Zakład Obróbki Cieplnej i Spawalnictwa

Imię i nazwisko:

Paweł ŁukaszewiczSemestr:

IIIWydział:

BMiZKierunek:

ZiIPGrupa:

3Temat ćwiczenia:

Hartowność. Obróbka cieplna stopów żelaza.

Data wykonania ćwiczenia:

26.10.2009Nazwisko prowadzącego:

dr. inż. Michał KulkaOcena:

Celem ćwiczenia było zapoznanie się z metodami hartowania oraz odpuszczania, a także określania hartowności danej stali w próbie hartowania od czoła Jominy’ego.

1. W próbie hartowania od czoła Jominy’ego wykorzystano stal C45. Ćwiczenie polegało na zahartowaniu danej stali, a następnie wyznaczeniu średnicy krytycznej D50 (kryterium półmartenzytyczne) danego gatunku stali. Z tablic wiemy, że stal C45 mająca strukturę półmartenzytyczną ma twardość 43 HRC.

Warunki hartowania: Temperatura hartowania: 850 ºC Czas wygrzewania: 25 minut Chłodzenie natryskiem wodnym od czoła próbki.

Tabela zawierająca mierzone dane oraz wykres przedstawiający zależność twardości od odległości od czoła próbki.

x [mm] [HRC]1 561.1 542 513.5 464.1 385.6 32

1 2 3 4 5 60

10

20

30

40

50

60

odległość od czoła próbki x [mm]

twar

dość

HRC

Z powyższych danych wynika, że strukturę półmartenzytyczną osiągnięto do około 3,9 mm od czoła próbki.

2. Próbki stali C45 oraz 100Cr6 poddano hartowaniu, a następnie odpuszczaniu. Twardości mierzono zarówno po hartowaniu jak i odpuszczaniu.

Parametry hartowania dla obu stali są takie same jak w powyższym ćwiczeniu, jednak stal C45 tym razem chłodzono objętościowo w wodzie, zaś stak 100Cr6 objętościowo w oleju.

Parametry odpuszczania: Temperatura odpuszczania: 520 ºC Czas wygrzewania: 20 minut

Próbki poddano ulepszaniu cieplnemu.

MateriałTwardość [HRC]

Po hartowaniu Po odpuszczaniuStal C45 62 33

Stal 100Cr6 59 48

Z powyższych danych wynika, że na hartowność stali oraz jej twardość znaczny wpływ mają dodatki stopowe. Mimo, że stal niestopowa C45 po hartowaniu uzyskała wyższą twardość niż stal 100Cr6, to po odpuszczaniu twardość stali C45 spadła zdecydowanie mocniej. Wynika również z tego, że stal stopowa jest zdecydowanie bardziej odporna na odpuszczanie, czyli również na działanie wysokich temperatur, aniżeli stal niestopowa.