Spin off, spin out - raport koñcowy · materiały promocyjne oraz reklama w tradycyjnych mediach....

1

RAPORT KOŃCOWY

Badanie ewaluacyjne pn. Ocena doświadczeń oraz rezultatów związanych z realizacją

projektów PO KL polegających na prowadzeniu szkoleń i doradztwa umożliwiających uzyskanie wiedzy i umiejętności

potrzebnych do założenia i prowadzenia działalności gospodarczej typu spin off i spin out w województwie

małopolskim (Poddziałanie 8.2.1 PO KL)

Kutno, Październik 2013r.

Autorzy: Dawid Piechociński

Małgorzata Walczak-Gomuła Michał Jabłoński

Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego, Departam ent Polityki Regionalnej ul. Wielicka 72 A, 30-552 Kraków, tel. (12) 29 90 700, fax (12) 29 90 726, www.fundusze.malopolska.pl adres do korespondencji: ul. Racławicka 56, 30-017 Kraków

2

Spis treści SPIS TREŚCI .................................................................................................................................. 2

WYKAZ SKRÓTÓW ........................................................................................................................ 4

STRESZCZENIE .............................................................................................................................. 5

SUMMARY ................................................................................................................................. 13

I. WPROWADZENIE..................................................................................................................... 20

1.1 CEL BADANIA ...................................................................................................................................... 20

1.2 ZAKRES BADANIA ................................................................................................................................. 20

1.2.1 ZAKRES PRZEDMIOTOWY ................................................................................................................... 20

1.2.2 ZAKRES PODMIOTOWY ...................................................................................................................... 21

1.2.3 ZAKRES PRZESTRZENNY...................................................................................................................... 21

1.3 KRYTERIA EWALUACYJNE ...................................................................................................................... 21

1.4 PYTANIA BADAWCZE ............................................................................................................................ 22

II. OPIS METODOLOGI I ŹRÓDŁA INFORMACJI.............................................................................. 30

2.1 WSTĘPNE ZAŁOŻENIA METODOLOGICZNE ................................................................................................ 30

2.1.1 ANALIZA DESK RESEARCH (DR) – ANALIZA DANYCH ZASTANYCH................................................................. 30 2.1.2 WYWIADY INDYWIDUALNE POGŁĘBIONE (IDI) ........................................................................................ 36 2.1.3 KWESTIONARIUSZOWE WYWIADY TELEFONICZNE ZE WSPOMAGANIEM KOMPUTEROWYM (CATI) ................... 37 III. WYNIKI BADANIA .................................................................................................................. 39

3.1 POTENCJAŁ WOJEWÓDZTWA MAŁOPOLSKIEGO W KONTEKŚCIE PRZEDSIĘBIORCZOŚCI AKADEMICKIEJ.................... 39 3.2 CHARAKTERYSTYKA BENEFICJENTÓW I UCZESTNIKÓW.................................................................................. 46 3.2.1 BENEFICJENCI ................................................................................................................................... 46 3.2.2 PARTNERZY BENEFICJENTÓW ............................................................................................................... 49 3.2.3 UCZESTNICY ..................................................................................................................................... 52 3.3. INFORMOWANIE I REKRUTACJA DO PROJEKTU – ZAINTERESOWANIE, PRZEBIEG............................................... 59 3.4 RODZAJE/FORMY WSPARCIA W RAMACH PODDZIAŁANIA 8.2.1.................................................................... 64 3.4.1 FORMY WSPARCIA DOSTĘPNE W KONKURSACH ....................................................................................... 64 3.4.2 OFEROWANE FORMY WSPARCIA ORAZ TEMATYKA SZKOLEŃ I DORADZTWA .................................................. 70 3.4.3 DODATKOWE FORMY WSPARCIA .......................................................................................................... 73 3.4.4 WPŁYW OFEROWANYCH FORM WSPARCIA NA TRWAŁOŚĆ PROJEKTU .......................................................... 77 3.5 DOSTOSOWANIE FORM WSPARCIA DO POTRZEB UCZESTNIKÓW – TEMATYKA, POZIOM ZAAWANSOWANIA ........... 79 3.6 OCENA UŻYTECZNOŚCI STOSOWANYCH FORM WSPARCIA ORAZ PRZYDATNOŚCI TEMATYKI SZKOLEŃ I DORADZTWA 83 3.6.1 OCENA UCZESTNIKÓW........................................................................................................................ 83 3.6.2 OCENA BENEFICJENTÓW..................................................................................................................... 87 3.6.3 RÓŻNICE W JAKOŚCI OFEROWANEGO WSPARCIA ..................................................................................... 88 3.6.4 DODATKOWE KORZYŚCI WYNIKAJĄCE Z UCZESTNICTWA W PROJEKTACH ...................................................... 91 3.7 TRUDNOŚCI I BARIERY REALIZACJI, REZYGNACJA UCZESTNIKÓW ..................................................................... 93 3.8 EFEKTY – SYTUACJA ZAWODOWA UCZESTNIKÓW, KONDYCJA FIRM, SUKCESY...................................................96 3.8.1 DZIAŁANIA UCZESTNIKÓW PRZED PROJEKTEM......................................................................................... 96 3.8.2 WPŁYW UCZESTNICTWA W PROJEKCJE NA ZAKŁADANIE DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ .................................. 97 3.8.3 UDZIAŁ W PROJEKCIE A ZAŁOŻENIE DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ............................................................ 100

3

3.8.4 DOTACJE ORAZ FINANSOWANIE DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ................................................................ 108 3.8.5 BARIERY ORAZ TRUDNOŚCI W ZAKŁADANIU DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ ................................................ 111 IV. PODSUMOWANIE W OPARCIU O KRYTERIA EWALUACYJNE ...................................................120

4.1 TRAFNOŚĆ ........................................................................................................................................ 120 4.2 UŻYTECZNOŚĆ ................................................................................................................................... 121 4.3 SKUTECZNOŚĆ.................................................................................................................................... 121 4.4 TRWAŁOŚĆ........................................................................................................................................ 121 V. WNIOSKI I REKOMENDACJE ...................................................................................................123

VI. NADZĘDZIA BADAWCZE........................................................................................................129

6.1. SCENARIUSZ INDYWIDUALNYCH WYWIADÓW POGŁĘBIONYCH (IDI) – PRZEDSTAWICIELE BENEFICJENTÓW I

PARTNERÓW ........................................................................................................................................... 129 6.2. KWESTIONARIUSZ DO WYWIADÓW TELEFONICZNYCH ZE WSPOMAGANIEM KOMPUTEROWYM (CATI) –

UCZESTNICY/UCZESTNICZKI PROJEKTÓW ....................................................................................................... 132

4

WYKAZ SKRÓTÓW

Tabela nr 1. Wykaz skrótów

Skrót Pełna nazwa

CATI Wywiad telefoniczny wspomagany komputerowo (Computer Assisted Telephone Interview)

IDI Indywidualny wywiad pogłębiony (Individual In-Depth Interview)

DR Analiza danych zastanych (desk research)

Wykonawca ASM – Centrum Badań i Analiz Rynku Sp. z o.o.

Zleceniodawca Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego

Beneficjent Instytucja prowadząca projekt

Uczestnik Osoba korzystająca z wsparcia oferowanego w ramach projektu

IZ Instytucja Zarządzającą – Ministerstwo Rozwoju Regionalnego

IP Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego

IP2 Wojewódzki Urząd Pracy

Źródło: Opracowania własne ASM – Centrum Badań i Analiz Rynku Sp. z o.o.

5

STRESZCZENIE

Największym potencjałem rozwoju przedsiębiorczości akademickiej w województwie

małopolskim cechuje się Kraków. Obszar metropolitalny Krakowa jest bowiem naturalnym

obszarem koncentracji przemysłów kreatywnych: miejscem wytwarzania innowacji

i jednocześnie miejscem zbytu produktów innowacyjnych.

Z uwagi m.in. na wskazane wyżej, potencjalnie korzystne warunki rozwoju

przedsiębiorczości akademickiej w Małopolsce, postanowiono zbadać faktyczne rezultaty

projektów, umożliwiających uzyskanie wiedzy i umiejętności pozwalających na założenie

i prowadzenie działalności gospodarczej typu spin off i spin out, realizowanych w ramach

Poddziałania 8.2.1 komponentu regionalnego PO KL. Oceną objęto łącznie 21 projektów

(umowy z lat 2008-2010), które dofinansowano łączną kwotą 18 465 482,34 zł. (wnioski

o dofinansowanie).

Dokumentacja konkursowa określała beneficjentów wsparcia, jako grupę wszystkich

podmiotów z wyłączeniem osób fizycznych (nie dotyczy osób prowadzących działalność

gospodarczą lub oświatową na podstawie przepisów odrębnych). Musieli oni spełniać

wymogi formalno-prawne, wymogi związane z prawidłową realizacją wcześniejszych

projektów oraz wymogi merytoryczne, to znaczy: określone doświadczenie, potencjał

instytucjonalny (finansowy i kadrowy), należyte uzasadnienie przyjętego sposobu

zarządzania projektem. Pod względem formy prawnej prowadzonej działalności, wśród

beneficjentów realizujących analizowane projekty dominowały spółki z ograniczoną

odpowiedzialnością (52,38%). Były to głównie małe przedsiębiorstwa. Podstawowym

rodzajem działalności beneficjentów była działalność badawczo rozwojowa lub edukacyjna,

szkoleniowa i doradcza. Doświadczenia beneficjentów dotyczyły głównie działalności

szkoleniowej w zakresie kompetencji miękkich. Ich potencjał wynikał również z rodzaju

prowadzonej działalności oraz realizacji innych projektów.

Niewielka liczba badanych projektów zrealizowana została w partnerstwie z innymi

podmiotami. Partnerstwo to miało charakter komplementarny bądź synergiczny. Obowiązki

partnerów to przede wszystkim: nadzór merytoryczny i koncepcyjny nad projektem,

prowadzenie punktu obsługi projektu, promocja projektu, rekrutacja i selekcja uczestników

projektu, kontraktowanie ekspertów i trenerów, przygotowanie materiałów szkoleniowych,

działania administracyjne. Liderzy projektów, które realizowane były w partnerstwie jako,

6

kryterium wyboru partnerów podawali powody merytoryczne, doświadczenie partnerów

w realizacji działań szkoleniowo – doradczych, jak również możliwość dotarcia z informacją

o projekcie do szerszej grupy docelowej. Beneficjenci realizujący projekty w partnerstwie

chwalili sobie tą współpracę, natomiast analizy badania CATI nie wykazały znaczących różnic

w opinii wpływu realizacji projektów w partnerstwie na lepszą ocenę wsparcia przez

respondentów.

Uczestnikami wsparcia były głównie nieaktywne zawodowo uczące się osoby –

studenci i doktoranci. Wśród studentów przeważały osoby uczące się na III, IV bądź V roku

studiów. Zdecydowana większość uczestników projektów była mieszkańcami województwa

małopolskiego, a także była zatrudniona bądź uczyła się w Małopolsce. Uczestnicy projektów

mieszkali/uczyli się/pracowali głównie w Krakowie i jego obszarze metropolitalnym. Byli to

w zdecydowanej większości mieszkańcy miast związani ze środowiskiem akademickim

(studenci, pracownicy naukowi i naukowo dydaktyczni). Wśród uczestników przeważały

kobiety (56,66%), również respondentami badania CATI były nieznacznie częściej kobiety

(52,30%). 1,60% respondentów CATI zadeklarowało posiadanie stopnia niepełnosprawności.

Ze wsparcia najczęściej korzystały osoby związane z uniwersytetami, natomiast najrzadziej te

związane z PWSZ. W znacznym stopniu przeważały placówki z Krakowa. Wśród

respondentów CATI najliczniejsza grupa to osoby od 26 do 30 roku życia.

Z analizy desk research wynika, że najczęściej stosowanymi kanałami i narzędziami

informacyjno-promocyjnymi były strony internetowe projektów, a także drukowane

materiały promocyjne oraz reklama w tradycyjnych mediach. Informacje te nie znajdują

potwierdzenia w analizie odpowiedzi respondentów wywiadów CATI. Jako istotne kanały

i sposoby informowania wskazali oni bowiem ogłoszenia i reklamy w Internecie, znajomych,

źródła uczelniane oraz plakaty. Z kolei beneficjenci wymieniają współpracę ze środowiskiem

akademickim, kampanie oraz strony internetowe jako sposoby przekazywania informacji.

Metody oraz kanały dotarcia do potencjalnych uczestników, mimo występowania niewielkich

problemów z rekrutacją uczestników, spełniły swoje zadania i można je uznać za skuteczne.

Kryteria rekrutacji uczestników do projektów odnosiły się głównie do takich

zmiennych jak: przynależność do grupy docelowej; status zawodowy; płeć; związek

z województwem małopolskim. Zainteresowanie projektem oceniono na średnim poziomie,

a jako przyczyny wskazywano problemy związane z procesem rekrutacji – wąskie kryteria

7

przyjęcia, brak dostatecznej informacji na temat charakteru działalności spin off/out oraz

możliwości jakie daje projekt i dynamiczny charakter grupy docelowej – zmiana

zainteresowań u studentów, urlopy, wyjazdy zagraniczne.

Konkursy ogłaszane w ramach Poddziałania 8.2.1 PO KL w Małopolsce z roku na rok

cieszyły się rosnącym zainteresowaniem beneficjentów, co uwidoczniało się w dynamicznym

wzroście składanych wniosków o dofinansowanie. Jak wynika z analizowanych dokumentów,

ich jakość utrzymywała się na podobnym poziomie – co 4 był akceptowany. Analiza list

rankingowanych przedstawionych przez IP w całym kraju pokazuje, że zainteresowanie

konkursami z Poddziałania 8.2.1 należy do najwyższych wśród ogółu województw w Polsce.

Województwo Małopolskie uplasowało się na 2 miejscu.

Główne, proponowane przez beneficjentów formy wsparcia to szkolenia, doradztwo

indywidualne oraz grupowe, a także promocja idei przedsiębiorczości akademickiej

w zakresie działalności typu spin off/out. Tematyka szkoleń analizowanych projektów była

względnie jednorodna i dotyczyła zagadnień zakładania, prowadzenia i finansowania

działalności gospodarczej typu spin off/out; zagadnień prawnych, marketingowych,

komercjalizacji, tworzenia biznesplanów oraz umiejętności interpersonalnych. Uczestnicy,

którzy wzięli udział w badaniu CATI wysoko ocenili przydatność zarówno szkoleń jak

i doradztwa w każdym zakresie tematycznym.

Według badanych, zarówno przedstawicieli beneficjentów jak i uczestników, zabrakło

dodatkowych form wsparcia takich jak staże i praktyki, promowania dobrych praktyk,

wsparcia dla już działających firm, pomocy w skomercjalizowaniu działalności, a także

dofinansowań na zakładanie działalności oraz działań nastawionych na budowanie

współpracy pomiędzy firmami a sferą naukową. W następnych projektach należy położyć na

to większy nacisk i uwzględnić w/w formy wsparcia w ich realizacji.

Na etapie planowania oraz tworzenia wniosków o dofinansowanie, beneficjenci

wskazali na następujące działania, które miały zagwarantować trwałość efektów wsparcia:

współpraca z uczestnikami i pomoc w utworzeniu działalności spin off/out, utrwalenie

nabytej wiedzy poprzez indywidualne zajęcia praktyczne, wysoka jakość i indywidualny

charakter wsparcia. Do utrwalenia efektów otrzymanej pomocy miały przyczynić się także

przygotowywane przez uczestników biznesplany. W jednym przypadku stworzono platformę

e-learningową z powszechnym dostępem.

8

Dostosowywanie charakteru wsparcia pod względem tematyki i zaawansowania do

oczekiwań oraz potrzeb uczestników zostało zadeklarowane przez beneficjentów już na

etapie przygotowywania wniosków o dofinansowanie. Dopasowanie pomocy do uczestników

projektu odbywało się na podstawie ankiet wypełnianych wraz z formularzem

zgłoszeniowym, ankiet ewaluacyjnych, informacji o uczestnikach uzyskiwanych na

spotkaniach na podstawie wypełnionych testów kompetencji oraz indywidualnie

prowadzonego doradztwa. Wyniki badań CATI potwierdzają iż działania te przyniosły skutek

– 94,30% badanych wyraziło opinie iż charakter oferowanego w ramach projektu wsparcia

był odpowiednio dostosowany do ich potrzeb. Podobne wyniki uzyskano w ocenie tematyki

i poziomu zaawansowania przeprowadzonych szkoleń 90,80% respondentów było

zadowolonych z przedstawionych zagadnień oraz z ich zaawansowania.

Respondenci reprezentujący grupę uczestników projektu wysoko ocenili doradztwo

oraz szkolenia oferowane przez beneficjentów. Doradztwo (84.10%) zostało ocenione wyżej

niż działalność szkoleniowa (75,80%). Według 78% badanych oferta szkoleniowo-doradcza

była wystarczająca, a ewentualne braki (16,80%) odczuwalne były w zakresie realizowania

działań praktycznych, spotkań z właścicielami firm spin off/out. Pozytywnie oceniono także

proponowaną w projektach tematykę działań szkoleniowo doradczych. Były one

wystarczające dla 76,70% badanych. Braki (15,20%) dotyczyły natomiast najczęściej

informacji z zakresu kadr i płac, zagadnień praktycznych i prawnych związanych

z zakładaniem własnej firmy oraz spotkań z przedsiębiorcami dotyczących doświadczeń oraz

dobrych praktyk. Tematykę zajęć szkoleniowo doradczych we wszystkich przypadkach

oceniono jako przydatną. W nielicznych przypadkach zbędność niektórych tematów

motywowano nieprzydatnością w praktyce, oczywistością przekazywanych treści oraz

niedostosowaniem do potrzeb odbiorców.

Beneficjenci uważają, że głównymi zaletami działań prowadzonych w ramach

realizowanych projektów jest wpływ na sytuację zawodową uczestników poprzez mobilizację

do założenia własnej firmy. Najbardziej efektywną formą wsparcia według nich było

doradztwo indywidualne. Sukcesy jakie dostrzegają badani przedstawiciele beneficjentów to:

realny wpływ na zakładanie firm, duża liczba osób objętych wsparciem, upowszechnianie

i promowanie działalności typu spin off/out. Przyjmując jednak, że wpływ uczestników na

zakładanie firm był w rzeczywistości niewielki, zaś o wartości projektów decyduje w tym

przypadku de facto liczba założonych podmiotów gospodarczych, to za jedyną obiektywną

9

korzyść można uznać upowszechnienie idei działalności gospodarczej spin off/spin out. Taka

prezentacja sukcesów świadczy przy tym o standardowym podejściu projektodawców do

kwestii projektów, których specyfika w szczególnie dużym stopniu polega w tym przypadku

na ocenie efektów nie po samym poziomie uczestnictwa, ale skutkach, jakie owo

uczestnictwo rodzi. W tym przypadku są to nowoutworzone podmioty gospodarcze.

Mimo, iż wymóg przygotowywania przez uczestników biznesplanów wprowadzono do

konkursów w 2010 roku, w badaniu CATI 95,70% respondentów wskazało, że w ramach

projektów, w których uczestniczyli przygotowywali tego typu dokument. Analiza

dokumentacji nie wykazała znaczącej różnicy pomiędzy konkursami z przed i po 2010 roku.

Ogólną skuteczność projektu mierzoną ilością założonych działalności gospodarczych typu

spin off/out ocenia się jednak jako znikomą. W grupie osób biorących udział w badaniu CATI

(N=369) tylko 16 zadeklarowało, że założyli działalność typu spin off spin out. Warto

zaznaczyć, iż także typ i rodzaj beneficjentów nie wpływał na efektywność wsparcia.

Projekty prócz założonych celów i efektów, pozwoliły również na uzyskanie ukrytych,

dodatkowych korzyści. Wskazywano tu głównie na zdobycie nowych kontaktów i znajomości,

a także na rozwój umiejętności interpersonalnych takich jak kreatywność czy nawiązywanie

kontaktów. Jedną z zalet prowadzonych działań było również upowszechnienie mało

znanego dotąd zagadnienia jakim jest działalność typu spin off/out.

Trudności i bariery jakie wiązały się z realizacją omawianych projektów obejmowały

problemy rekrutacyjne związane z charakterem grupy docelowej, a także rezygnacjami

z udziału w projekcie. Ostatni z problemów nie był jednak powszechny. Aby zapobiegać oraz

niwelować skutki napotykanych barier beneficjenci między innymi korzystali z porad

prawnych, jak również nawiązywali kontakty z organizacjami ze środowiska akademickiego,

aby informacja o projekcie dotarła do jak najszerszego grona osób i możliwe było znalezienie

uczestników spełniających założone kryteria. Natomiast głównymi przyczynami rezygnacji

z udziału w szkoleniach i doradztwie były motywy osobiste oraz ograniczenie czasowe ze

względu na pracę zawodową, zaś na etapie wstępnej rekrutacji - przyczyny formalne. W celu

niwelowania tego rodzaju problemów beneficjenci próbowali dostosować harmonogramy do

możliwości uczestników, a także modyfikować zapisy w umowach z nimi.

Należy przy tym podkreślić, że podejmowane działania zaradcze wobec napotykanych

problemów przyniosły pozytywny skutek o tyle, że projekty zostały zrealizowane zgodnie

z założonymi wskaźnikami. Uniknięcie w przyszłości podobnych trudności (całkowita

10

eliminacja jest bez wątpienia niemożliwa) wymagać będzie z pewnością zastosowania

podobnych środków zaradczych już na samym początku prac nad projektami.

Ankietowani uczestnicy projektów, którzy wzięli udział w badaniu CATI

w ¼ przypadków przyznali, iż przed skorzystaniem z oferowanego w ramach projektów

wsparcia, podjęli działania zmierzające do założenia własnego biznesu typu spin off lub spin

out. Główne działania, jakie zostały podjęte to zapoznanie się z aspektami prawnymi,

badania rynku i konkurencji oraz nawiązywanie kontaktów z innymi przedsiębiorcami.

W przypadku uczestników, którzy rozpoczęli własną działalność, przeprowadzone

badanie potwierdziło wpływ uczestnictwa w projekcie na fakt założenia działalności

gospodarczej. Większy wpływ według nich miało wsparcie w postaci doradztwa.

Z przeprowadzonych badań wynika, że blisko połowa respondentów (47,70%) po

zakończeniu udziału w projekcie nie podejmowała żadnych działań w celu założenia własnej

firmy. Można przypuszczać, że przyczyna zaniechania działań wynikała z powodów

podobnych jak w przypadku niepowodzenia prób założenia działalności gospodarczej (por.

wykres 31). Wśród wskazywanych tam przyczyn pojawiają się powody osobiste, brak kapitału

oraz brak pomysłu na działalność gospodarczą. Pozostali respondenci podejmowali

aktywność w zakresie głównie analizy rynku i konkurencji, udziału w kursach i szkoleniach,

a także poszukiwaniu środków na dofinansowanie planowanej inwestycji.

Uzyskane wyniki badania pokazują, iż typ uczestników projektu, typ uczelni oraz

kierunek ukończonych studiów nie wpływają na fakt zakładania działalności gospodarczej.

Analizowane dokumenty oraz dane uzyskane z badań CATI nie pozwalają na

przeprowadzenie analiz w tym kierunku, a główną przyczyna jest mała ilość założonych tego

typu firm.

Przeprowadzone analizy pokazują, że wśród kobiet, które wzięły udział w badaniu

i korzystały z oferowanego w projekcie wsparcia 10,88% założyło działalność gospodarczą

poza sektorem spin off/out. Natomiast wśród mężczyzn odsetek ten wyniósł 18,75%.

Działalność spin off/out rozpoczęło 5,18% kobiet i 3,41% mężczyzn z przebadanej populacji.

Powstające firmy typu spin off/out działały głównie w obszarze naukowo-badawczym,

technologii internetowej oraz usług turystycznych. Główną lokalizacją nowopowstałych

przedsiębiorstw był Kraków. Firmy najczęściej zakładano w okresie powyżej pół roku po

zakończeniu udziału w projekcie.

11

Uczestnicy analizowanych projektów w większości przypadków przed skorzystaniem

z oferowanego wsparcia, nie spotkali się z działalnością typu spin off spin out. 23,80%

zadeklarowało, iż miało wcześniej kontakty z tego rodzaju przedsiębiorczością. Przykładowe

inicjatywy, z którymi spotkali się badani związane były głównie ze środowiskiem

akademickim oraz z przedsiębiorstwami działającymi w stolicy województwa małopolskiego.

Doświadczenia ze spółkami bazującymi na idei połączenia nauki i biznesu nie wpłynęło

w znacznym stopniu na aktywność w zakresie zakładania działalności tego typu

przedsiębiorstw.

Badani uczestnicy projektów, którzy przygotowywali biznesplany, w niewielkim

stopniu aplikowali o środki z Działania 6.2. Według bazy PEFS, dotacje z tego źródła

otrzymało 11 osób. Z danych pochodzących z badania CATI wynika natomiast, że z 16 osób,

które zadeklarowało założenie działalności gospodarczej typu spin off spin out, tylko

2 ubiegały się o dofinansowanie z Działania 6.2, z czego 1 otrzymała dotację. Natomiast

spośród osób, które nie aplikowały, zdecydowana większość nie zamierza ubiegać się

o dofinansowanie z tego źródła.

Biorąc pod uwagę dalsze funkcjonowanie założonych przedsiębiorstw, w 81,30%

rozpoczęty biznes nadal jest prowadzony. Ponadto 77,00% ich właścicieli ocenia kondycję

firmy jako dobrą. Wśród 3 firm, które już nie funkcjonują, główną przyczyną porażki, na jaką

wskazywano, były problemy zdrowotne osoby zakładającej działalność gospodarczą (2 firmy)

oraz niesprzyjająca koniunktura gospodarcza (1 firma). Co czwarty właściciel firmy

podejmował aktywność w celu pozyskania dodatkowych, pozainwestycyjnych form wsparcia.

Prawie co drugi respondent (44.80%) deklaruje zapotrzebowanie na dodatkowe środki

inwestycyjne w przeciwieństwie do połowy (50,00%) badanych, którzy nie wyrażali

zapotrzebowania na tego typu wsparcie. Dostrzegane braki wiążą się głównie z niedoborami

finansowymi.

Decyzja dotycząca niezakładania własnej działalności w większości przypadków

motywowana była sprawami osobistymi oraz brakiem środków finansowych na ten cel.

Ponad połowa respondentów chce założyć w przyszłości własną działalność

gospodarczą, natomiast 22,40% nie zadeklarowało takich planów.

Przeprowadzone analizy pozwoliły na wskazanie szeregu barier z jakimi spotykają się

osoby starające się o założenie własnego przedsiębiorstwa typu spin off spin out. Głównym

problemem jest brak kapitału finansowego, a także wiedzy na temat zakładania

12

i prowadzenia własnego biznesu oraz w zakresie działalności typu spin off spin out. Dla

¼ badanych barierą jest brak pomysłu na własną firmę. Wśród innych barier znalazły się

bariery formalno-prawne.

13

SUMMARY

Cracow is characterised by the greatest potential for growth of the academic

entrepreneurship in the Małopolska region. The metropolitan area of Cracow is in fact,

a natural field which concentrates the creative industries: a place of creating innovation and

at the same time a good market for innovation.

Taking into consideration the circumstances mentioned above, which determine the

potentially beneficial conditions of developing the academic entrepreneurship in the

Małopolska Region, the decision was made to examine the results of the projects that

enable the acquisition of knowledge and competences allowing for the opening and running

of a spin off/spin out type of economic activity, that were completed in the scope of the

Submeasure 8.2.1 of the Operational Programme Human Capital regional component. The

assessment covered a total of 21 projects (2008-2010 contracts), which were subsidized with

a total amount of 18 465 482.34 PLN (grant applications).

Only a small number of projects has been conducted in partnership with other

organizations. The partnerships had a complementary or synergistic nature. Among the

partner’s responsibilities were: substantive and conceptual supervision over the project,

recruitment and selection of participants, contracting of the experts and trainers, preparing

training materials and other administrative actions. The cooperative projects leaders stated

that the criteria for partners selection were substantive and based on partner’s experience

in conducting training and consultation, as well as the possibility of reaching a wider

audience with the project dissemination actions. Participants, who have worked in

partnerships were satisfied with the collaboration, however the analysis of the CATI study

results showed no significant difference in opinions concerning the projects impact and its

effects on a better assessment of the support by respondents.

The beneficiaries of the support were described in the competition documentation as

a group of all entities apart from private individuals (this did not apply to the self-employed,

or providing training services under separate regulations). The beneficiaries had to comply

with the formal and legal requirements, requirements concerning the proper realization of

all former projects, as well as substantive requirements, that is: a certain level of experience,

institutional capacity (both financial and concerning staff resources, a good justification of

the applied method of project management. In terms of the legal statuses of the participants

14

self-employment, the beneficiaries were mostly represented by limited liability companies

(52.38%). Mostly small companies. The main activity area of the participants was connected

to research and development or educational, training and consulting services. The

experience of the beneficiaries was mainly related to training activities in the field of soft

skills. Their potential was also connected with the nature of the conducted business and

their work in other projects.

Among the participants were mainly individuals who were not active professionally

and were still learning – students and Ph.D. students. In the case of students, the

participants were mostly represented by the third, fourth and final year of college students.

The vast majority of participants was comprised of the Małopolska Region residents and was

either employed or studying in the province. The project participants lived/studied and

worked mostly in Cracow and its metropolitan area. These were mostly residents of urban

areas connected to the academic community (students or scientific and didactic faculties).

Women predominated among the participants (56,66%), what is more, women were also

somewhat more visible in the sample of the CATI study (52,30%). 1,60% of the CATI

respondents declared some kind of disability. People associated with universities have used

the support most often, those associated with the State Higher Vocational Schools used it

least often. Institutions from Cracow have mostly dominated in the sample. The largest

groups of respondents among the CATI participants was between 26 and 30 years of age.

The desk-research analysis shows that among the most frequently used channels and

tools of information and publicity were the project websites and printed promotional

materials or advertising in traditional media. This information is not confirmed by the

analysis of CATI interviews. Announcements and advertisements on the Internet, friends,

university sources and posters were indicated as important channels and means of

communication. At the same time, the participants indicated cooperation with academia,

campaigns and web sites as a means of communication. The methods and means of

communication fulfilled their tasks and can be considered successful, despite the presence

of minor difficulties in the process of participants recruiting. The criteria for the recruitment

of the project participants referred mainly to such variables as: membership in to the target

group, employment status, sex, association with the Małopolska Region. Interest in the

project was estimated to be average with some recruitment problems – the narrow criteria

of acceptance, lack of sufficient information about the nature of the spin off / out and the

15

opportunities offered by the project, the dynamic nature of the target audience (interest

changes, vacation, international travelling) indicated as a root of this lack of popularity.

The competitions have attracted growing interest of the beneficiaries every year, which was

represented in the growing number of applications. As the document analysis showed – the

quality of the applications remained at a similar level. Every one out of four was accepted.

Analysis of the ranking lists represented by the IPs around the country shows that the

interest in the competitions from the Sub-measure 8.2.1. is one of the highest among all

regions in Poland. The Małopolska Region ranked in 2nd place.

The main forms of support proposed by the beneficiaries were training, individual

and group counselling, as well as promoting the idea of academic entrepreneurship in the

field of the spin off / out activity. The subjects of the training were mostly cohesive and

mostly related to issues concerning setting up, running and financing a spin off / out

business, legal issues, marketing, commercialization, creating business plans and concerning

interpersonal skills. Participants who took part in the CATI study appreciated the usefulness

of both training and counselling in each subject area. According to respondents, both the

representatives of the beneficiaries and participants, there was a lack of additional forms of

support such as: traineeships and apprenticeships, promoting good practice, support for

already existing businesses, assisting in commercialization activities, as well as grants for

setting up business and activities aimed at building cooperation between companies and the

realm of science. There should be a stronger emphasis on these types of activities in the

future projects.

Recipients indicated the following activities, at the stage of planning and creating

applications for funding, to be the guarantee of the durability of the support results:

collaboration with the participants and assistance in the creation of spin off / out businesses,

consolidation of their knowledge through individual practical classes, high quality and unique

nature of the support. The business plans created by the participants were also mentioned

as a way of perpetuating the effects of the aid. There was an e-learning platform with

universal access created in one of the cases.

The customization of the nature of support in terms of subject and level of

advancement to the expectations and needs of the participants has been already declared

at the stage of grant applications preparation. The adjustment of the participants assistance

was carried out on the basis of questionnaires filled in along with the application forms,

16

evaluation surveys, information about participants obtained in meetings on the basis of

completed competency tests and individual counselling. CATI results confirm that these

activities had a clear impact - 94.30% of the respondents expressed their opinions that the

type of support given during the project was well fitted to their needs. Similar results were

obtained in case of the subject and level of sophistication of the training courses. 90.80% of

respondents were satisfied with the issues raised and their level of sophistication.

Respondents representing the group of project participants highly appreciated the advice

and training offered by the beneficiaries. Consulting (84.10%) was rated higher than the

training activities (75.80%). According to 78% of the respondents the training and consulting

offer was sufficient, and any shortcomings (16.80%) were visible in the case of implementing

practical activities, meeting with spin off/out business owners. The subject of the training

and consulting activities was also rated high. It was considered to be sufficient for 76,60% of

respondents. Deficiencies (15,20%) were mostly connected to information related to human

resources and payroll, legal and practical issues associated with setting up your own

business and meetings with entrepreneurs concerning their experiences and good practice.

The topics of training and consulting activities were rated as useful in all cases. In a few

cases, the irrelevance of some of the topics was described by lack of practical use, the

obviousness of the subject, or maladjustments to the needs of customers.

Beneficiaries believe that the main advantages of the activities carried out under the

projects was the impact they had on the professional lives of participants by mobilizing them

to start their own businesses. Individual counselling was the most effective means of support

in their opinion. The biggest successes that were mentioned by the representatives of the

beneficiaries were: a real impact on business start-ups, a large number of people covered by

the aid, dissemination and promotion spin off/out type of activities. Assuming, however,

that the impact of participants on setting up a business was actually small, and the number

of established businesses determines the value of the project, than the promotion of the

spin off/out business idea can be considered as the only objective benefit. This way of

presenting the successes shows the standard approach of the project promoters to the issue

of projects, which is characterised to vast extent by the evaluation of the effects of the

participation and not the level of participation. In this case the newly created commercial

entities.

17

Although the requirement for the preparation of business plans by the participants

was introduced to the competition in 2010, 95.70% of respondents in the CATI survey

indicated that they have prepared this type of document in the projects they have

participated in. The analysis of the documentation showed no significant difference in the

competitions based in and before 2010. However, the overall effectiveness of the project,

measured in terms of established spin off / out economic activities was assessed as

negligible. It is worth noting that the type and nature of the beneficiaries did not affect the

efficiency of support. Apart from the goals and effects that have been set in the projects,

there were some additional hidden benefits obtained. Among these extra benefits were new

contacts and acquaintances and the development of interpersonal skills such as creativity

and networking. One of the benefits of the project activities was the dissemination of a little

known phenomena – that is the spin off/out type of activity.

Difficulties and barriers associated with the implementation of the mentioned

projects included the recruitment problems related to the nature of the target group, the

difficulties with reaching highly qualified personnel and resignations from the project.

However, the last of these mentioned problems was not widespread. In order to prevent

and mitigate the effects of the faced barriers the beneficiaries not only used legal advice, but

also established contacts with the academic world, in order to share the information about

the project with widest possible audience and being able to find participants who meet the

established criteria. On the other hand, the main reasons for the cancellation of

participation in training and counselling were connected to personal motives and the time

limits originating from professional careers, while at the stage of recruitment the reasons

were mainly formal. In order to eliminate these kind of obstacles, the beneficiaries tried to

adjust the schedules to the needs of participants and modify the records in the contracts

made with them. It is worth noting that the actions undertaken had a positive impact to the

extent, that the projects were realized in accordance with the envisioned indicators. In order

to avoid similar obstacles (complete elimination is impossible) in the future will require the

application of similar measures at the very beginning of the project work.

The surveyed project participants, who have taken part in the CATI study, in ¼ of the

cases admitted that prior to participating in the aid offered in the projects they have

undertaken steps to establish their own spin off/out businesses. Among the main activities

18

that these participants have undertaken were: familiarizing with the legal matters, market

and competition research, as well as networking with other entrepreneurs.

In the case of participants who have started their own businesses, the study

confirmed the impact of the participation in the project on the creation of the new business.

The consulting form of aid had a greater impact in their opinion. The study shows that nearly

half of the respondents (47.70%) did not take any action in order to start their own business

after participating in the project. One can assume, that the lack of initiative originated in the

same reasons that had an impact on the failure in attempts of setting up businesses (see

chart 31). Among the indicated reasons are: personal reasons, lack of financial capital and

lack of ideas for businesses. The activities undertaken by other participants were mostly

related to market and competition analysis, participation in training courses, as well as

seeking grants to support the planned investment.

The study results show that the type of participants, type of college, or the type of

completed studies did not affect the decision to start a business. The analysed documents

and CATI study results do not allow for this kind of analysis and the main reason behind this

is an insufficient number of these types of enterprises.

The performed analysis show that 10,88% of women who have taken part in the

study and benefitted from the support offered in the project have established their own

businesses outside of the spin off/out sector. In the case of men this rate was 18,75%. The

spin off/out type of activity has been established by 5,18% of women and 3,41% of men. The

established spin off/out companies were active mainly in the scientific research fields,

internet technologies and travel services. Cracow was the main location of the newly created

businesses. The companies were most often started after 6 months after the participation in

the project.

The participants of the projects, in most cases, did not have any contact with the spin

off/out type of activity before their participation in the projects. 23.80% stated that they had

earlier contacts with such activities. Some sample initiatives that the respondents have come

across were mainly related to the academic community and the companies operating in the

capital of the Małopolska Region. Experiences with companies that base their work on the

connection between the scientific and economic realms did not affect starting up these kind

of businesses strongly.

19

The examined project participants, who have prepared the business plans, did not

apply for the resources available in the Measure 6.2. According to the Monitoring Subsystem

of the European Social Fund data base the funding form this source was given to 11 people.

On the other hand, the CATI data source shows that among the 16 people who declared

opening spin off/out economic activities only two applied for the funding available in the

Measure 6.2 and only one of them received it. Amongst those who have not applied a vast

majority did not intend to apply for funding from this source.

Taking into account the existence of established companies, 81.30% of the started

business still continues to function. In addition, 77.00% of their respective owners evaluate

the performance of the company as good. Among the three companies that no longer exist,

the main reason indicated for closing was health problems (two companies) and

unfavourable economic situation (one company). ¼ of the company owners undertook some

sort of activity in order to generate additional non-investment forms of support. 44.80% of

respondents stated a need for additional investment funds, opposed to 50.00%. Perceived

shortcomings related mainly to financial shortages.

The decision to not start any kind of business was in most cases related to personal

matters and lack of sufficient financial resources.

More than half of the respondents wanted to create their own business in the future,

while 22.40% did not declare such plans.

The performed analysis allowed for the identification of a number of barriers faced

by the individuals seeking to start their own spin off/out businesses. The main problem is the

lack of financial capital and knowledge concerning the starting and running of your own

business, as well as the lack of knowledge concerning the spin off/out type of activity. For

a quarter of respondents the barrier laid in the lack of ideas for their own business. Other

barriers included formal and legal obstacles.

20

I. WPROWADZENIE

Niniejszy raport zawiera wyniki badania ewaluacyjnego projektów PO KL

dedykowanych szkoleniom i doradztwu z tematyki zakładania i prowadzenia podmiotów

gospodarczych typu spin off/spin out, realizowanych w ramach Poddziałania 8.2.1 PO KL.

Raport zawiera informacje dotyczące celu badania, jego zakres i opis analizowanych

działań. W dalszych częściach przedstawiony został opis metodologii wraz z informacjami na

temat wykorzystanych źródeł danych. Kluczowym rozdziałem niniejszego raportu jest

przedstawienie wyników badania wraz z ich analizami i interpretacją. Podsumowanie raportu

zawiera wnioski i rekomendacje opracowane na podstawie uzyskanych wyników.

1.1 Cel badania

Badanie miało na celu określenie stopnia rozwoju przedsiębiorczości akademickiej

przejawiającej się w działalności typu spin off/spin out w województwie małopolskim. Celem

była również identyfikacja barier oraz stymulatorów rozwoju działalności tego rodzaju.

W wyniku przeprowadzanych analiz powstały rekomendacje dotyczące najbardziej

efektywnych form wsparcia osób zainteresowanych zakładaniem i prowadzeniem

podmiotów gospodarczych spin off/spin out oraz wskazano działania, które mogłyby

wspomóc rozwój przedsiębiorczości akademickiej na terenie całego województwa.

W związku ze zidentyfikowaniem sytuacji, w której przedsiębiorczość akademicka

w województwie małopolskim jest zjawiskiem raczej rzadkim, zostały ustalone przyczyny

wpływające na brak zainteresowania zakładaniem tego typu działalności.

1.2 Zakres badania

1.2.1 Zakres przedmiotowy

Badanie ewaluacyjne zostało oparte na ocenie działań szkoleniowych i doradczych

umożliwiających uzyskanie wiedzy i umiejętności niezbędnych do zakładania i prowadzenia

działalności gospodarczej typu spin off/spin out, które realizowane były w województwie

Sprawdzenie, czy w wyniku wsparcia zrealizowanego w ramach Poddziałania 8.2.1 PO KL powstały nowe podmioty gospodarcze typu spin off/spin out oraz poznanie ich dalszych losów.

21

małopolskim w ramach Poddziałania 8.2.1 Wsparcie dla współpracy sfery nauki

i przedsiębiorstw Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki. Analizą objęte zostały projekty

wyłonione w ramach następujących konkursów:

� POKL/8.2.1/I/08

� POKL/8.2.1/I/09

� POKL/8.2.1/I/10

� POKL/8.2.1/II/10

Analizie poddane zostały tylko te części projektów, które wprost dotyczyły wsparcia

szkoleniowo doradczego w zakresie tworzenia działalności spin off/out. Inne elementy

projektów odnoszące się do pozostałych, możliwych do realizacji w ramach Poddziałania

8.2.1 typów wsparcia nie były brane pod uwagę.

W ramach wybranych projektów realizowano typ operacji Szkolenia i doradztwo dla

pracowników naukowych jednostek naukowych oraz pracowników naukowych i naukowo-

dydaktycznych uczelni, doktorantów, studentów i absolwentów uczelni zamierzających

rozpocząć własną działalność gospodarczą typu spin off lub spin out.

1.2.2 Zakres podmiotowy

Badania objęły analizę dotyczącą:

� Beneficjentów i partnerów Poddziałania 8.2.1 PO KL w województwie małopolskim

� Uczestników/uczestniczek projektów realizowanych w ramach wymienionych wyżej konkursów

1.2.3 Zakres przestrzenny

Zakres terytorialny badania obejmował obszar województwa małopolskiego.

1.3 Kryteria ewaluacyjne

Kryteria, na których oparto przeprowadzane badanie to:

- trafność – ocena adekwatności wsparcia oferowanego w ramach projektów dedykowanych prowadzeniu działalności gospodarczej typu spin off/spin out w ramach

22

Poddziałania 8.2.1 PO KL do potrzeb uczestników/uczestniczek projektów objętych wsparciem oraz ocena adekwatności tego rodzaju wsparcia do zapotrzebowania regionu;

- użyteczność – ocena stopnia w jakim udzielone wsparcie szkoleniowo-doradcze przyczyniło się do zakładania przedsiębiorstw typu spin off/spin out;

- skuteczność – oszacowanie ilości przedsiębiorstw typu spin off/spin out utworzonych w wyniku zrealizowania projektów będących przedmiotem analizy;

- trwałość – ocena perspektyw utrzymania się efektów wsparcia szkoleniowo-doradczego w zakresie działalności spin off/spin out udzielanego w ramach Poddziałania 8.2.1

Ocenie problematyki badania, z uwzględnieniem kryteriów ewaluacyjnym, w raporcie końcowym został poświęcony osobny rozdział.

1.4 Pytania badawcze

Poniżej przedstawiono zestawienie problematyki badawczej w formie pytań, na

których oparto przeprowadzoną w ramach badania analizę. Każdemu z pytań została

przypisana technika badawcza, której zastosowanie pozwoliło zrealizować założone cele

badawcze. Na podstawie pytań badawczych zostały następnie opracowane narzędzia do

realizacji badania technikami: IDI oraz CATI.

23

Tabela nr 2. Zestawienie pytań badawczych w połączeniu ze technikami oraz źródłami

Lp. PYTANIA BADAWCZE OBLIGATORYJNE TECHNIKA BADAWCZA ŹRÓDŁO DANYCH

1. Jaki jest potencjał województwa małopolskiego w kontekście

przedsiębiorczości akademickiej?

�� analiza danych zastanych �� dane statystyczne GUS, etc.; �� dane z raportów regionalnych

i innych opracowań tematycznych

W ODNIESIENIU DO BENEFICJENTÓW ORAZ OFEROWANEGO PRZEZ NICH WSPARCIA

2. Jaka jest charakterystyka/ specyfika podmiotów beneficjentów, które realizowały projekty szkoleniowo-doradcze w zakresie rozpoczęcia i prowadzenia działalności gospodarczej typu spin off lub spin out, uwzględniająca m.in. lokalizację instytucji, typ beneficjenta, doświadczenie w realizacji wsparcia szkoleniowo-doradczego (ze wskazaniem obszaru tego typu wsparcia)?

�� analiza danych zastanych �� badanie jakościowe IDI

�� wnioski o dofinansowanie, KSI SIMIK;

�� pozostałe dane wtórne (dane ze stron www);

�� przedstawiciele beneficjentów i partnerów

3. Czy jest różnica w jakości oraz użyteczności oferowanego wsparcia w zależności od rodzaju podmiotu realizującego projekt?

�� badanie CATI �� uczestnicy/czki projektów (korelacja z typem podmiotu)

4. Jakie były przesłanki realizacji projektu w partnerstwie? Jaka jest charakterystyka/specyfika podmiotów, które pełniły w projektach rolę partnera (profil partnerów)? Jaki jest zakres obowiązków/zadań partnerów w projekcie? Jaki jest wpływ partnerstwa na jakość oraz użyteczność udzielanego w projektach wsparcia?

�� analiza danych zastanych; �� badanie jakościowe IDI �� badanie CATI

�� wnioski o dofinansowanie, KSI SIMIK;

�� pozostałe dane wtórne (dane ze stron www);


�� uczestnicy/czki projektów

5. Jakie były wykorzystywane sposoby i kanały dotarcia oraz kryteria rekrutacji uczestników/czek do projektu? Jakie było zainteresowanie uczestnictwem w szkoleniach i doradztwie (w przypadku zdiagnozowania niskiego stopnia zainteresowania – jakie były tego przyczyny i jakie podjęto w związku z tym działania)?

�� analiza danych zastanych; �� badanie jakościowe IDI; �� badanie CATI

�� wnioski o dofinansowanie; �� pozostałe dane wtórne (dane

ze stron www); �� przedstawiciele beneficjentów

i partnerów; �� uczestnicy/czki projektów

24

6. Czy charakter udzielanego wsparcia był dostosowywany do potrzeb uczestnika/czki? Na jakiej podstawie?




i partnerów �� uczestnicy/uczestniczki

projektów

7. Jakie były przyczyny odchodzenia uczestników/czek z projektów?

�� badanie jakościowe IDI; �� badanie CATI


�� uczestnicy/uczestniczki projektów

8. Jakie rodzaje/formy wsparcia oferowane były w projektach? Jaka była ich tematyka? Jak beneficjenci projektów oceniają dostępne rodzaje wsparcia? Które formy wsparcia oceniane są jako najbardziej i najmniej użyteczne dla uczestników i dlaczego?




i partnerów; �� uczestnicy/uczestniczki

projektów; �� dane sprawozdawcze, raporty

regionalne i branżowe

9. Jakie dodatkowe formy wsparcia powinny znaleźć się w projektach? Jaka dodatkowa tematyka powinna zostać uwzględniona w projektach, by zwiększyć zainteresowanie, a następnie skuteczność wsparcia w badanym zakresie?

�� analiza danych zastanych; �� badanie CATI; �� badanie jakościowe IDI

�� pozostałe dane wtórne (raporty badawcze, analizy, opracowania, dane ze stron www);

�� uczestnicy/uczestniczki projektów;


10. Czy skuteczność projektów (mierzona ilością założonych działalności gospodarczych typu spin off/spin out) była inna

�� analiza danych zastanych; �� CATI

�� wnioski o dofinansowanie; �� uczestnicy projektów

25

w przypadku projektów, które zakładały przygotowywanie biznes planów przez uczestników/czki (konkursy w roku 2010) od tych, w których nie było tego rodzaju wsparcia? Jeśli tak, to jaka była różnica? Z czego ona wynikała?

11. Jakie problemy, trudności w trakcie realizacji projektu napotkali beneficjenci (nie należy brać pod uwagę kwestii systemowo-proceduralnych obowiązujących w sposób jednakowy beneficjentów wszystkich konkursów dla PO KL)? Jakie były ich przyczyny? Jak sobie z nimi radzono?

�� badanie jakościowe IDI �� przedstawiciele beneficjentów i partnerów

12. Jakie działania czy efekty beneficjenci uznają za największy sukces w swoich projektach?

�� badanie jakościowe IDI �� przedstawiciele beneficjentów i partnerów

W ODNIESIENIU DO UCZESTNIKÓW/CZEK (ODBIORCÓW/CZYŃ WSPARCIA) PROJEKTÓW ORAZ EFEKTÓW OSIĄGNIĘTYCH DZIĘKI REALIZACJI PROJEKTÓW

13. Kim jest odbiorca wsparcia? W analizie należy uwzględnić: podział na studentów/tki I-szego roku, studentów/tki kolejnych lat, doktorantów/tki, pracowników/e naukowych/e; płeć; wiek; niepełnosprawność; typ i lokalizację uczelni, z którą związany/a jest respondent/ka itp.?

�� analiza danych zastanych; �� badanie CATI

�� dane PEFS; �� uczestnicy/uczestniczki

projektów

14. Jakie były wykorzystywane sposoby i kanały dotarcia oraz kryteria rekrutacji uczestników/czek do projektu?


�� wnioski o dofinansowanie; �� pozostałe dane wtórne; �� przedstawiciele beneficjentów


projektów

15. Czy przed przystąpieniem do projektu uczestnicy/czki podejmowali jakiekolwiek działania mające na celu założenie działalności gospodarczej typu spin off/spin out? Jakie to były działania?

�� badanie CATI �� uczestnicy/uczestniczki projektów

26

16. Czy charakter udzielanego wsparcia był dostosowywany do potrzeb uczestnika/czki? Na jakiej podstawie?


�� wnioski o dofinansowanie; �� przedstawiciele beneficjentów


projektów

17. Jakie były przyczyny odchodzenia uczestników/czek z projektów?


�� dane sprawozdawcze; �� przedstawiciele beneficjentów


projektów

18. Jaki procent kobiet i mężczyzn biorących udział w szkoleniach i doradztwie organizowanym w ramach Poddziałania 8.2.1 rozpoczął działalność gospodarczą typu spin off/spin out?


�� dane sprawozdawcze; �� uczestnicy/uczestniczki

projektów

19. Jaki procent kobiet i mężczyzn biorących udział w szkoleniach i doradztwie organizowanym w ramach Poddziałania 8.2.1 założył inny niż spin off/spin out rodzaj działalności gospodarczej?


�� dane sprawozdawcze; �� uczestnicy/uczestniczki

projektów

20. W jakich sektorach została rozpoczęta działalność

gospodarcza typu spin off/spin out? W jakiej branży i gdzie

powstały nowe firmy (ujęcie terytorialne)? W jakim czasie po

zakończeniu udziału w projekcie?

�� badanie CATI �� uczestnicy/uczestniczki projektów;

21. Czy uczestnicy i uczestniczki projektów, które zakończyły się przygotowaniem biznes planów (konkursy w roku 2010) aplikowali/ły o dotację na rozpoczęcie działalności gospodarczej do projektów realizowanych w ramach Działania 6.2? Czy otrzymali/ły dotację? Czy zamierzają aplikować?

�� badanie CATI; �� analiza danych zastanych

�� uczestnicy/uczestniczki projektów;

�� analiza baz PEFS dla Działania 6.2 i Poddziałania 8.2.1

27

22. Jakie dodatkowe działania konieczne do założenia działalności gospodarczej, zostały podjęte przez uczestników/czki po zakończeniu udziału w projektach realizowanych w ramach Poddziałania 8.2.1?


23. Jak uczestnicy/czki projektów oceniają poszczególne rodzaje wsparcia? Które formy wsparcia oceniane są jako najbardziej i najmniej użyteczne i dlaczego?

�� badanie CATI �� badanie IDI


�� beneficjenci

24. Jakie dodatkowe formy wsparcia powinny znaleźć się w projektach dedykowanych założeniu działalności gospodarczej typu spin off/spin out?

�� badanie CATI �� badanie IDI �� analiza danych zastanych


�� beneficjenci �� pozostałe dane wtórne

(raporty badawcze, analizy, opracowania, dane ze stron www);

25. Czy realizacja projektów szkoleniowo-doradczych ma wpływ na decyzję o założeniu działalności gospodarczej typu spin off/spin out?


26. Jakie są przyczyny tego, że uczestnicy/czki projektów nie założyli/ły działalności gospodarczej typu spin off/spin out? Czy będą podejmowali/ły działania mające na celu założenie działalności gospodarczej typu spin off/spin out w przyszłości?


27. Na jakie bariery napotykają osoby chcące założyć działalność gospodarczą typu spin off/spin out?

�� badanie CATI; �� badanie jakościowe IDI �� analiza danych zastanych;


�� beneficjenci �� pozostałe dane wtórne

(raporty badawcze, analizy, opracowania, dane ze stron www);

28. Jakie są dalsze losy nowopowstałych firm typu spin off/spin �� badanie CATI �� uczestnicy/uczestniczki

28

out? Czy wymagają one dalszego wsparcia, a jeśli tak, to jakiego?

projektów

PYTANIA DODATKOWE

D1 Jakie działania były podjęte przez beneficjenta na etapie planowania projektu i jego realizacji w celu zachowania trwałości efektów wsparcia?

�� analiza danych zastanych; �� badanie jakościowe IDI

�� wnioski o dofinansowanie; �� pozostałe dane wtórne; �� przedstawiciele beneficjentów

i partnerów

D2 Czy w przypadku uczestników wsparcia, brak uczestnictwa we wsparciu uniemożliwiłby powstanie firm typu spin off/out? Czy uczestnictwo we wsparciu miało kluczowe znaczenie dla powstałych firm typu spin off/spin out?


D3 Czy uczestnicy wsparcia szkoleniowo-doradczego mieli doświadczenie (obserwowali, uczestniczyli, mieli kontakt) ze spółkami bazującymi na idei połączenia nauki i biznesu? Czy potrafią podać jakiś przykład? Czy udana realizacja tej idei miała miejsce zagranicą czy w Polsce? Czy kontakt z tego typu środowiskiem miał wpływ na zakładanie przez uczestników projektów przedsiębiorstw typu spin off/out?


D4 Jakiego typu formy wsparcia były promowane w ramach poszczególnych konkursów zorganizowanych w Poddziałaniu 8.2.1 w województwie małopolskim? Z czego wynikały podjęte przez IP kroki? Jakie konsekwencje miała przeprowadzona promocja, np. poprzez system kryteriów strategicznych? Czy umożliwiła zrealizowanie zakładanych celów dla komponentu regionalnego? Jakim zainteresowaniem cieszyły się ogłaszane konkursy objęte badaniem? Czy zainteresowanie konkursami w tym Poddziałaniu było podobne/różne od zainteresowania wnioskodawców w kraju?

�� analiza danych zastanych �� dokumenty strategiczne i programowe; sprawozdania z realizacji PO KL w zakresie projektów konkursowych

D5 Jakie funkcje ukryte, oprócz funkcji jawnych, pełniło �� badanie CATI �� uczestnicy/uczestniczki

29

wsparcie szkoleniowo-doradcze udzielone w ramach Poddziałania 8.2.1 w województwie małopolskim?

projektów

D6 Czy typ uczestników projektów i typ uczelni (z uwzględnieniem konkretnych kierunków) z jaką byli związani wpływają na zakładanie działalności gospodarczej typu spin off/spin out?

�� Badania CATI �� uczestnicy/uczestniczki projektów


30

II. OPIS METODOLOGI I ŹRÓDŁA INFORMACJI 2.1 Wstępne założenia metodologiczne

Badanie zrealizowano przy wykorzystaniu trzech technik badawczych:

analiza danych zastanych (desk research - DR), kwestionariuszowe wywiady telefoniczne ze wspomaganiem komputerowym

(Computer Assisted Telephone Interview - CATI), indywidualne wywiady pogłębione (Individual In-Depth Interview - IDI).

2.1.1 Analiza desk research (DR) – analiza danych zastanych

W analiza danych zastanych zostały uwzględnione następujące źródła:

� Balcerzak A.P., Moszyński M. (red.), 2011, Spin off, spin out jako instrument budowania

przedsiębiorczości akademickiej oraz stymulowania innowacyjności regionu, Polskie

Towarzystwo Ekonomiczne, Oddział w Toruniu, Toruń.

� Banerski G., Gryzik A., Matusiak K.B., Mażewska M., Stawasz E., 2009, Przedsiębiorczość

akademicka (rozwój firm spin-off, spin-out) – zapotrzebowanie na szkolenia służące jej

rozwojowi. Raport z badania, Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości, Warszawa.

� Bariery współpracy przedsiębiorców i ośrodków naukowych, 2006 (online), Departament

Wdrożeń i Innowacji, Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Warszawa (dostęp: 2013-

08-05), Dostępne w Internecie: <http://nauka.gov.pl/g2/oryginal/2013_05/587cda2f54dd2a0

efcedade2d7fcc04e.pdf>.

� Bobuchowska K., Wojarska M., 2011, Rola regionalnych strategii innowacji w stymulowaniu

innowacyjności województwa warmińsko-mazurskiego, w: Spin off, spin out jako instrument

budowania przedsiębiorczości akademickiej oraz stymulowania innowacyjności regionu, Red.

A. Balcerzak, M. Moszyński, Polskie Towarzystwo Ekonomiczne, Toruń, str. 255-290.

� Dec D., 2012, Od pomysłu do zysku – czyli spin-off/spin-out w teorii i praktyce, Wyższa Szkoła

Technologii Informatycznych, Warszawa.

� Drozdowski R, 2007, Ekspertyzy i analizy na potrzeby Ministerstwa Gospodarki dotyczące

zagadnień transformacji wiedzy, konkurencyjności i innowacyjności gospodarki. Potencjał

regionów w zakresie rozwoju przedsiębiorczości akademickiej, Instytut Technologii

Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom.

� Sprawozdanie z realizacji priorytetów VI-IX komponentu regionalnego w ramach Programu

Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007-2013 (online), 2008, Urząd Marszałkowski Województwa

31

Małopolskiego, Kraków (dostęp: 2013-07-30), Dostępne w Internecie:

<http://www.fundusze.malopolska.pl/pokl/Documents/sprawozdawczosc/2008/2008.pdf>.

� Plany Działań na lata: 2007-2008, 2009, 2010 w odniesieniu do Poddziałania 8.2.1.

� Fundusze Europejskie w Małopolsce, 2009, Sprawozdanie z realizacji Priorytetów

komponentu regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007-2013

(online), Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego, Kraków (dostęp: 2013-07-30),

Dostępne w Internecie: <http://www.fundusze.malopolska.pl/pokl/Documents/

sprawozdawczosc/2009/2009.pdf>.

� Fundusze Europejskie w Małopolsce, 2010, Korekta sprawozdania z realizacji Priorytetów



Dostępne w Internecie: <http://www.fundusze.malopolska.pl/pokl/Documents/

sprawozdawczosc/2010/2010.pdf>.




Dostępne w Internecie: <http://www.fundusze.malopolska.pl/pokl/Documents/ewaluacja/

sprawozdawczosc/Sprawozdanie_2011.pdf>.




Dostępne w Internecie: <http://www.fundusze.malopolska.pl/pokl/Documents/ewaluacja/

sprawozdawczosc/Sprawozdanie%202012_%20zatwierdzone%2007.05.13.pdf>.

� Grela M., 2011, Czynniki determinujące powstawanie firm typu spin off/spin out oraz źródła

ich finansowania, w: Spin off, spin out jako instrument budowania przedsiębiorczości

akademickiej oraz stymulowania innowacyjności regionu, Red. A.P. Balcerzak, M. Moszyński,

Polskie Towarzystwo Ekonomiczne, Oddział w Toruniu, Toruń, str. 115-147.

� Halik J., Kusio T., Makowiec M., 2012, Poradnik spin-promotor. Przedsiębiorczość akademicka

w praktyce, Uniwersytet Rzeszowski, Rzeszów.

� Kierunki zwiększania innowacyjności gospodarki na lata 2007-2013 (online), Departament

Rozwoju Gospodarki, Ministerstwo Gospodarki, Warszawa (dostęp: 2013-08-05), Dostępne

w Internecie: <http://www.mg.gov.pl/NR/rdonlyres/90AF42C4-A420-4BF9-9CE8-08C28B8E4

FFE/50360/KierunkiPL.pdf>.

32

� Listy rankingowe – Priorytet VIII – Poddziałanie 8.2.1 – 2008 rok (online), Wojewódzki Urząd

Pracy w Krakowie, Kraków (dostęp: 2013-08-01), Dostępne w Internecie:

<http://www.pokl.wup-krakow.pl/index.php/priorytet-vii---2008.448.html>.



<http://www.pokl.wup-krakow.pl/index.php/priorytet-vii---2009.449.html>.



<http://www.pokl.wup-krakow.pl/index.php/priorytet-viii---2010.html>.

� Listy rankingowe – Priorytet VIII – Poddziałanie 8.2.1 – 2010 rok (online), Urząd

Marszałkowski Województwa Lubuskiego, Zielona Góra (dostęp: 2013-08-04), Dostępne

w Internecie: <http://efs.lubuskie.pl/PL/110/22/>.


Pracy w Szczecinie, Szczecin (dostęp: 2013-08-04), Dostępne w Internecie:

<http://www.wup.pl/index.php?id=842>.


Marszałkowski Województwa Łódzkiego, Łódź (dostęp: 2013-08-04), Dostępne w Internecie:

<http://www.pokl.lodzkie.pl/wps/wcm/connect/pokl/pokl/zmiany_belki_wszystkie/belki_list

y_rankingowe_priorytet_VIII>.

� Listy rankingowe – Priorytet VIII – Poddziałanie 8.2.1 – 2010 rok (online), Świętokrzyskie Biuro

Rozwoju Regionalnego w Kielcach, Kielce (dostęp: 2013-08-04), Dostępne w Internecie:

<http://www.pokl.sbrr.pl/asp/pl_start.asp?typ=13&sub=182&subsub=185&menu=

197&strona=1>.


Pracy w Rzeszowie, Rzeszów (dostęp: 20130-08-04), Dostępne w Internecie:

<http://pokl.wup-rzeszow.pl/pl/32,64/2/listy_rankingowe.html>.

� Listy rankingowe – Priorytet VIII – Poddziałanie 8.2.1 – 2010 rok (online), Dolnośląski

Wojewódzki Urząd Pracy we Wrocławiu, Wrocław (dostęp: 2013-08-04), Dostępne

w Internecie: <http://www.pokl.dwup.pl/index.php/konkursy-2010/listy-rankingowe-vi-vii-

viii/1208-listy-rankingowe-viii-2010>.


Marszałkowski Województwa Lubelskiego, Lublin (dostęp: 2013-08-04), Dostępne

w Internecie:<http://www.efs.lubelskie.pl/front/page/get/55/year:2010/>.


Marszałkowski Województwa Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie, Olsztyn (dostęp: 2013-

33

08-04). Dostępne w Internecie: <http://efs.warmia.mazury.pl/konkursy/priorytet-viii/1797-

2010-konkursy-ogoszone-w-2010-r-w-ramach-dziaania-82>.


Marszałkowski Województwa Pomorskiego w Gdańsku, Gdańsk (dostęp: 2013-08-04).

Dostępne w Internecie: <http://defs.pomorskie.eu/pl/konkursy_pokl/priorytet_viii/2010>.


Marszałkowski Województwa Śląskiego w Katowicach, Katowice (dostęp: 2013-08-04).

Dostępne w Internecie: <http://efs.slaskie.pl/index.php?grupa=1&kart=50&id_m=377>.


Pracy w Poznaniu, Poznań (dostęp: 2013-08-04), Dostępne w Internecie:

<http://www.efs.wup.poznan.pl/programy/po-kl/konkursy/8.2.1/1/10/>.


Pracy w Opolu, Opole (dostęp: 2013-08-04), Dostępne w Internecie:

<http://www.pokl.opole.pl/614/ocena_merytoryczna_2010.html>.


Marszałkowski Województwa Podlaskiego w Białymstoku, Białystok (dostęp: 2013-08-04).

Dostępne w Internecie: <http://www.pokl.wrotapodlasia.pl/konkursy/listy-

rankingowe.html>.


Marszałkowski Województwa Kujawsko-Pomorskiego w Toruniu, Toruń (dostęp: 2013-08-04),

Dostępne w Internecie: <http://old.kujawsko-pomorskie.pl/index.php?option=com_

content&task=view&id=832&Itemid=168>.

� Listy rankingowe – Priorytet VIII – Poddziałanie 8.2.1 – 2010 rok (online), Mazowiecka

Jednostka Wdrażania Programów Unijnych w Warszawie, Warszawa (dostęp: 2013-08-04),

Dostępne w Internecie: <http://pokl.mazowia.eu/listy-rankingowe/?program_element=36&

status_naboru=0>.

� Machnik-Słomka J., 2011, Modele biznesowe spółek spin-off w aspekcie komercjalizacji

wiedzy, w: Spin off, spin out jako instrument budowania przedsiębiorczości akademickiej oraz

stymulowania innowacyjności regionu, Red. A.P. Balcerzak, M. Moszyński, Polskie

Towarzystwo Ekonomiczne, Oddział w Toruniu, Toruń, str. 59-85.

� Makowiec M., 2012, Spółki typu spin-off/out jako katalizator rozwoju polskiej gospodarki, In:

Wybrane aspekty rozwoju przedsiębiorczości akademickiej, Red. Z. Olesiński, Uniwersytet

Rzeszowski, Rzeszów, str. 25-58.

� Makowiec M., Kusio T., 2010, Współpraca nauki i biznesu w kontekście komercjalizacji

wyników badań naukowych – wymiar krajowy i międzynarodowy, w: Zarządzanie

34

intensyfikujące rozwój gospodarczy, Tom 2, Red. J. Teczke, J. Czekaj, Wydawnictwo ESUS

Druk, Kraków, str. 59-83.

� Olechnicka A., Płoszaj A., 2009, Metropolia a innowacyjność, w: Czy metropolia jest miastem,

Red. B. Jałowiecki, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa, str. 137-158.

� Owczarczuk M., 2011, Instytucjonalno-organizacyjna sprawność władz lokalnych jako czynnik

transferu kapitału w: Spin off, spin out jako instrument budowania przedsiębiorczości

akademickiej oraz stymulowania innowacyjności regionu, Red. A.P. Balcerzak, M. Moszyński,

Polskie Towarzystwo Ekonomiczne, Oddział w Toruniu, Toruń, str. 321-346.

� Pałach K., Kuta-Pałach M., 2012, Katalog dobrych praktyk, Uniwersytet Rzeszowski, Rzeszów.

� Porter M., 2001, Porter o konkurencji, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa.

� Program Strategiczny Regionalna Strategia Innowacji Województwa Małopolskiego 2013-

2020 (online), Departament Rozwoju Gospodarczego Urzędu Marszałkowskiego

Województwa Małopolskiego, Kraków, (dostęp: 2013-08-05), Dostępne w Internecie:

<http://www.malopolskie.pl/Pliki/2013/RSI%20do%20konsult.%20spolecznych.pdf>

� Sosnowska A., Łobejko S., 2009, Scenariusze rozwoju instytucjonalnego wsparcia

przedsiębiorczości w Polsce, w: Ekspertyzy i analizy dotyczące zagadnień transformacji

wiedzy, konkurencyjności i innowacyjności gospodarki, Polska Agencja Rozwoju

Przedsiębiorczości, Warszawa, str. 108-150.

� Syrocka-Sijka A., 2011, Alternatywne źródła finansowania inwestycji w przedsiębiorstwach

w Polsce, w: Spin off, spin out jako instrument budowania przedsiębiorczości akademickiej

oraz stymulowania innowacyjności regionu, Red. A. Balcerzak, M. Moszyński, Polskie

Towarzystwo Ekonomiczne, Toruń, str. 225-251.

� Szczegółowy Opis Priorytetów Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007-2013 – wersja

obowiązująca od 24 kwietnia do 30 czerwca 2013 r. (online), Portal Funduszy Europejskich,

Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Warszawa (dostęp: 2013-08-01), Dostępne

w Internecie:<http://www.efs.gov.pl/Wiadomosci/Documents/SZOP_POKL_lipiec_2013.pdf>.


obowiązująca od 1 czerwca 2009 r. do 1 czerwca 2010 r. (online), Portal Funduszy

Europejskich, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Warszawa (dostęp: 2013-08-01),

Dostępne w Internecie: <http://www.efs.gov.pl/Dokumenty/Documents/Szop_nowelizacja

_1_6_2009_POKL.pdf>.


obowiązująca od 1 czerwca 2010 r. do 31 grudnia 2011 r. (online), Portal Funduszy

Europejskich, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Warszawa (dostęp: 2013-08-01),

35

Dostępne w Internecie: <http://www.efs.gov.pl/Dokumenty/Documents/SzOP_1405_

ost.pdf>.

� Tamowicz P., 2006, Przedsiębiorczość akademicka. Spółki spin-off w Polsce (online), Polska

Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości, Warszawa (dostęp: 2013-10-07), Dostępne w Internecie:

<http://www.sme.gov.pl/files/74/81/106/przed_akademicka.pdf>.

� Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych, Dz.U. 2009, Nr 157, poz. 1240

z późn. zm.

� Ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych, Dz.U. 2004, Nr 19, poz. 177

z późn zm.

� Ustawa z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych, Dz.U. 2005, Nr 249, poz. 2104.

� Ustawa z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju, Dz.U. 2006, Nr

227, poz. 1658 z późn. zm.

� Wojewódzki Urząd Pracy w Krakowie, 2008a, Dokumentacja konkursowa: Konkurs

nr POKL/8.2.1/I/08 na projekty realizowane w ramach priorytetu VIII Programu Operacyjnego

Kapitał Ludzki 2007-2013, Działanie 8.2 – Transfer wiedzy, Poddziałanie 8.2.1 – Wsparcie dla

współpracy sfery nauki i przedsiębiorstw (online), Wojewódzki Urząd Pracy w Krakowie,

Kraków (dostęp: 2013-07-30), Dostępne w Internecie: <http://www.pokl.wup-

krakow.pl/index.php/archiwum-konkursow.html>.

� Wojewódzki Urząd Pracy w Krakowie, 2008b, Korekta sprawozdania rocznego z realizacji

Działania w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007-2013, Priorytet VIII (online),

Wojewódzki Urząd Pracy w Krakowie, Kraków (dostęp: 2013-08-01), Dostępne w Internecie:

<http://pokl.wup-krakow.pl/index.php/sprawozdania-za-2008-rok.html>.







� Wojewódzki Urząd Pracy w Krakowie, 2009b, Korekta sprawozdania rocznego z realizacji







36




� Wojewódzki Urząd Pracy w Krakowie, 2010b, Dokumentacja konkursowa: Konkurs

nr POKL/8.2.1/II/10 na projekty realizowane w ramach priorytetu VIII Programu

Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007-2013, Działanie 8.2 – Transfer wiedzy, Poddziałanie 8.2.1 –

Wsparcie dla współpracy sfery nauki i przedsiębiorstw (online), Wojewódzki Urząd Pracy

w Krakowie, Kraków (dostęp: 2013-07-30), Dostępne w Internecie: <http://www.pokl.wup-


� Wojewódzki Urząd Pracy w Krakowie, 2010c, Korekta sprawozdania rocznego z realizacji




� Wojewódzki Urząd Pracy w Krakowie, 2011, Korekta sprawozdania rocznego z realizacji




� Wojewódzki Urząd Pracy w Krakowie, 2012, Korekta sprawozdania rocznego z realizacji




� Wnioski o dofinansowanie złożone w ramach konkursów POKL: POKL/8.2.1/I/08,

POKL/8.2.1/I/09, POKL/8.2.1/I/10, POKL/8.2.1/II/10 przez beneficjentów, którzy podpisali

umowę o dofinansowanie i realizują/zrealizowali projekt w ramach Poddziałania 8.2.1

� Dane z KSI SIMIK 07-13 w zakresie projektów objętych badaniem.

� Podsystem Monitorowania EFS 2007;

2.1.2 Wywiady indywidualne pogłębione (IDI)

Według danych zawartych w bazie PEFS oraz wniosków o dofinansowanie, poddano

analizie 21 projektów. Wśród nich były 2 projekty partnerskie, realizowane w sumie przez

5 podmiotów. Spośród dziewiętnastu realizatorów projektów (17 beneficjentów oraz

2 partnerów) do badania wybrano osiem, a wywiady zostały przeprowadzone z jednym

przedstawicielem beneficjenta zaangażowanego w realizację danego przedsięwzięcia.

Poniżej przedstawiono zestawienie 8 wybranych beneficjentów.

37

Tabela nr 3. Lista beneficjentów objętych badaniem IDI

Lp. Nazwa beneficjenta/partnera

1 Faber Consulting Sp. z o.o.

2 Krakowskie Centrum Zarządzania i Administracji Spółka z o.o.

3 Fundacja Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie

4 InterActive Agencja Komunikacji Marketingowej

5 Centrum Transferu Technologii Medycznych Park Technologiczny Sp. z o. o.

6 Uniwersytet Jagielloński

7 Eurokreator s.c. Rafał Kunaszyk, Anna Kunaszyk

8 Akademicki Inkubator Przedsiębiorczości Akademii Górniczo-Hutniczej im. Stanisława Staszica w Krakowie


2.1.3 Kwestionariuszowe wywiady telefoniczne ze wspomaganiem komputerowym (CATI)

W badaniu właściwym wzięło udział 369 osób (dodatkowo z 15 osobami

przeprowadzono pilotaż narzędzia, wyniki z pilotażu nie zostały włączone do raportu

z badania). Ostateczny rozkład próby przedstawia tabela poniżej.

Tabela nr 4. Struktura próby badania CATI

Liczba uczestników

Tytuł projektu Rezygnacja

Dotacja 6.2

Pozostali Łącznie % udział

w próbie

Być przedsiębiorcą. Własna firma spin off, spin out

0 0 22 22 5,96

Droga do komercjalizacji wyników badań nauk biologicznych

0 0 15 15 4,07

Innowacyjny biznes szansą na sukces 0 2 20 22 5,96

Komercjalizacja badań naukowych kluczem konkurencyjności woj. małopolskiego - szkolenia z zakresu zakładania i prowadzenia firm typu spin out i spin off

4 0 14 18 4,88

Kultura naszym biznesem 0 0 12 12 3,25

Nauka z biznesem realnym sukcesem 0 1 9 10 2,71

Naukowa Akademia Biznesu 0 0 16 16 4,34

Nowa ENERGIA - rozwój innowacyjności sektora eko-energetycznego w województwie małopolskim

1 0 8 9 2,44

Przedsiębiorczość akademicka wsparciem dla biznesu Małopolski

0 0 12 12 3,25

Przedsiębiorczy naukowiec 1 0 12 13 3,52

SPiN - Skuteczny Przedsiębiorca i Naukowiec 0 0 18 18 4,88

38

Liczba uczestników

Tytuł projektu

Rezygnacja Dotacja

6.2 Pozostali Łącznie

% udział w

próbie

Spin off/spin out - innowacyjne przedsiębiorstwa

3 0 8 11 2,98

Spin off/spin out - skuteczny transfer wiedzy 1 2 13 16 4,34

Spin off/spin out - skuteczny transfer wiedzy II 0 0 28 28 7,59

SPIN-aj się! - szkolenia z zakresu zakładania i prowadzenia firmy typu spin off i spin out

1 1 12 14 3,79

SPIN-OFF, SPIN-OUT - NA START 1 0 14 15 4,07

System naczyń połączonych - firma akademicka szansą rozwoju kariery naukowej

0 0 16 16 4,34

Uniwersyteckie Centrum Rozwoju Przedsiębiorczości Akademickiej

0 0 39 39 10,57

Wiedza i przedsiębiorczość 0 0 6 6 1,63

Wiedza kluczem do sukcesu 6 0 29 35 9,49

Wzmocnienie przedsiębiorczości oraz świadomości w zakresie współpracy nauka-biznes wśród małopolskich pracowników naukowych sposobem na wzrost innowacyjności i konkurencyjności małopolskich firm.

0 0 18 18 4,88

Brak odpowiedzi 0 0 4 4 1,08

suma 181 62 3453 369 100,00


1 Zgodnie z Raportem Metodologicznym w grupie uczestników projektu zidentyfikowano 44 respondentów, którzy zrezygnowali z udziału w jego trwaniu. Z uwagi na trudność w dotarciu do respondentów (odmowy udziału w badaniu, nieaktualne dane kontaktowe) nie udało się zrealizować 100% wywiadów w tej pod próbie. Niezrealizowane wywiady zostały przeniesione do puli wywiadów z pozostałymi uczestnikami projektów.

2 Zgodnie z Raportem Metodologicznym w grupie uczestników projektu zidentyfikowano 11 respondentów, którzy po udziale w projekcie skorzystali z dofinansowania w ramach Działania 6.2. Z uwagi na trudność w dotarciu do respondentów (odmowy udziału w badaniu, nieaktualne dane kontaktowe) nie udało się zrealizować 100% wywiadów w tej pod próbie. Nie zrealizowane wywiady zostały przeniesione do puli wywiadów z pozostałymi uczestnikami projektów.

3 Łączna liczba zrealizowanych wywiadów z pozostałymi uczestnikami szkoleń została uzupełniona o niezrealizowane wywiady w pozostałych grupach respondentów.

39

III. WYNIKI BADANIA

3.1 Potencjał województwa małopolskiego w kontekście przedsiębiorczości akademickiej

Województwo małopolskie stanowi istotny punkt na mapie przedsiębiorczości

naszego kraju. W przygotowanym na zlecenie Komisji Europejskiej raporcie

o konkurencyjności regionalnej w 2010 roku, Małopolska została sklasyfikowana na

3 miejscu pod względem konkurencyjności gospodarki wśród województw. Wyższe miejsca

zajęły województwa mazowieckie i śląskie. Mimo wysokiego sklasyfikowania w rankingu

konkurencyjności, Małopolska jest regionem o niskim PKB. W roku 2009 wynosił on 85%

średniej krajowej, znacznie poniżej wskazań dla województw o podobnym stopniu

konkurencyjności. Przyczyną takiego stanu rzeczy jest małe zatrudnienie w obszarach

pozarolniczych, silne rozrobienie powierzchniowe gospodarstw wiejskich oraz niska

towarowość rolnictwa – dominującym typem produkcji jest ta na własne potrzeby.

Rozdrobnienie działek rolniczych ujemnie wpływa na możliwość otrzymywania dopłat

unijnych, co przyczyniłoby do podniesienia wydajności oraz przychodów z działalności

rolniczej. Potencjał gospodarczy i naukowy województwa ogniskuje się przede wszystkim

w jego stolicy – Krakowie, ośrodkach należących do aglomeracji krakowskiej (Skawina,

Zabierzów, Myślenice), oraz w zachodniej części województwa – powiaty olkuski,

chrzanowski, oświęcimski i wadowicki. W analizowanym aspekcie dominują również większe

miasta będące ośrodkami akademickimi - Nowy Sącz, Tarnów, Nowy Targ. Dominacja stolicy

nad innymi ośrodkami miejskimi, mogącymi skupiać działalność naukową i przedsiębiorczą

jest bardzo widoczna. Pozytywnie natomiast kształtuje się udział wydatków na badania

i rozwój w wydatkach inwestycyjnych przedsiębiorstw województwa małopolskiego. W 2010

roku osiągnął on poziom 20,5% (średnia dla Polski – 14%), podobnie rzecz ma się z innym

wskaźnikiem – nabywanymi licencjami, a także z nabywaniem z zewnątrz prac badawczo-

rozwojowych. W przypadku relacji ogółu wydatków na badania i rozwój do PKB,

województwo małopolskie osiągnęło w latach 2002-2009 wskaźniki o około 1,4-1,8-krotnie

większe od średniej dla Polski. Niestety dochody ze sprzedaży patentów, licencji oraz prac

uzyskanych w ramach działalności badawczo-rozwojowej są dość niskie. W 2009 roku

dotyczyły one zaledwie 4 przedsiębiorstw (Drozdowski 2009). Wynik ten wskazuje na

niewykorzystane możliwości przedsiębiorczości akademickiej.

40

Ważnymi elementami w przedsiębiorczości akademickiej są inkubatory

technologiczne będące ośrodkami innowacji (m.in. Krakowski Park Technologiczny,

wspierający około 35 firm informatycznych, Park Life Science w Krakowie, Park

Technologiczny – Miasteczko Multimedialne w Nowym Sączu), inkubatory

przedsiębiorczości, fundusze kapitału zalążkowego czy centra transferu technologii. W 2010

roku w województwie małopolskim działało 9 centrów transferu technologii: 1) Centrum

Innowacji, Transferu Technologii i Rozwoju Uniwersytetu Jagiellońskiego (CITTRU),

2) Centrum Transferu Technologii AGH, 3) Centrum Transferu Technologii Politechniki

Krakowskiej, 4) Centrum Transferu Technologii Medycznych, 5) Centrum Informacji

Ekologicznej, Fundacja Partnerstwo dla Środowiska, 6) Ośrodek Innowacji NOT w Krakowie,

7) Centrum Innowacji, Transferu i Monitorowania Rozwoju Technologii Wytwarzania,

8) Centrum Transferu Technologii Fundacja „Progres and Business”, 9) Ośrodek Innowacji

NOT w Tarnowie. Pod względem liczby wymienionych instytucji województwo małopolskie

zajmowało 3 pozycję w kraju.

Ważnym elementem wspierającym (choć nie bezpośrednio) przedsiębiorczość

akademicką są klastry4. W 2010 roku w województwie małopolskim działało 7 klastrów,

w tym 4 w Krakowie, a po jednym w Nowym Sączu, Tarnowie i Skawinie. Należy zwrócić

uwagę na dużo wyższy od przeciętnej krajowej poziom rozwoju przedsiębiorczości

akademickiej. Sprawia to, że młodzi ludzie mogą realizować swoje projekty i wykorzystywać

nabytą w czasie studiów wiedzę. Zbiorczy wskaźnik poziomu rozwoju i potencjału regionalnej

przedsiębiorczości akademickiej dla Małopolski wyniósł w 2010 roku 183,8% średniej

krajowej. Ta wysoka wartość sprawia, że województwo małopolskie sklasyfikowane jest na

3. miejscu w kraju, a wyprzedzają je tylko województwa pomorskie i mazowieckie, a więc

także silne ośrodki naukowe. Przytoczony powyżej wskaźnik to zbiorcze i syntetyczne

badanie obejmujące cztery kryteria oceny rozwoju przedsiębiorczości akademickiej:

1) aspekt ilościowy, 2) sprawność adaptacyjną, 3) zaangażowanie w inkubację

przedsiębiorstw, 4) potencjał innowacyjności. Poniższa tabela przedstawia wartości

wspomnianego wskaźnika dla poszczególnych województw w Polsce.

4 Zgodnie z koncepcją M. Portera (2001), klastry to przestrzennie skoncentrowana grupa przedsiębiorstw, instytucji i organizacji

powiązanych siecią pionowych i poziomych zależności, często o charakterze nieformalnym, która poprzez skupienie szczególnych zasobów

pozwala osiągnąć tym przedsiębiorstwom trwałą przewagę konkurencyjną.

41

Tabela nr 5. Zbiorczy wskaźnik poziomu rozwoju i potencjału regionalnej przedsiębiorczości akademickiej w Polsce, w 2010 roku.

Województwo Wartość wskaźnika w %

Polska 100,0

mazowieckie 214,3

pomorskie 201,8

małopolskie 183,8

śląskie 173,7

wielkopolskie 171,7

dolnośląskie 141,0

łódzkie 90,2

podkarpackie 76,2

kujawsko-pomorskie 70,2

zachodniopomorskie 69,3

opolskie 46,3

lubuskie 38,5

podlaskie 38,4

lubelskie 34,9

świętokrzyskie 30,1

warmińsko-mazurskie 19,5

Źródło: Dane Głównego Urzędu Statystycznego w Warszawie.

Należy jednak podkreślić, że szczegółowe dane dotyczące rozwoju przedsiębiorczości

akademickiej nie są ani gromadzone ani publikowane przez Główny Urząd Statystyczny. Nie

są w tym zakresie prowadzone szczegółowe badania. Jak podkreśla Tamowicz (2006),

tworzenie podmiotów spin off/out nie jest regularnie monitorowane. Nie bada się w sposób

kompleksowy mnożnikowych efektów działalności podmiotów spin off/out. Cytowany wyżej,

zbiorczy wskaźnik poziomu rozwoju i potencjału regionalnej przedsiębiorczości akademickiej

uwzględnia jedynie liczbę ośrodków przedsiębiorczości akademickiej (centra transferów

technologii, centra zaawansowanych technologii, inkubatory przedsiębiorczości, inkubatory

42

technologiczne, parki technologiczne, akademickie inkubatory przedsiębiorczości). Nie

ujmuje natomiast liczby podmiotów spin off/out.

Województwo małopolskie zajmuje 3 miejsce w kraju pod względem liczby studentów.

W 2012 roku funkcjonowały tu 33 szkoły wyższe, w tym m.in.: 1 uniwersytet, 2 szkoły

techniczne, 1 szkoła rolnicza, 7 szkół ekonomicznych, 2 szkoły pedagogiczne, 1 akademia

wychowania fizycznego, 3 szkoły artystyczne, 1 szkoła teologiczna (GUS). Więcej uczelni

wyższych mieści się w województwach: mazowieckim (108), śląskim (45), wielkopolskim (40)

i dolnośląskim (38). Region cechuje najwyższy w skali kraju wskaźnikiem liczby studentów

szkół wyższych i nauczycieli akademickich przypadających na 1 tys. mieszkańców. Pierwszą

pozycję w przytaczanych zestawieniach dokumentuje poniższa tabela.

Tabela nr 6. Liczba studentów szkół wyższych i nauczycieli akademickich w Polsce, na 1000 mieszkańców, w 2012 roku.

Województwo Liczba studentów na 1000 mieszkańców Liczba nauczycieli akademickich na 1000

mieszkańców

małopolskie 60,517 3,756

mazowieckie 58,855 3,355

dolnośląskie 53,215 3,064

pomorskie 46,480 2,675

wielkopolskie 44,201 2,772

lubelskie 43,010 3,117

łódzkie 40,295 2,722

podlaskie 39,057 2,560

kujawsko-pomorskie 36,625 2,130

zachodniopomorskie 36,290 2,488

śląskie 34,398 2,065

opolskie 34,272 1,624

podkarpackie 31,707 1,537

warmińsko-mazurskie 30,725 1,884

świętokrzyskie 30,221 1,331

lubuskie 20,799 1,360

Źródło: Dane Głównego Urzędu Statystycznego w Warszawie.

43

W województwie małopolskim zlokalizowana jest najstarsza uczelnia w Polsce oraz

wiele innych szkół wyższych, z czego zdecydowana większość w Krakowie.

Do najważniejszych uczelni publicznych zaliczyć należy: Uniwersytet Jagielloński (1 miejsce

wśród uniwersytetów w Rankingu Szkół Wyższych, Perspektywy 2013), Akademię Górniczo-

Hutniczą (2 miejsce wśród uczelni technicznych), Politechnikę Krakowską (9 miejsce wśród

uczelni technicznych), Uniwersytet Pedagogiczny (1 miejsce wśród uczelni pedagogicznych),

Uniwersytet Rolniczy (uczelnia nie została ujęta w Rankingu Szkół Wyższych, Perspektywy

2013), Uniwersytet Ekonomiczny (5 miejsce w Rankingu Szkół Wyższych, Perspektywy 2013).

W rankingu szanghajskim z 2011 r., który obejmuje 500 najlepszych uczelni świata,

sklasyfikowane są dwie polskie szkoły wyższe: wspomniany Uniwersytet Jagielloński

i Uniwersytet Warszawski. Dodatkowo wspomnieć należy także o jednostkach naukowych:

Polskiej Akademii Umiejętności oraz 11 placówkach Polskiej Akademii Nauk. Ważnym

elementem są także jednostki naukowe prywatnych koncernów, m. in.: ABB, Capgemini,

CapNor Polska, Delphi Polska, IBM, Innovation Factory Metrosoft Polska, Motorola Polska,

Teva Operations Poland. Potencjał małopolskich kadr w sektora badawczo-rozwojowego jest

bardzo znaczący w wymiarze krajowym. W przeliczeniu na 1 tys. mieszkańców, mury

małopolskich uczelni opuszczało najwięcej absolwentów w skali kraju, zarówno w 2011, jak

i 2012 roku. W latach wcześniejszych (2009 i 2010) Małopolska plasowała się w tym

zestawieniu na 2 miejscu, nieznacznie ustępując woj. mazowieckiemu. Na podstawie

zebranych danych można stwierdzić, że region dysponuje wystarczającym potencjałem

kadrowym dla rozwoju przedsiębiorczości akademickiej. Konkurencyjność regionu pod

względem wiedzy i innowacji jest bardzo ważnym czynnikiem rozwoju. Konkurencyjnym jest

taki region, który jest zdolny adaptować się do zmieniających się warunków szybciej niż inne

regiony (Bobuchowska, Wojarska 2011).

Za R. Drozdowskim (2007) odnotować należy zbieżność pozycji Małopolski w wyżej

prezentowanym rankingu i w rankingu prezentującym jakość edukacji. Można ją zanalizować

za pomocą rankingu uczelni wyższych tworzonego co roku przez „Perspektywy”.

W najnowszym zestawieniu na pierwszym miejscu plasuje się uczelnia z Małopolski –

Uniwersytet Jagielloński. W zestawieniu uwzględniono łącznie 10 uczelni z terenu

województwa (na łączną liczbę – 83). Są to, poza wspomnianym powyżej liderem rankingu:

Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie (5 miejsce wśród wszystkich

44

uczelni), Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Kołłątaja w Krakowie (36 miejsce), Uniwersytet

Papieski Jana Pawła II w Krakowie (38 miejsce), Politechnika Krakowska im. Tadeusza

Kościuszki (39 miejsce), Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie (40 miejsce), Uniwersytet

Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie (45 miejsce), Akademia

Wychowania Fizycznego im. Bronisława Czecha w Krakowie (65 miejsce), Krakowska

Akademia im. A. Frycza Modrzewskiego (74 miejsce), Akademia Ignatianum w Krakowie (80

miejsce). Liczba ta pozwala zająć Małopolsce drugie miejsce pod względem liczby uczelni

w rankingu za województwem mazowieckim z 18 uczelniami. Z kolei Małopolska wyprzedza

województwa z 7 uczelniami – pomorskie, dolnośląskie i śląskie. Jak widać jakość kształcenia

wynikająca z najpopularniejszego rankingu uczelni wyższych jest w województwie

małopolskim wysoka, co warunkuje możliwości do rozwoju przedsiębiorczości akademickiej.

W obu zestawieniach Małopolska zajmuje 3 miejsce. Jednakże nieuprawnionym jest

wysuwanie teorii o mocnych związkach przedsiębiorczości akademickiej z jakością

kształcenia. Dowodem są tu dwa województwa: mazowieckie – niekwestionowany lider

wskaźnika przedsiębiorczości, a dopiero 8 miejsce w jakości edukacji, oraz łódzkie – 2 miejsce

w jakości edukacji, a dopiero 7 we wskaźniku rozwoju przedsiębiorczości akademickiej.

Zbieżność w rozwoju przedsiębiorczości i w jakości edukacji występuje jeszcze

w województwie wielkopolskim.

Duży potencjał możliwości w przedsiębiorczości akademickiej podkreślają młodzi

małopolscy naukowcy, którzy wykorzystując swe badania i wiedzę są aktywni na polu

pozyskiwania środków na swoje badania. Dwie jednostki naukowe z Krakowa (na 6 w kraju)

uzyskały status Krajowego Ośrodka Naukowego. Są to Krakowskie Konsorcjum Naukowe im.

Mariana Smoluchowskiego „Materia Energia-Przyszłość” (utworzone przez: Wydział Fizyki

i Informatyki Stosowanej Akademii Górniczo-Hutniczej im. Stanisława Staszica, Instytut Fizyki

Jądrowej im. Henryka Niewodniczańskiego PAN w Krakowie, Instytut Katalizy i Fizykochemii

Powierzchni im. Jerzego Habera PAN w Krakowie, Wydział Chemii Uniwersytetu

Jagiellońskiego oraz Wydział Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej Uniwersytetu

Jagiellońskiego) jak również Konsorcjum Naukowe Collegium Medicum Uniwersytetu

Jagiellońskiego i Instytutu Farmakologii PAN (Sosnowska, Łobejko 2009).

Mimo dużych możliwości rozwoju przedsiębiorczości akademickiej w województwie

małopolskim nadal należy ją wspierać. Poza uwarunkowaniami regionalnymi i korzystnymi

45

tendencjami edukacyjnymi trzeba rozwijać strukturalne mechanizmy wsparcia. Zalicza się do

nich przede wszystkim środki na finansowanie, współfinansowanie i promowanie

przedsiębiorczości akademickiej, w tym przedsiębiorczości opartej na innowacjach.

Przykładami są tu fundusze europejskie, a także fundusze celowe z krajowych środków

budżetowych – program Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego pt.: „Kreator

innowacyjności – wsparcie dla innowacyjnej przedsiębiorczości akademickiej” oraz fundusze

seed-capital (fundusz „zalążkowy” dedykowany początkującym przedsiębiorcom).

Zwiększenie zainteresowania i dostępności szkoleń, które podnoszą kwalifikacje

i umiejętności środowiska akademickiego w zakresie przedsiębiorczości, co będzie stanowić

podstawę do rozwoju gospodarki opartej na wiedzy (Banerski 2009). Działania edukacyjne

w sferze przedsiębiorczości prowadzą lokalne centra technologii, akademickie inkubatory

przedsiębiorczości, biura karier, fundacje czy stowarzyszenia., które podnoszą kwalifikacje

i umiejętności środowiska akademickiego w zakresie przedsiębiorczości, będzie stanowić

podstawę do rozwoju gospodarki opartej na wiedzy (Banerski 2009). Rozwój inicjatyw,

w postaci firm spin off/spin out, w badanym obszarze będzie skutkował korzyściami zarówno

dla osób je tworzących, jak i dla całego regionu.

Nie ulega wątpliwości, że największym potencjałem rozwoju przedsiębiorczości

akademickiej w województwie małopolskim cechuje się Kraków. Obszar metropolitalny

Krakowa jest bowiem naturalnym obszarem koncentracji przemysłów kreatywnych:

miejscem wytwarzania innowacji i jednocześnie miejscem zbytu produktów innowacyjnych.

Potencjał do wytwarzania innowacji przez miasta i regiony określać można m.in. poprzez:

1) zaangażowanie uczelni lub jednostek naukowych z danego miasta czy regionu we

współpracę międzynarodową oraz przez 2) znaczenie publikacji naukowców z danego miasta

czy regionu w globalnej nauce, co najczęściej mierzone jest poprzez cytowania publikacji

przez innych badaczy (bazy Web of Science, Google Scholar i inne). Z tej perspektywy ośrodki

metropolitalne odgrywają rolę wiodącą na świecie. W Polsce, pozycja stolicy Małopolski jest

bardzo wysoka. Kraków, po Warszawie, uznać można za najbardziej prężny, zdolny do

wytwarzania innowacji ośrodek akademicki w Polsce (Olechnicka, Płoszaj 2009).

46

3.2 Charakterystyka beneficjentów i uczestników

3.2.1 Beneficjenci

W ramach niniejszego badania, oceniono łącznie 21 projektów zrealizowanych przez

17 beneficjentów: spółka Brendson zrealizowała 2 projekty, Centrum Transferu Technologii

Medycznych Park Technologiczny zrealizował również 2 projekty a spółka Faber otrzymała

dofinansowanie na realizację aż 3 projektów. 2 projekty zostały zrealizowane we współpracy

z trzema partnerami. Udział w konkursach w latach 2008-2010 obwarowany został szeregiem

wymagań merytorycznych. Część z tych wymagań była jednolita we wskazanym okresie.

Potencjalny beneficjent musiał wykazać się wiarygodnością w postaci doświadczenia

i potencjału instytucjonalnego (kadrowego i finansowego) oraz uzasadnić sposób zarządzania

projektem, w tym czytelność i jasność zasad jego realizacji.

Tabela nr 7. Forma prawna działalności beneficjentów realizujących projekty w konkursach POKL/8.2.1/I/08, POKL/8.2.1/I/09, POKL/8.2.1/I/10 i POKL/8.2.1/II/10.

Forma prawna działalności beneficjenta Liczba beneficjentów

Osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą 1

Spółka cywilna 1

Spółka jawna 1

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością 11

Spółka akcyjna 1

Uczelnia wyższa, jednostka naukowa 3

Fundacja 2

Stowarzyszenie 1

Źródło: Wnioski o dofinansowanie POKL/8.2.1/I/08, POKL/8.2.1/I/09, POKL/8.2.1/I/10 i POKL/8.2.1/II/10.

Działalność większości podmiotów realizujących projekty (11 z 21) zorganizowana

była w formie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Wydaje się więc, że beneficjenci

posiadali wystarczające zabezpieczenie organizacyjne i kapitałowe umożliwiające im sprawną

realizację projektów konkursowych. Znaczącą grupę beneficjentów stanowiły uczelnie,

jednostki naukowe ale również powołane przez nie podmioty (fundacje bądź spółki),

wyspecjalizowane i wspierające uczelnie w realizacji określonych celów badawczych,

organizacyjnych bądź dydaktycznych. Poza podmiotami niebędącymi przedsiębiorcami, firmy

47

realizujące projekty konkursowe były zasadniczo przedsiębiorstwami zatrudniającymi

niewielką liczbę osób. Charakter działalności beneficjentów nie wymaga jednak zatrudniania

dużej liczby pracowników a z perspektywy ekonomicznej, racjonalnym jest tymczasowe

zatrudnianie zewnętrznych ekspertów bądź trenerów, co często było wykazywane we

wnioskach o dofinansowanie w konkursach POKL/8.2.1/I/08, POKL/8.2.1/I/09,

POKL/8.2.1/I/10 i POKL/8.2.1/II/10.

Należy wskazać, że podstawowym rodzajem działalności beneficjentów była albo

szeroko rozumiana działalność badawczo-rozwojowa albo działalność edukacyjna,

szkoleniowa czy doradcza. Część z podmiotów realizujących projekty konkursowe

(np. uczelnie wyższe) prowadziła jeden i drugi rodzaj działalności. Szczegółową

charakterystykę branży podstawowej działalności (według Polskiej Klasyfikacji Działalności)

beneficjentów realizujących projekty w konkursach POKL/8.2.1/I/08, POKL/8.2.1/I/09,

POKL/8.2.1/I/10 i POKL/8.2.1/II/10 przedstawiono w tabeli.

Tabela nr 8. Wielkość beneficjentów (przedsiębiorstw) realizujących projekty w konkursach POKL/8.2.1/I/08, POKL/8.2.1/I/09, POKL/8.2.1/I/10 i POKL/8.2.1/II/10.

Wielkość beneficjenta (przedsiębiorstwa) Liczba beneficjentów

Mikro przedsiębiorstwo 4

Małe przedsiębiorstwo 7

Średnie przedsiębiorstwo -

Duże przedsiębiorstwo 4

Nie dotyczy (beneficjenci niebędący przedsiębiorstwami) 6


Tabela nr 9. Branża podstawowej działalności beneficjentów realizujących projekty w konkursach POKL/8.2.1/I/08, POKL/8.2.1/I/09, POKL/8.2.1/I/10 i POKL/8.2.1/II/10.

Rodzaj działalność według Polskiej Klasyfikacji Działalności 2007

Opis Symbol

Liczba podmiotów

Działalność rachunkowo-księgowa, Doradztwo podatkowe 6920Z 1

Pozostałe doradztwo w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej i zarządzania

7022Z 4

Badania naukowe i prace rozwojowe w dziedzinie pozostałych nauk przyrodniczych i technicznych

7219Z 3

48

Rodzaj działalność według Polskiej Klasyfikacji Działalności 2007

Opis Symbol

Liczba podmiotów

Badanie rynku i opinii publicznej 7320Z 1

Pozostała działalność profesjonalna, naukowa i techniczna, gdzie indziej niesklasyfikowana

7490Z 1

Szkoły wyższe 8542B 2

Pozostałe pozaszkolne formy edukacji, gdzie indziej niesklasyfikowane

8559B 6

Działalność pozostałych organizacji członkowskich, gdzie indziej niesklasyfikowana

9449Z 3

Źródło: Wnioski o dofinansowanie POKL/8.2.1/I/08, POKL/8.2.1/I/09, POKL/8.2.1/I/10 i POKL/8.2.1/II/10, Główny Urząd Statystyczny.

Większość beneficjentów może wykazać się sporym doświadczeniem w prowadzeniu

projektów, gdzie w trakcie szkoleń między innymi podnoszone były kompetencje miękkie. Ich

doświadczenie nie tylko wynika z rodzaju prowadzonej działalności, ale także

z doświadczenia wynikającego z realizacji innych projektów. Potwierdzają to wyniki badania

IDI przeprowadzone z beneficjentami. Jako przykład można tutaj podać, wypowiedzi

niektórych z respondentów:

R1: (…) to jest pierwszy tego rodzaju projekt prowadzony przez tą jednostkę, także takich szkoleń, takiego doradztwa nakierowanego na zakładanie firm spin out, spin off nie mieliśmy. Mieliśmy tylko szkolenie doradztwa w innym projekcie, które były nakierowane na zakładanie własnych działalności gospodarczych, ale nie było to tak bardzo nastawione na tego typu działalności. R8: (…) z racji powierzonych nam obowiązków i zakresu naszej pracy realizowaliśmy różnego rodzaju, czy to szkolenia, najpierw we własnym zakresie, ale również korzystaliśmy z projektów, czyli z możliwości dofinansowania i bodajże cztery takie projekty, żeśmy już zrealizowali dotyczące przygotowania do założenia działalności (…) R9: (…) jesteśmy firmą, która realizuje projekty w całej Polsce. Jeśli chodzi o projekty spin-offowe, to one były realizowane przez nas również w województwie wielkopolskim, zachodniopomorskim, również w województwie podlaskim, warmińsko-mazurskim, (…) mazowieckie również.

Oceniane konkursy dotyczyły wsparcia działalności spin off/out w województwie

małopolskim. Należy podkreślić, że w dokumentacji konkursowej zapisano wymóg lokalizacji

siedziby beneficjenta w województwie. Dla beneficjentów spoza województwa określono

49

natomiast konieczność utworzenia biura projektu w Małopolsce. Nie dziwi zatem fakt, że

większość projektów przygotowana była przez beneficjentów mających siedzibę

w województwie małopolskim, przede wszystkim w Krakowie. Aż 12 spośród wszystkich 21

projektów zostało zrealizowanych przez podmioty posiadające siedzibę w stolicy Małopolski.

Co bardziej charakterystyczne, praktycznie wszyscy beneficjenci (z wyjątkiem Agencji

Komunikacji Marketingowej InterActiv) posiadali siedziby w dużych miastach regionu i Polski:

w Warszawie (3 projekty zrealizowane przez 2 beneficjentów), Nowym Sączu, Rzeszowie,

Sopocie i Toruniu (po 1 beneficjencie z każdego z wymienionych miast).

3.2.2 Partnerzy beneficjentów

Każdy z opisywanych konkursów (POKL/8.2.1/I/08, POKL/8.2.1/I/09, POKL/8.2.1/I/10

i POKL/8.2.1/II/10) na projekty realizowane w ramach Priorytetu VIII PO KL 2007-2013,

w ramach Działania 8.2 (Transfer wiedzy), Poddziałania 8.2.1 (Wsparcie dla współpracy sfery

nauki i przedsiębiorstw) dopuszczał realizację projektu w partnerstwie. W dokumentacji

konkursowej nie ma żadnych wskazań, co do partnerów projektu, gdyż za całość jego

realizacji odpowiada podmiot, z którym podpisywana jest umowa na realizację, czyli

beneficjent. Projekt zostanie uznany za partnerski, gdy będzie spełniał wymagania określone

ustawą z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju. Według Art. 28a

wspomnianej ustawy: „partnerzy w projekcie to: podmioty wnoszące do projektu zasoby

ludzkie, organizacyjne, techniczne lub finansowe, realizujące wspólnie projekt” (Dz.U. 2006,

Nr 227, poz. 1658).

Partnerstwo musi być zgodne z zasadami opisanymi w dokumencie Zakres realizacji

projektów partnerskich, opracowanym przez Instytucję Zarządzającą Programu

Operacyjnego Kapitał Ludzki. Wszystkie badane podmioty składały wnioski konkursowe

przed zmianą wspomnianego dokumentu, która miała miejsce 20 grudnia 2011 roku.

Zgodnie z badaną dokumentacją konkursową umowa partnerska powinna zawierać m.in.:

1) cel partnerstwa, 2) obowiązki partnera wiodącego (lidera projektu – beneficjenta),

3) zadania i obowiązki partnerów w związku z realizacją projektu, 4) plan finansowy

w podziale na partnerów oraz zasady zarządzania finansowego, 5) zasady komunikacji

i przepływu informacji w partnerstwie, 6) zasady podejmowania decyzji w partnerstwie, oraz

7) sposób monitorowania i kontroli projektu. W dokumentacjach konkursowych zawarte są

również obostrzenia dotyczące zasad partnerstwa. Należy do nich zakaz zawierania

50

partnerstwa między podmiotem i jego jednostką podległą (nie dotyczy jednostek, które

posiadają odrębną osobowość prawną) oraz zakaz partnerstwa między podmiotami,

z których jeden z nich posiada ponad 50% udziałów drugiego podmiotu.

Jedynie 2 spośród 21 poddanych analizie projektów zrealizowane zostały

w partnerstwie z innymi podmiotami. Partnerstwo to miało charakter komplementarny

(współpraca spółki Faber Consulting ze spółką Energa Obrót) bądź synergiczny (współpraca

Centrum Transferu Technologii Medycznych Park Technologiczny Sp. z o.o. z Akademickim

Inkubatorem Przedsiębiorczości Akademii Górniczo-Hutniczej im. S. Staszica w Krakowie oraz

Akademickim Inkubatorem Przedsiębiorczości Politechniki Krakowskiej im. T. Kościuszki).

W pierwszym przypadku mamy do czynienia z sytuacją, w której przedsiębiorstwo branży

energetycznej zainteresowane jest rozwinięciem współpracy z sektorem badawczo-

rozwojowym. Co ciekawe, projekt realizuje wspólnie z firmą konsultingową, na dodatek

w roli partnera. W drugim z wymienionych projektów mamy do czynienia ze współpracą

trzech spółek utworzonych przez Szpital Specjalistyczny im. Jana Pawła II w Krakowie oraz

dwie krakowskie uczelnie, celem wsparcia inicjatyw z zakresu przedsiębiorczości

akademickiej.

Katalog obowiązków partnera podzielić można na trzy kategorie działań: 1) wsparcie

beneficjenta w działaniach nadzorczo-koncepcyjnych, 2) działania administracyjne

(prowadzenie punktu obsługi projektu, promocja projektu i inne działania o charakterze

administracyjnym jak podpisywanie umów, rozliczenia i sprawozdawczość) i 3) działania

operacyjne (rekrutacja i selekcja uczestników projektu, kontraktowanie ekspertów

i trenerów czy przygotowanie materiałów szkoleniowych). W projekcie realizowanym przez

spółkę Faber obowiązki partnera skoncentrowane były przede wszystkim na współudziale

w nadzorze merytorycznym i koncepcyjnym nad realizacją projektu. Partner odpowiedzialny

był również za rekrutację i selekcję uczestników szkoleń. Natomiast, obowiązki partnerów

w projekcie realizowanym przez spółkę Centrum Transferu Technologii Medycznych Park

Technologiczny miały raczej charakter administracyjny i operacyjny.

Analiza wyników badania CATI, przy uwzględnieniu danych dotyczących opinii

respondentów na temat użyteczności form wsparcia oferowanych w projektach oraz

informacji dotyczących tego czy dany projekt był realizowany w partnerstwie wskazywały na

to, że równice jakie pojawiały się w ocenach użyteczności nie były istotne statystycznie.

51

Liderzy projektów, które realizowane były w partnerstwie jako, kryterium wyboru

partnerów podawali w wywiadach IDI głównie powody merytoryczne, w tym doświadczenie

partnerów w realizacji tego typu działań jak szkolenia i doradztwo. Innym powodem były

dodatkowe korzyści płynące z partnerstwa jak ułatwienie dotarcia do grupy docelowej

projektu (w przypadku uczelni). Świadczyć o tym mogą następujące wypowiedzi

respondentów:

R2: Przede wszystkim myślę, że kwestie zarówno merytoryczne, czyli i doświadczenie i przygotowanie do prowadzenia tego typu projektów przez partnerów, a wiadomo, że to są jednostki dużych uczelni, z dużym potencjałem. Na pewno ważną kwestią był dostęp do potencjalnych beneficjentów, czytaj naukowców. Jeżeli mamy uczelnie zaangażowane w projekt wymyśleliśmy sobie w ten sposób, z resztą słusznie, że automatycznie będzie nam łatwiej pozyskać, tak naprawdę kadrę z tychże uczelni i to się potwierdziło doświadczenie i możliwości, płynność finansowa, ponieważ przy realizacji projektu trzeba się przygotować na to, że te transze trochę z opóźnieniem przychodzą, a tego typu jednostki właśnie jak uczelnie wyższe mogą liczyć na wsparcie ze strony uczelni.

Beneficjenci, których projekty realizowane były w partnerstwie pozytywnie się

wypowiadają na temat realizacji projektu przy udziale innego podmiotu. Realizacja projektu

w partnerstwie nie tylko pomogła w samym jego przebiegu (np. pomoc przy rekrutacji

uczestników szkoleń i doradztwa), ale także przy działaniach logistycznych przed realizacją

samych szkoleń (pomoc w dotarciu do kadry szkoleniowo doradczej). Jako przykład można

tutaj podać fragmenty przeprowadzonych wywiadów IDI:

R1: (...) Znaczy, jak najbardziej pozytywnie. Myślę, że nasze wspólne doświadczenia pomogły trochę sprawniej realizować, czy szkolenia, czy doradztwo, także jak najbardziej myślę, że partnerstwo bardzo dobrze wpływa. Myślę, że przy poszukiwaniu na przykład doradców, czy szkoleniowców, oczywiście byliśmy zobowiązani do badania rynku, że tak powiem, rozpoznaniu rynku, przy poszukiwaniu osób, które realizowały te usługi, natomiast można było liczyć na to, że ktoś nam polecał kogoś, na przykład mówił, gdzie warto szukać informacji na temat też cen takich usług, także no myślę, że to jest jedna, z takich rzeczy właśnie. R2: Myślę, że tutaj bardzo pozytywnie, z racji tego, że my będąc spółką jeszcze utworzoną przez szpital, bo my jesteśmy spółką, jakby tego środowiska medycznego mającą oczywiście dostęp swój do jednostek naukowych, natomiast na pewno zwiększyło to jakość i efektywność dotarcia z informacją o samym projekcie, a następnie jakby prowadzenia tego projektu w oparciu o potencjał uczelni, z którymi myśmy współpracowali, czyli oceniam bardzo wysoko, jakby efektywność projektu prowadzonego razem z uczelniami.

52

Niską liczbę projektów partnerskich można ocenić negatywnie. Wydaje się bowiem,

że efektywne szkolenia z zakresu zakładania i prowadzenia działalności typu spin off/out

powinny być wyrazem partnerstwa świata biznesu i nauki. Tego typu partnerstwo nie

wystąpiło w żadnym przypadku. Wydaje się, że może to być jedna z wielu przyczyn niezwykle

niskiej efektywności wszystkich zrealizowanych projektów. Z drugiej strony, tzw. inkubatory

przedsiębiorczości czy akceleratory biznesu oraz centra innowacji i transferu technologii

powinny być beneficjentem lub ważnym partnerem projektów dotyczących rozwoju

przedsiębiorczości akademickiej. Większość znaczących, wymienionych wcześniej

publicznych uczelni angażuje się w tego typu działalność: samodzielnie (Uniwersytet

Jagielloński, Akademia Górniczo-Hutnicza, Politechnika Krakowska czy Uniwersytet Rolniczy)

lub wykorzystując swoje fundacje (Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie) tworzy spółki lub

wyodrębnia w swych strukturach jednostki promujące i wspierające przedsiębiorczość

akademicką w Krakowie i województwie małopolskim. Warto podkreślić, że wśród kilkunastu

podmiotów utworzonych przez krakowskie uczelnie, w projekty spin off/out

zaangażowanych było w roli beneficjentów lub partnerów aż 5 podmiotów. Dodatkowo,

jeden z projektów realizowany było przez jednostkę naukową Polskiej Akademii Nauk –

Instytut Fizjologii Roślin im. F. Górskiego. Wydaje się więc, że potencjał naturalnego

środowiska rozwoju akademickiej przedsiębiorczości został w województwie małopolskim

dobrze wykorzystany. Choć wyłącznie dwa projekty zrealizowano w partnerstwie, to jeden

z nich był przykładem współpracy międzyuczelnianej. Z perspektywy rozwoju

przedsiębiorczości akademickiej celowym byłoby poszukiwanie narzędzi skłaniających do

współpracy branżę konsultingową (doświadczenie w szkoleniu i motywowaniu) z centrami

wspierającymi przedsiębiorczość akademicką a utworzonymi przez uczelnie wyższe

(doświadczenie w promowaniu i rozwijaniu przedsiębiorczości akademickiej).

3.2.3 Uczestnicy

Zgodnie z danymi Podsystemu monitorowania Europejskiego Funduszu Społecznego

(PEFS), w projektach dedykowanym tworzeniu firm spin off/spin out. objęto wsparciem

łącznie 1728 osób. Zdecydowanie większą część uczestników analizowanych projektów

stanowiły osoby nieaktywne zawodowo, uczące się (aż 58,3% uczestników projektu).

Analizując wiek wskazanej grupy osób założyć można, że w głównej mierze stanowią ją

studenci kończący studia I stopnia, jak również studenci studiów II stopnia i niepracujący

53

studenci studiów doktoranckich. Wśród osób zatrudnionych dofinansowane projekty cieszyły

się zdecydowanie mniejszym zainteresowaniem. Na podstawie danych z PEFS trudno

jednoznacznie stwierdzić, czy w tej grupie dominowali już zatrudnieni studenci kończący

studia II stopnia, czy rozpoczynający karierę naukową i jednocześnie zatrudnieni doktoranci,

czy wreszcie najmłodsi asystenci pracujący na małopolskich uczelniach. Szczegółowe dane

dotyczące statusu zawodowego i wieku uczestników ocenianych projektów zaprezentowano

w poniższej tabeli.

Tabela nr 10. Charakterystyka demograficzna uczestników projektów. Sytuacja zawodowa a wiek uczestników.

Ogółem Osoby nieaktywne

zawodowo, uczące się Osoby zatrudnione,

ogółem Wiek w momencie przystąpienia do

projektu Liczba % Liczba % Liczba %

Razem 1 728 100,0 1 007 100,0 638 100,0

18-20 lat 83 4,8 79 7,8 3 0,5

21-23 lat 553 32,0 486 48,3 57 8,9

24-26 lat 555 32,1 323 32,1 175 27,4

27-29 lat 199 11,5 85 8,4 103 16,1

30-32 lat 91 5,3 23 2,3 68 10,7

33-35 lat 78 4,5 3 0,3 75 11,8

36 lat i więcej 169 9,8 8 0,8 157 24,6

Źródło: Dane z Podsystemu monitorowania Europejskiego Funduszu Społecznego. Uwaga: W tabeli pomięto prezentację danych dotyczących pozostałych grup osób (bezrobotnych i nieaktywnych zawodowo ale nieuczących się), które wzięły udział w projekcie. Autorom zależało na wskazaniu dwóch subpoluacji najważniejszych z perspektywy analizy przedsiębiorczości akademickiej: zatrudnionych (prawdopodobnie pracowników wyższych uczelni) oraz nieaktywnych zawodowo, uczących się (prawdopodobnie studentów).

Ponieważ projekty kierowane były do studentów, doktorantów, absolwentów

i pracowników naukowych małopolskich uczelni, nie dziwi fakt, że zdecydowana większość

uczestników projektu była mieszkańcami województwa małopolskiego (84,0% badanej

populacji). Pozostała część uczestników pochodziła z województw ościennych:

podkarpackiego, śląskiego i w mniejszym stopniu – świętokrzyskiego (łącznie 11,1%). Osoby

zamieszkałe w innych regionach Polski stanowiły znikomą część analizowanej populacji

uczestników, wspieranych w ramach ocenianych projektów. Co ciekawe, analizując

54

przestrzenny rozkład miejsc zamieszkania uczestników projektów w skali województwa

małopolskiego warto podkreślić koncentrację badanej populacji w Krakowie (53,4%

uczestników) i jego obszarze metropolitalnym – powiatach bocheńskim, krakowskim,

myślenickim, proszowickim i wielickim, w których łącznie ze stolicą Małopolski zamieszkiwało

65,1% uczestników projektów. Można zatem wnioskować, że projekt miał znacząco

ograniczony zasięg przestrzenny.

Wśród uczestników projektów zamieszkałych w Małopolsce większość stanowili

mieszkańcy miast. Zdecydowała o tym przede wszystkim bardzo liczna grupa osób

zameldowanych w Krakowie. Co ciekawe, w przypadku uczestników zamieszkałych na stałe

w innych województwach, proporcje między mieszkańcami miast i wsi były zdecydowanie

bardziej równomierne.

Tabela nr 11. Charakterystyka geograficzna uczestników projektów. Województwo, w którym zamieszkują uczestnicy a charakter miejsca zamieszkania (miasto/wieś).

Ogółem Miasto Wieś Województwo

Liczba % Liczba % ogółem Liczba % ogółem

Razem 1 728 100,0 1 360 78,7 368 21,3

dolnośląskie 10 0,6 9 90,0 1 10,0

kujawsko-pomorskie 4 0,2 2 50,0 2 50,0

lubelskie 26 1,5 15 57,7 11 42,3

lubuskie 2 0,1 2 100,0 - -

łódzkie 10 0,6 6 60,0 4 40,0

małopolskie 1 451 84,0 1 192 82,3 259 17,8

mazowieckie 11 0,6 8 72,7 3 27,3

opolskie 3 0,2 3 100,0 - -

podkarpackie 84 4,9 43 51,2 41 48,8

podlaskie 9 0,5 7 77,8 2 22,2

pomorskie 1 0,1 - - 1 100,0

śląskie 70 4,1 48 68,6 22 31,4

świętokrzyskie 36 2,1 18 50,0 18 50,0

warmińsko-mazurskie 3 0,2 2 66,7 1 33,3

55

Ogółem Miasto Wieś Województwo


wielkopolskie 6 0,3 3 50,0 3 50,0

zachodniopomorskie 2 0,1 2 100,0 - -

Źródło: Dane z Podsystemu monitorowania Europejskiego Funduszu Społecznego.

Tabela nr 12. Charakterystyka geograficzna uczestników projektów. Powiat woj. małopolskiego, w którym zamieszkują uczestnicy a charakter miejsca zamieszkania (miasto/wieś).

Ogółem Miasto Wieś Powiat


Razem 1 728 100,0 1 360 78,7 368 21,3

woj. małopolskie 1 451 84,0 1 192 82,3 259 17,8

m. Kraków 920 53,2 920 100,0 - -

m. Nowy Sącz 29 1,7 29 100,0 -

-

m. Tarnów 30 1,7 30 100,0 - -

bocheński 32 1,9 24 75,0 8 25,0

brzeski 11 0,6 2 18,2 9 81,8

chrzanowski 64 3,7 44 68,8 20 31,3

dąbrowski 2 0,1 1 50,0 1 50,0

gorlicki 19 1,1 8 42,1 11 57,9

krakowski 92 5,3 23 25,0 69 75,0

limanowski 21 1,2 3 14,3 18 85,7

miechowski 4 0,2 - - 4 100,0

myślenicki 29 1,7 14 48,3 15 51,7

nowosądecki 30 1,7 7 23,3 23 76,7

nowotarski 13 0,8 4 30,8 9 69,2

olkuski 22 1,3 17 77,3 5 22,7

oświęcimski 21 1,2 17 81,0 4 19,0

proszowicki 8 0,5 2 25,0 6 75,0

56

Ogółem Miasto Wieś Powiat


suski 10 0,6 3 30,0 7 70,0

tarnowski 19 1,1 6 31,6 13 68,4

tatrzański 13 0,8 7 53,8 6 46,2

wadowicki 21 1,2 10 47,6 11 52,4

wielicki 41 2,4 22 53,7 19 46,3

Źródło: Dane z Podsystemu monitorowania Europejskiego Funduszu Społecznego. Uwaga: W bazie PEFS, w przypadku pięciu uczestników zamieszkałych na terenie powiatów grodzkich, błędnie podano, że są mieszkańcami obszarów wiejskich.

Jak pokazują wyniki badań CATI w analizowanych projektach brały udział osoby

związane ze środowiskiem akademickim. Najliczniejszą grupę wśród respondentów badania

stanowiły osoby, które w trakcie udziału w projekcie posiadały status studenta (48,50%).

Kolejną grupą pod względem liczebności byli pracownicy naukowi i dydaktyczno-naukowi.

Wykres nr 1. Rozkład częstości odpowiedzi na pytanie „Jaki był Pani(a) status w momencie rozpoczęcia udziału w projekcie?”, N=369, w %


Wśród 179 przepytanych w CATI studentów przeważały osoby uczące się na ostatnich latach studiów (4 i 5 rok).

57

Wykres nr 2. Rozkład częstości odpowiedzi na pytanie „Jaki był Pani(a) status w momencie rozpoczęcia udziału w projekcie? - rok studiów, na którym znajdowali się studenci w czasie trwania projektu, N=179, w %


Pod względem płci liczniejszą grupą wśród badanych były kobiety, stanowiący 52,30%

ogółu badanych uczestników projektów z Poddziałania 8.2.1.

Wykres nr 3. Płeć respondentów, N=369, w %


Posiadanie stopnia niepełnosprawności zadeklarowało 1,60% spośród wszystkich

respondentów objętych badaniem CATI.

58

Wykres nr 4. Niepełnosprawność, N=369, w %


Pod względem typu uczelni, z którą związany był respondent biorący udział

w badaniu CATI, najliczniejszą reprezentowaną grupę stanowiły osoby związane

z uniwersytetami (53,40%). Najmniejszy odsetek stanowiły osoby związane z państwowymi

wyższymi szkołami zawodowymi (1,60%). Szczegółowy rozkład odpowiedzi respondentów

przedstawia poniższy wykres.

Wykres nr 5. Związanie respondentów z typem uczelni podczas uczestnictwa w projekcie, N=369, w %5


5 W cześć odpowiedzi „akademia – 20,30%” mogą być zawarte takie wskazania jak „Akademia Górniczo Hutnicza”, która ma obecnie status

uniwersytetu.

59

Pod względem lokalizacji uczelni, z którą związani byli uczestnicy projektów,

w znacznym stopniu przeważają szkoły wyższe z Krakowa (94,00% wskazań). Wśród

uczestników projektów najliczniejszą grupę stanowili mieszkańcy miast (82,90%).

Tabela nr 13. Lokalizacja uczelni, N=369, w %

Lokalizacja uczelni % N

Kraków 94,00% 346

Chrzanów 3,30% 12

Nowy Sącz 0,80% 3

Skawina 0,50% 2

Warszawa 0,50% 2

Tarnów 0,30% 1

Toruń 0,30% 1

Wrocław 0,30% 1

Oświęcim 0,30% 1 Źródło: Opracowania własne ASM – Centrum Badań i Analiz Rynku Sp. z o.o.

Tabela nr 14. Wiek respondentów, N=369, w %

Wiek % N

22-25 26,80% 99

26-30 48,80% 180

31-35 9,75% 36

36-40 7,30% 27

41-45 3,80% 14

46-50 2,15% 8

51-55 0,80% 3

66 0,30% 1

Brak odp. 0,30% 1

SUMA 100,00% 369 Źródło: Opracowania własne ASM – Centrum Badań i Analiz Rynku Sp. z o.o.

3.3. Informowanie i rekrutacja do projektu – zainteresowanie, przebieg

Powszechnie stosowanym narzędziem promocji była witryna internetowa projektu,

której utworzenie zaplanowali wszyscy beneficjenci. Wśród innych, najpopularniejszych

kanałów promocyjnych wyróżnić trzeba drukowane materiały promocyjne (głównie plakaty

i ulotki) oraz reklamę w tradycyjnych mediach (głównie w prasie lokalnej). Na szczególną

uwagę zasługuje natomiast znaczące stosowanie przez beneficjentów narzędzi marketingu

bezpośredniego oraz wszelakich imprez promocyjnych (konferencji, seminariów czy

spotkań). Wydaje się, że w przypadku promowania przedsiębiorczości akademickiej

60

i konkretnych projektów z nią związanych, tego typu działania ukierunkowane bezpośrednio

na odbiorcę przekazu promocyjnego, mogły odznaczać się znaczącą skutecznością.

Respondenci CATI wskazywali na to, że najczęściej dowiadywali się o projekcie

z ogłoszeń i reklamy zamieszczane za pośrednictwem portali internetowych (33,30%), a także

informacje uzyskiwane od znajomych (32,50%). W 23,80% przypadków istotną rolę odegrały

źródła uczelniane, czyli Uniwersytecki System Obsługi Studentów (USOS), strony www

uczelni oraz współpracownicy. Blisko 1/5 badanych uczestników (20,90%) informacje

o projekcie uzyskała z plakatów informacyjnych. Mniejszą rolę odegrały ulotki, bezpośrednie

spotkania z przedstawicielami beneficjentów, prasa, radio oraz telewizja.

Wykres nr 6. Rozkład częstości odpowiedzi na pytanie „W jaki sposób dowiedział(a) się Pan(i) o możliwości udziału w projekcie?”, N=369, w %

Procenty nie sumują się do 100. Możliwe było wskazanie więcej niż jednej odpowiedzi. Źródło: Opracowania własne ASM – Centrum Badań i Analiz Rynku Sp. z o.o.

Wywiady IDI z beneficjentami potwierdzają informacje dotyczące wykorzystywanych

kanałów i form dotarcia do potencjalnych uczestników projektu. Dodatkowo respondenci

wywiadów IDI, wskazują na współpracę z uczelniami, biurami karier, inkubatorami

przedsiębiorczości w dotarciu do potencjalnych uczestników. Była to forma, która stanowczo

ułatwiała rekrutację uczestników, co potwierdzają następujące wypowiedzi respondentów:

61

R1: (…) kampania reklamowa, mieliśmy swoją własną stronę internetową, były ulotki dystrybuowane podczas rekrutacji, plakaty, drogą pantoflową można powiedzieć (…) R3: (…) jak to zwykle bywa były akcje plakatowania przed różnymi eventami, typu konferencje, bądź rekrutacja na szkolenia właśnie, mailing do instytucji, które tutaj działają z nauką, czyli tak naprawdę, też również do dziekanatów, do różnych, do rektoratów. Tak, do biur karier na uczelniach, do takich instytucji, które tam działają obok uczelni, a są takimi, na przykład inkubatory przedsiębiorczości o tym podobne instytucje, no to one nam bardzo pomagały w takich sprawach, ponieważ no mają bazy danych osób, które są zainteresowane przedsiębiorczością akademicką. Oczywiście kontakty osobiste, no i nasze bazy, które już wypracowane były w poprzednich projektach. R4: Przede wszystkim media, prasa, bezpośredni kontakt z uczelniami, instytucjami naukowymi. No to media, prasa. Znaczy mieliśmy informacje, tak na stronie internetowej firmy – pierwsza rzecz, druga – kontakty z uczelniami i umieszczanie ogłoszeń na tablicach informacyjnych, a także wysyłanie mailingu przez władze uczelni do studentów, po to, żeby ich rekrutować, kontaktowaliśmy się z inkubatorami przedsiębiorczości w ramach uczelni, które też miały informować, ogłoszenia prasowe też były w prasie lokalnej i no tez kontakty wynikające z przeszłości, czyli gdzieś tam współpraca z uczelniami, z różnymi koordynatorami – też dawaliśmy tam informacje po to, żeby oni w swoim gronie, otoczeniu uczelnianym, no zapraszali do udziału w projekcie

Dużą rolę w procesie działań informatyczno-promocyjnych odegrały źródła

elektroniczne, w tym witryny internetowe projektów i reklamy zamieszczane za

pośrednictwem portali internetowych (opinie respondentów badania CATI). Na ten fakt

wskazują zarówno respondenci badania CATI jak i IDI. Tradycyjne metody, takie jak

drukowane materiały promocyjne i reklamy zamieszczane w prasie lokalnej też spełniły

swoje zadanie. Skutecznym rozwiązaniem są również narzędzia marketingu bezpośredniego

oraz organizowanie imprez, konferencji i seminariów. Nie można zapomnieć również o tym,

że duży udział w przekazywaniu informacji odegrała tak zwana poczta pantoflowa czyli

przekazywanie informacji przez znajomych.

Kryteria rekrutacji zamieszczone we wnioskach o dofinansowanie poszczególnych

projektów odnosiły się przede wszystkim do statusu zawodowego uczestników. Warto

przypomnieć, że zgodnie z dokumentacją konkursową, uczestnikami projektów mogli być

pracownicy naukowi jednostek naukowych, pracownicy naukowi i naukowo-dydaktyczni

uczelni wyższych, doktoranci, studenci i absolwenci uczelni wyższych, zamierzający rozpocząć

własną działalność gospodarczą typu spin off lub spin out. Powyższe kryterium zostało

uwzględnione we wszystkich 21 projektach, które uzyskały dofinansowanie. Dodatkowo,

62

w aż 14 analizowanych wnioskach założono, że istotnym kryterium rekrutacji będzie

kryterium płci. Najczęściej podawano konkretną liczbę lub odsetek kobiet, które powinny

zostać przeszkolone. W niektórych wnioskach wskazywano na minimalny odsetek kobiet

(ewentualnie minimalny odsetek mniej licznej płci – pod względem liczby zgłoszeń), które

powinny wziąć udział w programach. W 3 wnioskach zakładano natomiast, że brak

określenia liczebności poszczególnych płci w projekcie skutkować będzie równością szans

uczestnictwa bez względu na płeć. W przypadku projektu realizowanego przez Fundację

Rozwoju Kina założono, że płeć będzie kryterium rekrutacji a jednocześnie zapisano ideę

równości szans uczestnictwa.

Według osób, które korzystały ze wsparcia oferowanego w ramach Poddziałania 8.2.1

najczęstszym kryterium udziału w projektach była przynależność do określonej grupy

docelowej (57,50%). Mimo iż jednym z kryterium dostępu było zamieszkanie, uczenie się lub

zatrudnienie w województwie małopolskim jedynie 51,20% respondentów podawała to jako

kryterium rekrutacyjne. Często jako kryterium przyjmowano również chęć założenia

działalności gospodarczej typu spin off/spin out (43,60%). Według respondentów w 22,80%

o zakwalifikowaniu do projektu decydowała kolejność zgłoszeń, natomiast w 4,10%

przypadków o kwalifikacji decydowała ocena pomysłu na biznes. 5,70% badanych nie zna

kryteriów rekrutacji do projektu, w którym wzięła udział. Dane uzyskane z badania CATI

wskazują na to, że respondentom brakuje wiedzy na temat kryteriów na podstawie których

byli rekrutowania do projektu. Szczegółowe odpowiedzi badanych przedstawia poniższy

wykres.

63

Wykres nr 7. Rozkład częstości odpowiedzi na pytanie „Jakie były kryteria rekrutacji do projektu?”, N=369, w %


Zainteresowanie projektem wśród potencjalnych uczestników było według

beneficjentów (IDI) średnie. Nie udało się uniknąć problemów związanych z rekrutacją.

Problemy te wiązały się z trudnościami w przebiciu się z informacją o projekcie.

Projektodawcy jako działania zaradcze stosowali tutaj dodatkowe działania promocyjne,

w tym bezpośrednie kontakty z potencjalnymi uczestnikami w celu przybliżenia istoty

projektu. Innym problemem jaki pojawił się w trakcie rekrutacji było to, że dużo zgłoszeń

musiało być odrzucanych z powodu niespełniania kryteriów rekrutacyjnych. Zainteresowanie

oraz problemy napotkanie podczas rekrutacji przedstawiają następujące wypowiedzi

respondentów (IDI):

R4: Można powiedzieć tak, że zainteresowanie było generalnie średnie, tak? Natomiast ono się zwiększało wraz z tym, jak myśmy wyjaśniali, co jest istotą projektu, bo samo ogłoszenie niewiele mówi, natomiast możliwości jakie dawał projekt, jak tym uczestnikom robiliśmy zebrania i przedstawialiśmy, jak to wygląda, no to oni się bardziej przekonywali do tego, tak? Ta wiedza, zaangażowanie, chęć do uczestnictwa w projekcie wzrastała, więc można generalnie przyjąć jako średnie, tak? R8: Tak, jak już powiedziałam wcześniej, po prostu najgorzej, jeśli chodzi o zainteresowanie, no to było, wśród tych pracowników naukowych, ale w ogóle średnio, to było myśmy

64

wyliczyli, że 4 osoby na jedno miejsce, czyli nie było tak źle. Uważamy, że było duże zainteresowanie (…) R9: Przede wszystkim przeważnie jest tak, że zainteresowanie jest duże, ale u osób, które się nie kwalifikują.

W opinii respondentów, pierwszy kontakt może być kluczowy i w momencie kiedy

przekaz nie będzie na tyle atrakcyjny dla potencjalnych uczestników projektów, to późniejsze

działania w celu ich pozyskania mogą być bezskuteczne.

3.4 Rodzaje/formy wsparcia w ramach Poddziałania 8.2.1

3.4.1 Formy wsparcia dostępne w konkursach

W województwie małopolskim, w latach 2008-2010, w ramach Poddziałania 8.2.1

zorganizowano 4 konkursy. Po jednym w latach 2008 i 2009 oraz dwa w roku 2010. Zgodnie

ze Szczegółowym Opisem Priorytetów Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007-2013

w ramach Poddziałania 8.2.1. nadrzędnym celem projektów konkursowych jest wsparcie dla

współpracy sfery nauki i przedsiębiorstw. Poza tym, w powyższym dokumencie określono

6 głównych typów wsparcia, które w odniesieniu do analizowanych konkursów

zaprezentowano w poniższej tabeli.

Tabela nr 15. Główne typy wsparcia określone w Szczegółowym Opisie Priorytetów Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007-2013, opisane w dokumentacji konkursowej POKL/8.2.1/I/08, POKL/8.2.1/I/09, POKL/8.2.1/I/10 i POKL/8.2.1/II/10.

Promowane typy wsparcia 2008/I 2009/I 2010/I 2010/II

Staże i/lub szkolenia praktyczne dla pracowników przedsiębiorstw w jednostkach naukowych. Staże i/lub szkolenia praktyczne dla pracowników naukowych jednostek naukowych oraz pracowników naukowych, naukowo-dydaktycznych i dydaktycznych uczelni – w przedsiębiorstwach. + + + +

Tymczasowe zatrudnienie w mikro, małych i średnich przedsiębiorstwach wysoko wykwalifikowanego personelu. – + + +

Promocja idei przedsiębiorczości akademickiej, w celu komercjalizacji wiedzy i umiejętności zespołu działającego na uczelni lub w jednostce naukowej (firmy typu spin off lub spin out) + + + +

Szkolenia i doradztwo dla pracowników naukowych jednostek naukowych oraz pracowników naukowych i naukowo-dydaktycznych uczelni, doktorantów, studentów i absolwentów uczelni zamierzających rozpocząć własną działalność gospodarczą typu spin off lub spin out + + + +

65

Promowane typy wsparcia 2008/I 2009/I 2010/I 2010/II

Wsparcie tworzenia i rozwoju sieci współpracy i wymiany informacji między naukowcami a przedsiębiorcami w zakresie innowacji i transferu technologii na poziomie regionalnym i lokalnym, w szczególności poprzez: kampanie informacyjne i imprezy służące kojarzeniu partnerów i promocji transferu wiedzy i innowacji lub rozwój systemu komunikowania się i wymiany informacji - - + +

Stypendia naukowe i wsparcie towarzyszące (np. szkolenia z zakresu komercjalizacji wiedzy) dla doktorantów kształcących się na kierunkach uznanych za szczególnie istotne z punktu widzenia rozwoju województwa (określonych w RSI) - - - -

Źródło: Dokumentacja konkursów POKL/8.2.1/I/08, POKL/8.2.1/I/09, POKL/8.2.1/I/10 i POKL/8.2.1/II/10.

Jak wynika z powyższej tabeli, wskazane formy wsparcia dostępne były w większości

konkursów ogłaszanych przez Instytucję Pośredniczącą II stopnia. Co roku, w każdym

z konkursów pojawiały się następujące formy wsparcia: 1) staże i/lub szkolenia praktyczne

dla: pracowników przedsiębiorstw w jednostkach naukowych, oraz dla pracowników

naukowych jednostek naukowych oraz pracowników naukowych, naukowo-dydaktycznych

i dydaktycznych uczelni – w przedsiębiorstwach, 2) Promocja idei przedsiębiorczości

akademickiej, w celu komercjalizacji wiedzy i umiejętności zespołu działającego na uczelni

lub w jednostce naukowej (firmy typu spin off lub spin out), 3) Szkolenia i doradztwo dla

pracowników naukowych jednostek naukowych oraz pracowników naukowych i naukowo-

dydaktycznych uczelni, doktorantów, studentów i absolwentów uczelni zamierzających

rozpocząć własną działalność gospodarczą typu spin off lub spin out. Różnorodność

dostępnych form wzrastała w kolejnych latach. Najwęższy katalog typów wsparcia dostępny

był w konkursie z 2008 roku (3 formy), w konkursie z 2009 roku rozszerzono go do 4, a w obu

konkursach ogłoszonych w 2010 roku – do 5 typów wsparcia.

W wytycznych Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007-2013, poza kryteriami

horyzontalnymi i merytorycznymi, pojawia się pojęcie szczegółowych kryteriów

strategicznych. W badanych materiałach, dotyczących konkursów w ramach Poddziałania

8.2.1. w województwie małopolskim, kryteria strategiczne w konkursie z 2008 roku nie

zostały określone. Po raz pierwszy pojawiają się one w konkursie POKL/8.2.1/I/09

ogłoszonym 26 czerwca 2009 roku. Pierwsze z nich wyraźnie premiuje projekty dotyczące

przedsiębiorstw typu spin off/spin out. Zakłada ono realizację szkoleń i doradztwa w zakresie

rozpoczynania własnej działalności gospodarczej typu spin off lub spin out w obszarach

wskazanych w Regionalnej Strategii Innowacji Województwa Małopolskiego tj. 1) inżynieria

66

środowiska wraz z projektowaniem architektonicznym i przemysłowym, 2) infrastruktura

techniczna i transport, 3) ochrona środowiska i krajobrazu, 4) energetyka odnawialna,

5) inżynieria materiałowa wraz z technologiami i technikami odlewniczymi oraz hutniczymi,

6) technologie i techniki inżynierii chemicznej, 7) technologie i techniki w budownictwie,

8) ochrona zdrowia, przemysł uzdrowiskowy, rekreacja i turystyka, 9) technologie medyczne,

10) biologia i biotechnologia, 11) edukacja w kształtowaniu kultury innowacji,

12) technologie i techniki informacyjne. Powyższe szczegółowe kryterium strategiczne uważa

się za spełnione, gdy projekt zakłada wyłącznie realizację szkoleń i doradztwa w zakresie

prowadzenia działalności gospodarczej we wskazanych obszarach. Drugim kryterium

strategicznym jest założenie, że projekt jest komplementarny z operacjami zrealizowanymi

bądź realizowanymi w Działaniu 2.2 w ramach Małopolskiego Regionalnego Programu

Operacyjnego (MRPO). Premiuje ono więc te projekty, które są spójne z działaniami

w ramach MRPO. Kryterium to miało zastosowanie do projektów, które zakładały realizację

pierwszego typu operacji tj. staży i szkoleń praktycznych dla:

- pracowników przedsiębiorstw w jednostkach naukowych

- pracowników naukowych jednostek naukowych oraz pracowników naukowych i naukowo-

dydaktycznych uczelni – w przedsiębiorstwach.

Warunkiem spełnienia kryterium było złożenie wniosku o dofinansowanie projektu

oraz jego pozytywna ocena zakończona wpisem na Listę projektów podstawowych objętych

dofinansowaniem w ramach Działania 2.2 (Schemat A i/lub B) MRPO. Kryterium było

weryfikowane na podstawie zapisów we wniosku oraz Listy projektów podstawowych

objętych dofinansowaniem w ramach Działania 2.2 (Schemat A i/lub B) MRPO).

W konkursach POKL/8.2.1/I/10 z 6 stycznia 2010 roku i POKL/8.2.1/II/10 z 16 sierpnia

2010 roku, poza kryteriami strategicznymi (te pozostały bez zmian w stosunku do 2009

roku), ustalono także dość szczegółowe kryteria dostępu. Przewidywały one obowiązkową

realizację w każdym projekcie, typu operacji dotyczącego właśnie prowadzenia szkoleń

i doradztwa umożliwiającego uzyskanie wiedzy oraz umiejętności potrzebnych do założenia

i prowadzenia działalności gospodarczej typu spin off/spin out. Ponadto udział w szkoleniach

i doradztwie musiał być zakończony sporządzeniem przez uczestników biznesplanu, a także

uzyskaniem certyfikatu bądź zaświadczenia potwierdzającego uczestnictwo i zakończenie

udziału w projekcie.

67

Wszystkie wyżej omówione kryteria są zgodne z Regionalną Strategią Innowacji

Województwa Małopolskiego, która w punkcie dotyczącym rozwoju kadr sektora B+R

zawiera zapis o zwiększeniu zatrudnienia pracowników naukowych w firmach i intensyfikacji

prowadzenia w nich staży naukowców. Ponadto Regionalna Strategia Innowacji

Województwa Małopolskiego przewiduje wsparcie osób zakładających działalność

gospodarczą. W ramach tych działań znalazło się organizowanie szkół przedsiębiorczości,

konkursów na pomysły biznesowe, praktyk i staży w start-upach czy też świadczenie usług w

ramach akceleratora przedsiębiorczości. Ponadto, zgodnie z Regionalną Strategią Innowacji

Województwa Małopolskiego, w regionie planowane jest utworzenie funduszu kapitałowego

wspierającego finansowo wdrażanie innowacyjnych pomysłów w praktyce gospodarczej.

Kluczową rolą funduszu ma być zwiększanie wartości inwestycji poprzez zaoferowanie

atrakcyjnej formy wsparcia dla inwestorów prywatnych, co ma zwiększyć ich aktywność

w sektorach uznanych za strategicznie ważne dla rozwoju regionu. Przedsiębiorstwa

małopolski, wg Regionalnej Strategii Innowacji Województwa Małopolskiego, zatrudniają

mały odsetek kadry naukowej regionu, z czym wiąże się słabe powiązanie nauki i sektora

przedsiębiorstw. W ramach działań strategicznych przewiduje się wparcie firm w zakresie

dostępu do wykwalifikowanych kadr sektora badawczo - rozwojowego. Priorytetowym

przedsięwzięciem jest także realizacja projektów indywidualnych oraz programu grantowego

(granty dla przedsiębiorstw na sfinansowanie staży pracowników naukowych).

Na podstawie analizy list rankingowych konkursów Poddziałania 8.2.1 ogłaszanych

przez Instytucję Pośredniczącą II stopnia – Wojewódzki Urząd Pracy w Krakowie można

stwierdzić, że konkursy cieszyły się rosnącym powodzeniem. Ogółem WUP w Krakowie

w ramach Poddziałania 8.2.1 otrzymał w badanym okresie 111 wniosków. W 2008 roku

złożono 8 wniosków (7,20% wszystkich projektów), w 2009 – 25 (22,52%), a w 2010 – 78

(70,27%). Widać bardzo dynamiczny (aż 975%) wzrost liczby wniosków w skali całego

badanego okresu. Ciekawym zjawiskiem jest fakt, że w każdym z lat odsetek wniosków

zaakceptowanych do dofinansowania kształtował się w na bardzo zbliżonym poziomie.

W 2008 roku – 25%, w 2009 roku – 24%, a w 2010 roku – 23,1%. Dowodzi to, że niezależnie

od liczby składanych wniosków ich jakość utrzymuje się na takim samym poziomie, który

umożliwia akceptację blisko co czwartego zgłoszonego projektu. Średnia wniosków

68

konkursowych rekomendowanych do dofinansowania dla całego badanego okresu wynosi

23,4%.

Tabela nr 16. Liczba złożonych w latach 2008-2010 roku wniosków w konkursach w Poddziałaniu 8.2.1 Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, w województwie małopolskim.

Wnioski o dofinansowanie

Rok

Złożone Rekomendowane do

dofinansowania Na które zawarto

umowy

2008 8 2 2

2009 25 6 4

2010 78 18 15

Razem 111 26 21

Źródło: Listy rankingowe konkursów Poddziałania 8.2.1 w latach 2008-2010 publikowane przez Wojewódzki Urząd Pracy w Krakowie.

Z 26 wniosków pozytywnie ocenionych, do realizacji zostało skierowanych 21

projektów. Pozytywnym zjawiskiem jest znikoma liczba protestów – zaledwie 2 na 111

wniosków, w ciągu trzech lat. Oba protesty zostały rozpatrzone negatywnie.

Dla porównania dokonano również analizy list rankingowych konkursów ogłaszanych

przez instytucje pośredniczące oraz instytucje pośredniczące 2 stopnia w całym kraju

(Wojewódzkie Urzędy Pracy, Urzędu Marszałkowskie). Na podstawie tych danych stwierdza

się, że zainteresowanie konkursami z Poddziałania 8.2.1. w województwie małopolskim

należy do najwyższych wśród wszystkich województw w Polsce. Średnia dla kraju wyniosła

w 2010 roku blisko 34 wniosków na województwo.

Pod względem potencjału dla rozwoju przedsiębiorczości akademickiej mierzonego

liczbą uczelni wyższych, województwo małopolskie zajmuje wysokie, choć nie czołowe

miejsce w kraju. Natomiast, pod względem złożonych wniosków w omawianych konkursach

plasuje się na drugim miejscu w Polsce. Prawdopodobnie, relatywnie nieco mniej liczne

uczelnie w województwie małopolskim ogniskują środowisko żywo zainteresowane

przedsiębiorczością akademicką. Co ciekawe, bardzo podobne prawidłowości

zaobserwowano w przypadku województwa łódzkiego.

69

Tabela nr 17. Liczba złożonych w 2010 roku wniosków w konkursach w Poddziałaniu 8.2.1 Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki w stosunku do potencjału przedsiębiorczości akademickiej mierzonego liczbą uczelni wyższych w 2010 roku .

Województwo Liczba wniosków Liczba uczelni wyższych

mazowieckie 124 107

małopolskie 78 33

łódzkie 72 32

śląskie 66 45

kujawsko-pomorskie 33 20

świętokrzyskie 31 15

dolnośląskie 30 38

podkarpackie 29 15

lubuskie 26 8

lubelskie 24 18

pomorskie 12 28

wielkopolskie 12 39

warmińsko-mazurskie 10 9

zachodniopomorskie 10 23

opolskie 6 6

podlaskie 2 17

Źródło: Listy rankingowe konkursów Poddziałania 8.2.1 z roku 2010 publikowane przez instytucje pośredniczące oraz dane Głównego Urzędu Statystycznego.

Widać wyraźnie, że największe zainteresowanie konkursami ma miejsce w czterech

województwach, a wśród nich w małopolskim, które plasuje się na drugim miejscu w Polsce

(78 wniosków). Pozycję lidera dzierży województwo mazowieckie, gdzie złożono 124 wnioski.

Kolejne miejsca w omawianym zestawieniu to województwa, które dzieli niewielka różnica

w liczbie podmiotów ubiegających się o realizację projektów. Tuż za województwem

małopolskim plasuje się łódzkie (72 wnioski), a następnie śląskie (66 wniosków).

W następnym w kolejności regionie kujawsko-pomorskim złożono 33 wnioski. Widać więc

znaczną różnicę między czołową czwórką, a pozostałymi województwami.

70

3.4.2 Oferowane formy wsparcia oraz tematyka szkoleń i doradztwa

Podstawową formą wsparcia udzielaną uczestnikom w ocenianych projektach

konkursowych były szkolenia oraz doradztwo, zarówno grupowe, jak i indywidualne.

Beneficjenci zaangażowali się również w szeroko pojętą promocję przedsiębiorczości

akademickiej, w tym działalności typu spin off/out. Działalność popularyzatorska realizowana

była głównie poprzez różnorakie spotkania, seminaria czy konferencje. Warto podkreślić, że

w spotkaniach takich często uczestniczyli zarówno przedstawiciele świata biznesu, jak

i nauki. Ciekawszym (wydaje się również, że bardziej efektywnym, choć zdecydowanie mniej

popularnym) rozwiązaniem były podjęte przez beneficjentów próby przygotowania

rozwiązań systemowych, gwarantujących trwałość przepływu informacji pomiędzy

środowiskami przedsiębiorców i naukowców. Wskazać należy na następujące propozycje

rozwiązań w konkretnych projektach: 1) moderowana platforma do przepływu informacji

między środowiskami nauki i biznesu (w ramach projektów realizowanych przez Instytut

Fizjologii Roślin im. F. Górskiego Polskiej Akademii Nauk oraz Fundację Rozwoju Kina), 2)

system indywidualnych i indywidualnie planowanych spotkań naukowców

z przedsiębiorcami (w ramach projektu przygotowanego przez Centrum Transferu

Technologii Medycznych Park Technologiczny Sp. z o. o.). Za całkowicie niedocenioną przez

beneficjentów formę wsparcia uznać należy praktyki zawodowe, które zostały zaoferowane

uczestnikom zaledwie 3 projektów.

W ramach analizowanych projektów, respondenci CATI wskazywali na to, że brali

udział głównie w szkoleniach (98,60%). 74,80% badanych zadeklarowało, iż skorzystało

z doradztwa dotyczącego zakładania i prowadzenia działalności typu spin off/spin out.

71

Wykres nr 8. Rozkład częstości odpowiedzi na pytanie „ Na czym polegało Pani/a uczestnictwo w projekcie”, N=369, w %


Tematyka analizowanych projektów była bardzo jednolita. Niemniej jednak należy

zwrócić uwagę, że w kilku wnioskach nie wskazano zagadnień, które (zdaniem autorów)

powinny pojawić się w zakresie merytorycznym każdego projektu tego typu. Mowa przede

wszystkim o tematyce komercjalizacji wiedzy (brak wskazania tego obszaru w 4 wnioskach

o dofinansowanie) oraz o zagadnieniu zakładania i prowadzenia działalności typu spin

off/out (brak w jednym wniosku).

Tabela nr 18. Tematyka projektów dofinansowanych w konkursach POKL/8.2.1/I/08, POKL/8.2.1/I/09, POKL/8.2.1/I/10 i POKL/8.2.1/II/10.

Tematyka konkursowych projektów Liczba projektów

Komercjalizacja wiedzy, zarządzanie wdrażaniem innowacji 17

Zakładanie i prowadzenie działalności gospodarczej, w tym działalności spin off/out

20

Źródła finansowania działalności gospodarczej, w tym działalności spin off/out

21

Zagadnienia prawne, prawo gospodarcze, ochrona własności intelektualnej, prawo zamówień publicznych

19

Analiza i planowanie strategiczne, biznesplan 21

Marketing, Public Relations 18

Komunikacja interpersonalna, Umiejętność autoprezentacji 7


72

Według respondentów badania CATI działania szkoleniowe i doradcze, w których

uczestniczyli, najczęściej dotyczyły tworzenia biznes planu własnego przedsiębiorstwa

(98,60%), źródeł finansowania działalności (95,10%), zakładania (93,00%) i prowadzenia

(88,10%) działalności gospodarczej, a także aspektów prawnych z tym związanych (89,20%).

Poruszano także tematykę marketingu (84,60%) oraz komercjalizacji innowacji i wynalazków

technologicznych (77,50%), ochrony własności intelektualnej (79.90%) oraz związaną

z opodatkowaniem działalności (77,50%). 74,30% respondentów korzystało ze szkoleń

i doradztwa w zakresie umiejętności interpersonalnych. Działania realizowane w ramach

projektów obejmowały również zagadnienia dotyczące badań rynku, elementów prawa

pracy oraz kadr i płac. Blisko połowa badanych (46,10%) miała okazję uzyskać wsparcie

dotyczące zarządzania badaniami naukowymi.

Tabela nr 19. Rozkład częstości odpowiedzi na pytanie „Jak była tematyka szkoleń i doradztwa, w którzy Pan(i) uczestniczył(a)?”, N=369, w %

Tematyka szkoleń i doradztwa % N

Tworzenie biznes planu 98,60% 364

Źródła finansowania 95,10% 351

Zakładanie działalności gospodarczej 93,00% 343

Aspekty prawne prowadzenia działalności gospodarczej 89,20% 329

Prowadzenie działalności gospodarczej 88,10% 325

Plany marketingowe 84,60% 312

Ochrona własności intelektualnej 79,90% 293

Formy opodatkowania 77,50% 286

Komercjalizacja wynalazków i innowacji technologicznych 77,50% 286

Kształcenie umiejętności interpersonalnych 74,30% 274

Badania rynku 71,30% 263

Elementy prawa pracy 65,00% 240

Kadry i płace 53,40% 197

Zarządzanie badaniami naukowymi 46,10% 170

Inne 2,10% 8

Brak odpowiedzi 0,80% 3


Dane pozyskane z badania CATI wskazują na to, że projektodawcy tworząc plany

szkoleń uwzględniali w nich przede wszystkim tematykę związaną z praktyką zakładania

i prowadzenia działalności gospodarczej. Takie podejście do szkoleń umożliwiało przekazanie

73

uczestnikom projektów informacji, które pozwalały im na podjęcie działań związanych

z procedurą zakładania firm oraz ich późniejszego prowadzania.

3.4.3 Dodatkowe formy wsparcia

Na zlecenie Komisji Europejskiej przeprowadzono badania dotyczące barier

w tworzeniu przedsiębiorstw typu spin of/spin out. Ich wyniki wskazały, że największe

problemy związane są z niską kulturą przedsiębiorczości oraz brakiem przeszkolenia

w dziedzinie przedsiębiorczości (Machnik-Słomka 2011). Badania przeprowadzone w Polsce

w 2009 roku pokazują słaby rozwój przedsiębiorczości spin out i spin off. Tylko 6%

respondentów prowadzi własną firmę (Banerski 2009). Głównymi problemami jest

niemożność pogodzenia prowadzenia własnej firmy z pracą naukową oraz słaba wiedza

w zakresie przedsiębiorczości. Ten ostatni czynnik pokrywa się z badaniami europejskimi, co

świadczy o dużej skali tego zjawiska. Dodatkowo, według 65% badanych, słaba koniunktura

w Europie i w Polsce w ostatnich latach nie sprzyja zakładaniu własnego biznesu. Zarówno

wśród studentów, jak i kadry naukowej najbardziej pożądanymi szkoleniami są te, z zakresu

pozyskiwania funduszy na założenie własnej firmy (wskazania 45% studentów i 39%

naukowców). Badania grupy studentów wykazały, że na drugim miejscu plasują się techniki

tworzenia biznesplanów (32%), a na trzecim szkolenia z języków obcych (27%). Kolejne

miejsca zajmowały następujące tematy: marketing, techniki sprzedaży (20%), problematyka

księgowa, podatkowa i finansowa (17%), zarządzanie zasobami ludzkimi (15%), identyfikacja

atrakcyjnych pomysłów biznesowych oraz umiejętność nawiązywania kontaktów

biznesowych, negocjacje biznesowe (po 14%), Internet w biznesie (11%), działania na

rynkach międzynarodowych (10%) oraz biznesplany oparte na innowacjach technologicznych

(7%). Natomiast wśród kadry naukowej drugie miejsce zajmują szkolenia z języków obcych

(24%), a na trzecim miejscu (23%) są techniki tworzenia biznesplanów (Banerski 2009).

Zauważalna jest więc podobieństwo potrzeb ujawnianych przez badanych studentów

i naukowców – pierwsze trzy potrzeby szkoleniowe w każdej z grup są takie same. Przy

tworzeniu modelu biznesowego firmy ważne jest wsparcie uczelni, a największą rolę

odgrywa ono w zakresie szkoleń, edukacji, poszukiwania partnerów i doradztwa (Machnik-

Słomka 2011).

74

Po przeanalizowaniu dostępnej dokumentacji i literatury przedmiotu można wysunąć

wnioski, że w projektach z omawianego zakresu powinny znaleźć się następujące formy

wsparcia:

� Pokazanie dobrych praktyk wśród przedsiębiorstw typu spin off i spin out. Najlepszą

realizacją tego założenia byłyby projekty zawierające spotkania z przedsiębiorcami

znanymi z tworzenia kodeksu dobrych praktyk w biznesie i stosowania go w praktyce

(Pałach, Kuta-Pałach 2012). Dobrym pomysłem jest uwzględnienie takich spotkań dla

całego personelu zarządzającego, a nie tylko dla prezesa/kierownika. Wymienianie

poglądów, wspieranie w stosowaniu dobrych praktyk w biznesie, współpraca w tym

zakresie między firmami mogą być wartością dodaną tej formy wsparcia.

� Uwzględnienie w procedurze konkursowej wymagań dotyczących przekazania

uczestnikom wiedzy dotyczącej rodzajów przedsiębiorstw, w tym samozatrudnienia,

procedury rejestracyjnej firmy, rodzajów i możliwości opodatkowania oraz tworzenia

budżetu i narzędzi monitorujących finanse. Są one według badań o wiele chętniej

pożądane przez studentów i naukowców niż szkolenia dotyczące atrakcyjnych

pomysłów na biznes (Halik, Kusio, Makowiec 2012). Zawarte w opisywanych

szkoleniach treści są wiedzą absolutnie niezbędną dla osób zakładających własną firmę,

stąd cieszą się takim zainteresowaniem.

� Stworzenie projektów wspierających przedsiębiorczość spin off i spin out nie dla

rozpoczynających działalność, a na etapie istnienia firmy, w tym pokazanie źródeł

i możliwości finansowania działalności przedsiębiorstw, w szczególności działalności

innowacyjnej, stworzenie formy stałego doradztwa dostępnego dla firm już

działających.

� Zainwestowanie w wiedzę i praktykę ludzi tworzących organizacje działające w zakresie

wsparcia innowacyjności czy transferu technologii w tym promocja kierunków

wypracowanych w ramach prac Klubu Rzymskiego – 3 grupy podstawowych

priorytetów badawczych: nauki informacyjne, biologia i medycyna, materiały

i technologie materiałowe (Makowiec, Kusio 2009). Każde inwestycje w działania

w podmiotami think tank umożliwiają podniesienie jakości działania ludzi

w przedsiębiorstwie, czego pozytywnym skutkiem może być efektywniejsze

zarządzania i lepsze wyniki przedsiębiorstwa.

75

� Stworzenie w projektach modułu (bądź całych osobnych projektów) dotyczącego

zwiększania kompetencji w zakresie języków obcych, ze szczególnym naciskiem na

profil biznesowy.

� Warsztaty dotyczące kształcenia umiejętności przywódczych (menedżerskich)

i społecznych, z tematyką obejmującą przede wszystkim: rozwój kreatywności, rozwój

cech przedsiębiorczych, umiejętność aktywnego słuchania, negocjacje i argumentację

swoich racji, autoprezentację, zarządzanie zespołem ludzkim, organizację czasu

własnego i czasu podległego zespołu.

� Promowanie inicjatyw wyjazdów lub wymian międzynarodowych z krajami, w których

działalność gospodarcza typu spin off i spin out jest wysoko rozwinięta, i gdzie istotną

rolę w budowie gospodarki opartej na wiedzy odgrywa przedsiębiorczość akademicka

(Pałach, Kuta-Pałach 2012). Każda współpraca międzynarodowa może owocować

pozytywnymi zmianami, poznaniem nowych trendów w zarządzaniu, nawiązaniem

szerszej współpracy, wymianą personelu, współpracą w ramach prowadzonej

działalności gospodarczej. Pozyskanie partnera zagranicznego jest wielkim plusem

w działalności firmy.

� Warsztaty i szkolenia dotyczące tworzenia projektów naukowych na wysokim

poziomie, z pokazaniem odpowiednich technik pisania projektu, zarządzania nim

i osiągania poprzez to pożądanego efektu naukowego i finansowego. Dzięki temu

powinno nastąpić odwrócenie negatywnego trendu – okazuje się że 90% patentów

nigdy nie zostaje wykorzystanych w praktyce (Makowiec, Kusio 2009).

� Szkolenia z zakresu prawa pracy, kodeksu spółek, ustawy o rachunkowości, ordynacji

podatkowej, ustawy o podatku VAT, ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

Ponadto warsztaty z zakresu budżetowania, monitorowania budżetu oraz analizy

sprawozdań finansowych. Jak można zauważyć w literaturze przedmiotu, zajęcia tego

typu są bardzo pożądane przez potencjalnych uczestników – studentów i naukowców

(Halik, Kusio, Makowiec 2012).

� Rozwinięcie pomocy dla osób już działających w sektorze spin off i spin out, którzy swą

działalność gospodarczą prowadzą co najmniej rok. Wsparcie dla rozwoju już

istniejących firm, tworzenie biznesplanów w oparciu o wypracowane dane, połączone

z analizą dotychczasowych działań w firmie, w tym analizą finansową (Banerski 2009).

76

Według respondentów IDI, uzasadnionym byłoby również zwiększenie liczby godzin

doradztwa indywidualnego. Innymi dodatkowymi formami wsparcia wymienianymi przez

badanych była pomoc uczestnikom projektu w skomercjalizowaniu patentu, poprawienie

relacji między przedsiębiorcą, a uczelnią, możliwość korzystania z porad specjalistów również

po zakończeniu projektu - na etapie zakładania firmy jak również jej funkcjonowania.

Respondenci wymieniali także różne koncepcje dofinansowywania pomysłów na rozpoczęcie

działalności gospodarczej w tym koncepcje start up money czy proof of concept.

R2: najlepszym dać, tak zwany start up money, czyli jakieś pieniążki, nawet niewielkie na chociażby analizę rynku, na może analizę patent owalności pewnego rozwiązania i tak dalej. Jeżeli pieniądze byłyby niemożliwe, to powinniśmy pomyśleć o tych quasi twardych. Mam tutaj na myśli proof of concept, bo wiele z tych działalności opartych jest na technologiach, albo na ciekawych rozwiązaniach, które faktycznie można komercjalizować w postaci nowych produktów, towarów, czy usług ewentualnie, które na rynku mogą się pojawić. R4: Trochę więcej godzin na to doradztwo indywidualne, czyli zwiększenie tego limitu na doradztwo indywidualne dla każdego, to jest jedna rzecz i druga, która nie wiem, czy to jest akurat, jeśli chodzi o sam projekt, ale wskazywanie na to, żeby lepiej uczelnie były, informować lepiej uczelnie o tym, jakie dają możliwości takie projekty, bo ja stykałem się z takim czymś, że uczestnicy uczestniczyli w tych projektach, natomiast sama uczelnia się tym nie interesowała R8: (…) możliwość korzystania ze specjalistycznej wiedzy fachowców z prawa, księgowości, marketingu, czy zarządzania, promocji, to by było na pewno. Możliwość oferowania dotacji w ramach wsparcia projektowego, według

beneficjentów mogłoby wpłynąć na zainteresowanie uczestnictwem w projekcie osób, które

zdeterminowane są do otworzenia działalności gospodarczej. Większa liczba osób, które

chciałby uczestniczyć w projekcie również przyczyniłaby się do dobierania uczestników

w sposób bardziej wyselekcjonowany.

Jeśli chodzi o uczestników projektów, to według 78,00% badanych, oferowane

wsparcie szkoleniowo-doradcze było wystarczające. Odmienne zdanie wyraziło 16,80%

respondentów. Odczuwane braki dotyczyły przede wszystkim działań praktycznych

i warsztatowych, a badani wskazywali również na potrzebę organizacji spotkań

z właścicielami firm spin off/spin out w celu poznania dobrych praktyk i podzielenia się

doświadczeniami.

77

Wykres nr 9. Rozkład częstości odpowiedzi na pytanie „Czy w projekcie, w którym Pan(i) uczestniczył(a) zabrakło jakiś działań poza szkoleniami lub doradztwem?”, N=369, w %


3.4.4 Wpływ oferowanych form wsparcia na trwałość projektu

Na podstawie analizy desk research możliwym było określenie działań podjętych

przez beneficjentów na etapie planowania projektów w celu zachowania trwałości efektów

wsparcia. Autorzy pragną podkreślić, że skuteczność oferowanych form wsparcia nie ma

bezpośredniego związku z trwałością. Projekt może być przecież niezwykle skuteczny

w krótkim okresie, nie będąc skutecznym w dłuższej perspektywie. Dodatkowo na trwałość

efektów interwencji wpływają również czynniki zewnętrzne np. sytuacja na rynku jak i samo

nastawienie uczestnika korzystającego z wsparcia. Szczegółowe wyniki analizy

zaprezentowano w poniższej tabeli.

Tabela nr 20. Deklarowane przez beneficjentów działania w celu zachowania trwałości efektów wsparcia, w projektach dofinansowanych w konkursach POKL/8.2.1/I/08, POKL/8.2.1/I/09, POKL/8.2.1/I/10 i POKL/8.2.1/II/10.

Deklarowany rodzaj działania w celu zachowania trwałości efektów wsparcia

Liczba projektów

Ogółem 12

Przygotowanie materiałów szkoleniowych, dydaktycznych 1

Utrwalenie nabytej wiedzy poprzez indywidualne zajęcia praktyczne

4

Dostosowanie projektu do potrzeb uczestników 2

Wysoka jakość wsparcia 3

78

Deklarowany rodzaj działania w celu zachowania trwałości efektów wsparcia

Liczba projektów

Współpraca z uczestnikami na rzecz utworzenia działalności spin off/out

5


Ledwie połowa beneficjentów zadeklarowała w swoich projektach konieczność

utrwalenia efektów wsparcia udzielonego uczestnikom. Mimo, że dostosowanie projektu do

indywidualnych potrzeb uczestników postulowała zdecydowana większość projektodawców,

jednak wyłącznie dwa podmioty wskazały, że personalizacja wpłynąć może na podniesienie

trwałości efektów wsparcia. Najbardziej pożądanym działaniem utrwalającym efekty

wsparcia była współpraca beneficjentów z uczestnikami na rzecz utworzenia działalności spin

off/out, którą zadeklarowało jedynie 5 z 21 beneficjentów. Co ciekawe, beneficjent, który

charakteryzował się najwyższą skutecznością szkoleń – Agencja Komunikacji Marketingowej

InterActive, mierzoną liczbą uruchomionych przez uczestników działalności gospodarczych,

nie wskazywał we wniosku jakichkolwiek działań zmierzających do zachowania trwałości

efektów wsparcia.

Wywiady IDI z beneficjentami wskazują na to, że trwałość projektu została

zrealizowana na podstawie przekazanej wiedzy oraz przygotowywanych dokumentów

(biznes planów), które przekładają się na bezpośrednie zakładanie firm przez uczestników

oraz możliwość skorzystania z innych Poddziałań w celu uzyskania z nich dofinansowania.

W jednym przypadku po projekcie została platforma e-learningowa do otwartego

korzystania.

R2: (…) wiedza z tego, co wiem i z tego, co nam nasi uczestnicy mówili jest bardzo ważna i wiedza jest kluczową sprawą do założenia działalności gospodarczej. Nawet nie wsparcie dotacyjne, nie wsparcie żadne potem eksperckie, tylko przede wszystkim wiedza, jak to zrobić i jak potem prowadzić, żeby się szybko nie wysypać. To samo, co beneficjenci w ramach działania 6.2 – głównie wiedza, mniej pieniądze, ale biznesplany, które są elementem, który zostanie i część osób na podstawie tych biznesplanów firmy utworzy, a część firmy utworzyło już w tym momencie. Na pewno staże, z racji tego, że to, co zostanie w tych firmach, w których byli stażyści, to są gotowe dzieła. R5: Utrzymana jest platforma e-learningowa i ona jest dostępna praktycznie dla wszystkich, czyli te wszystkie kursy e-learningowo każdy kto jest tam zainteresowany może się do nas zgłosić i je sobie przerobić. No pozytywne, tak jak mówiłem, głównym sukcesem tego projektu jest właśnie powstanie paru firm, które się utrzymują i które sobie fajnie radzą.

79

Beneficjenci w celu zwiększenia trwałość projektu, już na etapie planowania działań

szkoleniowych dużą uwagę poświęcili na dobranie odpowiedniej kadry szkoleniowej. W ich

opinii zapewnienie kadry, która potrafiła przekazać wiedzę zarówno teoretyczną (między

innymi pracownicy uczelni) jak i wiedzę praktyczną, pozytywnie przekłada się na trwałość

przekazywanych treści. W celu weryfikacji wiedzy zdobytej przez uczestników projektów,

niektórzy beneficjenci przeprowadzali na zakończenie zajęć egzaminy. Działanie to nie tylko

było podyktowane sprawdzeniem informacji jakie nabyły osoby uczestniczące w projektach

ale miało również za zadanie utrwalenie tej wiedzy.

3.5 Dostosowanie form wsparcia do potrzeb uczestników – tematyka, poziom

zaawansowania

Na podstawie analizy danych zastanych rozpoznano zakres dostosowania charakteru

udzielanego wsparcia do indywidualnych potrzeb uczestników projektów dofinansowanych

ze środków europejskich w ramach konkursów POKL/8.2.1/I/08, POKL/8.2.1/I/09,

POKL/8.2.1/I/10 i POKL/8.2.1/II/10. Szczegółowe wyniki zaprezentowano w tabeli.

Tabela nr 21. Dostosowanie charakteru udzielanego wsparcia do indywidualnych potrzeb uczestników projektów, dofinansowanych w konkursach POKL/8.2.1/I/08, POKL/8.2.1/I/09, POKL/8.2.1/I/10 i POKL/8.2.1/II/10, deklarowane przez beneficjentów.

Deklarowany rodzaj dostosowania udzielanego wsparcia do potrzeb uczestników

Liczba projektów

Ogółem projekty, w których udzielane wsparcie dostosowano do indywidualnych potrzeb uczestników

21

Identyfikacja potrzeb uczestników 5

Profilowanie projektu ze względu na umiejętności, możliwości uczestników

4

Doradztwo indywidualne 20


Powszechnym i jedynym znaczącym sposobem na personalizację udzielanego

wsparcia było świadczenie usług indywidualnego doradztwa dla uczestników projektów.

Beneficjenci podczas wywiadów IDI wskazywali na to, że przed szkoleniami odbywały

się spotkania z uczestnikami podczas, których poruszane były tematy dotyczące

80

dostosowywania oraz stopnia zaawansowania informacji przekazywanych na szkoleniach.

Dodatkowo w niektórych przypadkach na początku szkoleń robione były ankiety ewaluacyjne

na podstawie których dostosowywano treści poruszane na kolejnych zajęciach. Innym

środkiem, pomocnym podczas opracowywania dostosowania materiałów i ich

zaawansowania były indywidualne spotkania podczas prowadzonego w ramach projektu

doradztwa. Również w niektórych przypadkach na etapie rekrutacji uczestników do projektu

zbierane były informacje np. o uczestnictwie w innych projektach związanych z podobną

tematyką oraz poruszanych na nich kwestiach na podstawie których można było dostosować

tematykę zajęć. Respondenci w ten oto sposób w trakcie realizacji IDI wypowiadali się na

temat dostosowywania i poziomu trudności materiałów:

R2: (…) z racji tego, że zaznaczali nam w formularzach, czy brali udział wcześniej w podobnych kursach i szkoleniach, czy ta tematyka jest im znana, czy nie. Ja osobiście prowadząc zajęcia również i będąc takim opiekunem merytorycznym (…) spotkałem się z grupą na samym początku, jeszcze przez zajęciami merytorycznymi, gdzie prowadziłem rozmowy na temat ich zaawansowania merytorycznego. Na tej podstawie, między innymi został dograny, jakby sam program poszczególnych 10 modułów szkoleniowych, które potem oni mieli. Oczywiście moduły szkoleniowe były już zapisane we wniosku projektowym, więc one poniekąd były narzucone, natomiast poziom trudności został dostosowany do poziomu każdej z grup jakby, natomiast powiem szczerze, że ten poziom był średniozaawansowany. R5: Podczas tych pierwszych szkoleń była robiona ewaluacja na jakim poziomie są poszczególni uczestnicy i dopiero później poszczególni trenerzy do każdych szkoleń dopasowywali swoją ofertę szkoleniową. R7: Oczywiście, oczywiście tak, ponieważ było to jeszcze doradztwo, ponieważ my, jak powiedziałam funkcjonujemy przez wiele lat na rynku edukacji, ale na zasadzie consultingu i na bieżąco prowadzimy consulting gospodarczy, więc wiemy jakie są największe problemy i zagrożenia w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej, więc do tych osób kierowaliśmy takie działania, aby im nie tylko teoretycznie wytłumaczyć, ale również praktycznie.

Jeśli chodzi o uczestników projektów, to 94,30% respondentów CATI przyznało, iż

mogłoby się zgodzić ze stwierdzeniem, że charakter wsparcia oferowanego w ramach

projektu, w którym wzięli udział był odpowiednio dostosowany do ich potrzeb. Odmiennego

zdania jest 4,00% badanych.

81

Wykres nr 10. Rozkład częstości odpowiedzi na pytanie „Czy może zgodzić się Pan(i) ze stwierdzeniem, iż charakter wsparcia był dostosowany do Pan(a) potrzeb?”, N=369, w %


Pozytywną opinię badani uczestnicy wyrazili także w zakresie dostosowania do

potrzeb i możliwości tematyki oraz poziomu trudności przeprowadzanych szkoleń. Według

90,80% respondentów zagadnienia poruszane na szkoleniach były odpowiednio dopasowane

do odbiorców.

Wykres nr 11. Rozkład częstości odpowiedzi na pytanie „ Czy tematyka i poziom zaawansowania szkoleń została dostosowany do Pan(a) potrzeb i możliwości?”, N=369, w %


82

W 38,50% przypadków, spośród grupy 335 respondentów CATI, którzy przyznali, że

tematyka i zaawansowanie szkoleń była dostosowywana do wiedzy i kompetencji

uczestników, wskazało jako sposób dostosowania ankiety wypełniane podczas zgłoszenia

udziału w projekcie, natomiast 34,60% testy kompetencji w określonym obszarze. Poniższy

wykres prezentuje rozkład wszystkich odpowiedzi badanych.

Wykres nr 12. Rozkład częstości odpowiedzi na pytanie „W jaki sposób tematyka i poziom zaawansowania szkoleń została dostosowany do Pan(a) potrzeb i możliwości?”, N=335, w %


Dostosowanie form wsparcia, jak i tematów poruszanych na szkoleniach oraz

doradztwie, można uznać za skuteczne. Świadczą o tym pozytywne opinie respondentów

badania CATI. Beneficjenci podczas prac nad dostosowywaniem form wsparcia do grup

uczestników stosowali różne sposoby na to aby uwzględnić w nich potrzeby oraz możliwości

uczestników. Za najbardziej skuteczne działania trzeba uznać ankiety ewaluacyjne

uzupełniane przed jak i w trakcie szkoleń, spotkania z uczestnikami szkoleń przez

rozpoczęciem zajęć. Dużą rolę w dostosowywaniu form wsparcia odegrało tutaj doradztwo

indywidualne, gdzie uczestnicy mogli na bieżąco poruszyć wszelkie interesujące ich tematy,

które nie pojawiły się na zajęciach, bądź które poruszone były zbyt powierzchownie.

83

3.6 Ocena użyteczności stosowanych form wsparcia oraz przydatności tematyki szkoleń

i doradztwa

3.6.1 Ocena uczestników

Respondenci, którzy uczestniczyli w realizowanych przez beneficjentów projektach

w 75,80% przypadków wysoko ocenili użyteczność szkoleń oferowanych w ramach

prowadzonego wsparcia. Poziom doradztwa w zakresie działalności spin off/spin out

pozytywnie oceniło 84,10% badanych. Odmiennego zdania było odpowiednio 3,00% i 2,50%

ankietowanych uczestników.

Wykres nr 13. Rozkład częstości odpowiedzi na pytanie „Jak ocenia Pan(i) użyteczność6 poszczególnych działań?” , szkolenia N=364, w %, doradztwo N=276, w % Szkolenia

Doradztwo


6 Jako użyteczne rozumiano tutaj takie działania, które przyczyniły się do zakładania przedsiębiorstw typu spin

off/spin out

84

Pozytywne oceny dotyczące dostosowania rodzajów proponowanego w ramach

projektów wsparcia do potrzeb uczestników uwidaczniają się również w przypadku oceny

przez respondentów braków w zakresie działań, jakie powinny zostać przeprowadzone.

Dla 76,70% respondentów badania CATI zagadnienia, jakie poruszane były w ramach

szkoleń i doradztwa okazały się wystarczające. Z kolei 15.20% przyznało, iż brakowało im

kluczowych informacji. Odczuwane przez uczestników braki dotyczyły najczęściej informacji

z zakresu kadr i płac, wskazówek praktycznych i prawnych dotyczących zakładania własnego

biznesu oraz spotkań z przedstawicielami przedsiębiorców prowadzących działalność spin

off/spin out.

Wykres nr 14. Rozkład częstości odpowiedzi na pytanie „Czy w projekcie, w którym Pan(i) uczestniczył(a) zabrakło jakiegoś kluczowego tematu/zagadnienia?”, N=369, w %


Zagadnienia, jakie obejmowały przeprowadzane w ramach projektów szkolenia

zostały ocenione przez większość respondentów jako przydatne. Najwyżej oceniono

elementy dotyczące tworzenia biznes planów, prawnych i praktycznych aspektów

prowadzenia działalności, a także form opodatkowania i źródeł finansowania

przedsiębiorstw typu spin off/spin out. Niżej oceniono użyteczność bloków tematycznych

dotyczących komercjalizacji innowacji i wynalazków naukowych oraz zarządzania badaniami

naukowymi, nadal jednak ponad 80% respondentów badania CATI wskazywało na to, że te

tematy były dla nich przydatne co przekłada się na ich pozytywną ocenę. Poniższe schematy

przedstawiają szczegółowy rozkład odpowiedzi badanych uczestników.

85

Wykres nr 15. Rozkład częstości odpowiedzi na pytanie „Która tematyka szkoleń/doradztwa ocenia Pan(i) jako przydatną, a którą jako zbędną?”, N=369, w %


Należy w tym miejscu poświęcić trochę uwagi rozbieżnościom pomiędzy pozytywną

szeroko rozumianą oceną użyteczności wsparcia, a niską efektywnością projektów. Wynika

to zapewne z różnych powodów. Bez wątpienia można przypuszczać, że mamy w projektach

do czynienia z rekrutacją osób w dużej mierze przypadkowych (studentów pierwszych lat

studiów), jak się okazuje nie zawsze mających intencję założenia działalności gospodarczej.

Osoby te, jak również osoby, które nie założyły działalności gospodarczej pomimo

wcześniejszych tego rodzaju planów, użyteczność uzyskiwanego wsparcia oceniają główne

86

przez pryzmat szkoleń. Z drugiej strony należy także pamiętać, że projekty nie odpowiadały

na wszystkie problemy i bariery (zdefiniowane w dalszej części raportu), na jakie napotykają

osoby chcące założyć działalność gospodarczą. Wśród nich najczęściej wymienia się

oczywiście bariery finansowe, a wsparcie finansowe jak wiadomo nie należało do zakresu

wsparcia oferowanego przedmiotowymi projektami.

Wśród 143 respondentów badania CATI, którzy uznali niektóre z tematów

poruszanych na szkoleniach za zbędne, jako główne przyczyny swojej oceny wskazywano ich

nieprzydatność (26,60%), oczywistość przekazywanych treści (25,20%), a także trudności do

zastosowania w praktycznej działalności typu spin off/spin out (22,40%) oraz ich

niedostosowanie do odbiorców wsparcia (21,70%). Sygnalizowano również problem

nadmiernej ogólności przedstawianych zagadnień (19,60%). Te i pozostałe wskazania

badanych obrazuje poniższy wykres:

Wykres nr 16. Rozkład częstości odpowiedzi na pytanie „Dlaczego ocenia je Pan(i) w ten sposób? Proszę o wskazanie max na 3 kluczowe, wg Pana(i) przyczyny?” – oceny zbędności tematów szkoleń/doradztwa, N=143, w %


87

3.6.2 Ocena beneficjentów

Respondenci badania IDI wskazują na to, że udział w projekcie wpłynął na sytuację

zawodową jego uczestników. Przede wszystkim szkolenia miały duży wpływ na mobilizację

uczestników projektu do zakładania własnych działalności gospodarczych. Przejawiało się to

w deklaracjach uczestników dotyczących podjęcia takich działań.

R3: (…) dość duży odsetek tych osób założyło później działalność gospodarczą, co później mówili, że bardzo ich te szkolenia, po pierwsze nakłoniły do tego, a po drugie pomogły. R4: (…) wiele osób zdecydowało się, znaczy deklarowało się, że chce rozpocząć działalność w najbliższym czasie, no przy wykorzystaniu tego potencjału, który mieli z uczelni naukowy, zwłaszcza w tych technologicznych sprawach i uruchomienia firmy, właśnie wykorzystując tą wiedzę wyniesioną z uczelni, więc wydaje mi się, że tutaj pozytywny oddźwięk.

Według respondentów IDI najbardziej użyteczną formą wsparcia było doradztwo

indywidualne. Na nie najczęściej wskazywali beneficjenci. Jednakże szkolenia są równie

ważne według badanych, ponieważ stanowią jakby fundament późniejszych rozmów

indywidualnych z doradcami. Badani podczas wywiadów wskazywali również na staż jako

pozytywną formę wsparcia dzięki, której uczestnicy projektu mogli doświadczyć

funkcjonowania firmy w praktyce. W opinii nielicznych respondentów badania IDI szkolenie

i doradztwo są mniej skutecznymi formami wsparcia, a działania bardziej praktyczne takie jak

staże są według nich bardzie użyteczne. Porównując wyniki badania IDI z beneficjentami jak

i odpowiedzi uczestników projektów w badaniu CATI doradztwo indywidualne było częściej

podawane jako najbardziej użyteczna forma wsparcia.

R1: Najbardziej pożyteczne są chyba te staże, bo myślę, że po prostu to jest żywy kontakt z firmą i dzięki temu, te osoby miały szansę, no zobaczyć jak to działa w praktyce, także myślę, że te staże są najbardziej korzystne dla beneficjentów, natomiast najmniej, no myślę, że każdy z tych etapów jest dobry i potrzebny, natomiast wiem, że z doradztwem najmniej było tak, najmniej chyba entuzjastycznie było odbierane doradztwo, czyli te spotkania indywidualne z doradcami, bo my tez narzuciliśmy tym osobom minimum 20 godzin spotkań. Nie każdy potrzebował tych 20 godzin i trochę, to tak było po macoszemu traktowane. R3: Szkolenia, na pewno są tutaj pożyteczną formą wsparcia. Szczególnie, że one są kierowane bezpośrednio już do tych kilku, kilkunastu zainteresowanych osób. Również to doradztwo indywidualne, które pomaga im w tworzeniu własnego biznes planu R4: (…) najsłabsze są szkolenia, gdzie jest grupa i trzeba przedstawić pewną teorię, no ale ta teoria nam pozwala, w ogóle przejść do rozmów z tym doradztwem, więc w tych projektach

88

staramy się wyważać, żeby te szkolenia nie dominowały projektu tylko, żeby doradztwo było ważniejszym elementem, aczkolwiek szkolenia są tą podstawą.

Beneficjenci jako największe sukcesy związane z realizacją projektów wymieniali

głównie to, że wpłynęły one realnie na zakładanie firm przez uczestników projektu. Był to

najczęściej podawany przykład. Projektodawcy za sukces uważają liczbę osób objętych

projektem. Wartością dodaną w opinii respondentów IDI jest to, że projekty stanowiły

również swojego rodzaju przecieranie szlaku na drodze we współpracy uczelni

z przedsiębiorcami w obszarze działania firm typu spin off spin out.

R2: Zdecydowanie założenie działalności gospodarczej – to jest, jakby nasz gigantyczny sukces, bo wiem ile pracy nas to kosztowało, ile stresu, ile nerwów. Dodatkowo, oczywiście staże i dodatkowo oczywiście kontakt, który mamy z naukowcami. R3: Myślę, że liczba uczestników, która przewinęła się przez ten projekt, bo to było prawie tysiąc osób, jeśli chodzi o seminaria, konferencje, spotkania branżowe, no i same szkolenia. R4: Poza tym troszeczkę połączenie też sfery nauki z biznesem. Połączenie tych dwóch elementów, które na początku stanowiły dość dużą barierę. (…) na co ja zwróciłem uwagę, to jest trzeci element, który teraz dodam, to jest to, że kadra naukowa uczelni dostała też wiedzę na temat tego jak ten biznes jest prowadzony, więc w sumie nawet zostając na uczelni, ale rozmawiając z biznesem na temat transferu technologii, będzie im o wiele łatwiej zrozumieć te prawidła rynkowe, bo naukowiec w kategoriach myśli wyprodukowałem, to jest świetne, ale nie myśli w kategoriach, jak to sprzedać, jak to zareklamować, jak zrobić z tego marketing, no i myślę, że tutaj było dużo dyskusji na ten temat i to na szkoleniach i na doradztwie, więc to jest też wartość dodana, że takie otwarcie umysłu na tą sferę biznes

3.6.3 Różnice w jakości oferowanego wsparcia

W dokumentacji dla konkursów ogłoszonych w roku 2010 wymagano, aby projekt

kończył się przygotowaniem przez uczestników biznesplanów. W konkursach wcześniejszych,

ogłoszonych w latach 2008-2009 takiego wymogu nie wprowadzono. Pozornie projekty

wyłonione do realizacji w ramach konkursów z 2010 roku były bardziej efektywne. Projekty

z konkursów POKL/8.2.1/I/10 oraz POKL/8.2.1/II/10 zakończyły się bowiem uruchomieniem

przez 87 uczestników swoich działalności gospodarczych w ramach Działania 6.2 PO KL.

Efektem projektów z konkursów POKL/8.2.1/I/08 i POKL/8.2.1/I/09 było natomiast

7 Liczba firm założonych przez uczestników projektów z Poddziałania 8.2.1 (konkursy z 2010 roku), którzy uzyskali

dofinansowanie na rozpoczęcie działalności gospodarczej z Działania 6.2, dane przygotowane na podstawie bazy PEFS

89

powstanie 38 takich firm. Warto jednak podkreślić, że projektów rozpoczętych w roku 2010

było znacząco więcej (15) niż projektów z lat wcześniejszych (6). Również, projekty

rozpoczęte w 2010 roku objęły znacząco większą liczbę uczestników (1146 osoby)

w stosunku do projektów z lat 2008 i 2009 (582 osoby).

Tabela nr 22. Skuteczność projektów w konkursach POKL/8.2.1/I/08, POKL/8.2.1/I/09, POKL/8.2.1/I/10 oraz POKL/8.2.1/II/10.

Projekty, które zakładały przygotowanie biznesplanów

(konkursy w 2010 roku)

Projekty, które nie zakładały przygotowania biznesplanów (konkursy w 2008 i 2009 roku)

Kategoria uczestników

Liczba uczestników

Liczba uczestników, którzy rozpoczęli

działalność gospodarczą do

liczby uczestników danej kategorii (%)

Liczba uczestników

Liczba uczestników, którzy rozpoczęli

działalność gospodarczą do

liczby uczestników danej kategorii (%)

Zakładana liczba uczestników 1323 0,60 595 0,50

Zakładana liczba uczestników, którzy mieli przygotować projekt działalności spin off/out 915 0,87 354 0,85

Rzeczywista liczba uczestników 1146 0,70 582 0,52

Rzeczywista liczba uczestników, którzy rozpoczęli działalność gospodarczą 8 100,00 3 100,00

Źródło: Wnioski o dofinansowanie POKL/8.2.1/IA/10, POKL/8.1.1/IC/10 oraz POKL/8.1.1/ID/11; Dane z Podsystemu monitorowania Europejskiego Funduszu Społecznego.

Dane względne wskazują, że skuteczność projektów była jednakowa, niezależnie od

wymogów określonych w dokumentacji konkursowej, dotyczących przygotowania

biznesplanów. Skuteczność wszystkich projektów uznać należy za znikomą: w wyniku

realizacji 13 spośród 21 projektów nie uruchomiono ani jednego przedsiębiorstwa.

Ponadprzeciętną, ale nadal niską skutecznością charakteryzował się natomiast projekt

zrealizowany przez Agencję Komunikacji Marketingowej InterActive. Firma przeszkoliła 98

osób, z których 4 uruchomiły działalność gospodarczą. Trudno jednoznacznie wskazać na

przyczyny lepszego, choć nadal niezadowalającego wyniku. Co ważne, wskazany projekt

adresowany był w głównej mierze do studentów i absolwentów uczelni wyższych.

W mniejszym stopniu obejmował studentów studiów doktoranckich, nie był kierowany do

pracowników uczelni wyższych. Wydaje się zatem, że trafiał do grona osób w naturalny

sposób bardziej zainteresowanych rozpoczęciem działalności gospodarczej w ogóle. Co

8 Liczba firm założonych przez uczestników projektów z Poddziałania 8.2.1 (konkursy z 2008 i 2009 roku), którzy uzyskali

dofinansowanie na rozpoczęcie działalności gospodarczej z Działania 6.2, dane przygotowane na podstawie bazy PEFS

90

ciekawe, projekt skierowano do studentów i absolwentów zainteresowanych założeniem

działalności gospodarczej wyłącznie w obszarach określonych w Regionalnej Strategii

Innowacji Województwa Małopolskiego: inżynieria środowiska, infrastruktura techniczna,

transport, ochrona środowiska, energetyka odnawialna, inżynieria materiałowa, inżynieria

chemiczna, techniki i technologie budownictwa, turystyka, rekreacja i działalność

uzdrowiskowa, technologie medyczne, biotechnologia i biologia, edukacja na rzecz kultury

innowacji, techniki i technologie informacyjne.

W odniesieniu do wszystkich analizowanych projektów 95,70% uczestników

zadeklarowało, że ich udział we wsparciu wiązał się z przygotowaniem biznes planów. Tak

wysoki odsetek wskazuje, że niemal wszystkie projekty zakładały prace nad tworzeniem

biznes planów, stąd brak możliwości zweryfikowania czy na skuteczność mierzoną ilością

założonych firm typu spin off/out miały wpływ przygotowywane przez uczestników

dokumenty.

Podobnie przedstawia się sytuacja dotycząca wpływu rodzaju podmiotu realizującego

projekt na jakość oraz użyteczność otrzymanego wsparcia. Przeprowadzone analizy nie

wykazały wpływu zmiennej niezależnej, za jaką przyjęto rodzaj beneficjenta, na udzielane

przez respondentów odpowiedzi. Wszelkie zależności nie są istotne statystycznie, więc ich

ewentualne wystąpienie nie pozwala wyciągnąć szerszych wniosków. Na podstawie wyników

badania CATI zauważyć jednak można, że w przypadku szkoleń nieznacznie słabiej oceniona

została użyteczność projektów realizowanych przez stowarzyszenia oraz Spółki jawne. Gdzie

średnia dla ocen „bardzo wysoko” wynosi 75,80%, a dla wspomnianych podmiotów około

50,00%. Oceny respondentów badania CATI w przypadku doradztwa były bardziej zbliżone

do siebie i dla wskazań „bardzo wysoko” i „wysoko” wahają się w okolicach 80,00%.

W poniższej tabeli znajdują się szczegółowe informacje dotyczące ocen użyteczności form

wsparcia przy uwzględnieniu rodzaju podmiotu realizującego projekt.

91

Tabela nr 23. Oceny uczestników projektów użyteczności poszczególnych form wsparcia przy uwzględnieniu formy prawnej działalności beneficjentów realizujących projekty

Szkolenia

Forma prawna działalności beneficjentów realizujących projekty

Ocena użyteczności

Osoba fizyczna prowadząca działalność

gospodarczą

Spółka jawna

Spółka akcyjna

Stowarzyszenie Spółka cywilna

Fundacja

Uczelnia wyższa,

jednostką naukowa

Spółka z o.o.

Ogółem

bardzo wysoko 27,30% 18,80% 18,20% 16,70% 8,80% 14,75% 22,03% 21,75% 18,70%

wysoko 54,50% 31,30% 54,50% 33,30% 73,50% 63,15% 59,53% 54,51% 57,10%

średnio 18,20% 43,80% 18,20% 50,00% 14,70% 18,25% 18,50% 21,38% 21,20%

nisko 0,00% 6,30% 0,00% 0,00% 2,90% 3,85% 0,00% 1,35% 2,20%

bardzo nisko 0,00% 0,00% 9,10% 0,00% 0,00% 0,00% 0,00% 1,01% 0,80%

Ogółem 100,00% 100,00% 100,00% 100,00% 100,00% 100,00% 100,00% 100,00%

100,00%

Doradztwo

Forma prawna działalności beneficjentów realizujących projekty

Ocena użyteczności

Osoba fizyczna prowadząca działalność

gospodarczą

Spółka jawna

Spółka akcyjna

Stowarzyszenie Spółka cywilna

Fundacja

Uczelnia wyższa,

jednostka naukowa

Spółka z o.o.

Ogółem

bardzo wysoko

68,20% 33,30% 11,10% 33,30% 26,90% 44,65% 40,73% 32,45% 37,70%

wysoko 18,20% 46,70% 66,70% 66,70% 50,00% 36,90% 53,27% 49,74% 46,40%

średnio 13,60% 13,30% 22,20% 0,00% 23,10% 14,85% 6,03% 13,19% 13,40%

nisko 0,00% 6,70% 0,00% 0,00% 0,00% 3,55% 0,00% 3,10% 1,80%

bardzo nisko 0,00% 0,00% 0,00% 0,00% 0,00% 0,00% 0,00% 1,51% 0,70%

Ogółem 100,00% 100,00% 100,00% 100,00% 100,00% 100,00% 100,00% 100,00% 100,00

%


3.6.4 Dodatkowe korzyści wynikające z uczestnictwa w projektach

Badanie CATI wykazało, że w opinii 68,80% respondentów udział w projekcie oprócz

wyposażenia ich w umiejętności i wiedzę związaną z tematyką szkoleń, pozytywnie przyczynił

się do nabycia dodatkowych korzyści. Najczęściej wskazywanym profitem było zdobycie

nowych kontaktów i znajomości (81,80%), a także rozwój umiejętności interpersonalnych

(45,50%). Badani dostrzegli również zalety takie jak: wzrost pewności siebie, poszerzenie

wiedzy, a także wpływ na karierę zawodową. W przypadku umiejętności interpersonalnych

respondenci wskazywali na to, że udział projekcie wpłynął na ich zdolności nawiązywania

kontaktów i wymianę doświadczeń, sposób prezentowania swoich pomysłów, pracę

w zespole oraz kreatywność.

92

Wykres nr 17. Rozkład częstości odpowiedzi na pytanie „Czy udział w projekcie przyniósł Panu/i jakieś inne dodatkowe korzyści niż te, o których mówiliśmy wcześniej? Chodzi o korzyści, które nie były przewidziane w projekcie?”, N=16, w %


Wykres nr 18. Rozkład częstości odpowiedzi na pytanie „Jakie to były dodatkowe korzyści?” - dodatkowe umiejętności nabyte w trakcie uczestnictwa w projekcie, N=11, w %


Korzyści, jakie w ocenie respondentów nabyli oni w efekcie udziału w projekcie nie

należy traktować jako profity rekompensujące fakt niezakładania działalności gospodarczych

typu spin off/spin out. Choć korzyści te mogą okazać się pomocne w pracy zawodowej

uczestników szkoleń, to jednak można uznać, że tego rodzaju wskazania są typowe dla

znacznej części projektów szkoleniowych. W związku z powyższym, faktu występowania

93

dodatkowych efektów wskazywanych przez uczestników projektów, nie należy uwzględniać

w ogólnej ocenie skuteczności form wsparcia.

Analizując rozdźwięk pomiędzy pozytywnymi ocenami udziału projektach,

zgłaszanymi przez ich uczestników, a mierzonymi wskaźnikami efektywnosci tychże

projektów, należy mieć na uwadze perspektywę poznawczą respondentów. To co dla

inicjatorów projektów jest wartością nadrzędną (powstanie nowych podmiotów spin off/spin

out), dla uczestników wcale nie musiało być celem do którego dążyli czy motywacją, która

przyświecała ich decyzji o przystąpieniu do projektu.

3.7 Trudności i bariery realizacji, rezygnacja uczestników

Głównym problemem, jaki napotykali beneficjenci w trakcie realizacji projektu,

dotyczył trudności w rekrutacji uczestników. Związany był on przede wszystkim z terminami

realizacji szkoleń. Beneficjenci nie przewidzieli do końca tego, że okres zaplanowany

w projekcie na realizację szkoleń dedykowanych grupie akademickiej (wykładowcy i

studenci), przypadać będzie na czas urlopowy, gdy dostępność grupy docelowej jest

ograniczona.

R9: (…) przede wszystkim problemy były w rekrutacji, czyli dostosowanie grupy docelowej do tego, kto faktycznie się zgłasza. (…) Wakacje, czyli projekt skierowany do środowiska akademickiego, wakacje są strasznym problemem, większość beneficjentów wyjeżdża na dwa miesiące, większość doktorantów wyjeżdża, praktycznie wszyscy wyjeżdżają. Czasami zdarza się tak, że na okres wakacyjny z uwagi na to, że nie ma dla kogo prowadzić tego wsparcia, a wszystko to okazuje się tak naprawdę na początku czerwca.

Aby zapobiegać takim przypadkom, beneficjenci podejmowali szereg działań

zaradczych. W przypadku rekrutacji, prowadzono konsultacje z zespołem radców prawnych,

w celu uzgadniania treści umów z odbiorcami wsparcia oraz nawiązywano kontakty

z organizacjami, które umożliwiały dotarcie do szerszej grupy potencjalnych uczestników.

R1: No tak, to znaczy no wiadomo, że były jakieś rozmowy z zespołem radców prawnych, przy uzgadnianiu treści umów i konsultowanie też na bieżąco z różnymi działami właśnie tych umów, które mogły ewentualnie powodować jakieś problemy, więc tak myślę, że były poruszane te tematy.

94

R9: Tak, przede wszystkim współpraca z organizacjami studenckimi, ze stowarzyszeniami bądź jakimiś grupami, które mają pod sobą studentów, doktorantów, pracowników naukowych. No, ale też pojawianie się na uczelni, rozdawanie ulotek.

Innym problemem napotkanym w trakcie realizacji projektu, było wykruszanie się

uczestników. Według danych zebranych podczas realizacji IDI z beneficjentami, przypadki

odchodzenia uczestników z projektu zdarzały się jednak rzadko. Podyktowane były

głównie przyczynami osobistymi. Respondenci IDI wskazywali tutaj na choroby uczestników,

które uniemożliwiały im uczestnictwo w projekcie. Oprócz takich przypadków, rezygnacje

spowodowane były kwestiami formalnymi, które uniemożliwiały poszczególnych odbiorcom

wsparcia uczestnictwo w innych przedsięwzięciach - np. podjęcie stażu. Według

beneficjentów, również obciążenie czasowe (ilość godzin szkoleniowych i doradztwa)

powodowało, że uczestnicy musieli rezygnować z projektu, aby móc zająć się innymi

obowiązkami (studiowanie, obowiązki związane z pracą zawodową). Poniżej znajdują się

wypowiedzi respondentów odwołujące się do tych kwestii.

R2: W ramach naszych grup nie zdarzyło się, żeby ktoś zrezygnował. Mieliśmy jeden, owszem przypadek na (…) już w czasie stażu, ale to tylko powodowane było tym, że jeden ze staży był skrócony z 3 miesięcy do 2 miesięcy. R7: Nie. Była tylko jedna osoba, która na końcowym etapie się wycofała, w trakcie przygotowywania biznes planu, ze względów chorobowych. R8: Zdarzały się oczywiście takie przypadki, ale to były decyzje podyktowane raz, że czasowym jakimś zaangażowaniem, że jednak to ich często przerastało, ilość tych godzin, szkoleń i później tego indywidualnego doradztwa, którą musieli wykorzystać. R9: Wiem, że jeden z uczestników na pewno zrezygnował (…) z tego projektu, żeby wziąć udział w innym. Tak, że to był na pewno jeden z powodów rezygnacji jednego uczestnika.

W badaniu CATI wzięło udział 18 z 44 zidentyfikowanych w raporcie

metodologicznym uczestników, którzy zrezygnowali z udziału w projekcie w trakcie jego

trwania. Na podstawie wyników badania CATI stwierdzić należy, iż najczęstszymi motywami

rezygnacji uczestników z udziału w projektach były przyczyny związane z życiem osobistym

(38,90%) oraz brak czasu związany z realizacją obowiązków zawodowych ( 38,90%). Blisko co

dziesiąty respondent (11,10%), który wycofał się z projektu, jako powód podawał brak

95

możliwości wykorzystania wsparcia we własnej działalności praktycznej i zawodowej.

Wymieniane przez uczestników przyczyny rezygnacji przedstawia poniższy schemat:

Wykres nr 19. Rozkład częstości odpowiedzi na pytanie „Z jakiego powodu zdecydował(a) się Pan(i) zrezygnować z projektu? Proszę wskazać max 3 kluczowe odpowiedzi mające wpływ na Pani/a decyzję.”, N=18, w %


Projektodawcy już na etapie planowania szkoleń podejmowali środki zaradcze, które

miały niwelować przypadki rezygnacji uczestników z udziału w projekcie. Podczas

planowania harmonogramu szkoleń, beneficjenci próbowali dostosować się do

dyspozycyjności czasowej przyszłych ich uczestników, jednak nie zawsze działania te były

skuteczne. Nie w każdym przypadku można było na tyle elastycznie podejść do

harmonogramu szkoleń, z uwagi na zmieniające się plany zajęć studentów i wykładowców.

Beneficjenci wskazują tutaj na możliwość stosowania odpowiednich zapisów w umowach

uczestnictwa w projekcie, utrudniających uczestnikom możliwość rezygnacji z udziału, jednak

nie było to ich celem.

R4: Tak, no myśmy przede wszystkim, to było kluczowe myśmy się godzinami dostosowywali do uczestników. Harmonogram ustalaliśmy tak, żeby spotkania były czasami w późnych godzinach popołudniowych, albo wcześnie rano, w ciągu dnia, w takich miejscach,, które też uczestnikom pomagały.

96

R8: Mieliśmy chyba jeden taki przypadek, czy dwa, jeżeli ktoś deklarował, że w tym okresie ma takie napiętrzenie, czy tam spraw rodzinnych, czy służbowych, to proponowaliśmy mu przeniesienie do kolejnej edycji, żeby mógł, jeżeli będzie chciał kontynuować, czy rozpocząć jeszcze raz. R9: Kroki zaradcze, przede wszystkim rozmowa z beneficjentem. Myślę, że tu nic innego nie da się zrobić. Można też prowadzić jakieś zapisy, utrudniające, zapisy do umowy z beneficjentem, utrudniające mu rezygnację, ale sądzę, że to nie ma sensu. W celu uniknięcia problemu z rekrutacją uczestników projektu oraz późniejszego ich

wykruszania się, beneficjenci powinni bardziej staranie planować ten etap realizacji projektu.

Mimo tego, że projektodawcom udało się zaradzić napotkanym trudnościom związanym

z rekrutacją, powinni bardziej przykładać się do akcji promocyjno-informacyjnych.

Mniejszym problemem jest tutaj wykruszanie się respondentów. Powody rezygnacji

z udziału w projekcie dotyczyły głównie przyczyn osobistych oraz służbowych, które nie

zawsze mogą być przewidziane przez projektodawców.

3.8 Efekty – sytuacja zawodowa uczestników, kondycja firm, sukcesy

3.8.1 Działania uczestników przed projektem

Wśród osób, które założyły lub współzałożyły przedsiębiorstwo typu spin off lub spin

out (CATI), 25,00% przyznało, iż w ich przypadku miało miejsce podejmowanie

wcześniejszych działań zmierzających założenia tego typu działalności. Osoby te zapoznawały

się z aspektami prawnymi dotyczącymi zakładania i prowadzenia firm, a także badały rynek

i nawiązywały kontakty z innymi przedsiębiorcami. Projektodawcy mieli zatem po części do

czynienia z osobami, które zebrały już określone doświadczenia w tej mierze, i dla których

udział w projekcie był zapewne sposobem na przezwyciężenie trudności, jakie napotykały

próbując swoich sił w prowadzeniu działalności gospodarczej.

Możliwość zaistnienia takiej sytuacji w projektach wspieranych w przyszłej

perspektywie finansowej, nie powinna mieć jednak większego znaczenia, zarówno dla

kształtu oferowanego wsparcia, czy szczegółowego zakresu szkoleń. Podejmowanie starań

przez uczestników projektów na rzecz założenia działalności gospodarczej, nie jest bowiem

równoznaczne z jej uruchomieniem i nie niweluje przyczyn niepowodzenia takich starań.

Przyczyny te mogą natomiast wynikać chociażby z niedostatecznej orientacji

97

w zagadnieniach prawnych czy finansowych, związanych z prowadzeniem własnej firmy,

które to są poruszane w ramach szkoleń czy doradztwa będących częścią projektów.

Dla pozostałej większości uczestników (75% osób bez wcześniejszych doświadczeń

w zakresie zakładania działalności gospodarczej) udział w projekcie jest najpewniej efektem

dążenia do zmiany w sytuacji zawodowej, usamodzielnienia czy realizacji własnych

pomysłów.

3.8.2 Wpływ uczestnictwa w projekcje na zakładanie działalności gospodarczej

Analiza odpowiedzi uzyskanych z wywiadów CATI ukazała, iż większy wpływ na

uruchomienie działalności gospodarczej w przypadku badanych uczestników, miało wsparcie

w postaci doradztwa, gdzie respondenci mogli indywidualnie omówić ważne dla nich tematy

bardziej szczegółowo niż na szkoleniach. Ocenę stopnia wpływu przedstawia poniższy

wykres:

Wykres nr 20. Rozkład częstości odpowiedzi na pytanie „W jakim stopniu poszczególne formy wsparcia przyczyniły się do założenia przez Pana(ią) działalności gospodarczej typu spin off/spin out?”, Szkolenia N=12, w %, doradztwo N=9, w %


Blisko połowa respondentów (47,70%) nie podjęła żadnych działań, aby po udziale

w projekcie założyć własną działalność gospodarczą. Osoby, które tego rodzaju aktywność

podjęły, skupiły swoją uwagę głównie na analizie rynku i konkurencji, doszkalaniu, a także

szukaniu źródeł dofinansowania planowanej inwestycji. Szczegółowe odpowiedzi badanych

przedstawia znajdujące się dalej zestawienie (tabela 24).

Szczególną uwagę zwraca duży odsetek osób, które nie podjęły po zakończeniu

projektu żadnych działań zmierzających do założenia działalności gospodarczej. Trudno

98

jednoznacznie rozstrzygać na temat przyczyn takiego stanu rzeczy. Można ich szukać po

stronie negatywnych zjawisk gospodarczych, zniechęcających do podejmowania działalności

gospodarczej, ale również w instrumentalnym traktowaniu szkoleń finansowanych ze

środków PO KL, bez dogłębnej refleksji nt. sensowności korzystania z tego typu wsparcia

(8,9% uczestników wskazało, że korzystało z dodatkowych szkoleń i kursów). Można też

zastanowić się nad stosowanymi kryteriami rekrutacji i doboru grupy docelowej, które

w niewystarczający sposób selekcjonują kandydatów rzeczywiście zainteresowanych

założeniem własnej działalności gospodarczej, jak również stosowanymi metodami

szkoleniowymi, niedostatecznie motywującymi uczestników projektów do podejmowania

konkretnych działań. Sposobem na aktywizację odbiorców wsparcia oraz zwiększenie

efektywności projektów, mogłoby być także zobowiązanie uczestników do podjęcia starań na

rzecz założenia działalności gospodarczej jeszcze w trakcie trwania szkolenia, co byłoby

jednym z czynników warunkujących ukończenie projektu. Mogłoby to oczywiście negatywnie

wpłynąć na proces rekrutacji, utrudniając zebranie wymaganej liczby uczestników, co

wymagałoby od projektodawców ograniczenia, czy też urealnienia ich liczby.

Tabela nr 24. Rozkład częstości odpowiedzi na pytanie „Jakie dodatkowe działania konieczne do założenia działalności gospodarczej podjął(jęła) Pan(i) po zakończeniu udziału w projekcie?”, N=369, w %

Podjęte działania uczestników projektu po jego zakończeniu dotyczące założenia działalności gospodarczej

% N

nie podjąłem/am żadnych działań 47,70% 176

dokonywałem/am analizy rynku i konkurencji 10,00% 37

uczestniczyłem/am w kursach i szkoleniach 8,90% 33

szukałem/am dofinansowania 7,30% 27

dopracowywałem/am biznes plan 4,60% 17

korzystałem/am z konsultacji 4,30% 16

inne 3,90% 14

brałem/am udział w innych projektach 3,80% 14

założyłem/am działalność 3,00% 11


ukończyłem/am edukację 2,70% 10

próbowałem/am pozyskać kapitał 2,50% 9

nawiązywałem/am kontakty biznesowe 1,60% 6

pracowałem/am nad produktem na działalność gospodarczą 1,40% 5

korzystałem/am z doradztwa zawodowego 1,10% 4

poszerzałem/am wiedzę w kierunku zakładania działalności 1,10% 4

99

Podjęte działania uczestników projektu po jego zakończeniu dotyczące założenia

działalności gospodarczej % N

zbierałem/am doświadczenie 1,90% 7

stworzyłem/am stronę internetową przyszłej firmy 0,50% 2

szukałem/am lokalu do wynajęcia 0,50% 2

szukałem/am inwestorów, współpracowników 0,80% 3

wypełniłem/am dokumenty dotyczące założenia firmy 0,50% 2

zatrudniłem/am się w firmie prywatnej aby poznać od środka działanie firmy 0,50% 2

korzystałem/am z platformy BNI Arena biznesu 0,30% 1


Przyczyną wystąpienia dużego odsetka osób, które nie podjęły żadnych działań,

mających na celu założenie działalności gospodarczej, może być istotny udział w grupie

docelowej studentów i doktorantów uczących się jeszcze na uczelni. Wskazują na to dane

dotyczące charakteru odbiorców wsparcia oraz roku studiów, na którym studiowali

w momencie przystąpienia do nich. Okazuje się, że ponad połowa uczestników była

studentami, z tego niemal trzy czwarte na latach studiów I-IV, co oznacza, że mieli

w perspektywie jeszcze co najmniej jeden rok nauki, odkładając zapewne na ten czas decyzje

dotyczące ich przyszłości zawodowej. Niezależnie jednak od tego, powraca pytanie na temat

sposobów rekrutacji oraz weryfikacji motywacji uczestników, która powinna uwzględniać

tego rodzaju niuanse i zakładać ich negatywny wpływ na efektywność projektów.

Przywiązanie zatem przez projektodawców większej uwagi do sposobów rekrutacji (w tym

ograniczenie liczby uczestników projektów, przy jednoczesnym wymogu prezentowania

koncepcji działalności przyszłego przedsiębiorstwa) wydaje się jednym ze sposobów

uniknięcia sytuacji, w której do projektu trafiają osoby przypadkowe.

100

Wykres nr 21. Status w momencie rozpoczęcia udziału w projekcie uczestników, którzy nie podjęli dodatkowych działań na rzecz założenia własnej działalności gospodarczej, N=176, w %


3.8.3 Udział w projekcie a założenie działalności gospodarczej

Według danych z bazy PEFS, dotację w ramach Działania 6.2 otrzymało jedenastu

uczestników analizowanych projektów. Ośmiu z nich otrzymało wsparcie szkoleniowo-

doradcze od beneficjentów, którzy wzięli udział w konkursach z 2010r., które obligatoryjnie

zakładały stworzenie biznesplanów przez beneficjentów ostatecznych.

Wśród respondentów badania CATI 12,50% ubiegało się o środki z Działania 6.2.

Zaznaczyć jednak trzeba, że respondenci badania CATI mogli aplikować o dotacje tego typu

w innym województwie, jeśli spełnialiby kryteria grupy docelowej. Z kolei 87,50% badanych

przyznało, że nie aplikowało o pozyskanie środków z tego źródła. W grupie tej brak również

deklaracji zamiaru ubiegania się o otrzymanie wsparcia w ramach tej dotacji.

75,00% respondentów, którzy założyli firmę zadeklarowało, iż udział w projekcie

determinował w ich przypadku decyzję o samodzielnym uruchomieniu lub współzałożeniu

działalności gospodarczej. Można by uznać to za dobry wynik, jednak należy mieć cały czas

na uwadze perspektywę niewielkiej liczby nowopowstałych podmiotów gospodarczych.

Z kolei jedna czwarta badanych przyznała, iż gdyby nie zdecydowali się na skorzystanie ze

wsparcia szkoleniowo-doradczego i tak otworzyliby własne firmy. Dla tych osób udział

w projekcie był zatem ułatwieniem w realizacji już powziętego zamiaru, co jednak w żaden

101

sposób nie podważa sensowności oferty projektów wspierających zakładanie działalności

gospodarczej typu spin off/spin out.

Wykres nr 22. Rozkład częstości odpowiedzi na pytanie „Czy udział w projekcie miał wpływ na Pana(i) decyzję o założeniu działalności gospodarczej typu spin off/spin out?”, N=16, w %


Poniższa tabela przedstawia liczebność założonych przez uczestników szkoleń firm.

Z danych wynika, iż w grupie osób biorących udział w badaniu CATI, firmy typu spin off/out

zostały założone przez 16 respondentów, natomiast pozostałe 54 osoby założyły inny niż spin

off/out typ działalności gospodarczej.

Tabela nr 25. Liczba działalności gospodarczy typu spin off spin out otworzonych przez uczestników szkoleń w podziale na płeć osób, które zakładały/współzakładały firmy

Liczba działalności gospodarczy otworzonych przez uczestników szkoleń

spin off spin out

samodzielnie współzałożone samodzielnie współzałożone

ogółem spin off/spin out

działalności gospodarcze, poza

sektorem spin off/spin out

Płeć ogółem

N % N % N % N % N % N %

Kobieta 193 1 0,52 2 1,04 3 1,55 4 2,07 10 5,18 21 10,88

Mężczyzna 176 1 0,57 0 0,00 4 2,27 1 0,57 6 3,41 33 18,75

Ogółem 369 2 0,54 2 0,54 7 1,90 5 1,36 16 4,34 54 14,63


Przeprowadzone analizy nie wykazały istotności statystycznej wpływu zmiennych

niezależnych, takich jak typ uczelni, typ uczestnika oraz kierunek studiów, na aktywność

w zakresie zakładania działalności gospodarczej typu spin off/out. Wszelkie zależności, które

mogły wystąpić, mogą być jedynie wynikiem przypadku. Poniżej przedstawiono szczegółowe

102

zestawienia dotyczące zakładania działalności gospodarczej typu spin off spin out przez

respondentów badania CATI (N=16) przy uwzględnieniu powyższych zmiennych.

Z 16 utworzonych firm spin off spin out 7 zostało założonych przez pracowników

naukowych/dydaktyczno-naukowych 5 natomiast przez osoby, które w czasie trwania

projektu były studentami. Rzadziej firmy zakładane były przez absolwentów uczelni oraz

doktorantów. Jeżeli chodzi o typ uczelni, to respondenci badania CATI, którzy założyli

działalność gospodarczą typu spin off spin out związani byli głównie z Uniwersytetem

(43,75%) oraz Akademią (43,75%). Tylko dwóch założycieli (12,50%) firm związanych było

z Politechniką.

Tabela nr 26. Liczba działalności gospodarczych typu spin off spin out otworzonych przez uczestników szkoleń przy uwzględnieniu statusu respondenta w momencie rozpoczęcia udziału w projekcie, N=16, w %

Założone działalności gospodarcze typu spin off sin out Status respondenta w momencie rozpoczęcia udziału w projekcie

N %

Byłem(am) pracownikiem naukowym / dydaktyczno-naukowym 7 43,75

Byłem(am) studentem(tką) 5 31,25

Byłem(am) absolwentem uczelni wyższej 3 18,75

Byłem(am) doktorantem(tką) 1 6,25

Ogółem 16 100,00


Tabela nr 27. Liczba działalności gospodarczych typu spin off spin out otworzonych przez uczestników szkoleń przy uwzględnieniu typu uczelni z jaką był związany respondent, N=16, w %

Założone działalności gospodarcze typu spin off sin out Typ uczelni

N %

Uniwersytet 7 43,75

Akademia 7 43,75

Politechnika 2 12,50

Ogółem 16 100,00


Najwięcej firm, bo aż 3 z 16, zostało otworzonych przez respondentów, którzy

ukończyli informatykę, zaś 2 firmy przez absolwentów socjologii. Wśród pozostałych,

pojedynczych wskazań zamieszczonych w tabeli nr 28 znajdują się kierunki, które możemy

podzielić na humanistyczne jak i bardziej techniczne. Jak już wspominano wcześniej,

103

kierunek studiów nie miał istotności statystycznej, jeżeli chodzi o zakładanie działalności

gospodarczej.

Tabela nr 28. Liczba działalności gospodarczych typu spin off spin out otworzonych przez uczestników szkoleń przy uwzględnieniu kierunku ukończonych studiów respondenta, N=16, w %

Założone działalności gospodarcze typu spin off sin out Kierunek studiów

N %

Informatyka 3 18,75

Socjologia 2 12,50

Pedagogika 1 6,25

Prawo 1 6,25

Turystyka i rekreacja 1 6,25

Biologia 1 6,25

Elektrotechnika 1 6,25

Filologia 1 6,25

Inżynieria chemiczna 1 6,25

Kulturoznawstwo 1 6,25

Mechatronika 1 6,25

Medycyna 1 6,25

Metalurgia i odlewnictwo 1 6,25

Ogółem 16 100,00


Niestety dane otrzymane z badania CATI nie umożliwiają analizy wyników, jeżeli

chodzi o korelacje między kierunkiem studiów, a przedmiotem działalności firmy założonej

przez uczestników projektów. Poniżej zamieszczono szczegółową tabelę dotyczącą tych

informacji.

Tabela nr 29. Liczba działalności gospodarczych typu spin off spin out otworzonych przez uczestników szkoleń przy uwzględnieniu branży działalności i kierunków studiów, N=16, w %

Przedmiot działalności firmy

firma naukowo - badawcza

nie istnieje odmowa szkolenia technologia internetowa

usługi fotograficzne

usługi turystyczne

brak odpowiedzi

Ogółem

Kierunek studiów

% N % N % N % N % N % N % N % N % N

Informatyka 20,00% 1 - - - - - - 50,00% 2 - - - - - - 18,75

% 3

Socjologia - - - - - - 100,00

% 1 25,00% 1 - - - - - -

12,50%

2

Pedagogika - - - - - - - - - - - - - - 100,00

% 1 6,25% 1

104

Przedmiot działalności firmy

firma naukowo - badawcza

nie istnieje odmowa szkolenia technologia internetowa

usługi fotograficzne

usługi turystyczne

brak odpowiedzi

Ogółem

Kierunek studiów

% N % N % N % N % N % N % N % N % N

Prawo - - 100,00

% 1 - - - - - - - - - - - - 6,25% 1

Turystyka i rekreacja - - - - - - - - - - - - 50,00

% 1 - - 6,25% 1

Biologia - - - - - - - - 25,00% 1 - - - - - - 6,25% 1

Elektrotechnika 20,00% 1 - - - - - - - - - - - - - - 6,25% 1

Filologia - - - - - - - - - - - - 50,00

% 1 - - 6,25% 1

Inżynieria chemiczna 20,00% 1 - - - - - - - - - - - - - - 6,25% 1

Kulturoznawstwo - - - - - - - - - - 100,0

0% 1 - - - - 6,25% 1

Mechatronika 20,00% 1 - - - - - - - - - - - - - - 6,25% 1

Medycyna 20,00% 1 - - - - - - - - - - - - - - 6,25% 1

Metalurgia i odlewnictwo

- - - - 100,00

% 1 - - - - - - - - - - 6,25% 1

Ogółem 100,00

% 5

100,00%

1 100,00

% 1

100,00%

1 100,00

% 4

100,00%

1 100,00

% 2

100,00%

1 100,00

% 16


Z uzyskanych danych wynika, iż założone przez uczestników projektów

przedsiębiorstwa zlokalizowane zostały w większości przypadków w Krakowie (75%). Wiąże

się to zapewne z koncentracją środowiska akademickiego, badawczego oraz rynku

przedsiębiorstw w stolicy województwa, a także z większymi możliwościami prowadzenia

i rozwoju tego typu działalności gospodarczej.

Tabela nr 30. Rozkład częstości odpowiedzi na pytanie „Gdzie powstało przedsiębiorstwo? W jakim powiecie? W jakiej gminie/mieście?”, N=16, w %

% N

Kraków 75,00% 12

Chełmek 6,30% 1

Krosno 6,30% 1

Wojnicz 6,30% 1

odmowa odpowiedzi 6,30% 1

suma 100,00% 16


W odniesieniu do charakteru i przedmiotu działalności utworzonego podmiotu,

uczestnicy projektów zakładali najczęściej firmy naukowo-badawcze oraz działające

w obszarze technologii internetowej.

105

Wykres nr 23. Rozkład częstości odpowiedzi na pytanie „Jaki jest przedmiot działalności Pan(i) firmy?”, N=16, w %


Największy odsetek firm typu spin off lub spin out został założony przez uczestników

projektu w okresie powyżej pół roku po zakończeniu udziału we wsparciu szkoleniowo-

doradczym (37,50%). 12,50% badanych założyło swoje przedsiębiorstwa jeszcze przed

przystąpieniem do projektu.

Wykres nr 24. Rozkład częstości odpowiedzi na pytanie „Kiedy założył(a) Pan(i) tego typu przedsiębiorstwo?”, N=16, w %


Jak wynika z przeprowadzonych badań, osoby, które korzystały ze wsparcia w ramach

omawianych projektów w dużej mierze nie spotkały się z działalnością typu spin off/spin out

106

poza działaniami projektowymi. 23,80% zadeklarowało, iż miało styczność z tego rodzaju

przedsiębiorczością, zaś 74% poprzez udział w szkoleniach lub doradztwie zetknęło się z tym

przedsięwzięciem po raz pierwszy.

Wykres nr 25. Rozkład częstości odpowiedzi na pytanie „Czy, oprócz projektu, miał(a) Pan(i) kontakt z funkcjonującymi przedsięwzięciami typu spin off/spin out?”, N=369, w %


Respondenci badania CATI (N=88) wskazywali przykładowe inicjatywy, z którymi się

spotkali. Przedsięwzięcia związane z obszarem działalności spin off/spin out, jakie wymieniali

związane były głównie z Uniwersytetem Jagiellońskim (11,20%), Akademią Górniczo Hutniczą

(9.10%) oraz Inkubatorami (5,70%). Spora grupa badanych nie potrafiła sobie przypomnieć

gdzie się zetknęła z funkcjonowaniem przedsiębiorstw typu spin off spin out (25,00%).

Zdecydowanie rzadziej respondenci wymieniali Politechnikę Krakowską (2.30%), Centrum

Transferu Technologii (2.20%) oraz Małopolską Agencje Rozwoju Regionalnego (1.10%).

Jeżeli chodzi o firmy prywatne z jakimi mieli kontakt uczestnicy projektów, to były to głównie

przedsiębiorstwa kosmetyczne, budowlane, medyczne, telekomunikacyjne jak

i biotechnologiczne. Część ankietowanych pracowało w tego rodzaju firmach, a także brało

udział w szkoleniach dotyczących tego typu zagadnień. Szczegółowe informacje na temat

lokalizacji przedsiębiorstw, z którymi mieli styczność, przedstawiają poniższe zestawienia:

Tabela nr 31. Rozkład częstości odpowiedzi na pytanie „Czy potrafi Pan(i) podać jakiś przykład? Gdzie to przedsięwzięcie było/jest realizowane?”, N=88, w %

Miejsce: % N

nie pamiętam 3,40% 3

Polska, Małopolskie, Kraków 76,10% 67

Polska, Podkarpackie, Krosno 1,10% 1

107

Miejsce: % N

Polska, Śląskie, Katowice 3,40% 3

Polska, Małopolskie, Chrzanów 1,10% 1

Polska, Małopolskie, Wojnicz 1,10% 1

Polska, Świętokrzyskie, Kielce 2,30% 2

Polska, Warmińsko-mazurskie, Olsztyn 1,10% 1

Polska, Łódzkie, Bedoń 1,10% 1

Polska, Małopolskie ,Nowy Sącz 1,10% 1

Polska, Mazowieckie, Warszawa 1,10% 1

Polska, Śląskie, Częstochowa 1,10% 1

Polska, Śląskie, Chorzów 1,10% 1

Polska, Wielkopolskie, Poznań 1,10% 1

Słowenia 1,10% 1

Polska, Dolnośląskie, Wrocław 1,10% 1


suma 100,00% 88


5 osób, które założyły własną działalność typu spin off/spin out oraz miały okazję

wcześniej poznać tę tematykę w praktyce, zostało poproszonych o ocenę stopnia wpływu

swoich doświadczeń na założenie własnej działalności gospodarczej. Wpływ ten widoczny był

w dwóch przypadkach. Przedstawiony niżej wykres obrazuje odpowiedzi badanych w tym

zakresie.

Wykres nr 26. Rozkład częstości odpowiedzi na pytanie „Na ile przykład, z którym miał(a) Pan(i) kontakt wpłynął na założenie własnej działalności typu spin off/out”, N=5, w %


108

3.8.4 Dotacje oraz finansowanie działalności gospodarczej

Uczestnicy projektów, które realizowane były w ramach Poddziałania 8.2.1

w konkursach POKL/8.2.1/I/08, POKL/8.2.1/I/09, POKL/8.2.1/I/10 i POKL/8.2.1/I/10,

w większości nie aplikowali o środki w Działaniu 6.2. Finansowanie w ramach Działania 6.2

pozwalało na uzyskanie dotacji na rozpoczęcie działalności gospodarczej. Do założenia

działalności typu spin off/out uczestnicy teoretycznie zostali przygotowani i zachęceni

w ramach projektów w Poddziałaniu 8.2.1. Z tej perspektywy badane projekty ocenić należy

jednoznacznie negatywnie: 119 nowych przedsiębiorstw (utworzonych z dotacji 6.2) na 1728

uczestników projektów 8.2.1 to zdecydowanie niewystarczający rezultat. Co ciekawe, we

wnioskach o dofinansowanie beneficjenci założyli opracowanie co najmniej 1269 pomysłów

biznesowych łącznie. Warto więc wskazać, że na 1269 teoretycznie przygotowanych

biznesplanów jedynie 11 doczekało się wdrożenia, co w gruncie rzeczy nie zmienia podstaw

do negatywnej oceny efektywności wsparcia.

Z powyższej krytyki wyłączyć można projekt 08.02.01-12-017/10, zrealizowany przez

Agencję Komunikacji Marketingowej InterActive. Wspomniana firma miała ponad 4%

skuteczność w aktywizacji swoich uczestników w zakresie podejmowania przedsiębiorczości

akademickiej.. Należy jednak zaznaczyć, że – choć wyższa od przeciętnej – efektywność

działań wspomnianej firmy nadal powinna być oceniona jako niska.

Tylko dwóch badanych uczestników projektów (CATI), którzy założyli działalność

gospodarczą typu spin off spin out aplikowało o uzyskanie środków na jej rozpoczęcie

w ramach Działania 6.2 w województwie małopolskim. Tylko jedna z tych osób uzyskała

dotację na założenie własnej firmy typu spin off/spin out.

W 13 na 16 przypadków, założone przedsiębiorstwa nadal funkcjonują. Wśród firm,

które już nie istnieją, główną przyczyną niepowodzenia były powody zdrowotne (2 firmy),

a w jednym przypadku zadecydowała niesprzyjająca koniunktura rynkowa.

W opinii 77,00% (łącznie dla odpowiedzi: „bardzo dobrze”, „dobrze” i „raczej

dobrze”) badanych uczestników projektów, którzy założyli działalność gospodarczą,

9 Dane pochodzące z analizy bazy PEFS uczestników projektów z Poddziałania 8.2.1, którzy otrzymali

dofinansowanie na założenie działalności gospodarczej z Działania 6.2

109

funkcjonuje ona dobrze. Z kolei 15,40% respondentów przyznało, iż nie jest

usatysfakcjonowany rozwojem własnego biznesu.

Podsumowując wyniki uzyskane podczas badania w odniesieniu do skali tworzenia

oraz funkcjonowania nowych podmiotów gospodarczych, należy bez wątpienia zastanowić

się nad modyfikacją koncepcji konkursów, w efekcie których są dofinansowywane

przedmiotowe projekty. Liczba nowopowstałych inicjatyw gospodarczych jest dalece

niewystarczająca w odniesieniu do oczekiwanych, namacalnych efektów realizacji projektów.

Być może podobne efekty można osiągnąć przeznaczając fundusze na włączanie do

programów studiów stosownych zajęć, bądź cykli zajęć, poświęconych tematyce zakładania

podmiotów gospodarczych typu spin off/spin out. Możliwym rozwiązaniem jest także

ograniczenie liczby osób rekrutowanych do projektów, przy jednoczesnym zwiększeniu

zakresu oferowanego wsparcia o możliwość dofinansowania działalności gospodarczej.

Biorąc pod uwagę prezentowane dalej informacje, dotyczące wskazywanych przez

respondentów barier rozwoju przedsiębiorczości akademickiej, takie rozwiązanie z wysokim

prawdopodobieństwem mogłoby podnieść efektywność wsparcia projektowego.

Wykres nr 27. Rozkład częstości odpowiedzi na pytanie „Bardzo proszę ocenić prężność działalności Pana(i) przedsiębiorstwa w skali od 1 do 7 gdzie 1 – bardzo źle, a 7 – bardzo dobrze”, N=13, w %


Wśród osób, które do tej pory nie aplikowały o uzyskanie dotacji na założenie

działalności gospodarczej ze środków dostępnych w ramach Działania 6.2 Programu

Operacyjnego Kapitał Ludzki w województwie małopolskim, 14,30% wyraziło chęć ubiegania

110

się o dofinansowanie, a tym samym złożenia wniosku w przyszłości. Brak takiego zamiaru

zadeklarowało 71,40% ankietowanych uczestników analizowanych projektów.

Wykres nr 28. Rozkład częstości odpowiedzi na pytanie „Czy aplikował(a) Pan(i) o środki na rozpoczęcie działalności gospodarczej w ramach Działania 6.2 w województwie małopolskim?”, N=14, w %


Ponadto jedna czwarta badanych podejmowała aktywność w celu pozyskania

dodatkowych form wsparcia dla własnych działań. Respondenci ci poszukiwali sponsoringu

oraz środków na stworzenie czy doposażenie nowego miejsca pracy.

Jak wynika z przeprowadzonych badań, przedsiębiorstwa założone przez uczestników

projektów realizowanych w ramach Poddziałania 8.2.1 w 43,80% przypadków wymagają

dodatkowych nakładów inwestycyjnych. Brak potrzeb w tym zakresie zadeklarowało

natomiast 50,00% respondentów, którzy prowadzą własną działalność gospodarczą.

Wykres nr 29. Rozkład częstości odpowiedzi na pytanie „Czy powstałe przedsiębiorstwo wymaga dodatkowych środków inwestycyjnych?”, N=16, w %


111

Braki dostrzegane przez respondentów dotyczą w głównej mierze środków

finansowych (71,40%). Blisko jedna trzecia założonych firm wymaga dodatkowego wsparcia

w formie doposażenia, a kolejne 28,60% w formie doradztwa.

Wykres nr 30. Rozkład częstości odpowiedzi na pytanie „Czy powstałe przedsiębiorstwo wymaga dodatkowych środków inwestycyjnych?” - środki inwestycyjne wymagane przez uczestników projektów na prowadzoną działalność gospodarczą, N=7, w %


3.8.5 Bariery oraz trudności w zakładaniu działalności gospodarczej

Główne czynniki, jakie przyczyniły się do niezakładania własnej działalności

gospodarczej, wskazywane przez respondentów, to sprawy osobiste (42,80%) oraz brak

środków finansowych na ten cel (39,10%). W 13,30% przypadków zadecydował brak

pomysłu na własny biznes. Wszystkie wskazywane przez ankietowanych motywy

przedstawia schemat poniżej:

112

Wykres nr 31. Rozkład częstości odpowiedzi na pytanie „Jakie były przyczyni nie założenia działalności typu spin off/ spin out?”, N=353, w %


Wśród osób, które do tej pory nie założyły własnej działalności gospodarczej typu

spin off/spin out, 51,60% deklaruje chęć jej założenia w przyszłości. Z planów takich

zrezygnowało 22,40% respondentów w tej grupie.

113

Wykres nr 32. Rozkład częstości odpowiedzi na pytanie „Czy będzie Pan(i) podejmować działania mające na celu założenie działalności gospodarczej typu spin off/spin out w przyszłości?”, N=353, w %


Każde zakładanie nowej działalności gospodarczej obarczone jest mentalną barierą

przed „czymś nieznanym” oraz przed „ryzykiem porażki”. Dotyczy to także przedsiębiorstw

typu spin off i spin out. Dodatkowym elementem, który pogłębia powyższe schematy

myślowe jest panujący kryzys ekonomiczny. Nie pozwala on na pozytywne myślenie

o zakładaniu własnego biznesu. Kolejną ważną barierą jest brak możliwości pozyskiwania

kapitału. Dochodzi do sytuacji gdy firma jest w posiadaniu własności intelektualnej, a nie

posiada środków na jej rozwój i wdrażanie. Firma potrzebuje kapitału zarówno na

inwestycje, jak i na pokrycie początków działalności operacyjnej, aż do momentu osiągnięcia

progu rentowności. Groźne jest też uzależnienie się przy zakładaniu działalności

gospodarczej od jednego źródła kapitału. Choć ustawa o szkolnictwie wyższym zachęca do

komercjalizacji swoich pomysłów poprzez spółki celowe posiadające udziały spółek spin off

i spin out, jednakże część z uczelni pozostaje w tym temacie całkowicie bierna (Dec 2012).

Spółki spin off i spin out są przedsiębiorstwami opartymi na wiedzy. Wiedza to

aktywa niematerialne, które powinny przyciągać istniejących przedsiębiorców

zainteresowanych dokapitalizowaniem omawianych spółek. Wiedza musi przyciągać

przemysł. Zdarza się jednak, że jest zupełnie odwrotnie. Przemysł niezwiązany z uczelniami

wyższymi, oferując lepsze warunki pracy i lepsze możliwości rozwoju, wysysa badaczy z ich

ośrodków naukowych. Stanowi to kolejne zagrożenie rozwoju działalności gospodarczej typu

spin off lub spin out. Konieczne jest wyposażenie ośrodków naukowych w takie instrumenty

114

prawne i organizacyjne, by wspomagały dokonywanie transferów wiedzy i komercjalizacji.

Ponadto ważna jest rola samorządowych władz lokalnych. Ich zadaniem jest przede

wszystkim: 1) zapewnienie potencjalnym inwestorom pełnej informacji o warunkach

przedsięwzięcia, 2) ułatwienie załatwienia wszelkich formalności, 3) promocja

przedsiębiorstw działających na terenie danej jednostki samorządowej, 4) przyjazne

przedsiębiorcom i naukowcom akty prawa lokalnego, 5) zachęcanie do działalności poprzez

ulgi i zwolnienia, bądź tworzenie wydzielonych stref ekonomicznych ułatwiających działania

początkującym biznesom (Owczarczuk 2011). W wielu przypadkach wymaga to nowych

modeli organizacyjnych i strategii dotyczącej wiedzy i przedsiębiorczości.

Zgodnie z raportem Bariery współpracy przedsiębiorców i ośrodków naukowych,

1/5 polskich przedsiębiorstw nie wie o możliwościach współpracy ze środowiskiem

naukowym, a prawie 40% firm nie wie, jak dotrzeć do ośrodków naukowych

zainteresowanych komercjalizacją badań (Machnik-Słomka 2011). Ważne jest też, że część

pracowników naukowych i przedsiębiorców wykazuje zbyt małą aktywność w poszukiwaniu

współpracy. W dokumencie wydanym w 2006 roku przez Ministerstwo Gospodarki

pt. Kierunki zwiększania innowacyjności gospodarki na lata 2007-2013, wymienione są

najważniejsze bariery rozwoju przedsiębiorstw opartych na transferze wiedzy w Polsce.

Zalicza się do nich: 1) wysokie koszty wdrażania innowacji, 2) słabą infrastrukturę

komercjalizacji wyników prac badawczo-rozwojowych, 3) ryzyko związane z inwestowaniem

w nowe technologie. Wszystkie powyższe elementy można powiązać z brakiem

zewnętrznych źródeł finansowania lub z trudnościami w ich pozyskaniu. Kolejną barierą jest

brak modelu dobrych praktyk w polskim biznesie. Osoby zakładające własną działalność

gospodarczą nie mają możliwości praktycznego poznania na czym powinno polegać dobre

zarządzanie. Ponadto ważne są bariery związane z rachunkowością, regulacjami prawnymi

i podatkowymi. Polski system fiskalny oraz rozwiązania prawne nie sprzyjają rozwojowi

przedsiębiorczości.

J. Machnik-Słomka (2011) powołuje się na raporty upublicznione przez Komisję

Europejską i wskazuje na bariery rozwoju firm typu spin out i spin off. Największe z barier

związane są z tzw. miękkimi czynnikami. Najważniejszymi czynnikami hamującymi

przedsiębiorczość akademicką są: 1) niska kultura przedsiębiorczości, 2) brak przeszkolenia

w dziedzinie przedsiębiorczości, 3) ryzyko komercyjne, 4) poczucie zadowolenia

115

i bezpieczeństwa naukowców z pracy, 5) brak kapitału ryzyka. Pamiętać należy o tym, że na

pierwszym etapie działalności spółka nie będzie przynosić zysku. Warto zauważyć, że

w Stanach Zjednoczonych większość spółek spin off w krótkim okresie przynosi straty,

koncentrując się na dłuższym okresie funkcjonowania (Makowiec 2012). Dlatego przy

zakładaniu przedsiębiorstwa spin off/spin out należy dość dokładnie i sumiennie przyłożyć

się do konstruowania biznesplanu, otwarcie określić szanse i zagrożenia oraz swoje słabe

i mocne strony. Tylko rzetelne podejście oparte na dużej wiedzy pozwoli szybko

przezwyciężyć ewentualne trudności w pierwszym etapie działalności.

Kluczowa dla rozwoju podmiotów spin off/out jest działalność uczelni wyższych. Jak

wynika z definicji, podmioty spin off/out tworzone są przez uczelnię wyższą i jej

pracowników (Halik, Kusio, Makowiec 2012). W związku z powyższym, jedną z ważniejszych

barier w powstawaniu przedsiębiorstw spin off i spin out jest brak wiedzy i doświadczenia

z zakresu prowadzenie firmy przez pracowników, doktorantów, studentów bądź

absolwentów uczelni wyższych. Problemem są również trudności w nawiązywaniu

kontaktów biznesowych, co ogranicza możliwości dotarcia do potencjalnych

współpracowników. Grela (2011) uznaje za problem zbyt małą liczbę studentów kierunków

ścisłych i technicznych. Pozostali autorzy nie do końca zgadzają się z tą tezą. W ostatnich

latach wzrosła w Polsce liczba studentów w uczelniach technicznych. Problemem jest raczej

niechęć do zakładania własnych firm oraz niska inicjatywa w zakresie przedsiębiorczości

wśród absolwentów i studentów ostatnich lat studiów.

Tabela nr 32. Bariery rozwoju przedsiębiorstw typu spin off i spin out.

Bariery Charakterystyka barier

prawne i organizacyjne Niespójne regulacje prawne, nieprzygotowanie uczelni do działań w zakresie zakładanie przedsiębiorstw typu spin off spin out.

społeczne Wysokie postrzeganie ryzyka, niechęć środowiska naukowego do działalności biznesowej, niska kultura przedsiębiorczości w Polsce.

finansowe Brak lub zbyt niskie środki na rozpoczęcie działalności finansowej, brak dywersyfikacji źródeł dokapitalizowania firm.

kompetencyjne Brak kreatywności, brak pomysłów na biznes, nieznajomość zasad prowadzenia firm, prawnych uregulowań w zakresie komercjalizacji wyników badań, brak wzorca dobrych praktyk stosowanych w praktyce.

strukturalne Zbyt mała liczba studentów kierunków ścisłych i technicznych, brak współpracy pomiędzy uczelniami, a przedsiębiorcami.

Źródło: opracowanie własne ASM na podstawie Grela 2011.

116

Wywiady z beneficjentami potwierdzają zidentyfikowane bariery, napotykane przez

osoby zamierzające założyć działalność gospodarczą typu spin off spin out. Podczas badania

IDI respondenci podawali takie oto przykłady trudności z jakimi uczestnicy projektów chcący

założyć własną firmę tego typy mogą napotkać przed sobą:

R1: No cóż, na pewno bariery formalne, to po pierwsze, wiedza i umiejętność oceny, jakby ryzyka założenia takiej działalności i decyzja. Osoby, które zakładają takie działalności muszą, po prosu przejść taką barierę psychiczną. R2: (…) model polskiej uczelni, to znaczy jak działasz, chcesz założyć firmę, to znaczy, że kombinujesz. Idzie to do przodu, jeżeli chodzi o kreowanie systemu, czyli ministerstwo mówi róbcie firmy, działajcie i tak dalej, ale to, tak naprawdę jeszcze nie funkcjonuje i jednym, z elementów jest mentalność i to jednym, z głównych elementów jest mentalność. Drugim, niestety brak dobrego systemu innowacji samych jednostek naukowych, bo nawet jeżeli ja mam pomysł i ja chcę coś zrobić, sprzedać, czy współpracować z firmą, to ja, gdzie mam to zgłosić? Komu mam to zgłosić? Ile muszę czekać, aż ktoś podejmie decyzję? Biorąc pod uwagę, że to, co ja robię w ramach mojego stosunku pracy należy do uczelni, prawda? (…) No kolejna sprawa, no na pewno, z którą się spotkają, to czasami są kwestie finansowe, bo bardzo często nie są potrzebne duże pieniądze, ale uczelnia nawet tych małych nie wyłoży, bo nie rozumie, że warto wyłożyć, żeby potem mieć, tak naprawdę coś więcej, a drugiej strony nie jest łatwo uzyskać pewne środki na rynku (…) ustawa prawo zamówień publicznych, które blokuje wiele postępowań ze strony uczelni, albo na styku uczelnia – firma, na przykład uczelnia spółka celowa. (…) Dajmy na to własność intelektualna, patent idzie do spin ofa, przecież to jest tak forsowane w tym momencie, a VAT trzeba zapłacić od wyceny tego patentu. Wyceniam na milion złotych, bo mi zależy, żeby wartość była, jak najwyższa, to i na dzień dobry 230 tysięcy złotych trzeba VATu zapłacić. R5: Z blokadą uczelni pod kątem wykorzystywania prac autorskich, wartości intelektualnych na uczelniach przez firmy zewnętrzne. Nie ma jakiegoś takiego parcia ze strony uczelni na to, żeby rzeczywiście wychodzić do biznesu na zewnątrz.

Według respondentów jedną z głównych przyczyn, z jakimi spotykają się osoby

chcące założyć własną firmę typu spin off/spin out jest brak środków na jej rozpoczęcie

(50,00%). Wśród barier dostrzeżono również brak niezbędnej wiedzy na temat zakładania,

prowadzenia oraz rozliczania działalności (43,80%) gospodarczej. Warto w tym miejscu

zauważyć, że likwidacji tej bariery służyć miały projekty poddawane ewaluacji, a w dodatku

ich uczestnicy wysoko ocenili użyteczność szkoleń z tego zakresu. Tym bardziej zatem dziwi

niski odsetek osób, które zdecydowały się na założenie własnej firmy. Przyczyną może być

fakt, że projekty nie odpowiadały na główną ze wskazywanych barier, czyli brak kapitału na

rozpoczęcie działalności gospodarczej.

117

Wykres nr 33. Rozkład częstości odpowiedzi na pytanie „Jakie bariery napotykają osoby chcące założyć działalność gospodarczą typu spin off/spin out?”, N=16, w %


Znaczący wpływ na niski wskaźnik powstawania firm typu spin off/spin out

w województwie małopolskim mają bariery, które uniemożliwiają osobom zainteresowanym

założenie przedsiębiorstw tego typu. Przyczyn takiej sytuacji jest kilka, zaczynając od barier

natury finansowej, uniemożliwiających osobom posiadającym pomysł na firmę - jej

uruchomienie. Innym problemem jest to, że osoby, które chciałby utworzyć własną

działalność gospodarczą typu spin off spin out nie posiadają podstawowej wiedzy, jakie

działania należy podjąć w celu założenia firmy, a jeżeli już ją nabędą, to bariery

administracyjno-prawne blokują ich w podejmowanych staraniach. Dotyczy to głównie

niespójności w regulacjach prawnych i nieprzygotowania uczelni do podejmowania

aktywności w obszarze przedsiębiorczości akademickiej. Do tego dochodzi również

częściowa niechęć środowiska naukowego do działalności biznesowej. Niekorzystne jest

również to, że znacząca cześć przedsiębiorców nie wie o tym, że istnieje możliwość

nawiązania współpracy ze środowiskiem naukowym, która i tak ograniczana jest szeregiem

barier, utrudniających przenikanie innowacji czy komercjalizację wyników badań.

Prowadzone w tym zakresie badania i analizy ujawniają szereg uwarunkowań, które

w negatywny sposób determinują jakość tej współpracy.

Wśród czynników blokujących współpracę, podkreśla się bez wątpienia specyfikę

środowiska naukowego. Z uwagi na odmienne interesy i uwarunkowania funkcjonowania

118

środowisk nauki i biznesu, badacze stają często przed trudnym wyborem pomiędzy karierą

akademicką a ochroną i wspieraniem produktu (pomysłu), który powstał na bazie ich badań

naukowych. Wskazuje się przy tym także na nieznajomość przez naukowców realiów

biznesu, co poniekąd może wynikać z niewystarczającego przepływ informacji pomiędzy

oboma środowiskami.10

Na brak lub niewystarczające upowszechnienie informacji na temat możliwości

podejmowania współpracy środowiska naukowego z otoczeniem biznesowym, wskazuje

także publikacja Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach.11 Oprócz tego wymienia się

także brak w uczelniach specjalistycznych jednostek odpowiedzialnych za współpracę

z biznesem, jak również brak czasu oraz zainteresowania ze strony środowiska naukowego

jeśli chodzi o angażowanie się w dodatkowe aktywności.

Publikacje poświęcone problematyce współpracy środowiska naukowego ze światem

biznesu wspominają także o ograniczeniach prawnych czy instytucjonalnych, co jednak

z punktu widzenia projektów spin off/spin out ma niewielkie znaczenie.

Istotnym problemem wpływającym na niskie zainteresowanie otwieraniem

działalności gospodarczych typu spin off/spin out jest brak pomysłów na biznes, co hamuje

już na wstępie dalsze działania związane z zakładaniem firmy. Ten problem jednak mógłby

choć częściowo zostać zniwelowany, gdyby projektodawcy, a za ich pośrednictwem

uczestnicy projektów, otrzymywali wsparcie merytoryczne ze strony środowiska naukowego,

z którego wywodzi się dany student czy doktorant. Takie wsparcie mogłoby być swoistym

zastrzykiem innowacji (oczywiście mowa tu nie o komercjalizacji wyników badań, co raczej

o wynikającej z potencjału intelektualnego kadry naukowej zdolności do kreowania

pomysłów) dla osób poszukujących pomysłu na biznes, bądź sposobu na

zoperacjonalizowanie już gotowych koncepcji. Oczywiście nie rozwiąże się tym kwestii

osobistych motywacji (czy też ich braku) w odniesieniu do planów założenia działalności

gospodarczej, jak również przypadkowego być może uczestnictwa w projekcie (bo tym m.in.

można tłumaczyć udział w projektach studentów I czy II roku). A te czynniki mogły w dużym 10

Gabryś A. (red.), 2008, Najlepsze praktyki w zakresie współpracy ośrodków naukowych i biznesu przy wykorzystaniu środków z UE, Fundacja Aurea Mediocritas, Warszawa 11

Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach, 2010, Model współpracy uczelni z otoczeniem biznesowym

Katowice

119

stopniu determinować niską efektywność projektów w zakresie zakładania działalności

gospodarczej przez ich uczestników.

Podsumowując, bariery rozwoju przedsiębiorczości akademickiej można podzielić na

zewnętrzne (niezależne od osób zakładających firmę) i wewnętrzne (wynikające

z uwarunkowań osobistych oraz z wiedzy i doświadczenia własnego). Dopiero

przezwyciężenie barier obu grup pozwoli na lepszy rozwój i sukcesy przedsiębiorstw typu

spin off i spin out. O ile w drugim przypadku projekty próbują oddziaływać już teraz, poprzez

stosowną ofertę doradczo-szkoleniową, tak wydaje się również pożądane podjęcie próby

szerszego zaangażowania środowiska naukowego do realizacji tego rodzaju projektów na

zasadzie partnerskiej.

120

IV. PODSUMOWANIE W OPARCIU O KRYTERIA EWALUACYJNE

- trafność – ocena adekwatności wsparcia oferowanego w ramach projektów

dedykowanych prowadzeniu działalności gospodarczej typu spin off/spin out w ramach

Poddziałania 8.2.1 PO KL do potrzeb uczestników/uczestniczek projektów objętych

wsparciem oraz ocena adekwatności tego rodzaju wsparcia do zapotrzebowania regionu;

- użyteczność – ocena stopnia w jakim udzielone wsparcie szkoleniowo-doradcze

przyczyniło się do zakładania przedsiębiorstw typu spin off/spin out;

- skuteczność – oszacowanie ilości przedsiębiorstw typu spin off/spin out

utworzonych w wyniku zrealizowania projektów będących przedmiotem analizy;

- trwałość – ocena perspektyw utrzymania się efektów wsparcia szkoleniowo-

doradczego w zakresie działalności spin off/spin out udzielanego w ramach Poddziałania

8.2.1

4.1 Trafność

Rozpatrując trafność wsparcia oferowanego w ramach projektów, należy przyjąć dwie

perspektywy – potrzeby uczestników i potrzeby regionu. Z pierwszego punktu widzenia

wyniki badania wskazują, że w większości przypadków projekty były dopasowane do

oczekiwań ich odbiorców. Świadczą o tym wysokie wskazania uczestników projektu,

dotyczące adekwatności wsparcia do ich potrzeb (94,30%), dostosowania treści i poziomu

zaawansowania szkoleń (90,80%) oraz oceny przydatności poszczególnych tematów (średnia

90,63% ze wszystkich zakresów tematycznych). Niemniej jednak, cały pozytywny obraz

wyłaniający się z powyższych wskazań mąci fakt, że znikoma liczba osób założyła działalność

gospodarczą, jak również - co szczególnie niepokojące - niemal połowa uczestników

przyznała, że nawet nie planowała utworzyć firmy spin off/out. Pozwala to poddać

w wątpliwość, na ile w rzeczy samej, projekty odpowiadały na potrzeby uczestników, skoro

ich celem było doprowadzenie do utworzenia nowych podmiotów, a to de facto było

intencją jedynie połowy zrekrutowanych osób.

Inną perspektywą są potrzeby regionu, który, jak pokazują analizy dokonane na

potrzeby niniejszej ewaluacji, cechuje się dość dużym potencjałem w zakresie rozwoju

przedsiębiorczości akademickiej (duża liczba uczelni, studentów, dużo wyższy od przeciętnej

121

krajowej poziom rozwoju przedsiębiorczości akademickiej). Mała liczba nowopowstałych

podmiotów może implikować przypuszczenie, że wsparcie oferowane w projektach nie było

całkiem adekwatne do rzeczywistych potrzeb województwa w tym zakresie. Są wśród nich

oczywiście potrzeby szkoleniowe i doradcze, tym niemniej równie istotne są kwestie

wsparcia finansowego na założenie działalności gospodarczej, czego projekty poddawane

ewaluacji nie mogły oferować.

4.2 Użyteczność

Ponad 68,80% respondentów uważa, że dzięki uczestnictwu w projekcie nabyli

dodatkowe, cenne umiejętności oraz wiedzę. Większość z osób, które podjęły działania

zmierzające do założenia działalności gospodarczej deklaruje, że udział w projekcie był

kluczowy w podjęciu decyzji o założeniu własnej firmy. Są to jednak osobiste oceny

uczestników szkoleń niemających perspektywy ogólnej, odnoszącej się do całości projektów

i ich celu. Tym zaś było doprowadzenie do rozwoju przedsiębiorczości akademickiej, co jak

wiadomo udało się w bardzo ograniczonym zakresie. Mając to na względzie należy taki

sposób wydatkowania środków uznać za mało użyteczny, a z pewnością implikujący

konieczność przemyślenia dotychczas stosowanej koncepcji wsparcia i zastanowienia się nad

tym, czy tego rodzaju efekty nie byłyby możliwe do osiągnięcia innymi sposobami, przy

wydatkowaniu mniejszych kwot. Tym bardziej w tej sytuacji osobiste oceny i przekonania

uczestników, dotyczące nabycia przez nich wiedzy i umiejętności nie są wystarczająco istotną

korzyścią wynikającą z projektów. Są one bowiem standardowym efektem wszystkich

projektów szkoleniowych.

4.3 Skuteczność

Kryterium skuteczności zostało spełnione częściowo. Tylko 19,00% wszystkich

przebadanych osób założyło działalność gospodarczą z czego tylko 22,90% z tych osób

założyło działalność typu spin off/out. Pozytywny jest jednak wskaźnik osób deklarujących,

że w przyszłości będą podejmowali działania mające na celu założenie działalności typu spin

off/out.

4.4 Trwałość

Oceny uczestników i beneficjentów wskazują, że efekty uczestnictwa (podniesienie

kwalifikacji) mają charakter trwały i nie wygasają. Dodatkowym elementem wpływającym na

122

trwałość projektu były - w założeniu projektodawców - biznesplany przygotowywane

i konsultowane w trakcie udziału w projekcie, które stanowią bazę do podjęcia dalszych

działań mających na celu założenie działalności gospodarczej. Trudno jednak, bez dokładnej

analizy koncepcji biznesowych, o jednoznaczną ocenę na ile trwałe w kategoriach rynkowych

będą efekty wsparcia udzielonego w ramach projektów. Zważywszy na niewielką liczbę

założonych podmiotów można przyjąć, że powstały one z inicjatywy osób szczególnie

zmotywowanych i posiadających dobry pomysł biznesowy, który został pozytywnie

zweryfikowany przez powołanych do tego ekspertów. Taka przesłanka pozwala w tym

względzie na umiarkowany optymizm.

123

V. WNIOSKI I REKOMENDACJE

Tabela 33. Wnioski i rekomendacje

Lp. Wniosek Rekomendacja

Adresat/

adresaci rekomendacji

Sposób wdrożenia Możliwy termin

wdrożenia

1 Ograniczony zasięg przestrzenny projektu – koncentracja w obszarze metropolitarnym Krakowa (12 na 16 nowopowstałych firm) związana z lokalizacją środowiska akademickiego.

Wprowadzenie dodatkowych kryteriów rekrutacji powiązane z promocją projektów oraz idei spin off/spin out poza obszarem metropolitalnym Krakowa.

IZ RPO 2014-20

- wskazanie w dokumentach programowych znaczenia dysseminacji idei przedsiębiorczości typu spin off/spin out na całym obszarze województwa małopolskiego, poza obszarem metropolitalnym Krakowa.

- preferencje w zakresie dofinansowywania projektów, których wnioskodawcy zaproponują realizację działań w obszarach peryferyjnych województwa, jak również skuteczne sposoby pozyskania uczestników projektów spoza krakowskiego obszaru metropolitarnego.

od 2014 roku w ramach nowej perspektywy finansowej UE

124

2 Niesatysfakcjonujący poziom zainteresowania udziałem w projektach, skutkujący trudnościami w rekrutacji uczestników oraz niskim poziomem ich efektywności w zakresie powstawania nowych podmiotów spin off/spin out.

Nawiązywanie przez projektodawców partnerstw z uczelniami, celem promocji w środowisku akademickim idei przedsiębiorczości typu spin off/spin out oraz uzyskania wsparcia zarówno w procesie rekrutacji (skuteczniejsze dotarcie do potencjalnych odbiorców), jak i realizacji projektów (wsparcie w zakresie tworzenia biznesplanów, wsparcie w prowadzeniu działalności gospodarczej przy pomocy biur karier)

IZ RPO 2014-20

- wskazanie w dokumentach programowych znaczenia współpracy ze środowiskiem akademickim.

- preferencje w zakresie dofinansowywania projektów, w których przewidziane jest partnerstwo z uczelnią/uczelniami w zakresie realizacji projektu


3 Brak upowszechniania informacji na temat możliwości wynikających z zakładania działalności gospodarczej typu spin off/spin out, w tym brak działań na rzecz upowszechniania dobrych praktyk.

Podejmowanie działań na rzecz promocji dobrych praktyk obejmujące m.in. spotkania z przedsiębiorcami prowadzącymi działalność spin off/spin out czy opracowywanie katalogów dobrych praktyk.

IZ RPO 2014-20

- nakreślenie w dokumentach programowych konieczności podjęcia działań promujących ideę działalności gospodarczej typu spin off/spin out.

- preferencje w zakresie dofinansowywania projektów, w których wprowadzone będą działania zmierzające do szerzenia dobrych praktyk oraz spotkań z przedsiębiorcami prowadzącymi działalność


125

gospodarczą typu spin off/spin out.

4 Niewielki udział takich form wsparcia projektowego, jak staże i praktyki w przedsiębiorstwach.

Szersze włączenie do realizowanych działań form wsparcia takich jak staże oraz praktyki. Nawiązanie przez projektodawców współpracy z przedsiębiorstwami.

IZ RPO 2014-20

- nakreślenie w dokumentach programowych preferencji wobec projektów, w ramach których w skład oferowanego wsparcia będą wchodziły staże i praktyki.

- preferencje w zakresie dofinansowywania projektów szkoleniowych, w których skład będą wchodziły również staże i praktyki.


5 Brak wsparcia dla już działających podmiotów typu spin off spin out.

Realizacja projektów wspierających już funkcjonujące przedsiębiorstwa typu spin off spin out.

IZ RPO 2014-20

- podkreślenie w dokumentach programowych znaczenia wsparcia dla uczestników, którzy po zakończeniu udziału w projekcie założyli przedsiębiorstwa typu spin off spin out.

- preferencje w zakresie dofinansowywania projektów szkoleniowych, w których realizowane będą również działania, mające na


126

celu oferowanie wsparcia dla uczestników, którzy po zakończeniu udziału w projekcie założyli przedsiębiorstwa typu spin off/spin out.

6 Prowadzenie przez projektodawców znikomych działań mających na celu zachowanie trwałości wsparcia.

7 Niskie zainteresowanie aplikowaniem o środki z Działania 6.2.

Zaoferowanie uczestnikom możliwości uzyskania kompleksowego wsparcia (szkoleń, doradztwa oraz środków finansowych na realizację przedsięwzięcia opartego na przygotowanym w ramach projektu biznesplanie), w ramach jednego projektu/Działania.

IZ RPO 2014-20

- poszerzenie zakresu wsparcia udzielanego uczestnikom w ramach projektów typu spin off/spin out o możliwość uzyskania środków finansowych na realizacje przedsięwzięcia


8 Niska skuteczność projektów mierzona liczbą założonych podmiotów gospodarczych.


9 Niesatysfakcjonujący poziom zainteresowania udziałem w projektach. Efektem tego były trudności związane z rekrutacją zakładanej liczby uczestników,

Realizacja projektów skierowanych do mniejszej liczby potencjalnych uczestników, powiązana z bardziej selektywną rekrutacją (wprowadzenie kryterium rekrutacyjnego w formie oceny pomysłu na biznes) oraz działaniami wydłużającymi wsparcie dla osób zakładających działalność gospodarczą (forma zbliżona do inkubatorów przedsiębiorczości)

IZ RPO 2014-20

- zmiana sposobu pomiaru efektywności projektów z bezwzględnej (np. całkowita liczba nowopowstałych podmiotów gospodarczych) na względną, odnoszącą liczbę podmiotów gospodarczych do liczby uczestników danego projektu

- uwypuklenie w dokumentach programowych podstawowej

127

skutkujące kwalifikacją do projektów studentów pierwszych lat studiów oraz osób przypadkowych, niezmotywowanych do założenia działalności gospodarczej (niemal 50% uczestników przyznało, że nawet nie planowało utworzyć firmy spin off/out).

roli projektów, jaką jest doprowadzenie do powstawania nowych podmiotów gospodarczych w oparciu o koncepcję spin of/spin out oraz, co za tym idzie, podkreślenie znaczenia projektów, które oferować będą kompleksowe wsparcie na rzecz założenia i prowadzenia działalności gospodarczej oraz w których zakładane będą wyższe relatywne wskaźniki dotyczące osób, które założyły działalność typu spin off/spin out

- preferencje w zakresie dofinansowywania projektów opartych na kompleksowych działaniach wspierających uczestników nie tylko przy zakładaniu, ale także prowadzeniu nowopowstałych podmiotów gospodarczych.

- wprowadzenie jako obowiązkowego bądź preferowanego kryterium

128

rekrutacyjnego uczestników projektów w formie oceny pomysłu na biznes.

Źródło: opracowanie własne ASM Centrum Badań i Analiz Rynku Sp. z o. o.

129

VI. NADZĘDZIA BADAWCZE 6.1. Scenariusz indywidualnych wywiadów pogłębionych (IDI) – przedstawiciele

beneficjentów i partnerów

Kwestionariusz do badania IDI

Dzień dobry. Nazywam się … i jestem ankieterem firmy ASM Centrum Badań i Analiz Rynku w Kutnie. Na zlecenie Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego przeprowadzamy obecnie badanie ewaluacyjne pn. Ocena doświadczeń oraz rezultatów związanych z realizacją projektów PO KL polegających na prowadzeniu szkoleń i doradztwa umożliwiających uzyskanie wiedzy i umiejętności potrzebnych do założenia i prowadzenia działalności gospodarczej typu spin off i spin out w województwie małopolskim (Poddziałanie 8.2.1 PO KL)

Chciał/a/bym poprosić Pana/ią o wyrażenie swojej opinii związanej z realizacją projektu pn. ……………………………..

Zapraszając Pana(ią) do udziału w badaniu zapewniamy poufność wszystkich odpowiedzi. Z jednej strony zobowiązuje nas do tego ustawa o ochronie danych osobowych, a z drugiej strony standardy i zasady etyki ankieterskiej.

Aranżacja wywiadu

Omówienie zasad realizacji wywiadu, informacja o nagrywaniu, przedstawienie się respondenta.

W jakiej instytucji Pan(i) pracuje…………………………….

Na jakim stanowisku Pan(i) pracuje …………………………….

Jaka jest podstawowa branża działalności firmy?..............................

Od kiedy Pana/i firma funkcjonuje na rynku i jakie jest jej doświadczenie w realizacji usług szkoleniowo–doradczych, a zwłaszcza dot. działalności gospodarczej typu spin off/spin out (z jakiej tematyki i zakresu, od ilu lat świadczone są tego typu usługi w firmie)? …………………………..

Jakie było(y) Pana(i) stanowisko(a) w projekcie(tach)? ……………………

Wywiad właściwy

1. Jakie rodzaje wsparcia oferował projekt prowadzony przez Pana(i) instytucję?

- jaka była faktyczna tematyka oferty szkoleniowej i doradczej?

2. Czy projekt(y), o których rozmawiamy, prowadzone były w partnerstwie?

- jeśli tak, to jakie były przyczyny/przesłanki decyzji realizacji projektu w partnerstwie?

130

- kim był(li) partner(rzy) – nazwa, specyfika działalności (typ instytucji, charakter działalności)?

- jakie były kryteria doboru partnerów do projektu?

- jakie jest doświadczenie partnera (ów) w tej tematyce?

- jaki był zakres obowiązków/zadań partnera(ów) w projekcie?

- jak ocenia Pan(i) wpływ partnerstwa na jakość oraz użyteczność (rozumianą jako stopień w jakim wsparcie przyczyniło się do zakładania przedsiębiorstw typu spin off/spin out) udzielanego w projekcie wsparcia? Proszę podać przykłady w jaki sposób realizacja projektu w partnerstwie wpłynęła na jakość oferowanego wsparcia?

3. W jaki sposób docieraliście Państwo do potencjalnych uczestników/uczestniczek wsparcia z informacją o realizowanym przez siebie projekcie?

- jakie kanały komunikacji oraz metody promocji były stosowane?

- jakie zostały przyjęte kryteria rekrutacji do projektu?

- czy na etapie rekrutacji pojawiły się jakieś trudności? Jeśli tak – jakie środki zaradcze były stosowane?

[Informacja dla moderatora - pytanie nie dotyczy kwestii systemowo-proceduralnych jednakowych dla wszystkich beneficjentów realizujących projekty w PO KL, wątki związane z tego typu procedurami i systemem realizacji programu nie są przedmiotem zainteresowania niniejszego pytania]

4. Jakie było zainteresowanie uczestnictwem w projekcie?

- jeśli zainteresowanie projektem było małe – jakie były tego przyczyny? Czy podejmowali Państwo jakieś działania by poprawić tą sytuację? Czy przyniosły efekty?

- jeśli zainteresowanie uczestnictwem było duże – czy wszyscy zainteresowani mogli uzyskać wsparcie? Jak duża grupa osób nie mogła ewentualnie uczestniczyć w projekcie? Jakie były podstawowe kryteria selekcji?

5. Czy tematyka i „poziom zaawansowania” (trudność) informacji były dostosowane do potrzeb i możliwości uczestników(czek)?

- w jaki sposób był realizowany (na czym polegał) proces dostosowawczy?

- na jakiej podstawie i w jaki sposób dostosowywano tematykę i „poziom zaawansowania” do potrzeb i możliwości uczestników/czek?

6. Czy w trakcie realizacji projektu jego uczestnicy rezygnowali z udziału?

- jakie były przyczyny rezygnacji?

- jakie środki zaradcze zostały podjęte celem zatrzymania uczestników w projekcie oraz zapobiegania dalszym rezygnacjom?

7. Jak ocenia Pan(i) oferowane rodzaje wsparcia pod względem ich użyteczności dla uczestników(czek)? i pod względem wpływu na sytuację zawodową uczestników(czek)?

- czy mają one szansę wpłynąć na sytuację zawodową uczestników(czek)?Dlaczego Pan(i) tak sądzi? W jaki sposób mogą one wpłynąć na sytuacje zawodową uczestników(czek)?

131

- które z form wsparcia oferowanego przez Pana(i) firmę w ramach projektu (w tym rodzaje szkoleń) ocenia Pan(i) jako najbardziej, a które jako i najmniej potrzebne oraz użyteczne, czyli takie które przyczyniły się do zakładania przedsiębiorstw typu spin off/spin out ? Z czego wynika taka ocena?

8. Czy w realizowanych w przyszłości podobnych projektach dedykowanych zakładaniu i prowadzeniu działalności gospodarczej typu spin off/spin out powinny znaleźć się jakieś dodatkowe lub zmodyfikowane formy wsparcia, które zwiększyłyby zainteresowanie oraz użyteczność wsparcia przyczyniając się do zakładania przedsiębiorstw typu spin off/spin out?

- jeśli tak – proszę o wskazanie jakie dodatkowe działania (oprócz dotacji) bądź modyfikacje działań zwiększyłyby zainteresowanie oraz użyteczność wsparcia?

- jeśli nie – proszę o uzasadnienie

9. Czy realizowany(e) projekt(y) zakładały przygotowanie biznesplanów przez uczestników(czki)?

- czy wpływało to na większe zainteresowanie samym projektem?

10. Czy podczas realizacji projektu(ów) beneficjent napotkał na jakieś szczególne trudności (pytanie nie dotyczy kwestii systemowo-proceduralnych jednakowych dla wszystkich beneficjentów realizujących projekty w PO KL)?

- jakiego rodzaju były to trudności/bariery/problemy?

- jakie były ich przyczyny?

- jakie działania zostały podjęte, aby niwelować te problemy i zapobiegać ich dalszemu występowaniu?

11. Jakie działania podejmowane były przez beneficjenta na etapie planowania i realizacji projektu(ów), aby zapewnić trwałość efektów oferowanego wsparcia?

- jakiego rodzaju były to działania?

- jaki skutek przyniosła ich realizacja?

12. Jakie działania czy efekty projektu(ów) uznaje Pan(i) za największy sukces?

13. Według Pana(i), z jakimi trudnościami musza się zmierzyć osoby, które chcą założyć i prowadzić działalność gospodarczą typu spin off/spin out?

- jakie są ich przyczyny?

- co można zrobić aby trudności/bariery te ograniczać/likwidować?

Dziękuję za rozmowę.

132

6.2. Kwestionariusz do wywiadów telefonicznych ze wspomaganiem komputerowym

(CATI) – uczestnicy/uczestniczki projektów

Aranżacja wywiadu

MODUŁ REKRUTACYJNY

/celem modułu jest potwierdzenie informacji zawartych w bazach PEFS, KSI SIMIK, identyfikacja

prawidłowego respondenta/

R1 Czy mam przyjemność rozmawiać z Panią/Panem …… /na monitorze ankietera pojawia się imię

i nazwisko uczestniczki/ka projektu, do którego był przypisany wybrany numer telefonu/?

1. Tak 2. Nie � ankieter: podziękuj, przeproś za pomyłkę i zakończ wywiad

R2 Dzień dobry, nazywam się … /imię i nazwisko ankietera/ na zlecenie Urzędu Marszałkowskiego

Województwa Małopolskiego firma ASM – Centrum Badań i Analiz Rynku Sp. z o. o. realizuje

obecnie badanie ewaluacyjne dotyczące zrealizowanych ze środków Unii Europejskiej szkoleń i

doradztwa w zakresie zakładania firm typu spin off i spin out. Chciał(a)bym poprosić Pana(ią) o

wyrażenie swojej opinii związanej z Pana(i) uczestnictwem w projekcie. Jednocześnie

chciał(a)bym poinformować, że wywiad będzie nagrywany. Zapraszając Pana(i)ą do udziału w

badaniu zapewniamy jednak anonimowość oraz poufność wszystkich odpowiedzi. Z jednej

strony zobowiązuje nas do tego ustawa o ochronie danych osobowych, a z drugiej strony

standardy i zasady etyki ankieterskiej.

R3 Chciał(a)bym jeszcze dopytać o kilka elementów. Czy uczestniczył(a) Pan(i) w projekcie …. /na

monitorze ankietera pojawia tytuł projektu/ realizowanym przez …. /na monitorze ankietera

pojawia się nazwa beneficjenta/ w okresie …. /na monitorze ankietera pojawia się rok/lata

realizacji projektu/

1. Tak

2. Nie � ankieter: spróbuj przypomnieć respondentowi szczegóły projektu, którymi

dysponujesz

R4 Jaki był Pani(a) status w momencie rozpoczęcia udziału w projekcie?

1. Byłem(am) pracownikiem naukowym / dydaktyczno-naukowym

2. Byłem(am) absolwentem uczelni wyższej

3. Byłem(am) studentem(tką) – który rok studiów ……………………?

4. Byłem(am) doktorantem(tką)

5. Inny, jaki? …

R5 Czy ukończył/a Pan/i cały projekt? Czy też zrezygnował/a Pan/i w którymś momencie z

dalszego udziału?

1. Wzięłam/em udział w całym projekcie

2. Zrezygnowałam/em z projektu /dopytanie o powody w pyt. 14/

/ankieter skonfrontuje odpowiedź z odpisem z bazy – na podstawie PEFS/

133

MODUŁ PROJEKT

1. Na czym polegało Pani/a uczestnictwo w projekcie?(możliwość zaznaczenia więcej niż 1

odpowiedzi)(ankieter nie czyta odpowiedzi, jeżeli respondent nie odniesie się, do którejś z

form [szkolenia/doradztwo] wtedy ankieter dopytuje respondenta zgodnie z poniższa

kafeterią)

1. brałem(am) udział w szkoleniach;

2. korzystałem(am) z doradztwa

2. Jak była tematyka szkoleń i doradztwa, w którzy Pan(i) uczestniczył(a)? (możliwość

zaznaczenia więcej niż 1 odpowiedzi) (ankieter czyta kafeterię zaznaczając każdorazowo

wskazywaną przez respondenta opcję)

Tematyka TAK NIE NIE

PAMIĘTAM/

NIE WIEM

1. Aspekty prawne prowadzenia działalności gospodarczej

2. Zakładanie działalności gospodarczej

3. Prowadzenie działalności gospodarczej

4. Elementy prawa pracy

5. Formy opodatkowania

6. Plany marketingowe

7. Badania rynku

8. Komercjalizacja wynalazków i innowacji technologicznych

9. Tworzenie biznes planu

10. Źródła finansowania

11. Kadry i płace

12. Kształcenie umiejętności interpersonalnych

13. Ochrona wartości intelektualnej

14. Zarządzanie badaniami naukowymi

15. Inne, jakie? …….

3. Jakie były kryteria rekrutacji do projektu? (możliwość zaznaczenia więcej niż 1 odpowiedzi)

(ankieter czyta kafeterię)

1. Przynależność do grupy docelowej

2. Kierunek studiów

3. Tematyka pracy naukowej

4. Kolejność zgłoszeń

5. Ocena postaw do założenia działalności gospodarczej

134

6. Chęć założenia działalności gospodarczej typu spin off/spin out

7. Zamieszkanie/uczenie/praca w woj. małopolskim

8. Inne, jakie?...............

9. Nie wiem/nie znam kryteriów rekrutacji do projektu (odpowiedź nie jest czytana przez

ankietera)

4. W jaki sposób dowiedział(a) się Pan(i) o możliwości udziału w projekcie? Proszę o wskazanie

max na 3 kluczowe formy przekazu. (ankieter nie czyta odpowiedzi, jeżeli respondent nie

będzie potrafił odpowiedzieć na pytanie sam, wtedy ankieter dopytuje respondenta zgodnie z

poniższa kafeterią)

1. Prasa;

2. radio ;

3. TV;

4. Mailing;

5. ogłoszenia/ reklamy na portalach internetowych;

6. spotkania bezpośrednie z przedstawicielką/em projektu;

7. źródła uczelniane (USOS, strona www uczelni, współpracownicy);

8. administracja samorządowa lub centralna;

9. ulotki;

10. plakaty;

11. znajomi;

12. ROEFS - Regionalny Ośrodek Europejskiego Funduszu Społecznego

13. inne, jakie?

5. Jak ocenia Pan(i) użyteczność poszczególnych działań? Jako użyteczne rozumiemy tutaj takie

działania, które przyczyniły się do zakładania przedsiębiorstw typu spin off/spin out ? Proszę

uzasadnić swoją odpowiedz.

bardzo wysoko

wysoko średnio nisko bardzo

nisko

nie

dotyczy

szkolenia

doradztwo

Dlaczego Pan(i) tak uważa? Proszę uzasadnić swoją odpowiedź …………………………………….

6. Czy w projekcie, w którym Pan(i) uczestniczył(a) zabrakło jakiś działań poza szkoleniami lub

doradztwem?

1. tak, jakich? ……………………………………………………

2. nie

3. trudno powiedzieć (odpowiedź nie jest czytana przez ankietera)

135

7. Czy w projekcie, w którym Pan(i) uczestniczył(a) zabrakło jakiegoś kluczowego

tematu/zagadnienia?

1. tak, jakiego? ………………………………

2. nie


8. Która tematyka szkoleń/doradztwa ocenia Pan(i) jako przydatną, a którą jako zbędną?

(możliwość zaznaczenia więcej niż 1 odpowiedzi) (ankieter czyta kafeterię)( kafeteria zgodna z

odpowiedziami respondenta na pyt. nr 2)

Tematyka Przydatne Zbędne

1. Aspekty prawne prowadzenia działalności gospodarczej

2. Zakładanie działalności gospodarczej

3. Prowadzenie działalności gospodarczej

4. Elementy prawa pracy

5. Formy opodatkowania

6. Plany marketingowe

7. Badania rynku

8. Komercjalizacja wynalazków i innowacji technologicznych

9. Tworzenie biznes planu

10. Źródła finansowania

11. Kadry i płace

12. Kształcenie umiejętności interpersonalnych

13. Ochrona wartości intelektualnej

14. Zarządzanie badaniami naukowymi

15. Inne, jakie? …….

9. Dlaczego ocenia je Pan(i) w ten sposób? Proszę o wskazanie max na 3 kluczowe, wg Pana(i)

przyczyny? (ankieter czyta kafeterię)(pytanie pojawia się tylko dla respondentów, którzy

wskazali zbędne tematy w pyt. 8)

1. Tematy prowadzone zbyt ogólnie;

2. Tematy prowadzone zbyt szczegółowo;

3. Tematy były banalne i od dawna znane;

4. Tematy okazały się być nieprzydatne;

5. Tematy trudne do przełożenia w praktyce działalności spin off/spin out

6. Tematy niedostoswane do grupy odbiorców

7. inne, jakie? …………

136

10. Czy może zgodzić się Pan(i) ze stwierdzeniem, iż charakter wsparcia był dostosowany do

Pan(a) potrzeb? (ankieter czyta kafeterię)

1. zdecydowanie mogę się zgodzić

2. raczej mogę się zgodzić


4. raczej nie mogę się zgodzić

5. zdecydowanie nie mogę się zgodzić

11. Czy tematyka i poziom zaawansowania szkoleń została dostosowany do Pan(a) potrzeb i

możliwości?

1. Tak

2. Nie -> przejście do pyt. 13

3. trudno powiedzieć (odpowiedź nie jest czytana przez ankietera)-> przejście do pyt. 13

12. W jaki sposób tematyka i poziom zaawansowania szkoleń została dostosowany do Pan(a)

potrzeb i możliwości?

1. na podstawie ankiety zgłoszeniowej

2. wypełniałem/am test kompetencji w określonym obszarze

3. inne (jakie?) ………

13. Czy w ramach projektu przygotowywaliście Państwo biznesplan?

1. tak

2. nie

/po pytaniu 13 przejść do pytania 15/

14. Z jakiego powodu zdecydował(a) się Pan(i) zrezygnować z projektu? Proszę wskazać max 3

kluczowe odpowiedzi mające wpływ na Pani/a decyzję. /tylko dla respondentów, którzy mają

potwierdzoną odpowiedź 2 z pyt. R5/

1. osobiste

2. nadmiar pracy zawodowej, brak czasu

3. niska jakość oferowanego wsparcia

4. brak możliwości wykorzystania wsparcia w praktyce i pracy

5. inne, jakie?

/ankieter nie czyta odpowiedzi, pytanie ma charakter półotwarty, badanie

niewspomagane/

MODUŁ PRZEDSIĘBIORSTWO

15. Czy założył Pan(i) lub współzałożył(a) przedsiębiorstwo?

a. Tak -> Czy było to typu spin off/out?

1. Tak -> dopytać i przejść do pyt.17;

1.a

137

Spin off Spin out

1.b

Samodzielnie Współzałożyłem

2. Nie -> przejść do pyt.16 a potem pyt.34

b. Nie -> przejść do pyt.16 a potem do Metryczki

16. Jakie były przyczyni nie założenia działalności typu spin off/ spin out? (ankieter czyta kafeterię)

1. osobiste

2. brak kapitału na rozpoczęcie działalności gospodarczej

3. brak pomysłu na działalność gospodarczą

4. brak wiedzy na temat prowadzenia działalności gospodarczej

5. brak wiedzy na temat rozliczania działalności gospodarczej (forma opodatkowania)

6. brak wiedzy na temat zakładania działalności gospodarczej

7. inne, jakie?

/ przejść do pyt. 34

17. Czy przed przystąpieniem do projektu podejmował Pan(i) jakiekolwiek działania mające na

celu założenie działalności gospodarczej typu spin off/spin out?

1. tak, jakie to były działania? …………

2. nie

18. Kiedy założył(a) Pan(i) tego typu przedsiębiorstwo? (ankieter czyta kafeterię)

1. przed przystąpieniem do udziału w projekcie

2. w trakcie udziału w projekcie

3. po zakończeniu udziału w projekcie w przeciągu – do 6 miesięcy

4. w okresie powyżej 6 miesięcy od udziału w projekcie

19. Czy Pana(i) przedsiębiorstwo (typu spin off/out) nadal funkcjonuje?

1. Tak -> przejście do pyt. 21

2. Nie -> przejście do pyt. 20

20. Dlaczego Pana(i) przedsiębiorstwo już nie funkcjonuje? (ankieter czyta kafeterię)

1) zbyt duża konkurencja na rynku

2) Załamanie popytu, spadek liczby zamówień

3) Brak możliwości skorzystania ze wsparcia lub doradztwa na etapie pierwszych kłopotów

4) Zbyt wysokie koszty prowadzenia działalności gospodarczej

5) Zbyt restrykcyjne regulacje prawne

138

6) Nadmierne zadłużenie, kłopoty ze spłatą kredytów i pożyczek

7) Inne, jakie?.......


21. Bardzo proszę ocenić prężność działalności Pana(i) przedsiębiorstwa w skali od 1 do 7 gdzie 1 –

bardzo źle, a 7 – bardzo dobrze

bardzo

źle 1 2 3 4 5 6 7

bardzo

dobrze

22. Czy udział w projekcie miał wpływ na Pana(i) decyzję o założeniu działalności gospodarczej

typu spin off/spin out?

1. tak

2. nie-> przejście do pyt. 24


23. W jakim stopniu poszczególne formy wsparcia przyczyniły się do założenia przez Pana(ią)

działalności gospodarczej typu spin off/spin out?

bardzo wysoki stopień

wysoki stopień

średnio niski stopień bardzo niski

stopień

szkolenia

doradztwo

24. Czy udział ww projekcie przyniósł Panu/i jakieś inne dodatkowe korzyści niż te, o których

mówiliśmy wcześniej? Chodzi o korzyści, które nie były przewidziane w projekcie?

1. tak

2. nie -> przejście do pyt. 26


25. Jakie to były dodatkowe korzyści? (ankieter czyta kafeterię)

1. nabrałem pewności siebie

2. zdobyłem nowych znajomych

3. rozwinąłem swoje umiejętności interpersonalne, jakie? ……………….

4. inne, jakie?

26. Jakie bariery napotykają osoby chcące założyć działalność gospodarczą typu spin off/spin out?

(ankieter czyta kafeterię)

1. brak kapitału na rozpoczęcie działalności gospodarczej

2. brak pomysłu na działalność gospodarczą

3. brak wiedzy na temat prowadzenia działalności gospodarczej

4. brak wiedzy na temat rozliczania działalności gospodarczej (forma opodatkowania)

5. brak wiedzy na temat zakładania działalności gospodarczej

139

6. inne, jakie?

27. Gdzie powstało przedsiębiorstwo? W jakim powiecie? W jakiej gminie/mieście?

1. powiat:

2. gmina:

3. miasto:

/listy rozwijalne dot. województw i powiatów województwa małopolskiego/

28. Jaki jest przedmiot działalności Pan(i) firmy?

…………………………………………………………

MODUŁ ŹRÓDŁA FINANSOWANIA PRZEDSIĘBIORSTWA

29. Czy aplikował(a) Pan(i) o środki na rozpoczęcie działalności gospodarczej w ramach Działania

6.2 w województwie małopolskim?

1. tak


/Ankieter będzie posiadał listę wspomagającą z wyszczególnionymi projektodawcami z Działania

6.2, gdyż uczestnicy bardzo często znają nazwę beneficjenta (podmioty, firmy, instytucji) a nie

pojęcia związane z nomenklaturą interwencji/

30. Czy otrzymał(a) Pan(i) dotację?

1. tak

2. nie


31. Czy zamierza Pan(i) aplikować w ramach Działania 6.2?

1. tak

2. nie


32. Czy starał(a) się Pani o pozyskanie innych nie inwestycyjnych form wsparcia?

1. tak, jakich? ……………………………………………

2. nie

33. Czy powstałe przedsiębiorstwo wymaga dodatkowych środków inwestycyjnych?

1. tak, jakich? …………………………………………………

2. nie


AKTYWNOŚĆ UCZESTNIKÓW PROJEKTÓW

34. Czy będzie Pan(i) podejmować działania mające na celu założenie działalności gospodarczej

typu spin off/spin out w przyszłości?

1. tak

140

2. nie


/tylko dla respondentów, którzy mają potwierdzoną odpowiedź 1.2 oraz 2 z pyt. 15/

35. Jakie dodatkowe działania konieczne do założenia działalności gospodarczej podjął(jęła) Pan(i)

po zakończeniu udziału w projekcie?

.......................................

36. Czy, oprócz projektu, miał(a) Pan(i) kontakt z funkcjonującymi przedsięwzięciami typu spin

off/spin out?

1. tak


37. Czy potrafi Pan(i) podać jakiś przykład? Gdzie to przedsięwzięcie było/jest realizowane?

1. tytuł/nazwa:

2. miejsce: /ankieter: zanotuj dane, które pamięta respondent: kraj, województwo, miasto/

1. Na ile przykład, z którym miał(a) Pan(i) kontakt wpłynął na założenie własnej działalności

typu spin off/out? (ankieter czyta kafeterię)

2. w bardzo dużym stopniu

3. w dużym stopniu

4. ani w dużym ani w małym stopniu

5. w małym stopniu

6. w bardzo małym stopniu


8. w żadnym stopniu (odpowiedź nie jest czytana przez ankietera)

38. Proszę spróbować wyobrazić sobie sytuację, w której nie uczestniczy Pan(i) w projekcie, o

którym rozmawiamy. Czy wówczas założył(a)by/współzałożył(a)by Pan(i) swoją firmę?

1. tak

2. nie


/tylko dla respondentów, którzy w pyt. 15 wskazali odpowiedz 1.1./

METRYCZKA

Dziękuję za udzielone odpowiedzi. Na koniec chciał/a/bym jeszcze dopytać o kilka prostych

informacji dotyczących Pani/Pana osoby.

M1. Płeć

1. Kobieta

2. Mężczyzna

141

M2. Niepełnosprawność:

1. tak

2. nie

M3. Z jakiego typu uczelnia jest Pan(i) związany(a):

1. uniwersytet

2. politechnika

3. akademia

4. państwowa wyższa szkoła zawodowa

5. inna, jaka?..........

M4. Kierunek studiów/praca związana z kierunkiem studiów:

1. Budownictwo

2. Zarządzanie

3. Informatyka

4. Pedagogika

5. Prawo

6. Ekonomia

7. Finanse i rachunkowość

8. Inżynieria środowiska

9. Zarządzanie i inżynieria produkcji

10. Mechanika i budowa maszyn

11. Administracja

12. Psychologia

13. Gospodarka przestrzenna

14. Automatyka i robotyka

15. Turystyka i rekreacja

16. inny, jaki? ………..

M5. Lokalizacja uczelni (miasto): ………

M6. Wiek: ……

M7 . Miejsce zamieszkania:

1. Miasto

2. Wieś

142

ZAKOŃCZENIE

Serdecznie dziękuję, to już wszystkie pytania, jakie chcieliśmy dzisiaj Panu(i) zadać. Chciałem(am)

jednocześnie uprzedzić, iż w celach kontroli jakości mojej pracy może kontaktować się z Panem(ią)

przedstawiciel komórki kontroli z mojej firmy lub przedstawiciel Urzędu Marszałkowskiego

Województwa Małopolskiego. Raz jeszcze dziękuję i życzę miłego dnia.

Spin off, spin out - raport koñcowy · materiały promocyjne oraz reklama w tradycyjnych mediach....

Documents

Transcript of Spin off, spin out - raport koñcowy · materiały promocyjne oraz reklama w tradycyjnych mediach....