STRATEGIA DZIAŁALNOŚCI PZM W DZIEDZINIE SPORTÓW POPULARNYCH I TURYSTYKI

POLSKI ZWIĄZEK MOTOROWY

STRATEGIA

DZIAŁALNOŚCI PZM W DZIEDZINIE

SPORTÓW POPULARNYCH

I TURYSTYKI

NA LATA 2008 – 2015

Główna Komisja Sportów Popularnych i Turystyki

Prezentacja opracowana na Posiedzenie

Plenarne Zarządu Głównego PZM

w dniu 29 marca 2008 roku

prezentujący:

Przewodniczący GKSPiT PZM

Wiceprezes ZG PZM ds. Turystyki

Stanisław RETERSKI


Spis treści:

• Struktura organizacyjna turystyki w PZM

• Zadania i skład GKSPiT PZM

• Krótka ocena dotychczasowej działalności

• Strategia działalności na lata 2008-2015

• Monitorowanie realizacji strategii

• Podsumowanie


STRUKTURA ORGANIZACYJNA

TURYSTYKI PZM


Kierowanie i nadzór nad działalnością turystyczną w PZM prowadzone są przez GKSPiT PZM, powoływaną na czas kadencji Zarządu Głównego PZM.

Do jesieni 2007 roku, działalność GKSPiT PZM obejmowała również turystykę caravaningową. Dziś kieruje nią samodzielna Komisja ds. Caravaningu i Campingu, powołana przez Zarząd Główny PZM na podstawie Uchwały Krajowego Zjazdu Związku.

Warunkiem nieodzownym wyboru składów obu nowych Komisji było reprezentowanie przez ich członków, wszystkich dziedzin turystyki motorowej.


Członkowie Głównej Komisji, odpowiadający za działalność poszczególnych dziedzin turystyki, mogą stanąć na czele podkomisji, powołanych wewnętrzną decyzją komisji lub samodzielnie kierować daną dziedziną. Istnieje także możliwość powołania zespołów tematycznych lub zaproszenia do współpracy specjalistów.

W GKSPiT PZM istnieją następujące Podkomisje:

nawigacji samochodowej, turystyki motorowej, turystyki osób niepełnosprawnych oraz szkolenia i bezpieczeństwa imprez


Odzwierciedleniem struktury organizacyjnej GKSPiT PZM, są podobne komisje ds. sportów popularnych i turystyki w Okręgach i Klubach, kierujące przedmiotową działalnością w tych jednostkach.

Z założenia obydwa te poziomy: GKSPiT oraz Komisje Okręgowe powinny ściśle z sobą współpracować i koordynować swoje zadania oraz działania.


ZADANIA I SKŁAD

GŁÓWNEJ KOMISJI

SPORTÓW POPULARNYCH

I TURYSTYKI PZM


Podstawowe zadania GKSPiT PZM zawarte są w Statucie PZM i Regulaminie działania Komisji.

Mając na uwadze sportowy charakter Związku, podczas dokonywania aktualizacji Regulaminów Komisji, wprowadzono stosowne zapisy akcentujące ten fakt i potwierdzające celowość organizacji Mistrzostw Polski i sportowej rywalizacji w poszczególnych konkurencjach.

Specjalne znaczenie uzyskują także obecnie zapisy Statutu PZM oraz Regulaminu GKSPiT PZM, mówiące o turystyce motorowej osób niepełnosprawnych.


Skład GKSPiT PZM:

Przewodniczący Stanisław Reterski

Z-ca Przewodniczącego Ryszard Śliwiński

Nawigacja Samochodowa Alicja Halątka

Turyści Niepełnosprawni Sonia Osiecka-Babut

Turystyka Motorowa Leszek Kałużny

Szkolenie Wojciech Kluk

Rzecznik Prasowy - Sekretarz Benedykt Chądzyński

Współpraca ze strony ZG PZM Elżbieta Włodarczyk

Współpraca ze strony GKR Wiesław Lis


KRÓTKA OCENA DOTYCHCZASOWEJ

DZIAŁALNOŚCI


Turystyka w PZM, jako osobna dziedzina istnieje prawie od początku działania Związku. Od roku 1991, decyzją Prezesa Związku Pana Andrzeja Witkowskiego, kierowana jest przez Wiceprezesa Zarządu Głównego PZM. Przez dwie kadencję funkcję tę pełnił godnie Pan Władysław Ciastoń, obecnie Honorowy Wiceprezes PZM

Podstawowym osiągnięciem turystyki w PZM jest jej popularyzacja wśród członków klubów sfederowanych w Związku oraz sympatyków, spoza niego. Prawie 100 klubów i automobilklubów deklaruje swój udział w organizacji i uczestnictwie w imprezach turystycznych rangi klubowej, okręgowej i ogólnopolskiej.


Także współpraca z turystycznymi organizacjami międzynarodowymi i zagranicznymi, udział naszych turystów w imprezach zagranicznych oraz organizowanie takich imprez przez PZM, rozwijają się bardzo pomyślnie.

Odnotowujemy także wzrost liczby turystów zagranicznych odwiedzających nasz kraj we współpracy z Polskim Związkiem Motorowym. Na uwagę zasługuje coraz silniejsze, innowacyjne i promocyjne współdziałanie GKSPiT oraz nowej KCiC z Biurem Turystyki Motorowej PZM Travel.


STRATEGIA DZIAŁALNOSCI

SPORTÓW POPULARNYCH I TURYSTYKI

NA LATA 2008-2015


SZKOLENIE

I BEZPIECZEŃSTWO

IMPREZ

Wojciech Kluk


Nie bez podstaw przedstawiam tę dziedzinę w pierwszej kolejności. Na wielu naradach i spotkaniach turystyki PZM, zagadnienie szkolenia organizatorów, stawiane jest jako konieczny i permanentny element pracy Związku, GKSPiT oraz grona działaczy predysponowanych do przekazywania innym wiedzy i doświadczenia. To jakże ważne zadanie, w pierwszej kolejności wymaga zapewnienia środków finansowych ze statutowego budżetu. Oprócz stałej tematyki szkoleń, postanowiliśmy większy nacisk położyć na bezpieczeństwo imprez oraz bezpieczeństwo ruchu drogowego


W celu dobrego przygotowania i prowadzenia szkoleń opracowano w ostatnich latach materiały szkoleniowe pomocne organizatorom imprez w całym cyklu przygotowań do imprezy oraz podczas jej przeprowadzania (schemat przygotowań do imprezy + instrukcje), a także jednolity arkusz oceny imprezy.

W środowisku zmotoryzowanych niepełnosprawnych oraz nawigacji samochodowej szkolenia łączy się z rajdami szkoleniowymi.

Zasada corocznych odpraw organizatorów imprez ogólnopolskich sprawdza się i przyczynia do podniesienia poziomu organizacji imprez.


Podkomisja ds. Szkolenia jest gotowa do pomocy w organizacji takich spotkań (deleguje osoby prowadzące, przygotuje materiały szkoleniowe i ciekawą - multimedialną formę ich prezentacji. W nadchodzących latach liczymy na pozyskanie nowych chętnych uczestników z uwagi na jej atrakcyjną formę. Wszystkie rodzaje szkolenia zasługują na uwagę. Doskonalenie umiejętności sprzyja bezpiecznemu organizowaniu i prowadzeniu imprez. Jak pokazuje praktyka –nauki nigdy nie jest za dużo. Nawet wytrawni organizatorzy popadają w rutynę popełniając błędy i zaniedbania.


Tak więc ta dziedzina naszej działalności w turystyce musi być przedmiotem troski i zainteresowania wszystkich jednostek skupionych w PZM.

Podkomisja ds. Szkolenia jest do dyspozycji wszystkich Okręgów i Klubów PZM.

Prosimy o propozycje szkoleń, a GKSPiT PZM zapewni ich przygotowanie i przeprowadzenie

.


CELE SZKOLENIA na 2008-2015

1. Kontynuowanie obowiązkowych szkoleń środowisko-

wych dla organizatorów imprez ogólnopolskich

i międzynarodowych w dziedzinach: turystyka

motorowa, nawigacja samochodowa, zmotoryzowani

niepełnosprawni.

2. Rozwijanie szkoleń okręgowych i klubowych celem

przygotowania organizatorów popularnych imprez

turystycznych – zwiększenie współpracy z OKSPiT.


3. Obligatoryjną tematyką szkolenia muszą być objęte:

- zasady bezpieczeństwa przy organizacji prób sportowych

- zasady udzielania pierwszej pomocy przedmedycznej

z zajęciami praktycznymi

- aktualne zmiany w przepisach ruchu drogowego i przepisach

ubezpieczeniowych

- prezentacja aktualnych Regulaminów imprez Mistrzostw

Polski wraz z załącznikami

- wymogi ochrony środowiska i zasady ekologii

- zadania turystyczne oraz specyfika danego środowiska

- przedstawianie zadań wytyczonych na Krajowym Zjeździe

PZM i naradach środowiskowych.


4. Wprowadzenie testowego egzaminu dla kandydatów na Organizatora Sportu Popularnego PZM.

5. Wprowadzenie „Organizatora Sportu Popularnego

PZM” stopnia międzynarodowego.

6. Opracowanie i wydanie „A-Z organizatora imprez turystycznych pod patronatem PZM” - wydawnictwa w postaci broszury zawierającej kompendium wiedzy i reguł dot. przygotowania imprezy turystycznej.

7. Zwiększenie obecności i aktywności (aktualizacje) poprzez szkolenia w Internecie oraz przygotowanie materiałów multimedialnych.

TURYSTYKA

OSÓB

NIEPEŁNOSPRAWNYCH

Sonia Osiecka-Babut



Problemy środowiska osób niepełnosprawnych stają się przedmiotem wielu działań osób, instytucji i organizacji w Polsce. Również PZM może mieć tu swój ważny udział. GKSPiT ukierunkowuje swoje działania tak aby turystyka i sport popularny były jeszcze bardziej dostępne i mniej kosztowne dla osób niepełnosprawnych. Należy poszukiwać sposobów i czynić wszystko, co możliwe aby łamać bariery utrudniające życie naszym koleżankom i kolegom oraz ich rodzinom. Ich zainteresowanie, zapał i chęć uprawiania wszelkich form turystyki, sportów popularnych i wypoczynku należy docenić i wesprzeć.


W ostatnich latach daje się zauważyć zmniejszenie liczby uczestników imprez, szczególnie imprez organizowanych dla osób niepełnosprawnych. Analiza przyczyn wskazuje m.in. na znaczny wzrost kosztów uczestnictwa, szczególnie dotkliwy dla osób z tego środowiska. Doświadczenia z 2007 roku dotyczące powodzenia imprez integrujących wszystkie dziedziny sportów popularnych i turystyki, skłoniły GKSPiT do podjęcia decyzji o zorganizowaniu w 2008 roku, integracyjnych rund Mistrzostw Polski. Celem przedsięwzięcia jest zracjonalizowanie kosztów organizacji, zwiększenie


liczby uczestników, w tym turystów niepełnosprawnych i wiążące się z tym spełnienie wymogów regulaminów w zakresie liczebności uczestników. Zaplanowane jest także udzielenie organizatorom odczuwalnej pomocy finansowej z budżetu GKSPiT.

Powyższa decyzja nie ma na celu ograniczenia organizacji imprez klubowych lub okręgowych, jednakże wiąże się z przeznaczeniem znacznych środków – ze skromnego budżetu GKSPiT- na najważniejsze, dobrze zorganizowane imprezy.


CELE Zmotoryzowanych Niepełnosprawnych

na 2008 – 2015

1. Pożądany jest dalszy rozwój turystyki osób niepełnosprawnych.

2. Z uwagi na ograniczone środki finansowe, możliwe do

pozyskania z budżetu PZM, celowym jest znalezienie

dodatkowych źródeł finansowania imprez i innych przedsięwzięć.

3. GKSPiT zamierza przeanalizować sposoby i zakres

wykorzystania dotychczasowej pomocy ze środków PFRON

oraz podejmie poszukiwanie nowych źródeł dofinansowania

znaczących imprez, jak Mistrzostwa Polski, które zasadniczo


mogą wpłynąć na ich popularyzację, propagowanie sportu

i turystyki niepełnosprawnych oraz podwyższenie

standardu i zwiększenie zasięgu organizowanych imprez.

4. W związku z tym w grudniu 2007 roku, podjęte zostały

rozmowy z Departamentem Osób Niepełnosprawnych

Ministerstwa Sportu. Zamierzamy – w ramach resortowej

strategii – złożyć wnioski o dofinansowanie imprez PZM.

5. Zaproponowany na 2008 rok pomysł imprez integracyjnych

dla trzech dziedzin turystyki, ma na celu – oprócz aspektów

ekonomicznych – zamysł współzawodnictwa i rywalizacji

w oparciu o wspólne regulaminy, kodyfikatory i zasady.


6. W najbliższych dniach, w newsletterze turystyki oraz na

stronie www.pzm.pl zamieszczona zostanie informacja

dla organizatorów imprez z udziałem osób niepełnosprawnych

- jakie warunki należy spełnić, aby zapewnić bezpieczeństwo

i właściwe przygotowanie takich imprez. W przyszłości

opracowany zostanie krótki poradnik w tym zakresie.

7. Po analizie strategii Ministerstwa Sportu, w której duży nacisk

kładzie się na sport wyczynowy niepełnosprawnych, wydaje się

celowym, zainteresowanie się tym zagadnieniem przez Główne

Komisje Sportów PZM. Związek nie prowadzi w tej sferze

żadnych działań, a istnieje taka potrzeba oraz możliwość

skorzystania z konkretnego dofinansowania.

http://www.pzm.pl/


NAWIGACJA

SAMOCHODOWA

Alicja Halątka

TURYSTYKA

MOTOROWA

Leszek Kałużny


Turystyka Motorowa i Nawigacja Samochodowa posiadają tak wiele wspólnych cech, że w strategicznej perspektywie śmiało można je przedstawić razem.Obie te dziedziny turystyki motorowej cieszą się od lat zainteresowaniem wielu członków PZM, którzy w tej formie odpoczynku znajdują elementy sportowej rywalizacji i turystyki krajoznawczej. Grono działaczy-organizatorów podjęło w ostatnich latach prace zmierzające do urozmaicenia tych dyscyplin, uporządkowania i ujednolicenia regulaminów Mistrzostw Polski, wzbogacenia programu rajdów i ich popularyzacji .Nie wpłynęło to jednak znacząco na wzrost liczby uczestników, stwarzając sytuację, że organizator przygotowuje imprezę dla małej garstki startujących, często odbiegających swymi umiejętnościami i doświadczeniem od pozostałych uczestników.


Samochodowe rajdy popularne, odbywające się w normalnym ruchu drogowym, kształtują w ich uczestnikach tak ważne umiejętności jak: doskonalenie jazdy samochodem, znajomość aktualnych przepisów kodeksu drogowego, znajomość udzielania pierwszej pomocy w ruchu drogowym, doskonałe posługiwanie się mapą podczas jazdy samochodem, orientację w terenie, stałe doskonalenie zasad i kultury zachowania się na drodze. Samochodowe rajdy popularne, jak żadna inna dyscyplina sportów samochodowych dają możliwość uczestnictwa w zawodach osobom o ograniczonej sprawności fizycznej, osiągania przez nich sukcesów sportowych, potwierdzając ich równy status w zmaganiach z osobami pełnosprawnymi fizycznie.


Z powyższego jednoznacznie wynika, że zwiększanie liczby uczestników w imprezach popularnych i turystyki służy ogólnie rozumianemu interesowi społecznemu, podnosząc kulturę i bezpieczeństwo jazdy samochodem, do czego powołane są wszystkie jednostki organizacyjne zrzeszone w PZM.

Ograniczenie działań klubowych i okręgowych do obsługi zamkniętego od kilku lat kręgu załóg „wyczynowych”, nie mającego osobistego interesu w poszerzaniu kręgu zainteresowanych, jednocześnie sędziujących sobie i startujących w tych samych imprezach nie daje perspektyw rozwoju popularnych sportów samochodowych.


Mając na uwadze przyciągnięcie do startów w popularnych rajdach samochodowych nowych zawodników należy opracować sposób dotarcia do szerokiej rzeszy młodych kierowców, popularyzacji zasad, systemu rozgrywek i sposobu uczestnictwa w tych najbardziej przystępnych i najtańszych zawodach sportowych.

Narodził się więc pomysł, zrealizowany z sukcesem w 2007 roku, organizacji kilku integracyjnych imprez, przygotowanych dla wszystkich trzech dziedzin turystyki motorowej.


Propozycja ta, oprócz wspólnego (z pewnymi wyjątkami), przygotowania i pokonywania trasy, ma w zamyśle zwiększenie liczby uczestników, poprawę organizacji imprez, zwiększenie potencjału organizacyjnego i uzyskanie większych środków finansowych. Jak wynika z przykładowych imprez w 2007 roku, rajd taki uzyskuje wyższą rangę, wzrasta zasadniczo zainteresowanie ze strony miejscowych władz, publiczności, mediów i sponsorów. Ma to zasadnicze znaczenie dla powodzenia przedsięwzięcia choć zdajemy sobie sprawę, że nie wpływa na powszechność, zawężając krąg organizatorów do tych z największym doświadczeniem i potencjałem. Pozostaje więc dalej nurtujące środowisko pytanie: jaką wybrać drogę ?


Czy tworzyć kalendarz wielu małych imprez, w których startuje kilka załóg, co wg regulaminów uniemożliwia wręcz ich przeprowadzenie? Imprez które otrzymują symboliczne wręcz dofinansowanie i przez swój lokalny charakter nie dają satysfakcji żadnej ze stron, czy też łączyć dziedziny, a słabszym organizatorom pomóc przygotować się na przyszłość poprzez: - fachowe szkolenie, - organizacje imprezy testowej, - obserwację i ocenę możliwości, i umiejętności, - wreszcie - powierzenie dużej imprezy wybranemu organizatorowi, z solidnym jej dofinansowaniem.


CELE Turystyki Motorowej i Nawigacji Samochodowej na 2008 – 2015

1. Współdziałanie z mediami lokalnymi przy organizacji

imprez rangi klubowej lub okręgowej i mediami o szerszym

zasięgu działania przy organizacji imprez rangi

mistrzowskiej. Szczególny nacisk należy położyć na dostęp do

mediów (radio, prasa, telewizja), kierowanych do młodzieży.

Należy dążyć do bezpośredniego zainteresowania (np. przez

uczestnictwo w imprezie) dziennikarzy sportowych.


2. Współdziałanie z lokalnymi i centralnymi wydziałami

ds. sportu i turystyki administracji państwowej, Wydziałem

Ruchu Drogowego Policji, a także innymi organizacjami

sportowymi i turystycznymi dla propagowania

i zabezpieczania imprez.

3. Pozyskiwanie sponsorów i instytucji patronackich,

wychodzenie z propozycjami organizacji i obsługi

samochodowych imprez popularnych poza obszar ścisłego

działania Polskiego Związku Motorowego (w tym odpłatnych).


4. Prowadzenie podstawowych szkoleń, w formie

przekazywania uczestników popularnych imprez

samochodowych ulotek i instrukcji .

5. Zwiększenie nacisku na pozyskiwanie nowych

organizatorów imprez, szczególnie w ośrodkach

o słabej aktywności. Rozłożenie obecnego

zaangażowania jednostek PZM obrazuje w pewnym

stopniu wykres zainteresowania otrzymywaniem

newslettera turystycznego.


6. Opracowanie profesjonalnego systemu szkolenia sędziów

samochodowych sportów popularnych, z naciskiem na

praktyczne elementy takich szkoleń. W szkoleniu tym należy

dążyć do osiągnięcia zgodności z elementami szkolenia sędziów

sportowych. Dotyczy to szczególnie elementów zwiększających

bezpieczeństwo imprez popularnych.

7. Rozpropagowanie wśród młodych motocyklistów RALLY FIM

jako interesującej, poznawczo-integracyjnej formy turystyki

międzynarodowej, w kontekście organizacji tego zlotu

w Polsce, w 2012 roku.


RZECZNIK PRASOWY

Benedykt Chądzyński


Powołanie rzecznika prasowego w wyborach do GKSPiT PZM w 2007 roku wynika z kilku ważnych powodów:

1.Powstanie w 2006 r. informatora turystyki: newsletter.pzm, który regularnie, raz w tygodniu dociera do czytelników, pokazało jak potrzebny jest taki sposób komunikowania się.

2.Bezpośredni kontakt z czytelnikiem daje szanse na dialog działaczy i pracowników PZM i Klubów z tysiącami członków naszych organizacji.

3.Oczekiwania lepszego kontaktu z mediami: informacji o naszej działalności oraz otrzymywanie przez nas informacji z zewnątrz staje się łatwiejsze.


4. Dzięki tej funkcji zamierzamy stworzyć zespół

redakcyjny, którego zadaniem będzie aktualizacja

i unowocześnianie newslettera oraz prowadzenie innych istotnych form współpracy z mediami.

5. Na kanwie newslettera turystyki działa od marca 2008 roku, bliźniaczy newslettera sportu PZM.

Jesteśmy przekonani, że dzięki tym dwóm przedsięwzięciom nastąpi zdecydowana poprawa bieżącego kontaktu i wymiany informacji i doświadczeń pomiędzy jednostkami PZM i Klubami członkowskimi, wspomagając wciąż ulepszaną stronę internetową www.pzm.pl

http://www.pzm.pl/


WSPÓŁPRACA

Z

ZAGRANICĄ


CELE na lata 2008-2015

Jak ważna jest współpraca PZM z zagranicą wiedzą wszyscy członkowie Związku. Przynależność PZM do znanych międzynarodowych organizacji, obecność i aktywność naszych przedstawicieli w ich strukturach jest powodem naszej ogromnej satysfakcji.

Z zakresu turystyki ważnym udziałem możemy poszczycić się w caravaningu, który od wielu lat współpracuje z FICC. Również dla turystyki motorowej, zwłaszcza po likwidacji granic otwierają się ogromne możliwości.


Zamierzamy rozwinąć współpracę z południowymi

sąsiadami (Czechami, Słowacją, Węgrami i Rumunią)

w organizacji Pucharu Europy Centralnej w Nawigacji.

Toczy się dyskusja nad przekształceniem tej ciekawej

imprezy w Mistrzostwa Europy. W tym celu nawiązaliśmy

kontakt z ADAC, pragnąc do naszej grupy dołączyć także

uczestników niemieckich klubów.

Celem wzmocnienia organizacji przygotowujemy wnioski

o pomoc finansową do Funduszu Wyszechradzkiego.


Planujemy także, korzystając m.in. z istniejących

kontaktów sportu PZM, nawiązać współpracę z krajami

Bałtyckimi w zakresie turystyki motorowej, a w przyszłości

także nawigacji samochodowej.

Zgłoszenie przez PZM wniosku do FIM z deklaracją

organizacji w 2012 roku FIM Rally, pozwoli wzmocnić

turystyczne środowisko motocyklowe w PZM oraz

nawiązać bliższą współpracę z Klubami Polskiego Ruchu

Motocyklowego.


Nadchodzące Mistrzostwa Europy w piłce nożnej

EURO 2012 w Polsce i na Ukrainie,

niosą również dla nas duże wyzwanie.

Polski Związek Motorowy powinien opracować program

udziału Związku w tym przedsięwzięciu.

Wszystkie dziedziny sportów popularnych i turystyki –

deklarują swój udział w tym przedsięwzięciu.


MONITOROWANIE REALIZACJI STRATEGII na lata 2007 – 2015

Skuteczność realizacji zamierzeń przedstawionych w strategii wymaga nadzoru i kontroli, niezbędna jest zatem:

1. Bieżąca kontrola realizacji zadań w postaci raportów

kwartalnych przedstawianych przez Przewodniczących

Podkomisji na posiedzeniach GKSPiT PZM.

2. Coroczne sprawozdanie wykonania zamierzeń przedstawiane

na podsumowaniu sezonu i przedkładane Prezydium ZG PZM.

3.Sprawozdania z realizacji strategii opracowywane na półmetek oraz zakończenie kadencji ZG PZM.


PODSUMOWANIE

Przedstawione w Strategii na lata 2008-2015, zamierzenia i zadania, mimo obszerności opisów i omawianych w nich problemów, nie wykraczają poza bieżącą pracę i możliwości GKSPiT PZM i całej rzeszy niezwykle zaangażowanych działaczy. Pozwala to od wielu lat organizować interesujące imprezy turystyki motorowej dające wszystkim prawdziwą satysfakcję.

Należą się słowa podziękowania naszym Koleżankom i Kolegom oraz nadzieja, że zapału i sił do pracy nie zabraknie Im do 2015 roku.

STRATEGIA DZIAŁALNOŚCI PZM W DZIEDZINIE SPORTÓW POPULARNYCH I TURYSTYKI

Documents

Transcript of STRATEGIA DZIAŁALNOŚCI PZM W DZIEDZINIE SPORTÓW POPULARNYCH I TURYSTYKI