starzenia się skóry · Najwi´ksza liczba mitów w dziedzinie dermatologii dotyczy kosmeceutyków...

6
Najwi´ksza liczba mitów w dziedzinie dermatologii dotyczy kosmeceutyków i ich wpływu na wyglàd sta- rzejàcej si´ skóry twarzy. Nale˝y zauwa˝yç, ˝e słowo „wyglàd” jest u˝ywane zawsze w odniesieniu do wpływu tych produktów na powstawanie zmarsz- czek. Wynika to z tego, ˝e poprawa wyglàdu pozwala zakładaç, i˝ ma si´ do czynienia z działaniem kosme- tycznym, a nie farmakologicznym. Wszystkie dekla- racje dotyczàce poprawy wyglàdu wià˝à si´ z wpływem Êrodków na wyglàd, a nie na czynnoÊç skóry. Niektóre stwierdzenia i mity sà ciàgle bardzo trwałe ze wzgl´du na atrakcyjnoÊç dla konsumentów i specjalistów od marketingu. Mity dotyczàce kosmeceutyków sto- sowanych w walce ze starzeniem si´ skóry stanowià przedmiot najcz´stszych pytaƒ pacjentów w gabine- tach dermatologów. Drogie środki nawilżające są bardziej skuteczne Dla wielu konsumentów cena odpowiada jakoÊci. Mo˝e to dotyczyç zakupu ró˝nych towarów, ale nie- koniecznie Êrodków nawil˝ajàcych. W przypadku wszystkich Êrodków nawil˝ajàcych do stosowania na twarz najwi´kszy wpływ na cen´ produktu majà zapach, butelka i opakowanie. ˚aden z tych elemen- tów nie ma wpływu na skutecznoÊç preparatu na- wil˝ajàcego, majà one jedynie znaczenie estetyczne. Dobrej jakoÊci produkt nawil˝ajàcy powinien kosz- towaç poni˝ej 30 dolarów amerykaƒskich za butelk´. Wy˝sza cena jest podyktowana innymi czynnikami ni˝ skuteczne działanie na skór´. Preparat nawil˝ajàcy dobrej jakoÊci powinien zawieraç Êrodek o działaniu okluzyjnym, Êrodek utrzymujàcy wilgoç oraz pewnà postaç silikonu. Idealny produkt powinien tak˝e za- wieraç filtr słoneczny, który zapewnia dodatkowà ko- rzyÊç w postaci ochrony przed promieniowaniem sło- necznym. ˚aden produkt nawil˝ajàcy z dowolnej kategorii cenowej nie ma wpływu na powstawanie zmarszczek dolnej cz´Êci twarzy, jak to przedstawiono na rycinie 29.1. Środki nawilżające usuwają zmarszczki Preparaty nawil˝ajàce nie usuwajà zmarszczek, lecz jedynie zmniejszajà ich widocznoÊç. Uwa˝a si´, ˝e rola Êrodków nawil˝ajàcych w zmniejszaniu widocznoÊci zmarszczek polega na zwi´kszeniu nawodnienia skóry. Zawierajà one substancj´ o działaniu okluzyjnym, np. wazelin´, olej mineralny lub dimetykon, zapobiegajàcà przeznaskórkowej utracie wody z powierzchni skóry i zwi´kszajàcà zawartoÊç wody w skórze. Zwi´kszenie zawartoÊci wody w skórze powoduje zmniejszenie, a nawet usuni´cie zmarszczek, które wynikajà z utraty bariery warstwy rogowej. Odbudowa bariery zapobiega nawrotom zmarszczek, a preparat nawil˝ajàcy tworzy Êrodowisko zapoczàtkowujàce napraw´ bariery. Tak wi´c produkty nawil˝ajàce nie usuwajà zmarszczek (ryc. 29.2), lecz po prostu zapewniajà Êrodowisko, które powoduje odwrócenie procesu utraty wody za- chodzàcego w wyniku uszkodzenia bariery warstwy rogowej. Kosmeceutyki mają korzystne działanie na mięśnie twarzy i poprawiają tonus skóry Pierwszym Êrodkiem kosmetycznym o działaniu lecz- niczym, który miał wpływ na mi´Ênie twarzy, był di- metyloaminoetanol (DMAE). Jest to substancja pobu- dzajàca uwolnienie acetylocholiny, neuroprzekaênika uczestniczàcego w skurczu mi´Êni. Poczàtkowo stano- wiła ona homeopatyczny suplement diety dla pacjentów z chorobà Alzheimera oraz dzieci z zespołem upoÊle- dzenia koncentracji (attention deficit disorder – ADD). Najwa˝niejsze naturalne êródło DMAE stanowi łosoÊ. To wyjaÊnia obecne zainteresowanie dietami, w których zaleca si´ spo˝ywanie ryb kilka razy w tygodniu. Mity na temat kosmeceutyków stosowanych w terapii starzenia się skóry Zoe Diana Draelos 29

Transcript of starzenia się skóry · Najwi´ksza liczba mitów w dziedzinie dermatologii dotyczy kosmeceutyków...

Najwi´ksza liczba mitów w dziedzinie dermatologiidotyczy kosmeceutyków i ich wpływu na wyglàd sta-rzejàcej si´ skóry twarzy. Nale˝y zauwa˝yç, ˝e słowo„wyglàd” jest u˝ywane zawsze w odniesieniudo wpływu tych produktów na powstawanie zmarsz-czek. Wynika to z tego, ˝e poprawa wyglàdu pozwalazakładaç, i˝ ma si´ do czynienia z działaniem kosme-tycznym, a nie farmakologicznym. Wszystkie dekla-racje dotyczàce poprawy wyglàdu wià˝à si´ z wpływemÊrodków na wyglàd, a nie na czynnoÊç skóry. Niektórestwierdzenia i mity sà ciàgle bardzo trwałe ze wzgl´duna atrakcyjnoÊç dla konsumentów i specjalistówod marketingu. Mity dotyczàce kosmeceutyków sto-sowanych w walce ze starzeniem si´ skóry stanowiàprzedmiot najcz´stszych pytaƒ pacjentów w gabine-tach dermatologów.

Drogie środki nawilżającesą bardziej skuteczne

Dla wielu konsumentów cena odpowiada jakoÊci.Mo˝e to dotyczyç zakupu ró˝nych towarów, ale nie-koniecznie Êrodków nawil˝ajàcych. W przypadkuwszystkich Êrodków nawil˝ajàcych do stosowaniana twarz najwi´kszy wpływ na cen´ produktu majàzapach, butelka i opakowanie. ˚aden z tych elemen-tów nie ma wpływu na skutecznoÊç preparatu na-wil˝ajàcego, majà one jedynie znaczenie estetyczne.Dobrej jakoÊci produkt nawil˝ajàcy powinien kosz-towaç poni˝ej 30 dolarów amerykaƒskich za butelk´.Wy˝sza cena jest podyktowana innymi czynnikamini˝ skuteczne działanie na skór´. Preparat nawil˝ajàcydobrej jakoÊci powinien zawieraç Êrodek o działaniuokluzyjnym, Êrodek utrzymujàcy wilgoç oraz pewnàpostaç silikonu. Idealny produkt powinien tak˝e za-wieraç filtr słoneczny, który zapewnia dodatkowà ko-rzyÊç w postaci ochrony przed promieniowaniem sło-necznym. ˚aden produkt nawil˝ajàcy z dowolnejkategorii cenowej nie ma wpływu na powstawanie

zmarszczek dolnej cz´Êci twarzy, jak to przedstawionona rycinie 29.1.

Środki nawilżające usuwają zmarszczki

Preparaty nawil˝ajàce nie usuwajà zmarszczek, leczjedynie zmniejszajà ich widocznoÊç. Uwa˝a si´, ̋ e rolaÊrodków nawil˝ajàcych w zmniejszaniu widocznoÊcizmarszczek polega na zwi´kszeniu nawodnienia skóry.Zawierajà one substancj´ o działaniu okluzyjnym, np.wazelin´, olej mineralny lub dimetykon, zapobiegajàcàprzeznaskórkowej utracie wody z powierzchni skóryi zwi´kszajàcà zawartoÊç wody w skórze. Zwi´kszeniezawartoÊci wody w skórze powoduje zmniejszenie,a nawet usuni´cie zmarszczek, które wynikajà z utratybariery warstwy rogowej. Odbudowa bariery zapobieganawrotom zmarszczek, a preparat nawil˝ajàcy tworzyÊrodowisko zapoczàtkowujàce napraw´ bariery. Takwi´c produkty nawil˝ajàce nie usuwajà zmarszczek(ryc. 29.2), lecz po prostu zapewniajà Êrodowisko,które powoduje odwrócenie procesu utraty wody za-chodzàcego w wyniku uszkodzenia bariery warstwyrogowej.

Kosmeceutyki mają korzystne działaniena mięśnie twarzy i poprawiają tonus skóry

Pierwszym Êrodkiem kosmetycznym o działaniu lecz-niczym, który miał wpływ na mi´Ênie twarzy, był di-metyloaminoetanol (DMAE). Jest to substancja pobu-dzajàca uwolnienie acetylocholiny, neuroprzekaênikauczestniczàcego w skurczu mi´Êni. Poczàtkowo stano-wiła ona homeopatyczny suplement diety dla pacjentówz chorobà Alzheimera oraz dzieci z zespołem upoÊle-dzenia koncentracji (attention deficit disorder – ADD).Najwa˝niejsze naturalne êródło DMAE stanowi łosoÊ.To wyjaÊnia obecne zainteresowanie dietami, w którychzaleca si´ spo˝ywanie ryb kilka razy w tygodniu.

Mity na tematkosmeceutykówstosowanych w terapiistarzenia się skóry

Zoe Diana Draelos

29

R_29 31.08.2011 15:16 Page 213

Stosowanie DMAE w celu poprawienia wyglàduskóry twarzy wynika z zało˝enia, ̋ e skóra twarzy musipokrywaç rusztowanie zbudowane z mi´Êni twarzy.Kiedy warstwa mi´Êni, stanowiàca podło˝e skóry, kur-

czy si´ i jest twarda, skóra lepiej na niej le˝y. Poprawiato wyglàd skóry, co okreÊla si´ niekiedy jako „lepszytonus skóry”. Pierwsze aplikacje DMAE wià˝à si´z wyst´powaniem uczucia kłucia. W trakcie długo-trwałego stosowania objaw ten ust´puje. Nie wiadomojednak, czy przewlekła aplikacja wià˝e si´ z obni˝eniemskutecznoÊci preparatu.

Inna grupa Êrodków kosmetycznych o działaniuleczniczym ma działanie odwrotne do DMAE. Uwa˝asi´, ̋ e peptydy uzyskane metodà in˝ynierii genetycznejprzerywajà połàczenia nerwowo-mi´Êniowe i powo-dujà rozkurcz mi´Êni twarzy. Majà one działanie po-dobne do toksyny botulinowej.

Podsumowujàc, mo˝na stwierdziç, ˝e nale˝y prze-prowadziç wiele badaƒ eksperymentalnych i klinicz-nych, aby lepiej poznaç działanie wymienionych kos-meceutyków, które mogà zwi´kszaç lub obni˝açnapi´cie mi´Êni twarzy.

Kremy rozjaśniające mogą szybkopoprawić wygląd brązowych plam

Niestety, ˝adne kremy rozjaÊniajàce zawierajàce hy-drochinon albo mechinol, b´dàce substancjami po-chodzenia naturalnego, nie umo˝liwiajà szybkiej po-prawy w zakresie przebarwieƒ. Działanie wi´kszoÊcipreparatów jest widoczne po upływie co najmniej6 tygodni, a nawet po 3 miesiàcach. Dzieje si´ takdlatego, ˝e ˝aden ze składników kremów wybielajà-cych nie usuwa pigmentu melaninowego ze skóry.Działajà one poprzez blokowanie pewnego etapuszlaku syntezy melaniny lub przenoszenia melanoso-mów. Tak wi´c kremy wybielajàce hamujà powsta-wanie nowego barwnika, a stary ulega rozproszeniuw wyniku działania tradycyjnych mechanizmów fiz-jologicznych.

Kremy wybielajàce sà najbardziej skuteczne przystosowaniu na twarz, poniewa˝ ich składniki lepiejprzenikajà przez cienkà skór´. Zmiany o charakterzeprzebarwieƒ zlokalizowane na szyi, klatce piersioweji przedramieniu reagujà jeszcze wolniej na leczenie,poniewa˝ substancje czynne preparatów wolniej prze-nikajà przez skór´ tych cz´Êci ciała (ryc. 29.3).

Środki złuszczające zawierające kwasglikolowy są skuteczne tylko wówczas,gdy powodują wystąpieniedolegliwości bólowych

Istnieje bł´dne przekonanie, ̋ e zasada „nie ma korzyÊcibez bólu” (no pain, no gain) dotyczy zarówno mi´Êni,jak i skóry. W rzeczywistoÊci mi´Ênie muszà byç pod-dane maksymalnemu mo˝liwemu obcià˝eniu, aby na-stàpił wzrost masy mi´Êniowej. Jednak ze skórà jest

214

Kosmeceutyki

Ryc. 29.1 Środki nawilżające nie poprawiają wygląduzmarszczek wokół ust, wynikających z ruchów mimicznych,utraty tkanki podskórnej na twarzy i osteoporozy kości twa-rzy

Ryc. 29.2 Stosowanie środków nawilżających nie poprawiawyglądu głębokich zmarszczek zlokalizowanych w obrębiebocznej części twarzy, ponieważ nie wynikają one z od-wodnienia skóry

R_29 31.08.2011 15:16 Page 214

inaczej. Wszelkie zabiegi, które powodujà ból, pro-wadzà do jej uszkodzenia. Niekiedy dermatolodzyÊwiadomie dokonujà uszkodzenia skóry w celach lecz-niczych. Na przykład Êrodki złuszczajàce zawierajàcekwas glikolowy sà stosowane w celu złuszczenia ze-wn´trznej warstwy skóry z usuni´ciem niepo˝àdanegopigmentu melaninowego. Uzyskuje si´ bardziej gładkàskór´ o lepszej barwie (ryc. 29.4). Niemniej jednakdolegliwoÊci bólowe wskazujà, ̋ e doszło do uszkodze-nia skóry. Stan zapalny mo˝e w rzeczywistoÊci pogor-szyç jej kolor w wyniku wystàpienia przebarwieƒ po-zapalnych. Ârodki złuszczajàce, które sà stosowanew celu usuni´cia warstwy rogowej, nie powinny wy-woływaç dolegliwoÊci bólowych. Preparaty zawierajàcekwas glikolowy mogà byç skuteczne, mimo ˝e nie po-wodujà wystàpienia takich objawów.

Kosmeceutyki muszą przenikać przezbarierę skóry, aby działały

Ârodki kosmetyczne o działaniu leczniczym mogà dzia-łaç w wielu ró˝nych kompartmentach skóry. Wazelina,olej mineralny i dimetikon działajà na powierzchniskóry i nie muszà przez nià przenikaç. Retinoidy nato-miast nie działajà na powierzchni skóry i muszà prze-nikaç przez nià, aby dotrzeç do receptorów, co jestwarunkiem ich działania. Jak opisano w tej ksià˝ce,Êrodki kosmetyczne o działaniu leczniczym obejmujàwiele grup substancji czynnych, które nale˝y traktowaç

osobno. Nie wszystkie Êrodki kosmetyczne muszà prze-nikaç przez barier´ skóry, aby wykazywaç działanie.

Preparaty zawierające witaminyi suplementy, stosowane miejscowona skórę, mają działanie podobnedo preparatów doustnych w zakresiepoprawy stanu skóry

Porównanie skutecznoÊci działania witamin i suple-mentów przyjmowanych doustnie oraz stosowanychmiejscowo jest nadal przedmiotem kontrowersji w Êro-dowiskach profesjonalistów zajmujàcych si´ zagadnie-niami kosmetologii. OsobiÊcie uwa˝am, ̋ e Êrodowiskamedyczne sà na ogół zgodne, ̋ e witaminy i suplementyprzyjmowane doustnie sà bardziej skuteczne od sto-sowanych miejscowo. Niemniej jednak w wynikumiejscowego stosowania produktów zawierajàcych wi-taminy uzyskuje si´ niekiedy inne efekty ni˝ po poda-niu doustnym. Na przykład miejscowe stosowanie wi-taminy E jako Êrodka zmi´kczajàcego umo˝liwiaprzerwanie warstwy rogowej szorstkiej powierzchniskóry, co pozwala na uzyskanie gładkiej i mi´kkiejskóry. Witamina E przyjmowana doustnie nie poprawiafaktury skóry, poniewa˝ działa jedynie jako antyoksy-dant. Poszczególne witaminy mogà przynosiç ró˝neunikatowe korzyÊci w wyniku stosowania miejscowegolub ogólnego.

Preparaty zawierające witaminy mogąodwracać proces fotostarzenia się skóry

Jest bardzo wiele kosmeceutyków, które zawierajà wi-taminy A, C i E, stanowiàcych antyoksydanty. Co cie-kawe, producenci wi´kszoÊci tych preparatów niewspominajà w swoich materiałach reklamowych o wi-taminach. Informacje na temat kosmeceutyków nie

215

Mity na temat kosmeceutyków stosowanych w terapii starzenia się skóry

Ryc. 29.3 Leczenie przebarwień zlokalizowanych na skórzeszyi z zastosowaniem kremów rozjaśniających jest bardzotrudne

Ryc. 29.4 Typowe wyposażenie pozwalające na wykonaniełagodnego peelingu na skórze twarzy

R_29 31.08.2011 15:16 Page 215

zawierajà danych wskazujàcych na ich zdolnoÊç od-wracania efektów fotostarzenia si´ skóry, poniewa˝sugerowałoby to działanie lecznicze. W takiej sytuacjiAmerykaƒska Agencja ds. ˚ywnoÊci i Leków (Foodand Drug Administration – FDA) wysłałaby listz ostrze˝eniem do producenta, wzywajàc go do za-przestania takiej reklamy lub wycofania produktuz rynku. W informacjach dotyczàcych wi´kszoÊci kos-metyków o działaniu leczniczym podaje si´ tylko, ˝ezawierajà witaminy. Konsument sam musi zdecydo-waç, jakie korzyÊci daje stosowanie miejscowe prepa-ratu zawierajàcego witamin´. Tak wi´c producentmo˝e twierdziç, ̋ e „preparat pomaga poprawiç wyglàdzmian wynikajàcych ze starzenia si´ skóry pod wpły-wem promieni słonecznych”, ale nie mo˝e informowaço „odwracaniu efektów fotostarzenia si´ skóry”.

Retinol w preparatach sprzedawanych bezrecepty działa tak samo, jak tretinoina,dostępna wyłącznie na receptę

Retinoidy to liczna rodzina Êrodków kosmetycznycho działaniu leczniczym. Opisano je w rozdziale 6. Re-tinol stanowi postaç witaminy A, która jest niezb´dnado procesów widzenia. WłaÊciwa stabilizacja retinolumo˝e pozwoliç na jego enzymatycznà konwersj´do tretinoiny, co nast´puje w skórze. Chocia˝ jest toteoretycznie mo˝liwe, nigdy nie okreÊlono iloÊciowotakiego zjawiska.

Filtry słoneczne o SPF powyżej 15 nie dajądodatkowej ochrony przed promieniamisłonecznymi

W rzeczywistoÊci filtry słoneczne o SPF powy˝ej 15dajà dodatkowà ochron´ przed promieniami słonecz-nymi, ale jest ona niewielka. W tabeli 29.1 przedsta-wiono odsetek działania ochronnego przed UVB, którewynika ze stosowania preparatów o ró˝nych wskaêni-kach SPF.

Nale˝y zauwa˝yç, ˝e preparat z SPF 4 blokuje 75%promieniowania UVB, a preparat z SPF 15 blo-kuje 93% tego promieniowania. Jest to istotne zwi´k-szenie działania ochronnego. Niemniej jednak odseteknasilenia działania ochronnego przed UVB zmniejszasi´ w miar´ wzrostu wartoÊci SPF, np. preparatz SPF 30 daje ochron´ lepszà jedynie o 4% w porów-naniu z produktem z SPF 15. Dermatolodzy na ogółzalecajà stosowanie preparatów ze wskaênikiemSPF 15. Zapewniajà one odpowiednià ochron´, a jed-noczeÊnie majà dobre parametry estetyczne. Zewzgl´du na wi´ksze st´˝enie substancji czynnycho działaniu chroniàcym przed promieniami słonecz-nymi produkty z wy˝szym SPF sà bardziej kleiste.

Produkty z wi´kszymi SPF mogà byç odpowiedniedla pacjentów z chorobami zwiàzanymi z nadwra˝li-woÊcià na promieniowanie UVB.

Nale˝y pami´taç o tym, ˝e najcz´stszà przyczynàbraku skutecznego działania filtrów słonecznych jestnieodpowiednia warstwa preparatu na powierzchniskóry. Mo˝e to wynikaç z nierównego nało˝enia pro-duktu albo przemieszczania si´ filtra słonecznegopo powierzchni skóry. Na rycinie 29.5 przedstawionoobraz z wideomikroskopu, z powi´kszeniem 400-krot-nym, prezentujàcy warstw´ filtra słonecznego zawie-rajàcego podło˝e stosowane na skór´ twarzy (warstwajest rozmieszczona na powierzchni skóry). Zwracauwag´, ̋ e po dwóch godzinach od nało˝enia preparatunast´puje rozdział jego warstw. Oznacza to, ˝epo dwóch godzinach filtr słoneczny nie zapewnia takiejochrony, jaka wynika z deklarowanego wskaênika SPF.Uzyskanie odpowiedniej ochrony przed promieniamisłonecznymi wymaga cz´stego ponownego nakładaniapreparatów.

216

Kosmeceutyki

Tabela 29.1 Działanie ochronne przeciw promienio-waniu UVB przy określonych wskaźnikach SPF

Wskaźnik SPF Zahamowanie działania promieniUVB wyrażone w %

14 75

18 88

15 93

30 97

45 98

UVB – promienie ultrafioletowe B (ultraviolet B); SPF – wskaźnik ochronyprzed promieniami słonecznymi (sun protection factor).

Ryc. 29.5 Wideodermoskopowy obraz podłoża preparatukosmetycznego na skórze twarzy w powiększeniu 400-krot-nym

R_29 31.08.2011 15:16 Page 216

Kosmeceutyki będące samoopalaczamichronią przed promieniami słonecznymi

Kosmeceutyki b´dàce samoopalaczami zawierajà jakosubstancj´ czynnà dihydroksyaceton. Jest to cukiero trzech atomach w´gla, wytwarzany w postaci bia-łego, krystalicznego, higroskopijnego proszku. Wchodzion w interakcje z aminokwasami, peptydami i biał-kami, co prowadzi do powstania substancji chromo-fobowych, zwanych melanoidynami. Budowa struk-turalna melanoidyn jest nieco podobna do budowymelaniny, znajdujàcej si´ w skórze. Przy ekspozycjidihydroksyacetonu na keratyn´ nast´puje zmianabarwy na bràzowà. Jest to reakcja Maillarda. Dihyd-roksyaceton jest klasyfikowany jako Êrodek koloryzu-jàcy albo bezbarwny barwnik. Dodaje si´ go w st´˝e-niu 3–5% do samoopalaczy. W małym st´˝eniu masłabe działanie opalajàce, natomiast przy stosowaniuw wi´kszych st´˝eniach powoduje powstanie bardziejciemnego koloru. Dzi´ki temu samoopalacze mogàmieç tonacj´ jasnà, Êrednià lub ciemnà.

Gł´bia koloru uzyskiwanego podczas zastosowaniasamoopalaczy jest wzmocniona przez zwi´kszenie za-wartoÊci składnika białkowego warstwy rogowej. Jakmo˝na oczekiwaç, obszary skóry zawierajàce wi´kszeiloÊci białka majà ciemniejszy kolor. Na przykładw przebiegu zmian z hiperkeratozà, takich jak rogo-wacenie łojotokowe lub rogowacenie starcze, obser-wuje si´ hiperpigmentacj´. Obszary skóry zawierajàcedu˝o białka, takie jak okolice łokci, kolan, powierzch-nie dłoniowe ràk i podeszwy stóp, uzyskujà ciemniejszàbarw´. Dihydroksyaceton nie barwi błon Êluzowych,ale barwi włosy i paznokcie. Reakcja chemiczna jestzwykle widoczna po godzinie od zastosowania dihyd-roksyacetonu, a maksymalna zmiana koloru mo˝e na-stàpiç po 8–24 godzinach.

Dihydroksyaceton jest substancjà nietoksycznà za-równo w razie spo˝ycia doustnego, jak i po zastoso-waniu miejscowym. Potwierdzono bezpieczeƒstwojego stosowania. Jedynie w rzadkich przypadkachpo jego nało˝eniu wyst´powało alergiczne kontaktowezapalenie skóry. Niestety zmiana koloru skóry na brà-zowy nie zapewnia odpowiedniej ochrony przed pro-mieniami słonecznymi. Samoopalacze mogà działaçna skór´ tak, jak filtry z SPF 3–4 przez okres do 1 go-dziny po ich zastosowaniu. Działanie ochronne nietrwa tak długo, jak sztuczna opalenizna. Bràzowy kolordaje ograniczonà ochron´ przed promieniami słonecz-nymi w zakresie dolnego koƒca spektrum promienio-wania widocznego z przechodzeniem w zakres UVA.Dihydroksyaceton zarejestrowano jako Êrodek chro-niàcy przed promieniami słonecznymi do stosowaniaw skojarzeniu z hennà (Lawsonia inermis). Niemniejjednak w ostatniej monografii poÊwi´conej filtromsłonecznym substancj´ t´ usuni´to ze wzgl´du na brakpopularnoÊci. Dihydroksyaceton stanowi bezpiecznà

alternatyw´ dla opalania si´ pod wpływem promienisłonecznych, ale ze wzgl´dów praktycznych lekarzedermatolodzy powinni pami´taç, ˝e nie daje onochrony przed promieniami słonecznymi.

Nanocząsteczki zwiększają skutecznośćkosmeceutyków o działaniuprzeciwstarzeniowym

Zakłada si´, ˝e kosmeceutyki zawierajàce nanoczàs-teczki cechuje du˝a skutecznoÊç. Nanoczàsteczki tomałe, kuliste twory o Êrednicy od 1 do 100 nm. W rze-czywistoÊci nie stanowià nowego odkrycia, ale wy-st´pujà powszechnie w Êrodowisku jako produkty spa-lania. Sà obecne w spalinach samochodowych, samo-lotowych i jako ogólny element ska˝enia powietrza.Nanoczàsteczki nie sà widoczne dla człowieka i mogàprzenikaç skór´, jak równie˝ tkank´ płucnà, uzyskujàcdost´p do układu limfatycznego i układu krà˝enia.Stàd mogà byç roznoszone po całym organizmie. Nie-stety po wnikni´ciu do organizmu nie mogà byç ju˝z niego usuni´te.

Obecnie prowadzone sà badania majàce na celu za-stosowanie nanoczàsteczek jako składników filtrówochronnych zawierajàcych tlenek cynku lub dwutlenektytanu. Stworzono równie˝ nanorozproszone formułyorganicznych filtrów słonecznych zawierajàce benzo-fenon lub octan metoksycynamonianu. Wszystkie fil-try słoneczne zawierajàce nanoczàsteczki majà takisam wpływ na stan zdrowia stosujàcych je osób. Mimo˝e składniki takich produktów sà przeznaczone do po-zostania na powierzchni skóry, mo˝e dochodziç do ichnieoczekiwanego przenikni´cia. Mo˝liwe ryzyko mo˝ewzrastaç, jeÊli dojdzie do przenikni´cia czàsteczekdwutlenku tytanu lub tlenku cynku. Oba zwiàzki sànieaktywne chemicznie. Teoretycznie pozostajà w or-ganizmie na czas nieokreÊlony albo tworzàc w skórzewłaÊciwej rezerwuar, albo szerzàc si´ drogà krwio-noÊnà. Wydaje si´, ˝e czàsteczki filtrów ochronnychmajà zdolnoÊç pochłaniania i odbijania promieniowaniaUV w obr´bie skóry, co powoduje generowanie w skó-rze właÊciwej rodników tlenowych i zapoczàtkowujekaskad´ stanu zapalnego. Nikt nie wie, czy wspom-niane skupisko nanoczàsteczek mo˝e nasilaç właÊci-woÊci fotoprotekcyjne skóry lub wywoływaç przed-wczesne starzenie si´ skóry w wyniku przewlekłego,niezbyt nasilonego stanu zapalnego, charakteryzujàcegosi´ niezwykle wysokimi poziomami IL-8 i IL-12. Takwi´c bezpieczeƒstwo nanoczàsteczek i ich zastosowa-nie jako składników kosmeceutyków pozostaje kon-trowersyjne, a do chwili obecnej nie udowodnionozwi´kszenia skutecznoÊci produktów, które je zawie-rajà.

217

Mity na temat kosmeceutyków stosowanych w terapii starzenia się skóry

R_29 31.08.2011 15:16 Page 217

Rzadko spotykane składniki kosmeceutykówzwiększają ich skuteczność

Drogie kosmeceutyki mogà zawieraç rzadko wyst´-pujàce składniki, uwa˝ane za bardziej skuteczne.Na przykład krasnorosty morskie zbierane w SanDiego i przesyłane do Nowego Jorku w celu poddaniaich trwajàcemu 4 miesiàce procesowi fermentacjiw namagnetyzowanych tubach stanowià rzadki skład-nik kremów nawil˝ajàcych do twarzy, których słoiczekkosztuje 2100 dolarów amerykaƒskich. Innym przy-kładem jest słoiczek kremu za 500 dolarów amery-kaƒskich, zawierajàcego rzadki rodzaj kawioru jesiotraeuropejskiego, ˝yjàcego w Morzu Kaspijskim. Jegocena wynika z regulacji prawnych dotyczàcych zagro-˝onych gatunków, jak równie˝ z tego, ˝e wspomnianykawior musi byç zbierany Êwie˝y i w takiej postacinatychmiast transportowany do laboratorium, gdziejest poddawany obróbce. Dopóki nie zostanà prze-prowadzone badania kliniczne metodà podwójnie Êle-pej próby z u˝yciem podło˝a stanowiàcego placebo,dopóty nie ma dowodów wskazujàcych, ˝e te rzadkiedrogie składniki przynoszà jakikolwiek efekt. Z pew-noÊcià prawdà jest, ˝e cena niekoniecznie ma zwiàzekze skutecznoÊcià miejscowo aplikowanego kosmeceu-tyku o właÊciwoÊciach przeciwstarzeniowych.

Kosmeceutyki wypełniające ustazwiększają ich rozmiar

Zatwierdzenie nowych wypełniaczy wstrzykiwanychw celu zwi´kszenia pełnoÊci ust spowodowało olbrzy-mie zainteresowanie kosmeceutykami stosowanymimiejscowo, które mogłyby zastàpiç te produkty. Wieleartykułów tego rodzaju zawiera czàsteczki kwasu hia-luronowego. Po umieszczeniu na powierzchni ustpod wpływem tłustych Êrodków nawil˝ajàcych ulegajàone rozpr´˝eniu. Mogà absorbowaç wod´ w iloÊci od-powiadajàcej 25-krotnoÊci ich wagi i zbieraç si´ w fał-dach ust, tworzàc wi´kszà powierzchni´ dla aplikacjiszminki. Opisywany efekt jest przejÊciowy i trwado czasu usuni´cia czàstek. Wi´kszoÊç Êrodków do pie-l´gnacji ust zawiera równie˝ silikon, który nabłyszczausta i wygładza je. Głównym składnikiem nabłyszcza-jàcym jest dimetikon, który musi zostaç połàczonyz innymi silikonami, aby pozostał na miejscu. Steary-lodimetikon to alkilometylosiloksan, który jest wo-skiem, a nie olejem, rozpuszcza si´ w temperaturzeciała i zwi´ksza uwodnienie ust. Mo˝na go łàczyç z per-fluoronylem dimetikonu w celu wydłu˝enia czasupozostawania produktu na powierzchni ust i wywoły-wania uczucia wygładzenia. Kosmeceutyki wypełnia-jàce usta powodujà, ̋ e ich powierzchnia staje si´ gład-sza, ale w rzeczywistoÊci nie zwi´kszajà ich rozmiaru.

218

Kosmeceutyki

R_29 31.08.2011 15:16 Page 218