STATUTY I REGULAMINY SPDZIELNI

PRAWO SPDZIELCZE DLA POREDNIKA

Bohdan Chemiski DRN, mgr in. chemik PW, mgr prawa UW .

Warszawa , wrzesie 2008 rok/ /prawa autorskie Bohdan Chemiski/

Fot.1. Grb Stanisawa Staszica Warszawskie Bielany ul. Dewajtis 3 ; przy murze kocioa pokamedulskiego/autor Bohdan Chemiski/ .

I. Spdzielczo - Rys historyczny

1. wstp

Spdzielczo to ruch spoeczny powstay w XIX w. w zachodniej Europie zrodzony ze spoecznej nauki chrzecijaskiej. W Polsce prekursorem spdzielczoci by ksidz Stanisaw Staszic /1755-1826/ zaoyciel Hrubieszowskiego Towarzystwa Rolniczego w folwarku Jarosawiec koo Ucha w 1812 roku, ktre dojrzaoci spdzielcz i ekonomiczn znacznie przewyszyo organizacje w caej Europie. Pierwsze spdzielnie powstay w wojewdztwie poznaskim. Skupiay gwnie drobnomieszczastwo i chopw. Ruch spdzielczy by podstaw powstania odrbnego od systemu niemieckiego polskiego systemu bankowego.

2. Ustawy spdzielcze obowizujce na terenach Polski niepodlegej

11.11.1918-31.12.1920 / ustawy na ziemiach byych zaborw/

Polska odzyskaa niepodlego po 123. latach zaborw 11 listopada 1918 Polska odzyskaa niepodlego. Na ziemiach niepodlegej Polski obowizyway rne systemy prawne odziedziczone po Zaborcach. Podstawowe obowizujce regulacje w zakresie spdzielczoci to ustawy: austriacka z 29 kwietnia 1873 roku /Dz.U.P.L. 70/ i 10 czerwca 1903 roku /Dz.U.P.L.133/; niemiecka z 1 maja 1889 roku ze zmian w z 20 maja 1898 roku /Zbir Praw Rzeszy z 1898 roku/ oraz Rosyjska Ustawa Kredytowa/ Zbir Praw Tom XI cz.II, rozdzia 10/ . Zaraz po odzyskaniu niepodlegoci rozpoczy si zatem prace nad ujednoliceniem prawa

1.1.1921-3.6.1961. / ustawa o spdzielniach z 29 X 1920 roku./

Spdzielnie w okresie midzywojennym budoway pikne i nowoczesne budynki mieszkalne, ktre przetrway do dzi. Przykadem mog by domy na oliborzu zbudowane przez oliborsk Spdzielni Mieszkaniow. Spdzielcz luksusow kamienic z garaami pod ziemi i podogowym ogrzewaniem, z dwoma balkonami w jednym mieszkaniu, zlokalizowan przy Chopina 7 w Warszawie zbudowano tu po wojnie. Prezesem tej spdzielni w tym okresie by Zdzisaw Sieniewicz. Pniej spdzielczo zacza kojarzy si z nisk jakoci lub z obowizujcym wtedy ustrojem.

W 1920 roku zostaa uchwalona ustawa o spdzielniach /Dz.U.1920.111.733/, ktra wesza w ycie 1 stycznia 1921 roku i obowizywaa do 4 czerwca 1961 roku. [footnoteRef:2]Ustaw zmieniono m.inn. w 1923 roku / Dz.U. 1923.135.1119/. Ustawa ta uchylia wymienione wyej ustawy Zaborcw. Oprcz ustawy o spdzielniach rozporzdzeniem Ministra Skarbu z 24 grudnia 1920 roku powoano take Rad Spdzielcz. Powsta take w 1921 roku Rejestr Spdzielni /Dz.U. 1921.25.138/ [2: ]

Ustawa ta bya kilkukrotnie zmieniana. Istotna dla zgubienia ducha przedwojennej ustawy byy ustawy z 20 grudnia 1949 roku o zmianie ustawy o spdzielniach i ustawa z dnia 21 maja 1948 roku o Centralnym Zwizku Spdzielczym i centralach spdzielni /Dz.U.R.P. 65. poz. 524/. Spowodowao to ukazanie si tekstu jednolitego, zmieniono take numeracj stosowan w ustawie.

Tekst jednolity tej ustawy po prawie 30 latach obowizywania ukaza si w obwieszczeniu Przewodniczcego Pastwowego Komitetu Planowania Gospodarczego dnia 20 maja 1950 roku /Dz.U. 1950.25.232/

a/ okres od 1.1.1921 obowizywanie ustawy z 29.10.1920 roku o spdzielniach.

b/ okres od 4.6.1961 do 31.12.1982

Ustawa z dnia 17 lutego 1961 o spdzielniach mieszkaniowych i ich zwizkach

/Dz.U. 1982.30.210/.

c/ okres obowizywania ustawy prawo spdzielcze

Obowizuje ze zmianami od 1.1.1983 do chwili obecnej

1.1.1983-13 marca 1991

Ustawa prawo spdzielcze wesza w ycie 1 stycznia 1983 roku. Do 1995 roku bya nowelizowana w zakresie nieistotnym dla porednika[footnoteRef:3]. Za rzdw ustawy w pierwotnej formie przydzielono ponad milion lokali mieszkalnych czonkom spdzielni mieszkaniowych. Lokale te s przedmiotem najmu i zbycia. Dlatego wane jest poznanie jakie dokumenty powstaway w tym okresie. [3: ]

Badanie podstawy nabycia spdzielczych praw.

Przydzia i jego znaczenie

Przyjto, e porednik nie bdzie si styka w codziennej praktyce z dokumentami wczeniejszymi ni datowanymi po 1 stycznia 1983 roku. Zatem zamieszczony poniej rys historyczny ma znaczenie dla oceny dokumentw stanowicych podstaw nabycia datowanych po wejciu w ycie ustawy Prawo spdzielcze.

Spdzielcze prawo do lokalu powstawao z chwil przydziau a do 23 kwietnia 2001 roku wcznie.

Zgodnie z nieobowizujcym ju art. 213 Prawa spdzielczego spdzielcze /lokatorskie i wasnociowe/ prawo powstawao z chwil przydziau czonkowi spdzielni i osobom wymienionym w przydziale pozostajcym z nim we wsplnym gospodarstwie domowym lokalu.

Ilustracja przydziau

Istot przydziau jest to, e budynki stanowi wasno spdzielni mieszkaniowej, za czonkowi spdzielni przysuguje prawo uywania przydzielonego lokalu na okrelone cele. Wyrnikiem by take art. 215, ktry stanowi, e przydzia dotyczy maonkw, niezalenie od obowizujcego ich ustroju majtkowego maeskiego.

14 marca 1992

Tego dnia /14.03.1991 roku/ wesza w ycie nowelizacja ustawy Prawo spdzielcze uchwalona 25 padziernika 1991 roku /Dz.U. nr 115 poz 496 z 1991 roku/

Lata 1995 i 1996

Prawo spdzielcze jest dwukrotnie nowelizowane / art 223 ps/ /Dz.U. 95.54.288; Dz.U.95.133.654; Dz.U. 96.5.32; Dz.U. 96.24.110

[footnoteRef:4] [4: ]

24.04.2001 do chwili obecnej

W 2000 roku uchwalono ustaw o spdzielniach mieszkaniowych /Dz.U.2001.4.27/ . Ustawa ta wesza w ycie 24 kwietnia 2001 roku.

Ustawa uchylia/skrelono/ dotyczce spdzielczych prawa art. 204, 205, 207 oraz 209-212 a take 218-222 i 239 ustawy Prawo spdzielcze . Pozostay w mocy jednak artykuy 215,216 i 217.

24.04.2001 15.1.2003

Jest to okres obowizywania ustawy o spdzielniach mieszkaniowych, gdy nie mogy powstawa spdzielcze wasnociowe prawa do lokali /2003.119.1116/. Ustawodawca skreli m.inn artykuy 204,205,207, 209-212, 216,217, 218-222 i 239 PS.

W tym okresie czasu z mocy ustawy nie ma ju moliwoci ustanowienia spdzielczego wasnociowego prawa do lokalu. Oznacza to, e w tym czasie nie przybywao mieszka wasnociowych. Jednak istniejce spdzielcze wasnociowe prawa do lokali pozostay, i byy nadal penowartociowym towarem na rynku nieruchomoci. Spdzielcze wasnociowe prawo moe naby kilka osb. Jest to nowe rozwizanie, ktre pozwala np. nieformalnej parze naby mieszkanie wybudowane przez spdzielni. Spdzielcze wasnociowe prawo do lokalu w zamyle ustawodawcy miao by w przyszoci zastpione przez prawo odrbnej wasnoci lokalu. Czonkiem spdzielni nadaql moe by tylko jedna osoba. Jeeli uprawnionymi z tytuu spdzielczego wasnociowego prawa do lokalu s maonkowie, to oboje mog by czonkami spdzielni. Spdzielnia nie moe odmwi przyjcia w poczet swoich czonkw waciciela lokalu podlegajcego przepisom ustawy o spdzielniach mieszkaniowych.

Nowoci jest, e waciciel lokalu mieszkalnego /odrbnej wasnoci lokalu/ ustanowionego w budynku, ktrego SM jest wspwacicielem nie ma obowizku by czonkiem spdzielni. Nie uczestniczy wtedy w yciu spdzielni. Uchwa Walnego Zgromadzenia, ktra dotyczy jego lokalu mieszkalnego, moe zaskary do sdu z pominiciem postpowania wewntrzspldzielczego, ktre przecie cigle w tym okresie byo obowizkowe dla czonkw spdzielni mieszkaniowej.

Po tych nowelizacjach nadal obowizywa a do . bardzo istotny zapis art. 215 Prawa spdzielczego.

Okres do 24.4.2004 /orzeczenie TK nr.

Okres do kiedy obowizywa zapis, e skuteczno nabycia swpdl zaley od przyjcia nabywcy w poczet czonkw spdzielni mieszkaniowej.

Ostatnia nowelizacja ustawy o spdzielniach mieszkaniowych /zwana nowel czerwcow/ wesza w zycie 31.07.2007 /Dz.U.

Jeeli klient twierdzi, e suy mu spdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego, wzgldnie uytkowego, to pytam: kto jest wacicielem tego mieszkania?

Wacicielem jest Spdzielnia mieszkaniowa; osoba prawna! Tak jak identyfikujemy waciciela, osob fizyczn /badamy dowd osobisty, stan cywilny, jak naby to prawo/ tak samo musimy potrafi zidentyfikowa osob prawn, jej kondycj finansow, organy, statut, regulaminy a moe jeszcze inne dane, ktre mog by istotne dla klienta w zalenoci od stanu jego wiedzy i wiadomoci.

Zatem pierwsz cze wykadu powic wacicielowi rzeczy, gospodarzowi a take organizatorowi ycia spdzielczego czyli spdzielni mieszkaniowej, na podstawie niej wymienionej ustawy.

II. Ustawa Prawo spdzielcze

Ustawa- Prawo spdzielcze zostaa uchwalona 16 wrzenia 1982 roku wesza w ycie 1 stycznia 1983 roku. Ustawodawca zmienia t ustaw wielokrotnie. Istotn zmian prawa ustawa o zmianie ustaw z 1991 roku, ktra wesza w ycie 14 marca 1992 roku i wprowadzia form aktu notarialnego dla umowy zbycia spdzielczego wasnociowego prawa. Ustawa Prawo spdzielcze, obowizuje do dzisiaj. Zawiera m. inn. przepisy wsplne dla spdzielni, przepisy dotyczce czonkw i organw spdzielni, przepisy dotyczce czenia, podziau, likwidacji i upadoci spdzielni.

Co to jest spdzielnia?

Spdzielnia jest dobrowolnym zrzeszeniem nieograniczonej liczby osb, o zmiennym skadzie osobowym i zmiennym funduszu udziaowym Fundusze spdzielni). Spdzielnia w interesie swoich czonkw prowadzi wspln dziaalno gospodarcz. Posiada osobowo prawn od chwili wpisania do Krajowego Rejestru Sdowego. Spdzielnia prowadzi dziaalno na podstawie ustaw oraz zarejestrowanego statutu. Majtek spdzielni jest /prywatn dodam od siebie/ prywatn wasnoci jej czonkw.

Jak powstaje spdzielnia ?

Osoby zamierzajce zaoy spdzielni (zaoyciele) opracowuj i uchwalaj statut spdzielni oraz dokonuj wyboru organw spdzielni, ktrych wybr naley w myl statutu do kompetencji walnego zgromadzenia.Liczba zaoycieli spdzielni nie moe by mniejsza od dziesiciu, jeeli zaoycielami s osoby fizyczne, i trzech, jeeli zaoycielami s osoby pr