszkających w województwie dolnośląskim,

uwzględniając również dzieci. Komputera nie ma dokładnie co czwarty mieszkaniec. Podobnie jest

z dostępem do Internetu, który ma w domach 71,8% osób w wieku 16+, a uwzględniając również

osoby młodsze 73,1% mieszkańców województwa.

Dostępność komputerów i Internetu w województwie dolnośląskim należy ocenić jako dobrą.

Duża część mieszkańców posiada komputer i dostęp do Internetu. Dodatkowo coraz częściej

w gospodarstwach domowych obecna jest większa liczba komputerów, co zwiększa swobodę

korzystania z domowego sprzętu w większych rodzinach.



Strona Z12 z Z55

Zwraca się uwagę, że przepustowość wykorzystywanych metod dostępu do Internetu

w gospodarstwach domowych województwa dolnośląskiego jest wyższa niż przeciętnie w Polsce.

Rysunek Z.3 Procent gospodarstw posiadających stałe łącza o deklarowanej przepustowości

Najczęstszym przypadkiem są łącza stałe o przepustowości 2 Mbit/s (37%), ale co warto

podkreślić około jedna czwarta mieszkańców (26%) korzysta z łączy o przepływności 6 Mbit/s

i więcej, w tym 3% o przepływności co najmniej 20 Mbit/s.

Również inne technologie informacyjno-komunikacyjne są nieco częściej dostępne

w gospodarstwach województwa dolnośląskiego niż w pozostałych częściach kraju. Większe różnice

są związane z posiadaniem lepszych telewizorów, a także innego sprzętu takiego jak odtwarzacze

DVD czy kino domowe.

12%

23%

27%

12%

8%

3%

3%

13%

8%

20%

37%

11%

7%

2%

3%

11%

0% 10% 20% 30% 40%

512kb/s

1Mb/s

2Mb/s

6Mb/s

7-10Mb/s

11-20Mb/s

większa niż 20Mb/s

trudno powiedzieć

de

klar

ow

ana

prz

ep

ust

ow

ość

łącz

a

cały kraj

województwo dolnośląskie



Strona Z13 z Z55

Rysunek Z.4 Odsetek dostępności technologii informacyjno-komunikacyjnych w gospodarstwach domowych

Również telefony stacjonarne są nieco częściej obecne w gospodarstwach domowych

województwa dolnośląskiego, choć należy zaznaczyć, że jest to sprzęt coraz rzadziej obecny

w domach Polaków. Dziesięć lat temu telefon stacjonarny miało ponad 80% gospodarstw.

2.2.2 Typ gospodarstwa domowego i jego dochód a dostęp do Internetu

Powody finansowe są często wymieniane, jako jeden z głównych powodów braku komputera

i dostępu do sieci w gospodarstwach domowych. Obecnie mniej więcej 13% gospodarstw domowych

w województwie dolnośląskim nie ma komputera i/lub dostępu do Internetu ze względów

finansowych, co stanowi około jednej trzeciej przypadków. Dla pozostałych większe znaczenie mają

inne czynniki.

Powody finansowe wymieniają przede wszystkim rodziny z dziećmi. Bardzo rzadko zdarza się,

aby takie gospodarstwa nie posiadały motywacji do posiadania komputera i dostępu do Internetu.

Jeżeli już ich nie mają, to główną przyczyną są właśnie ograniczenia finansowe. Inaczej jest

w gospodarstwach domowych, w których dzieci nie ma oraz wśród osób mieszkających samotnie

(szczególnie dotyczy to osób starszych) - jeżeli nie posiadają oni komputera i/lub dostępu

do Internetu to bardzo rzadko wynika to ze względów finansowych. Nieposiadający komputera

i/lub dostępu do Internetu ze względów finansowych jest w województwie dolnośląskim nieco więcej

niż przeciętnie w innych województwach. Różnice te nie są jednak duże.

49%

70%

61%

18%

2%

54%

55%

71%

65%

21%

2%

58%

0% 20% 40% 60% 80% 100%

telewizor LCD lub plazmowy

telewizja kablowa lubsatelitarna

odtwarzacz DVD

kino domowe

elektroniczny czytnik książek

telefon stacjonarnywojewództwodolnośląskie

inne województwa



Strona Z14 z Z55

Rysunek Z.5 Powody braku dostępu do Internetu (opracowano na podstawie Diagnozy

Społecznej 2011)

Rys. Z.5 pokazuje powody braku dostępu do Internetu w gospodarstwie domowym. Jak można

zauważyć, powody finansowe nie są główną przyczyną braku dostępu do Internetu

w gospodarstwach domowych. Co więcej, nie są to również powody techniczne i niemożność

założenia stałego dostępu do sieci w danym miejscu.

Zaledwie 1% gospodarstw domowych województwa dolnośląskiego nie posiada dostępu

do Internetu ze względu na brak technicznych możliwości założenia stałego łącza. Jest to tylko 3%

gospodarstw domowych, nieposiadających Internetu. Najważniejszym powodem braku dostępu jest

brak potrzeby korzystania z Internetu! Ten powód podaje ponad 40% gospodarstw domowych

bez sieci. Inne popularnie wymieniane powody, to wspomniane wcześniej, wysokie koszty, brak

odpowiedniego sprzętu (tj. komputera), oraz brak umiejętności korzystania.

Wyniki te wskazują, że podstawowe znacznie dla upowszechnienia Internetu mają bariery

miękkie, związane z motywacjami i kompetencjami, a nie bariery twarde, takie jak brak możliwości

dostępu w miejscu zamieszkania. Tylko dla części gospodarstw domowych bez Internetu znaczenie

mają kwestie finansowe.

31%

3%

4%

44%

1%

1%

1%

22%

26%

4%

27%

3%

3%

42%

1%

1%

1%

29%

20%

4%

0% 10% 20% 30% 40% 50%

brak odpowiedniego sprzętu

brak możliwości technicznych posiadaniastałego łącza

wystarczające możliwości korzystania gdzieindziej

brak potrzeby

brak zainteresowania

obawy o prywatność i bezpieczeństwo

obawy o szkodliwość internetu

zbyt duże koszty

brak umiejętności

inny powód

cały kraj

województwo dolnośląskie



Strona Z15 z Z55

2.2.3 Zróżnicowanie przestrzenne dostępu do Internetu na terenie województwa

Dostępność i korzystanie z Internetu jest w Polsce mocno zróżnicowane terytorialnie. Dobrym

przybliżeniem zróżnicowania pod względem dostępności sieci i liczby użytkowników Internetu

na danym terenie są dane Ministerstwa Finansów o korzystaniu z ulgi na Internet14. Na rysunku Z.6

przedstawiono stopień korzystania z ulgi na Internet w gminach województwa dolnośląskiego15.

Rysunek Z.6 Odsetek podatników korzystających z ulgi na Internet w 2009

Najlepsza wydaje się być sytuacja gmin Głogów, Polkowice i Lubin. Gminy te zdecydowanie się

wyróżniają – kolejne, jak Bogatynia, Wrocław, Jerzmanowa, czy Brzeg Dolny, mają już wyraźnie mniej

gospodarstw domowych z dostępem do Internetu wykazywanym w zeznaniach podatkowych.

14

Co prawda z ulgi mogą korzystać wyłącznie osoby płacące podatki (rozliczające się na podstawie PIT 28, PIT 36 lub PIT 37), nie korzystają z niej emeryci rozliczani przez ZUS a przede wszystkim rolnicy płacący jedynie podatki rolne i gruntowe. Jednak analizy danych pokazują, że korzystanie z ulgi jest i tak najniższe w gminach, w których rolników jest najwięcej. W praktyce pozycja takich gmin jest gorsza niż na to wskazują wskaźniki wykorzystywane w prezentowanych tu analizach. 15

Na mapach wyróżnione są obszary wiejskie i miejskie gmin miejsko-wiejskich, jednak dane analizowane były na poziomie całych gmin, dlatego też wskaźniki dla obu części danej gminy są zawsze takie same.



Strona Z16 z Z55

Na poziomie powiatów najgorzej wygląda sytuacja powiatów lwóweckiego, milickiego,

ząbkowickiego, złotoryjskiego i kłodzkiego. Zdecydowanie najlepiej jest w powiatach głogowskim,

lubińskim, mieście Wrocławiu, polkowickim i mieście Legnicy.

Reasumując, można stwierdzić, że zdecydowanie więcej osób posiada dostęp do Internetu

w domu w większych miejscowościach, niż w niewielkich gminach wiejskich. Jak można

zaobserwować na wykresie (Rys. Z. 4), im większa gmina, a dokładnie: im więcej osób płacących PIT,

tym więcej osób korzystających z Internetu i częstsze korzystanie z ulgi. W zdecydowanie najlepszej

sytuacji są największe gminy miejskie, a stosunkowo najgorsza jest sytuacja w najmniejszych

gminach wiejskich i części mniejszych gmin miejsko-wiejskich.

We Wrocławiu dostęp do sieci jest w 72% domów, natomiast we wsiach województwa

dolnośląskiego w 56%. Co ważne, większe problemy występują w małych miastach, w których nieco

mniej niż połowa gospodarstw ma dostęp do sieci. Pod względem dostępności w tej klasie

miejscowości województwo wypada znacznie gorzej od reszty kraju.

2.2.4 Uwarunkowania związane ze statusem zawodowym, wiekiem

i wykształceniem

Internetu używa około 63% mieszkańców województwa dolnośląskiego, jednak korzystanie

z sieci jest mocno zróżnicowane w różnych grupach społeczno-demograficznych.

Używanie komputera i Internetu jest w dużym stopniu uzależnione od wieku. Osoby najmłodsze

znacznie częściej korzystają z obu tych technologii. Wśród osób mających do 24 lat korzysta

zdecydowana większość (92%), również wśród osób nieco starszych jest niewiele gorzej. Ponadto

województwo dolnośląskie charakteryzuje się większym odsetkiem korzystających z Internetu

w starszych grupach wiekowych i wśród osób w średnim wieku w porównaniu z całym krajem. Wśród

osób mających 35÷59 lat różnice wynoszą aż 6-7 punktów procentowych.

W pierwszej połowie 2011 roku najwięcej użytkowników Internetu było we Wrocławiu.

W największym mieście województwa z sieci korzysta trzy czwarte osób w wieku 16 i więcej lat.

Niewiele rzadziej korzystają mieszkańcy innych większych miast województwa. W Jeleniej Górze,

Lubinie, Głogowie, Zgorzelcu korzysta około 70% mieszkańców, nieco mniej w Legnicy i Wałbrzychu,

w których też przyrost użytkowników w ostatnich latach był wolniejszy niż gdzie indziej.

Znacznie mniej użytkowników jest w najmniejszych miastach i na wsi. Z Internetu korzysta tam

około połowy dorosłych. Tu też widać wyraźne różnice z resztą kraju. Z jednej strony, mieszkańcy

obszarów wiejskich województwa dolnośląskiego korzystają z Internetu nieco częściej niż mieszkańcy

wsi w innych województwach, z drugiej w małych miastach użytkowników jest znacznie mniej i to

nawet pomimo największych wzrostów w ostatnich dwóch latach.



Strona Z17 z Z55

Rysunek Z.7 Penetracja Internetu (odsetek) - 2011

Niewielkie znaczenie dla korzystania z Internetu ma płeć. Nieco częściej korzystają mężczyźni.

W dolnośląskim korzysta 64,2% mężczyzn w wieku 16 i starszych oraz 61,7% kobiet. W skali całego

kraju różnica ta jest większa i wynosi 4 punkty procentowe. Ponadto warto podkreślić, że

w województwie znacznie szybciej przybywało użytkowniczek Internetu, podczas gdy w całym kraju

nie było tego typu różnic.

Województwo dolnośląskie wypada lepiej w porównaniu do wszystkich województw

pod względem korzystania z sieci przez prywatnych przedsiębiorców, rolników, emerytów i przede

wszystkim rencistów. Z drugiej strony rzadziej niż w innych województwach z sieci korzystają osoby

bezrobotne. Warto to wziąć pod uwagę, gdyż coraz częściej, to Internet jest głównym narzędziem

rekrutacji pracowników i osoby niekorzystające lub niemające innego dostępu mają trudniejszą

sytuację na rynku pracy i trudniej jest im pracę znaleźć.

Drugim, po wieku, czynnikiem najmocniej różnicującym korzystanie z Internetu jest

wykształcenie. Tak jak pokazano wcześniej, najwięcej użytkowników jest wśród osób, które nie

zakończyły jeszcze swojej edukacji. Wśród uczniów i studentów korzystają prawie wszyscy. Niewiele

gorzej jest wśród osób z wykształceniem wyższym – 91% korzysta. Wśród osób z wykształceniem

średnim korzysta nieco ponad 71%, natomiast wśród osób z wykształceniem zawodowym już tylko

41%. Jeszcze rzadziej korzystają z Internetu osoby, które zakończyły swoją edukację na poziomie

szkoły podstawowej – zaledwie około 13% mieszkańców, ale mimo to, odsetek ten i tak jest wyższy

niż w całej Polsce.

93,1

85,9

75,7

49,9

29,2

10,6

91,9

86,8 81,7

56,7

31,0

14,0

6,3

12,2 13,6 10,4 8,6

4,8 5,0

10,1 13,1 11,9 10,1

6,0

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

16-24 lat 25-34 lat 35-44 lat 45-59 lat 60-64 lat 65 i więcej lat

cały kraj

województwodolnośląskie

kraj, zmiana 2009-2011

dolnośląskie,zmiana 2009-2011



Strona Z18 z Z55

Istotnym czynnikiem wpływającym na korzystanie z komputerów i Internetu jest również

niepełnosprawność. W województwie dolnośląskim (stan na kwiecień 2011) z Internetu korzystało

38% niepełnosprawnych, co jest wskaźnikiem wyższym niż średnia krajowa – 28%. Jednak osoby z tej

grupy znacznie rzadziej korzystają z sieci. Jest to o tyle znaczące, że dla wielu z nich korzystanie

z Internetu mogłoby być szansą na lepsze i pełniejsze uczestnictwo w życiu zawodowym, społecznym,

czy kulturalnym.

2.2.5 Dostęp a korzystanie

Mimo, że komputery i dostęp do Internetu są w domach około trzech czwartych mieszkańców

województwa dolnośląskiego, to osób faktycznie korzystających z tych technologii jest zdecydowanie

mniej. Wynika to z tego, że nie wszystkie osoby posiadające komputery i Internet w domu korzystają

z ich możliwości. Spośród osób w wieku 16 i więcej lat, które mają komputer z dostępem

do Internetu w domu, z sieci nie korzysta 16,4%, co stanowi prawie 12% dorosłych mieszkańców

województwa. Z drugiej strony, około 3% osób korzysta z Internetu, choć nie posiada dostępu

we własnym domu. Osoby te najczęściej korzystają z sieci w szkole lub na uczelni, a także w miejscu

pracy.

Osoby niekorzystające z Internetu mimo posiadania dostępu to najczęściej osoby starsze, także

rodzice, których dzieci są głównymi użytkownikami domowego sprzętu. Nieco częściej są to kobiety

i osoby mieszkające w mniejszych miejscowościach i na wsi. W ich przypadku najczęstszym powodem

niekorzystania jest brak motywacji do korzystania, przekonanie o tym, że nie jest im to potrzebne

i brak chęci nabywania umiejętności samodzielnego korzystania. Warto jednak pamiętać, co pokazały

badania World Internet Project realizowane w Polsce w 2010 roku, że duża część tych osób ma

z Internetem przynajmniej pośredni kontakt. Od czasu do czasu, potrzebując coś z sieci (informacje,

zakupy, praca, też komunikacja) mogą poprosić o pomoc innych domowników, którzy zrobią to

za nich. Większości takie możliwości zupełnie wystarczają, ale jest to też związane z dość ograniczoną

wiedzą o tym, do czego Internet mógłby być wykorzystywany i jakie własne potrzeby mogliby

przy jego pomocy zaspokoić.

Omawiane tu dane pokazują, że aż 32% mieszkańców województwa, którzy nie korzystają

z Internetu, posiada komputer i dostęp do sieci we własnym domu. Problemy braku dostępu zupełnie

ich nie dotyczą (nie dotyczą również sporej części pozostałych niekorzystających). Jednocześnie

przynajmniej część tych osób można byłoby zachęcić do korzystania. To, czego przede wszystkim

brakuje, to wiedzy o możliwych zastosowaniach Internetu, adekwatnych do potrzeb i zainteresowań

osób niekorzystających. Częsty jest również stereotyp, że Internet jest dla młodych. Problemem jest

także brak odpowiednich kompetencji korzystania i trudności w ich nabywaniu.

Tego ostatniego problemu często nie rozwiązuje obecność użytkowników w gospodarstwach

domowych. Uczenie się, szczególnie od członków najbliższej rodziny, jest trudne. Rodzice odczuwają

wstyd przed przyznaniem się dzieciom, że czegoś nie wiedzą lub nie umieją, szczególnie w sytuacji

powtarzających się trudności. Z drugiej strony dzieci często nie mają wystarczającej cierpliwości



Strona Z19 z Z55

wobec rodziców (co innego wnuki) i irytuje je potrzeba wielokrotnego tłumaczenia tych samych

rzeczy. Często znacznie chętniej wolą pomóc robiąc coś w Internecie za osobę niekorzystającą niż

nauczyć ją samodzielnego korzystania. W takiej sytuacji doskonale sprawdzają się różnego rodzaju

kursy i szkolenia organizowane dla osób starszych. Cieszą się one dużą popularnością, jednak wciąż

jest ich niewiele.

Umiejętności korzystania z ICT są skorelowane z dochodami (im wyższe dochody tym wyższe

umiejętności użytkowników), a także statusem społeczno-zawodowym. Najwyższe umiejętności

posiadają studenci i uczniowie, w dalszej kolejności prywatni przedsiębiorcy (60%), zdecydowanie

najmniej potrafią użytkownicy będący emerytami (42%) i rolnikami (40%).

Podsumowując należy stwierdzić, że nawet jeśli osoby z grup, które w największym stopniu są

zagrożone wykluczeniem cyfrowym, korzystają z sieci, to i tak ich umiejętności korzystania są bardzo

niskie. Tym samym poziom zagrożenia wykluczeniem osób starszych, słabo wykształconych, ale też na

przykład mieszkających w mniejszych miejscowościach, jest znacznie większy niż mogłoby się

wydawać na podstawie samych różnic w korzystaniu z Internetu.

2.2.6 Wykorzystanie technologii mobilnych

W 2010 roku z usług telefonii komórkowej korzystało 87,3% mieszkańców województwa

dolnośląskiego, z czego 3% posiadało zaawansowany telefon typu smartfon. Należy przy tym

podkreślić, że frakcja użytkowników wyposażonych w smartfony i inne miniaturowe urządzenia

umożliwiające mobilny dostęp do Internetu będzie rosła.

Również przewiduje się, że obserwowany obecnie trend wzrostu ruchu zarówno w sieciach

stacjonarnych jak i mobilnych się utrzyma, przy czym dynamika wzrostu będzie znacznie większa

w obszarze sieci klasy LTE. Będzie to związane z jednej strony z rosnąca frakcją użytkowników

posiadających smartfony, tablety i inne przenośne urządzenia (odtwarzacze audio/video, czytniki

e-książek), a z drugiej z malejącymi cenami usług. Należy się spodziewać, że zgodnie z prognozą ruchu

na lata 2010-2015 główny wkład do wzrostu ruchu wniosą smartfony, laptopy ultrabooki, netbooki

i tablety. Według danych z rynku amerykańskiego, na którym usługi LTE są najbardziej

zaawansowane, przeciętny użytkownik LTE generował w 2010 roku ruch danych na poziomie 7 GB.

Zjawiska obecnie obserwowane na najbardziej rozwiniętych rynkach wystąpią w zbliżonej postaci

na rynku w Polsce i województwie dolnośląskim. Będzie to z jednej strony wymagać odpowiedniego

przystosowania infrastruktury przez operatorów, a z drugiej otwiera szansę na rozwój modeli

działania i aplikacji wspierających rozwój społeczeństwa informacyjnego w województwie

dolnośląskim (np. korzystanie z map i wizualizacji terenu, korzystanie i udostępnianie na bieżąco

treści multimedialnych, mobilny dostęp do wyników badań medycznych dla lekarzy udzielających

pomocy w terenie).

W związku z tym należy oczekiwać, że rozwój zarówno szerokopasmowego mobilnego jak

i stacjonarnego dostępu w woj. dolnośląskim, które pod względem nasycenia infrastrukturą



Strona Z20 z Z55

telekomunikacyjną i teleinformatyczną należy do ścisłej krajowej czołówki, będzie miał istotny wpływ

na jego wszechstronny rozwój i jakość życia mieszkańców.

2.3 Wykorzystanie ICT w przedsiębiorstwach

2.3.1 Korzystanie z technologii informacyjno-komunikacyjnych

w przedsiębiorstwach

Wskaźniki charakteryzujące intensywność, zakres i sposoby wykorzystania ICT

w przedsiębiorstwach były analizowane w oparciu o dane udostępniane przez GUS. Raport GUS

prezentuje dane wg stanu na 2009/2010 dotyczące następujących obszarów wykorzystania technik

ICT:

- wyposażenie w komputery i oprogramowanie wspierające działalność,

- dostęp do Internetu i sposoby jego wykorzystywania do działalności własnej, kontaktu

i współpracy z innymi firmami i klientami (w tym e-commerce), zarządzania procesami

biznesowymi, kontaktu z administracją publiczną,

- stosowanie środków bezpieczeństwa (polityka bezpieczeństwa, korzystanie z podpisu

elektronicznego).

Podstawowymi parametrami pozwalającymi na ocenę przygotowania podmiotów

gospodarczych do korzystania z usług publicznych świadczonych w formie elektronicznej jest stopień

komputeryzacji przedsiębiorstw, dostęp do Internetu oraz sposób wykorzystywania posiadanych

zasobów ICT.

W celu zilustrowania pozycji województwa dolnośląskiego na tle kraju na rysunkach poniżej

przedstawione zostały wybrane dane dotyczące rodzaju połączeń z Internetem w różnych

zestawieniach: dostęp do Internetu firm w poszczególnych województwach (Rys. Z.8) oraz

wykorzystanie łączy szerokopasmowych z podziałem na województwa (Rys. Z.10).



Strona Z21 z Z55

Rysunek Z.8 Przedsiębiorstwa wykorzystujące komputery w poszczególnych województwach w 2009 i 2010 roku



Strona Z22 z Z55

Rysunek Z.9 Przedsiębiorstwa posiadające dostęp do Internetu wg województw

Rysunek Z.10 Szerokopasmowy dostęp do Internetu wg województw

Wnioski, jakie można wysnuć z analizy wskaźników są następujące:



Strona Z23 z Z55

- Generalnie stopień wykorzystania ICT przedsiębiorstwach, dla zdecydowanej większości

wskaźników, jest zbliżony do wartości średniej krajowej, nieznacznie ją przekraczając i typowo

różniąc się od niej nie więcej niż o 5%.

- Konsekwencją dobrze rozwiniętej infrastruktury sieci na tle kraju jest większy udział połączeń

szerokopasmowych – 73.1% (trzecia pozycja w rankingu krajowym przy średniej: 69.0%).

- Ponad 96% firm posiada dostęp do Internetu, co nie jest wskaźnikiem niskim, choć nieco

poniżej średniej w krajach Unii Europejskiej. Optymistyczny jest zaobserwowany wzrost

wskaźnika od ostatniego roku o ponad 5 punktów procentowych.

- Wskaźniki stopnia komputeryzacji przedsiębiorstw i ich dostępu do Internetu pozwalają

wnioskować, że podmioty te nie mają istotnych ograniczeń natury technologicznej,

aby korzystać z usług publicznych świadczonych w formie elektronicznej.

- Przedsiębiorstwa województwa dolnośląskiego w stopniu wyższym niż średnia krajowa są

odbiorcami sieciowych usług bankowych i finansowych – 88.9% (średnia krajowa: 84.7%).

- W zauważalnie wyższym stopniu wykorzystują elektroniczną wymianę danych (druga pozycja

w kraju – 56.2%, średnia krajowa – 49.4%). Widać to szczególnie w obszarach nowych technik,

np. sprzedaży przez sieć wykorzystującej automatyczną wymianę danych z innymi podmiotami

– 9.4% (średnia krajowa – 6.0%).

- Powyższą różnicę, wyraźnie na korzyść województwa dolnośląskiego, ilustrują też wskaźniki

dotyczące składania zamówień i zakupów przez sieć – 20.7% (średnia krajowa – 16.7%)

i intensywności wykorzystania tej formy zakupów. Grupa firm, w których ponad 75% zakupów

i zamówień jest realizowana przez sieć wynosi 3.3% przy średniej krajowej 2.0%. Ten ostatni

wskaźnik sugeruje, że w regionie jest zdecydowanie więcej niż średnio w Polsce

przedsiębiorstw, które całość lub większość zakupów realizują drogą elektroniczną.

2.3.2 Firmy sektora ICT

Do niewątpliwie mocnych stron Dolnego Śląska należy bardzo dobrze rozwinięty sektor ICT

oraz silny ośrodek akademicki dostarczający kadry dla przedsiębiorstw tzw. „nowej gospodarki”,

będący zarazem czynnikiem pobudzającym innowacyjność regionu. Wpływa to na szybko rosnącą

świadomość potrzeb mieszkańców i przedsiębiorców Dolnego Śląska w zakresie dostępu

i wykorzystania informacji elektronicznej. Z drugiej strony dostrzec należy niewystarczające

wykorzystanie potencjału związanego ze współpracą ośrodków akademickich z podmiotami

gospodarczymi oraz niski stopień świadczenia usług drogą elektroniczną przez jednostki samorządu

terytorialnego.

Na podstawie analizy danych statystycznych i badań empirycznych daje się stwierdzić,

że region dolnośląski wyróżnia się pod względem rozwoju przedsiębiorczości internetowej. We

Wrocławiu są obecnie zlokalizowane siedziby m.in. największego polskiego serwisu

społecznościowego (Nasza Klasa), największego serwisu finansowego (money.pl) i jednej

z największych porównywarek cen (Skąpiec). Działa tu także jeden z trzech polskich ośrodków



Strona Z24 z Z55

rozwojowych firmy Google. Na liście 500 największych polskich przedsiębiorstw tygodnika „Polityka”

znajdują się firmy AB S.A. – dystrybutor sprzętu IT oraz MCI Management zajmująca się

inwestowaniem w innowacyjne projekty internetowe.

2.4 ICT w szkołach

2.4.1 Komputery i Internet w szkołach podstawowych, gimnazjalnych

i ponadgimnazjalnych

Rys. Z.11 pokazuje dane dotyczące liczby uczniów przypadających na jeden komputer

podłączony do Internetu. Na przestrzeni lat 2003-2009 nastąpiła znaczna poprawa tego wskaźnika

zarówno w Polsce jak i w województwie dolnośląskim. Podobnie prezentują się dane dotyczące

zmiany liczby komputerów podłączonych do Internetu dla różnych rodzajów szkół w tym samych

latach. Wskaźniki dla województwa dolnośląskiego są w większości zbliżone do wskaźników

ogólnokrajowych. Szybciej rośnie liczba komputerów w szkołach ponadgimnazjalnych niż

w pozostałych rodzajach szkół. Ponadto należy zauważyć, że liczba komputerów podłączonych

do Internetu rośnie szybciej niż ogólnie liczba komputerów.

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 16 lipca 2009 zmieniające rozporządzenie

w sprawie „sposobu prowadzenia przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki dokumentacji

przebiegu nauczania, działalności wychowawczej i opiekuńczej oraz rodzajów tej dokumentacji”

umożliwiło wprowadzenie do szkół usługi dziennika elektronicznego. Jest to narzędzie informatyczne,

które może mieć duży wpływ na popularyzację nowoczesnych technologii informatycznych w trzech

grupach społecznych: uczniowie, nauczyciele i rodzice. Szczególnie dla części nauczycieli

wprowadzenie usługi dziennika elektronicznego może wymusić zaznajomienie się z nowoczesnymi

technologiami informatycznymi. Tabela Z.1 pokazuje udział % gmin wykorzystujących w co najmniej

jednej szkole na terenie gminy usługę dziennika elektronicznego. Jedynie 18% gmin na terenie

województwa dolnośląskiego wprowadziło dotychczas usługę dziennika elektronicznego. Największe

wykorzystanie tego narzędzia jest obserwowane w gminach zlokalizowanych blisko Wrocławia

i w samym Wrocławiu.



Strona Z25 z Z55

Rysunek Z.11 Liczba uczniów przypadających na jeden komputer podłączony do Internetu. Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS.

Tabela Z.1 Udział % gmin wykorzystujących w co najmniej jednej szkole na terenie gminy usługę dziennika elektronicznego. Źródło: Badania własne 2011.

Obszar % gmin wykorzystujących w co najmniej jednej szkole na terenie gminy

usługę dziennika elektronicznego

woj. dolnośląskie 18%

Podregion 1 – jeleniogórski 14%

Podregion 2 - legnicko-głogowski 14%

Podregion 3 - wałbrzyski 16%

Podregion 4 - wrocławski 23%

Podregion 5 – m. Wrocław 100%

Ponadto, Tabela Z. 2 prezentuje wykorzystanie w szkołach na terenie województwa

dolnośląskiego następujących narzędzi informatycznych: dziennik elektroniczny, bezprzewodowy

dostęp do Internetu na terenie szkoły (WiFi) oraz rzutnik multimedialny. Szkoły do badania zostały

dobrane metodą warstwową. Grupa została podzielona na podgrupy – szkoły podstawowe, gimnazja,

szkoły ponadgimnazjalne. Uzyskane wyniki pokazują słabe wykorzystanie nowoczesnych narzędzi

informatycznych, co oznacza, że w tym obszarze powinno nastąpić zwiększenie inwestycji.

Tabela Z.2 Wykorzystanie nowoczesnych narzędzi informatycznych w szkołach na terenie województwa dolnośląskiego. Źródło: Badania własne 2011

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009

Ucz

nio

wie

prz

ypad

ając

y n

a 1

ko

mp

ute

r z

do

stęp

em d

o In

tern

etu

p

rzez

nac

zon

y d

o u

żytk

u u

czn

iów

Rok

Dolnośląskie,szkołypodstawowePolska, szkołypodstawowe

Dolnośląskie,gimnazja

Polska, gimnazja

Dolnośląskie,ponadgimnazjalne



Strona Z26 z Z55

Szkoły podstawowe Gimnazja Szkoły

ponadgimnazjalne

% szkół z usługą dziennika elektronicznego 10% 28% 17%

średnia liczba rzutników multimedialnych

2.39 4.04 3.84

% szkół z usługą WiFi 42% 58% 41%

Region dolnośląski był zawsze w czołówce zaangażowania w rozwój edukacji informatycznej

i kształcenia informatycznego w szkołach.

Należy jednak wspomnieć, że UMWD realizuje obecnie dwa regionalne projekty strategiczne:

Dolnośląska e-Szkoła i Pracownia przyrodnicza w każdej gminie. Projekt Dolnośląska e-Szkoła pozwoli

na wdrażanie komplementarnych, efektywnych rozwiązań z zakresu ICT w kilkudziesięciu

dolnośląskich szkołach. Dzięki temu projektowi szkoły staną się ośrodkami rozwoju lokalnego oraz

kształcenia ustawicznego. Projektowana regionalna platforma e-learningowa (Dolnośląska Platforma

Edukacyjna), dostępna dla wszystkich szkół, nauczycieli, uczniów i ich rodziców, ma zapewnić

wsparcie procesu nauczania/uczenia się oraz umożliwi wymianę informacji, doświadczeń

i materiałów edukacyjnych usprawniając współpracę szkół i nauczycieli. Z kolei Pracownia

przyrodnicza w każdej gminie to systemowe rozwiązanie dotyczące wyposażania wybranych szkół

podstawowych w dolnośląskich gminach w niezbędny sprzęt dydaktyczny, umożliwiający efektywne

rozwijanie kompetencji uczniów, zwłaszcza w zakresie przedmiotów matematyczno-przyrodniczych

oraz wykorzystywania technologii informacyjno-komunikacyjnych.

Wnioski:

- Dolnośląskie szkoły mają coraz lepszy dostęp do Internetu. Maleje liczba uczniów

przypadających na jeden komputer podłączony do sieci (ponad 10 w szkołach podstawowych i

gimnazjach; poniżej 10 w szkołach ponadgimnazjalnych).

- Udział procentowy szkół wyposażonych w komputery przeznaczone do użytku uczniów

z dostępem do Internetu na Dolnym Śląsku w 2009 r. wyglądał następująco:

szkoły podstawowe – 95,13% (średnia krajowa – 92,01%),

gimnazja – 83,85% (średnia krajowa – 82,91%),

szkoły ponadgimnazjalne - 58,9% (średnia krajowa: 61,4%).

- W Wi-Fi wyposażonych jest 42% dolnośląskich szkół podstawowych, 58% gimnazjów oraz 41%

szkół ponadgimnazjalnych.

- Stronę internetową ma 58,21% szkół podstawowych, 64,87% gimnazjów oraz 71,57% szkół

ponadgimnazjalnych.



Strona Z27 z Z55

2.5 Informatyzacja urzędów administracji publicznej

2.5.1 ICT w urzędach administracji publicznej

Komputery już od 2007 roku są używane we wszystkich JST. Z roku na rok rośnie wskaźnik

liczby komputerów przypadających na jednego pracownika – w województwie dolnośląskim osiągnął

już poziom 94% – wartość wyższą niż średnia krajowa (drugie miejsce w rankingu ogólnopolskim).

Ponad 80% urzędów korzysta z szerokopasmowych łączy o przepustowości 2 Mb/s lub większej.

Ponad 60% urzędów powiatowych deklaruje wykorzystanie elektronicznego obiegu dokumentów.

Wskaźnik ten jest nieco niższy w przypadku urzędów gminnych i wynosi 44%.

Nakłady na informatyzację w urzędach nie przekraczają 2% budżetu – ten wskaźnik nie

zmieniał się w latach 2006-2010. Wszystkie urzędy gminne i powiatowe mają dostęp do Internetu.

Rysunek Z.12 Średnia liczba komputerów przypadających na pracownika w urzędach woj. dolnośląskiego (opracowano na podstawie raportu Stan informatyzacji urzędów administracji publicznej w Polsce w 2008 roku)

Wnioski:

- Wszystkie urzędy jednostek samorządu terytorialnego są już wyposażone w komputery.

- Wskaźnik liczby komputerów przypadających na jednego pracownika z roku na rok rośnie

i w woj. dolnośląskim osiągnął już 94%. Jest to wynik przewyższający średnią krajową i plasuje

województwo na drugiej pozycji w kraju.

- Nie ma istotnej różnicy pomiędzy stopniem dostępności komputerów w urzędach samorządu

terytorialnego i urzędach gminnych.

- Liczba komputerów przypadających na pracownika pozwala sądzić, że urzędy dysponują

wystarczającą bazą stacji roboczych, by zapewnić pracownikom możliwość realizacji swoich

zadań elektronicznie.



Strona Z28 z Z55

2.5.2 Utrzymanie infrastruktury IT

Podstawą zagwarantowania niezawodnego działania infrastruktury informatycznej jest

zapewnienie wyspecjalizowanego serwisu, który obejmuje konserwację oraz ewentualną rozbudowę

sieci, stanowisk komputerowych i oprogramowania wykorzystywanego na stacjach roboczych

do realizacji podstawowych prac biurowych, jak również utrzymanie serwerów i pracujących na nich

aplikacji wykorzystywanych do przechowywania i przetwarzania danych oraz udostępniania

informacji i usług drogą elektroniczną w Internecie. Przy doborze odpowiedniego rozwiązania

dla zapewnienia takiego serwisu bardzo ważny jest fakt, że obszar ten obejmuje szeroki wachlarz

technologii zarówno sprzętowych, jak i programowych, wymagających dużej wiedzy i specjalizacji

od osób, które będą się takim serwisem zajmować. Możliwe rozwiązania to: utworzenie własnej

wyspecjalizowanej komórki informatycznej lub outsourcing obsługi bądź wybranych jej części

lub łączenie tych rozwiązań.

Ze względu na wspomnianą dużą różnorodność obecnych w urzędach technologii

informatycznych, istotnym elementem zapewnienia sprawnego serwisu jest również liczba osób

zatrudnionych w dziale informatycznym. Ich większa liczba pozwala na podział kompetencji

pracowników IT i zatrudnianie osób wyspecjalizowanych w poszczególnych technologiach.

Na Rys. Z.13 przedstawiono średnią liczbę osób zatrudnionych w komórkach IT w urzędach

powiatowych i gminnych województwa dolnośląskiego w latach 2006–2008.

Rysunek Z.13 Istnienie w urzędzie jednostki lub osoby odpowiedzialnej za obsługę IT – średnia krajowa (opracowano na podstawie raportu Stan informatyzacji urzędów administracji publicznej w Polsce w 2008 roku i Wpływ informatyzacji na usprawnienie działania urzędów administracji publicznej w Polsce w 2010 roku)

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

2006 2008 2010

Urzędy pow iatow e Urzędy gminne



Strona Z29 z Z55

Rysunek Z.14 Średnia liczba osób pracujących w komórce informatycznej – woj. dolnośląskie (opracowano na podstawie raportu Stan informatyzacji urzędów administracji publicznej w Polsce w 2008 roku)

Wnioski

- Do zapewnienia poprawnego działania infrastruktury informatycznej w większości urzędów

utworzono niezależny dział IT. Istnieje duża różnica pomiędzy urzędami powiatowymi

i gminnymi. Pierwszy z nich, z wynikiem 78%, przewyższa urzędy gminne o 25 punktów

procentowych. Na przestrzeni ostatnich lat można zaobserwować istotny wzrost tego

wskaźnika w urzędach powiatowych (o 23 punkty procentowe pomiędzy 2008 i 2010 rokiem).

Wskaźnik ten nie ulega istotnym zmianom w urzędach gminnych.

- Można zauważyć duże dysproporcje w liczbie osób zatrudnionych na terenie województwa

dolnośląskiego w działach IT: w urzędach powiatowych wskaźnik ten wynosił w 2008 roku

blisko 7, podczas gdy w urzędach gminnych niespełna 1,5. W urzędach powiatowych można

zaobserwować wyraźny wzrost zatrudnienia w latach 2006–2008, podczas gdy w urzędach

gminnych wskaźnik ten nie zmienia się istotnie.

2.5.3 Budżet przeznaczony na informatyzację

Ze względu na bardzo dynamiczny rozwój technik informatycznych i wynikające z tego szybkie

„starzenie się” sprzętu komputerowego, bardzo istotnym czynnikiem gwarantującym niezawodność

pracy bazy sprzętowej i programowej jest zapewnienie wystarczających środków niezbędnych do ich

„odświeżania” (zakup lub wymiana stacji roboczych, rozbudowa serwerów i sieci logicznej) i dalszej

rozbudowy.

0,0

1,0

2,0

3,0

4,0

5,0

6,0

7,0

8,0

2006 2007 2008

Urzędy powiatowe Urzędy gminne



Strona Z30 z Z55

Trudno jednoznacznie wskazać powody niskich nakładów w tym obszarze. Mogą one wynikać

z ograniczeń budżetowych, ale mogą być również wynikiem niedoceniania ich wpływu na sprawne

funkcjonowanie urzędu. Na Rys. Z.15 i Rys. Z.16 przedstawiono procent budżetu przeznaczony

na informatyzację.

Rysunek Z.15 Średni procent budżetu przeznaczonego na informatyzację urzędów powiatowych i gminnych (średnia krajowa) w latach 2007 i 2010 (opracowano na podstawie raportu Stan informatyzacji urzędów administracji publicznej w Polsce w 2008 roku

i Wpływ informatyzacji na usprawnienie działania urzędów administracji publicznej w Polsce w 2010 roku)

0,0%

0,2%

0,4%

0,6%

0,8%

1,0%

1,2%

1,4%

1,6%

1,8%

2,0%

2006 2008 2010


0,0%

0,2%

0,4%

0,6%

0,8%

1,0%

1,2%

1,4%

1,6%

1,8%


Kraj Woj. dolnośląskie



Strona Z31 z Z55

Rysunek Z.16 Średni procent budżetu przeznaczonego na informatyzację urzędów powiatowych i gminnych w roku 2008 – średnia krajowa i średnia dla województwa dolnośląskiego (opracowano na podstawie raportu Stan informatyzacji urzędów administracji publicznej w Polsce w 2008 roku)

Wnioski:

- Nakłady na informatyzację w urzędach są niskie i nie przekraczają 2% budżetu. Na przestrzeni

lat 2006–2010 nie zaobserwowano istotnej zmiany wartości tego wskaźnika.

- Dane dla województwa dolnośląskiego różnią się znacznie od średniej krajowej. W urzędach

powiatowych województwa nakłady były o ponad połowę niższe niż w kraju i wynosiły

zaledwie 0,7%. Znacznie lepiej sytuacja wygląda w przypadku urzędów gminnych, gdzie

wskaźnik (1,7%) był istotnie wyższy od średniej krajowej.

2.5.4 Korzystanie z technologii informacyjno-komunikacyjnych w urzędach

administracji publicznej

Rys. Z.17 przestawia wykorzystanie różnych technologii informatycznych i komunikacyjnych

w urzędach gminnych w roku 2008.

Rysunek Z.17 Wykorzystanie technologii informacyjno-komunikacyjnych w urzędach gminnych w 2008 roku (opracowano na podstawie raportu Stan informatyzacji urzędów administracji publicznej w Polsce w 2008 roku)

Wnioski:



Strona Z32 z Z55

- W urzędach zarówno powiatowych, jak i gminnych dominującym medium wymiany danych jest

kablowy LAN – wykorzystuje go około 95% urzędów. Znacznie mniej popularne jest

wykorzystanie sieci bezprzewodowych – są one dostępne jedynie w około 30% urzędów obu

typów.

- Intranet jest obecny w połowie urzędów, podczas gdy wykorzystanie extranetu deklaruje

jedynie około 10% urzędów.

- Nie ma większych różnic w popularności wykorzystania poszczególnych technologii między

urzędami powiatowymi i gminnymi.

2.5.4.1 Dostęp do Internetu

Począwszy od roku 2007 wszystkie urzędy mają stały dostęp do Internetu. Czynnikiem

determinującym szybkość wymiany danych, a tym samym efektywny i niezawodny dostęp do portalu

urzędu, jest typ łącza dostępowego oraz jego przepustowość. Rys. Z.18 przedstawia dane dotyczące

rodzajów łączy wykorzystywanych w urzędach.

Rysunek Z.18 Typ łącza dostępowego do sieci Internet (opracowano na podstawie raportu Stan informatyzacji urzędów administracji publicznej w Polsce w 2008 roku)

Wnioski:

- Wszystkie urzędy powiatowe i gminne mają dostęp do Internetu.

- W przeważającej większości urzędy powiatowe i gminne woj. dolnośląskiego (ponad 80%)

wykorzystują do tego celu szerokopasmowe łącze DSL o przepustowości większej lub równej

2Mb/s, będące szybkim kanałem wymiany informacji.

- W pewnej części urzędów (ok. 15%) wykorzystuje się wolne łącza modemowe (ok. 10-15%).

- Znikoma liczba urzędów wykorzystuje łącza typu SDI.



Strona Z33 z Z55

- Nie ma istotnej różnicy pomiędzy wskaźnikami wykorzystania poszczególnych typów łączy

w woj. dolnośląskim i na terenie kraju.

- Nie ma istotnej różnicy pomiędzy wskaźnikami wykorzystania poszczególnych typów łączy

w urzędach gminnych i powiatowych.

2.5.4.2 Wykorzystanie systemów obiegu dokumentów i systemu zamówień

publicznych

Oprócz aplikacji biurowych niezbędnych do codziennego opracowywania dokumentów

o zaawansowaniu wykorzystania technik informacyjnych świadczy wykorzystanie zaawansowanych

systemów dedykowanych specyficznym funkcjom pełnionym w organizacji. Jednym z takich aplikacji

jest komputerowy system zamówień publicznych.

Rysunek Z.19 Procent urzędów powiatowych i gminnych woj. dolnośląskiego używających systemu zamówień publicznych (rok 2008) (opracowano na podstawie raportu Stan informatyzacji urzędów administracji publicznej w Polsce w 2008 roku)



Strona Z34 z Z55

Rysunek Z.20 Procent urzędów powiatowych i gminnych (średnia krajowa) używających systemu obiegu dokumentów (rok 2010) (opracowano na podstawie raportu Wpływ informatyzacji na usprawnienie działania urzędów administracji publicznej w Polsce w 2010 roku)

Wnioski:

- Wykorzystanie systemu zamówień publicznych deklaruje jedynie 12% urzędów powiatowych

i niespełna 9% urzędów gminnych na terenie województwa dolnośląskiego. Wskaźniki te są

istotnie niższe od średniej krajowej.

- Ponad 60% urzędów powiatowych deklaruje wykorzystanie elektronicznego obiegu

dokumentów. Wskaźnik ten jest nieco niższy w przypadku urzędów gminnych i wynosi 44%.

2.5.5 Strony internetowe JST i ich funkcjonalność

Przeważająca większość urzędów powiatowych i gminnych ma swoją stronę internetową.

Na Rys. Z.21 przedstawiono procent urzędów mających własną stronę WWW z podziałem

na podregiony.



Strona Z35 z Z55

Rysunek Z.21 Odpowiedź na pytanie ankiety jednostek samorządu terytorialnego o własną stronę WWW (opracowanie własne na podstawie przeprowadzonej akcji ankietowej)

Poniżej przestawiono możliwość uzyskania informacji, pobrania formularzy oraz ich odsyłania,

składania ofert zamówień publicznych i załatwianie całości spraw wyłącznie drogą elektroniczną.

Rys. Z.22 przedstawia procent urzędów powiatowych i gminnych deklarujących posiadanie na swojej

stronie ww. funkcji.

Rysunek Z.22 Procent urzędów powiatowych i gminnych (średnia kraju i średnia dla woj. dolnośląskiego) deklarujących posiadanie na swojej stronie wybranych funkcji związanych ze świadczeniem usług on-line (opracowanie własne na podstawie przeprowadzonej akcji ankietowej)

0% 20% 40% 60% 80% 100%

w rocław ski

jeleniogórski

legnicko-głogow ski

m. Wrocław

w ałbrzyski

Tak Nie

0,00%

20,00%

40,00%

60,00%

80,00%

100,00%

120,00%

uzyskiwanie

informacji

pobieranie

formularzy

odsyłanie

formularzy

załatwianie

całości spraw

dorgą

elektorniczną

skłądanie ofert

zamóień

publicznych

żadne z

wymienionych

Urzędy powiatowe i gminne w skali kraju Urzędy powiatowe woj. dolnośląskiego

Urzędy gminne woj. dolnośląskiego



Strona Z36 z Z55

Na Dolnym Śląsku prowadzony jest od trzech lat projekt o nazwie „Interaktywna gmina”, który

ocenia strony internetowe prowadzone przez gminy województwa. Porównanie ocen

przeprowadzonych w trzech kolejnych latach wyraźnie wskazuje na ogólną poprawę jakości

serwisów. Zniknęły całkowicie niesatysfakcjonujące oceny serwisów, a ilość serwisów dobrych bardzo

dynamicznie rośnie. Wyraźny jest też przyrost serwisów ocenionych jako bardzo dobre. W ostatnim

roku największą poprawę jakości serwisów zaobserwować można w grupie gmin miejsko-wiejskich.

Można uznać, iż w ciągu trzech lat obserwacji poziom „cywilizacji internetowej” gmin dolnośląskich

uległ wyraźnemu podniesieniu. Urzędy gmin coraz bardziej dbają o swoje serwisy, niezależnie

od udostępniania rutynowo wymaganych informacji poprzez Biuletyn Informacji Publicznych. Coraz

więcej gmin ma własne, bieżąco aktualizowane serwisy, przygotowane ze znaczną starannością

logiczną i estetyczną. Coraz mniej jest takich serwisów, w których szwankuje zakres, szczegółowość

i kompletność informacji. Gminy zaczynają coraz bardziej doceniać korzyści z promocyjnych atutów

Internetu.

W celu uzupełnienia informacji zawartych w dostępnych danych statystycznych

przeprowadzono przegląd zawartości portali informacyjnych jednostek samorządu terytorialnego

na terenie woj. dolnośląskiego. W analizie badano obecność informacji i funkcji w trzech głównych

obszarach:

- ergonomia i intuicyjność portalu będąca czynnikiem warunkującym dostępność publikowanej

informacji dla klientów urzędu. Wyniki zebrano w Tabeli Z.3;

- obecność na stronie wybranych funkcji umożliwiających lub ułatwiających świadczenie usług

on-line, takich jak pobieranie i składanie formularzy, monitorowanie stanu realizacji usług,

możliwość realizacji płatności on-line. Wyniki zebrano w Tabeli Z.4;

- promowanie za pomocą portalu informacji o regionie, jego historii, atrakcjach turystycznych

oraz wspierania działalności organizacji i stowarzyszeń działających na terenie regionu;

promocja treści patriotycznych. Wyniki zebrano w Tabeli Z.5.

Tabela Z.3 Ergonomia portalu oraz obecność informacji podstawowych o funkcjach urzędu (opracowanie własne na podstawie przeprowadzonej akcji ankietowej)

Ergonomia portalu Informacje o urzędzie

Podregion

Wysoka

ergonomia i

intuicyjność

Wyszukiwarka

Są inne wersję

językowe niż

polskie

Godziny pracy Świadczone

usługi

Procedury

realizacji usług

wrocławski 88% 70% 34% 70% 64% 38%

jeleniogórski 91% 67% 47% 69% 55% 38%

legnicko-głogowski 91% 73% 12% 73% 64% 61%

m. Wrocław 100% 100% 40% 100% 80% 100%



Strona Z37 z Z55

Ergonomia portalu Informacje o urzędzie

wałbrzyski 93% 65% 46% 78% 57% 35%

województwo 91% 69% 37% 73% 60% 43%

Tabela Z.4 Elementy usług świadczonych on-line (opracowanie własne na podstawie przeprowadzonej akcji ankietowej)

Podregion Pobieranie formularzy Składanie formularzy

lub wypełnianie na

stronie

Monitorowanie stanu

realizacji usług

Płatności on-line

wrocławski 68% 30% 18% 16%

jeleniogórski 50% 31% 14% 24%

legnicko-głogowski 61% 21% 12% 15%

m. Wrocław 80% 100% 40% 40%

wałbrzyski 50% 30% 9% 22%

województwo 57% 31% 14% 20%

Wnioski:

- Przeważająca większość (ponad 90%) portali jest wykonana w sposób przyjazny dla

użytkownika, zachęca tym samym do jego odwiedzania i jest dobrą wizytówką urzędu. Cechują

się dobrą nawigacją i wysoką intuicyjnością. Nie ma istotnych różnić w ocenie ergonomii portali

w różnych podregionach województwa.

- Tylko w niespełna 70% przypadków wyposażono stronę w wyszukiwarkę treści, co jest nieco

gorszym wskaźnikiem, ponieważ jest to jedno z podstawowych narzędzi ułatwiających

poszukiwanie informacji. Pozytywny wyjątek stanowią portale podregionu miasta Wrocław,

które zawsze udostępniały tę funkcję.

- Niespełna 40% portali udostępnia inną niż polska wersję językową, co jest wskaźnikiem bardzo

niskim. Niezależnie od ilości spraw załatwianych w urzędach dla cudzoziemców, wersje

językowe w istotny sposób działają promocyjnie i są prostym sposobem poprawiania

wizerunku urzędu i regionu w oczach zagranicznych turystów i potencjalnych inwestorów.

- Na większości stron można znaleźć podstawowe informacje o urzędzie np. godziny otwarcia

czy katalog świadczonych usług (odpowiednio 73% i 60%), a nieco rzadziej (43%) informacje

o procedurach realizacji usług, co jest wynikiem raczej słabym. Wyjątek i tym razem stanowią

portale podregionu miasta Wrocławia.



Strona Z38 z Z55

2.5.5.1 Bariery świadczenia usług on-line

Aby uzyskać pełniejszy obraz problemów i ograniczeń w świadczeniu usług on-line

przez urzędy, przeprowadzono akcję ankietową skierowaną do JST na terenie województwa.

W ankiecie pytano o źródła najistotniejszych problemów ograniczających lub

uniemożliwiających świadczenie usług drogą elektroniczną. Do wyboru były następującego możliwe

odpowiedzi:

- ograniczenia infrastruktury informatycznej (rozumianej szeroko jako braki sprzętowe,

ograniczenia przepustowości sieci LAN lub dostępu do Internetu, problemy

z oprogramowaniem),

- ograniczenia budżetu na inwestycje w obszarze informatyzacji,

- bariery wewnętrzne rozumiane jako obawy lub opór przed wdrażaniem nowych technologii lub

rozporządzenia wewnętrzne.

Wyniki uzyskane w akcji ankietowej zebrano w Tabeli Z.5.

Wnioski:

- Najczęściej wskazywaną barierą uniemożliwiającą lub ograniczającą świadczenie usług on-line

są ograniczenia nakładów na rozbudowę infrastruktury IT. Opcję tę wybrało 50%

respondentów na terenie woj. dolnośląskiego.

- Znacznie rzadziej (12% odpowiedzi pozytywnych na terenie woj. dolnośląskiego) jako źródło

problemów wskazywano kłopoty z posiadaną infrastrukturą sprzętową, co w porównaniu

z poprzednią odpowiedzią sugeruje, że potrzeby inwestycji w mniejszym stopniu dotyczą samej

infrastruktury sprzętowej, a powinny raczej dotyczyć zakupu systemów i ich wdrożenia,

co pozwoliłoby na implementację usług on-line.

- Znikomy odsetek respondentów wskazywał na bariery wewnętrzne. To optymistyczny wynik

świadczący o tym, że w urzędach nie ma dużych oporów czy obaw związanych z wdrożeniem

nowych technologii.

- Wyniki w poszczególnych podregionach są zbliżone do średniej województwa.

Tabela Z.5 Źródła ograniczeń uniemożliwiających lub ograniczających świadczenie usług on-line (opracowanie własne na podstawie przeprowadzonej akcji ankietowej)

Podregion/Województwo Bariera

Odpowiedź

Tak Nie

jeleniogórski infrastruktura informatyczna 17% 83%

jeleniogórski niski budżet 48% 52%

jeleniogórski bariery wewnętrzne 3% 97%

legnicko-głogowski infrastruktura informatyczna 11% 89%



Strona Z39 z Z55

Podregion/Województwo Bariera

Odpowiedź

Tak Nie

legnicko-głogowski niski budżet 56% 44%

legnicko-głogowski bariery wewnętrzne 6% 94%

wałbrzyski infrastruktura informatyczna 8% 92%

wałbrzyski niski budżet 52% 48%

wałbrzyski bariery wewnętrzne 0% 100%

wrocławski infrastruktura informatyczna 10% 90%

wrocławski niski budżet 48% 52%

wrocławski bariery wewnętrzne 0% 100%

woj. dolnośląskie infrastruktura informatyczna 12% 88%

woj. dolnośląskie niski budżet 50% 50%

woj. dolnośląskie bariery wewnętrzne 2% 98%

2.6 Edukacja na poziomie akademickim i potencjał naukowo-badawczy

Dolny Śląsk jest kuźnią kadr dla branży nowych technologii informacyjnych i komunikacyjnych.

Od połowy lat 90. funkcjonuje tu Wrocławskie Centrum Sieciowo-Superkomputerowe. W 2010 r.

kierunek Informatyka na różnych uczelniach w regionie ukończyło 1 429 osób (w tym 1 118 w samym

Wrocławiu). Na Dolnym Śląsku realizowane są duże publiczne projekty internetowe, m.in. z zakresu

e-zdrowia, e-edukacji, budowy wielowarstwowych map elektronicznych i cyfryzacji dóbr kultury (np.

Dolnośląska Biblioteka Cyfrowa).

Przedsięwzięcia z tej dziedziny są także obszarem działania takich miejscowych instytucji

otoczenia biznesu jak Dolnośląski Parki Innowacji i Nauki czy klaster Wspólnota Wiedzy i Innowacji

w Zakresie Technik Informacyjnych i Komunikacyjnych.

Analiza ilościowa instytucji naukowych, szkół wyższych oraz jednostek badawczo-rozwojowych

pokazuje, że Dolny Śląsk jest regionem o bardzo dużym potencjale naukowym i edukacyjnym na

poziomie wyższym.

Wykres przedstawiony na Rys. Z.23 przedstawia liczbę studentów na 10000 mieszkańców

w roku 2009 z podziałem na województwa, natomiast wykres na Rys. Z.24 obejmuje analogiczne



Strona Z40 z Z55

dane, ale uwzględniając wyłącznie osoby w wieku 19-24 lata. W obu klasyfikacjach województwo

dolnośląskie jest na 3 miejscu w skali kraju za województwami mazowieckim i małopolskim.

Rysunek Z.23 Liczba studentów na 10000 mieszkańców w roku 2009. Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS.

Rysunek Z.24 Liczba studentów na 10000 mieszkańców w wieku 19-24 lata w roku 2009. Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS.

0 100 200 300 400 500 600 700

ŁÓDZKIE

MAZOWIECKIE

MAŁOPOLSKIE

ŚLĄSKIE

LUBELSKIE

PODKARPACKIE

PODLASKIE

ŚWIĘTOKRZYSKIE

LUBUSKIE

WIELKOPOLSKIE

ZACHODNIOPOMORSKIE

DOLNOŚLĄSKIE

OPOLSKIE

KUJAWSKO-POMORSKIE

POMORSKIE


Liczba studentów na 10000 mieszkańców

0 1 000 2 000 3 000 4 000 5 000 6 000 7 000 8 000

ŁÓDZKIE

MAZOWIECKIE

MAŁOPOLSKIE

ŚLĄSKIE

LUBELSKIE

PODKARPACKIE

PODLASKIE

ŚWIĘTOKRZYSKIE

LUBUSKIE

WIELKOPOLSKIE

ZACHODNIOPOMORSKIE

DOLNOŚLĄSKIE

OPOLSKIE

KUJAWSKO-POMORSKIE

POMORSKIE


Liczba studentów na 10000 mieszkańców w wieku 19-24 lata



Strona Z41 z Z55

Tabele Z.6 i Z.7 przedstawiają dane ilościowe dotyczące studentów i absolwentów kierunku

Informatyka w odniesieniu do całego kraju, województwa dolnośląskiego i jego poszczególnych

podregionów.

Tabela Z.6 Liczba studentów kierunku Informatyka. Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS.

Rok 2006 2007 2008 2009 2010

Polska 100 914 94 057 86 648 79 897 72 719

woj. dolnośląskie 10 614 10 019 9 339 8 552 7 981

Podregion 1 – jeleniogórski 89 51 0 0 0

Podregion 2 – legnicko-głogowski 1 378 1 195 921 698 580

Podregion 3 – wałbrzyski 743 684 577 455 331

Podregion 4 – wrocławski 0 0 0 0 0

Podregion 5 – m. Wrocław 8 404 8 089 7 841 7 399 7 070



Strona Z42 z Z55

Tabela Z.7 Liczba absolwentów kierunku Informatyka. Opracowanie własne na podstawie danych GUS.

Rok 2006 2007 2008 2009 2010

Polska 17 074 16 772 15 465 15 205 15 189


Podregion 1 – jeleniogórski 34 35 0 0 0

Podregion 2 – legnicko-głogowski 359 309 282 187 193

Podregion 3 – wałbrzyski 144 122 132 112 118

Podregion 4 – wrocławski 0 0 0 0 0

Podregion 5 – m. Wrocław 1 138 1 111 1 110 1 086 1 118

Tabela Z.8 zawiera dane dotyczące liczby wyższych uczelni. Dane ponownie dotyczą całego

kraju, województwa dolnośląskiego oraz poszczególnych podregionów. Jak w przypadku Tabeli Z.7

można zauważyć dużą koncentrację wyższych uczelni na terenie miasta Wrocławia w stosunku

do pozostałego obszaru województwa dolnośląskiego.

Tabela Z.8 Liczba wyższych uczelni w roku 2010. Opracowanie własne na podstawie danych GUS.

Rok Ogółem Uniwersytety

Wyższe szkoły

techniczne

Wyższe szkoły

pedagogiczne

Polska 453 19 23 18

woj. dolnośląskie 38 1 1 1

Podregion 1 – jeleniogórski 2 0 0 0

Podregion 2 – legnicko-głogowski 6 0 0 0

Podregion 3 – wałbrzyski 5 0 0 0

Podregion 4 – wrocławski 0 0 0 0

Podregion 5 – m. Wrocław 25 1 1 1

Wielkość zasobów ludzkich związanych z nauką i techniką w regionie dolnośląskim w 2009 r.

można określić na niemal 420 tys., przy czym w ostatnich latach można zauważyć wzrost odsetka tych

zasobów w całości ludności aktywnej zawodowo (33,4% ogółu). Wzrasta również liczba jednostek,

które zajmują się tego typu działalnością – w 2004 r. było ich 73, natomiast obecnie jest ich 99



Strona Z43 z Z55

i stanowią ok. 8,6% ogółu polskich podmiotów działających w tym obszarze. To stawia region

Dolnego Śląska na czwartej pozycji wśród wszystkich województw za mazowieckim, śląskim i

wielkopolskim.

Patrząc natomiast na wskaźniki zatrudnienia osób w sektorze B+R na 1000 osób aktywnych

zawodowo na terenie województwa dolnośląskiego widoczny jest wzrost zatrudnienia – od roku

2005 do 2008 wskaźnik ten wzrósł z 3,8 do 4,7. Najwyższe wskaźniki pod tym względem uzyskują

województwa mazowieckie (9,2) i małopolskie (5,3), natomiast na równi z Dolnym Śląskiem jest

Wielkopolska. Bezwzględny udział osób w tym sektorze w ogóle ludności aktywnej zawodowo wynosi

natomiast 0,67% i pod tym względem Dolny Śląsk znajduje się znacznie dalej w rankingu wszystkich

województw. Największa liczba osób pracujących w sektorze B+R zatrudniona jest w szkolnictwie

wyższym (78,25% w 2008 r.), a w stosunku do innych województw znacznie niższe są odsetki osób

pracujących w sektorze państwowym i w przedsiębiorstwach. Dolny Śląsk wykazuje się znacznym,

bo kilkunastoprocentowym, odsetkiem zatrudnionych w B+R w przedsiębiorstwach (dokładnie jest to

16,43%), który jednak i tak jest niższy niż w wielu innych województwach, a szczególnie

w konkurencyjnym wobec niego wielkopolskim, a także śląskim16.

Potencjał dla inicjatyw B+R wyznaczają również wskaźniki określające kapitał ludzki takie jak

ilość uczelni, studentów, absolwentów – na Dolnym Śląsku 36 uczelni kształci ok. 170 tysięcy

studentów i studentek. Bardziej precyzyjnym wskaźnikiem potencjału ludności w zakresie B+R jest

udział doktorantów na 100 studentów – pod tym względem województwo dolnośląskie zajmuje

4 miejsce. Istotne jest również zaplecze instytucjonalne uczelni – na Dolnym Śląsku istnieje 68

akredytowanych laboratoriów badawczych, z tego 40 znajduje się we Wrocławiu. Liczba ta wzrasta

w ostatnich 10 latach. Pomoc dla nowych przedsiębiorców oferują też Akademickie Inkubatory

Przedsiębiorczości (AIP) – we Wrocławiu AIP posiadają: Uniwersytet Przyrodniczy, Uniwersytet

Wrocławski, Uniwersytet Ekonomiczny, Politechnika Wrocławska, Wyższa Szkoła Bankowa

we Wrocławiu oraz Wrocławski Park Technologiczny (który prowadzi Dolnośląski Akademicki

Inkubator Przedsiębiorczości).

W działalności B+R bardzo istotną rolę odgrywają parki technologiczne i przemysłowe. Parki są

także miejscem lokowania bezpośrednich inwestycji zagranicznych, sprzyja temu infrastruktura

w nich obecna – zarówno tworzą one naukowe otoczenie dla biznesu, jak i są gotową przestrzenią

do rozpoczęcia działalności gospodarczej (np. powierzchnie magazynowe lub uzbrojenie terenu).

Parki są także skupiskiem wielu branż, co daje możliwość budowania kontaktów biznesowych.

Nakłady bieżące na działalność badawczą i rozwojową charakteryzują się 20% rocznym

wzrostem. Analizując nakłady na różne rodzaje badań (Rys. Z.25) wyraźnie widać, że nakłady

na badania przemysłowe mają tendencję malejącą.

16

Badanie atrakcyjności inwestycyjnej i potencjału gospodarczego Dolnego Śląska w ujęciu lokalnym, MillwardBrown SMG/KRC, Warszawa, czerwiec 2011, s.27-28



Strona Z44 z Z55

Rysunek Z.25 Nakłady bieżące na działalność badawczą i rozwojową według rodzajów badań (ceny bieżące). Źródło: opracowanie własne na podstawie GUS

Kolejne dane dotyczą liczby studentów. Wykres pokazany na Rys. Z.26 zawiera liczbę

studentów na 10000 mieszkańców w roku 2009 z podziałem na województwa. Województwo

dolnośląskie zajmuje pod tym względem wysokie 3 miejscu w skali kraju za województwami

mazowieckim i małopolskim. Podobne zależności między poszczególnymi województwami

potwierdzają dane pokazujące liczbę studentów na 10000 mieszkańców uwzględniając wyłącznie

osoby w wieku 19-24 lata.

0,0

20,0

40,0

60,0

80,0

100,0

120,0

140,0

160,0

2006 2007 2008

badania podstawowe

badania przemysłowe

Prace rozwojowe

0 100 200 300 400 500 600 700

ŁÓDZKIEMAZOWIECKIEMAŁOPOLSKIE

ŚLĄSKIELUBELSKIE

PODKARPACKIEPODLASKIE

ŚWIĘTOKRZYSKIELUBUSKIE

WIELKOPOLSKIEZACHODNIOPOMORSKIE

DOLNOŚLĄSKIEOPOLSKIE

KUJAWSKO-POMORSKIEPOMORSKIE


Liczba studentów na 10000 mieszkańców



Strona Z45 z Z55

Rysunek Z.26 Liczba studentów na 10000 mieszkańców w roku 2009. Opracowanie własne na podstawie danych GUS.

Tabela 2.9 pokazuje liczbę studentów i absolwentów wyższych uczelni w roku 2009

z podziałem na płeć. Dane dotyczą całego kraju i województwa dolnośląskiego. Pierwsza obserwacja

dotyczy asymetrii w zakresie płci, to znaczy liczba studiujących kobiet w skali Polski jest 29% większa

niż mężczyzn, dla województwa dolnośląskiego ten wskaźnik wynosi 24%. Jeszcze większa asymetria

jest w przypadku absolwentów i wynosi odpowiednio 47% i 45%. Wskazuje to, że o wiele większa

liczba mężczyzn podejmujących studia ich nie kończy. Zdecydowana większość studentów (85%) oraz

absolwentów wyższych uczelnie (81%) z obszaru województwa dolnośląskiego przypada na miasto

Wrocław.

Tabela Z.9 Liczba studentów i absolwentów wyższych uczelni w roku 2009 z podziałem na płeć. Opracowanie własne na podstawie danych GUS.

Liczba studentów Liczba absolwentów

Mężczyźni Kobiety Mężczyźni Kobiety

Polska 780 376 1 099 863 152 084 284 465

woj. dolnośląskie 74 627 97 852 13 191 23 965

Tabela Z.10 zawiera dane dotyczące liczby wyższych uczelni. Dane ponownie dotyczą całego

kraju i województwa dolnośląskiego. Można zauważyć dużą koncentrację wyższych uczelni na terenie

miasta Wrocławia w stosunku do pozostałego obszaru województwa dolnośląskiego.

Tabela Z.10 Liczba wyższych uczelni w roku 2010. Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS.

Rok Ogółem Uniwersytety

Wyższe szkoły

techniczne

Wyższe szkoły

pedagogiczne

Polska 453 19 23 18

woj. dolnośląskie 38 1 1 1

W dalszej kolejności przedstawione zostanę dane dotyczące kształcenia specjalistycznych kadr

niezbędnych do rozwoju idei społeczeństwa informacyjnego. Tabela Z.11 przedstawia miejsca uczelni

z województwa dolnośląskiego w rankingach gazety Rzeczpospolita i miesięcznika Perspektywy

dotyczących uczelni technicznych i kierunków informatycznych. Tabela Z.12 zawiera dane dotyczące

pozycji wyższych uczelni z Polski w rankingu Webometrics 2011. Webometrics Ranking of World's

Universities przygotowywany przez największą hiszpańską organizację przeprowadzającą badania

– Consejo Superior de Investigaciones Científicas (CSIC) – w roku 2011 objął ponad 12 tysięcy szkół

wyższych na całym świecie. Przedstawione dane pokazują, że Wrocław to mocny ośrodek akademicki



Strona Z46 z Z55

i naukowy w skali kraju oraz w obszarze Europy środkowej i wschodniej. Jednak w skali światowej

wrocławskie uczelnie nie odgrywają dużej roli.

Tabela Z.11 Miejsca uczelni z województwa dolnośląskiego w rankingach gazety Rzeczpospolita i miesięcznika Perspektywy dotyczących uczelni technicznych i kierunków informatycznych. Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych umieszczonych na stronie WWW miesięcznika Perspektywy.

Ranking uczelni

technicznych

Ranking kierunki techniczne i informatyka

Rok Politechnika

Wrocławska

Politechnika

Wrocławska

Uniwersytet

Wrocławski

2007 3 - -

2008 2 - -

2009 3 - -

2010 2 2 14

2011 2 2 16

Tabela Z.12 Miejsca wyższych uczelni z Polski w rankingu Webometrics 2011. Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych umieszczonych na stronie www.webometrics.info.

Uczelnia Miejsce w Europie środkowej

i wschodniej

Miejsce na świecie

Uniwersytet Jagielloński 7 371

Politechnika Wrocławska 9 430

Uniwersytet Wrocławski 13 548

AGH Kraków 14 549

Uniwersytet Poznański 16 562

Potencjał dla inicjatyw B+R wyznaczają również wskaźniki określające kapitał ludzki takie jak

ilość uczelni, studentów, absolwentów – na Dolnym Śląsku 36 uczelni kształci ok. 170 tysięcy

studentów i studentek. Bardziej precyzyjnym wskaźnikiem potencjału ludności w zakresie B+R jest

udział doktorantów na 100 studentów – pod tym względem województwo dolnośląskie zajmuje

4 miejsce. Istotne jest również zaplecze instytucjonalne uczelni – na Dolnym Śląsku istnieje 68

akredytowanych laboratoriów badawczych, z tego 40 znajduje się we Wrocławiu. Liczba ta wzrasta

w ostatnich 10 latach. Pomoc dla nowych przedsiębiorców oferują też Akademickie Inkubatory

Przedsiębiorczości (AIP) – we Wrocławiu AIP posiadają: Uniwersytet Przyrodniczy, Uniwersytet



Strona Z47 z Z55

Wrocławski, Uniwersytet Ekonomiczny, Politechnika Wrocławska, Wyższa Szkoła Bankowa

we Wrocławiu oraz Wrocławski Park Technologiczny (który prowadzi Dolnośląski Akademicki

Inkubator Przedsiębiorczości).

Tabela Z.13 pokazuje liczbę studentów na kierunku Informatyka w latach 2006-2010

z uwzględnieniem danych ogólnokrajowych i dla województwa dolnośląskiego. W skali całego kraju

można zauważyć spadek liczby studentów – wynika to głównie ze spadającej wielkości populacji

w wieku 19-24 lata. Należy jednak zauważyć, że odsetek studentów informatyki studiujących we

Wrocławiu w stosunku do danych ogólnokrajowych rośnie na przestrzeni lat 2006-2010 od 8.33%

w roku 2006 do 9.72% w roku 2010.

Tabela Z.13 Liczba studentów kierunku Informatyka. Opracowanie własne na podstawie danych GUS.

Rok 2006 2007 2008 2009 2010

Polska 100 914 94 057 86 648 79 897 72 719


Tabela Z.14 pokazuje procent ludności zdefiniowanej jako HRST (Human Resources in Science

and Technology). Wskaźnik dla Polski i województwa dolnośląskiego jest o 5.2 oraz 6.7 punktów

procentowych mniejszy niż średnia dla EU.

Tabela Z.14 Zasoby ludzkie HRST jako procent populacji w wieku produkcyjnym 24-65. Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Eurostat.

Obszar 2009 2008 2007

EU 40.1 39.6 39.2

Polska 34.9 33.4 32.5

woj. dolnośląskie 33.4 31.7 32.3

Patrząc natomiast na wskaźniki zatrudnienia osób w sektorze B+R na 1000 osób aktywnych

zawodowo na terenie województwa dolnośląskiego widoczny jest wzrost zatrudnienia – od roku

2005 do 2008 wskaźnik ten wzrósł z 3,8 do 4,7. Najwyższe wskaźniki pod tym względem uzyskują

województwa mazowieckie (9,2) i małopolskie (5,3), natomiast na równi z Dolnym Śląskiem jest

Wielkopolska. Bezwzględny udział osób w tym sektorze w ogóle ludności aktywnej zawodowo wynosi

natomiast 0,67% i pod tym względem Dolny Śląsk znajduje się znacznie dalej w rankingu wszystkich

województw. Największa liczba osób pracujących w sektorze B+R zatrudniona jest w szkolnictwie

wyższym (78,25% w 2008 r.), a w stosunku do innych województw znacznie niższe są odsetki osób



Strona Z48 z Z55

pracujących w sektorze państwowym i w przedsiębiorstwach. Dolny Śląsk wykazuje się znacznym, bo

kilkunastoprocentowym odsetkiem zatrudnionych w B+R w przedsiębiorstwach (dokładnie jest to

16,43%), który jednak i tak jest niższy niż w wielu innych województwach, a szczególnie

w konkurencyjnym wobec niego wielkopolskim, a także śląskim17

.

Tabela Z.15 Zatrudnienie w sektorze B+R. Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS.

Obszar 2007 2008 2009

POLSKA 75 309 74 596 73 581

ŁÓDZKIE 4 556 4 120 4 477

MAZOWIECKIE 24 681 24 418 24 408

MAŁOPOLSKIE 8 405 7 362 7 222

ŚLĄSKIE 6 589 7 145 6 940

LUBELSKIE 3 265 3 338 3 080

PODKARPACKIE 1 461 1 552 1 605

PODLASKIE 1 270 1 567 1 555

ŚWIĘTOKRZYSKIE 816 887 1 099

LUBUSKIE 786 789 653

WIELKOPOLSKIE 6 421 6 440 5 782

ZACHODNIOPOMORSKIE 1 952 1 947 1 699

DOLNOŚLĄSKIE 5 811 5 996 6 034

OPOLSKIE 963 913 929

KUJAWSKO-POMORSKIE 2 941 3 101 2 640

POMORSKIE 4 212 3 741 4 229

WARMIŃSKO-MAZURSKIE 1 182 1 283 1 229

Tabela Z.15 zawiera dane dotyczące zatrudnienia w sektorze B+R dla Polski i poszczególnych

województw w latach 2007-2009. Podczas gdy w skali całej Polski zatrudnienie w analizowanych

latach malało, to dla województwa dolnośląskiego ten wskaźnik nieznacznie wzrósł.

2.7 Transfer innowacji

W działalności B+R bardzo istotną rolę odgrywają parki technologiczne i przemysłowe. Parki są

także miejscem lokowania bezpośrednich inwestycji zagranicznych, sprzyja temu infrastruktura

w nich obecna – zarówno tworzą one naukowe otoczenie dla biznesu, jak i są gotową przestrzenią

do rozpoczęcia działalności gospodarczej (np. powierzchnie magazynowe lub uzbrojenie terenu).

Parki są także skupiskiem wielu branż, co daje możliwość budowania kontaktów biznesowych.

17

Badanie atrakcyjności inwestycyjnej i potencjału gospodarczego Dolnego Śląska w ujęciu lokalnym, MillwardBrown SMG/KRC, Warszawa, czerwiec 2011, s.27-28



Strona Z49 z Z55

Pierwszym parkiem powstałym na terenie województwa dolnośląskiego był Wrocławski Park

Technologiczny, uruchomiony w 1998 roku. Park ma tworzyć warunki dla wykorzystania naukowego

i przemysłowego potencjału i został zaprojektowany dla przedsiębiorstw bazujących na

zaawansowanych technologiach oraz dla laboratoriów ośrodków naukowych i badawczo-

rozwojowych. W konsekwencji powstał także Wrocławski Park Przemysłowy, który obecnie przyciąga

na swój teren głównie przedsiębiorstwa przemysłowe. Oprócz firm krajowych mają tu swoje oddziały

również koncerny światowe. Kolejny park technologiczny istotny z punktu widzenia regionu to

Dolnośląski Park Technologiczny „T-Park” znajdujący się na terenie Wałbrzycha i Szczawna Zdroju.

Park ten za swój cel obrał stworzenie warunków pozwalających na powstawanie i rozwój

przedsiębiorstw, które będą łączyć biznes z nauką, wykorzystywać nowoczesne technologie

i adaptować wyniki prac laboratoryjnych w działalności tychże przedsiębiorstw. W Legnicy

z inicjatywy KGHM Polska Miedź S.A., Urzędu Marszałkowskiego Województwa Dolnośląskiego

i Politechniki Wrocławskiej powstał Park Technologiczny KGHM Letia, który swoją działalność

ukierunkowuje na spółki z takich branż jak: branża elektromaszynowa, górnicza, metalowa,

ekologiczna, branża ochrony środowiska, IT i nanotechnologiczna. Park ten skupia się więc

na branżach metalurgicznych, związanych z ochroną środowiska i teleinformacją. Na terenie Dolnego

Śląska działa również Noworudzki Park Przemysłowy Agroreg w Nowej Rudzie, Park Przemysłowy

Bukowice w Bukowicach, a w fazie powstawania jest Karkonoski Park Rozwoju Gospodarczego

w Piechowicach18.

Prekursorską instytucją w ramach B+R na Dolnym Śląsku jest Wrocławskie Centrum Transferu

Technologii (WCCT). Zostało utworzone w 1995 r. dzięki unijnemu projektowi Bridging the Gap

Between University and Industry, prowadzonego przez Politechnikę Wrocławską oraz Uniwersytety

w Stuttgarcie i Londynie. Centrum powstało w odpowiedzi na potrzebę powołania instytucji

pośredniczącej między światem nauki i gospodarki. WCCT koncentruje się przede wszystkim

na promocji wykorzystywania wyników badań naukowych w nowoczesnej gospodarce, a także

kreowaniu i wspieraniu szeroko rozumianej przedsiębiorczości. Warto zwrócić uwagę na działalność

Dolnośląskiego Parku Innowacji i Nauki, który powstał z inicjatywy władz Samorządu Województwa

Dolnośląskiego; a także na działalność Wrocławskiego Medycznego Parku Naukowo-

Technologicznego, który tworzy swoiste środowisko biznesowe dla projektów medycznych. Są to

miejsca gdzie realizowana jest współpraca nauki i biznesu, co przyczynia się do wzrostu

innowacyjności gospodarki Dolnego Śląska. Oprócz parków przemysłowych i technologicznych przy

największych dolnośląskich uczelniach funkcjonuje również bardzo wiele inkubatorów

przedsiębiorczości, które lokalnie wspomagają rozwój innowacyjnych przedsiębiorstw.

W latach 2005-2009 województwo dolnośląskie znajduje się na trzecim miejscu pod względem ilości

zgłoszonych wynalazków i udzielonych patentów za województwami mazowieckim i śląskim. W 2009

roku w województwie dolnośląskim zgłoszono 287 wynalazków i otrzymano 170 patentów, podczas

18

Badanie atrakcyjności inwestycyjnej i potencjału gospodarczego Dolnego Śląska w ujęciu lokalnym, MillwardBrown SMG/KRC, Warszawa, czerwiec 2011



Strona Z50 z Z55

gdy w mazowieckim zgłoszono 644 wynalazki i otrzymano 339 patentów a w śląskim zgłoszono 374

wynalazki i otrzymano 274 patenty.

Przyczyn cyfrowego wykluczenia w MŚP należy upatrywać w braku odpowiedniej wiedzy wśród

pracowników i kadry zarządzającej. Zauważyć należy, iż podobnie jak ma to miejsce przy wykluczeniu

cyfrowym, poza strukturalnym, problem wykluczenia nie dotyczy strony finansowej. Zauważyć

należy, iż w tym zakresie sektor MŚP dysponuje dużym wsparciem ze strony środowisk akademickich

jak również ze strony prywatnych działań, które to zostały zainicjowane przez kapitał UE. Warto

w tym miejscu wymienić:

- Serwis www.boomway.pl – zainicjowany przez fundusze UE - Wrocławski Park Technologiczny – współdziałanie Politechniki Wrocławskiej oraz Miasta

Wrocław - Akademicki Inkubator Przedsiębiorczości – działający w strukturach Politechniki Wrocławskiej - Inkubatory Przedsiębiorczości działające przy innych uczelniach Wrocławia - Wrocławski Medyczny Park Naukowo-Technologiczny – współdziałanie Akademii Medycznej

oraz Miasta Wrocławia - Wrocławskie Centrum Transferu Technologii – działające w strukturach Politechniki

Wrocławskiej Ideą wszystkich wymienionych podmiotów jest wsparcie w działaniach początkujących

przedsiębiorców, którzy to nie mają wiedzy z zakresu prowadzenia firmy. We wszystkich tych

placówkach młodzi przedsiębiorcy uzyskają pomoc w zakresie tworzenia biznesplanu oraz pomoc

prawną oraz wsparcie przy wdrażaniu informatyki jako narzędzia wspierającego realizację celów

strategicznych swojej firmy. Ponadto centra umożliwiają kontakt świata biznesu z pracami

badawczymi. W ten sposób do przemysłu transferowana jest wiedza, wspierając tym samym

działania związane ze społeczeństwem opartym na wiedzy. Jednocześnie takie działania przyczyniają

się do ograniczenia wykluczenia nie tylko cyfrowego, ale również wykluczenia z innych obszarów

biznesu i dziedzin powiązanych.

Na szczególną uwagę zasługuje projekt IntraMed C2C (from Clinic to Commerce) realizowany

ze środków wspólnotowych, w którym Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego jest

jednym z realizatorów. Kliniki posiadają bardzo duży potencjał innowacyjny na poziomie produktu,

procesu i usług w obszarze ogólnie pojętego przemysłu medycznego. Niestety nie przekłada się to

w wystarczającym stopniu na praktyczne wdrożenia wyników innowacyjnych pomysłów w postaci

produktów biznesowych, ochrony prawa własności intelektualnej, bądź lepszych procesów

zarządzania własnością intelektualną w sektorze ochrony zdrowia. Przeszkodą są przede wszystkim

odmienne interesy szpitali (dobro pacjentów, skuteczne zarządzanie sferą usług medycznych etc.)

oraz dużych firm (maksymalizacja zysku, uzyskanie przewagi konkurencyjnej, wypracowanie marki

itp.). Małe i średnie przedsiębiorstwa oraz personel medyczny opracowujący innowacyjne pomysły

nie mają zasobów ani możliwości komercyjnego transferu nowych technologii.

InTraMed-C2C inicjuje, rozwija i dostarcza narzędzia dla wzmocnienia dostępu małych i

średnich przedsiębiorstw (na poziomie europejskim) do potencjału innowacyjnego w szpitalach oraz

otwiera nowe rynki dla nowatorskich produktów oraz usług. Firmy w sektorze MŚP są

http://www.boomway.pl/

http://www.technologpark.pl/

http://www.portal.pwr.wroc.pl/82302,241.dhtml

http://parkmedyczny.pl/witamy/

http://www.wctt.pl/



Strona Z51 z Z55

zainteresowane uzyskaniem takiego dostępu i uczestniczeniem w procesie transferu innowacji,

posiadają bowiem cechy sprzyjające odniesieniu sukcesu. Głównym atutem jest to, że charakteryzują

się elastycznością potrzebną do opracowania lab-typów, prototypów oraz małych rozwiązań

biznesowych wynikających z codziennej pracy klinicznej. W ramach projektu organizowane będą

warsztaty pilotażowe odpowiadające regionalnym zapotrzebowaniom w sektorze medycznym, które

będą skupiały środowiska zainteresowane współpracą.

Polska Agencja Informacji i Inwestycji Zagranicznych na podstawie przeprowadzonych badań

wskazała sektory wysokiej szansy dla Dolnego Śląska, a mianowicie: motoryzacyjny,

elektromaszynowy oraz High-Tech. Dla tego ostatniego wyszczególniono najważniejsze pozytywne

uwarunkowania:

- wyspecjalizowane uczelnie techniczne i centra naukowe: Wrocław – największe centrum

naukowo-akademickie w Polsce, 130 tys. studentów (każdego roku 21 tys. otrzymuje dyplom

magistra);

- wysoki odsetek osób z wykształceniem wyższym: 7,1% ludności, 55% ludności posiada

wykształcenie średnie i policealne;

- potencjał wykwalifikowanej kadry znającej języki obce, 17% absolwentów kierunków

informatycznych pochodzi z Wrocławia;

- znaczna liczba firm IT: 1/3 rynku produkcji i usług IT w kraju;

- inwestorzy działający już w sektorze: LG, LG Electronics, Siemens ICM SDC – IT

i telekomunikacja, Teta – realizująca projekty informatyczne w dziedzinie oprogramowania

biznesowego, Capgemini NearShore Center – centrum rozwoju oprogramowania, Winuel, MCI

Management;

- tradycje wynikające z wczesnych osiągnięć technicznych w sektorze: lata 80-te XX wieku

pierwsze polskie komputery – firma Elwro.

2.8 ICT w służbie zdrowia

Pod względem specjalizowanych pracowni diagnostycznych (określonego typu) oraz

wyposażenia w przykładowy zaawansowany sprzęt medyczny sytuacja Dolnego Śląska jest na ogół

gorsza od średniej krajowej. Jeśli przyjąć średni krajowy wskaźnik liczby laboratoriów i aparatów

odniesiony do liczby mieszkańców równy 100, to ten sam wskaźnik dla Dolnego Śląska dla różnych

typów laboratoriów i przykładowych aparatów kształtuje się następująco: pracownie diagnostyki

laboratoryjnej – 97, pracownie bakteriologii – 93.4, pracownie wirusologii – 173.9, pracownie

radiologiczne – 93.9, pracownie USG – 92.7, pracownie diagnostyki izotopowej – 64.5, pracownie

tomografii komputerowej – 74, pracownie rezonansu magnetycznego – 90.5, analizatory

biochemiczne (wieloparametrowe) – 109.7, kamery gamma – 66.6, tomografy komputerowe – 87.8,

rezonans magnetyczny – 66.6, aparaty RTG z torem wizyjnym – 87.8.

Tabela Z.16 Udział przeszkolonego informatycznie personelu (w %)



Strona Z52 z Z55

Kategoria szpitala Przeszkoleni

Lekarze Pielęgniarki

Inny personel medyczny

Rejestracja i dokumentacja

chorych

Pracownicy administracyjni

Ogółem 49.8 39.1 36.1 76.4 88.8

40 - 200 49.0 40.0 38.4 79.9 83.5

200 - 400 44.1 43.0 40.3 75.1 82.7

Ponad 400 52.0 37.3 33.5 77.5 89.5

Tabela Z.17 Stopień integracji systemów informatycznych (w %)

Kategoria szpitala Zintegrowane oprogramowanie

części białej i szarej

System rozliczeń z NFZ jest

zintegrowany z systemem

szpitalnym

Hurtownia danych

Ogółem 31 69.5 19.8

40 - 200 20.4 63 13

200 - 400 28.9 68.2 19.7

Ponad 400 41.8 76.1 25.4

Specjalistyczne oprogramowanie informatyczne dla potrzeb medycznych wykorzystuje 97%

szpitali. Specjalistycznych informatycznych programów medycznych nie posiada natomiast:

- do obsługi ruchu chorych – prawie 11% badanych szpitali, - do tworzenia dokumentacji medycznej – 16% badanych szpitali, - do rejestracji pacjentów – 9% badanych szpitali, - do prowadzenia list oczekujących – prawie 11% badanych szpitali, - do zaopatrzenia i gospodarki lekami – prawie 11% badanych szpitali, - do obsługi laboratorium – prawie 33% badanych szpitali, - dla diagnostyki (dane obrazowe) – 38% badanych szpitali.

Zwraca uwagę relatywnie duży wśród ogółu ankietowanych szpitali udział tych

nieposiadających specjalistycznego oprogramowania do obsługi laboratorium oraz dla diagnostyki (w

szczególności diagnostyki obrazowej). 31% szpitali deklaruje, że posiada oprogramowania dla

administracji zintegrowane z oprogramowaniem medycznym. W 69.5% szpitali system do rozliczania

z NFZ jest integralną częścią systemu medycznego. 19.8% szpitali deklaruje, że posiada hurtownię

danych. Występuje prawidłowość: ze wzrostem wielkości szpitala wzrasta liczba zintegrowanych

systemów medycznych oraz liczba hurtowni danych.

2.9 Uwarunkowania demograficzne

Istotnym elementem diagnozy są prognozy demograficzne. Według danych GUS oraz Eurostat,

w stosunku do roku 2009 w latach 2015-2030 prognozowany jest spadek liczby mieszkańców



Strona Z53 z Z55

województwa dolnośląskiego oraz całej Polski, przy czym dla Polski ten spadek będzie miał mniejszą

dynamikę niż dla województwa dolnośląskiego. Na podstawie prognozy liczby ludności dla Polski

do 2035 r. z uwzględnieniem podziału na wiek oraz na podstawie danych historycznych należy

zauważyć, że ludność Polski będzie się starzeć. W 2007 roku osoby w wieku od 0 do 15 lat włącznie

stanowiły 16,79% ludności Polski, a w wieku po 65 roku życia 13,46%. W kolejnych latach prognozuje

się ciągły spadek liczby dzieci oraz wzrost liczby osób starszych. W 2035 roku osoby po 65 roku życia

mają stanowić ponad 23% populacji, podczas gdy osoby w wieku od 0 do 15 lat jedynie 13,55%.

Osoby w wieku 18-59 lat w 2007 roku stanowiły 62,3% populacji, a w 2035, według prognozy GUS,

będą stanowić 54,3% ludności Polski.

Opublikowane przez Urząd Statystyczny prognozy wskazują, że od 2020 sytuacja

w ekonomicznej strukturze wieku ulegnie znacznej zmianie. Nastąpi znaczny wzrost osób w wieku

poprodukcyjnym przypadający na osobę w wieku produkcyjnym i dotyczy to głównie kobiet.

Wyliczone prognozy dotyczą obecnie obowiązującej klasyfikacji grup wiekowych, która wynika m.in.

z regulacji prawnych dotyczących wieku emerytalnego. Prognozuje się, ze w 2035 roku w strukturze

ludności będzie 14% osób w wieku przedprodukcyjnym i blisko dwa razy więcej w wieku

poprodukcyjnym (27% ludności).

Efekt permanentnego starzenia się społeczeństwa wpłynie na:

- system kształcenia i edukacji,

- strukturę świadczonych usług i strukturę spożycia,

- styl życia, w tym sposób spędzania wolnego czasu,

- rynek pracy,

- konkurencyjność i potencjał rozwojowy województwa.

Wykres na Rys. Z.27 pokazuje prognozowaną zmianę liczby mieszkańców województwa

dolnośląskiego w latach 2015-2030 z podziałem na grupy wiekowe w zakresie od 0 do 24 lat. Dla

Polski prognozowane dane pokazują podobny trend. Wzrost jest obserwowany wyłącznie

w najmłodszych grupach wiekowych: dla przedziału 0-4 jedynie w roku 2015, a dla przedziału 5-9 w

latach 2015, 2020, 2025. W pozostałych grupach wiekowych oraz latach nastąpi spadek wielkości

populacji. Największy spadek można zaobserwować w grupie wiekowej 19-24 obejmującej

potencjalnych studentów wyższych uczelni. Dla przykładu w roku 2025 w tej grupie wiekowej będzie

o 42% mniej osób, niż w referencyjnym roku 2009. W skali całej UE obserwowane są mniejsze zmiany

liczby ludności, jednak również tutaj największy spadek o około 10% jest obserwowany w najstarszej

analizowanej grupie. Przedstawione dane pokazują ważny trend dla województwa dolnośląskiego

oraz Polski wskazujący na generalnie malejącą liczbę uczniów na wszystkich poziomach edukacji,

szczególnie na poziomie wyższych uczelni.



Strona Z54 z Z55

Rysunek Z.27 Prognozowana zmiana liczby mieszkańców województwa dolnośląskiego w latach 2015-2030 z podziałem na grupy wiekowe w zakresie od 0 do 24 lat. Opracowanie własne na podstawie danych GUS.

Przedstawione powyżej trendy dotyczące osób wieku szkolnym potwierdzają również dane

pokazujące liczbę uczniów w latach 2005-2009, odpowiednio w szkołach podstawowych, gimnazjach

oraz liceach ogólnokształcących z podziałem na podregiony województwa dolnośląskiego. Pomiędzy

poszczególnymi regionami występują drobne różnice. Największy spadek liczby uczniów

w analizowanych latach dla szkół podstawowych i liceów ogólnokształcących jest

obserwowany podregionie wałbrzyskim. W kategorii gimnazjów największy spadek charakteryzuje

miasto Wrocław.

W Tabeli Z.18 prezentowane są dane dotyczące współczynnika skolaryzacji dla województwa

dolnośląskiego oraz Polski z podziałem na szkoły podstawowe, gimnazja oraz licea ogólnokształcące.

Współczynniki dotyczące województwa dolnośląskiego są nieznacznie mniejsze od średniej krajowej.

Tabela Z.18 Współczynnik skolaryzacji netto w latach 2006-2009. Opracowanie własne na podstawie danych GUS.

Szkoły podstawowe Gimnazja Licea ogólnokształcące

Lata woj. dolnośląskie

Polska woj. dolnośląskie

Polska woj. dolnośląskie

Polska

2006 97.08% 97.58% 94.77% 95.62% 43.50% 43.90%

2007 95.86% 96.78% 93.41% 95.32% 43.50% 43.90%

2008 95.15% 96.56% 92.88% 94.76% 43.07% 43.90%

2009 95.39% 96.68% 93.38% 94.33% 42.09% 43.80%

Do niewątpliwie mocnych stron Dolnego Śląska należy bardzo dobrze rozwinięty sektor ICT,

silny ośrodek akademicki dostarczający kadry dla przedsiębiorstw tzw. „nowej gospodarki”, będący

zarazem czynnikiem pobudzającym innowacyjność regionu. Wpływa to na szybko rosnącą

50%

60%

70%

80%

90%

100%

110%

120%

0-4 5-9 10-14 15-19 20-24Zmia

na

liczb

y m

iesz

kań

ców

,

rok

20

09

= 1

00

%

Przedział wiekowy

2015 2020 2025 2030



Strona Z55 z Z55

świadomość potrzeb mieszkańców i przedsiębiorców Dolnego Śląska w zakresie dostępu

i wykorzystania informacji elektronicznej.

Z drugiej strony dostrzec należy niewystarczające wykorzystanie potencjału związanego

ze współpracą ośrodków akademickich z podmiotami gospodarczymi oraz niski stopień świadczenia

usług drogą elektroniczną przez jednostki samorządu terytorialnego.

Ważnym czynnikiem w obszarze słabości jest także szybkie starzenie się społeczeństwa.

Do znaczących szans należy zaliczyć powszechność i dostępność Internetu szerokopasmowego,

zmianę stylu życia mieszkańców oraz możliwość wykorzystania funduszy strukturalnych w latach

2014-2020. Podstawowe zagrożenia związane są zaś ze sferą społeczną, a zwłaszcza z brakiem

akceptacji technik elektronicznych, występującymi barierami w zakresie regulacji formalno-prawnych

i brakiem zaufania obywateli do administracji państwowej.

Strategia Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego na Dolnym … · 2013-04-11 · STRATEGIA ROZWOJU...

Documents

Transcript of Strategia Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego na Dolnym … · 2013-04-11 · STRATEGIA ROZWOJU...