Społeczna ocena jakości krajobrazu w Poznaniu oraz jego ... · Społeczna ocena jakości...

Społeczna ocena jakości krajobrazu

w Poznaniu oraz jego strefie podmiejskiej

Sylwia BródkaAndrzej Macias

Zakład Ekologii Krajobrazu

Wydział Nauk Geograficznych i Geologicznych

1. Charakterystyka obszaru badań z uwzględnieniem zróżnicowana struktury krajobrazu

2. Analiza znaczenia jakości krajobrazu, dla warunków życia, zamieszkania i wypoczynku w aglomeracji poznańskiej

3. Identyfikacja czynników wpływających na wysoką lub niską wartość krajobrazu

5. Identyfikacja cech idealnego krajobrazu miejskiego i wiejskiego

4. Analiza rozmieszczenia obszarów i obiektów o wysokiej jakości krajobrazu w aglomeracji poznańskiej

Społeczna ocena jakości krajobrazu w Poznaniu oraz jego strefie podmiejskiej

Cele opracowania:

6. Charakterystyka działań zmierzających do poprawy jakości krajobrazu

Obszar badań

Aglomeracja poznańska

Nazwa gminyStatus

administracyjnyPowierzchnia

[km2]Liczba

ludności

Poznań Gmina miejska 262 548 028

Kleszczewo Gmina wiejska 74 6 951

KórnikGmina miejsko-

wiejska186 23 075

Puszczykowo Gmina miejska 16 9 819

Gmina

Lasy

Inne

tere

ny

ziel

eni

Wod

y

Ter

eny

roln

icze

Ter

eny

zabudow

ane

Lasy

och

ronne

Praw

na

ochro

na

prz

yrod

y

Poznań 16,9 5,0 2,0 32,6 43,5 14,6 0,2

Kleszczewo 2,1 0.2 0,7 88,6 8,4 1,3 0,001

Kórnik 27,5 7,4 2,5 54.3 8,3 10,3 44,7

Puszczykowo 53,6 12,7 2,1 12,3 27,7 51,5 13,1

Struktura pokrycia terenu oraz ochrona środowiska

[% ogólnej powierzchni gminy]


Źródło: materiały archiwalne CBM

Położenie fizycznogeograficzne obszaru badań


Mezoregion Mikroregion

Kod mezo-regionu

Nazwa mezo-regionu

Kod mikroregionu

Nazwa mikroregionu

315.51Pojezierze Poznańskie

315.516Równina Wschodnioszamotulska

315.517 Równina Zachodniopoznańska

315.518 Pagórki Moraskie

315.522Poznański Przełom Warty –Odcinek Bolechowski

315.523Poznański Przełom Warty –Odcinek Puszczykowski

315.545 Pagórki Poznańskie

315.56Równina Wrzesińska

315.561 Równina Rogalińska

315.562 Równina Kórnicka

315.563 Równina Swarzędzka

315.564 Wysoczyzna Średzka

315.56.11 Wysoczyzna Pobiedziska

315.596 Pagórki Mosińskie

315.64Kotlina Śremska

315.641 Obniżenie Mosińskie

Struktura krajobrazu w Poznaniu


1. Wyróżniono 29 jednostek, które reprezentują 11 typów oraz 19 podtypów krajobrazu;

2. Przestrzennie dominują jednostki związane z:• wysoczyzną morenową płaską z przewagą

zabudowy luźnej (ryc. A), • równiną sandrową z przewagą zabudowy

luźnej (ryc. B),• terasy nadzalewowej z mozaiką zabudowy

luźnej i terenów zieleni (ryc. C),• terasy zalewowej dennej z przewagą zieleni

nieurządzonej (ryc. D),• rynien polodowcowych z przewagą zieleni

urządzonej (ryc. F).

EC DBA


Struktura krajobrazu w gminie Kleszczewo


2. Przestrzennie dominują jednostki związane z:• wysoczyzną morenową płaską z użytkowaniem rolnym

o mozaikowej strukturze rozłogów (ryc. A), • wysoczyzną morenową falistą z użytkowaniem rolnym

o mozaikowej strukturze rozłogów (ryc. B),• wysoczyzną morenową płaską z użytkowaniem rolnym

o skonsolidowanej strukturze rozłogów (ryc. C).

CBA


Struktura krajobrazu w gminie Kórnik


2. Przestrzennie dominują jednostki związane z:• wysoczyzną morenową płaską z przewagą pól

uprawnych (ryc. A), • równiną sandrową z przewagą lasów (ryc. B),• rynną o dnie płaskim z mozaiką form użytkowania

terenu (ryc. C),• wysoczyzną morenową płaską z udziałem

pagórków wydmowych oraz dominacją obszarów leśnych (ryc. D).

C DBA


Struktura krajobrazu

w gminie Puszczykowo


2. Przestrzennie dominują jednostki związane z:• wysoczyzną morenową falistą z przewagą

terenów leśnych (jednostka A1), • terasą środkową wydmową z przewagą

terenów zabudowy luźnej (jednostka C2),• wysoczyzną morenową falistą z przewagą

terenów zabudowy luźnej (jednostka C1), • terasy zalewowej dennej z udziałem terenów

leśnych (jednostka F1),

F1C2A1


Metodyka badań:

1. Badania realizowane w latach 2015-2017,

2. Sondaż diagnostyczny z wykorzystaniem kwestionariusza

ankietowego złożonego z 21 pytań,

3. Ankieta jest zmodyfikowaną wersją formularza

opracowanego przez Chmielewskiego i in. (2013) na temat

oczekiwań społecznych dotyczących jakości krajobrazu w

różnych regionach Polski.

4. Liczba ankietowanych osób – 400:

• miasto Poznań – 160,

• gmina Kleszczewo – 80,

• gmina Kórnik - 80,

• gmina Puszczykowo – 80.

Wiek

Wykształcenie Zawód

Płeć


0

5

10

15

20

25

30

Dobrzepłatna pracazarobkowa

Kontaktyrodzinne

Dogodnepołączenia

komunikacji

Estetykamiasta

Zieleńmiejska,

dostępnośćparków,skwerów

Wysokajakość

publicznychusług

społecznych

Duża ilośćścieżek

rowerowych

Dogodnewarunki do

wypoczynku,uprawiania

sportu irekreacji

Bogate życiekulturalne

Inne

Frek

wen

cja

odpow

iedzi

w %

Czynniki decydujące o wysokiej jakości życia w Poznaniu i strefie podmiejskiej


Czynniki obniżające jakość życia w Poznaniu i strefie podmiejskiej

0 2 4 6 8 10 12 14

Korki w mieście

Zanieczyszczenie powietrza

Remonty komunikacyjne

Przetłoczone tramwaje

Mała ilość lekarzy

Kłopot z komunikacją podmiejską

Punktualność komunikacji publicznej

Bezdomni

Kradzież

Za dużo galerii handlowych

Niebezpiecznie w niektórych rejonachchodzić po zmroku

Pseudokibice

Frekwencja odpowiedzi w %

Zaniedbane, brudne dzielnice

Tłok w środkach komunikacji publicznej


Znaczenie jakości krajobrazu dla

warunków zamieszkania i pracy

Znaczenie jakości krajobrazu dla

warunków wypoczynku



Poznań

Czynniki decydujące o wysokiej jakości krajobrazu w aglomeracji poznańskiej

Kleszczewo

PuszczykowoKórnik

2,5%

2,5%

17,2%

8,6%

13,6%

16,1%

7,4%

6,2%

8,6%

16,1%

14,0%

8,4%

12,4%

4,7%

10,1%

10,9%

9,2%

0,8%

7,0%

20,9%

1,2%

4,7%

17,2%

4,7%

0,6%

12,4%

14,7%

5,3%

3,6%

17,8%

17,2%

5,2%

6,7%

11,1%

11,1%

0,7%

6,7% 16,6%

5,9%

4,4%

7,4%

22,2%

Występowanie obszarów leśnych oraz ich waloryWystępowanie obszarów wodnych oraz ich waloryCharakterystyczne, tradycyjne cechy osadnictwa wiejskiego, rozłogów, struktury pól i upraw oraz systemu zadrzewień

Różnorodność form ukształtowania i pokrycia terenu

Duży stopień naturalności i harmonia krajobrazuRozległe, otwarte przestrzenie, dalekie panoramy widokowe

Obiekty lub zespoły współczesnej architektury i techniki

Tereny zieleni urządzonej

Walory kulturowe

Pojedyncze, wyjątkowo cenny obiekty zabytkoweZabytkowe zespoły urbanistyczno-architektoniczne


Poznań Kleszczewo

Puszczykowo Kórnik

11,6%

6,2%

6,2%

8,5%

10,9%

8,5%

11,6%

10,8%

20,2%

6,5%

14,3%

5,2%

3,9%

7,8%

13,0%

14,3%

6,5%

10,4%

18,1%

7,8%

14,9%

9,1%

5,9%

11,0%

2,0%

7,1%

3,9%

9,7%

21,5%

7,8%

8,5%

6,5%

4,6%

11,8%

14,4%

13,7%

30,7%

Zanieczyszczenie środowiska

Zatłoczenie, hałas

Agresja wizualna reklam

Brak dbałości o estetykę zabudowy, jakości kompozycji przestrzennej itp.

Zanik tradycyjnej wiejskiej architektury, upodobanie się wyglądu wsi do miast

Spadek różnorodności biologicznej jezior, lasów, łąk i pól

Przyrodnicze ubożenie krajobrazu

Zanik tożsamości naturalnych cech krajobrazu

Gęsta sieć ogrodzeń i infrastruktury technicznej

Chaos przestrzenny i nieskoordynowany rozwój


Czynniki decydujące o niskiej jakości krajobrazu w aglomeracji poznańskiej


Obszary o najwyższych walorach krajobrazu w aglomeracji poznańskiej

Krajobraz zurbanizowany

Poznań – Ostrów Tumski, Stare Miasto, parki nad Wartą, Łęgi Dębińskie,

centrum PoznaniaCzerwonak

Radojewo

Koziegłowy

Luboń

Suchy Las

Zielonka

Owińska

Krajobraz otwarty

Okolice Poznania

Park Krajobrazowy Puszcza Zielonka

Okolice Promna

Dolina Warty



Łęgi Dębińskie

Stare Miasto w Poznaniu

Centrum Poznania

Ostrów Tumski

Dolina Warty w Poznaniu

Ostrów Tumski


Ocena walorów architektonicznych miasta Poznania

OCENA WYSOKA OCENA NISKA:

Osiedle Zwycięstwa Dworzec PKP

Kampus Morasko Dzielnica WildaGaleria handlowa

Stary BrowarGaleria handlowa

Avenida

Park Cytadela Pustostany

Jezioro Malta Galeria MM

Biurowiec Bałtyk Hotel Sheraton

Centrum miasta Ulica Głogowska

Teatr Wielki

Stary Rynek

Brama Poznania

WinogradyGaleria MM

Ulica Głogowska

Dzielnica Wilda

Stary Browar

Biurowiec Bałtyk

Kampus Morasko



Krajobraz zurbanizowany

Kórnik

Mosina

Puszczykowo

Rogalin

Krajobraz otwarty

Okolice Poznania

Łęgi Rogalińskie

Okolice Mosiny

Okolice Stęszewa

Rogaliński Park Krajobrazowy

Krajkowo

Okolice Puszczykowa

Wielkopolski Park Narodowy

Dolina Warty



Dokumentacja fotograficzna : zbiory CBM

Wielkopolski Park Narodowy

Rogaliński Park Krajobrazowy Pałac w Rogalinie Dęby Rogalińskie


Cechy idealnego krajobrazu dużego miasta



Cechy idealnego krajobrazu małego miasta


0 20 40 60

Zróżnicowana rzeźba terenu

Rozległe, otwarte przestrzenie eksponujące naturalny krajobraz

Obecność lasów

Obecność zadrzewień w mieście

Duża ilość parków, skwerów, pasów zieleni

Obecność rzek oraz jezior w mieście

Zachowanie ładu przestrzennego oraz rozwój miasta zgodnie z MPZP

Zwarta zabudowa mieszkaniowa, nie wkraczająca w krajobraz…

Dobrze zachowane zabytki

Większa ilość domków jednorodzinnych niż rozległych blokowisk

Estetyczna i nowoczesna zabudowa w centrum miasta

Zachowanie tożsamości i stylu architektury miasta

Duża ilość miejsc rekreacyjno - wypoczynkowych

Małomiasteczkowy charakter zabudowy

Średnia wielkość miasta


Cechy idealnego krajobrazu wiejskiego


0 20 40 60 80

Przewaga terenów płaskich

Zróżnicowana rzeźba terenu

Rozległe, otwarte przestrzenie eksponujące naturalny krajobraz

Obecność lasów , natruralnych i zadbanych terenów zieleni

Obecność alei drzew wzdłuż dróg oraz zadrzewień śródpolnych

Obecność rzek, jezior i cieków wodnych

Bogactwo fauny i flory - różnorodność biologiczna

Obecność zabytkowych założeń dworskich i pałacowych wraz zparkami

Zadbane gospodarstwa wraz ze zwierzętami hodowlanymi

Niewielki rozmiar wsi

Wysoka jakość środowiska

Tradycyjna zabudowa wiejska

Zróżnicowane użytkowanie, mozaika pól uprawnych, sadów orazłąk


Propozycje działań zmierzających do poprawy jakości

krajobrazu miejskiego

27%

30%13%

21%

8%

1%

Wprowadzanie w mieście stref wyłączonych z lokalizacji reklam

Zwiększanie udziału terenów zieleni oraz dbałość o ich wysokiewalory estetyczne

Poprawa estetyki i funkcjonalności głównych przestrzenipublicznych

Eliminacja lub modernizacja obiektów zaburzających ładprzestrzenny oraz degradujących estetykę centrum miasta i jegogłównych przestrzeni publicznych, w tym szczególnie tych ohistorycznym charakterze

Opracowywanie i wdrażanie studiów i analiz krajobrazowych,szczególnie w odniesieniu do obiektów wartościowych kulturowoi przyrodniczo

Inne działania: oczyścić rzeki i jeziora, wybudować obwodnice


Propozycje działań zmierzających do poprawy jakości

krajobrazu wiejskiego

23%

14%

23%

17%

22%

1%

Promowanie wzorców architektury regionalnej w formiedostosowanej do współczesnych potrzeb i standardu życia

Podejmowanie prac planistycznych i realizacyjnych nadporządkowaniem struktury przestrzennej wsi - wprowadzenieładu funkcjonalno-przestrzennego i estetycznego

Wzbogacanie krajobrazu rolniczego w system zadrzewień izakrzewień złożonych z rodzimych gatunków

Przywracanie dolinom rzek charakteru zbliżony donaturalnego oraz dbałość o ich bioróżnorodność

Wyznaczanie stref ochrony widokowej krajobrazu orazobejmowanie ich szczególną ochroną, wprowadzanie strefwyłączanych z lokalizacji nowej zabudowy

Inne działania: wzmacniać świadomość ekologiczną

Społeczna ocena jakości krajobrazu w Poznaniu oraz jego ... · Społeczna ocena jakości...

Documents

Transcript of Społeczna ocena jakości krajobrazu w Poznaniu oraz jego ... · Społeczna ocena jakości...