SPIS TREŚCI: · Web view2010 2015 2020 2025 2030 OGÓŁEM o 1678050 1660275 1630874 1588394...

URZĄD MIASTA STOŁECZNEGO WARSZAWYBIURO POLITYKI ZDROWOTNEJ

WARSZAWSKI PROGRAMPROFILAKTYKI I PROMOCJI ZDROWIA

NA LATA 2008 – 2011

Warszawa, lipiec 2007

SPIS TREŚCI:

Wprowadzenie………………………………………………………………………………. 11. Ogólna charakterystyka m.st. Warszawy……………………………………………… 72. Wybrane czynniki demograficzne ludności m.st. Warszawy………………………. 9 Struktura wieku i płci mieszkańców……………………………………………………...... 9 Prognoza ludności do 2030 roku…………………………………………………………... 11 Ruch naturalny……………………………………………………………………………….. 15 Przyrost naturalny…………………………………………………………………………… 16 Zgony…………………………………………………………………………………………. 16 Umieralność niemowląt……………………………………………………………………... 17 Przeciętna długość trwania życia ludności Warszawy…………………………………... 18 Niepełnosprawność………………………………………………………………………….. 192.1. Czynniki społeczno-ekonomiczne………………………………………………………. 20 Wskaźniki bezrobocia……………………………………………………………………….. 20 Wykształcenie………………………………………………………………………………... 213. Zasoby ochrony zdrowia…………………………………………………………………. 214. Styl życia…………………………………………………………………………………….. 24 Palenie tytoniu……………………………………………………………………………...... 25 Alkohol………………………………………………………………………………………… 25 Używanie substancji psychoaktywnych…………………………………………………… 26 Aktywność fizyczna………………………………………………………………………….. 27 Odżywianie…………………………………………………………………………………… 28 Zdrowie psychiczne…………………………………………………………………………. 28 Zdrowie ludzi starszych……………………………………………………………………... 295. Sytuacja zdrowotna mieszkańców m.st. Warszawy………………………………..... 30 Główne problemy zdrowotne……………………………………………………………….. 31 Choroby układu krążenia…………………………………………………………………… 33 Choroby nowotworowe……………………………………………………………………… 35 Choroby układu oddechowego…………………………………………………………...... 38 Przyczyny zewnętrzne zgonów…………………………………………………………….. 395.1. Inne problemy zdrowotne………………………………………………………………… 41 Choroby układu pokarmowego…………………………………………………………...... 41 Cukrzyca……………………………………………………………………………………… 42 Choroby zakaźne……………………………………………………………………………. 44 Choroby zawodowe…………………………………………………………………………. 456. Podsumowanie…………………………………………………………………………....... 467. Cel ogólny programu i cele szczegółowe……………………………………………… 477.1. Oczekiwane efekty do 2011 roku……………………………………………………...... 488. Programy profilaktyczne i promocja zdrowia w m.st. Warszawie………………… 49 Programy profilaktyczne i promocja zdrowia w latach 2006 – 2007…………………… 49 Programy profilaktyki i promocji zdrowia planowane do realizacji w IV kwartale

2007 roku oraz w latach 2008 – 2011………………………………………….................. 529. Załączniki…………………………………………………………………………………..... 53 Spis tabel……………………………………………………………………………………... 53 Spis rycin……………………………………………………………………………………... 54

WPROWADZENIE

Definicja przyjęta w 1947 roku przez Światową Organizację Zdrowia określa zdrowie, jako

stan dobrego samopoczucia fizycznego, psychicznego i społecznego, a nie tylko brak

choroby, niedomagania, czy kalectwa. Zdrowie zostało uznane za podstawowe prawo

każdego człowieka. Jest wartością pozwalającą na samorealizację, właściwe pełnienie ról

społecznych, dobrą adaptację do zmian oraz osiągnięcie satysfakcji z życia. Na zdrowie ma

wpływ wiele czynników, których oddziaływanie powoduje zwiększenie lub zmniejszenie

poziomu zdrowia. Sami w znacznym stopniu decydujemy o swoim zdrowiu poprzez sposób

i styl życia, jego uwarunkowania, środowisko, w którym żyjemy oraz warunki społeczno –

ekonomiczne. Niebagatelny wpływ mający odzwierciedlenie w stanie zdrowotnym populacji

mają czynniki zaliczane do społecznych uwarunkowań tj.:

zatrudnienie i warunki pracy, a zwłaszcza stresogenność i niebezpieczeństwa

związane z jej wykonywaniem,

edukacja i jej poziom, jako podstawowy warunek statusu społeczno – ekonomicznego

obywateli,

wysokość dochodów oraz warunki zamieszkania warunkujące stabilizację,

żywność i jej dostępność (nadmierna podaż, niedostatek, prawidłowe odżywianie,

dieta),

indywidualna troska o zdrowie.

Międzynarodowa Konferencja na temat promocji zdrowia w 1986 roku przyjęła Kartę

Ottawską, która definiuje promocję zdrowia, jako „proces umożliwiający ludziom zwiększenie

kontroli nad swoim zdrowiem poprzez podejmowanie wyborów i decyzji sprzyjających

zdrowiu”. Promocja zdrowia jest zbiorem przedsięwzięć oddziaływujących na siebie,

a w efekcie przyczyniających się do poprawy stanu zdrowotnego społeczeństwa i jakości

życia.

Promowanie zdrowia powinno dotyczyć całej populacji niezależnie od wieku i obecnego

stanu zdrowia. Powinno być ono wdrażane tam gdzie ludzie żyją, pracują, odpoczywają i są

leczeni (dom, szkoła, zakład pracy, placówki służby zdrowia) poprzez:

edukację z ukierunkowaniem na styl życia,

rozwój społeczno – środowiskowy umożliwiający prozdrowotne zachowanie,

leczenie z uwzględnieniem podnoszenia jakości i dostępności usług medycznych

oraz informowanie o nowych technologiach medycznych.

Podstawowym aktem prawnym normującym uprawnienia obywatela do ochrony zdrowia jest

Konstytucja RP z dnia 2 kwietnia 1997 r., która w art. 68 stanowi:

1

Każdy ma prawo do ochrony zdrowia.

Obywatelom niezależnie od ich sytuacji materialnej, władze publiczne zapewniają

równy dostęp do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanej ze środków publicznych.

Warunki i zakres udzielania świadczeń określa ustawa.

Władze publiczne są obowiązane do zapewnienia szczególnej opieki zdrowotnej

dzieciom, kobietom ciężarnym, osobom niepełnosprawnym i osobom w podeszłym

wieku.

Władze publiczne są obowiązane do zwalczania chorób epidemicznych

i zapobiegania negatywnym dla zdrowia skutkom degradacji środowiska.

Władze publiczne popierają rozwój kultury fizycznej, zwłaszcza wśród dzieci

i młodzieży.

Obowiązujące regulacje prawne nakładają na samorząd obowiązek do podejmowania

działań z zakresu ochrony i promocji zdrowia tj.:

Ustawa z dnia 8 marca 1990 roku o Samorządzie Gminnym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142

poz. 159 z późn. zm.), której art. 7 ust. 1 brzmi „Zaspokajanie zbiorowych potrzeb

wspólnoty należy do zadań własnych gminy. W szczególności zadania własne

obejmują sprawy: ochrony zdrowia, polityki prorodzinnej, w tym zapewnienie

kobietom w ciąży opieki socjalnej, medycznej i prawnej”.

Ustawa z dnia 15 marca 2002r. o ustroju Miasta Stołecznego Warszawy (Dz. U.

z 2002r. Nr 41, poz. 361), która uwzględnia zadania związane z ochroną zdrowia.

Ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 roku o Świadczeniach Opieki Zdrowotnej

Finansowanych ze Środków Publicznych (Dz. U. 04.210.2135) określa, jako zadanie

własne gminy opracowywanie i realizację programów zdrowotnych oraz

podejmowanie innych działań wynikających z rozeznanych potrzeb zdrowotnych

i stanu zdrowia mieszkańców.

Biuro Polityki Zdrowotnej Urzędu m.st. Warszawy opracowało projekt programu pod nazwą

„Warszawski Program Profilaktyki i Promocji Zdrowia na lata 2008 – 2011” zawierający:

analizę sytuacji zdrowotnej mieszkańców m.st. Warszawy,

główne problemy zdrowotne,

priorytetowe działania w zakresie polityki zdrowotnej ze szczególnym

uwzględnieniem promocji zdrowia.

Warszawski Program Profilaktyki i Promocji Zdrowia na lata 2008 – 2011 jest rozwinięciem

celów zawartych w Strategii Rozwoju m.st. Warszawy do 2020 roku, przyjętych uchwałą

Rady Miasta Stołecznego Warszawy Nr LXII/1789/2005 z dnia 24 listopada 2005 roku.

2

Strategia Rozwoju Warszawy stanowi spójną koncepcję działań na rzecz długotrwałego

rozwoju Miasta. Zagadnienia związane z polityką zdrowotną zostały ujęte w ramach Celu

Strategicznego I „Poprawa jakości życia i bezpieczeństwa mieszkańców Warszawy” oraz

Celu Operacyjnego 1.1 „Podniesienie poziomu dostępności usług publicznych, w tym

oświaty, kultury, rekreacji i sportu, opieki zdrowotnej i pomocy społecznej”.

Program również ściśle koresponduje z założeniami, celami oraz zadaniami Narodowego

Programu Zdrowia na lata 2007 – 2015, przyjętego przez Radę Ministrów w dniu 15 maja

2007 roku. Narodowy Program określa niezbędne działania ze strony ochrony zdrowia

i samorządu terytorialnego w celu poprawy zdrowia i związanej z nim jakości życia ludności

oraz zmniejszenie nierówności w zdrowiu, które obejmują:

aktywizację samorządu terytorialnego i organizacji pozarządowych działających na

rzecz zdrowia społeczeństwa,

poprawę jakości świadczeń zdrowotnych w zakresie skuteczności bezpieczeństwa

i akceptowalności społecznej, w tym przestrzeganie praw pacjenta,

usprawnienie wczesnej diagnostyki i czynnej opieki nad osobami zagrożonymi

chorobami układu krążenia, udarami mózgowymi, nowotworami, powikłaniami

cukrzycy, chorobami układu oddechowego oraz chorobami reumatycznymi,

szczególnie przez działania podstawowej opieki zdrowotnej,

zwiększenie i optymalne wykorzystanie systemu ochrony zdrowia oraz infrastruktury

samorządowej dla potrzeb promocji zdrowia i edukacji zdrowotnej.

Warszawski Program Profilaktyki i Promocji Zdrowia nawiązuje także do dokumentu

przyjętego przez Światową Organizację Zdrowia w 1998 roku Strategii „Zdrowie 21 – zdrowie

dla wszystkich w XXI wieku”. Strategia określa główne kierunki polityki zdrowotnej,

a za podstawę działania przyjmuje promocję i ochronę zdrowia oraz redukcję występowania

głównych przyczyn chorób i urazów oraz minimalizowanie ich skutków. W programie

„Zdrowie 21” stwierdza się, że działania w zakresie promocji zdrowia i profilaktyki zdrowotnej

powinny mieścić się w priorytetach zdrowotnych populacji, a także w przyjętych do

stosowania dokumentów ogólnie obowiązujących.

Niniejszy dokument określa najbardziej istotne elementy polityki zdrowotnej m.st. Warszawy

i wyznacza kierunki w zakresie poprawy stanu zdrowia mieszkańców i zaspokojenie ich

potrzeb zdrowotnych.

Program będzie realizowany we współpracy z podmiotami, które ustawowo zobowiązane są

do działania w zakresie ochrony i promocji zdrowia, a także z organizacjami pozarządowymi,

3

które realizują zadania publiczne, inicjując działania związane z rozwiązywaniem problemów

społecznych i zdrowotnych mieszkańców Warszawy.

Odbiorcami Programu jest społeczność Warszawy, zróżnicowana pod względem wieku,

potrzeb zdrowotnych, narażenia na czynniki ryzyka, ze szczególnym uwzględnieniem działań

skierowanych do dzieci i młodzieży. Działania te obejmować będą:

opracowanie i wdrożenie programów cząstkowych, ukierunkowanych na dane grupy

wiekowe i wybrane problemy zdrowotne,

szkolenie realizatorów poszczególnych programów (szkolenie obejmuje m.in.

pielęgniarki szkolne, nauczycieli, pedagogów, lekarzy, pielęgniarki środowiskowe,

pielęgniarki podstawowej opieki zdrowotnej),

opracowanie i dystrybucja materiałów edukacyjnych i promocyjnych dla mieszkańców

Warszawy w zakresie zdrowia,

edukację zdrowotną mieszkańców przy udziale mediów, społecznych kampanii

propagujących prozdrowotny styl życia, zachęcające do przeprowadzania badań

profilaktycznych,

organizację imprez plenerowych promujących programy profilaktyczne,

organizację szkoleń i konferencji o tematyce zdrowotnej.

Biuro Polityki Zdrowotnej monitorować będzie działania profilaktyczne w oparciu o m.in.:

dane epidemiologiczne (zachorowalność),

ilość zawartych umów z realizatorami programów,

ilość mieszkańców biorącą udział w programach,

ilość zrealizowanych świadczeń w ramach programów profilaktycznych,

ilość opracowanych i wydanych materiałów edukacyjnych,

ilość osób biorącą udział w szkoleniach i konferencjach.

Sprawozdanie z realizacji programu będzie corocznie przedstawiane Prezydentowi i Radzie

m.st. Warszawy. Środki finansowe (w układzie rocznym) na realizację Programu ustalone

zostaną po zatwierdzeniu budżetu m.st. Warszawy na 2008 rok i kolejne lata.

W ramach realizacji programu powołany zostanie Zespół ds. Programu, który będzie

odpowiedzialny za:

opracowanie i koordynację rocznych harmonogramów realizacji Programu,

odnoszących się do celów określonych w niniejszym dokumencie,

określenie kompetencji zadań dla Wydziałów Spraw Społecznych i Zdrowia

w dzielnicach,

4

współpracę z partnerami, realizującymi założenia programu w ramach zadań

własnych,

monitoring i przygotowanie sprawozdań z realizacji programu.

Realizatorami Programu są:

Na poziomie Urzędu Miasta Stołecznego Warszawy:

Prezydent m.st. Warszawy za pośrednictwem Biura Polityki Zdrowotnej;

Biuro Polityki Zdrowotnej – koordynator zadań;

Biura Urzędu Miasta realizujące w ramach zadań własnych, zadania z zakresu

ochrony i promocji zdrowia w tym: Biuro Polityki Społecznej, Biuro Edukacji, Biuro

Ochrony Środowiska, Biuro Sportu i Rekreacji;

Wydziały Spraw Społecznych i Zdrowia w Urzędach Dzielnic m.st. Warszawy.

Partnerzy zewnętrzni zapraszani do realizacji Programu:

Mazowiecki Oddział Wojewódzki Narodowego Funduszu Zdrowia;

Mazowieckie Centrum Zdrowia Publicznego;

Powiatowa Stacja Sanitarno – Epidemiologiczna;

Instytuty i placówki naukowo – badawcze;

Organizacje pozarządowe;

Inne podmioty wybrane do realizacji poszczególnych zadań.

Do opracowania programu niezbędne było ustalenie danych na temat uwarunkowań zdrowia

mieszkańców Warszawy. Ich spełnienie wpływa m.in. na zachowania zdrowotne sprzyjające

utrzymaniu i rozwijaniu zdrowia, stanowi punkt wyjściowy do działań w kierunku ich zmiany.

Informacje te obejmują: demografię, środowisko społeczne, w tym wskaźnik bezrobocia,

poziom wykształcenia, wiodące przyczyny umieralności, oczekiwaną długość życia, wskaźnik

hospitalizacji, występowanie długotrwałej niepełnosprawności, wybrane problemy zdrowotne,

styl życia, wskaźnik umieralności noworodków, zdrowie ludzi starszych, zdrowie psychiczne,

choroby zakaźne.

Ze względu na niedostateczną liczbę danych epidemiologicznych dotyczących m.st.

Warszawy, które pozwoliłyby na pełną analizę sytuacji zdrowotnej mieszkańców, niniejszy

dokument będzie stopniowo doskonalony.

5

1. Ogólna charakterystyka m.st. Warszawy

Warszawa położona jest na Nizinie Środkowomazowieckiej Polski i graniczy z powiatami

województwa mazowieckiego: legionowskim, wołomińskim, mińskim, otwockim,

piaseczyńskim, pruszkowskim, warszawskim zachodnim. Z dniem 27.10.2002 roku (na mocy

6

Ustawy o Ustroju Miasta Stołecznego Warszawy z dnia 15.03.2002 r., Dz. U. Nr 41, poz. 361

z późn. zm.) m.st. Warszawa obecnie stanowi jedyną gminę, mającą jednocześnie status

miasta na prawach powiatu. Stolica podzielona jest na 18 dzielnic: Bemowo, Białołęka,

Bielany, Mokotów, Ochota, Praga Południe, Praga Północ, Rembertów, Śródmieście,

Targówek, Ursus, Ursynów, Wawer, Wesoła, Wilanów, Włochy, Wola, Żoliborz.

Mapa administracyjna Warszawy (wg podziału z dnia 27.10.2002)

Warszawa jest największym miastem w kraju pod względem powierzchni (517,2 km2) i liczby

ludności, która według Głównego Urzędu Statystycznego (GUS) w dniu 31 grudnia 2006

roku wynosiła 1 702 139 osób. Liczba ta systematycznie wzrastała w porównaniu z rokiem

2005 i wynosiła 1 697 596, w 2004 (1 692 854). W ogólnej liczbie 38 122 tys. ludności Polski

(stan w dniu 31 grudnia 2006 roku) mieszkańcy Warszawy stanowią 4,5% ogółu ludności,

kobiety 2,4%, mężczyźni 2,0%. Największą pod względem powierzchni dzielnicą Stolicy jest

Wawer (79,7 km2), natomiast najmniejszą Żoliborz (8,5 km2).

Najwięcej ludności mieszka na Mokotowie (226 846 osób), a najmniej w Wilanowie (15 731

osób). Kobiety w 2006 roku stanowiły ponad połowę (918 678) mieszkańców Warszawy

(mężczyźni 783 461 osób). Na każdych 100 mężczyzn przypadło 117 kobiet, najwięcej na

Żoliborzu (128), a najmniej w Wesołej (106). Jest to więcej niż w miastach Polski ogółem

gdzie wskaźnik wynosi 111. Gęstość zaludnienia m.st. Warszawy w 2006 roku to 3 291osób

na km2 i była większa od średniej krajowej (122 osoby). Największe zaludnienie na 1 km2 jest

na Ochocie (9 403 osoby), a najmniejsze w Wilanowie (428 osób).

7

Warszawa, jako stolica Polski pełni funkcje stołeczne, tj.: administracyjne, kulturalne,

gospodarcze, infrastrukturalne. Warszawa jest krajowym centrum medycznych usług

specjalistycznych, czego przykładem mogą być działające ośrodki medyczne takie, jak m.in.:

Instytut Hematologii, Instytut Onkologii im. Marii Curie-Skłodowskiej, Instytut Gruźlicy

i Chorób Płuc, Instytut Kardiologii im. Stefana Kardynała Wyszyńskiego, Centrum Zdrowia

Dziecka i inne.

Tabela 1. Powierzchnia geodezyjna m.st. Warszawy wg dzielnic (stan w dniu 1.01.2007r.)

Dzielnice W km2 W odsetkach

M.ST. WARSZAWA 512,2 100,0

Bemowo 25,0 4,8

Białołęka 73,0 14,1

Bielany 32,2 6,3

Mokotów 35,4 6,9

Ochota 9,7 1,9

Praga – Południe 22,4 4,3

Praga – Północ 11,4 2,2

Rembertów 19,3 3,7

Śródmieście 15,6 3,0

Targówek 24,2 4,7

Ursus 9,4 1,8

Ursynów 43,8 8,5

Wawer 79,7 15,4

Wesoła 22,9 4,4

Wilanów 36,7 7,1

Włochy 28,6 5,5

Wola 19,3 3,7

Żoliborz 8,5 1,6

8

Źródło: dane Głównego Urzędu Statystycznego (GUS).

Tabela 2. Ludność m.st. Warszawy wg dzielnic w 2006 roku.

Dzielnice Liczba ludności Kobiety na 100 mężczyzn

Ludność ogółem na 1 km2ogółem kobiety mężczyźni

M.ST. WARSZAWA 1702139 918678 783461 117 3291Bemowo 108174 56125 52049 108 4337Białołęka 79092 41393 37699 110 1083Bielany 134774 73044 61730 118 4169Mokotów 226846 124232 102614 121 6404Ochota 91402 49572 41830 119 9403Praga Południe 184447 99820 84627 118 8242Praga Północ 72906 39416 33490 118 6384Rembertów 22701 11803 10898 108 1176Śródmieście 132820 74317 58503 127 8531Targówek 122843 65700 57143 115 5076Ursus 47721 25386 22335 114 5104Ursynów 144722 76374 68348 112 3305Wawer 66793 35322 31471 112 8377Wesoła 21127 10869 10258 106 921Wilanów 15731 8413 7318 115 428Włochy 39710 21025 18685 113 1387Wola 141223 78331 62892 125 7332Żoliborz 49107 27536 21571 128 5798

Źródło: dane GUS.

2. Wybrane czynniki demograficzne ludności m. st. Warszawy

Struktura wieku i płci mieszkańców

Rezultatem dokonujących się procesów demograficznych jest gwałtowne zmniejszanie się

liczby dzieci i młodzieży w wieku do 17 lat w łącznej liczbie ludności Polski. W 2006 roku ich

udział w ogólnej liczbie mieszkańców Warszawy wynosił 14,6 %, a populacja w wieku 0 – 2

lata stanowiła 2,7% ludności Miasta. Mężczyźni w wieku 18 – 64 lata i kobiety 18 – 59 lat

stanowili 65,4% ogółu ludności Stolicy, a 20,0% stanowili mężczyźni w wieku 65 lat i więcej

oraz kobiety 60 lat i więcej. Struktura ludności według płci charakteryzuje się liczebną

przewagą kobiet.

Tabela 3. Ludność m. st. Warszawy wg płci i wieku ekonomicznego w 2006 roku.

Wiek

Mężczyźni Kobiety Ogółem

2006 2006 2006

w liczbach bezwzględnych w %

OGÓŁEM 783461 918678 1702139 100

9

0 – 17 lat 126432 121750 248182 14,6

0 –2 23420 22424 45844 2,7

3 – 6 26117 25257 51374 3,0

7 – 14 53062 50940 104002 6,1

15 - 17 23833 23129 46962 2,8

Wiek produkcyjny 548465 565172 1113637 65,4

mężczyźni 18 – 64 lata 548465 x x 32,2

kobiety 18 – 59 lat x 565172 x 33,2

Wiek poprodukcyjny 108564 231756 340320 20,0

mężczyźni 65 lat i więcej 108564 x x 6,4

kobiety 60 lat i więcej x 231756 x 13,6

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS i Mazowieckiego Centrum Zdrowia Publicznego (MCZP).

Tabela 4. Ludność m. st. Warszawy wg płci i grup wiekowych w 2005 r.

GRUPY WIEKOWE

2005 r.ogółem kobiety mężczyźni

w tysiącach w odsetkach w tysiącachOGÓŁEM 1697,6 100,0 915,3 782,30 – 4 lata 67,6 4,0 33,1 34,55 – 9 lat 62,4 3,7 30,7 31,710 – 14 lat 69,6 4,1 34,0 35,615 – 19 lat 88,4 5,2 43,6 44,820 – 24 lata 131,1 7,7 65,9 65,225 – 29 lat 160,2 9,4 84,1 76,130 – 34 lata 145,0 8,5 74,9 70,135 – 39 lat 102,7 6,0 51,4 51,340 – 44 lata 97,0 5,7 49,8 47,245 – 49 lat 131,4 7,7 70,2 61,250 – 54 lata 149,7 8,8 81,5 68,255 – 59 lat 124,3 7,3 69,0 55,360 – 64 lata 77,9 4,6 45,0 32,965 – 69 lat 81,2 4,8 48,9 32,370 – 74 lata 80,3 4,7 49,1 31,275 – 79 lat 66,8 3,9 41,0 25,880 lat i więcej 61,9 3,6 43,0 18,9

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Statystycznego (US) w Warszawie z dnia 20.07.2007 i MCZP.

10

Tabela 5. Ludność m.st. Warszawy wg dzielnic i wieku biologicznego w 2002 i 2005 roku.

Dzielnicea – 2002 r.b – 2005 r.

Biologiczne grupy wieku

0-14 lat 15-64 65 i więcejm.st. Warszawa a

b205451199599

12017441207743

280999290254

Bemowo a b

1229511469

8393484760

844810040

Białołęka ab

1051512949

4590457564

34734126

Bielany ab

1608314832

9855295621

2309525134

Mokotów ab

2397923003

160116154899

4937249619

Ochota ab

101419323

6217561417

2129221169

Praga Południe ab

2237620520

135290133512

3083831514

Praga Północ ab

107049862

5275152931

1149410764

Rembertów ab

33243134

1563416640

26382839

Śródmieście ab

1397015343

8913786449

3487833435

Targówek ab

1625115092

9179389483

1561817929

Ursus ab

62876829

3109433237

59726707

Ursynów a b

1721617213

109985114693

876510950

Wawer ab

95889517

4304245469

985010606

Wesoła ab

34573655

1270214576

17782058

Wilanów ab

17541821

1020010735

19132217

Włochy ab

57725308

2709427573

63576919

Wola a b

1624714601

9891695965

3272532013

Żoliborz ab

54925128

3342532219

1249312215

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych US w Warszawie.

Prognoza ludności do 2030 roku

Według prognoz Głównego Urzędu Statystycznego liczba ludności Warszawy będzie

systematycznie zmniejszać się. W okresie do 2030 roku nastąpi istotne przesunięcie

w proporcjach między wiekiem ludności Warszawy. Zmniejszeniu ulegnie liczba młodych

mieszkańców do 18 roku życia, podczas gdy w pozostałych grupach wiekowych

obserwowany będzie wzrost liczby ludności. Z analizy przekroju wieku biologicznego

11

ludności w 2030 roku, największą grupę (150 710 tys. osób) będą stanowili mieszkańcy

w przedziale wieku 50 – 54 lata, a najmniejszą (40 628 osób) w przedziale 0 – 4 lata. Kobiety

w przedziale wieku 50 – 54 lata będą stanowiły 53,3% ogółu mieszkańców (mężczyźni

46,7%). Przedstawione dane i ich analiza dają podstawę do stwierdzenia,

że postępuje powolny proces starzenia się społeczeństwa.

Należy jednak podkreślić, że prognoza GUS nie uwzględnia specyfiki m.st. Warszawy

charakteryzującej się dynamicznym wzrostem liczby mieszkańców, związanym z migracją.

Zarówno obecny wzrost gospodarczy, zwiększenie liczby inwestycji miejskich, a zwłaszcza

niska stopa bezrobocia i wysoki poziom wynagrodzenia powoduje, że ten proces jest

szczególnie nasilony. Obecnie szacuje się, że liczba osób przebywających na terenie m.st.

Warszawy (w tym osoby niezameldowane) wynosi 2,5 mln.

Ryc. 1. Prognoza ludności m.st. Warszawy do 2030 roku.

1520000

1540000

1560000

1580000

1600000

1620000

1640000

1660000

1680000

1700000

1720000

2000 2005 2010 2015 2020 2025 2030 2035

lata

liczb

a m

iesz

kańc

ów m

. st.

War

szaw

y

12

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS.

Tabela 6. Prognoza ludności m.st. Warszawy wg płci i wieku na lata 2010 – 2030.

Wyszczególnienieo – ogółemm – mężczyźnik - kobiety

2010 2015 2020 2025 2030

OGÓŁEM o 1678050 1660275 1630874 1588394 1532735 m 772666 763190 749572 730754 705747

k 905384 897085 881302 857640 826988w wieku:0 – 4 lata o 60535 58937 53993 46543 40628

m 31099 30275 27719 23864 20869k 29436 28662 26274 22679 19759

5 – 9 lat o 63002 61228 59798 54717 47030m 32112 31316 30537 27917 24001k 30890 29912 29259 26800 23029

10 – 14 lat o 63753 63536 61719 60243 55023m 32346 32360 31542 30748 28034k 31407 31176 30177 29495 26989

15 – 19 lat o 72652 65888 65262 63328 61811m 36941 33253 33133 32241 31387k 35711 32635 32129 31087 30424

20 – 24 lata o 97522 80048 71492 69755 67395m 48854 40106 35671 35147 34112k 48668 39942 35821 34608 33283

25 – 29 lat o 135904 101246 83154 72797 69315m 65821 49233 40461 35536 34394k 70083 52013 42693 37261 34921

30 – 34 lata o 158232 140710 105900 86395 73931m 75717 67534 50992 41694 35893k 82515 73176 54908 44701 38038

35 – 39 lat o 138577 157416 140893 106256 86239m 66941 74839 67200 50835 41382k 71636 82577 73693 55421 44857

40 – 44 lata o 101658 137327 155833 140000 105799m 50135 65808 73566 66415 50348k 51523 71519 82267 73585 55451

45 – 49 lat o 96662 100662 135580 153772 138561m 46504 49256 64579 72178 65407k 50158 51406 71001 81594 73154

50 – 54 lata o 129449 94885 98880 132933 150710m 59523 45280 48026 62963 70399k 69926 49605 50854 69970 80311

55 – 59 lat o 145577 125699 92691 96731 129767m 65321 57015 43791 46629 61003k 80256 68684 48900 50102 68764

60 – 64 lata o 119442 139205 120957 89594 93542m 51983 61280 54010 41807 44604k 67459 77925 66947 47787 48938

65 – 69 lat o 73189 112015 131305 114632 85432m 29908 47480 56521 50224 39214k 43281 64535 74784 64408 46218

70 – 74 lata o 73160 66332 102024 120428 105846

13

m 28000 26200 41910 50437 45257k 45160 40132 60114 69991 60589

75 – 79 lat o 67161 61741 56530 87865 104693m 24800 22330 21173 34383 41940k 42361 39411 35357 53482 62753

80 – 84 lata o 49208 50263 46747 43559 68709m 17627 17082 15524 14997 24826k 31581 33181 31223 28562 43883

80 lat i więcej o 32367 43137 48118 48846 48304m 9034 12543 13217 12739 12677k 23333 30594 34901 36107 35627

Źródło: Rocznik Statystyczny Warszawy 2006.

Ryc. 2. Prognoza ludności m. st. Warszawy wg grup wiekowych na lata 2010 – 2030.

0

20000

40000

60000

80000

100000

120000

140000

160000

180000

0 –

4

5 –

9

10 –

14

15 –

19

20 –

24

25 –

29

30 –

34

35 –

39

40 –

44

45 –

49

50 –

54

55 –

59

60 –

64

65 –

69

70 –

74

75 –

79

80 –

84

80 la

t i w

ięce

j

grupy w iekowe

liczb

a m

iesz

kańc

ów m

. st.

War

szaw

y

2010

2015

2020

2025

2030

14

Źródło: Rocznik Statystyczny Warszawy 2006.

Ryc. 3. Prognoza ludności w dzielnicach m.st. Warszawy na lata 2010 – 2030.

0

50000

100000

150000

200000

250000B

emow

o

Bia

łołę

ka

Bie

lany

Mok

otów

Och

ota

Pra

ga P

ołud

nie

Pra

ga P

ółno

c

Rem

bertó

w

Śró

dmie

ście

Targ

ówek

Urs

us

Urs

ynów

Waw

er

Wes

oła

Wila

nów

Wło

chy

Wol

a

Żolib

orz

dzielnice m.st. Warszawy

liczb

a lu

dnoś

ci 2010

2015

2020

2025

2030


Tabela 7. Prognoza ludności m.st. Warszawy wg dzielnic w latach 2008 – 2030.

Dzielnice m.st. Warszawy Liczba ludności w latach 2008 2009 2010 2015 2020 2025 2030

Bemowo 105872 105963 106077 105947 104787 102218 98380Białołęka 80193 83201 86076 99676 110487 117285 120255Bielany 135167 134519 133839 129623 124053 117546 110449Mokotów 218799 216242 213694 200315 186117 172464 159581Ochota 90957 90402 89855 87080 84179 81306 78243Praga Południe 182847 181764 180654 174315 166474 157498 147600Praga Północ 71638 71175 70733 68639 66589 64442 61878Rembertów 22438 22600 22771 23853 25234 26578 27774Śródmieście 130063 128697 127310 120464 113846 107673 101571Targówek 120706 120116 119473 115718 110770 104883 98430Ursus 46663 47192 47663 50026 51894 52999 53339Ursynów 148823 150662 152414 160074 164568 165001 161617Wawer 66086 66568 67039 69279 70951 71642 71402Wesoła 20723 21204 21669 24198 26834 29212 31109Wilanów 15031 15265 15482 16864 18529 20221 21771Włochy 41283 41596 41881 43257 44384 45163 45534Wola 137990 136389 134762 126538 118543 111071 103865Żoliborz 47668 47153 46658 44409 42635 41192 39937


Ruch naturalny

15

W 2006 roku w Warszawie odnotowano 16 403 urodzenia żywe (o 1 268 więcej niż w 2005

roku). Współczynnik urodzeń żywych na 1000 ludności ogółem wyniósł 9,7 (w roku 2005

wyniósł 9,0), przy średniej dla Polski 9,8. Liczba zgonów w Warszawie w 2006 roku wynosiła

17 363 (tj. o 250 mniej niż w 2005 roku). Współczynnik zgonów na 1000 ludności wynosił

10,3 i jest wyższy niż dla Polski (9,7).

Tabela 8. Ruch naturalny w latach 1990 – 2006.

Wyszczególnienie 1990 1995 2000 2003 2004 2005 2006

Urodzenia żywe 14604 11576 11594 12731 13990 15135 16403

Zgony 19020 18718 17551 17816 17464 17613 17363

Przyrost naturalny - 4416 - 7142 - 5956 - 5085 - 3474 - 2477 - 960

Przyrost naturalny na 1000 ludności - 2,7 - 4,4 - 3,6 - 3,0 - 2,1 - 1,5 - 0,6

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS (dane z dnia 23. 07. 2007 r.).

Przyrost naturalny

Od kilku lat notuje się w Warszawie ujemny przyrost naturalny, który w 2006 roku wyniósł

w liczbach bezwzględnych (–960), tj. (–0,6) na 1000 ludności (w 2005 roku –1,5). W latach

2004 – 2006 nastąpił niewielki wzrost liczby urodzeń, co zgodnie z prognozą GUS wskazuje

na możliwość przełamania niekorzystnych trendów. Przewiduje się, że proces ten będzie

postępował do 2010 roku, a po omawianym czasie współczynnik przyrostu naturalnego

będzie powoli malał.

Zgony

W 2006 roku zarejestrowano ogółem 17 363 zgonów mieszkańców Warszawy. Zgony kobiet

stanowiły 50,6% ogółu zgonów (zgony mężczyzn 49,4%). Liczba ogółu zgonów zmniejszyła

się o 250 w porównaniu do 2005 roku. W 2005 roku zarejestrowano 17 613 zgonów, w tym

zgony kobiet stanowiły większość (50,6%), a zgony mężczyzn 49,3%. W latach 2002 - 2006

liczba zgonów ludności m.st. Warszawy utrzymywała się na stałym poziomie.

16

Tabela 9. Wybrane przyczyny zgonów mieszkańców m. st. Warszawy w latach 2002 – 2006.

Wybrane przyczyny zgonów LATA2002 2003 2004 2005 2006

M. ST. WARSZAWAogółem 17370 17816 17464 17613 17363

mężczyźni 8506 8789 8638 8695 8578kobiety 8864 9027 8826 8918 8785

Choroby zakaźne i pasożytniczeogółem 132 155 176 140 x

mężczyźni 76 94 103 75 xkobiety 56 61 73 65 x

w tym gruźlica układu oddechowegoogółem 32 44 41 22 x


Nowotworyogółem 4941 4910 4918 4946 x


Cukrzycaogółem 227 236 233 220 x


Choroby układu nerwowegoogółem 196 189 192 281 x


Choroby układu krążeniaogółem 7091 7133 6729 6593 x


w tym: choroba nadciśnieniowaogółem 110 120 155 150 x


choroba niedokrwienna sercaogółem 2877 2897 2768 2711 x


choroba naczyń mózgowychogółem 1773 1746 1574 1589 x


miażdżycaogółem 555 524 405 396 x


Choroby układu oddechowegoogółem 976 1099 1082 1214 x


Choroby układu trawiennegoogółem 874 961 977 996 x


17

w tym: choroby wątrobyogółem 321 325 358 364 x


Zewnętrzne przyczyny zgonuogółem 1059 1064 1017 1038 x


w tym: samobójstwaogółem 162 169 173 176 x


Choroby układu moczowo-płciowegoogółem 281 280 289 332 x


Zaburzenia psychiczne ogółem 43 68 80 50 x

w tym: spowodowane zatruciami substancjami psychoaktywnymi ogółem 39 62 74 46 x

Objawy, cechy chorobowe i nieprawidłowe wyniki badań laboratoryjnychogółem 1393 1542 1582 1639 x

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych US w Warszawie i MCZP.

Umieralność niemowląt

Współczynnik umieralności niemowląt jest istotny dla określenia sytuacji zdrowotnej ludności.

W 2006 roku odnotowano 82 zgony niemowląt tj. o 15 zgonów więcej niż w 2005 roku (67

zgonów). Współczynnik umieralności niemowląt na 1000 urodzeń żywych zwiększył się od

poziomu 4,43 w 2005 roku do wartości 5,0 w 2006 roku. Wskaźnik ten był wyższy niż

współczynnik dla Polski, który wynosił 4,98 na 1000 urodzeń żywych.

Należy stworzyć warunki do dalszego obniżania współczynnika umieralności niemowląt,

w celu zachowania przy życiu jak największej liczby noworodków. Według danych Urzędu

Statystycznego w Warszawie najczęstszą przyczyną zgonów niemowląt w 2005 roku były

stany chorobowe powstające w okresie okołoporodowym i wady rozwojowe wrodzone.

Priorytetowym celem opieki zdrowotnej nad kobietą w ciąży staje się, więc zapewnienie

prawidłowego przebiegu ciąży oraz jak najwcześniejsza identyfikacja czynników ryzyka,

umożliwiająca objęcie tych kobiet odpowiednią opieką.

Ryc. 4. Umieralność niemowląt w latach 1990 – 2006.

18


Przeciętna długość trwania życia ludności Warszawy

Przeciętne dalsze trwanie życia jest prognozą stawianą na podstawie aktualnej sytuacji

epidemiologicznej i wskazuje, ile jeszcze lat będzie żyła osoba znajdująca się aktualnie

w określonym wieku. Według danych GUS w roku 2006 przeciętna długość życia mężczyzn

w Warszawie wynosiła 73,7 lat, a dla kobiet 80,5. Nadwyżka umieralności mężczyzn

w stosunku do kobiet oznacza, że mężczyźni żyją znacznie krócej niż kobiety. W przypadku

mieszkańców Warszawy różnica ta wynosi 6,8 roku i jest mniejsza niż dla całej Polski.

Przeciętna długość życia mieszkańców Warszawy wzrosła w porównaniu do roku 2003

(mężczyźni 72,6, kobiety 79,8).

Niepełnosprawność

Osoby niepełnosprawne stanowią w Warszawie grupę zróżnicowaną pod względem stopnia,

rodzaju niepełnosprawności i innych ważnych cech wyznaczających ich ograniczenia

i możliwości samodzielnego zaspokajania potrzeb. Istnieją znaczne bariery urbanistyczne,

architektoniczne i komunikacyjne utrudniające poruszanie się niepełnosprawnych. Sytuacja

ta powoduje poczucie dyskomfortu psychicznego i społecznego. Według danych Urzędu

Statystycznego w Warszawie w 2002 roku (brak danych GUS za lata 2003 - 2006) było

177 000 osób niepełnosprawnych w wieku 15 lat i więcej. Liczba niepełnosprawnych

w Polsce w 2004 roku wynosiła 6 200 tys. osób. Szacuje się, że liczba ta będzie

systematycznie wzrastać.

Tabela 10. Osoby niepełnosprawne w dzielnicach m.st. Warszawy wg Narodowego Spisu Powszechnego w 2002 r.

19

Osoby niepełnosprawne

Niepełnosprawni w wieku 15 lat i więcej Mężczyźni Kobiety

Ogółem 177 000 78739 98261

Bemowo 8 423 4 243 4 180

Białołęka 3 660 1 726 1934

Bielany 14 746 6 603 8 143

Mokotów 28 930 12 789 16 141

Ochota 11 084 4 798 6 286

Praga-Południe 19 528 8 722 10 806

Praga-Północ 8 696 3 846 4 850

Rembertów 1 965 960 1 005

Śródmieście 18 377 7 299 11 078

Targówek 12 566 5 959 6 597

Ursus 3 991 1 875 2 116

Ursynów 7 811 3 774 4 037

Wawer 6 356 2 887 3 469

Wesoła 1 388 676 712

Wilanów 1 084 489 595

Włochy 4 030 1 847 2 183

Wola 18 214 7 688 10 526

Żoliborz 6 161 2 558 3 603


2.1. Czynniki społeczno - ekonomiczne

Wskaźniki bezrobocia

Poziom bezrobocia stanowi zmienną, która silnie koreluje ze stanem zdrowia oraz

samopoczuciem i zachowaniami zdrowotnymi ludności. W końcu grudnia 2006 roku, liczba

zarejestrowanych bezrobotnych w Warszawie wynosiła 49 409 osób (dane GUS) i była

o 8 989 osób, tj. o (15,4%) mniejsza niż w grudniu 2005 roku. Liczba zarejestrowanych

bezrobotnych kobiet wynosiła 26 073, co stanowi 52,8% ogółu bezrobotnych i 17,6%

bezrobotnych kobiet w województwie mazowieckim. Stopa bezrobocia rejestrowanego

wynosiła 4,6% i była niższa niż w grudniu 2005 roku (5,6%). Najwięcej bezrobotnych było

na Pradze Południe 6 916 osób (13,9% ogółu bezrobotnych w Warszawie), a najmniej

w Wilanowie 220 osób (0,4%). Przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w sektorze

przedsiębiorstw w grudniu 2006 roku wynosiło 4001,14 zł.

20

Ryc. 5. Procentowy udział bezrobotnych w m.st. Warszawa wg dzielnic w 2006 roku.

11,7%

3,9%

13,9%

7,9%

1,5%

7,8%

2,0%

5,6%

1,7%

9,9%

2,1%1,1%

0,4%

4,3%

9,2%

7,5%

3,9%

5,2%

0,00%

2,00%

4,00%

6,00%

8,00%

10,00%

12,00%

14,00%

16,00%Be

mow

o

Biał

ołęk

a

Biel

any

Mok

otów

Och

ota

Prag

a Po

łudn

ie

Prag

a Pó

łnoc

Rem

bertó

w

Śród

mie

ście

Targ

ówek

Urs

us

Urs

ynów

Waw

er

Wes

oła

Wila

nów

Wło

chy

Wol

a

Żolib

orz

dzielnice m. st. Warszawy


Wykształcenie

Wykształcenie stanowi jedną ze zmiennych społeczno – demograficznych, która wpływa na

zachowania i styl życia ludności. Na podstawie danych z Narodowego Spisu Powszechnego

w 2002 roku (brak danych za lata 2003 – 2006) wynika, że w Warszawie większość

mieszkańców posiadała wykształcenie średnie. (Ryc. 6). Wykształcenie wyższe posiadało

ok. 30% mieszkańców Warszawy. Największy odsetek osób z wykształceniem wyższym był

na Ursynowie i Żoliborzu. Natomiast na Pradze Północ i Targówku był największy odsetek

osób z wykształceniem zasadniczym zawodowym.

Ryc.6. Wykształcenie mieszkańców m. st. Warszawy według dzielnic na podstawie Narodowego Spisu Powszechnego w 2002 roku.

21

0% 10% 20% 30% 40%

Bemowo

Białołęka

Bielany

Mokotów

Ochota

Praga Południe

Praga Północ

Rembertów

Śródmieście

Targówek

Ursus

Ursynów

Wawer

Wesoła

Wilanów

Włochy

Wola

Żoliborzdz

ieln

ice

m. s

t. W

arsz

awy

odsetek wykształcenia

zasadnicze zaw odow e

średnie

w yższe


3. Zasoby ochrony zdrowia

Świadczenia zdrowotne mieszkańców m.st. Warszawy zwłaszcza w zakresie profilaktyki

i promocji zdrowia zabezpieczają publiczne i niepubliczne zakłady opieki zdrowotnej.

Organami założycielskimi publicznych zakładów opieki zdrowotnej są:

1. Minister Zdrowia

2. Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji

3. Minister Obrony Narodowej

4. Samorząd Województwa Mazowieckiego

5. Akademia Medyczna

6. Miasto Stołeczne Warszawa

7. Centrum Medyczne Kształcenia Podyplomowego

22

Tabela 11. Zakłady opieki zdrowotnej na terenie m.st. Warszawy w 2005 roku.

Wyszczególnienie Liczba zakładów

Szpitale

ogółem 48

Zakłady opieki zdrowotnej i praktyki lekarskie

ogółem 637

w tym: zakłady opieki zdrowotnej

ogółem 537

praktyki lekarskie

ogółem 100


Miasto Stołeczne Warszawa jest organem założycielskim dla 31 zakładów opieki zdrowotnej,

w tym:

10 szpitali,

15 zakładów lecznictwa otwartego,

3 zakładów opiekuńczo – leczniczych,

3 zakładów leczenia uzależnień.

Podstawą sytemu opieki zdrowotnej nad pacjentem jest instytucja lekarza rodzinnego

działającego w ramach podstawowej opieki zdrowotnej. W Warszawie funkcjonuje 637

zakładów opieki zdrowotnej, w tym 100 praktyk lekarskich.

Istotnym elementem oddziaływań profilaktyki i promocji zdrowia w ramach omawianego

programu są placówki oświatowo wychowawcze i całodobowe placówki opiekuńczo –

wychowawcze, które stanowią priorytetową bazę oddziaływań. Edukacja zdrowotna

zwłaszcza dzieci i młodzieży stanowi podstawę do nabycia niezbędnych umiejętności dla

promowania i ochrony zdrowia mieszkańców Warszawy.

Istotnym elementem promocji zdrowia jest również zapewnienie stałej opieki profilaktycznej

ze względu na okres dynamicznego rozwoju dzieci i młodzieży, w którym mogą ujawnić się

23

np.: zaburzenia układu ruchu, otyłość. Korzystanie z nowych technologii (telefonów

komórkowych, komputerów, walkmanów) stwarza również niebezpieczeństwo uszkodzenia

słuchu, wzroku. Rozpowszechnienie na szeroką skalę działań w zakresie edukacji

zdrowotnej propagującej prozdrowotny styl życia i zwalczanie zachowań ryzykownych dla

zdrowia (palenie tytoniu, picie alkoholu, używanie narkotyków, stosowanie diet

odchudzających) wśród dzieci i młodzieży jest ważnym czynnikiem warunkującym stan

zdrowia przyszłego dorosłego społeczeństwa.

Do zadań osób pracujących w gabinetach medycyny szkolnej należy nie tylko sprawowanie

opieki medycznej nad uczniami, ale także promowanie zdrowia. W roku szkolnym 2005/2006

liczba dzieci i młodzieży w szkołach wynosiła ogółem 199 623, w tym

w specjalnych 33 310 uczniów. Najwięcej (78 266) uczniów uczęszczało do szkół

podstawowych, mniej (75 295) do szkół ponadgimnazjalnych, a najmniej (46 062) uczniów

do gimnazjum. Wychowaniem przedszkolnym objętych było 45 518 dzieci. W 18

całodobowych placówkach opiekuńczo - wychowawczych było pod opieką w 2005 roku (brak

danych za 2006 r.) 963 wychowanków. Ponadto na terenie m.st. Warszawy w 2005 roku

funkcjonowały 44 placówki stacjonarnej pomocy społecznej.

Tabela 12. Placówki oświatowo – wychowawcze na terenie m.st. Warszawy w roku szkolnym 2005/2006.

Rodzaj jednostki Rok szkolny 2005/2006Liczba jednostek Liczba uczniów

Przedszkola:ogółem 625 45518w tym: przedszkola specjalne 11 529oddziały przedszkolne przy szkołach podstawowych 154 4522

Szkolnictwo podstawowe:ogółem 280 78266w tym specjalne 39 1200Szkolnictwo gimnazjalne:ogółem 217 46062w tym: specjalne 39 1386Szkolnictwo zasadnicze zawodowe:ogółem 41 3403w tym: specjalne 5 62przysposabiające do pracy zawodowej specjalne 8 182

Szkolnictwo średnie zawodowe i artystyczne:ogółem 145 16267Licea profilowane 30 4031w tym: specjalne 3 125technika 76 11018technika uzupełniające 9 308średnie szkoły zawodowe 27 785

24

Szkoły artystyczne:ogółem 23 3028w tym: nie dające uprawnień zawodowych ze specjalnymi 10 1450

dające uprawnienia zawodowe 13 1578Szkolnictwo ogólnokształcące:ogółem 165 47981w tym: specjalne 6 357Uzupełniające licea ogólnokształcące:ogółem 1 50Szkolnictwo policealne:ogółem 47 4566w tym: pomaturalne 1 80Szkoły ogółem 919 199 623w tym specjalne 100 33 310


Tabela 13. Całodobowe placówki opiekuńczo – wychowawcze dla dzieci i młodzieży na terenie m.st. Warszawy w roku 2005.

Wyszczególnienie Placówki Miejsca Wychowankowie

Ogółem 18 1063 963

w tym: interwencyjne 2 180 152

rodzinne 1 6 6

socjalizacyjne 13 700 635

wielofunkcyjne 2 177 170


4. Styl życia

Styl życia mieszkańców Warszawy jest bardzo zróżnicowany, o czym świadczą wyniki

badania, które zostało przeprowadzone w 2006 roku w oparciu o kwestionariusz

wypracowany w ramach Projektu „HEPRO – Zbiór Narzędzi do Opracowania Profilu

Zdrowia” współfinansowanego przez Unię Europejską w ramach programu INTERREG III B.

Badana populacja była reprezentatywną grupą ogółu mieszkańców Warszawy. W koncepcji

badania wśród czynników ze wspomnianego obszaru uwzględniono następujące

szczegółowe kwestie, mające wpływ na zdrowie:

- palenie tytoniu

25

- spożywanie alkoholu

- aktywność fizyczna

- wybrane aspekty odżywiania

- indeks masy ciała i intencje związane z jego zmianą

- odczuwane wsparcie społeczne oraz poziom zaufania

Palenie tytoniu

Palenie tytoniu jest jednym z najbardziej rozpowszechnionych antyzdrowotnych elementów

stylu życia człowieka. Zdrowotne powikłania wynikające z palenia papierosów mieszczą się

w trzech podstawowych grupach schorzeń: nowotworach, chorobie wieńcowej serca oraz

niewydolności płuc. Palenie tytoniu jest bardzo istotnym, podlegającym modyfikacji

czynnikiem wpływającym na stan zdrowia ludności.

Spośród osób objętych badaniem HEPRO, 24% (niemal 1/4) mieszkańców Warszawy paliło

codziennie, natomiast ok. 5% stanowili palacze okazjonalni, 60% nigdy nie paliło

papierosów. Mężczyźni znacznie częściej sięgali po papierosa - codziennie paliło prawie

30% mężczyzn i około 20% kobiet. Najwyższy odsetek palaczy zanotowano w przedziale

wiekowym 45 - 54 lata, gdzie do regularnego palenia przyznało się ponad 36% osób. Około

2% mniej paliło w grupie 55 i 64-latków. Najmniej palaczy 12% było w najmłodszej grupie do

25 roku życia. Najwięcej palących papierosy (ponad 60%) znajdowało się w grupie badanych

z wykształceniem zasadniczym zawodowym i podstawowym. Ponadto osoby mające

trudniejszą sytuację materialną częściej paliły papierosy – codziennie paliło 40%

respondentów w najtrudniejszej sytuacji oraz około 30% mających trudności finansowe.

Wśród palących badanych 17% uznało rzucenie palenia za bardzo ważne, zaś 16% za

zupełnie nieistotne, 6% ankietowanych nie miało zdania w tej kwestii. Pozostali mieszkańcy

Warszawy 61% uznali rzucenie palenia za istotne. Są to korzystne, ale daleko

niewystarczające tendencje.

Alkohol

Alkohol jest przyczyną wielu różnorodnych problemów społecznych i zdrowotnych, których

rozpowszechnienie jest ściśle związane z wielkością spożycia. Problemy zdrowotne dotyczą

zarówno zdrowia fizycznego jak i psychicznego. Wśród nich istotną rolę odgrywa

uzależnienie od alkoholu. Nadmierne spożywanie alkoholu związane jest ze zwiększonym

ryzykiem wystąpienia licznych chorób: marskości wątroby, chorób sercowo-naczyniowych.

26

W omawianym badaniu konsumpcja alkoholu była bardziej rozpowszechniona wśród

mężczyzn niż kobiet. Głównym aspektem związanym ze spożywaniem alkoholu jest problem

tzw. „weekendowego upijania się”. Ilość wypijanego alkoholu wzrasta (do 32% dla mężczyzn

i 13% dla kobiet) w dniach wolnych od pracy. Najwięcej osób spożywających alkohol

występowało w grupie osób pomiędzy 25 a 34 rokiem życia. Spośród badanych 7% osób

uznało konieczność ograniczenia spożywania alkoholu za bardzo ważny problem. Dla niemal

40% było to zupełnie nieistotne.

Używanie substancji psychoaktywnych

W Warszawie liczba osób uzależnionych od substancji psychoaktywnych jest trudna do

oszacowania. Liczbę okazjonalnych użytkowników narkotyków w Warszawie można

szacować na około 110 tys. osób, w tym 70 tys. w wieku 16 – 24 lata. Liczbę problemowych

użytkowników narkotyków można szacować na 4000 – 10 000 osób. W grudniu 2005 roku

w Warszawie było:

652 osoby seropozytywne używające narkotyków w iniekcjach,

1500 – 2750 osób problemowych użytkowników opiatów,

1200 – 2200 problemowych użytkowników opiatów w iniekcjach,

1100 – 2300 problemowych użytkowników opiatów chętnych do podjęcia leczenia

substytucyjnego,

300 pacjentów rocznie uczestniczy w trzech programach substytucyjnych, które

funkcjonują na terenie m.st. Warszawy

Z danych zawartych w Raporcie pt.: „Oszacowanie występowania chorób zakaźnych

(wirusowe zapalenie wątroby typu C i B, HIV wśród narkomanów przyjmujących środki

odurzające w iniekcjach w miastach o różnym stopniu realizacji programów redukcji szkód”

(M. Rosińska Państwowy Zakład Higieny 2004 r.) wynika, że w Warszawie w grupie osób,

które choć raz przyjęły narkotyk dożylnie 16% z nich to osoby zakażone wirusem HIV,

a 60% to osoby zakażone wirusowym zapaleniem wątroby typu C. Wzrost spożycia

substancji psychoaktywnych dotyczy głównie osób młodszych, które nie są jeszcze

uzależnione, ale narażają się na ryzyko związane z problemowym przyjmowaniem substancji

droga dożylną. W 2004 roku współczynnik zgonów z przedawkowania narkotyków

w Warszawie wynosił 1,7 na 100 000 ludności i był wyższy niż dla Polski (0,6 na 100 000

ludności). W 2005 roku według danych Urzędu Statystycznego w Warszawie z powodu

zażywania substancji psychoaktywnych zmarło 46 osób.

27

Istnieje potrzeba intensyfikacji działań w zakresie ograniczenia popytu na narkotyki,

szczególnie wśród okazjonalnych użytkowników substancji psychoaktywnych oraz osób

używających ich problemowo.

Ryc. 7. Zgony z powodu przedawkowania narkotyków (współczynniki na 100 tys. mieszkańców).

Źródło: Janusz Sierosławski – Instytut Psychiatrii i Neurologii: Oszacowanie liczby problemowych użytkowników narkotyków.

Aktywność fizyczna

Aktywność fizyczna to nie tylko uprawianie sportów, jak jogging czy pływanie, ale także

większa aktywność podczas wykonywania codziennych, rutynowych obowiązków.

Nieaktywny styl życia jest powiązany bezpośrednio z podwyższonym ryzykiem chorób

sercowo-naczyniowych. Brak aktywności podnosi ryzyko otyłości, występowania cukrzycy,

nadciśnienia i nadmiernego poziomu złego cholesterolu we krwi. Natomiast zachowując

zwiększoną aktywność fizyczną poprawia się stan zdrowia psychicznego oraz

samopoczucie. Pozwala to na lepsze radzenie sobie ze stresem oraz poprawę samooceny.

28

W badaniu HEPRO najwięcej mieszkańców Warszawy spędzało czas wolny wykonując

lekkie ćwiczenia (spacery, dojazd rowerem do pracy lub praca w ogródku). Intensywnie

uprawiało sport (kilka razy w tygodniu) 7% badanych, natomiast 11% ćwiczyło lub

wykonywało ciężkie prace fizyczne, przez co najmniej 4 godziny w tygodniu. Niemal 1/4

oceniła aktywność fizyczną jako bardzo istotną. Zaledwie 6% osób uznało tę kwestię za

mniej ważną. Poziom aktywności fizycznej w widoczny sposób spadał wraz ze wzrostem

wieku badanych. O ile intensywnie sport uprawiało ok. 12% osób z grupy wiekowej do 34 lat,

to wśród 35 – 44-latków było to ok. 6%. Zaledwie ok. 5% mieszkańców w wieku 55 - 64 lata

wykonywało ćwiczenia fizyczne. Wzrastała również liczba osób preferujących bierny

wypoczynek – z 18% w grupie najmłodszej, do ponad 58% w najstarszej grupie. Poziom

wykształcenia także miał wpływ na sposób spędzania wolnego czasu oraz podejmowanie

aktywności fizycznej. Najwięcej mieszkańców intensywnie uprawiających sport było wśród

osób z wykształceniem podstawowym (12,64%) i wyższym (7,58%). Ponad połowa osób

(54,64%) z wykształceniem zasadniczym zawodowym preferowała bierny sposób spędzania

wolnego czasu.

Odżywianie

Zgodnie z definicją Światowej Organizacji Zdrowia (Word Health Organization - WHO)

otyłość jest rezultatem niepożądanego przyrostu masy ciała, spowodowanego dodatnim

bilansem energetycznym – spożywaniem większej ilości kalorii niż jest zużywane przez daną

osobę. Otyłość zwiększa ryzyko rozwoju wielu chorób, m.in.: cukrzycy insulinoniezależnej,

choroby wieńcowej, nadciśnienia tętniczego oraz pojawienia się problemów

psychospołecznych. W Europejskim Regionie WHO nadmierna masa ciała stanowi

przyczynę jednego miliona zgonów rocznie.

W badaniu HEPRO nawyki żywieniowe mieszkańców Warszawy badano poprzez

rozpoznanie częstości spożywania określonych grup produktów spożywczych ważnych dla

utrzymania zdrowia takich, jak: warzywa, owoce, pieczywo z pełnego ziarna oraz ryby. Na

podstawie wzrostu i masy ciała ankietowanych określono wskaźnik masy ciała (BMI)

mieszkańców Miasta. Obliczenia te umożliwiły analizę częstości występowania nadwagi

i otyłości w badanej populacji. Nadmiar masy ciała występował u 32% badanych

mieszkańców. Wskaźnik masy ciała większości badanych (63%) był w granicach normy

(norma BMI 18,5 – 24,9). Wraz z wiekiem ankietowanych wzrastał odsetek osób z nadwagą

i otyłością. Częstość występowania nadwagi i otyłości korelowała z wykształceniem

warszawiaków i dominowała wśród osób z wykształceniem podstawowym (34,12%)

i zasadniczym zawodowym (51,58%).

29

Zdrowie psychiczneZdrowie psychiczne jest określane jako harmonia w obrębie struktury osobowości, harmonia

ze środowiskiem społecznym, dobre samopoczucie, zdolność do pracy, miłości i działalności

twórczej. W ostatnich latach zwiększa się liczba osób zgłaszających się po pomoc

psychologiczno – psychiatryczną. Wzrasta także występowanie zaburzeń depresyjnych oraz

problemów spowodowanych piciem alkoholu i przyjmowaniem substancji psychoaktywnych.

Znaczna liczba osób (70%) w badaniu HEPRO uskarżała się na odczuwanie stresu w życiu

codziennym. Wraz z wiekiem wrastała częstotliwość odczuwania stresu osiągając najwyższe

wartości w grupie wiekowej 35 – 44 oraz 45 – 54-latków. Najczęściej uskarżały się na niego

osoby po studiach lub szkole średniej. Istotnym elementem przeciwdziałania powstawaniu

niekorzystnych czynników psychicznych jest wsparcie społeczne ze strony rodziny

i przyjaciół. W populacji warszawskiej obserwuje się niekorzystne trendy w tym zakresie.

Osoby badane uskarżały się na samotność i brak wsparcia ze strony najbliższych.

Zdrowie ludzi starszych

Obserwowane w Warszawie zjawisko starzenia się społeczeństwa ma istotny wpływ na

kształtowanie się zachorowalności i chorobowości. Mieszkańcy po 65 roku życia

w największym stopniu korzystają z różnego rodzaju świadczeń medycznych udzielanych

zarówno w ramach lecznictwa otwartego, jak i zamkniętego. Według prognozy do 2030 roku

zwiększy się liczebność starszych mieszkańców Warszawy. Oznacza to duże potrzeby

zdrowotne w zakresie opieki nad osobami starszymi, przewlekle chorymi

i niepełnosprawnymi.

W badaniu HEPRO ponad 46% badanych mieszkańców w wieku powyżej 55 lat, cierpi na

chroniczną chorobę lub inną przewlekłą przypadłość, przy czym dla 22% całej populacji

powyżej 55 lat dolegliwości te stanowiły znaczne utrudnienie w codziennym funkcjonowaniu.

Największym problemem są dolegliwości związane z chorobami układu mięśniowo-

szkieletowego. Na bóle kręgosłupa cierpiała zgodnie z własnymi wskazaniami prawie połowa

mieszkańców, a dodatkowo prawie 14% doświadczyło takich dolegliwości

w przeszłości. Drugim co do częstotliwości schorzeniem wśród osób powyżej 55 lat było

nadciśnienie tętnicze.

Istotnym elementem charakterystyki tej grupy w kontekście stanu zdrowia jest zwiększający

się indeks masy ciała. Osób z prawidłową masą ciała w tej grupie jest mniej niż mających

nadwagę lub otyłość. Dodatkowo dla ponad 20% mieszkańców z tej grupy zmiana wagi ciała

jest bardzo istotna. Przeważająca większość pytanych pragnęłaby schudnąć.

30

Osoby zaliczane do starszej populacji Warszawy rzadziej spędzają swój czas wolny

w sposób aktywny – ok. 56% powyżej 55 lat, odpoczywa głównie przed telewizorem,

czytając książkę. W całej populacji odsetek tak organizujących sobie czas wolny osób sięgał

39%. Sport intensywnie uprawia ok. 2% 55-latków i starszych mieszkańców (7% w populacji

badanej), a lekki trening podejmowało ok. 30% badanych mieszkańców (wobec 39% w całej

grupie).

Ocena stanu opieki, kondycji zdrowotnej osób starszych w Warszawie oraz trendów

demograficznych była podstawą do opracowania pilotażowego: Miejskiego Systemu Opieki

Geriatrycznej na lata 2008 – 2011. Głównym założeniem projektu jest:

1. Zapewnienie starszym mieszkańcom Miasta pełnej opieki medycznej, a także

umożliwienie im kontynuacji aktywnego życia i pozostanie osobą sprawną, jak

najdłużej zdolną do samodzielnego życia.

2. Profilaktyka chorób typowych dla wieku podeszłego, która pozwoli na utrzymanie

bardziej zdrowego społeczeństwa, a co za tym idzie do obniżenia kosztów

ponoszonych przez Państwo na leczenie i rehabilitację.

W pilotażu będą brały udział trzy ośrodki opieki dziennej wraz z poradnią geriatryczną oraz

z domową opieką geriatryczną w trzech dzielnicach: Żoliborz, Praga Północ, Wola (są to

najstarsze pod względem demograficznym dzielnice m.st. Warszawy). Wypracowany model

pracy i świadczenia usług zdrowotnych, psychologicznych pielęgnacyjnych i innych oraz

stworzenie warunków środowiskowych minimalizujących bariery m.in. architektoniczne,

będzie modelem pracy dla pozostałych ośrodków dla osób starszych.

5. Sytuacja zdrowotna mieszkańców m.st. Warszawy

Według danych Urzędu Statystycznego w Warszawie liczba porad w poradniach

podstawowej opieki zdrowotnej w 2006 roku wynosiła 14 994 790. W zakresie podstawowej

opieki zdrowotnej notuje się znaczną tendencję wzrostową w liczbie udzielonych porad

wzrost o ok. 3 086 w porównaniu z 2000 rokiem. W 2006 roku udzielono 8 634 720 porad

specjalistycznych. Wzrasta również liczba porad stomatologicznych. W roku 2006 z wizyty

u stomatologa skorzystało 1 643, 5 osób. W miejskich ośrodkach leczenia uzależnień

leczono 6 065 pacjentów.

Tabela 14. Ambulatoryjna opieka zdrowotna w m. st. Warszawie.

WYSZCZEGÓLNIENIE 2000 2003 2004 2005 2006

w tys.

31

Udzielone porady (w ciągu roku) 11908,8 13766,1 13 905,2 13 093,7 14 994,8

Lekarskie 10631,8 12150,2 12219,4 11601,4 13 351,3w tym specjalistyczne x x x x 8 634,7stomatologiczne 1277,0 1615,9 1685,9 1492,4 1 643,5Porady udzielone na 1 mieszkańca 7,1 8,2 8,2 7,7 x

lekarskie 6,3 7,2 7,2 6,8 xstomatologiczne 0,8 1,0 1,0 0,9 xŹródło: Rocznik Statystyczny Warszawy 2006, dane za 2006 r. US w Warszawie stan na dzień 23.07.2007 r.Tabela 15. Świadczenia udzielone w 2006 r. w zakładach opieki zdrowotnej dla

których m.st. Warszawa jest organem założycielskim.

Zakłady Opieki Zdrowotnej 2006 r.Szpitale:Liczba pacjentów hospitalizowanych ogółem 140561w tym dzieci 7586

Liczba pacjentów przyjętych w poradniach przyszpitalnych 282436w tym dzieci 30667Liczba pacjentów w lecznictwie otwartym:w poradniach specjalistycznych 1940798nocna pomoc lekarska 72091dyżury sobotnio-niedzielne i świąteczne 90754Zakłady Opiekuńczo-Lecznicze:liczba przyjętych pacjentów 274Ośrodki leczenia uzależnień:liczba pacjentów 6065

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Biura Polityki Zdrowotnej Urzędu m. st. Warszawy.

Główne problemy zdrowotne

Główne problemy zdrowotne populacji Warszawy stanowią w większości choroby będące

najczęstszymi przyczynami zgonów. Do najważniejszych przyczyn zgonów mieszkańców

Warszawy w 2005 roku (brak danych w GUS za 2006 r.) należały: choroby układu krążenia

(37,4% ogółu zgonów), nowotwory (28,0%), choroby układu oddechowego (6,9%), przyczyny

zewnętrzne (5,9%), choroby układu pokarmowego (5,6% ogółu zgonów).

W opracowaniach Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), umieralność osób przed 65 rokiem

życia przyjmuje się za umieralność przedwczesną. Problem przedwczesnej umieralności

w większym stopniu dotyczy mężczyzn (8,5% ogółu zgonów) niż kobiet (5,8% ogółu

zgonów). W 2005 roku w Warszawie zmarło 2 521 osób w przedziale wieku 60 - 69 lat, co

stanowi 14,3 % ogółu zgonów. Obserwuje się duże różnice w poziomie umieralności ogółu

mieszkańców poszczególnych dzielnic Warszawy. Charakter tego zróżnicowania częściowo

wynika z różnic w strukturze wieku mieszkańców, co szczególnie wyraźnie zaznacza się

w przypadku poziomu umieralności mieszkańców Śródmieścia, Woli i Pragi Północ.

32

Natomiast Wilanów i Ursynów są dzielnicami, których mieszkańcy są najmniej narażeni na

ryzyko zgonów.

Tabela 16. Zgony według płci i wieku w m.st. Warszawie w latach 2000 – 2005.

WYSZCZEGÓLNIENIEo – ogółemm - mężczyźnik - kobiety

LATA

2000 2003 2004 2005

OGÓŁEM o 17551 17816 17464 17613 m 8748 8789 8638 8695

k 8803 9027 8826 8918w wieku:0 – 4 lata o 92 92 97 81

m 57 59 64 54 k 35 33 33 27

5 – 9 lat o 6 10 5 9 m 3 3 3 5 k 3 7 2 4

10 – 14 lat o 14 9 8 12 m 9 4 6 10 k 5 5 2 2

15 – 19 lat o 41 46 37 41m 30 33 27 24k 11 13 10 17

20 – 29 lat o 194 183 175 200m 144 141 138 164k 50 42 37 36

30 – 39 lat o 294 234 261 256 m 214 169 195 196 k 80 65 66 60

40 – 49 lat o 1172 904 921 861m 777 590 637 585k 395 314 284 276

50 – 59 lat o 1732 1985 2041 2110 m 1163 1319 1353 1376 k 569 666 688 734

60 – 69 lat o 3306 2753 2572 2521 m 2019 1637 1523 1498 k 1287 1116 1049 1023

70 lat i więcej o 10700 11600 11347 11521 m 4332 4833 4692 4783 k 6368 6767 6655 6738

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych – Rocznik Statystyczny Warszawy 2006 r.

33

Ryc. 8. Zgony według głównych przyczyn w dzielnicach m. st. Warszawy w 2005 r. (współczynnik na 100 tys. ludności)

0

100

200

300

400

500

600

700

800

Bem

owo

Bia

łołę

ka

Bie

lany

Mok

otów

Och

ota

Pra

ga P

ołud

nie

Pra

ga P

ółno

c

Rem

bertó

w

Śró

dmie

ście

Targ

ówek

Urs

us

Urs

ynów

Waw

er

Wes

oła

Wila

nów

Wło

chy

Wol

a

Żolib

orz


wsp

ółcz

ynni

k zg

onów

na 1

00 ty

s. lu

dnoś

ci w

edłu

g gł

ówny

ch p

rzyc

zyn

nowotwory

choroby układu krążenia

zewnętrzne przy czy nyzachorowania i zgony

choroby układuoddechowego

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych US w Warszawie z dnia 23.07.2007.

Choroby układu krążenia

Stanowią najważniejszą przyczynę umieralności wśród kobiet i mężczyzn w Warszawie.

W 2005 roku z powodu chorób układu krążenia zmarło 6 593 osoby, co stanowi 37,4% ogółu

zgonów mieszkańców Warszawy (388 zgonów na 100 tys. ludności). Dominującą przyczyną

zgonów w tej grupie chorób jest choroba niedokrwienna serca (15,4% ogółu zgonów),

w mniejszym stopniu choroby naczyń mózgowych, które były odpowiedzialne za 9,0%

wszystkich zgonów warszawiaków.

Choroby układu krążenia stanowiły największe zagrożenie życia dla mieszkańców Żoliborza

(678 zgonów na 100 tys. ludności), Woli (598 zgonów na 100 tys. ludności), Śródmieścia

(592 zgony na 100 tys. ludności) i Pragi Północ (512 zgonów na 100 tys. ludności).

34

Natomiast w korzystnej sytuacji pod tym względem byli mieszkańcy Ursynowa (129 zgonów

na 100 tys. ludności), Wilanowa (183 zgony na 100 tys. ludności) i Bemowa (208 zgonów na

100 tys. ludności).

Pomimo ogólnego trendu spadkowego zgonów z powodu chorób układu krążenia, nadal

stanowią one istotne zagrożenie dla życia i zdrowia mieszkańców. Istnieje zatem ogromna

potrzeba oddziaływań edukacyjnych i prewencyjnych w celu minimalizowania chorób

sercowo – naczyniowych.

Tabela 17. Umieralność z powodu chorób układu krążenia w latach 2002 – 2005.

Przyczyny zgonówLata

2002 2003 2004 2005

Choroby układu krążenia w tym:

ogółem 7091 7133 6729 6593

mężczyźni 3073 3101 2943 2853

kobiety 4018 4032 3786 3740

choroba nadciśnieniowa

ogółem 110 120 155 150

mężczyźni 41 49 56 58

kobiety 69 71 99 92

choroba niedokrwienna serca

ogółem 2877 2897 2768 2711

mężczyźni 1325 1282 1303 1234

kobiety 1552 1615 1465 1477

choroby naczyń mózgowych

ogółem 1773 1746 1574 1589

mężczyźni 701 712 613 631

kobiety 1072 1034 961 958

miażdżyca

ogółem 555 524 405 396

mężczyźni 154 159 112 118

kobiety 401 365 293 278


Ryc. 9. Zgony z powodu chorób krążenia w latach 2002-2005 (współczynnik na 100 tys. ludności).

35


Ryc. 10. Liczba zgonów z powodu chorób układu krążenia w dzielnicach m.st. Warszawy w 2005 r. (współczynnik na 100 tys. ludności)

0

100

200

300

400

500

600

700

800

Bem

owo

Biał

ołęk

a

Biel

any

Mok

otów

Och

ota

Prag

a Po

łudn

ie

Prag

a Pó

łnoc

Rem

bertó

w

Śród

mie

ście

Targ

ówek

Urs

us

Urs

ynów

Waw

er

Wes

oła

Wila

nów

Wło

chy

Wol

a

Żolib

orz


wsp

ółcz

ynni

k zg

onów

na

100

tys.

ludn

ości

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Statystycznego w Warszawie z dnia 23.07.2007.

Choroby nowotworowe

36

Stanowią drugą przyczynę zgonów w Warszawie. W 2005 roku z ich powodu zmarło 4 946

mieszkańców, co stanowi 28,0% ogółu zgonów w Warszawie (291 zgonów na 100 tys.

ludności). Wśród nowotworów złośliwych największe zagrożenie życia dla mieszkańców

stanowią nowotwory tchawicy, oskrzeli i płuc, z powodu których w 2005 roku zmarło

w Warszawie 1 131 osób, co stanowi 6,4% ogółu zgonów mieszkańców. Drugą przyczynę

stanowi nowotwór jelita grubego, który był odpowiedzialny za 538 zgonów (3,0% ogółu

zgonów mieszkańców). W 2005 roku z powodu nowotworu sutka zmarło 316 kobiet,

z powodu nowotworu żołądka zmarły 232 osoby.

Nowotwory złośliwe stanowiły największe zagrożenie dla życia mieszkańców Żoliborza

(464 zgony na 100 tys. ludności), Śródmieścia (392 zgony na 100 tys. ludności) i Pragi

Północ (376 zgonów na 100 tys. ludności). Najmniejsze zagrożenie stanowiły dla

mieszkańców Białołęki (103 zgony na 100 tys. ludności), Ursynowa (126 zgonów na 100 tys.

ludności) i Wesołej (157 zgonów na 100 tys. ludności).

Liczba zachorowań na nowotwory złośliwe systematycznie wzrasta mimo prowadzonych

bezpłatnych badań profilaktycznych, skierowanych do różnych grup wiekowych.

Rozpoznanie nowotworu we wczesnej fazie można w wielu przypadkach wyleczyć,

a w wielu innych przedłużyć i poprawić jakość życia. Ponadto na podstawie prognozy do

2030 roku należy spodziewać się znacznego wzrostu liczby zachorowań na nowotwory

złośliwe w populacji Warszawy, z uwagi na przewidywany wzrost liczby ludności

w najstarszych grupach wiekowych i zależność między zachorowalnością na nowotwory

złośliwe a wiekiem.

Tabela 18. Umieralność z powodu nowotworów złośliwych w latach 2002 – 2005.

Przyczyna zgonuLata

2002 2003 2004 2005

Choroby nowotworowe

ogółem 4941 4910 4918 4946

mężczyźni 2513 2518 2564 2514

kobiety 2428 2392 2354 2432


Tabela 19. Najczęstsze nowotwory złośliwe w populacji Warszawy w 2005 roku.

37

Umiejscowienie nowotworu

Zgony z powodu nowotworów złośliwych w 2005 r.

Liczby bezwzględne % zgonów

Ogółem 4946 100

Tchawica, oskrzela i płuca 1131 22,86

Jelito grube 538 10,9

Sutek 316 6,4

Żołądek 232 4,7

Trzustka 223 4,5

Gruczoł krokowy 187 3,9

Mózg 154 3,1

Pęcherz moczowy 144 2,9

Jajnik 134 2,7

Białaczka 132 2,7

Wątroba i przewody żółciowe wewnątrzwątrobowe 121 2,4

Szyjka macicy 89 1,8

Chłoniaki nieziarnicze 88 1,7

Warga, jama ustna i gardło 86 1,7

Przełyk 74 1,5

Szpiczak mnogi 70 1.4

Krtani 54 1,0

Skóra 38 0,8


Ryc. 11. Zgony z powodu wybranych nowotworów złośliwych w roku 2005(współczynnik na 100 tys. ludności)

38


Ryc. 12. Zgony z powodu nowotworów złośliwych w dzielnicach m. st. Warszawy w 2005 r. (współczynnik na 100 000 ludności)

0 100 200 300 400 500

Bemowo

Białołęka

Bielany

Mokotów

Ochota

Praga Południe

Praga Północ

Rembertów

Śródmieście

Targówek

Ursus

Ursynów

Wawer

Wesoła

Wilanów

Włochy

Wola

Żoliborz

dzie

lnic

e m

. st.

War

szaw

y

współczynnik zgonów na 100 tys. ludności


Choroby układu oddechowego

39

Choroby układu oddechowego w 2005 roku były przyczyną 6,9% wszystkich zgonów

mieszkańców Warszawy. W roku 2005 zmarło w Warszawie z ich powodu 1 214 osób (71

zgonów na 100 tys. ludności). Liczba zgonów z powodu tych chorób systematycznie wzrasta

i w porównaniu do roku 2002 wzrosła o 243 zgony. Na choroby układu oddechowego chorują

częściej kobiety niż mężczyźni. Ponad połowa (67,8%) z tej grupy przyczyn jest

przypisywana zapaleniom płuc. Natomiast w mniejszym stopniu przyczyną zgonów są

przewlekłe choroby układu oddechowego. W 2005 roku z powodu przewlekłych chorób dróg

oddechowych zmarły 263 osoby, co stanowi 1,5% ogółu zgonów w Warszawie.

W Polsce liczba chorych na przewlekłą obturacyjną chorobę płuc (POChP) sięga 2 mln osób

(około 5% kobiet i 10% mężczyzn ogólnej populacji). Według Światowej Organizacji Zdrowia

POChP zajmuje czwarte miejsce wśród przyczyn zgonów na świecie.

Choroby układu oddechowego stanowiły największe zagrożenie dla życia mieszkańców

Śródmieścia (115 zgonów na 100 tys. ludności), Pragi Południe (109 zgonów na 100 tys.

ludności) i Ochoty (104 zgony na 100 tys. ludności). Natomiast najmniejsze zagrożenie

stanowiły dla życia mieszkańców Ursynowa (11,2 zgony na 100 tys. ludności), Białołęki (21

zgonów na 100 tys. ludności) i Wilanowa (27 zgonów na 100 tys. ludności).

Tabela 20. Umieralność z powodu chorób układu oddechowego w latach 2002 – 2005.

Przyczyna zgonuLata

2002 2003 2004 2005

Choroby układu oddechowego

w tym:

ogółem 976 1099 1082 1214

mężczyźni 478 509 483 574

kobiety 498 590 599 640

zapalenie płuc ogółemx x x

828

przewlekłe choroby dolnych dróg oddechowych ogółemx x x

263

grypa ogółemx x x

9


40

Ryc. 13. Zgony z powodu chorób układu oddechowego w dzielnicach m. st.Warszawy w 2005 r. (współczynnik na 100 tys. ludności)

0

20

40

60

80

100

120

140

Bem

owo

Biał

ołęk

a

Biel

any

Mok

otów

Och

ota

Prag

a Po

łudn

ie

Prag

a Pó

łnoc

Rem

bertó

w

Śród

mie

ście

Targ

ówek

Urs

us

Urs

ynów

Waw

er

Wes

oła

Wila

nów

Wło

chy

Wol

a

Żolib

orz


wsp

ółcz

ynni

k zg

onów

na

100

tys.

ludn

ości


Przyczyny zewnętrzne zgonów

Z powodu przyczyn zewnętrznych w 2005 roku zmarło w Stolicy 1038 osób, co stanowi

5,9 % ogółu zgonów. (61 zgonów na 100 tys. ludności). Wśród przyczyn zewnętrznych do

największych zagrożeń życia zaliczają się wypadki komunikacyjne, z powodu których

w 2005 roku zmarło 2190 mieszkańców, co stanowi 12,4% ogółu zgonów w Warszawie (129

zgonów na 100 tys. ludności), w mniejszym stopniu upadki (1,3% ogółu zgonów)

i samobójstwa (1% ogółu zgonów). Liczba ofiar wypadków wzrosła o 224 osoby

w porównaniu z 2004 rokiem. W 2005 roku 109 wypadków było spowodowane przez

nietrzeźwych kierujących. Stały wzrost liczby pojazdów, duża prędkość, utrzymująca się

liczba kierujących po spożyciu alkoholu wpływa na stan wypadkowości. Wskazuje to na

konieczność wprowadzenia intensywnych działań prewencyjnych.

Zewnętrzne przyczyny zgonów były największym zagrożeniem dla życia mieszkańców Pragi

Północ (124 zgony na 100 tys. ludności), Woli (111 zgonów na 100 tys. ludności)

41

i Śródmieścia (73 zgony na 100 tys. ludności). Natomiast najmniejsze zagrożenie stanowiły

dla życia mieszkańców Wilanowa (27 zgonów na 100 tys. ludności), Ursynowa (28 zgonów

na 100 tys. ludności) i Białołęki (33 zgony na 100 tys. ludności).

Tabela 21. Zgony z powodu zewnętrznych przyczyn w latach 2002 – 2005.

Przyczyna zgonuLata

2002 2003 2004 2005

Zewnętrzne przyczyny zachorowania i zgonu:

ogółem 1059 1064 1017 1038

mężczyźni 691 695 667 659

kobiety 368 369 350 379

w tym: samobójstwa

ogółem 162 169 173 176

mężczyźni 130 135 139x

kobiety 32 34 34x

Ofiary wypadków komunikacyjnych ogółem 2450 2219 1966 2190

Upadki ogółem x x x 230


Ryc. 14. Zgony z powodu zewnętrznych przyczyn w dzielnicach m.st. Warszawy w 2005 r. (współczynnik na 100 tys. ludności)

0

20

40

60

80

100

120

140

Bem

owo

Biał

ołęk

a

Biel

any

Mok

otów

Och

ota

Prag

a Po

łudn

ie

Prag

a Pó

łnoc

Rem

bertó

w

Śród

mie

ście

Targ

ówek

Urs

us

Urs

ynów

Waw

er

Wes

oła

Wila

nów

Wło

chy

Wol

a

Żolib

orz


wsp

ółcz

ynni

k zg

onów

na

100

tys.

ludn

ości

42


Ryc.15. Zewnętrzne przyczyny zgonów w latach 2002 – 2005 (współczynnik na 100 tys. ludności).

0

20

40

60

80

100

120

140

160

2002 2003 2004 2005

lata

wsp

ółcz

ynni

k zg

onów

na

100

tys.

ludn

ości

Ofiary w ypadkówkomunikacyjnych

Zew nętrzne przyczynyzachorow ania i zgonu

Samobójstw a


5.1. Inne problemy zdrowotne

Choroby układu pokarmowego

Choroby układu pokarmowego były w 2005 roku odpowiedzialne za 996 zgonów

mieszkańców Warszawy, co stanowi 5,65% ogółu zgonów (59 zgonów na 100 tys. ludności).

Główny udział w tej grupie przyczyn mają choroby wątroby, z powodu których w 2005 roku

zmarły 364 osoby. Liczba zgonów, z powodu chorób układu pokarmowego systematycznie

wzrasta w porównaniu z 2002 rokiem wzrosła o 122 zgony.

43

Choroby układu pokarmowego były największym zagrożeniem dla życia mieszkańców

Żoliborza (97 zgonów na 100 tys. ludności), Pragi Północ (94 zgony na 100 tys. ludności)

i Woli (79 zgony na 100 tys. ludności). Natomiast najmniejsze zagrożenie stanowiły dla życia

mieszkańców Rembertowa (22 zgony na 100 tys. ludności), Ursusa (26 zgonów na 100 tys.

ludności) i Ursynowa (27 zgonów na 100 tys. ludności). Brak danych w Urzędzie

Statystycznym w Warszawie odnośnie zgonów w dzielnicy Wilanów uniemożliwił porównanie

zagrożenia życia mieszkańców tej Dzielnicy.

Tabela 22. Zgony z powodu chorób układu pokarmowego w latach 2002 – 2005.

Przyczyna zgonuLata

2002 2003 2004 2005

Choroby układu pokarmowego

ogółem 874 961 977 996

mężczyźni 427 463 472 517

kobiety 447 498 505 479

w tym :choroby wątroby (głównie marskość)

ogółem 321 325 358 364

mężczyźni 194 210 223 x

kobiety 127 115 135 x


Ryc. 16. Zgony z powodu chorób układu trawiennego w dzielnicach m. st. Warszawy w 2005 r. (współczynnik na 100 tys. ludności)

44

brak

dan

ych

0

20

40

60

80

100

120

Bem

owo

Biał

ołęk

a

Biel

any

Mok

otów

Och

ota

Prag

a Po

łudn

ie

Prag

a Pó

łnoc

Rem

bertó

w

Śród

mie

ście

Targ

ówek

Urs

us

Urs

ynów

Waw

er

Wes

oła

Wila

nów

Wło

chy

Wol

a

Żolib

orz


wsp

ółcz

ynni

k zg

onów

na

100 t

ys. l

udno

ści


Cukrzyca

Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) uznała cukrzycę za chorobę społeczną wywierającą

decydujący wpływ na ogólny stan zdrowia społeczeństwa. W Polsce cukrzycą dotkniętych

jest ok. 2 milionów osób (ok. 5% ludności). Cukrzyca jest rozpoznawana, jak i leczona

u około 60-70% chorych, natomiast nieznana (utajona) i nieleczona pozostaje u 30-40%

wszystkich chorych. Według prognozy WHO liczba chorych na cukrzycę w ciągu najbliższych

25 lat może wzrosnąć do ok.10% populacji, w Polsce będzie to stanowić

ok. 4 mln chorych (dane Ministerstwa Zdrowia).

W roku 2005 z powodu cukrzycy zmarło 220 mieszkańców Warszawy, co stanowi 1,25%

ogółu zgonów (13 zgonów na 100 tys. ludności). Trudno odnieść się do natężenia zgonów

z powodu cukrzycy w poszczególnych dzielnicach z uwagi na brak danych w Urzędach

Statystycznych (stan w dniu 23 lipca 2007 r.)

Częstość zachorowań na cukrzycę zwiększa się wraz z wiekiem i zależy od wielu czynników,

takich jak wpływy genetyczne, infekcje wirusowe, otyłość, brak aktywności ruchowej, niektóre

toksyny. U dzieci i młodzieży występuje cukrzyca typu 1. Jest to najcięższa forma kliniczna

choroby. W Europie choruje na tę postać cukrzycy przeciętnie 10 -15 osób na 100 tys.

ludności.

Tabela 23. Zgony z powodu cukrzycy w latach 2002 – 2005.

45

Przyczyna zgonuLata

2002 2003 2004 2005

Cukrzyca

ogółem 227 236 233 220

mężczyźni 102 100 99108

kobiety 125 136 134112


Ryc. 17. Zgony z powodu cukrzycy w dzielnicach m. st. Warszawy w 2005 r. (współczynnik na 100 tys. ludności)

brak

dan

ych

brak

dan

ych

brak

dan

ych

0

5

10

15

20

25

30

Bem

owo

Biał

ołęk

a

Biel

any

Mok

otów

Och

ota

Prag

a Po

łudn

ie

Prag

a Pó

łnoc

Rem

bertó

w

Śród

mie

ście

Targ

ówek

Urs

us

Urs

ynów

Waw

er

Wes

oła

Wila

nów

Wło

chy

Wol

a

Żolib

orz


wsp

ółcz

ynni

k zg

onów

na

100 t

ys. l

udno

ści

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych US w Warszawie z dnia 23.07.2007r.

Choroby zakaźne

Choroby zakaźne w 2005 roku były odpowiedzialne za 140 zgonów mieszkańców Warszawy,

co stanowi 0,79% ogółu zgonów. Obserwowany jest od szeregu lat spadek zapadalności na

choroby zakaźne. W zwalczaniu chorób zakaźnych znaczącą rolę odgrywają szczepienia

ochronne. Jednak choroby te nadal pozostają poważnym problemem szczególnie ze

względu na masowe przemieszczanie się ludności. Dotyczy to szczególnie: gruźlicy,

zakażeń pokarmowych, wirusowego zapalenia wątroby (WZW) oraz zakażenia wirusem HIV.

46

Według danych Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w m.st. Warszawie

w 2006 roku zarejestrowano 958 przypadków biegunki o różnej etiologii (wskaźnik

zapadalności wyniósł 57,4 na 100 tys. ludności). Wśród 958 przypadków biegunki 594 to

zachorowania dzieci do lat 2. Jest to wzrost w porównaniu do lat ubiegłych (wskaźnik

zapadalności 35,6 na 100 tys. ludności). Największy problemem były zakażenia szerzące się

droga pokarmową (zakażenia salmonellozowe), mimo, że liczba zachorowań w 2006 roku

zmniejszyła się w porównaniu do roku 2005. Wskaźnik zapadalności w roku

sprawozdawczym 2006 wyniósł 35,7 na 100 tys. ludności, a w 2005 roku wyniósł 51,9 na

100 tys. ludności. W 2006 roku zarejestrowano 11 przypadków wirusowego zapalenia

wątroby typu A (wskaźnik zapadalności wyniósł 0,66 na 100 tys. ludności). Obserwowany

jest spadek zachorowań na wirusowe zapalenie wątroby typu B, w 2006 roku zachorowało

42 mieszkańców, a w 2005 roku 62 osoby. Wzrasta liczba zachorowań na wirusowe

zapalenie wątroby typu C. W 2005 roku zarejestrowano 433 przypadki ( wskaźnik 25,9 na

100 tys. ludności), natomiast w roku 2006 zarejestrowano 587 (wskaźnik 34,9 na 100 tys.

ludności).

Tabela 24. Zgony z powodu chorób zakaźnych w latach 2002 – 2006.

Przyczyny zgonówLata

2002 2003 2004 2005

Choroby zakaźne i inwazyjne tym:

ogółem 132 155 176 140

mężczyźni 76 94 10375

kobiety 56 61 7365

Gruźlica układu oddechowego

ogółem 32 44 41 22

mężczyźni 23 32 3216

kobiety 9 12 96

Wirusowe zapalenie wątrobyogółem

xx x

15

Posocznicaogółem x x x

81

Choroba wywołana przez ludzki wirus upośledzenia odporności (HIV)

ogółem x x x11


47

Tabela 25. Zachorowania na wybrane choroby zakaźne mieszkańców m.st. Warszawy w latach 2005 - 2006.

Jednostka chorobowa

Rok 2005 Rok 2006

liczba zachorowań

zapadalność na 100 tys. ludności

liczba zachorowań

zapadalność na 100 tys. ludności

Salmonellozy 856 51,9 595 35,7Infekcje bakteryjne 927 55,7 958 57,4

Czerwonka 2 0,12 4 0,24WZW typu A 4 0,24 11 0,66WZW typu B 62 3,7 42 2,5WZW typu C 433 25,9 583 34,9

Źródło: dane Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w m.st. Warszawie „Ocena stanu sanitarnego-higienicznego oraz sytuacji epidemiologicznej m.st. Warszawy w roku 2006.

Choroby zawodowe

Skutkiem oddziaływania środowiska pracy na zdrowie zatrudnionych, w zależności od

rodzaju stosowanych technologii i zabezpieczeń, zwłaszcza warunków, w których

stwierdzane są przekroczenia dopuszczalnych normatywów higienicznych jest występowanie

chorób zawodowych. Według danych Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego

(PPIS) w m.st. Warszawie, na terenie objętym nadzorem przez PPIS liczba stwierdzonych

chorób zawodowych znacznie obniżyła się. W 2006 roku zaobserwowano blisko 3-krotny ich

spadek w stosunku do 1999 roku. W ciągu ostatnich kilku lat przeważały choroby zakaźne

oraz przewlekłe choroby narządu głosu.

Tabela 26. Najczęściej stwierdzane choroby zawodowe na w m.st. Warszawie w latach 2002 – 2006.

Rodzaj stwierdzonej choroby zawodowej

Liczba stwierdzonych chorób zawodowych w latach 2002 - 2006

2002 2003 2004 2005 2006Zatrucia ostre albo przewlekłe x x 1 2 2Pylice płuc 6 1 2 5 2Przewlekłe obturacyjne zapalenie oskrzeli 1 x 2 2 x

Alergiczny nieżyt nosa x 1 x x xPrzewlekłe choroby narządu głosu 3 11 9 12 14Choroby wywołane działaniem promieni jonizujących x x x 1 x

Choroby skóry 6 6 5 5 3Nowotwory złośliwe 1 x x 1 1Przewlekłe choroby układu ruchu x 3 3 2 2Przewlekłe choroby obwodowego układu nerwowego 4 x 3 4 4

Obustronny trwały ubytek słuchu 7 7 6 1 2Zespół wibracyjny 5 1 3 5 2Choroby układu wzrokowego 1 2 x 1 x

48

Choroby zakaźne pasożytnicze 35 34 33 33 22Pozostałe 5 5 x 1 2Razem 74 71 67 75 56

Źródło: dane Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w m.st. Warszawie „Ocena stanu sanitarnego-higienicznego oraz sytuacji epidemiologicznej m.st. Warszawy w roku 2006.

6. Podsumowanie

Do 2030 roku nastąpi istotne przesuniecie w proporcjach miedzy wiekiem ludności

Warszawy. Zmniejszeniu ulegnie liczba młodych mieszkańców do 18 roku życia, podczas

gdy w pozostałych grupach wiekowych obserwowany jest wzrost ludności.

W latach 2004 – 2006 nastąpił niewielki wzrost liczby urodzeń. W 2006 roku przyrost

naturalny wyniósł (-0,6) na 1000 ludności.

Wzrosła przeciętna długość życia mieszkańców Warszawy w 2006 roku dla mężczyzn

wynosiła 73,1 lat, a dla kobiet 80,6 lat.

Najwięcej bezrobotnych mieszkańców było w 2006 roku na Pradze Południe (13,9% ogółu

bezrobotnych), Mokotowie (11,7% ogółu bezrobotnych), Woli (9,9 % ogółu bezrobotnych).

W Stolicy największy odsetek osób z wykształceniem wyższym stanowili mieszkańcy

Ursynowa i Żoliborza. Natomiast z wykształceniem zasadniczym zawodowym największy

odsetek osób był na Pradze Północ i Targówku.

W 2006 roku zarejestrowano 17 363 zgony mieszkańców Warszawy. Liczba zgonów

utrzymuje się na stałym poziomie (liczba zgonów w 2005 r. 17 613). Najważniejszymi

przyczynami zgonów mieszkańców m.st. Warszawy w roku 2005 były:

1. Choroby układu krążenia, które były odpowiedzialne za 37,4% zgonów.

Dominującymi przyczynami w tej grupie zgonów była: choroba niedokrwienna serca

15,4% ogółu zgonów, choroby naczyń mózgowych 9,0% ogółu zgonów, miażdżyca

2,2% ogółu zgonów. Choroby układu krążenia stanowiły największe zagrożenie dla

mieszkańców Żoliborza (wskaźnik 678 zgonów na 100 tys. ludności), Woli (598

zgonów na 100 tys.), Śródmieścia (592 zgony na 100 tys.) i Pragi Północ (512 zgony

na 100 tys. ludności).

2. Nowotwory złośliwe, które były odpowiedzialne za 28,0% zgonów. Dominującymi

przyczynami w tej grupie zgonów były: nowotwory tchawicy, oskrzeli i płuc (6,4%

ogółu zgonów), nowotwór jelita grubego (3,0% ogółu zgonów), nowotwór sutka (1,8%

49

ogółu zgonów). Największe zagrożenie stanowiły nowotwory złośliwe dla

mieszkańców Żoliborza (464 zgony na 100 tys. ludności), Śródmieścia (392 zgony na

100 tys. ludności) i Pragi Północ (376 zgonów na 100 tys. ludności).

3. Choroby układu oddechowego, były odpowiedzialne za 6,9% zgonów. Dominującymi

przyczynami w tej grupie zgonów były: zapalenia płuc (67,8% zgonów), przewlekłe

choroby dróg oddechowych (1,5% ogółu zgonów). Choroby układy oddechowego

stanowiły największe zagrożenie dla życia mieszkańców Śródmieścia (115 zgonów

na 100 tys. ludności), Pragi Południe (110 zgonów na 100 tys. ludności) i Ochoty (104

zgony na 100 tys. ludności).

4. Zewnętrzne przyczyny zgonów, były odpowiedzialne za 5,9% zgonów. Dominującymi

przyczynami w tej grupie zgonów były: wypadki komunikacyjne odpowiedzialne za

12,4% zgonów. Przyczyny zewnętrzne zgonów były największym zagrożeniem dla

życia mieszkańców Pragi Północ (124 zgony na 100 tys. ludności), Woli (111 zgonów

na 100 tys. ludności) i Śródmieścia (73 zgony na 100 tys. ludności).

7. Cel ogólny programu i cele szczegółowe

Główne problemy zdrowotne mieszkańców m.st. Warszawy wyznaczają kierunki działań

w zakresie profilaktyki i promocji zdrowia skierowanej do całej populacji Warszawy. Kierunki

działań zostały zdefiniowane w postaci celów, które są spójne z celami Narodowego

Programu Zdrowia na lata 2007 - 2015 i z celami Strategii Rozwoju Miasta do 2020 roku

w zakresie ochrony i promocji zdrowia.

Cel ogólny:

Poprawa stanu zdrowia i związanej z nim jakości życia mieszkańców m.st. Warszawy

poprzez promocję zdrowia, profilaktykę zdrowotną oraz zmniejszenie nierówności

w zdrowiu.

Cele strategiczne:

1. Zmniejszenie zachorowalności i przedwczesnej umieralności z powodu chorób

układu krążenia, w tym udaru mózgu;

2. Zmniejszenie zachorowalności i przedwczesnej umieralności z powodu nowotworów

złośliwych;

50

3. Zmniejszenie częstości urazów powstałych w wyniku wypadków i ograniczenie ich

skutków;

4. Zapobieganie zaburzeniom psychicznym przez działania prewencyjno – promocyjne;

5. Zmniejszenie przedwczesnej zachorowalności i ograniczenie negatywnych skutków

przewlekłych schorzeń układu kostno – stawowego;

6. Zmniejszenie przedwczesnej zachorowalności i umieralności z powodu przewlekłych

chorób układu oddechowego;

7. Zwiększenie skuteczności zapobiegania chorobom zakaźnym i zakażeniom;

8. Zmniejszenie różnic społecznych i terytorialnych w stanie zdrowia populacji.

Cele operacyjne dotyczące czynników ryzyka i działań w zakresie promocji zdrowia:

1. Zmniejszenie rozpowszechniania palenia tytoniu;

2. Zmniejszenie i zmiana struktury spożycia alkoholu oraz zmniejszenie szkód

zdrowotnych spowodowanych alkoholem;

3. Poprawa sposobu żywienia ludności i jakości zdrowotnej żywności oraz zmniejszenie

występowania otyłości;

4. Zwiększenie aktywności fizycznej ludności;

5. Ograniczenie używania substancji psychoaktywnych i związanych z tym szkód

zdrowotnych.

Cele operacyjne dotyczące wybranych populacji:

1. Poprawa opieki zdrowotnej nad matką, noworodkiem i małym dzieckiem;

2. Wspieranie rozwoju i zdrowia fizycznego, psychospołecznego oraz zapobieganie

najczęstszym problemom zdrowotnym dzieci i młodzieży;

3. Tworzenie warunków do zdrowego i aktywnego życia osób starszych;

4. Tworzenie warunków dla aktywnego życia osób niepełnosprawnych;

5. Intensyfikacja zapobiegania próchnicy zębów u dzieci.

51

7.1. Oczekiwane efekty do 2011 roku.

1. Zwiększenie potencjału zdrowotnego i świadomości zdrowotnej mieszkańców m.st.

Warszawy.

2. Upowszechnianie badań nad występowaniem czynników zagrożenia chorobą

niedokrwienną serca w populacji warszawskiej oraz zmniejszenie zachorowalności na

zawał serca.

3. Podwyższenie wykrywalności nadciśnienia tętniczego i zapobieganie udarom

mózgowym.

4. Zwiększenie wykrywalności choroby nowotworowej we wczesnym stadium.

5. Zmniejszenie rozpowszechnienia chorób układu oddechowego.

6. Zmniejszenie liczby urazów powstałych w wyniku wypadków drogowych oraz liczby

poszkodowanych.

7. Zmniejszenie rozpowszechnienia otyłości, chorób układu ruchu, krążenia oraz

patologii społecznej wśród młodzieży.

8. Zmniejszenie szkód zdrowotnych i skutków społecznych spowodowanych

spożywaniem alkoholu, paleniem tytoniu, używaniem narkotyków.

9. Upowszechnienie zachowań prozdrowotnych i poprawa stanu uzębienia jamy ustnej

u dzieci i młodzieży.

10. Poprawa jakości życia osób niepełnosprawnych.

11. Zmniejszenie liczby osób z dyskomfortem psychicznym, a zwłaszcza z objawami

depresyjnymi, myślami samobójczymi.

12. Uzyskanie przez osoby starsze poczucia pełni zdrowia, bezpieczeństwa i aktywnego

uczestnictwa w życiu gospodarczym, kulturalnym, społecznym i politycznym.

13. Zmniejszenie zapadalność na choroby zakaźne, którym można zapobiegać przez

szczepienia.

14. Obniżenie współczynnika umieralności niemowląt.

52

15. Wzrost liczby szkoleń zorganizowanych dla osób realizujących działania

profilaktyczne.

16. Upowszechnienie działania w zakresie promocji zdrowia: szkoła, szpital i zakład

pracy promujący zdrowie.

17. Upowszechnienie zasad zdrowego żywienia, a w szczególności: zwiększenie

spożycia: mleka i napojów mlecznych o obniżonej zawartości tłuszczu, produktów

zbożowych, nasion roślin strączkowych oraz warzyw i owoców, chudego mięsa

drobiu i ryb; zmniejszenie spożycia soli kuchennej.

8. Programy profilaktyczne i promocja zdrowia w m.st. Warszawie.

Programy profilaktyczne i promocja zdrowia w latach 2006 - 2007

Miasto Stołeczne Warszawa mając na uwadze poprawę stanu zdrowia i jakości życia

mieszkańców, podejmowało działania w zakresie profilaktyki i promocji zdrowia, realizując

programy zdrowotne skierowane zarówno do dzieci i młodzieży, jak i do dorosłej populacji

Warszawy. Programy realizowały jednostki ochrony zdrowia w Warszawie, które spełniały

kryteria do realizacji programów.

Programy profilaktyki i promocji zdrowia realizowane przez zakłady opieki zdrowotnej,

finansowane ze środków budżetu m.st. Warszawy w 2006 roku:

Program profilaktyki wad postawy u dzieci i młodzieży;

Program korekcji wad postawy dla uczniów szkół podstawowych;

Program profilaktyki stomatologicznej dla uczniów klas I – IV;

Program dla dzieci i młodzieży uprawiających sport amatorsko (do 21 roku

życia);

Program medycyny szkolnej „Zdrowy Uczeń”;

Program opieki zdrowotnej nad kobietą w ciąży niepowikłanej „Zdrowie, Mama

i Ja”;

Program edukacji przedporodowej „Szkoła rodzenia”;

53

Program szczepień przeciwko odrze, śwince i różyczce szczepionką

skojarzoną;

Program szczepień przeciwko ospie wietrznej;

Program szczepień przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu A;

Program szczepień ochronnych przeciwko grypie dla osób powyżej 65

roku życia;

Program szczepień ochronnych przeciwko grypie dla osób bezdomnych;

Program opieki nad kombatantami.

W 2007 roku realizowane są następujące programy zdrowotne, które w następnych latach ze

względu na oczekiwane efekty będą programami wieloletnimi:

Program opieki zdrowotnej nad kobietą w ciąży niepowikłanej „Zdrowie, Mama

i Ja”;

Program edukacji przedporodowej „Szkoła rodzenia”;

Program medycyny szkolnej „Zdrowy Uczeń”;

Program profilaktyki stomatologicznej dla uczniów klas I – III i V szkół

podstawowych m.st. Warszawy;

Program szczepień ochronnych przeciwko grypie dla osób od 65 roku życia;

Program szczepień ochronnych przeciwko grypie dla osób bezdomnych;

Program „Ocena sprawności i wydolności fizycznej oraz predyspozycji do

uprawniania sportu warszawskiej populacji dzieci i młodzieży do ukończenia

21 roku życia”;

Program szczepień przeciwko Wirusowemu Zapaleniu Wątroby typu A dla

dzieci w wieku 7 lat;

Program opieki nad kombatantami.

54

Programy realizowane przez organizacje pozarządowe w latach 2006 – 2007, finansowane

ze środków budżetu m.st. Warszawy, które w następnych latach będą programami

wieloletnimi:

Domowa i stacjonarna opieka paliatywna;

Rehabilitacja medyczno – społeczna;

Edukacja i promocja zdrowia.

Programy profilaktyczne realizowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia w roku 2007:

Program profilaktyki chorób układu krążenia;

Program profilaktyki przewlekłej obturacyjnej choroby płuc;

Program profilaktyki raka szyjki macicy;

Program profilaktyki raka piersi;

Program badań prenatalnych;

Program profilaktyki chorób odtytoniowych – palenie jest uleczalne;

Program wczesnej diagnostyki i leczenia jaskry;

Program wczesnego wykrywania zakażeń HIV u kobiet w ciąży.

Programy edukacji zdrowotnej oferowane przez Powiatową Stację Sanitarno –

Epidemiologiczną w roku szkolnym 2006/2007:

Program profilaktyki astmy oskrzelowej (dla uczniów klas I szkół podstawowych)

„WOLNOŚĆ ODDECHU - ZAPOBIEGAJ ASTMIE”;

Program profilaktyki próchnicy (dla uczniów klas I szkół podstawowych) „RADOSNY

UŚMIECH – RADOSNA PRZYSZŁOŚĆ”;

Program dotyczący racjonalnego żywienia i aktywności fizycznej (dla uczniów szkół

gimnazjalnych) „TRZYMAJ FORMĘ";

Program pierwotnej profilaktyki wad cewy nerwowej (dla uczniów szkół

ponadgimnazjalnych) „JUŻ TERAZ MOGĘ ZADBAĆ O ZDROWIE SWEGO

PRZYSZŁEGO DZIECKA”;

55

Program profilaktyki raka piersi (dla uczniów szkół ponadgimnazjalnych) „RÓŻOWA

WSTĄŻECZKA”.

Programy profilaktyki i promocji zdrowia planowane do realizacji w IV kwartale 2007 r. oraz w latach 2008 – 2011. Programy profilaktyki i promocji zdrowia planowane do realizacji na kolejne lata finansowane

ze środków budżetu m.st. Warszawy przedstawiono w tabeli 27.

Tabela 27. Programy profilaktyki i promocji zdrowia planowane do realizacji na terenie m.st. Warszawy w następnych latach.

Lp. Nazwa Programu Odbiorcy1 Program opieki nad kobietą w ciąży „Zdrowie, Mama i Ja Kobiety w ciąży niepowikłanej2 Program edukacji przedporodowej „Szkoła rodzenia” Mieszkańcy m.st. Warszawy

3 Program medycyny szkolnej „Zdrowy Uczeń Dzieci i młodzież w wieku szkolnym

4 Program „Ocena sprawności i wydolności fizycznej oraz predyspozycji do uprawniania sportu amatorskiego”

Dzieci i młodzież do ukończenia 21 roku życia

5 Program profilaktyki wad postawy Dzieci w wieku szkolnym6 Program profilaktyki wady wzroku Dzieci w wieku szkolnym 7 Program profilaktyki wady słuchu Dzieci w wieku szkolnym8 Program profilaktyki stomatologicznej Dzieci w wieku szkolnym9 Program edukacyjny - profilaktyka chorób nowotworowych Młodzież w wieku szkolnym

10 Program szczepień ochronnych p/zakażeniu wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV)

Młodzież z całodobowych placówek opiekuńczo-wychowawczych

11 Program szczepień ochronnych p/grypie Mieszkańcy od 65 roku życia12 Program szczepień ochronnych p/grypie Osoby bezdomne

13 Program szczepień ochronnych p/grypie

Pacjenci zakładów opiekuńczo-leczniczych, dla których m.st. Warszawa jest organem założycielskim

14 TelemedycynaMieszkańcy m.st. Warszawy-chorzy z niewydolnością krążenia

15 Program opieki nad kombatantami Kombatanci

Biuro Polityki Zdrowotnej dokonywać będzie analizy stanu zdrowia mieszkańców m.st.

Warszawy, badając kolejne problemy zdrowotne, które w efekcie mogą być podstawą do

uruchomienia następnych programów profilaktyki i promocji zdrowia.

56

9. ZałącznikiSpis tabel:Tabela 1. Powierzchnia geodezyjna m.st. Warszawy wg dzielnic (stan w dn. 1.01.2007 r.)

Tabela 2. Ludność m.st. Warszawy wg dzielnic w 2006 roku.

Tabela 3. Ludność m.st. Warszawy wg płci i wieku ekonomicznego w 2006 roku.

Tabela 4. Ludność m.st. Warszawy wg płci i grup wiekowych w 2005 r.

Tabela 5. Ludność m.st. Warszawy wg dzielnic i wieku biologicznego w 2005 roku.

Tabela 6. Prognoza ludności m.st. Warszawy wg płci i wieku na lata 2010 – 2030.

Tabela 7. Prognoza ludności m.st. Warszawy wg dzielnic w latach 2008 – 2030.

Tabela 8. Ruch naturalny w latach 1990 – 2006.

Tabela 9. Wybrane przyczyny zgonów mieszkańców m.st. Warszawy w latach 2002 – 2006.

Tabela 10. Osoby niepełnosprawne w dzielnicach m.st. Warszawie wg Narodowego Spisu

Powszechnego w 2002 r.

Tabela 11. Zakłady opieki zdrowotnej na terenie m.st. Warszawy w 2006 roku.

Tabela 12. Placówki oświatowo – wychowawcze na terenie m.st. Warszawy w roku

szkolnym 2005/2006.

Tabela 13. Całodobowe placówki opiekuńczo – wychowawcze dla dzieci i młodzieży na

terenie m.st. Warszawy w roku 2005.

Tabela 14. Ambulatoryjna opieka zdrowotna w m.st. Warszawie.

Tabela 15. Świadczenia udzielone w 2006 r. w zakładach opieki zdrowotnej, dla których

m.st. Warszawa jest organem założycielskim.

Tabela 16. Zgony według płci i wieku w m. st. Warszawie w latach 2000 – 2005.

Tabela 17. Umieralność z powodu chorób układu krążenia w latach 2002 – 2005.

Tabela 18. Umieralność z powodu nowotworów złośliwych w latach 2002 – 2005.

Tabela 19. Najczęstsze nowotwory złośliwe w populacji Warszawy w 2005 roku.

Tabela 20. Umieralność z powodu chorób układu oddechowego w latach 2002 – 2005.

Tabela 21. Zgony z powodu zewnętrznych przyczyn w latach 2002 – 2005.

Tabela 22. Zgony z powodu chorób układu pokarmowego w latach 2002 – 2005.

Tabela 23. Zgony z powodu cukrzycy w latach 2002 – 2005.

Tabela 24. Zgony z powodu chorób zakaźnych w latach 2002 – 2006.

57

Tabela 25. Zachorowania na wybrane choroby zakaźne mieszkańców m.st. Warszawy

w latach 2005 – 2006.

Tabela 26. Najczęściej stwierdzane choroby zawodowe w m.st. Warszawie w latach 2002 –

2006.

Tabela 27. Programy profilaktyki i promocji zdrowia planowane do realizacji na terenie m.st.

Warszawy w następnych latach.

Spis rycin:Ryc. 1. Prognoza ludności m.st. Warszawy do 2030 roku.

Ryc. 2. Prognoza ludności m.st. Warszawy wg grup wiekowych na lata 2010 – 2030.

Ryc. 3. Prognoza ludności w dzielnicach m.st. Warszawy na lata 2010 – 2030.

Ryc. 4. Umieralność niemowląt w latach 1990 – 2006.

Ryc. 5. Procentowy udział bezrobotnych w m.st. Warszawie wg dzielnic w 2006 roku.

Ryc. 6. Wykształcenie mieszkańców m.st. Warszawy według dzielnic na podstawie

Narodowego Spisu Powszechnego w 2002 roku.

Ryc. 7. Zgony z powodu przedawkowania narkotyków – współczynnik na 100 tys.

mieszkańców.

Ryc. 8. Zgony według głównych przyczyn w dzielnicach m.st. Warszawy w 2005 r.

(współczynnik na 100 tys. ludności).

Ryc. 9. Zgony z powodu chorób krążenia w latach 2002 – 2005 (współczynnik na 100 tys.

ludności).

Ryc. 10. Liczba zgonów z powodu chorób układu krążenia w dzielnicach m.st. Warszawy

w 2005 r. (współczynnik na 100 tys. ludności).

Ryc. 11. Zgony z powodu wybranych nowotworów złośliwych w roku 2005 (współczynnik na

100 tys. ludności).

Ryc. 12. Zgony z powodu nowotworów złośliwych w dzielnicach m.st. Warszawy w 2005 r.


Ryc. 13. Zgony z powodu chorób układu oddechowego w dzielnicach m.st. Warszawy

w 2005 r. (współczynnik na 100 tys. ludności).

Ryc. 14. Zgony z powodu zewnętrznych przyczyn w dzielnicach m.st. Warszawy w 2005 r.


Ryc. 15. Zewnętrzne przyczyny zgonów w latach 2002 – 2005 (współczynnik na 100 tys.

ludności).

Ryc. 16. Zgony z powodu chorób układu trawiennego w dzielnicach m.st. Warszawy w 2005

r. (współczynnik na 100 tys. ludności).

Ryc. 17. Zgony z powodu cukrzycy w dzielnicach m.st. Warszawy w 2005 r. (współczynnik

na 100 tys. ludności).

58

Część analityczna została opracowana na podstawie danych przekazanych lub opublikowanych przez:

Urząd Statystyczny w Warszawie (US)

Główny Urząd Statystyczny (GUS)

Ministerstwo Zdrowia (MZ)

Narodowy Fundusz Zdrowia (NFZ)

Powiatową Stację Sanitarno-Epidemiologiczną

Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego (PPIS)

Światową Organizację Zdrowia (WHO)

Koordynatora badania HEPRO – w ramach Projektu „HEPRO – Zbiór Narzędzi do

Opracowania Profilu Zdrowia” współfinansowanego przez Unię Europejską w ramach

programu INTERREG III B

Mazowieckie Centrum Zdrowia Publicznego (MCZP)

59

SPIS TREŚCI: · Web view2010 2015 2020 2025 2030 OGÓŁEM o 1678050 1660275 1630874 1588394...

Documents

Transcript of SPIS TREŚCI: · Web view2010 2015 2020 2025 2030 OGÓŁEM o 1678050 1660275 1630874 1588394...